PL - IPEX
Transkrypt
PL - IPEX
WYSOKI PRZEDSTAWICIEL UNII DO SPRAW ZAGRANICZNYCH I POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 3.2.2016 r. JOIN(2016) 4 final ANNEX 1 ZAŁĄCZNIK UMOWA O DIALOGU POLITYCZNYM I WSPÓŁPRACY pomiędzy Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi z jednej strony, a Wspólnotą Andyjską i należącymi do niej państwami (Boliwią, Kolumbią, Ekwadorem, Peru i Wenezuelą) z drugiej strony do Wspólnego wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie zawarcia Umowy o dialogu politycznym i współpracy pomiędzy Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi z jednej strony, a Wspólnotą Andyjską i należącymi do niej państwami (Boliwią, Kolumbią, Ekwadorem, Peru i Wenezuelą) z drugiej strony PL PL ZAŁĄCZNIK UMOWA O DIALOGU POLITYCZNYM I WSPÓŁPRACY pomiędzy Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi z jednej strony, a Wspólnotą Andyjską i należącymi do niej państwami (Boliwią, Kolumbią, Ekwadorem, Peru i Wenezuelą) z drugiej strony KRÓLESTWO BELGII, KRÓLESTWO DANII, REPUBLIKA FEDERALNA NIEMIEC, REPUBLIKA GRECKA, KRÓLESTWO HISZPANII, REPUBLIKA FRANCUSKA, IRLANDIA, REPUBLIKA WŁOSKA, WIELKIE KSIĘSTWO LUKSEMBURGA, KRÓLESTWO NIDERLANDÓW, REPUBLIKA AUSTRII, REPUBLIKA PORTUGALSKA, REPUBLIKA FINLANDII, KRÓLESTWO SZWECJI, ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ, Umawiające się Strony Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską oraz Traktatu o Unii Europejskiej, zwane dalej „państwami członkowskimi” oraz WSPÓLNOTA EUROPEJSKA, z jednej strony, oraz WSPÓLNOTA ANDYJSKA I NALEŻĄCE DO NIEJ PAŃSTWA, REPUBLIKA BOLIWII, REPUBLIKA KOLUMBII, REPUBLIKA EKWADORU, REPUBLIKA PERU, BOLIWARIAŃSKA REPUBLIKA WENEZUELI z drugiej strony, ZWAŻYWSZY na tradycyjne historyczne i kulturowe więzi między Stronami oraz chęć zacieśnienia łączących je stosunków, w oparciu o istniejące mechanizmy, które te stosunki regulują; PL 2 PL ZWAŻYWSZY, że niniejsza nowa Umowa o dialogu politycznym i współpracy ma w znaczący sposób przyczynić się do pogłębienia i rozszerzenia stosunków Unii Europejskiej i Wspólnoty Andyjskiej, obejmując nowe dziedziny będące przedmiotem zainteresowania obu Stron; POTWIERDZAJĄC poszanowanie dla zasad demokracji i podstawowych praw człowieka, zawartych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, i dla przepisów międzynarodowego prawa humanitarnego; PRZYWOŁUJĄC swoje zaangażowanie na rzecz zasady państwa prawa i dobrych rządów; PRZEŚWIADCZENI o znaczeniu walki z narkotykami i powiązaną z nimi przestępczością, toczonej w oparciu o zasady współodpowiedzialności, w drodze wszechstronnych, wyważonych i multilateralnych działań; PODKREŚLAJĄC swoje zaangażowanie w prowadzenie wspólnych działań, zmierzających do realizacji wyznaczonych celów, jakimi są eliminacja ubóstwa, sprawiedliwość i spójność społeczna, sprawiedliwy i zrównoważony rozwój, w tym kwestie podatności na klęski żywiołowe, zachowania środowiska naturalnego i jego ochrony oraz bioróżnorodności, wzmocnienia poszanowania praw człowieka, instytucji demokratycznych i zasady dobrych rządów oraz stopniowej integracji krajów andyjskich z gospodarką światową; PODKREŚLAJĄC znaczenie, jakie Strony przywiązują do konsolidacji dialogu politycznego dotyczącego leżących we wspólnym interesie zagadnień bilateralnych, regionalnych i międzynarodowych, jak i do mechanizmów dialogu, jak zostało to określone we wspólnej deklaracji Unii Europejskiej i Wspólnoty Andyjskiej w sprawie dialogu politycznego, podpisanej w Rzymie dnia 30 czerwca 1996 r.; PODKREŚLAJĄC potrzebę rozbudowania programu współpracy, regulowanego Umową ramową o współpracy między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Umową z Kartageny i jej państwami członkowskimi: Republiką Boliwii, Republiką Kolumbii, Republiką Ekwadoru, Republiką Peru oraz Republiką Wenezueli, podpisaną w 1993 r. (zwana dalej „umową ramową o współpracy z 1993 r.”); UZNAJĄC potrzebę pogłębienia procesu integracji regionalnej, zliberalizowania handlu i przeprowadzenia reformy gospodarczej w krajach Wspólnoty Andyjskiej oraz intensyfikacji działań w zakresie zapobiegania konfliktom w celu ustanowienia andyjskiej strefy pokoju, zgodnie z zobowiązaniami z Limy (Andyjską kartą na rzecz pokoju i bezpieczeństwa, ograniczenia i kontroli wydatków na obronę zewnętrzną); ŚWIADOMI konieczności promowania w krajach regionu andyjskiego zrównoważonego rozwoju poprzez partnerstwo na rzecz rozwoju, w którym uczestniczyłyby wszystkie zainteresowane strony, w tym zorganizowane społeczeństwo obywatelskie i sektor prywatny, zgodnie z zasadami określonymi w konsensusie z Monterrey i deklaracji z Johannesburga oraz planie realizacji z Johannesburga; PRZEŚWIADCZENI o konieczności nawiązania współpracy w kwestiach migracji, azylu i uchodźców; PODKREŚLAJĄC chęć współpracy na forach międzynarodowych; ŚWIADOMI konieczności konsolidowania stosunków między Unią Europejską a Wspólnotą Andyjską w celu wzmocnienia mechanizmów, na których stosunki te się opierają, tak aby móc dostosować się do nowej dynamiki stosunków międzynarodowych w globalnym świecie pełnym wzajemnych zależności; PL 3 PL MAJĄC NA UWADZE strategiczne partnerstwo Unii Europejskiej z Ameryką Łacińską i krajami Karaibów, zawiązane na szczycie w Rio w 1999 r. i potwierdzone na szczycie w Madrycie w 2002 r.; oraz PONOWNIE POTWIERDZAJĄC w niniejszych ramach konieczność promowania wymiany niezbędnej, aby powstać mogły warunki do rozwijania stosunków między Unią Europejską i Wspólnotą Andyjską, opierających się na solidnych i obustronnie korzystnych podstawach; POSTANOWILI ZAWRZEĆ NINIEJSZĄ UMOWĘ: TYTUŁ I CELE, CHARAKTER I ZAKRES UMOWY Artykuł 1 Zasady 1. Poszanowanie zasad demokracji i podstawowych praw człowieka, zawartych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, jak również zasady państwa prawa, stanowi fundament polityki wewnętrznej i międzynarodowej obu Stron oraz zasadniczy element niniejszej Umowy. 2. Strony zobowiązują się promować zrównoważony rozwój i wspierać realizację milenijnych celów rozwoju. 3. Strony potwierdzają swe przywiązanie do zasady dobrych rządów i walki z korupcją. Artykuł 2 Cele i zakres PL 1. Strony potwierdzają, że ich wspólnym celem jest wzmacnianie i pogłębianie łączących je stosunków we wszystkich dziedzinach objętych postanowieniami niniejszej Umowy poprzez rozwój dialogu politycznego i zacieśnianie współpracy. 2. Strony potwierdzają, że ich wspólnym celem jest dążenie do stworzenia warunków umożliwiających im wynegocjowanie możliwego do zrealizowania i obustronnie korzystnego układu o stowarzyszeniu, obejmującego umowę o wolnym handlu, na podstawie wyników programu pracy z Doha. 3. Wykonanie niniejszej Umowy powinno przyczynić się do stworzenia takich warunków poprzez dążenie do osiągnięcia stabilności politycznej i społecznej, pogłębianie procesu integracji regionalnej i ograniczanie ubóstwa w ramach zrównoważonego rozwoju we Wspólnocie Andyjskiej. 4. Niniejsza Umowa określa zasady prowadzenia dialogu politycznego i współpracy między Stronami oraz zawiera uregulowania instytucjonalne niezbędne do wykonania jej postanowień. 5. Strony zobowiązują się regularnie oceniać poczynione postępy, uwzględniając przy tym osiągnięcia sprzed dnia wejścia w życie Umowy. 4 PL TYTUŁ II DIALOG POLITYCZNY Artykuł 3 Cele 1. Strony postanawiają wzmacniać regularny dialog polityczny w oparciu o zasady określone w umowie ramowej o współpracy z 1993 r. i deklaracji rzymskiej z 1996 r. między Stronami. 2. Strony postanawiają, że dialog polityczny obejmuje wszystkie kwestie będące przedmiotem wspólnego zainteresowania i wszelkie inne kwestie o wymiarze międzynarodowym. Dialog utoruje drogę dla nowych inicjatyw, umożliwiających realizację wspólnych celów i tworzenie wspólnych podstaw w dziedzinach takich jak bezpieczeństwo, rozwój regionalny i stabilność, zapobieganie konfliktom i ich rozwiązywanie, prawa człowieka, sposoby wzmocnienia demokracji, walka z korupcją, zrównoważony rozwój, nielegalna migracja, walka z terroryzmem, globalny problem niedozwolonych środków odurzających, w tym prekursorów chemicznych, pranie pieniędzy oraz nielegalny handel bronią strzelecką i lekką we wszystkich jego aspektach. Stanowi on również podstawę dla przyszłych inicjatyw i wspiera starania mające na celu rozwój już istniejących, w tym w zakresie współpracy, oraz działania w całym regionie Ameryki Łacińskiej. 3. Strony postanawiają, że dialog polityczny umożliwia szeroką wymianę informacji i stanowi forum, na którym podejmowane są wspólne inicjatywy na szczeblu międzynarodowym. Artykuł 4 Mechanizmy Strony postanawiają, że dialog polityczny prowadzony jest: a) w stosownych, uzgodnionych przez obie Strony przypadkach – na szczeblu szefów państw lub rządów; b) na szczeblu ministerialnym; c) na szczeblu wyższych urzędników; d) na szczeblu roboczym; przy maksymalnym wykorzystaniu kanałów dyplomatycznych. Artykuł 5 Współpraca w dziedzinie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa W zakresie, w jakim to możliwe, Strony współpracują w dziedzinie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz koordynują swoje stanowiska i podejmują wspólne inicjatywy na odnośnych forach międzynarodowych. PL 5 PL TYTUŁ III WSPÓŁPRACA Artykuł 6 Cele 1. Strony postanawiają wzmacniać i rozszerzać na inne dziedziny współpracę przewidzianą w umowie ramowej o współpracy z 1993 r. Współpraca ma na celu: a) wzmacnianie pokoju i bezpieczeństwa; b) promowanie stabilności politycznej i społecznej poprzez demokratycznych rządów i poszanowania praw człowieka; c) pogłębianie procesu regionalnej integracji krajów regionu andyjskiego w celu przyczynienia się do ich rozwoju społecznego, politycznego i gospodarczego, w tym zwiększenia ich zdolności produkcyjnych i zdolności wywozowych; d) ograniczanie ubóstwa, zwiększanie spójności społecznej i regionalnej, promowanie bardziej sprawiedliwego dostępu do usług socjalnych i korzyści wynikających ze wzrostu gospodarczego, przy zapewnieniu odpowiedniej równowagi między elementami gospodarczymi, społecznymi i środowiskowymi w ramach zrównoważonego rozwoju. 2. Strony postanawiają, że współpraca uwzględnia przekrojowe zagadnienia, związane z rozwojem gospodarczym i społecznym, w tym kwestie równouprawnienia płci, poszanowania rdzennych mieszkańców, zapobiegania klęskom żywiołowym i reagowania w przypadku ich wystąpienia, zachowania środowiska naturalnego i jego ochrony oraz bioróżnorodności, a także przyczynia się do rozwoju działalności badawczej i rozwoju technologicznego. Integracja regionalna również uważana jest za zagadnienie przekrojowe i w związku z tym działania podejmowane w ramach współpracy na poziomie krajowym powinny być spójne z procesem integracji regionalnej. 3. Strony postanawiają promować środki mające na celu zwiększanie regionalnej integracji regionu andyjskiego i rozwijanie stosunków międzyregionalnych między Stronami. wzmacnianie Artykuł 7 Środki Strony postanawiają, że współpraca wdrażana jest za pomocą takich środków jak pomoc techniczna, badania, szkolenia, wymiana informacji i wiedzy fachowej, spotkania, seminaria, projekty badawcze, rozwój infrastruktury, wykorzystanie nowych mechanizmów finansowych lub wszelkich innych środków uzgodnionych przez Strony w ramach współpracy, realizowanych celów i dostępnych środków, zgodnie z normami i uregulowaniami mającymi zastosowanie do tej współpracy. PL 6 PL Artykuł 8 Współpraca w dziedzinie praw człowieka, demokracji i dobrych rządów Strony uzgadniają, że współpraca w tej dziedzinie aktywnie wspiera rządy i przedstawicieli zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego dzięki działaniom podejmowanym zwłaszcza w następujących dziedzinach: a) promowanie praw człowieka, procesu demokratycznego i dobrych rządów, w tym zarządzanie procedurami wyborczymi; b) wzmacnianie państwa prawa oraz należytego i przejrzystego zarządzania sprawami publicznymi, w tym walka z korupcją na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym; c) gwarantowanie niezależności i skuteczności wymiaru sprawiedliwości; d) wdrażanie i rozpowszechnianie postanowień andyjskiej karty propagowania i ochrony praw człowieka. Artykuł 9 Współpraca w dziedzinie zapobiegania konfliktom 1. Strony postanawiają, że współpraca w tej dziedzinie promuje i wspiera kompleksową politykę pokojową, ułatwiającą między innymi zapobieganie konfliktom i ich rozwiązywanie. Fundamentem takiej polityki są zaangażowanie i udział społeczeństwa, a koncentruje się ona przede wszystkim na rozwoju zdolności regionalnych, subregionalnych i krajowych. Polityka ta zapewnia wszystkim częściom społeczeństwa równe szanse polityczne, gospodarcze, społeczne i kulturowe, wzmacnia legitymację demokratyczną, promuje spójność społeczną i skuteczne zarządzanie sprawami publicznymi, ustanawia skuteczne mechanizmy umożliwiające pokojowe godzenie interesów różnych grup oraz wspiera aktywne i zorganizowane społeczeństwo obywatelskie. 2. Działania w ramach współpracy mogą obejmować między innymi wsparcie mediacji, negocjacji i pojednania, zarządzanie wspólnymi zasobami naturalnymi na szczeblu regionalnym, rozbrojenie, demobilizację i reintegrację społeczną byłych członków nielegalnych ugrupowań zbrojnych, działania na rzecz rozwiązania problemu dzieciżołnierzy (określone w Konwencji ONZ o prawach dziecka), działania w zakresie walki z minami przeciwpiechotnymi, programy szkoleniowe na temat kontroli granicznych, oraz wsparcie dla realizacji i propagowania zobowiązań z Limy, Andyjskiej karty pokoju i bezpieczeństwa, ograniczenia i kontroli wydatków na obronę zewnętrzną. 3. Strony współpracują także w dziedzinie zapobiegania nielegalnemu handlowi bronią strzelecką i lekką i zwalczania takiego handlu, między innymi w celu koordynowania działań mających na celu zacieśnienie współpracy prawnej i instytucjonalnej, jak również gromadzenie i niszczenie nielegalnej broni strzeleckiej i lekkiej, znajdującej się w rękach cywilów. Artykuł 10 Współpraca w dziedzinie modernizacji państwa i administracji państwowej 1. PL Strony postanawiają, że współpraca w tej dziedzinie ma na celu modernizację administracji państwowej w krajach andyjskich, w tym wspieranie procesu decentralizacji i zmian organizacyjnych, wynikających z procesu integracji tego 7 PL regionu. Ogólnie rzecz biorąc, celem jest podnoszenie skuteczności organizacyjnej, zagwarantowanie przejrzystego zarządzania zasobami państwowymi i rozliczalności, poprawa ram prawnych i instytucjonalnych, w oparciu o najlepsze praktyki obu Stron oraz doświadczenia nabyte w trakcie rozwoju polityk i instrumentów w Unii Europejskiej. 2. Współpraca w tej dziedzinie może obejmować między innymi, programy mające na celu rozwijanie zdolności w zakresie kształtowania i realizacji polityk (świadczenie usług publicznych, tworzenie i wykonanie budżetu, zapobieganie korupcji i walka z nią oraz angażowanie zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego) i wzmacnianie wymiaru sprawiedliwości. Artykuł 11 Współpraca w dziedzinie integracji regionalnej PL 1. Strony postanawiają, że celem współpracy w tej dziedzinie jest pogłębienie procesu integracji regionalnej w ramach Wspólnoty Andyjskiej, a zwłaszcza rozwój i wdrażanie wspólnego rynku. 2. Współpraca wspiera rozwój i umacnianie instytucji wspólnych dla państw należących do Wspólnoty Andyjskiej i promuje zacieśnianie stosunków między zainteresowanymi instytucjami. Wzmacnia ona wymianę instytucjonalną dotyczącą kwestii z dziedziny integracji, rozszerzając i pogłębiając refleksję na temat: analizy i promocji integracji; publikacji; studiów dyplomowych z zakresu integracji; stypendiów; i staży. 3. Współpraca promuje również rozwój wspólnych polityk i harmonizację ram prawnych, w tym polityk sektorowych w dziedzinach takich jak handel, cła, energia, transport, komunikacja, ochrona środowiska naturalnego i konkurencja, jak również koordynację polityki makroekonomicznej w dziedzinach takich jak polityka pieniężna, polityka fiskalna i finanse publiczne. 4. W szczególności, współpraca w tej dziedzinie może obejmować między innymi dostarczanie pomocy technicznej związanej z handlem w zakresie następujących działań: a) konsolidacja i wdrażanie andyjskiej unii celnej; b) ograniczanie i eliminowanie przeszkód utrudniających rozwój wymiany handlowej w obrębie regionu; c) upraszczanie, modernizacja, harmonizacja i integracja procedur celnych i tranzytowych oraz zapewnianie wsparcia na rzecz rozwoju ustawodawstwa, norm i profesjonalnych szkoleń; oraz d) stworzenie regionalnego wspólnego rynku, umożliwiającego swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i osób, jak również wprowadzenie innych dodatkowych środków, niezbędnych do jego pełnego wdrożenia. 5. Strony postanawiają ponadto, że andyjskie polityki w zakresie integracji i rozwoju granic stanowią niezbędny element wzmacniania i konsolidacji procesu integracji regionalnej i subregionalnej. 8 PL Artykuł 12 Współpraca regionalna Strony postanawiają wykorzystywać wszelkie istniejące instrumenty współpracy, aby promować działania mające na celu rozwijanie aktywnej i obustronnej współpracy między Unią Europejską a Wspólnotą Andyjską oraz między krajami andyjskimi a innymi krajami/regionami Ameryki Łacińskiej i Karaibów, w dziedzinach takich jak wymiana handlowa i promocja inwestycji, ochrona środowiska naturalnego, zapobieganie klęskom żywiołowym i reagowanie w przypadku ich wystąpienia, badania naukowe, energia, transport, infrastruktura komunikacyjna, rozwój regionalny i planowanie przestrzenne. Artykuł 13 Współpraca handlowa Mając na uwadze swój wspólny cel, jakim jest dążenie do stworzenia warunków umożliwiających Stronom wynegocjowanie, w oparciu o wyniki programu pracy z Doha, możliwego do zrealizowania i obustronnie korzystnego układu o stowarzyszeniu, w tym umowy o wolnym handlu, Strony postanawiają, że współpraca w tej dziedzinie przyczynia się do rozwoju zdolności krajów andyjskich, umożliwiając im skuteczniejsze konkurowanie i, co za tym idzie, większy udział w rynku europejskim i gospodarce światowej. Zważywszy na ten cel, pomoc techniczna związana z handlem powinna obejmować działania w dziedzinach: ułatwień w handlu i ceł (jak np. upraszczanie procedur, modernizacja administracji celnej i szkolenia funkcjonariuszy), norm technicznych, środków sanitarnych i fitosanitarnych, praw własności intelektualnej, inwestycji, usług, zamówień publicznych, mechanizmów rozstrzygania sporów itp. Przyczynia się ona do rozwoju i dywersyfikacji wymiany handlowej w obrębie regionu w jak największym stopniu, i spowoduje aktywny udział regionu andyjskiego w wielostronnych negocjacjach handlowych w ramach Światowej Organizacji Handlu. Pomoc techniczna związana z handlem powinna ułatwić także identyfikację i eliminację przeszkód, utrudniających rozwój handlu. Dodatkowym celem może być promowanie i wspieranie między innymi: - działań na rzecz promocji handlu, obejmujących odpowiednią wymianę między przedsiębiorstwami obu Stron; - misji handlowych; - analiz rynku; - poszukiwania sposobów optymalnego dostosowania produkcji lokalnej do popytu na rynkach zewnętrznych. Artykuł 14 Współpraca w dziedzinie usług Strony postanawiają zacieśniać swoją współpracę w dziedzinie usług, zgodnie z przepisami Układu Ogólnego w sprawie Handlu Usługami (GATS), aby dać wyraz wzrastającemu znaczeniu usług dla rozwoju i dywersyfikacji ich systemów gospodarczych. Celem takiej intensywniejszej współpracy jest podniesienie konkurencyjności sektora usług Wspólnoty Andyjskiej i ułatwienie mu uzyskania większego udziału w światowym handlu usługami, w sposób zgodny z założeniami zrównoważonego rozwoju. Segmenty sektora usług, których współpraca dotyczyć będzie w pierwszej kolejności, określane są przez Strony. Działania PL 9 PL skupiają się między innymi na otoczeniu regulacyjnym, jak również na dostępie do źródeł finansowania i technologii. Artykuł 15 Współpraca w dziedzinie własności intelektualnej Strony postanawiają, że współpraca w tej dziedzinie ma na celu promowanie inwestycji, transfer technologii, rozpowszechnianie informacji, działania kulturalne i kreatywne oraz powiązane działania gospodarcze, jak również zapewnienie szerszego dostępu do korzyści i ich podział. Obie Strony zobowiązują się zapewnić, w ramach swoich przepisów ustawodawczych, wykonawczych i strategii politycznych, stosowną i skuteczną ochronę praw własności intelektualnej, zgodnie z najsurowszymi normami międzynarodowymi. Artykuł 16 Współpraca w dziedzinie zamówień publicznych Strony postanawiają, że współpraca w tej dziedzinie ma na celu promowanie wzajemnych, otwartych, niedyskryminacyjnych i przejrzystych procedur zamówień publicznych na wszystkich szczeblach. Artykuł 17 Współpraca w dziedzinie polityki konkurencji Strony postanawiają, że współpraca w tej dziedzinie ma celu skuteczne wdrożenie i stosowanie zasad konkurencji, jak również rozpowszechnianie informacji w celu zagwarantowania przedsiębiorstwom prowadzącym działalność na rynku Wspólnoty Andyjskiej większej przejrzystości i pewności prawnej. Artykuł 18 Współpraca celna PL 1. Strony postanawiają, że celem współpracy w tej dziedzinie jest zagwarantowanie zgodności z przepisami Światowej Organizacji Handlu dotyczącymi handlu i zrównoważonego rozwoju oraz osiągnięcie kompatybilności systemów celnych obu Stron w celu ułatwienia prowadzenia wymiany handlowej. 2. Współpraca może obejmować następujące kwestie: a) upraszczanie i harmonizację dokumentacji przywozowej i wywozowej na podstawie norm międzynarodowych, w tym wykorzystanie zgłoszeń uproszczonych; b) usprawnienie procedur celnych poprzez zastosowanie takich metod jak ocena ryzyka, uproszczone procedury wprowadzania i zwalniania towarów, przyznawanie statusu upoważnionego podmiotu gospodarczego, wykorzystywanie systemów elektronicznej wymiany danych (EDI) i systemów zautomatyzowanych; c) wprowadzanie środków na rzecz zwiększenia przejrzystości i usprawnienia procedur odwoławczych w sprawach dotyczących decyzji i orzeczeń organów celnych; d) wprowadzenie mechanizmów gwarantujących regularne konsultacje ze społecznościami handlowców w kwestiach z zakresu regulacji i procedur przywozowych i wywozowych. 10 PL 3. Strony postanawiają rozważyć, w ramach instytucjonalnych wyznaczonych przez niniejszą Umowę, możliwość zawarcia protokołu wzajemnej pomocy w kwestiach celnych. Artykuł 19 Współpraca w dziedzinie regulacji technicznych i oceny zgodności 1. Strony stwierdzają, że współpraca w dziedzinie norm, regulacji technicznych i oceny zgodności jest niezbędna dla rozwoju wymiany handlowej, w szczególności wymiany w obrębie regionu. 2. W ramach współpracy między Stronami promowane są działania w następujących obszarach: a) współpraca dotycząca przepisów; b) dostosowywanie regulacji technicznych do norm międzynarodowych i europejskich; oraz c) stworzenie regionalnego systemu zgłaszania i sieci organów ds. oceny zgodności, działających na zasadzie niedyskryminacji i zwiększających wykorzystanie akredytacji. 3. W praktyce współpraca umożliwia: a) dostarczanie wsparcia organizacyjnego i technicznego ułatwiającego tworzenie regionalnych sieci i organów oraz zwiększenie koordynacji polityk w celu promowania wspólnego podejścia do stosowania norm międzynarodowych i regionalnych oraz wprowadzania kompatybilnych regulacji technicznych i procedur oceny zgodności; b) promowanie wszelkich środków mających na celu niwelowanie różnic dzielących Strony w dziedzinach oceny zgodności i normalizacji, a zwłaszcza wymianę informacji o normach, oceny zgodności i homologację typu; oraz c) promowanie wszelkich środków mających na celu zwiększanie kompatybilności systemów Stron w wyżej wymienionych dziedzinach, a zwłaszcza w zakresie przejrzystości, wzorcowych praktyk regulacyjnych oraz promocji norm jakości dla produktów i praktyk handlowych. Artykuł 20 Współpraca przemysłowa PL 1. Strony postanawiają, że celem współpracy w tej dziedzinie jest promowanie modernizacji i restrukturyzacji przemysłu krajów andyjskich i poszczególnych jego sektorów, jak również współpracy przemysłowej podmiotów gospodarczych, która prowadzi do wzmocnienia sektora prywatnego w sposób gwarantujący ochronę środowiska. 2. Inicjatywy w zakresie współpracy przemysłowej odzwierciedlają priorytety określone przez obie Strony. Uwzględniają one regionalne aspekty rozwoju przemysłowego, promując w razie potrzeby partnerstwa transgraniczne. Celem inicjatyw jest przede wszystkim stworzenie odpowiednich ram, umożliwiających poprawę know-how w dziedzinie zarządzania i promowanie przejrzystości w odniesieniu do rynków i warunków prowadzenia działalności gospodarczej. 11 PL Artykuł 21 Współpraca w dziedzinie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw oraz mikroprzedsiębiorstw Strony postanawiają promować otoczenie sprzyjające rozwojowi małych i średnich przedsiębiorstw oraz mikroprzedsiębiorstw, w szczególności poprzez: a) promowanie kontaktów między podmiotami gospodarczymi, wspólnych inwestycji, wspólnych przedsięwzięć oraz sieci informacji, w ramach istniejących programów horyzontalnych; b) ułatwianie dostępu do źródeł finansowania, dostarczanie informacji i stymulowanie innowacji; c) ułatwianie transferu technologii; d) identyfikację i analizę kanałów sprzedaży. Artykuł 22 Współpraca w dziedzinie rolnictwa, leśnictwa i rozwoju obszarów wiejskich Strony postanawiają promować wzajemną współpracę w dziedzinach rolnictwa, leśnictwa i rozwoju obszarów wiejskich celem wspierania różnorodności, praktyk przyjaznych dla środowiska, zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego oraz bezpieczeństwa żywnościowego. W tym celu Strony badają: a) środki mające na celu poprawę jakości produktów rolnych, budowanie zdolności i transfer technologii, oraz środki dotyczące stowarzyszeń producentów i wspierające działania promujące handel; b) środki z zakresu higieny środowiska, zdrowia zwierząt i zdrowotności roślin oraz dotyczące innych powiązanych kwestii, uwzględniając przepisy obowiązujące obie Strony i ciążące na nich zobowiązania międzynarodowe, wynikające między innymi z przepisów Światowej Organizacji Handlu i wielostronnych porozumień w sprawie ochrony środowiska; c) środki dotyczące zrównoważonego rozwoju gospodarczo-społecznego obszarów wiejskich, w tym kwestie praktyk przyjaznych dla środowiska, leśnictwa, badań naukowych, dostępu do gruntów, zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i bezpieczeństwa żywnościowego; d) środki w zakresie zachowania i promocji tradycyjnej działalności będącej wyrazem odrębnych tożsamości populacji i społeczności wiejskich, takie jak wymiana doświadczeń i partnerstwa, tworzenie wspólnych przedsięwzięć i sieci współpracy miejscowych jednostek lub podmiotów gospodarczych. Artykuł 23 Współpraca w dziedzinie rybołówstwa i akwakultury Strony postanawiają rozwijać współpracę gospodarczą i techniczną w dziedzinach rybołówstwa i akwakultury, zwłaszcza w zakresie takich zagadnień jak zrównoważona eksploatacja, gospodarka zasobami rybackimi i ich ochrona oraz ocena oddziaływania na środowisko. Współpraca powinna obejmować także takie obszary jak przemysł przetwórczy i ułatwienia w zakresie wymiany handlowej. Współpraca w sektorze rybołówstwa mogłaby prowadzić do zawarcia dwustronnych umów w dziedzinie rybołówstwa między Stronami niniejszej Umowy lub Wspólnotą Europejską a jednym lub kilkoma państwami należącymi do PL 12 PL Wspólnoty Andyjskiej, lub do zawarcia wielostronnych umów w dziedzinie rybołówstwa między Stronami niniejszej Umowy. Artykuł 24 Współpraca w dziedzinie górnictwa Strony postanawiają, że współpraca w dziedzinie górnictwa, uwzględniając kwestie ochrony środowiska naturalnego, koncentruje się głównie na następujących działaniach: PL a) promowaniu udziału przedsiębiorstw obu Stron w zrównoważonym poszukiwaniu i eksploatacji zasobów mineralnych, jak również ich wykorzystywaniu, zgodnie z ustawodawstwem obu Stron; b) promowaniu wymiany informacji, doświadczeń i technologii z zakresu poszukiwania złóż i eksploatacji górniczej; c) promowaniu wymiany ekspertów i realizacji wspólnych badań w celu zwiększenia możliwości rozwoju technologicznego; d) opracowywaniu środków mających na celu pobudzanie inwestycji w tej dziedzinie; e) opracowywaniu środków gwarantujących integralność środowiskową odpowiedzialność przedsiębiorstw z tego sektora za ochronę środowiska. 13 i PL Artykuł 25 Współpraca w dziedzinie energii 1. Strony postanawiają, że ich wspólnym celem będzie wspieranie współpracy w dziedzinie energii, w tym konsolidacja stosunków gospodarczych w najważniejszych sektorach, takich jak hydroenergia, ropa naftowa i gaz, energia odnawialna, technologie energooszczędne, elektryfikacja obszarów wiejskich i integracja regionalnych rynków energii, przy czym uwzględniony zostanie fakt, że kraje andyjskie już realizują projekty elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych. 2. Współpraca może obejmować w szczególności: a) kwestie z zakresu polityki energetycznej, w tym międzysystemowej infrastruktury o znaczeniu regionalnym, poprawy i dywersyfikacji źródeł energii oraz poprawy dostępu do rynków energii, w tym ułatwienia tranzytu, przesyłu i dystrybucji; b) zarządzanie i szkolenia w sektorze energii oraz transfer technologii i know-how; c) promowanie oszczędności energii, efektywności energetycznej, odnawialnych źródeł energii oraz badanie wpływu produkcji i zużycia energii na środowisko; d) inicjatywy nawiązywania współpracy przez przedsiębiorstwa z tego sektora. Artykuł 26 Współpraca w dziedzinie transportu PL 1. Strony postanawiają, że współpraca w tej dziedzinie skupia się na restrukturyzacji i modernizacji systemu transportowego i powiązanych systemów infrastruktury, usprawnieniu przepływu pasażerów i towarów oraz ułatwieniu dostępu do rynków transportu miejskiego, lotniczego, morskiego, wodnego śródlądowego, kolejowego i drogowego, poprzez udoskonalenie gospodarki transportowej z operacyjnego i administracyjnego punktu widzenia oraz poprzez promocję wysokich standardów operacyjności. 2. Współpraca może obejmować następujące kwestie: a) wymianę informacji na temat prowadzonej przez Strony polityki, w szczególności na temat transportu miejskiego oraz wzajemnych połączeń międzysystemowych i interoperacyjności multimodalnych sieci transportowych i innych kwestii leżących we wspólnym interesie; b) zarządzanie śródlądowymi drogami wodnymi, drogami, drogami kolejowymi, portami i lotniskami, w tym odpowiednia współpraca między właściwymi organami; c) projekty transferu technologii europejskiej w ramach globalnego systemu nawigacji satelitarnej i w centrach miejskiego transportu publicznego; d) zaostrzenie norm w zakresie bezpieczeństwa i zapobiegania zanieczyszczeniom, w tym współpraca w ramach odpowiednich forów międzynarodowych w celu zapewnienia lepszego egzekwowania norm międzynarodowych. 14 PL Artykuł 27 Współpraca w dziedzinie społeczeństwa informacyjnego oraz technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych 1. Strony uznają, że technologie informacyjne i telekomunikacyjne są kluczowymi sektorami nowoczesnego społeczeństwa, mającymi szczególne znaczenie dla rozwoju gospodarczego i społecznego oraz płynnego przejścia do społeczeństwa informacyjnego. Współpraca w tej dziedzinie przyczynia się do zmniejszenia stopnia wykluczenia cyfrowego i zapewnienia równego dostępu do technologii informacyjnych, w szczególności w mniej rozwiniętych obszarach. 2. Współpraca w tej dziedzinie ma głównie na celu promocję następujących działań: a) dialogu dotyczącego wszystkich aspektów społeczeństwa informacyjnego; b) dialogu na temat regulacyjnych i politycznych aspektów zastosowania technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych, z normami włącznie; c) wymiany informacji na temat norm, oceny zgodności i homologacji typu; d) rozpowszechniania nowych technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych oraz wymiany informacji na temat nowych, przełomowych osiągnięć technologicznych; e) wspólnych projektów badawczych dotyczących technologii informacyjnych i komunikacyjnych oraz projektów pilotażowych w dziedzinie wprowadzania społeczeństwa informacyjnego; f) połączeń międzysystemowych oraz interoperacyjności sieci i usług telematycznych; g) wzajemnego dostępu do baz danych, z poszanowaniem międzynarodowych przepisów z dziedziny praw autorskich; h) wymiany i szkolenia specjalistów; i) komputeryzacji administracji publicznej. krajowych i Artykuł 28 Współpraca w sprawach audiowizualnych Strony postanawiają promować współpracę w sektorach usług audiowizualnych i mediów poprzez wspólne inicjatywy w dziedzinie szkoleń, koncepcji, produkcji i dystrybucji audiowizualnej. Współpraca odbywa się zgodnie z odnośnymi krajowymi przepisami dotyczącymi praw autorskich i postanowieniami umów międzynarodowych. Artykuł 29 Współpraca w dziedzinie turystyki Strony postanawiają, że współpraca w tej dziedzinie ma na celu: PL a) określenie wzorcowych praktyk w celu zagwarantowania harmonijnego i zrównoważonego rozwoju turystyki w regionie andyjskim; b) podniesienie jakości usług świadczonych na rzecz osób odwiedzających; c) uświadamianie opinii społecznej na temat roli, jaką turystyka odgrywa w rozwoju regionu andyjskiego pod względem gospodarczym i społecznym; d) promowanie i rozwój ekoturystyki; 15 PL e) promowanie prowadzenia w ramach Wspólnoty Andyjskiej wspólnej polityki w dziedzinie turystyki. Artykuł 30 Współpraca między instytucjami finansowymi Strony postanawiają rozwijać współpracę między krajowymi i regionalnymi instytucjami finansowymi, w zależności od swoich potrzeb i w ramach swoich odpowiednich programów i przepisów prawa. Artykuł 31 Współpraca w dziedzinie promocji inwestycji 1. Strony postanawiają tworzyć, w zakresie przysługujących im kompetencji, atrakcyjny i stabilny klimat inwestycyjny, sprzyjający wzajemnym inwestycjom. 2. Współpraca dotyczy w szczególności: a) promowania i tworzenia mechanizmów wymiany i rozpowszechniania informacji nt. przepisów dotyczących inwestycji i możliwości inwestycyjnych; b) tworzenia ram prawnych sprzyjających wzajemnym inwestycjom, w stosownych przypadkach poprzez zawieranie przez państwa obu Stron dwustronnych porozumień o wspieraniu i ochronie inwestycji oraz zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu; c) rozwoju jednolitych i uproszczonych procedur administracyjnych; d) tworzenie mechanizmów do celów wspólnych przedsięwzięć. Artykuł 32 Dialog makroekonomiczny 1. Strony postanawiają, że celem współpracy jest promowanie wymiany informacji na temat tendencji makroekonomicznych i polityki makroekonomicznej Stron, jak również wymiana doświadczeń z zakresu koordynacji polityki makroekonomicznej w ramach wspólnego rynku. 2. Strony dążą również do pogłębienia prowadzonego przez ich organy władzy dialogu, dotyczącego kwestii makroekonomicznych, w tym dziedzin takich jak polityka pieniężna, polityka fiskalna, finanse publiczne, zadłużenie zagraniczne i stabilizacja makroekonomiczna. Artykuł 33 Współpraca w dziedzinie statystyki PL 1. Strony postanawiają, że głównym celem współpracy jest dostosowanie metod i programów statystycznych, aby umożliwić Stronom wzajemne wykorzystywanie danych statystycznych dotyczących handlu towarami i usługami oraz, bardziej ogólnie, jakiejkolwiek dziedziny objętej niniejszą Umową, w odniesieniu do której mogą być sporządzane dane statystyczne. 2. Współpraca może obejmować między innymi: wymianę techniczną między urzędami statystycznymi we Wspólnocie Andyjskiej i w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz Eurostatem; opracowanie spójnych metod gromadzenia, analizy i interpretacji danych; organizowanie seminariów, tworzenie grup roboczych lub programów szkoleniowych z dziedziny statystyki. 16 PL Artykuł 34 Współpraca w zakresie ochrony konsumentów 1. Strony postanawiają, że współpraca w tej dziedzinie ukierunkowana jest na zapewnienie kompatybilności systemów ochrony konsumentów obu Stron. 2. Współpraca może obejmować, w zakresie, w jakim to możliwe: a) zwiększenie zgodności przepisów prawnych dotyczących konsumenta w celu uniknięcia barier w handlu przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony konsumentów; b) tworzenie i wprowadzanie systemów wymiany informacji, takich jak systemy wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i środkach żywienia zwierząt, niosących zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt; c) podnoszenie zdolności w zakresie wdrażania środków sanitarnych i fitosanitarnych w celu ułatwienia dostępu do rynku oraz gwarantowanie odpowiedniego poziomu ochrony zdrowia w oparciu o przejrzyste, niedyskryminacyjne i przewidywalne zasady; d) zachęcanie stowarzyszeń konsumentów do nawiązywania współpracy i wymiany informacji; e) wspieranie andyjskiej grupy roboczej ds. udziału społeczeństwa obywatelskiego w ochronie praw konsumentów. Artykuł 35 Współpraca w dziedzinie ochrony danych 1. Strony postanawiają promować wysoki poziom ochrony operacji przetwarzania danych osobowych i innych danych, zgodnie z najsurowszymi normami międzynarodowymi. 2. Strony postanawiają również współpracować w dziedzinie ochrony danych osobowych w celu zwiększenia poziomu ochrony i dążyć do wyeliminowania wynikających z niedostatecznego poziomu ochrony przeszkód w swobodnym przepływie takich danych między Stronami. Artykuł 36 Współpraca naukowa i technologiczna PL 1. Strony postanawiają, że współpraca naukowa i technologiczna prowadzona jest w ich wspólnym interesie i zgodnie z założeniami ich polityki, w szczególności zasadami wykorzystania własności intelektualnej wynikającej z badań, i ma ona na celu: a) przyczynienie się do rozwoju nauki i technologii w krajach regionu andyjskiego; b) wymianę na poziomie regionalnym informacji i doświadczeń z zakresu nauki i technologii, w szczególności dotyczących realizacji polityki i programów; c) promowanie rozwoju zasobów ludzkich i odpowiednich ram instytucjonalnych regulujących kwestie badań i rozwoju; d) promowanie kontaktów środowisk naukowych obu Stron i wspólnych projektów w zakresie badań naukowych i technologii; 17 PL e) zachęcanie sektora przedsiębiorstw obu Stron do udziału we współpracy naukowej i technologicznej, w szczególności w promowaniu innowacji; f) wspieranie innowacyjności i transferu technologii między Stronami, w tym administracji elektronicznej i czystych technologii. 2. Do współpracy angażowane są placówki szkolnictwa wyższego, instytuty badawcze i sektory produkcji obu Stron, zwłaszcza małe i średnie przedsiębiorstwa. 3. Strony postanawiają rozwijać współpracę naukową i technologiczną między uniwersytetami, instytutami badawczymi i sektorami produkcji z obu regionów, która obejmowałaby przyznawanie stypendiów jak również wymianę studentów i wysokiej klasy specjalistów. 4. Strony postanawiają również promować udział krajów andyjskich w programach Wspólnoty Europejskiej w dziedzinie technologii i rozwoju, zgodnie ze wspólnotowymi przepisami, określającymi zasady udziału podmiotów prawnych z państw trzecich. Artykuł 37 Współpraca w dziedzinie kształcenia i szkoleń 1. Strony postanawiają, że celem współpracy w tej dziedzinie jest poprawa jakości kształcenia i szkolenia zawodowego. Dlatego też szczególną uwagę poświęca się kwestiom dostępu młodzieży, kobiet i osób starszych do systemów edukacyjnych, w tym kursów technicznych, szkolnictwa wyższego i szkoleń zawodowych, a także realizacji milenijnych celów rozwoju. 2. Strony postanawiają ściślej współpracować w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego i promować współpracę uniwersytetów i przedsiębiorstw, celem podniesienia poziomu wiedzy urzędników wyższego szczebla. 3. Strony postanawiają również poświęcać szczególną uwagę scentralizowanym operacjom i horyzontalnym programom (ALFA, ALBAN), tworzącym stałe więzi między wyspecjalizowanymi organami obu Stron, promując w ten sposób tworzenie wspólnej puli doświadczeń i zasobów technicznych oraz ich wymianę. 4. Współpraca w tej dziedzinie może umożliwić również realizację planu działań dla sektora edukacji w krajach andyjskich, którego programy dotyczą między innymi harmonizacji systemów edukacji tych krajów, wdrażania systemu informatycznego danych statystycznych z zakresu edukacji i edukacji międzykulturowej. Artykuł 38 Współpraca w dziedzinie ochrony środowiska i bioróżnorodności PL 1. Strony postanawiają, że współpraca w tej dziedzinie promuje zachowanie i ochronę środowiska w duchu zrównoważonego rozwoju. W związku z tym za ważne kwestie uznaje się relację między ubóstwem a środowiskiem oraz wpływ działalności gospodarczej na środowisko. Współpraca powinna również promować ratyfikację wielostronnych porozumień w sprawie ochrony środowiska i innych międzynarodowych porozumień, dotyczących takich dziedzin jak zmiana klimatu, bioróżnorodność, pustynnienie i zarządzanie chemikaliami, oraz wspierać ich realizację. 2. Współpraca koncentruje się w szczególności na: 18 PL a) zapobieganiu degradacji środowiska; b) promowaniu ochrony zasobów naturalnych i zrównoważonego gospodarowania nimi (w tym kwestie bioróżnorodności, ekosystemów górskich i zasobów genetycznych), zgodnie z założeniami regionalnej strategii na rzecz bioróżnorodności dla krajów Andów Północnych; c) wymianie informacji i doświadczeń na temat przepisów z dziedziny ochrony środowiska i problemów w tej dziedzinie, jakie napotykają obie Strony; d) wzmacnianiu aspektu zarządzania środowiskiem we wszystkich sektorach i na wszystkich poziomach administracji; e) promowaniu edukacji środowiskowej, budowaniu zdolności i zwiększaniu udziału obywateli, a także promowaniu wspólnych programów badawczych szczebla regionalnego; f) ochronie i pielęgnacji tradycyjnej wiedzy i praktyk związanych ze zrównoważonym wykorzystaniem zasobów bioróżnorodności. Artykuł 39 Współpraca w kwestiach dotyczących klęsk żywiołowych Strony postanawiają, że celem współpracy w tej dziedzinie jest ograniczanie podatności regionu andyjskiego na klęski żywiołowe poprzez wzmacnianie regionalnych zdolności w zakresie planowania i zapobiegania, harmonizację ram prawnych i poprawę koordynacji działań instytucjonalnych. Artykuł 40 Współpraca w dziedzinie kultury i zachowania dziedzictwa kulturowego PL 1. Strony postanawiają zacieśniać współpracę w tej dziedzinie, kulturowe więzi i kontakty przedstawicieli kultury z obu regionów. 2. Celem jest promowanie współpracy kulturalnej między Stronami, w ramach której uwzględniany jest i poszukiwany efekt synergii z istniejącymi dwustronnymi programami państw członkowskich Unii Europejskiej. 3. Współpraca odbywa się zgodnie z odnośnymi krajowymi przepisami dotyczącymi praw autorskich i postanowieniami umów międzynarodowych. 4. Współpraca może obejmować wszystkie dziedziny kultury, w tym między innymi: a) tłumaczenia dzieł literackich; b) ochronę, renowację i rewitalizację obiektów dziedzictwa narodowego; c) wydarzenia kulturalne, takie jak wystawy sztuki i rękodzieła, spektakle muzyczne, taneczne i teatralne, jak również wymianę artystów i specjalistów z dziedziny kultury; d) promowanie różnorodności kulturowej; e) wymiany młodzieży; f) rozwój sektorów przemysłu kulturowego; g) zachowanie dziedzictwa kulturowego; 19 PL h) zapobieganie nielegalnemu handlowi dziełami dziedzictwa kulturowego i zwalczanie tego procederu, zgodnie z przepisami międzynarodowych konwencji podpisanych przez Strony. Artykuł 41 Współpraca w dziedzinie zdrowia 1. Strony postanawiają, że celem współpracy w tej dziedzinie jest wspieranie reform strukturalnych, umożliwiających wprowadzenie sprawiedliwych i dostosowanych do potrzeb uboższych społeczeństw usług zdrowotnych i zastosowanie sprawiedliwych mechanizmów finansowych, które ułatwiają im dostęp do opieki zdrowotnej. 2. Strony zgadzają się, że profilaktyka pierwotna wymaga również uwzględnienia innych aspektów, takich jak edukacja, zaopatrzenie w wodę i infrastruktura sanitarna. W związku z tym Strony dążą do wzmacniania i budowania partnerstw, których zakres wykracza poza sektor zdrowia, w celu zrealizowania milenijnych celów rozwoju, zwłaszcza w zakresie walki z AIDS, malarią i gruźlicą, zgodnie z odnośnymi zasadami Światowej Organizacji Handlu. Niezbędne jest także zawieranie partnerstw z zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim, organizacjami pozarządowymi i sektorem prywatnym, w ramach których zajęto by się kwestiami zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego i związanych z nimi praw, należycie uwzględniając problematykę płci, oraz edukacją młodych ludzi, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się chorób przenoszonych drogą płciową i niechcianym ciążom. 3. Strony postanawiają również współpracować w zakresie infrastruktury podstawowej, takiej jak sieci wodnokanalizacyjne. Artykuł 42 Współpraca społeczna PL 1. Strony postanawiają współpracować w celu zachęcania partnerów społecznych do udziału w dialogu na tematy warunków życia i pracy, ochrony socjalnej i integracji ze społeczeństwem. 2. Współpraca powinna przyczyniać się do rozwoju procesu pojednania politycznego, gospodarczego i społecznego, którego celem jest wspieranie kompleksowego rozwoju, w ramach strategii ograniczania ubóstwa i tworzenia miejsc pracy. 3. Strony podkreślają znaczenie rozwoju społecznego, któremu musi towarzyszyć rozwój gospodarczy, oraz postanawiają priorytetowo traktować i promować podstawowe zasady i prawa w pracy, określone w konwencjach Międzynarodowej Organizacji Pracy, tzw. podstawowe standardy pracy. 4. Strony postanawiają, że współpraca w tej dziedzinie może obejmować wprowadzanie w życie andyjskiej agendy społecznej, skoncentrowanej na dwóch głównych filarach – andyjskim wspólnym rynku oraz tworzeniu mechanizmów umożliwiających ograniczanie ubóstwa i osiąganie spójności regionalnej. 5. W wyżej wymienionych dziedzinach, współpraca Stron może dotyczyć jakiejkolwiek kwestii, będącej przedmiotem ich wspólnego zainteresowania. 6. Środki koordynowane są ze środkami podejmowanymi przez państwa członkowskie Unii Europejskiej i odnośne organizacje międzynarodowe. 20 PL 7. W stosownych przypadkach i zgodnie z właściwymi im procedurami Strony mogą koordynować prowadzony dialog z Europejskim Komitetem EkonomicznoSpołecznym lub, odpowiednio, jego odpowiednikiem po stronie andyjskiej. Artykuł 43 Udział zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego we współpracy 1. Strony uznają rolę, jaką może odegrać zorganizowane społeczeństwo obywatelskie, i wkład, jaki może ono wnieść we współpracę, oraz postanawiają promować skuteczny dialog z zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim oraz jego aktywny udział. 2. Z zastrzeżeniem uregulowań prawnych i administracyjnych każdej ze Stron zorganizowane społeczeństwo obywatelskie może: a) brać udział w procesie tworzenia polityki na szczeblu krajowym, zgodnie z zasadami demokratycznymi; b) być informowane o wynikach konsultacji dotyczących strategii rozwoju i współpracy oraz polityk sektorowych, a także brać udział w takich konsultacjach, szczególnie w obszarach, które go dotyczą, włączając w to wszystkie etapy procesu rozwoju; c) otrzymywać środki finansowe w zakresie, w jakim pozwalają na to przepisy wewnętrzne każdej ze Stron, oraz wsparcie na rzecz budowania zdolności w obszarach o szczególnym znaczeniu; d) brać udział we wdrażaniu programów współpracy w dziedzinach, które go dotyczą. Artykuł 44 Współpraca w dziedzinie równości płci Strony postanawiają, że współpraca w tej dziedzinie przyczynia się do umacniania polityk i programów, których celem jest poprawa, gwarantowanie i wzmacnianie równego udziału kobiet i mężczyzn we wszystkich dziedzinach życia politycznego, gospodarczego, społecznego i kulturalnego, w razie potrzeby poprzez wprowadzanie pozytywnych środków wspierających kobiety. Przyczynia się ona także do ułatwienia kobietom dostępu do wszystkich zasobów, jakie są im niezbędne do pełnego wykonywania ich praw podstawowych. Artykuł 45 Współpraca w kwestiach dotyczących rdzennej ludności 1. Strony postanawiają, że celem współpracy w tej dziedzinie jest stworzenie i rozwój partnerstwa z rdzenną ludnością, wpisującego się w ramy celów takich jak eliminacja ubóstwa, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi, poszanowanie praw człowieka i demokracji. 2. Strony postanawiają również współpracować na rzecz promowania odpowiedniej ochrony tradycyjnej wiedzy, innowacji i praktyk stosowanych przez ludność rdzenną i społeczności lokalne, będących odzwierciedleniem tradycyjnego stylu życia, mającego znaczenie dla ochrony bioróżnorodności, zrównoważonego użytkowania jej elementów, oraz uczciwego i sprawiedliwego podziału korzyści wynikających z wykorzystania takiej wiedzy. 3. Poza systematycznym uwzględnianiem sytuacji ludności rdzennej na wszystkich szczeblach współpracy na rzecz rozwoju Strony uwzględniają jej szczególną sytuację, PL 21 PL opracowując swoje polityki, i wzmacniają zdolności organizacji reprezentujących ludność rdzenną w celu zwiększenia pozytywnego wpływu współpracy na rzecz rozwoju na tę ludność. 4. Współpraca w tej dziedzinie może wspierać reprezentujące rdzenną ludność organizacje, takie jak Grupa robocza ds. praw ludności rdzennej, która jest organem konsultacyjnym w andyjskim systemie integracji. Artykuł 46 Współpraca w kwestiach wysiedleńców, przesiedleńców i byłych członków nielegalnych grup zbrojnych 1. Strony postanawiają, że współpraca na rzecz wysiedleńców, przesiedleńców i byłych członków nielegalnych grup zbrojnych umożliwia zaspokajanie ich głównych potrzeb w okresie od chwili, gdy ustaje pomoc humanitarna, do chwili przyjęcia długoterminowego rozwiązania, regulującego kwestię ich statusu. 2. Współpraca ta może obejmować między innymi następujące działania: a) budowanie samowystarczalności i reintegrację wysiedleńców, przesiedleńców i byłych członków nielegalnych grup zbrojnych w strukturze społeczno-ekonomicznej; b) pomoc lokalnym społecznościom przyjmującym i obszarom ponownie zasiedlanym w celu ułatwienia akceptacji i integracji przyjmowanych wysiedleńców, przesiedleńców i byłych członków nielegalnych grup zbrojnych; c) pomaganie tym osobom w dobrowolnym powrocie i osiedlaniu się w swoich krajach pochodzenia lub krajach trzecich, jeżeli pozwalają na to okoliczności; d) pomaganie tym osobom w odzyskaniu swojego dobytku lub praw rzeczowych oraz pomoc w prawnym rozwiązywaniu przypadków naruszania praw człowieka w odniesieniu do tych osób; e) wzmacnianie zdolności instytucjonalnych krajów, które borykają się z takimi problemami. Artykuł 47 Współpraca w dziedzinie walki z niedozwolonymi środkami odurzającymi i związaną z nimi przestępczością zorganizowaną PL 1. W duchu zasady współodpowiedzialności i jako uzupełnienie dotyczącego narkotyków dialogu na wysokim szczeblu między UE a Wspólnotą Andyjską, jak również prac wspólnej grupy monitorującej lub połączonej grupy kontrolnej ds. umów w sprawie prekursorów i substancji chemicznych często wykorzystywanych do nielegalnego wytwarzania środków odurzających lub substancji psychotropowych, Strony postanawiają, że celem współpracy w tej dziedzinie jest koordynowanie wspólnych starań i ich intensyfikacja, tak aby zapobiegać powstawaniu i rozprzestrzenianiu się powiązań, leżących u podstaw globalnego problemu narkotyków. Strony postanawiają również dołożyć wszelkich starań w walce z zorganizowaną przestępczością związaną z tym handlem, między innymi za pośrednictwem organizacji i organów międzynarodowych. Strony postanawiają także wykorzystywać w tym celu mechanizm koordynacji i współpracy w zakresie narkotyków, łączący Unię Europejską oraz kraje Ameryki Łacińskiej i Karaibów. 2. Współpraca Stron w tej dziedzinie ma na celu wdrożenie w szczególności: a) programów przeciwdziałania narkomanii; 22 PL b) projektów w zakresie szkoleń, edukacji, leczenia i rehabilitacji osób uzależnionych; c) projektów na rzecz harmonizacji legislacji i działań prowadzonych w tej dziedzinie w krajach andyjskich; d) wspólnych programów badawczych; e) skutecznych środków i działań z zakresu współpracy, mających na celu wspieranie i konsolidowanie rozwoju alternatywnego, przy udziale zainteresowanych społeczności; f) środków zapobiegania powstawaniu nowych nielegalnych upraw i ich rozprzestrzenianiu się na obszarach szczególnie narażonych lub obszarach wcześniej niedotkniętych; g) skutecznych środków zapobiegających nielegalnemu wykorzystaniu prekursorów i umożliwiających nadzorowanie handlu tymi produktami, równoważnych ze środkami przyjętymi przez Wspólnotę Europejską i właściwe organy międzynarodowe oraz zgodnych z postanowieniami umów w sprawie prekursorów i substancji chemicznych często wykorzystywanych do nielegalnego wytwarzania środków odurzających lub substancji psychotropowych, jakie Wspólnota Europejska podpisała z każdym z krajów Wspólnoty Andyjskiej w dniu 18 grudnia 1995 r.; h) intensywniejszych działań w zakresie kontroli handlu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi. Artykuł 48 Współpraca w dziedzinie przeciwdziałania praniu pieniędzy i powiązanej z tym przestępczości 1. Strony postanawiają współpracować w celu zapobiegania wykorzystywaniu ich systemów finansowych do prania zysków pochodzących z działalności przestępczej, a w szczególności z nielegalnego obrotu środkami odurzającymi. 2. Współpraca taka obejmuje udzielanie wsparcia administracyjnego i technicznego na cele rozwoju i wdrażania uregulowań prawnych oraz skutecznego stosowania właściwych norm i mechanizmów. Współpraca umożliwia zwłaszcza wymianę istotnych informacji oraz przyjęcie właściwych norm, pozwalających zwalczać proceder prania pieniędzy, porównywalnych do norm przyjętych przez Wspólnotę Europejską oraz organy międzynarodowe działające w tym obszarze, takie jak Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy. Promowana jest współpraca na szczeblu regionalnym. Artykuł 49 Współpraca w dziedzinie migracji PL 1. Strony potwierdzają znaczenie, jakie przywiązują do wspólnego zarządzania przepływem migracji między ich terytoriami. W celu zacieśnienia współpracy, Strony prowadzą kompleksowy dialog, obejmujący wszystkie zagadnienia związane z migracją, w tym nielegalną migrację, przemyt i handel ludźmi, jak również uwzględnienie zagadnień migracji w krajowych strategiach rozwoju społeczno– gospodarczego obszarów, z których pochodzą migranci, mając na uwadze także historyczne i kulturowe więzi obu regionów. 2. Współpraca opierać się będzie na dokonanej w ramach wzajemnych konsultacji Stron ocenie specyficznych potrzeb i prowadzona będzie zgodnie z obowiązującymi 23 PL przepisami wspólnotowymi i krajowymi. Jej przedmiotem będą w szczególności następujące kwestie: a) podstawowe przyczyny migracji; b) opracowywanie oraz wdrażanie ustawodawstwa krajowego i praktyk krajowych z zakresu ochrony międzynarodowej, w celu zastosowania się do postanowień Konwencji genewskiej z 1951 roku dotyczącej statusu uchodźców oraz załączonego do niej protokołu z 1967 roku, jak również innych właściwych instrumentów międzynarodowych, oraz w celu zagwarantowania przestrzegania zasady nonrefoulement; c) zasady przyjmowania oraz prawa i status osób przyjętych, sprawiedliwe traktowanie oraz integracja w społeczeństwie osób przebywających legalnie, edukacja i szkolenia legalnych migrantów oraz środki zwalczania rasizmu i ksenofobii; d) opracowywania skutecznej polityki zapobiegania nielegalnej imigracji i handlowi ludźmi, w tym badań nad sposobami zwalczania zorganizowanych grup przestępczych przemytników i handlarzy oraz ochrony ofiar tego typu handlu; e) powrót, w humanitarnych i godnych warunkach, osób przebywających nielegalnie oraz readmisja takich osób zgodnie z przepisami ust. 3; f) w dziedzinie wiz – kwestie będące przedmiotem wspólnego zainteresowania, takie jak wizy przyznawane osobom podróżującym w celach handlowych, naukowych lub kulturowych; g) w dziedzinie kontroli granicznych – kwestie dotyczące organizacji, szkoleń, najlepszych praktyk i innych środków operacyjnych, stosowanych w terenie oraz, w stosownych przypadkach, dostaw wyposażenia. 3. W ramach współpracy mającej na celu zapobieganie i kontrolę nielegalnej imigracji Strony postanawiają dokonywać readmisji swoich nielegalnych migrantów. W tym celu: - każdy z krajów andyjskich zobowiązuje się dokonywać readmisji swoich obywateli, przebywających nielegalnie na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, na jego wniosek i bez dalszych formalności, dostarczać swoim obywatelom odpowiednie dokumenty tożsamości i zapewniać im niezbędne w tym celu udogodnienia administracyjne; oraz - każde z państw członkowskich Unii Europejskiej zobowiązuje się dokonywać readmisji swoich obywateli, przebywających nielegalnie na terytorium któregokolwiek kraju andyjskiego, na jego wniosek i bez dalszych formalności, dostarczać swoim obywatelom odpowiednie dokumenty tożsamości i zapewniać im niezbędne w tym celu udogodnienia administracyjne; Strony postanawiają zawrzeć, na wniosek jednej ze Stron i tak szybko, jak to możliwe, umowę regulującą specyficzne obowiązki państw członkowskich Unii Europejskiej oraz krajów andyjskich w zakresie readmisji. Umowa dotyczyć będzie również readmisji obywateli państw trzecich oraz bezpaństwowców. W tym celu przez „Strony” rozumie się Wspólnotę Europejską, którekolwiek z jej państw członkowskich lub którykolwiek z krajów andyjskich. PL 24 PL Artykuł 50 Współpraca w dziedzinie zwalczania terroryzmu Strony potwierdzają znaczenie, jakie przywiązują do walki z terroryzmem i, zgodnie z konwencjami międzynarodowymi, odnośnymi rezolucjami NZ oraz swoim własnym ustawodawstwem i regulacjami, postanawiają współpracować w celu zapobiegania aktom terroryzmu i ich wyeliminowania. Współpraca odbywa się w szczególności: a) w ramach pełnego wdrażania rezolucji nr 1373 Rady Bezpieczeństwa ONZ oraz innych stosownych rezolucji ONZ, oraz konwencji i instrumentów międzynarodowych; b) przez wymianę informacji o grupach terrorystycznych oraz ich sieciach wsparcia zgodnie z prawem międzynarodowym i krajowym; oraz c) poprzez wymianę opinii o środkach i metodach stosowanych w celu zwalczania terroryzmu, w tym w dziedzinie szkoleń oraz technologii, oraz wymianę doświadczeń z zakresu zapobiegania terroryzmowi. TYTUŁ IV POSTANOWIENIA OGÓLNE I KOŃCOWE Artykuł 51 Zasoby 1. Aby umożliwić osiągnięcie celów współpracy określonych w niniejszej Umowie, Strony zobowiązują się dostarczać odpowiednie zasoby, w tym zasoby finansowe, w ramach swoich możliwości i wykorzystując swoje własne kanały. 2. Strony podejmują wszelkie odpowiednie środki w celu promowania działalności Europejskiego Banku Inwestycyjnego we Wspólnocie Andyjskiej i ułatwiania tej działalności, zgodnie z jego procedurami i kryteriami finansowania oraz swoimi przepisami i regulacjami, bez uszczerbku dla uprawnień właściwych władz. 3. Wspólnota Andyjska i należące do niej państwa zapewniają ekspertom ze Wspólnoty Europejskiej udogodnienia i gwarancje oraz zwalniają od podatków operacje przywozu realizowane w ramach współpracy zgodnie z konwencjami ramowymi, jakie Wspólnota Europejska podpisała z każdym z krajów andyjskich. Artykuł 52 Ramy instytucjonalne PL 1. Strony postanawiają utrzymać wspólny komitet, utworzony na mocy umowy o współpracy ze Wspólnotą Andyjską z 1983 r. i utrzymany na mocy umowy ramowej o współpracy z 1993 r. Spotkania komitetu odbywają się na szczeblu wyższych urzędników, na przemian w Unii Europejskiej i we Wspólnocie Andyjskiej. Porządek obrad posiedzeń wspólnego komitetu ustalany jest w drodze wzajemnego porozumienia. Komitet sam uchwala postanowienia dotyczące częstotliwości swoich posiedzeń, przewodniczenia i innych zagadnień, jakie mogą wyniknąć, w tym, w stosownych przypadkach, ustanowienia podkomitetów. 2. Wspólny komitet odpowiada za ogólne wykonanie postanowień niniejszej Umowy. W ramach komitetu omawiane są również, w tym z poszczególnymi państwami 25 PL należącymi do Wspólnoty Andyjskiej, wszelkie kwestie z zakresu stosunków gospodarczych łączących obie Strony, w tym kwestie sanitarne i fitosanitarne. 3. Ustanawia się wspólny komitet konsultacyjny, wspierający wspólny komitet w zakresie promowania dialogu z gospodarczymi i społecznymi organizacjami zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego. 4. Strony zachęcają Parlament Europejski i Parlandino do stworzenia, w ramach niniejszej Umowy, międzyparlamentarnej komisji, zgodnie z praktyką stosowaną w przeszłości. Artykuł 53 Definicja pojęcia „Strony” Bez uszczerbku dla art. 49, do celów niniejszej Umowy „Strony” oznaczają z jednej strony Wspólnotę, jej państwa członkowskie lub Wspólnotę i jej państwa członkowskie, w obszarach ich kompetencji wynikających z Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, oraz, z drugiej strony, Wspólnotę Andyjską, należące do niej państwa lub Wspólnotę Andyjską i należące do niej państwa, zgodnie z odnośnymi obszarami ich kompetencji. Umowę stosuje się również do środków podejmowanych na terytorium Stron przez jakiekolwiek władze krajowe, regionalne lub lokalne. Artykuł 54 Wejście w życie 1. Niniejsza Umowa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu, w którym Strony powiadamiają się wzajemnie o zakończeniu procedur niezbędnych do tego celu. 2. Powiadomienia przesyłane są do Sekretarza Generalnego Rady Unii Europejskiej i Sekretarza Wspólnoty Andyjskiej, którzy są depozytariuszami niniejszej Umowy. 3. Niniejsza Umowa, od dnia wejścia w życie zgodnie z przepisami ust. 1, zastępuje umowę ramową o współpracy z 1993 r. i wspólną deklarację w sprawie dialogu politycznego, podpisaną w Rzymie w 1996 r. Artykuł 55 Czas obowiązywania 1. Niniejsza Umowa zostaje zawarta na czas nieokreślony. 2. Każda ze Stron może powiadomić drugą Stronę na piśmie o chęci wypowiedzenia niniejszej Umowy. 3. Wypowiedzenie nabiera mocy sześć miesięcy po powiadomieniu drugiej Strony. Artykuł 56 Wypełnianie zobowiązań PL 1. Strony przyjmują wszelkie ogólne lub szczególne środki, niezbędne do wypełnienia zobowiązań, ciążących na nich na mocy niniejszej Umowy i zapewniają ich zgodność z celami ustanowionymi w niniejszej Umowie. 2. Jeżeli jedna ze Stron uważa, że druga Strona nie wypełnia zobowiązania wynikającego z niniejszej Umowy, może podjąć odpowiednie środki. Przed ich podjęciem, w ciągu 30 dni Strona ta musi dostarczyć wspólnemu komitetowi 26 PL wszelkie istotne informacje niezbędne do szczegółowej analizy sytuacji w celu znalezienia rozwiązania możliwego do przyjęcia przez Strony. 3. Wśród środków pierwszeństwo mają te, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie niniejszej Umowy. Wspólny komitet jest niezwłocznie powiadamiany o takich środkach, które na wniosek drugiej Strony podlegają konsultacjom na jego forum. W drodze odstępstwa od przepisów ust. 2 każda ze Stron może niezwłocznie podjąć odpowiednie środki, w zgodzie z przepisami prawa międzynarodowego, w następujących przypadkach: a) wypowiedzenie niniejszej Umowy nieznajdujące uzasadnienia w zasadach ogólnych prawa międzynarodowego; b) naruszenie przez drugą Stronę zasadniczych elementów niniejszej Umowy, o których mowa w art. 1 ust. 1. Druga Strona może wystąpić o zorganizowanie pilnego spotkania Stron w ciągu 15 dni, poświęconego szczegółowej analizie sytuacji w celu znalezienia rozwiązania możliwego do przyjęcia przez Strony. Artykuł 57 Dalszy rozwój 1. Strony mogą za obopólną zgodą rozszerzać niniejszą Umowę celem jej uzupełnienia i poszerzenia jej zakresu, zgodnie ze swoim ustawodawstwem, poprzez zawieranie umów dotyczących specyficznych sektorów lub działań w świetle doświadczenia nabytego w trakcie jej wykonywania. 2. W odniesieniu do wykonania niniejszej Umowy każda ze Stron może przedstawiać sugestie dotyczące rozszerzenia współpracy we wszystkich dziedzinach z uwzględnieniem doświadczenia nabytego w trakcie jej wykonywania. 3. Nie wyklucza się z góry żadnych możliwości współpracy. Strony mogą się zwrócić do Wspólnego Komitetu o zbadanie praktycznych możliwości współpracy leżących w ich wspólnym interesie. Artykuł 58 Ochrona danych Strony postanawiają, że ochrona danych gwarantowana jest we wszystkich dziedzinach, w których dochodzi do wymiany danych osobowych. Strony zgadzają się przyznać wysoki poziom ochrony na przetwarzanie danych osobowych i innych danych, zgodnie z najwyższymi normami międzynarodowymi. Artykuł 59 Terytorialny zakres stosowania Niniejsza umowa obowiązuje na terytoriach, na których obowiązują postanowienia Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską na warunkach w nim określonych, z jednej strony, oraz na terytoriach Wspólnoty Andyjskiej i państw do niej należących (Boliwii, Kolumbii, Ekwadoru, Peru i Wenezueli), z drugiej strony. PL 27 PL Artykuł 60 Teksty autentyczne Niniejsza Umowa jest sporządzona w dwóch egzemplarzach w języku angielskim, duńskim, fińskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, niderlandzkim, niemieckim, portugalskim, szwedzkim i włoskim, a każdy z tych tekstów jest jednakowo autentyczny. ZAŁĄCZNIK DEKLARACJE JEDNOSTRONNE UNII EUROPEJSKIEJ ======================================================= 1. Deklaracja Komisji i Rady Unii Europejskiej w sprawie klauzuli dotyczącej powrotu i readmisji nielegalnych migrantów (art. 49) Artykuł 49 w żaden sposób nie zmienia wewnętrznego podziału kompetencji między Wspólnotę Europejską i jej państwa członkowskie w zakresie zawierania umów o readmisji. ======================================================= 2. Deklaracja Komisji i Rady Unii Europejskiej w sprawie klauzuli dotyczącej definicji stron (art. 53) Postanowienia niniejszej Umowy, które objęte są częścią III tytuł IV Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, są wiążące dla Zjednoczonego Królestwa i Irlandii jako oddzielnych Umawiających się Stron, a nie jako części Wspólnoty Europejskiej, dopóki Zjednoczone Królestwo lub Irlandia (w zależności od przypadku) nie powiadomi Wspólnoty Andyjskiej jako Strony, że zostało(-a) objęte(-a) tymi postanowieniami jako część Wspólnoty Europejskiej zgodnie z Protokołem w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, załączonym do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. To samo ma zastosowanie do Danii, zgodnie z Protokołem w sprawie stanowiska Danii załączonym do wspomnianych Traktatów, ======================================================= PL 28 PL