Neurologia

Neurologii
Prof. dr hab. n. med. Danuta RYGLEWICZ
1. Neurologia ze względu na fakt dużego rozpowszechnienia chorób i zespołów
neurologicznych oraz ich istotnego wpływu na stan zdrowia ludności należy do grupy
specjalności podstawowych. Wg. danych WHO choroby neurologiczne są główną przyczyną
pogarszającą stan zdrowia ludności na świecie. Tzw wskaźnik DALYs (disability and life lost
years index) tj. wskaźnik określający liczbę lat do przeżycia w pełnym zdrowiu, które zostały
utracone z powodu choroby jest wyższy w odniesieniu do chorób neurologiczny niż w
chorobach
nowotworowych,
AIDS
oraz
chorobie
niedokrwiennej
serca.
Częstość
występowania wielu zespołów neurologicznych o wysokim wskaźniku rozpowszechnienia
takich jak: udar mózgu, parkinsonizm, padaczka, otępienie bardzo wyraźnie wzrasta wraz z
wiekiem. Dlatego też wraz ze starzeniem się populacji znaczenie chorób neurologicznych i
związane z tym konieczność zabezpieczenia świadczeń będzie istotnie wzrastać.
Wzrastające znaczenie neurologii wiąże się również z dynamicznym rozwojem
nowych metod diagnostycznych (w zakresie genetyki, immunologii, neuroobrazowania) oraz
terapeutycznych
(tromboliza
dożylna
i
dotętnicza
w
udarach
mózgu,
leczenie
immunomodulujące w stwardnieniu rozsianym, nowe leki w padaczce i parkinsonizmie,
nowoczesne metody rehabilitacji)
W Polsce w 2006 roku było 2281 specjalistów z neurologii, średnio 1 specjalista
neurolog zabezpieczał 16 735 osób populacji ogólnej. Wartość współczynnika 1 specjalista
neurolog w przeliczeniu na liczbę populacji w poszczególnych województwach przedstawia
Tabela 1.
W 2009 roku w Polsce wg. danych Naczelnej Rady Lekarskiej mamy 2 196
specjalistów z neurologii, w tym 780 lekarzy (35%) jest w wieku 60 lat lub więcej, natomiast
liczba lekarzy do 60 r.ż. wynosi 1 416. W tej sytuacji, jeżeli nie zwiększy się liczba
przyznawanych rezydentur dla lekarzy chcących się specjalizować w dziedzinie neurologii (w
sesji jesiennej 2009 roku przyznano je 16 osobom, po 1-nej rezydenturze na województwo)
liczba czynnych zawodowo specjalistów z neurologii będzie systematycznie obniżać się.
Wprawdzie aktualnie w kraju 633 lekarzy robi specjalizacje, to jednak nie wszystkim udaje się
pozytywnie zdać egzaminy, w każdej sesji 17-25% osób otrzymuje oceny negatywne. Część
osób po ukończeniu specjalizacji neurologii kontynuuje szkolenie specjalizacyjne w zakresie
innych specjalności np. neurologia dziecięca lub rehabilitacja, co dodatkowo w sposób istotny
zmniejsza liczbę specjalistów z dziedziny neurologii dorosłych. Już aktualnie, pomimo
obserwowanego wraz ze starzeniem sie społeczeństwa wzrostu liczby chorych z zaburzeniami
neurologicznymi, liczba lekarzy specjalistów jest mniejsza niż w 2006 roku. (Tabela 2).
Dlatego też neurologia powinna być uznana za specjalizację deficytową i koniecznie należy
zwiększyć liczbę przyznawanych rezydentur.
2. W Polsce poziom szkolenia w zakresie neurologii jest na wysokim poziomie. Lekarze
odbywają specjalizację w ośrodkach akredytacyjnych, dodatkowo mogą zapoznawać się z
najnowszymi osiągnięciami w zakresie diagnostyki i terapii na obowiązkowych kursach
edukacyjnych i stażach szkoleniowych. Aby umożliwić w pełni szkolenie zgodnie z aktualna
wiedza na spotkaniu konsultantów wojewódzkich w dniu 9 listopada ustalono, że:
•
jednostką akredytowana powinna być Klinika/Oddział Neurologiczny, która posiada w
lokalizacji pełen dostęp do takich badań diagnostycznych jak TK/MRI, EEG i EMG.
•
w oddziale powinny odbywać się cotygodniowe kominki radiologiczne
•
w oddziale powinien być Pododdział/Oddział Udarowy, w którym stosowana jest
procedura leczenia trombolitycznego udaru.
Odnośnie ewentualnych zmian dotyczących modyfikacji programów i warunków odbywania
specjalizacji na ostatnim zebraniu konsultantów wojewódzkich zaproponowano:
•
wprowadzenie obowiązku 2 tygodni stażu w Pracowni EEG i 2 tygodni stażu w
Pracowni EMG oraz Potencjałów Wywołanych (zalecane, żeby powyższe staże były
realizowane w szpitalu, który prowadzi specjalizację.
•
wprowadzenie zaleceń dla kierowników specjalizacji odnośnie obowiązkowego
uczestnictwa w zebraniach terenowych Oddziałach PTN z koniecznością
przygotowania przynajmniej 1 ustnej prezentacji, lub na innych konferencjach w kraju
i zagranicą (konieczne będzie zaświadczenie od kierownika specjalizacji).
3. Koniecznie powinna być zwiększona liczba rezydentur, gdyż tylko niewielki odsetek
młodych lekarzy ma szansę robić specjalizację w ramach etatu. Inna forma, jaką są umowy
cywilno prawne nie powinny w ogóle być akceptowane, gdyż nie pozwalają młodym
lekarzom w pełni realizować program specjalizacji.
Wysokie wskaźniki rozpowszechnienia chorób neurologicznych, które w sposób istotny
wpływają na stan zdrowia ludności oraz szerokie możliwości diagnostyki i włączania nowych
metod leczenia powoduje, że w najbliższych latach będzie istotnie wzrastało znaczenie
neurologii jak również konieczność zatrudnienia większej liczby specjalistów. Neurologia
powinna zostać uznana za specjalizację deficytową. Wg. oficjalnych danych statystycznych
współczynnik liczby specjalistów ogółem (niezależnie od ich wieku) w przeliczeniu na 100
000 ludności waha się od 8.6 (województwo lubelskie), 8.3 (województwo śląskie) do 4.1
(województwo warmińsko-mazurskie) i 4.4 (województwo lubuskie), średnio wynosi 6.4. Dla
porównania wskaźnik ten wynosi w Belgii 14.57, na Litwie 12.97, w Estonii 10.99.
Tabela nr 1
Wartość współczynnika 1 specjalista neurolog w przeliczeniu na liczbę populacji w
poszczególnych województwach.
Współczynnik 1 specjalista* neurolog /
liczba mieszkańców Polsce w 2006 roku
Dolnośląskie
1 : 17.665 * Po^/Cackie
1:
(167)
19.811 (106)
14.600 (82)
Kujaw-Pom. 1 : 18.972(109)
* Podlaskie
1
Lubelskie
1:14.497(157)
' Pomorskie
1 17.188(124)
Lubuskie
1 :22.756 (45)
* Śląskie
1 15.273(311)
Łódzkie
1 : 14.365 (181)
* Świętokrzyskie 1 : 18.571 (70)
1:
Małopolskie 1 : 15.238(210)
' ^oi^lo^'
(
Mazowieckie 1 : 12.940(398)1
,.i „
, ■
Opolskie
T724795(44)
' ^^
'
• Zachodniopom.1 : 40.952 (42)1
Średni w kraju: 1 : 16.736
Liczba specjalistów: 2281
Ludność PL (2004):
38.174.600
* 11° + nowy tytuł, 2,8% wszystkich lekarzy
Tabela 2.
Liczba specjalistów z neurologii w roku 2009 w porównaniu z rokiem 2006wg. danych
Naczelnej Rady Lekarskiej
2009 rok
województwo
Dolnośląskie
Kujawsko-Pomorskie
Lubelskie
Lubuskie
Łódzkie
Małopolskie
Mazowieckie
Opolskie
Podkarpackie
Podlaskie
Pomorskie
Śląskie
Świętokrzyskie
WarmińskoMazurskie
Wielkopolskie
Zachodniopomorskie
RAZEM
do 60 roku
2006 rok
razem
razem
96
72
94
30
112
99
215
29
75
55
66
220
45
64
pow. 60
roku
47
37
48
12
80
47
154
11
35
34
49
98
20
20
143*
109
142*
42*
192
146*
369*
40*
110
89
115*
318
65*
84
167
109
157
45
181
210
398
44
106
82
124
311
70
59
101
43
1 416
55
33
780
156*
76
2 196
176
42
2281
W ciągu 3 lat ogólna liczba specjalistów z neurologii zmalała o 3.8% ( z 2281 w 2006 roku do
2196 w 2009 roku), spadek wahał się w granicach od 6.7% (woj. lubuskie) do 30.5% (woj.
małopolskie). Jedynie w 5 województwach liczba specjalistów zwiększyła się, a w jednym
(woj. kujawsko-pomorskie) nie uległa zmianie.