docKAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA
download 
Reklamacja Transkrypt
KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA
KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 Koleżanki i Koledzy. Przekroczyliśmy półmetek kadencji Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych. Dokonaliśmy przeglądu realizacji uchwalonego w maju 2010 r. „Programu OPZZ na lata 2010 – 2014” oraz uchwał VII Kongresu. Zmieniająca się sytuacja społeczno-ekonomiczna, trudne otoczenie powodują, że wciąż mamy jeszcze wiele do zrobienia. Dzisiaj już i politycy mówią, że przestaliśmy być „zieloną wyspą”, premiera Tuska i ministra Rostowskiego, na mapie Europy. Realizacja przyjętych zadań wymaga od nas wszystkich – członków OPZZ – dużej aktywności i odpowiedzialności. Mijające dwa lata pokazują, że bez podjęcia konkretnych kroków na rzecz poprawy warunków pracy, płacy i wzrostu zatrudnienia nie będzie możliwe rozwiązanie narastających w Państwie problemów społecznogospodarczych. Wyborcze programy partii politycznych, zwłaszcza w częściach zapowiadających poprawę życia obywateli, bez społecznego nacisku pozostają tylko zapisaną kartką papieru Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych widzi potrzebę podjęcia szerokiej Kampanii Programowej. W najbliższym czasie trafi do Was dokument, który w sposób jasny i czytelny przedstawi szczegóły tego w jakim kierunku, w jaki sposób będziemy zamierzali realizować Program OPZZ. Myślą przewodnią Kampanii Programowej OPZZ jest cytat art. 20 Konstytucji RP: „Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej” W obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej nabiera on szczególnego znaczenia. OPZZ zawsze prowadził konstruktywny dialog społeczny. Od szeregu lat zgłaszamy partiom politycznym, Sejmowi RP, rządowi, organizacjom pracodawców i pozostałym reprezentatywnym centralom związkowym propozycje rozwiązań dotyczących:, możliwości zwiększenia dochodów państwa oraz pobudzenia gospodarczego, zmian w systemie ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz polityki społecznej, zmian w prawie pracy i prawie związkowym zmian w systemie dialogu społecznego. Występowaliśmy także z Obywatelskimi inicjatywami ustawowymi. Skarżyliśmy do Trybunału Konstytucyjnego złe ustawy. Występowaliśmy także do Prezydenta RP z wnioskami o zawetowanie niekorzystnych zmian. Interweniowaliśmy u Rzecznika Praw Obywatelskich. Podejmowaliśmy działania na forum Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych i Międzynarodowej Organizacji Pracy. Działania te musimy kontynuować. Strona 1 KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 Koleżanki i Koledzy. Kampania Programowa OPZZ zawierać będzie nie tylko nowe elementy ale także te, których wprowadzenie już od dawna postulowaliśmy. PROPONOWALIŚMY I PROPONUJEMY I. W ZAKRESIE SPRAW EKONOMICZNYCH 1) Wprowadzenie podatku od transakcji finansowych Istota problemu: Dzisiaj bardziej opłacalne, bo nie opodatkowane, jest zarabianie na transakcjach finansowych niż działalności produkcyjnej, czy usługowej. Nie sprzyja to tworzeniu nowych miejsc pracy. Propozycja zmian: Wprowadzenie podatku od transakcji finansowych Forma: zmiana prawa 2) Zwiększenie opodatkowania osób o najwyższych dochodach poprzez wprowadzenie kolejnej stawki podatkowej Istota problemu: Polska jest państwem o najwyższym i ciągle zwiększającym się rozwarstwieniu dochodów. Powoduje to, że bogaci stają się coraz bogatsi, a biedni coraz biedniejsi. Zanika konstytucyjna zasada solidaryzmu społecznego oraz społecznej gospodarki rynkowej Propozycja zmian: wprowadzenie 50% stawki podatkowej Forma: zmiana prawa 3) Płacenie podatków i składek na FUS od rzeczywistych przychodów, Istota problemu: Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz duże gospodarstwa rolne osiągają znaczne dochody, a składkę ZUS opłacają od 60% średniego wynagrodzenia. Propozycja zmian: wprowadzenie zasady opłacania składki uzależnionej od dochodów z pozostawieniem dzisiejszej składki jako minimalnej. Forma: zmiana prawa 4) Podjęcie działań płatniczych prawnych ograniczających powstawanie zatorów Istota problemu: Wiele płatności w obrocie handlowym pomiędzy przedsiębiorcami jest dokonywana po terminach ustalonych w umowie. Opóźnienia w płatnościach mają negatywny wpływ na płynność finansową i rentowność firm, jak również na terminowe wypłacanie wynagrodzeń. Propozycja zmian: Wprowadzenie norm dyscyplinujących strony umowy do ustalania krótkich terminów płatności oraz przepisu, że zgodnie z którym, co do Strona 2 KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 zasady terminy w transakcjach umownych nie powinny przekroczyć 60 dni, Zmiana zasad naliczania odsetek ustawowych. Forma: zmiana prawa 5) Opodatkowanie diet otrzymywanych przez osoby pełniące obowiązki społeczne i obywatelskie, w tym posłów, senatorów i radnych samorządów terytorialnych Istota problemu: osoby zaufania publicznego zamiast dawać przykład w realizacji obywatelskiego obowiązku płacenia podatków mają nieuzasadnioną uprzywilejowaną pozycję. Propozycja zmian: opodatkowanie tych dochodów. Forma: zmiana prawa II. W ZAKRESIE WALKI Z BEZROBOCIEM, I KREOWANIEM POPYTU WEWNĘTRZNEGO WZROSTEM ZATRUDNIENIA 1) Poprawę sytuacji na rynku pracy, szczególnie młodzieży Istota problemu: Aktualnie osoby w wieku do 25 roku życia stanowią 19,3% ogółu bezrobotnych, a do 35 roku życia ponad 50% ogółu bezrobotnych. To bardzo niebezpieczne zjawisko, które może doprowadzić do radykalizacji sceny politycznej i ciążyć bardzo długo na perspektywach wzrostu gospodarki. W tak ekstremalnej sytuacji to nie uzdrowienie finansów publicznych, ale walka z bezrobociem wśród młodych powinna być priorytetem władzy publicznej. Propozycje zmian: Opracowanie „Narodowego Programu Zatrudnienia”. Powinien on obejmować następujące elementy: stopniowe uruchomienie rezerw Funduszu Pracy, uruchomienie części Pracowniczych, rezerw Funduszu Gwarantowanych Świadczeń opracowanie i wdrożenie metod i środków zwiększenia efektywności zatrudnieniowej aktywnych programów rynku pracy oraz metod zmniejszenia kosztów aktywizacji bezrobotnych, identyfikacja głównych barier tworzenia miejsc pracy w przedsiębiorstwach i gospodarce i stopniowa ich eliminacja, opracowanie i wdrożenie stabilnych warunków prawnoekonomicznych, sprzyjających zatrudnieniu oraz tworzeniu miejsc pracy" m.in. w dziedzinie podatków oraz pożyczek udzielanych ze środków publicznych na tworzenie nowych miejsc pracy, opracowanie i wdrożenie systemu koordynacji kształcenia zawodowego z popytem na pracę, zmiana metod funkcjonowania i struktury zatrudnienia w PUP, aby co najmniej 50% pracowników zajmowało się wyłącznie pośrednictwem pracy i poradnictwem zawodowym oraz kontaktami z lokalnymi Strona 3 KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 przedsiębiorstwami w celu atrakcyjnych ofert pracy, gromadzenia większej liczby bardziej korzyści dla przedsiębiorców, którzy zatrudniać będą absolwentów szkół średnich i wyższych; pomoc dla pracodawców będących małymi przedsiębiorcami, w przypadku zatrudnienia przez dłuższy czas ludzi młodych będących zarejestrowanymi bezrobotnymi, ulgi inwestycyjne dla przedsiębiorców tworzących nowe miejsca pracy na terenach małych miast i wsi, jeżeli zatrudniają młodych ludzi. wzmożenie starań o utworzenie i wdrożenie europejskiego systemu świadectw i uznawania formalnej i nieformalnej nauki, by w ten sposób poprawić mobilność na krajowych i transgranicznych rynkach pracy. Forma: Opracowanie i wdrożenie Narodowego Programu Zatrudnienia 2) Wprowadzenia społecznego nadzoru Funduszem Pracy i Funduszem Pracowniczych partnerów społecznych nad Gwarantowanych Świadczeń Istota problemu: W dotychczasowej polityce wydatkowania srodkow z Funduszu nasze szczegolne zastrzezenia budzą cztery kwestie: wykorzystywanie srodkow Funduszu jako sposobu na bilansowanie budzetu panstwa bez względu na realne potrzeby rynku pracy, od 2009 r. Fundusz Pracy został obciązony kosztami stazow podyplomowych niektorych grup zawodowych (m.in. lekarzy), niska skutecznosc działan aktywizacyjnych finansowanych z Funduszu Pracy, wynikająca z oderwania decyzji o kierunkach wydatkowania tych srodkow od rzeczywistych potrzeb rynku pracy, brak faktycznego wpływu partnerow społecznych na zasady dysponowania srodkami gromadzonymi ze składek pracodawcow na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Swiadczen Pracowniczych ogranicza zwiększenie efektywnosci gospodarowania nim i zmniejsza mozliwosci wprowadzania nowych, innowacyjnych rozwiązan zgodnie z potrzebami przedsiębiorstw oraz osob poszukujących zatrudnienia, zbyt długotrwała procedura uzyskania pomocy przez pracownika z Funduszu Gwarantowanych Swiadczen Pracowniczych. Propozycja zmian: Powołanie Rady Funduszu, w skład ktorej wejdą przedstawiciele pracodawcow i pracobiorcow. Głownym zadaniem Rady powinno byc przygotowanie rekomendacji rocznego planu finansowego w częsci dotyczącej finansowania aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu, wydatkow na rzecz słuzb zatrudnienia, wydatkow inwestycyjnych i pozostałych wydatkow, i przedstawia je ministrowi własciwemu do spraw pracy oraz zapobieganie praktykom posługiwania się srodkami z Funduszu Pracy jako sposobem ograniczania wysokosci zadłuzenia budzetu. Uproszczenie i skrocenie Strona 4 KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 procedur wypłat Pracowniczych srodkow z Funduszu Gwarantowanych Swiadczen Forma: Nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i o ochronie roszczen pracowniczych. 3) Zwiększenia skuteczności walki z nielegalnym zatrudnieniem (w Niemczech zatrudnianie pracowników „na czarno” przestało być przewinieniem a stało się przestępstwem) Istota problemu: Zatrudnienie nielegalne przynosi przedsiębiorcom większe zyski niż legalne ze względu na niskie kary finansowe. Dopóki zyski z łamania prawa będą większe niż kary będzie to zachęcało do takich działań. Propozycja zmian: zwiększenie skuteczności kontroli i kar. Forma: zmiana prawa 4) Przekazanie części zadań i środków finansowych Europejskiego Funduszu Społecznego partnerom społecznym Istota problemu: Polska jest jedynym państwem Unii Europejskiej gdzie partnerzy społeczni nie otrzymują do swojej dyspozycji istotnej części EFS, na realizację zadań wynikających z przyjętych priorytetów i muszą się o nie ubiegać w postępowaniach konkursowych. Niewielki jest też wpływ partnerów społecznych na pozostałe w/w fundusze, a przecież to oni wiedzą najlepiej jakie są potrzeby i są zainteresowani zmniejszeniem bezrobocia i lepszym przygotowaniem pracowników do potrzeb zakładów pracy. Propozycja zmian: Utrzymanie zasady ustalania narodowych strategii i priorytetów, ale 20% środków na ich realizację przekazać do bezpośredniej dyspozycji partnerów społecznych. Forma: zmiana prawa 5) Szybszy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę Istota problemu: W Polsce minimalne wynagrodzenia za pracę stanowi tylko 42 % wynagrodzenia średniego. Standardy i zalecenia UE określają ten wskaźnik na 60% Propozycja zmian: OPZZ złożyło w Sejmie propozycję dojścia płacy minimalnej do poziomu 50% średniej krajowej w ciągu 3 lat. Forma: ustawa III. W ZAKRESIE SPRAW POLITYKI SPOŁECZNYCH I ZDROWOTNYCH SPOŁECZNEJ W TYM UBEZPIECZEŃ 1) Likwidację świadczeń z pomocy społecznej nie uzależnionych od dochodu Istota problemu: Świadczenia społeczne, finansowane z publicznych pieniędzy, w ramach solidaryzmu społecznego powinny być kierowane tylko do najbardziej potrzebujących. Strona 5 KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 Propozycja zmian: uzależnienie tych świadczeń od dochodu, ale corocznie urealnianych progów dochodowych Forma: zmiana prawa 2) Wprowadzenie możliwości wyboru lokowania składki ubezpieczeniowej w drugim filarze pomiędzy OFE a ZUS Istota problemu: OFE miały być lekarstwem na problemy społecznego systemu emerytalnego oraz zwiększyć bezpieczeństwo socjalne przyszłych emerytów poprzez zwiększenie ich emerytur. Praktyka pokazała, że stało się odwrotnie, a Fundusze zamiast zysków generują straty. Propozycja zmian: wprowadzenie zasady dobrowolności przynależności do OFE Forma: zmiana prawa 3) Zniesienie limitu zarobków, powyżej którego najbogatsi nie płacą składek na ubezpieczenia społeczne Istota problemu: Osoby, których dochody przekraczają 30-krotność przeciętnego wynagrodzenia, zwolnione są z płacenia składek do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Propozycja zmian: Zniesienie limitu zarobków, powyżej którego najbogatsi nie płacą składek. Forma: Nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. 4) Wprowadzenia rozwiązań prawnych zachęcających pracodawców do organizowania Pracowniczych Programów Emerytalnych Istota problemu: Z uwagi na niską wysokość świadczeń emerytalnych zachodzi konieczność dodatkowego oszczędzania na emeryturę. Propozycja zmian: Nowe zachęty dla pracodawców, by tworzyli PPE. Forma: Zmiana ustawy 5) Nowelizację przepisów ustawy o emeryturach pomostowych Istota problemu: Nie wszystkie stanowiska pracy w warunkach szczególnych i szczególnym charakterze zostały zakwalifikowane do wykazu ryzyk, celem uzyskania emerytury. Propozycja zmian: Rozszerzenie katalogu prac w warunkach szczególnych i szczególnym charakterze. Forma: Nowelizacja ustawy. 6) Wzrost najniższych emerytur i rent Istota problemu: Najniższa emerytura i renta jest poniżej minimum socjalnego lub jest na granicy minimum egzystencji. Propozycja zmian: Podniesienie najniższych świadczeń Forma: Nowelizacja ustawy Strona 6 KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 7) Rezygnację z warunku, że świadczenie przedemerytalne przysługuje po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych Istota problemu: Ustawa o świadczeniach przedemerytalnych przewiduje przyznanie zasiłku przedemerytalnego osobom w starszym wieku po uprzednim 6-cio miesięcznym okresie poszukiwania pracy. Od trzech lat obniża się środki na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu o ponad 50%. Fikcją jest aktywizacja osób w wieku przedemerytalnym. Propozycja zmian: Rezygnacja z warunku, że świadczenie przedemerytalne przysługuje po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Forma: Nowelizacja ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. 8) Wzrost świadczeń z pomocy kierowanych do najuboższych społecznej oraz innych świadczeń Istota problemu: Progi dochodowe uprawniające do pomocy społecznej podnoszone są uznaniowo, w zależności od kondycji budżetu państwa. Propozycja zmian: Cykliczne podnoszenie progów dochodowych Forma: Zmiana ustawy 9) Rozszerzenie obowiązków pracodawców w zakresie profilaktycznej ochrony zdrowia wobec zatrudnionych po 55 roku życia Istota problemu: Obowiązujące przepisy nie odnoszą się do obowiązków pracodawców wobec starszych pracowników w zakresie profilaktycznej ochrony zdrowia. W związku z tym, iż u starszych pracowników (np. 55+) wydolność organizmu oraz zdolność do wykonywania pracy, szczególnie ciężkiej zmniejsza się wraz z wiekiem. Propozycja zmian: zasadne byłoby wprowadzenie przepisów obligujących pracodawcę do zwiększenia jego obowiązków w zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej wobec zatrudnionych powyżej 55 roku życia. Forma: przygotowanie projektu ustawy lub wprowadzenie stosownych zmian w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. 10) Przyjęcie takich rozwiązań prawnych, które zagwarantują obywatelom konstytucyjne prawo do równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych Istota problemu: Od kilku lat obserwuje się stopniowe wycofywanie państwa z konstytucyjnego obowiązku zapewnienia obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Tendencja ta jest widoczna nie tylko w bardzo wyraźnym zwrocie publicznego systemu ochrony zdrowia w kierunku komercjalizacji placówek (głównie szpitali) ale także w coraz większym zakresie komercjalizacji usług medycznych. Wiele rodzajów świadczeń zdrowotnych jest niedostępnych dla pacjentów niżej sytuowanych materialnie, Strona 7 KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 pomimo stałego wzrostu publicznych środków finansowych na świadczenia zdrowotne. Brak dostępności przekłada się na konieczność korzystania przez pacjentów ze świadczeń komercyjnych, pomimo, obowiązków powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego w tym obszarze. Propozycja zmian: wprowadzenie nowych, organizacyjnych rozwiązań w systemie ochrony zdrowia, gwarantujących równą i szybszą niż obecnie dostępność do świadczeń zdrowotnych - poprzez powrót do koncepcji sieci szpitali. Sieć szpitali tworzona byłaby przez podmioty lecznicze spełniające kryteria określone w ustawie, mając obligatoryjnie zapewniony kontrakt z publicznym płatnikiem (NFZ) i nielimitowane świadczenia zdrowotne. Forma: przygotowanie projektu ustawy o sieci szpitali 11) Wprowadzenie możliwości przechodzenia na emeryturę w wieku niższym od 67 lat dla osób opłacających składkę 35/40 lat oraz niektórych kategorii prac szczególnie niebezpiecznych, skomplikowanych i wymagających znacznego wysiłku fizycznego Istota problemu: Osoby opłacające składkę 35/40 lat wpłacają wystarczające kwoty do otrzymania emerytury. Jej wysokość zawsze jest uzależniona od okresu składkowego, więc osoby które będą pracowały dłużej będą miały wyższą emeryturę. Pracownik powinien mieć jednak prawo wyboru. Takie rozwiązanie będzie też zachęcało pracowników do długotrwałego opłacania składki emerytalnej. Są też zawody, w których praca do 67 roku życia nie będzie możliwa, a programy przekwalifikowania pracowników 60+ nie sprawdzają się. Propozycja zmian: opracowanie zasad możliwości wcześniejszego odejścia na emeryturę dla w/w osób. Forma: zmiana prawa IV. W ZAKRESIE PRAWA PRACY I PRAWA ZWIĄZKOWEGO: 1) Ograniczenie możliwości zatrudniania pracowników na umowy cywilnoprawne w sytuacji gdy zachodzą przesłanki zatrudnienia na umowę o pracę Istota problemu: Patologia polskiego prawa pracy - wielu pracodawców zatrudnia pracowników na umowy cywilno-prawne dla zmniejszenia opodatkowania składkami na ubezpieczenia społeczne lub zmniejszenia kosztów wynikających z braku urlopu, świadczenia chorobowego itp.. Propozycja zmian: zwiększenie kontroli i uprawnień Państwowej Inspekcji Pracy (możliwość stwierdzania w formie decyzji istnienia stosunku pracy, zwiększenie kar za łamanie prawa pracy, opodatkowanie umów zleceń nie tylko, gdy dotyczą pracowników zatrudnionych na umowy o pracę u danego pracodawcy, ale u tego samego właściciela kilku firm. Przyznanie prawa do urlopu wypoczynkowego osobom zatrudnionym na długotrwałych umowach zleceniach oraz naliczanie od tych osób składki na fundusz socjalny. Forma: zmiana Kodeksu pracy. Strona 8 KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 2) Ograniczenie możliwości zatrudniania pracowników na umowy na czas określony poprzez ograniczenie łącznego czasu zatrudnienia u danego pracodawcy Istota problemu: Patologia polskiego prawa pracy - wielu pracodawców zatrudnia pracowników na umowy na czas określony opiewające na wiele lat. W tej sytuacji nie ma możliwości, aby wystąpiły przesłanki do przekształcenia umowy na czas określony w umowę na czas nieokreślony. Propozycja zmian: wprowadzenie ograniczenia czasowego zatrudnienia na umowę o pracę na czas określony, np. do 24 miesięcy u danego pracodawcy oraz zwiększenie kontroli Państwowej Inspekcji Pracy. Forma: zmiana Kodeksu pracy. 3) Walkę z samozatrudnieniem zastępującym umowy o pracę Istota problemu: wielu pracodawców wymusza zgodę na rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika w zamian za kontrakt, jaki otrzyma od zakładu jako jednoosobowy podmiot gospodarczy. Propozycja zmian: zwiększenie kontroli i uprawnień Państwowej Inspekcji Pracy 4) Umożliwienie zrzeszania się w związkach pracującym, a nie tylko pracownikom zawodowych osobom Istota problemu: Wiele osób w Polsce wykonuje swą pracę na podstawie umów cywilnoprawnych lub samozatrudnienia. Wprowadzanie nowych form zatrudnienia powoduje, że grupa rzeczywistych pracowników jest znacznie szersza niż określonych w oparciu o obowiązujący Kodeks pracy. Propozycje zmian: umożliwienie w/w osobom wstępowanie do związków zawodowych. Forma: zmiana ustawy o związkach zawodowych. 5) Wzmocnienie reprezentatywności związków zawodowych w zakresie zbiorowego prawa pracy Istota problemu: zbyt duże rozdrobnienie związkowe, a w rezultacie brak spójnego oraz zgodnego współdziałania i podejmowania decyzji po stronie związkowej. Duża liczba podmiotów po stronie związkowej powoduje konflikty oraz wydłuża procedury negocjacyjne. Zbyt dużo prawa pracy na poziomie zakładu pracy tworzone jest w innych formach niż układy zbiorowe. Pracownicy, z firm w których nie działają związki zawodowe pozbawieni są możliwości zawierania układów zbiorowych. Propozycja zmian: zdecydowane wzmocnienie roli reprezentatywnych zakładowych organizacji związkowych. Tylko one powinny mieć prawo występowania w imieniu pracowników w zbiorowych stosunkach pracy. Niereprezentatywne związki zawodowe reprezentowałyby swych członków jedynie w sprawach indywidualnych. Decentralizowanie prawa pracy tylko do formy zbiorowych układów pracy. Pracownicy firm, w których nie działają Strona 9 KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 związki zawodowe powinni mieć prawo do wyboru, spośród reprezentatywnych organizacji związkowych, tą która będzie reprezentowała ich interesy w rokowaniach zbiorowych. Forma: zmiana Kodeksu pracy, ustawy o związkach zawodowych, ustawy o sporach zbiorowych. 6) Określenie katalogu informacji dotyczących przekazywanych na wniosek związków zawodowych zakładu pracy Istota problemu: Obecnie zapisy ustawy o związkach zawodowych nakładają na pracodawcę obowiązek przekazania informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej. W praktyce pracodawcy nie informują o wielu istotnych sprawach zasłaniając się tajemnicą handlową czy ochroną danych osobowych. Propozycja zmian: dotyczących zakładu zawodowych. Określenie przykładowego katalogu pracy przekazywanych na wniosek informacji związków Forma: zmiana ustawy o związkach zawodowych 7) Umożliwienie wejścia w spór zbiorowy z podmiotem, który kształtuje środki pieniężne i wynagrodzenia poszczególnych grup zawodowych oraz podejmuje decyzje dotyczące przyszłości zakładu pracy Istota problemu: ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych bardzo wąsko zdefiniowała pojęcie pracodawcy. W obecnym stanie prawnym wiele grup zawodowych (nauczyciele, lekarze) ma ograniczone możliwości dochodzenia swych praw w formie sporu zbiorowego, ponieważ pracodawca w rozumieniu art. 3 k. p. nie dysponuje żadnymi kompetencjami w zakresie kreowania wysokości wynagrodzeń zatrudnionych przez siebie pracowników, a często wiele składników wynagrodzenia kształtują inne podmioty. Ponadto niedostosowana do obecnych realiów gospodarczych definicja pracodawcy znacznie utrudnia osiągnięcie porozumienia w wielu zakładach pracy, szczególnie w spółkach zależnych. Propozycje zmian: wprowadzić możliwość prowadzenia sporu zbiorowego z „rzeczywistym” pracodawcą, który kształtuje wynagrodzenia dla danej grupy zawodowej oraz wprowadzenie nowej definicji pracodawcy. Należy się zastanowić nad skorzystaniem z katalogu pojęciowego funkcjonującego w ustawie o europejskich radach zakładowych. Forma: zmiana Kodeksu pracy oraz ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. 8) Uniemożliwienia blokowania sporów zbiorowych i strajków przez nieuczciwych pracodawców Istota problemu: Pracodawcy nie zgłaszają sporów zbiorowych do PIP, a ta instytucja nie jest uprawniona do badania legalności sporu czy strajku. Strona 10 KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 Propozycje zmian: przyznanie prawa zgłaszania sporu zbiorowego również związkom zawodowym, np. do MIPS, który jednocześnie w trybie administracyjnym stwierdzałby jego legalność. Forma: zmiana ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych 9) Zrównanie uprawnień osób pracujących (pracowników) z pracodawcami w zakresie zwolnienia podatkowego z tytułu opłacania składki członkowskiej na rzecz związku zawodowego, Istota problemu: składki na rzecz związków zawodowych opłacane są przez pracowników po opodatkowaniu w sytuacji, gdy składki opłacane na rzecz organizacji zrzeszających pracodawców są zaliczane w koszty uzyskania przychodu. Nie są więc one de facto opodatkowane. Zasada równości wobec prawa wskazuje na potrzebę podobnego potraktowania członków związku opłacających składkę członkowską poprzez możliwość stosownych odliczeń podatkowych. Ponadto należy przypomnieć, że zasada odliczania od podatku kwot przekazanych na ważne cele społeczne obowiązuje już w polskim prawie. Proponowane zmiany: wprowadzenie rozwiązań, które pozwoliłyby podatnikowi odliczyć kwotę składki płaconej na rzecz związku zawodowego od podatku lub przyjęcie innych rozwiązań, pozwalających osiągnąć podobny skutek Forma: zmiana ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 10)Zwolnienie z opodatkowania świadczeń materialnych przyznawanych z funduszy związkowych Istota problemu: Świadczenia materialne z funduszy związków zawodowych przyznawane są osobom o najniższych dochodach lub w bardzo trudnej sytuacji finansowej lub zdrowotnej. Opodatkowanie pomocy socjalnej znacznie obniża możliwości związków zawodowych w tym zakresie oraz sprzeczne jest z logiką. Propozycja zmian: zmiana ustawy 11)Zmianę zasad reprezentatywności organizacji pracodawców, które umożliwią zawieranie ponadzakładowych układów zbiorowych pracy Istota problemu: podstawowym problemem jest brak reprezentacji pracodawców w poszczególnych branżach gospodarki. W związku z tym ponadzakładowe układy zbiorowe pracy praktycznie nie są zawierane. Propozycje zmian: wprowadzenie zapisów uznających za reprezentatywne tylko te organizacje pracodawców, które mają zdolność do zawierania ponadzakładowych zbiorowych układów pracy. Forma: wprowadzenie stosownych regulacji prawnych do Kodeksu pracy oraz ustawy o organizacjach pracodawców. 12)Uznanie pakietów socjalnych za źródła prawa pracy Istota problemu: w doktrynie prawa pracy trwa spór o charakter prawny pakietu socjalnego (czy jest to porozumienie oparte na prawie pracy czy tylko umowa cywilnoprawna). Prowadzi to do wielu nieporozumień i konfliktów co Strona 11 KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 do charakteru i istoty pakietów. Zmiana zwiększy skuteczność ewentualnego dochodzenia praw przez pracowników objętych takimi porozumieniami i zwiększy ich zaufanie do tej formy umowy z pracodawcą. Propozycja zmian: wpisanie pakietu socjalnego jako źródła prawa pracy. Forma: zmiana art. 9 Kodeksu pracy 13)Podjęcie działań na rzecz wykorzystywania przez związki zawodowe art. 218 rozdziału XXVIII Kodeksu karnego – „Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową” Istota problemu: Przepisów tych nie wykorzystują związki zawodowe (z różnych przyczyn). Niewypłacanie wynagrodzeń szczególnie w okresie kryzysu jest sprawą nagminną na co jednoznacznie wskazują kontrole PIP. Kierowane przez PIP wnioski do prokuratury i sądów są najczęściej umarzane z powodu znikomej szczególności czynu. Propozycja zmian: Kierowanie pod adresem PIP, prokuratury i sądów wystąpień zmierzających do stosowania obowiązujących przepisów prawa, [potraktowania tych naruszeń jako ściganych z urzędu, zwiększenie kar. Forma: zmiana przepisów i lepsze ich stosowanie, szczególnie przez organa ścigania. V. W ZAKRESIE ZMIAN W SYSTEMIE DIALOGU SPOŁECZNEGO: 1) Urealnienie uprawnień partnerów społecznych w zakresie wpływu na proces legislacyjny i system stanowienia prawa w szczególności do występowania z wnioskiem do Sądu Najwyższego o interpretację przepisów prawa pracy, ubezpieczeń, zabezpieczenia społecznego i podatkowego Istota problemu: związki zawodowe nie maj prawa występowania o wykładnię przepisów. Możemy korzystać jedynie z wyroków w konkretnych sprawach Propozycja zmian: Wprowadzenie takich uprawnień. Forma: zmiany ustawowe. 2) Coroczny rządowy raport o stanie dialogu społecznego i pracy wraz z rekomendacjami dla Sejmu, omawiany z udziałem przedstawicieli rządu i parlamentu, w tym klubów opozycyjnych Istota problemu: istnieje niewystarczający związek między pracami Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, a pracami parlamentarnymi. Sejm powinien także być organem kontroli nad władzą wykonawczą w sferze rządowej polityki dialogu społecznego i pracy. Propozycja zmian: Coroczny raport o stanie dialogu społecznego i pracy wraz z rekomendacjami, w tym dla prac ustawodawczych – niezbędne w tym celu byłoby przekształcenie, Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog”, w kierunku publicznego ośrodka zajmującego się badaniami nad problemami społecznoStrona 12 KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 gospodarczymi, dialogiem społecznym i monitorowania jakości prawa, zwłaszcza w obszarze pracy, ubezpieczeń społecznych i zabezpieczenia społecznego, w tym także w kontekście europejskim. Forma: Raport kierowany byłby do Sejmu (forma zbliżona do sprawozdań/raportów Rady Polityki Pieniężnej, Trybunału Konstytucyjnego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Państwowej Inspekcji Pracy). Prezes Rady Ministrów lub Przewodniczący Trójstronnej Komisji przedstawiałby go corocznie Sejmowi, a w debacie uczestniczyliby przedstawiciele strony społecznej TK. Raport podlegałby zaopiniowaniu przez reprezentatywne organizacje partnerów społecznych zasiadające w Trójstronnej Komisji. Uwrażliwiłoby to Rząd oraz Sejm na problemy dialogu społecznego i pracy i wprowadziłoby ciągłość zobowiązań w zakresie prowadzenia dialogu społecznego mimo zmian politycznych 3) Poprawa koordynacji prac rządu w zakresie dialogu społecznego Istota problemu: Pomimo zmian prawnych i poprawy efektywności dialogu społecznego w Polsce nadal występuje problem niesprawności dziania administracji w tej sferze. Propozycja zmian: Wprowadzenie, w każdym resorcie, funkcji podsekretarza stanu ds. dialogu społecznego i partycypacji – jako analogii do parlamentarnego wiceministra, odpowiadającego w każdym ministerstwie za całokształt relacji z partnerami społecznymi; kompetencje te powinny stanowić zasadniczy element aktywności wiceministra. Forma: Zmiana ustawy o Radzie Ministrów i regulaminu prac Rady Ministrów oraz statutów ministerstw 4) Zwiększenie odpowiedzialności administracji publicznej wobec wojewódzkich komisji dialogu społecznego, w tym także nadanie ministrowi właściwemu ds. spraw wewnętrznych i administracji uprawnień koordynacyjnych w stosunku do wojewody w zakresie dialogu społecznego Istota problemu: Z badań nad pracami wojewódzkich komisji dialogu społecznego wynika m.in., że organizacje partnerów społecznych za nie wystarczający uważają stopień reagowania administracji rządowej i samorządowej w województwie na opinie i postulaty. W dzisiejszym stanie prawnym członek Rady Ministrów odpowiedzialny za sprawy dialogu społecznego nie ma ustawowych uprawnień do koordynowania działań wojewodów w zakresie dialogu społecznego (wymóg art. 14 ustawy o administracji rządowej w województwie nie jest spełniony w ustawie o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego). Propozycja zmian: Wprowadzenie prawa stron organizacji związkowych i organizacji pracodawców zasiadających w wojewódzkich komisjach dialogu społecznego do występowania z wnioskami do wojewody (jako przedstawiciela Rady Ministrów – art. 15 i 16 ustawy o administracji rządowej w Strona 13 KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 województwie) oraz marszałka województwa o spowodowanie określonego działania dozwolonego prawem (działanie, informacja, podjęcie czynności, zajęcie stanowiska) przez administrację zespoloną i nie zespoloną województwa oraz przez jednostki organizacyjne samorządu województwa. Nadanie uprawnień ministrowi właściwemu ds. pracy koordynacji działań wojewodów w zakresie dialogu społecznego (w tym przekazywania informacji, wyjaśnień, wydawanie poleceń i zaleceń itp.). Forma: Zmiana ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego 5) Wzmocnienie odpowiedzialności samorządu województwa za sprawy dialogu społecznego oraz uregulowanie kompetencji (opracowanie katalog) do występowania w kwestiach problematycznych z zakresu dialogu społecznego Istota problemu: Postępująca decentralizacja Państwa powinna znaleźć odzwierciedlenie w ustroju i procedurach dialogu społecznego, zwłaszcza na szczeblu województwa. Propozycja zmian: poszerzenie katalogu ustawowych zadań samorządu województwa o zadanie: prowadzenie dialogu społecznego w sprawach rozwoju województwa, nałożenie obowiązku opiniowania projektu budżetu województwa w odniesieniu do spraw społeczno-gospodarczych przez partnerów społecznych wchodzących w skład wojewódzkiej komisji dialogu społecznego, w ramach określonej procedury (terminy i tryb, zbliżony do „ustalania budżetowego trybu” Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych), nałożenie obowiązku zaopiniowania przez wojewódzką komisje dialogu społecznego projektów: kontraktu województwa, strategii i programów w zakresie zadań publicznych o charakterze wojewódzkim wchodzących w zakres działania związków zawodowych i organizacji pracodawców, przygotowanych i realizowanych przez samorząd województwa oraz regionalnych programów operacyjnych. Forma: Zmiana ustaw: o Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego, o finansach publicznych, o samorządzie województwa. 6) Ustanowienie rządowego programu „Fundusz Dialogu Społecznego oraz Odpowiedzialnego Biznesu Istota problemu: Istnieje konieczność „pozalegislacyjnego” oddziaływania na standard prowadzenia dialogu społecznego w Polsce (wykorzystanie najlepszych praktyk, podnoszenie standardów, rozwiązań innowacyjnych, edukacji i informacji publicznej) jednym z zadań realizowanych w ramach Funduszu powinna być konsultacja i promocja polityk publicznych, przykładem mogą być takie kwestie jak polityka rynku pracy, kształcenie ustawiczne, polityka rodzinna, program 50+ i inne, Propozycja zmian: Ustanowienie rządowego programu „Fundusz Dialogu Społecznego i Odpowiedzialnego Biznesu” na zasadach istniejącego dziś Strona 14 KAMPANIA PROGRAMOWA OPZZ – WERSJA ROBOCZA NA POSIEDZENIE RADY OPZZ 26.09.2012 Funduszu Inicjatyw Obywatelskich lub rozszerzenie przedmiotowe i podmiotowe Funduszu Inicjatyw Obywatelskich (na podstawie art. 117 ustawy o finansach publicznych). Celem programu byłoby wspieranie projektów mających na celu podnoszenie i upowszechnianie standardów dialogu społecznego, podnoszenie wiedzy i umiejętności jego uczestników, wdrażanie innowacyjnych metod i pomysłów itp. O uzyskanie środków z funduszu aplikować mogłyby: organy administracji rządowej i samorządowej we współpracy z organizacjami partnerów społecznych (partnerstwo publicznospołeczne), organizacje związkowe i organizacje pracodawców reprezentowane w Trójstronnej Komisji, wojewódzkie komisje dialogu społecznego, struktury regionalne organizacji związkowych i organizacji pracodawców, inne instytucje dialogu społecznego, organizacje pozarządowe działające w obszarze dialogu społecznego (np. stowarzyszenia mediatorów), prasa związkowa i pracodawcza, uczelnie i ośrodki szkoleniowe. Forma: Uchwała Rady Ministrów lub/i zmiana ustawy o finansach publicznych, określenie procedury w ustawie o Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego Strona 15
