Styl pracy profilaktyka – refleksje na podstawie badań

Styl pracy profilaktyka – refleksje na
podstawie badań ewaluacyjnych
programów profilaktycznych
Warszawa, 5.11.2014
Marcin J. Sochocki
Profilaktyka a klimat społeczny szkoły
• Najogólniej mówiąc klimat szkolny „(…) tworzy wiele elementów, m.in.:
sposób komunikowania się między nauczycielami i innymi pracownikami
szkoły a uczniami i rodzicami, obowiązujące regulaminy i nieformalne zasady,
osiągnięcia uczniów i sposób ich prezentacji, udział uczniów w życiu szkoły
i ich autonomia, wymagania i oczekiwania wobec nich ze strony nauczycieli
i rodziców, wsparcie udzielane uczniom z ich strony, poczucie
bezpieczeństwa, tzw. ukryty program szkoły itd.”. B. Woynarowska,
Środowisko społeczne szkoły i jego wpływ na zdrowie psychiczne uczniów i nauczycieli, w:
B. Woynarowska (red.), Zdrowie i szkoła, Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2000, s. 387.
Profilaktyka a klimat społeczny szkoły
• Pozytywny klimat społeczny, jest jednym z warunków skutecznej profilaktyki, odnosić
go można do następujących wymiarów:
• aksjonormatywny – system wartości członków społeczności i norm regulujących zachowania;
• interpersonalny (w tym jakość komunikacji);
• emocjonalny – nastawienie jednostek do innych oraz instytucji, jaką jest szkoła;
• edukacyjny, który związany jest z akcentem kładzionym „(…) przez szkołę na dążenia edukacyjne,
oczekiwania wobec jakości pracy uczniów i kontrolę ich postępów”1;
• fizyczny.
1.
M. Dotka, Klimat społeczny szkoły, w: Rozważania o relacjach społecznych w szkole, „Porozumienie w szkole”, Centrum Metodyczne
Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa 2007, s. 8.
Profilaktyka a ukryty program szkoły
• „Ukryty program szkoły można zdefiniować jako systematyczne działania pedagogiczne
członków społeczności szkolnej, których cele bądź to w ogóle nie są artykułowane, bądź to
artykułowane są jedynie pośrednio i fragmentarycznie (Basil Bernstein ukryte hierarchie
i reguły funkcjonowania instytucji pedagogicznych określił jako niewidzialne pedagogie). Ukryty
program szkoły stanowi emanację wartości i norm szerszych grup lub warstw społecznych.
Członkowie społeczności szkolnej w różnym stopniu mogą być świadomi oddziaływania
ukrytego programu, mogą także w ogóle nie zdawać sobie sprawy z tego wpływu.
Podstawowym medium oddziaływania ukrytego programu są różne formy przemocy
symbolicznej, znajdujące wyraz w wiedzy podręcznej – ukryty program może przejawiać się
w postaci świadomego narzucania (na różne sposoby) własnego sposobu usensowniania
rzeczywistości lub być zawierającym się w jakieś praktyce działania nieuświadamianym
refleksem habistusu (a więc i refleksem przemocy symbolicznej, która uprawomocniła
habitus)”. M. J. Sochocki, Ukryty program szkoły, „Remedium”, nr 7-8 (185), lipiec/sierpień
2008, s. 64, dostępne na: http://www.remedium-psychologia.pl/2008_07_25.html
Najważniejsze elementy stylu pracy profilaktyków,
które zostały wysoko ocenianie przez uczniów:
•
•
•
•
•
•
•
•
nawiązywanie partnerskich relacji (co nie oznacza relacji koleżeńskich),
wysoki poziom wiedzy profesjonalnej,
otwartość i empatia w kontaktach interpersonalnych (wzbudzanie zaufania),
umiejętne moderowanie dyskusji,
używanie zrozumiałego języka, klarowny sposób argumentacji,
umożliwianie swobodnego wyrażanie opinii w trakcie zajęć,
dbanie o przyjacielską atmosferę spotkań (poczucie humoru profilaktyków),
duże zaangażowanie w pracę.
Dziękuję za uwagę
[email protected]