Pożegnanie z wystawą

Informacja prasowa,
26.01.2011
W środę 2 lutego, o godzinie 12.00, w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego Ziemi
Przemyskiej, odbędzie się finisaż wystawy plenerowej „Wolność, Granice, Moc,
Szacunek”, zainicjowanej w związku z zeszłorocznymi obchodami 75 rocznicy śmierci
Józefa Piłsudskiego.
Pożegnanie z wystawą
Finisaż rozpocznie się wystąpieniem Krzysztofa Jaraczewskiego, dyrektora Muzeum Józefa
Piłsudskiego w Sulejówku, wnuka Marszałka, który podzieli się z obecnymi refleksjami na
temat swojego dziadka. Później głos zabierze prof. Grzegorz Nowik. Opowie on o swojej nowej,
sensacyjnej książce zatytułowanej „Zanim złamano Enigmę… rozszyfrowano Rewolucję. Polski
radiowywiad podczas wojny z bolszewicką Rosją 1918 – 1920”. Profesor opatrzy także
komentarzem film o Marszałku, którego projekcję przewidziano na zakończenie spotkania. Film
przypomni postać Piłsudskiego i spuściznę, jaką po sobie pozostawił.
Podróżująca wystawa
Przemyśl jest ostatnim, 10 miastem, goszczącym zainicjowaną przez Muzeum Józefa
Piłsudskiego w Sulejówku objazdową wystawę. Jej współorganizatorami były władze miast oraz
lokalne muzea.
Uroczyste otwarcie wystawy nastąpiło 12 maja 2010 roku w Warszawie, przy pomniku
Piłsudskiego przy Belwederze. Uczestniczyli w nim Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska z rodziną
Krzysztof Jaraczewski, dyrektor Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, a także
przedstawiciele polskich władz: Marszałek Sejmu RP Bronisław Komorowski, Minister Kultury i
Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski oraz wiceprezdent Warszawy Włodzimierz
Paszyński. Podczas otwarcia odczytane zostały słowa wypowiedziane przez Prezydenta
Ignacego Mościckiego na pogrzebie Marszałka, które posłużyły jako inspiracja dla autorów
wystawy. Powiedział on o zmarłym m.in.: „Dał Polsce Wolność, Granice, Moc, Szacunek”.
Wokół tych pojęć zbudowane zostały treści prezentowane początkowo za pomocą czterech wież
zbudowanych z morskich kontenerów, a następnie czteroramiennej, aluminiowej konstrukcji.
W zawieszonych na nich gablotach znajdowały się zdjęcia, cytaty z pism Marszałka i istotne
fakty z jego życia i historii Polski. W czerwcu wystawa stanęła we Wrocławiu, przed Bazyliką
Mniejszą p.w. Świętej Elżbiety. W uroczystości otwarcia wziął udział prezydent miasta Rafał
Dutkiewicz.
Po letniej przerwie, we wrześniu, wystawa – już w nowej formie – odwiedziła kolejno Gdańsk,
Toruń, Szczecin, Bydgoszcz, Poznań, Białystok i Olsztyn. Za każdym razem eksponowana była
na zabytkowych rynkach miast lub w miejscach centralnych, ogólnodostępnych dla
mieszkańców. Zainteresowanie ekspozycją było duże, co wskazuje na świadomość znaczenia
postaci Józefa Piłsudskiego w historii Polski i jednocześnie chęć poszerzenia wiedzy na jego
temat.
Cztery pojęcia – treść ekspozycji
Tymi słowami porządek prezentowanych na wystawie treści opisuje komisarz wystawy,
profesor Uniwersytetu Warszawskiego - Rafał Habielski: - Wolność to listopad 1918 roku,
społeczeństwo obywatelskie, demokracja-parlamentaryzm i niepodległość; Granice to walka o
nie, rok 1920, integralność, konsolidacja państwa; Moc to państwo, armia, polityka
zagraniczna, ale także duch i siła; wreszcie Szacunek – dla Polski, dla państwa, dla
odmienności i szacunek dla Piłsudskiego, jaki naród polski wyraził podczas uroczystości
pogrzebowych. Ekspozycja nie ma charakteru biograficznego. Jest próbą przedstawienia
koncepcji i sensu działań podejmowanych przez Marszałka, również jego zasług, choć
prezentowanych nie wprost. - Naszą intencją – mówi profesor Habielski - jest zwrócenie uwagi
na ponadczasowe przesłanie myśli męża stanu, czyli takie kwestie, jak niezależność,
sprawność i siła państwa, związki między obywatelem, a państwem.
Jak podkreśla Krzysztof Jaraczewski, dyrektor muzeum, wystawa nie ma być związana li tylko
z obchodami rocznicowymi. - Od śmierci Marszałka minęło 75 lat. Przez ten czas nasza historia
obfitowała w wiele dramatycznych wydarzeń, dlatego do tamtych czasów możemy dzisiaj
podejść z dystansem, refleksją, dając pod rozwagę słowa organizujące wystawę. Pojęcia, które
wypowiedział prezydent Mościcki, kiedy je przeanalizujemy, definiują państwo twórcze. W tym
momencie rozwoju naszego kraju – państwa i społeczeństwa - są bardzo użyteczne.
Nie mając jeszcze swojego budynku muzealnego, wystawa ma objazdowy charakter i jest
hołdem, wyjściem naprzeciw postawy społeczeństwa, które po 1989 roku, chciało uhonorować
postać Józefa Piłsudskiego, przywracając mu znaczenie jako symbolu narodowego. Bo to
społeczeństwo upomniało się o niego budując pomniki, nazywając jego imieniem szkoły, ulice,
place. - Tworząc ideę wystawy – mówi Krzysztof Jaraczewski – chcieliśmy dotrzeć do tych
ludzi, do nich się zwrócić i do nich ją skierować. Do tych, którzy pamiętali i odbudowali pamięć
po Marszałku. W związku z tym, że ludzie ci rozproszeni są po całym kraju, my również
będziemy jeździć po Polsce.
Wystawa ma edukować mówiąc o polskim bohaterze, jego dokonaniach i jednocześnie
inspirować do myślenia o związkach przeszłości i teraźniejszości oraz o powinnościach
obywateli. - Mamy nadzieję, że zostanie odebrana na dwóch poziomach – zwykłym,
opowiadającym o Józefie Piłsudskim i tym wyższym, skłaniającym do refleksji bardziej
uniwersalnych – podsumowuje prof. Habielski.
75 lat temu
Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 roku, w Belwederze. Prezydent Ignacy Mościcki ogłosił
wówczas sześciotygodniową żałobę narodową. 15 maja wieczorem kondukt prowadzony przez
kardynała Aleksandra Kakowskiego przeszedł do Katedry Warszawskiej, gdzie późnym
wieczorem biskup polowy Józef Gawlina odprawił egzekwie. Przez dwa dni przed Zmarłym
przeszły setki tysięcy mieszkańców Warszawy oraz osoby przybyłe z całej Polski. 17 maja na
Polu Mokotowskim Wojsko Polskie, podczas „ostatniej defilady”, oddało honory Pierwszemu
Żołnierzowi Rzeczypospolitej. Przejazdowi pociągu żałobnego z Warszawy do Krakowa
towarzyszyły zgromadzenia mieszkańców okolicznych miejscowości, oczekujących w blasku
ognisk na możliwość okazania czci i szacunku.
18 maja w Krakowie kondukt żałobny prowadzony przez metropolitę krakowskiego,
arcybiskupa Adama Sapiehę, przy dźwiękach dzwonu Zygmunta, przemierzył drogę na Wawel,
szlakiem triumfów i pogrzebów władców Rzeczypospolitej. Przed głównym wejściem do Katedry
Wawelskiej Prezydent Rzeczypospolitej wygłosił mowę pogrzebową, po czym trumna spoczęła
w krypcie Św. Leonarda.
Zgodnie z ostatnią wolą Marszałka, jego serce spoczęło na cmentarzu na Rossie w Wilnie, u
stóp jego matki. Pod napisem „Matka i serce syna”, wyryto słowa pochodzące z poematu
Juliusza Słowackiego:
„Kto mogąc wybrać, wybrał zamiast domu
Gniazdo na skałach orła: niechaj umie
Spać, gdy źrenice czerwone od gromu
I słychać jęk szatanów w sosen szumie.
Tak żyłem.”
Patroni medialni: Gazeta Wyborcza, TVP1, Rzeczpospolita, Gazeta.pl, Polskie Radio Jedynka,
Rp.pl, Cogito, Victor.
Więcej informacji
Agnieszka Krzysztoń
Unicorn Group
t. 516 020 580
e. [email protected]