NIECIERPKOWATE (Balsaminaceae) NOCNICOWATE
Transkrypt
NIECIERPKOWATE (Balsaminaceae) NOCNICOWATE
NIECIERPKOWATE (Balsaminaceae) WYSTĘPOWANIE: głównie obszary tropikalne Azji i Afryki, nieliczni przedstawiciele w krainach o klimacie umiarkowanym. Rodzina obejmuje 2 rodzaje: niecierpek (Impatiens) – ok. 420 gatunków oraz Hydrocera z jednym bagiennym gatunkiem na Indo-Malajach. W Polsce: niecierpek pospolity (I. nolitangere) oraz zawleczone z Azji n. drobnokwiatowy (I. parviflora) i n. Roylego (I. glandulifera). MORFOLOGIA: soczyste rośliny zielne (czasem wodne) albo krzewiny, niekiedy zbliżone do sukulentów, rzadziej epifity. Liście pojedyncze. Mogą wytwarzać korzenie podporowe. KWIATY: obupłciowe, grzbieciste, duże i efektownie zabarwione, owado- i ptakopylne. Kielich zabarwiony jak korona składa się z 5 nierównych działek (jedna z nich opatrzona jest pustą ostrogą). Korona składa się zwykle z 5 płatków, zrośniętych po 2 (piąty wolny). Pręcikowie specyficzne: 5 pręcików zrośniętych jest pylnikami w pierścień otaczający szczyt słupka (górny). Zalążnia 5-komorowa. OWOCE: torebka rozpadająca się gwałtownie na 5 części, co powoduje rozrzucenie nasion. UŻYTKOWANIE: gatunki egzotyczne sieje się w ogródkach jako rośliny ozdobne. JK NOCNICOWATE (Nyctaginaceae) WYSTĘPOWANIE: przeważnie obszary tropikalne Ameryki. Rodzina liczy ok. 30 rodzajów i 300 gat. MORFOLOGIA: krzewy i drzewa, a także rośliny zielne. Liście pojedyncze, całkowite, ułożone najczęściej naprzeciwlegle. Liście kwiatostanowe często powiększają swe wymiary i przybierają jaskrawe zabarwienie, szczególnie efektowne u niektórych pnączy, np. u bugenwilii (Bougainvillea) lub są drobne, kielichowate, zielone, np. u dziwaczka pospolitego (Mirabilis jalapa). KWIATY: przeważnie duże, promieniste, oburzadziej 1-płciowe, zebrane w wierzchotki. Okwiat pojedynczy, koronokształtny, efektownie zabarwiony lub niepozorny. Pręciki umieszczone najczęściej w 1 okółku – jest ich więc zwykle tyle co listków okwiatu, czyli 5; ale bywa też 1-30. Słupek 1, górny. Zalążnia 1-komorowa. Rośliny owadopylne. OWOCE: najczęściej torebka. U Okenia hypogaea owoce dojrzewają pod ziemią (geocarpia). UŻYTKOWANIE: ozdobne, np. dziwaczek pospolity (Mirabilis jalapa); jest również rośliną doświadczalną, zwłaszcza w badaniach nad dziedzicznością. Cierniste pnącza z rodzaju Bougainvillea pochodzące z Ameryki Pd. świetnie przyjęły się w obszarze śródziemnomorskim i także tutaj są wyjątkowo efektowną ozdobą ogrodów. JK – 42 –