149 9. STRESZCZENIE Wprowadzenie Ustawa o odpadach z dnia
Transkrypt
149 9. STRESZCZENIE Wprowadzenie Ustawa o odpadach z dnia
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” 9. STRESZCZENIE Wprowadzenie Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późniejszymi zmianami) nakłada na organy wykonawcze gminy obowiązek opracowania planów gospodarki odpadami, zgodnie z zakresem wynikającym z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003r. w sprawie sporządzenia planów gospodarki odpadami. Organy wykonawcze gmin, będących członkami związków międzygminnych, mogą opracować jeden wspólny projekt planu gospodarki odpadami (zgodnie z art. 14 pkt. 11 powyższej ustawy), obejmujący zadania gminnego planu gospodarki. Niniejszy „Plan Gospodarki Odpadami dla Międzyminnego Związku Chrzanowa, Libiąża, Trzebini „Gospodarka Komunalna” uwzględnia wymagane zapisy planów gospodarki odpadami wyższego szczebla, do których należą Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Małopolskiego i Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Chrzanowskiego oraz rządowe dokumenty określające politykę ekologiczną państwa, jak II Polityka Ekologiczna Państwa, Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002 – 2010 i Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010. Celem opracowania Planu Gospodarki Odpadami dla Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża, Trzebini „Gospodarka Komunalna” jest przedstawienie aktualnego stanu gospodarki odpadami dla poszczególnych rodzajów odpadów w ww. gminach, określenie potrzeb w zakresie gospodarki odpadami wynikające z diagnozy aktualnego stanu, przedstawienie prognozy wymaganych zmian w zakresie gospodarki odpadami oraz sformułowanie celów i zadań w perspektywie czasowej. Realizacja tych działań poprzedzona była analizą obecnego stanu gospodarki odpadami w Gminach Chrzanów, Libiąż, Trzebinia i zaproponowaniem systemowych wariantów gospodarki odpadami. Nowoczesny system gospodarki odpadami jako jedno z istotnych zadań własnych Gmin, pozwoli również na utworzenie w tej branży warunków do prowadzenia działalności gospodarczej, biznesowej i tworzenia nowych miejsc pracy. Gminy Chrzanów, Libiąż i Trzebinia należące do Międzygminnego Związku „Gospodarka Komunalna” są to gminy miejsko-wiejskie administracyjnie należące do województwa małopolskiego i powiatu chrzanowskiego. Gminy wyżej wymienione zajmują obszar ok. 242 km2, tj. ok. 65% całej powierzchni powiatu chrzanowskiego. Poszczególne gminy zajmują następującą powierzchnię: - 79,3 km2 Gmina Chrzanów, - 57,2 km2 Gmina Libiąż, - 105,2 km2 Gmina Trzebinia. Na terenie gmin wchodzących do Międzygminnego Związku „Gospodarka Komunalna” znajduje się 18 sołectw, w tym 6 sołectw tworzy Gminę Chrzanów, 2 sołectwa Gminę Libiąż i 10 sołectw Gminę Trzebinia. Liczba mieszkańców Gminy Chrzanów (ok. 50,4 tys.), Gminy Libiąż (ok. 23,2 tys.) i Gminy Trzebinia (ok. 34,4 tys.) na koniec 2003 roku wynosiła łącznie 108 tys. osób. Do miejscowości o największym potencjale demograficznym należą: miasto Chrzanów (ok. 40 tys. mieszkańców), miasto Trzebinia (ok. 21 tys.) i miasto Libiąż (ok. 17,9 tys.). Łącznie zamieszkuje tu ok. 73% wszystkich mieszkańców Gmin należących do Międzygminnego Związku „Gospodarka Komunalna”. Gminy położone są pomiędzy dwoma aglomeracjami miejsko-przemysłowymi: śląską i krakowską oraz mają korzystne usytuowanie komunikacyjne oraz rozwiniętą sieć połączeń drogowych. 149 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” Na terenie Gmin Chrzanów, Libiąż i Trzebinia działają zarówno duże zakłady przemysłowe, które dają zatrudnienie miejscowej ludności, jak i małe zakłady usługowe i produkcyjne. Do ważniejszych zakładów przemysłowych zlokalizowanych na terenie gmin Chrzanów, Libiąż i Trzebinia należą: - Fabryka Maszyn Budowlanych i Lokomotyw "Bumar-Fablok" S. A., - Ocynkownia Śląsk Sp. z o. o , - Hydro Aluminium Chrzanów Sp. z o.o., - Zakłady Materiałów Ogniotrwałych S. A. , - Kopalnia i Prażalnia Dolomitu „Żelatowa S.A. w Chrzanowie, - Zakłady wapiennicze „Płaza” - Zakład Górniczo-Energetyczny „Janina” Sp. z o.o. (dawna KWK „Janina”), - PPH Dolomit Sp. z o.o., - Libet S.A., - Thermoplast Sp. z o.o., - Zakłady Górnicze "Trzebionka" S. A., - Rafineria Trzebinia S. A., - NAFTOMONTAŻ Sp. z o. o., - Południowy Koncern Energetyczny S.A. w Katowicach Elektrownia Siersza, - Górka Cement Sp. z o.o., - Grevita Sp. z.o.o.. Wśród małych zakładów działających w wyżej wymienionych gminach przeważają firmy o profilu handlowym, zakłady o charakterze usługowym i remontowo-budowlanym. Łącznie na terenie Gmin należących do Międzygminnego Związku „Gospodarka Komunalna” działa 8722 podmiotów gospodarczych. SEKTOR KOMUNALNY Głównym źródłem powstawania odpadów komunalnych związanych z działalnością bytowo-gospodarczą człowieka są przede wszystkim gospodarstwa domowe oraz obiekty użyteczności publicznej (infrastruktura). Międzyminny Związek Chrzanowa, Libiąża, Trzebini „Gospodarka Komunalna” Aktualnie na trenie Gmin należących do Międzygminnego Związku „Gospodarka Komunalna” nie funkcjonuje zintegrowany system gospodarki odpadami komunalnymi. Gospodarka odpadami komunalnymi na terenie gminy polega przede wszystkim na odbiorze przez specjalistyczne firmy wywozowe odpadów komunalnych niesegregowanych (zmieszanych).Odpady te zbierane są głównie do kontenerów i pojemników. Na terenie gmin zabudowę mieszkaniową stanowi 14906 budynków mieszkalnych o charakterze jedno i wielorodzinnym. Z terenu tych gmin w 2003 roku zebrano łącznie 32,9 tys. Mg odpadów komunalnych (w tym 295 Mg odpadów wielkogabarytowych), co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosi ok. 305 kg/rok. Z uzyskanych danych wynika, że ok. 82 % mieszkańców jest objętych systemem zbiórki odpadów (tj. ma podpisane umowy na odbiór odpadów). Oszacowana ilość odpadów komunalnych, która powinna być zebrana w 2003 roku z terenu gminy wyniosła ok. 36,3 tys. Mg. Na terenie Gmin Chrzanów, Libiąż i Trzebinia działa 6 firm prowadzących działalność w zakresie wywozu odpadów stałych komunalnych od mieszkańców gminy. Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich deponowanie na składowisku. W 2003 roku odpady komunalne były składowane na składowisku komunalnym w Trzebini (powiat chrzanowski) oraz na składowisku komunalnym w Jaworznie (poza powiatem chrzanowskim). Od stycznia 2004 roku czynne jest składowisko odpadów innych 150 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” niż niebezpieczne i obojętne w Balinie (gmina Chrzanów). Na terenie tych gmin występują niekontrolowane miejsca gromadzenia odpadów, "dzikie wysypiska", które w miarę możliwości są likwidowane. Mimo tego dzikie wysypiska powstają na nowo. We wszystkich trzech gminach prowadzona jest selektywna zbiórka surowców wtórnych o różnym stopniu zaawansowania, głównie w oparciu o pojemniki "dzwon". Dopiero od I połowy 2004 roku wprowadzono zbiórkę poszczególnych odpadów opakowaniowych w systemie workowym. Najbardziej zaawansowana jest selektywna zbiórka w gminie Trzebinia. W 2003 roku w gminach należących do Międzygminnego Związku „Gospodarka Komunalna” zebrano około 534 Mg surowców wtórnych, w tym: - papieru 88 Mg, - szkła 392 Mg, - tworzyw sztucznych (plastiku) 48 Mg, - metalu 6 Mg. Średnia oszacowana ilość odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych w gminach wynosi 253 Mg/rok. Ścieki komunalne z terenu trzech Gmin Chrzanowa, Libiąża i Trzebini są oczyszczane w oczyszczalniach zlokalizowanych na terenie gmin należących do RPWiK Sp. z o.o. w Chrzanowie. Są to następujące oczyszczalnie: - Grupowa Oczyszczalnia Ścieków Chrzanów-Trzebinia, - Oczyszczalnia Ścieków Trzebinia w Sierszy, - Oczyszczalnia Ścieków Libiąż A i B. Wytworzono ogółem 2730 Mg osadów ściekowych, które przekazano firmie EKO-DYSTEL Ryszard Książkiewicz Gliwice. Prognozy wytworzonych odpadów komunalnych Prognoza przewidywanych zmian ilości odpadów dla poszczególnych Gmin uwzględnia stopniowy rozwój gospodarczy, uwarunkowany wzrostem PKB. Przy obliczeniach prognozy ilości odpadów komunalnych uwzględniono malejącą prognozę demograficzną. Przedstawiona prognoza w perspektywie do 2015 roku w zakresie wytwarzania odpadów komunalnych w gminach wskazuje na wzrost całkowitej ilości odpadów komunalnych. Prognozuje się, że wytworzona ilość odpadów komunalnych będzie wynosiła: - 2006 rok - 39,4 tys. Mg, - 2010 rok - 43,0 tys. Mg, - 2015 rok - 48,2 tys. Mg. Gmina Chrzanów Na terenie gminy zabudowę mieszkaniową stanowi 5266 budynków mieszkalnych o charakterze jedno i wielorodzinnym. Z terenu gminy w 2003 roku zebrano łącznie ok. 15,3 tys. Mg odpadów komunalnych (w tym 180 Mg odpadów wielkogabarytowych), co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosi ok. 302 kg/rok. Z danych wynika, że ok. 93 % mieszkańców jest objętych systemem zbiórki odpadów (tj. ma podpisane umowy na odbiór odpadów). Oszacowana ilość odpadów komunalnych, która powinna być zebrana w 2003 roku z terenu gminy wyniosła ok. 16,3 tys. Mg. Na terenie Gminy Chrzanów działają 4 firmy prowadzące działalność w zakresie wywozu odpadów stałych komunalnych od mieszkańców gminy. 151 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich deponowanie na składowisku. W 2003 roku odpady komunalne były składowane na składowisku komunalnym w Trzebini (powiat chrzanowski) oraz na składowisku komunalnym w Jaworznie (poza powiatem chrzanowskim). Od stycznia 2004 roku czynne jest składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Balinie. Obecnie większość zebranych odpadów trafia na to składowisko. Na terenie Gminy zlikwidowano 28 niekontrolowanych miejsc gromadzenia odpadów, tzw. "dzikich wysypisk". Mimo tego dzikie wysypiska powstają na nowo. Selektywna zbiórka surowców wtórnych prowadzona jest w oparciu o pojemniki typu „dzwon” (1,5 i 2,5 m3) rozmieszczone na terenie gminy. Ogółem znajduje się 75 punktów wyposażonych w pojemniki na szkło bezbarwne i kolorowe oraz tworzywa (PET) oraz dodatkowo (przy placówkach oświatowych) zbiera się makulaturę, metal (puszki Al) i szkło. Na terenie miasta Chrzanowa znajduje się 50 punktów, a na terenach sołectw 25 punktów. W 2004 roku rozpoczęto pilotażową zbiórkę poszczególnych odpadów opakowaniowych w systemie workowym na terenie sołectw: Luszowice, Okradziejówka i Źrebce oraz w mieście Chrzanów na terenie osiedla Borowiec. W 2003 roku w zebrano około 258 Mg surowców wtórnych, w tym: - papieru 30 Mg, - szkła 210 Mg, - tworzyw sztucznych (plastiku) 14 Mg, - metalu 4 Mg. Średnia oszacowana ilość odpadów niebezpiecznych w promieniu odpadów komunalnych w gminach wynosi 114 Mg/rok. Prognozy wytworzonych odpadów komunalnych Prognozuje się, że ilość wytworzonych odpadów komunalnych będzie wynosiła: - 2006 rok - 17,8 tys. Mg, - 2010 rok - 19,5 tys. Mg, - 2015 rok - 21,9 tys. Mg. Gmina Libiąż Na terenie gminy zabudowę mieszkaniową stanowi 3490 budynków mieszkalnych o charakterze jedno i wielorodzinnym. Z terenu gminy w 2003 roku zebrano łącznie ok. 4 tys. Mg odpadów komunalnych (w tym 173 Mg odpadów wielkogabarytowych), co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosi ok. 302 kg/rok. Z danych wynika, że ok. 75 % mieszkańców jest objętych systemem zbiórki odpadów (tj. ma podpisane umowy na odbiór odpadów). Oszacowana ilość odpadów komunalnych, która powinna być zebrana w 2003 roku z terenu gminy wyniosła ok. 5,4 tys. Mg Na terenie Gminy działają 3 firmy prowadzące działalność w zakresie wywozu odpadów stałych komunalnych od mieszkańców gminy. Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich deponowanie na składowisku. Gmina Libiąż nie posiada czynnego składowiska odpadów innych niż niebezpieczne. Na terenie gminy selektywną zbiórkę surowców wtórnych prowadzi się w pojemnikach typu „dzwon” (EKO 1,5 biały i żółty), które rozmieszczone zostały w 32 ogólnodostępnych miejscach po 2 pojemniki na szkło i tworzywa. W ramach akcji na terenach szkół i przedszkoli (7 punktów) prowadzona jest dodatkowo zbiórka makulatury i metalu zapoczątkowana przez Związek Międzygminny. W 2003 roku w zebrano około 37 Mg surowców wtórnych, w tym: 152 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” - szkła 28 Mg, - tworzyw sztucznych (plastiku) 9 Mg. Średnia oszacowana ilość odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych w gminach wynosi 37 Mg/rok. Prognozy wytworzonych odpadów komunalnych Prognozuje się, że ilość wytworzonych odpadów komunalnych będzie wynosiła:ć: - 2006 rok - 5,8 tys. Mg, - 2010 rok - 6,3 tys. Mg, - 2015 rok - 7,1 tys. Mg. Gmina Trzebinia Na terenie gminy zabudowę mieszkaniową stanowi 6150 budynków mieszkalnych o charakterze jedno i wielorodzinnym. Z terenu gminy w 2003 roku zebrano łącznie ok. 13,6 tys. Mg odpadów komunalnych (w tym 115 Mg odpadów wielkogabarytowych), co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosi ok. 395 kg/rok. Z danych wynika, że ok. 93 % mieszkańców jest objętych systemem zbiórki odpadów (tj. ma podpisane umowy na odbiór odpadów). Oszacowana ilość odpadów komunalnych, która powinna być zebrana w 2003 roku z terenu gminy wyniosła ok. 14,6 tys. Mg. Na terenie Gminy działają 3 firmy prowadzące działalność w zakresie wywozu odpadów stałych komunalnych od mieszkańców gminy. Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich deponowanie na składowisku. W 2003 roku odpady komunalne były składowane na składowisku komunalnym w Trzebini . Selektywną zbiórkę surowców wtórnych w gminie prowadzi się w oparciu o kolorowe pojemniki typu „dzwon”. Na terenie gminy w miejscach ogólnodostępnych rozmieszczonych jest ok. 68 gniazd, w tym 56 gniazd po 3 pojemniki na makulaturę, szkło i tworzywa sztuczne oraz 12 gniazd po 2 pojemniki na szkło i tworzywa sztuczne+ puszki Al. Dodatkowo wprowadzono selektywną zbiórkę do worków z rozdziałem na szkło białe i kolorowe, puszki Al. + opakowania z tworzyw sztucznych oraz makulaturę (4 worki) w zabudowie jednorodzinnej w sołectwach: Czyżówka, Karniowice, Płoki, Psary oraz Dulowa. Do końca 2004 roku przewiduje się wprowadzenie selektywnej zbiórki surowców wtórnych we wszystkich sołectwach oraz w zabudowie jednorodzinnej w mieście Trzebini. W 2003 roku w zebrano około 239 Mg surowców wtórnych, w tym: - papieru 58 Mg, - szkła 28 Mg, - tworzyw sztucznych (plastiku) 25 Mg, - metalu 2 Mg. Średnia oszacowana ilość odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych w gminach wynosi 102 Mg/rok. Prognozy wytworzonych odpadów komunalnych Prognozuje się, że ilość wytworzonych odpadów komunalnych będzie wynosiła: - 2006 rok - 15,7 tys. Mg, - 2010 rok - 17,2 tys. Mg, - 2015 rok - 19,3 tys. Mg. 153 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” Cele i kierunki działań w sektorze komunalnym Celem wiodącym w zakresie odpadów powstających w sektorze komunalnym to: minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz wprowadzenie zgodnego z normami europejskimi systemu odzysku i unieszkodliwiania. Cele szczegółowe do roku 2006: 1. Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców (szkolenia, spotkania, zajęcia szkolne, ulotki, informatory). 2. Objęcie zorganizowanym systemem zbierania odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców miasta i 95% mieszkańców wsi z terenu gmin. 3. Objęcie selektywną zbiórką surowców wtórnych 100% mieszkańców gmin miejskowiejskich. 4. Rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych. 5. Deponowanie na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne nie więcej niż 80% wytworzonych odpadów komunalnych. 6. Skierowanie w roku 2006 na składowiska inne niż niebezpieczne i obojętne maksymalnie do 82% (wagowo) w stosunku do 1995 r. całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. 7. Osiągnięcie w roku 2006 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: - odpady wielkogabarytowe: 26%, - odpady budowlane: 20%, - odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 22%. 8. Zwiększenie stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi w celu zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego i środowiskowego. 9. Likwidacja tzw. „dzikich wysypisk”. Cele szczegółowe do 2010 roku: 1. Kontynuacja edukacji ekologicznej. 2. Dalsza organizacja i doskonalenie systemów gospodarki odpadami komunalnymi. 3. Objęcie wszystkich mieszkańców powiatu zorganizowanym systemem zbierania odpadów komunalnych. . 4. Intensyfikacja odzysku i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych. 5. Wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów. 6. Analiza prowadzonego systemu kontrolnego jakości komunalnych osadów ściekowych. 7. Deponowanie na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne nie więcej niż 67% wszystkich odpadów komunalnych. 8. Skierowanie w roku 2010 na składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne nie więcej niż 75% (wagowo) w stosunku do 1995 r. całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji . 9. Osiągnięcie w roku 2010 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: - odpady wielkogabarytowe: 50%, - odpady budowlane: 40%, - odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 50%. 154 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” Cele szczegółowe do 2015 roku: 1. Dalsze wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych. 2. Deponowanie na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 57% wszystkich odpadów komunalnych. 3. Skierowanie w roku 2015 na składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 48% (wagowo) w stosunku do 1995 r. całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. 4. Osiągnięcie w roku 2015 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: - odpady wielkogabarytowe: 54%, - odpady budowlane: 44%, - odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 54%. Kierunki działań niezbędne dla osiągnięcia założonych celów zostały wytyczone w planach wyższego rzędu. Do działań zmierzających do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi dla Gmin Międzygminnego Związku „Gospodarka Komunalna” należą: ♦ podjęcie działań organizacyjno-prawnych i edukacyjno-informacyjnych, ♦ prowadzenie gospodarki odpadami komunalnymi w sposób systemowy w układzie ponadlokalnym (m.in. utworzenie/budowa zakładu zagospodarowania odpadów - ZZO obejmującego w pierwszej kolejności składowisko odpadów oraz sortownię i kompostownię), ♦ redukcja w odpadach komunalnych zawartości składników ulegających biodegradacji, które będą kierowane na składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, ♦ wdrażanie systemu selektywnej zbiórki surowców wtórnych, ♦ wdrażanie systemu eliminacji odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych (sposoby zbierania i unieszkodliwiania, punkty zbiórki), ♦ bieżąca likwidacja nielegalnych „dzikich wysypisk” i rekultywacja składowisk wyłączonych z eksploatacji, ♦ osiągnięcie ustawowych limitów odzysku i recyklingu dla wydzielonych strumieni odpadów komunalnych zgodnie założonymi poziomami odzysku i recyklingu w poszczególnych okresach. Zaproponowano 3 warianty rozwiązań systemowych w zakresie odpadów powstających w sektorze komunalnym: • WARIANT I - system gospodarki odpadami komunalnymi, obejmuje gromadzenie, zbiórkę i transport odpadów w podziale na strumienie (zmieszane, biodegradowalne, surowce wtórne, wielkogabarytowe, budowlane, niebezpieczne). Selektywna zbiórka surowców wtórnych w oparciu o system workowy dla odpadów opakowaniowych (zmieszane) z gospodarstw domowych oraz pojemniki w miejscach ogólnodostępnych. • WARIANT II - system gospodarki odpadami komunalnymi obejmujący gromadzenie, zbiórkę i transport odpadów w podziale na strumienie (zmieszane, biodegradowalne, surowce wtórne, wielkogabarytowe, budowlane, niebezpieczne). Selektywna zbiórka poszczególnych surowców wtórnych w oparciu o specjalne pojemniki i worki. • WARIANT III - zachowanie zbiórki selektywnej na dotychczasowym poziomie (ogólnodostępne “centra zbierania”). Wprowadzenie systemu dwupojemnikowego 155 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” dla gospodarstw domowych (odpady suche i mokre) oraz odrębną zbiórkę odpadów niebezpiecznych, wielkogabarytowych i budowlanych Proponowane warianty uwzględniają utworzenie Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO) na bazie Zakładu Gospodarki Odpadami Sp. z o.o. (ZGOK) w Balinie, którego udziałowcami są: ONYX POLSKA S.A., Międzygminny Związek Chrzanowa, Libiąża, Trzebini „Gospodarka Komunalna” i Miasto Jaworzno oraz Gminnych Punktów Zbiórki Odpadów (GPZON) na terenie gmin, gdzie gromadzone będą odpady niebezpieczne. Działanie to jest zgodne z polityką Województwa Małopolskiego, zmierzające do stworzenia ponadlokalnego systemu gospodarowania odpadami w oparciu o ZGOK, które pozwoli na racjonalną gospodarkę w gminach powiatu chrzanowskiego oraz w mieście Jaworzno. Nadrzędnym celem dotyczącym odpadów opakowaniowych na lata 2005-2015 jest osiągnięcie limitów odzysku i recyklingu poszczególnych rodzajów odpadów opakowaniowych, zgodnie z planami wyższego rzędu i obowiązującym rozporządzeniem w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych. Głównym celem dotyczącym gospodarki komunalnymi osadami ściekowymi jest ich wykorzystanie na cele rolnicze i/lub poza rolnicze (rekultywacja). SEKTOR GOSPODARCZY Źródłem powstawania odpadów z sektora gospodarczego są zakłady przemysłowe oraz obiekty infrastruktury. W związku z małą ilością odpowiedzi na ankiety (37%) dane o odpadach wytworzonych na terenie przedmiotowych gmin uzupełniono o informacje pozyskane z bazy danych SIGOP będącej własnością Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Warszawie. Z bazy SIGOP uzupełniono informacje o odpadach wytworzonych przez 6 producentów z terenu gminy Trzebinia i 3 producentów prowadzących działalność na terenie gminy Chrzanów. Ponadto dane uzupełniono także o informacje o odpadach wytworzonych w roku 2003 nadesłane do Urzędu Powiatowego w Chrzanowie. W sektorze gospodarczym (z wyłączeniem odpadów komunalnych) na terenie poszczególnych gmin w roku 2003 wytworzono następującą ilość odpadów: Wytworzone [Mg] w tym [Mg]: Magazynowane Gmina unieszkodliwione *) [Mg] ogółem odzysk *) w tym razem składowane Chrzanów 20 034,06 14 885,794 921,928 442,24 188,412 Libiąż 880 086,69 885 390,900 201,471 179,66 6 021,247 Trzebinia 1 621 875,93 1 357 289,587 258 235,723 256 598,20 422,336 Razem 2 521 996,68 2 257 566,28 259 359,122 257 220,00 6 631,995 *) Odzysk i unieszkodliwianie odpadów na terenie danej gminy uwaga: Odzysk i unieszkodliwianie wytworzonych odpadów z bieżącej produkcji jak i również z odpadów magazynowanych, przeprowadzany jest nie tylko na terenie danej gminy, ale również w gminach należących do Związku lub w innych gminach. Gmina Chrzanów W 2003 roku w Gminie Chrzanów wytworzono w sektorze gospodarczym 20 034,06 Mg odpadów, w tym: - 19 191,83 Mg odpadów innych niż niebezpieczne, - 842,23 Mg odpadów niebezpiecznych. 156 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” Największym wytwórcą odpadów przemysłowych na terenie Gminy Chrzanów jest: Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Chrzanowie P.U.P., które w roku 2003 wytworzyło łącznie ok. 10,3 tys. Mg odpadów. Gmina Libiąż W Gminie Libiąż w 2003 roku wytworzono w sektorze gospodarczym 880 086,69 Mg odpadów, w tym: - 880 070,64 Mg odpadów innych niż niebezpieczne, - 16,05 Mg odpadów niebezpiecznych. Największym wytwórcą odpadów przemysłowych na terenie Gminy Libiąż jest ZGE "Janina" Sp. z o.o., która w roku 2003 wytworzyła łącznie ok. 879,5 tys. Mg odpadów. Gmina Trzebinia W 2003 roku w Gminie Trzebinia wytworzono w sektorze gospodarczym 1 621 875,93 Mg odpadów, w tym:: - 1 612 271,97 Mg odpadów innych niż niebezpieczne, - 9 603,96 Mg odpadów niebezpiecznych. Największym wytwórcą odpadów przemysłowych na terenie Gminy Trzebinia są Zakłady Górnicze „Trzebionka” S.A., które w roku 2003 wytworzyły łącznie ok. 1271 tys. Mg odpadów. Prognozy wytwarzania odpadów innych niż niebezpieczne do roku 2015 Zmiany w ilości i jakości wytwarzanych odpadów innych niż niebezpieczne w sektorze gospodarczym w poszczególnych gminach Związku zależeć będą głównie od tempa rozwoju gospodarczego. Szacunkowe prognozy ilości wytwarzanych odpadów do 2015 roku oparte są o informacje uzyskane z ankietyzowanych zakładów przemysłowych, szczególnie największych wytwórców odpadów. Należy podkreślić, że ze względu na niekompletność dostępnych danych, przedstawione prognozy należy traktować jedynie jako szacunek dokonany na dużym stopniu ogólności. Prognozy ilości odpadów innych niż niebezpieczne przewidziane do wytworzenia w sektorze gospodarczym na terenie gmin wynoszą: Gmina Chrzanów • 18 462,7 Mg w 2006 roku, • 18 463,4 Mg w 2010 roku, • 19 002,6 Mg w 2015 roku. Gmina Libiąż • 853 595,50 Mg w 2006 roku, • 1 003 595,50 Mg w 2010 roku, • 1 003 695,50 Mg 2015 roku. Gmina Trzebinia • 1 745 194,30 Mg w 2006 roku, • 705 629,30 Mg w 2010 roku (nie uwzględniono ilości odpadów z grupy 01, ze względu na • brak danych z Z-dów Górniczych odnośnie wielkości odpadów w latach 2007-2015), 703 823,80 Mg w 2015 roku (j. w.). Cele i kierunki działań Podstawowym celem w gospodarce odpadami wytwarzanymi w sektorze gospodarczym jest minimalizacja wytwarzania odpadów, wprowadzenie nowoczesnego systemu ich odzysku i unieszkodliwiania oraz bezpieczne składowanie odpadów, których odzysk lub unieszkodliwianie jest technicznie niemożliwe lub ekonomicznie nieuzasadnione. Działania w latach 2005-2015 powinny obejmować: 157 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” ♦ likwidację poprzez rekultywację składowisk odpadów Zakładów Metalurgicznych „Trzebinia”, stawu osadowego Zakładu Górniczego „Trzebionka” S.A., składowiska odpadów poprocesowych Południowego Koncernu Energetycznego S.A. – Elektrownia Siersza w Trzebini oraz hałdy KWK Siersza, ♦ kontynuacja działań rekultywacyjnych (rekultywacja biologiczna) na składowisku odpadów pogórniczych ZGE „Janina” Sp. z o.o., ♦ stosowanie technologii małoodpadowych (zasad „Czystszej produkcji”), ♦ promowanie wśród wytwórców odzysku odpadów w zadaniach własnych zakładów (np. procesach produkcyjnych) lub w zadaniach innych zakładów z terenu gmin Związku, ♦ przeprowadzanie szkoleń dla przedsiębiorców z zakresu prawa dotyczącego gospodarki odpadami. Odpady niebezpieczne Na terenie gmin należących do Międzygminnego Związku wytworzono około 10 462 Mg odpadów niebezpiecznych. W Gminie Chrzanów w roku 2003 wytworzono 842 Mg odpadów niebezpiecznych, które były przekazywane do odzysku lub unieszkodliwiania do firm specjalistycznych znajdujących się poza terenem Powiatu Chrzanowskiego. Na terenie Gminy Libiąż, która nie posiada składowiska odpadów niebezpiecznych roku 2003 wytworzono 16 Mg odpadów niebezpiecznych. Na terenie Gminy Trzebinia, gdzie funkcjonuje 1 składowisko odpadów niebezpiecznych tj. wyrobisko pomarglowe „Górka” w Trzebini, w roku 2003 wytworzono 9,6 tys. Mg odpadów niebezpiecznych. Prognozowane ilości odpadów niebezpiecznych przewidzianych do wytworzenia w sektorze gospodarczym na terenie Gmin do roku 2015 wynoszą: Gmina Chrzanów - 1 045,6 Mg w 2006 roku, - 1 044,9 Mg w 2010 roku, - 857,2 Mg w 2015 roku. Gmina Libiąż - 72,2 Mg w 2006 roku, - 63,7 Mg w 2010 roku, - 13,7 Mg w 2015 roku. Gmina Trzebinia - 9 766,7 Mg w 2006 roku, - 9 766,0 Mg w 2010 roku, - 9 679,4 Mg w 2015 roku. Szczególne rodzaje odpadów niebezpiecznych Wśród grupy odpadów niebezpiecznych należy szczególnym sposobem postępowania objąć tzw. specyficzne odpady niebezpieczne. Należą do nich m. in.: odpady zawierające PCB, oleje odpadowe, baterie i akumulatory, pestycydy, zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne, wycofane pojazdy samochodowe, odpady medyczne i weterynaryjne oraz odpady zawierające azbest. Baterie i akumulatory W grupie tej znajdują się baterie i akumulatory ołowiowe, niklowo-kadmowe, baterie zawierające rtęć oraz selektywnie gromadzony elektrolit. Ze względu na duże rozproszenie miejsc powstawania tych odpadów, występują trudności ze zbilansowaniem tych odpadów i przedstawieniem prognozy długookresowej. 158 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” Na terenie trzech gmin Związku w roku 2003 wytworzono łącznie ok. 16,8 Mg odpadowych baterii i akumulatorów (głównie były to akumulatory ołowiowe). Na terenie poszczególnych gmin powstało: Gmina Chrzanów - 10,2 Mg, Gmina Libiąż - 1,3 Mg, Gmina Trzebinia - 5,3 Mg. W oparciu o założenia przyjęte w planach wyższego rzędu dokonano oszacowania ilości zużytych baterii i akumulatorów ołowiowych wraz z elektrolitem powstających w ciągu roku na terenie trzech gmin na poziomie 172,7 Mg. Na terenie poszczególnych gmin przedstawia się to nastepująco: Gmina Chrzanów - 85,9 Mg, Gmina Libiąż - 30,2 Mg Gmina Trzebinia - 56,6 Mg. Oleje odpadowe W 2003 roku na terenie gmin należących do Związku powstało ok. 47,4 Mg odpadowych olejów, które wytworzone zostały w większych zakładach przemysłowych zlokalizowanych w tych gminach. Na terenie poszczególnych gmin powstało: Gmina Chrzanów - 8,2 Mg, Gmina Libiąż - 5,2 Mg, Gmina Trzebinia - 34 Mg. Zbilansowane ilości nie uwzględniają olejów odpadowych powstających w małych i średnich wytwórców, szczególnie warsztaty samochodowe i stacje paliw. W związku z tym oszacowano ilości odpadowych olejów od tych wytwórców, które wynoszą: Gmina Chrzanów - 64 Mg, Gmina Libiąż - 26 Mg, Gmina Trzebinia - 73 Mg. Z założeń zawartych w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami dla województwa małopolskiego wynika, że ilość powstających odpadowych olejów będzie ulegała wzrostowi do roku 2006, a w latach 2007 – 2015 będzie ulegała systematycznemu zmniejszaniu. W związku z tym, prognoza ilości olejów odpadowych powstających w poszczególnych gminach Związku przedstawia się następująco: do 2006 2007-2010 2011-2015 [Mg] [Mg] [Mg] Gmina Chrzanów 77,5 74,9 71,0 Gmina Libiąż 31,5 30,4 28,8 Gmina Trzebinia 88,3 85,3 80,9 Związek Gmin 197,3 190,6 180,7 Odpady zawierające PCB W roku 2003 odpady zawierające PCB (transformatory i kondensatory) wykazane zostały Zakład Wapienniczy w Płazie w ilości 0,42 Mg. Odpad ten został przekazany do unieszkodliwiania. Z informacji Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie wynika, że z obowiązku złożenia informacji na temat przeprowadzonej inwentaryzacji urządzeń zawierających PCB w ilości pow. 5 dm3 wywiązała się jedna firma tj. Zakład Energomedia z Trzebini. Zakład ten na swoim terenie posiada 4 sztuki baterii i kondensatorów (26 litrów PCB) i 20 transformatorów (18 255 litrów PCB). 159 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” Pestycydy Pestycydy są to odpady pochodzące z przeterminowanych preparatów (np. środki ochrony roślin), które zostały wycofane z obrotu i zdeponowane w mogilnikach lub magazynach środków ochrony roślin oraz odpady z bieżącej produkcji, dystrybucji i stosowania w rolnictwie tych preparatów. Na terenie Gmin Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża i Trzebini brak jest mogilników odpadów pestycydowych. Zinwentaryzowany mogilnik na terenie Gminy Libiąż poddano badaniom (pobrano próbki gruntu z 48 otworów kontrolnych) na podstawie, których nie stwierdzono obecności zarówno środków chemicznych jak i ich śladów zapachowych. Wobec powyższego odstąpiono od prac likwidacyjnych mogilnika, a teren działki w stanie nie pogorszonym przekazano Leśnictwu Kroczymiech. Odpady z urządzeń elektrycznych i elektronicznych Ankietyzowane zakłady z terenu gmin należących do Związku wykazały , że w 2003 roku powwstało ok. 7,6 Mg odpadowych urządzeń elektrycznych i elektronicznych (dotyczyło to lamp fluorecencyjnych, komputerów, monitorów). W poszczególnych gminach: Gmina Chrzanów - 0,4 Mg, Gmina Libiąż - 6,8 Mg, Gmina Trzebinia - 0,4 Mg. Oszacowana ilość odpadów elektrycznych i elektronicznych powstałych w 2003 r. na terenie poszczególnych gmin kształtuje się na poziomie: Gmina Chrzanów - ok. 80,5 Mg (mały sprzęt AGD ok. 15 Mg + RTV ok. 41,2 Mg, komputery ok. 24,3 Mg), Gmina Libiąż ok. 33,48 Mg (mały sprzęt AGD ok. 6,2 Mg + RTV ok. 17,15 Mg, komputery ok. 10,13 Mg), Gmina Trzebinia - ok. 52,1 Mg (mały sprzęt AGD ok. 9,9 Mg + RTV ok. 27,3 Mg, komputery ok. 14,9 Mg). Dynamika wzrostu odpadów elektrycznych i elektronicznych jest znacznie wyższa niż innych rodzajów odpadów. Na podstawie badań zakłada się, że w krajach „starej” Unii Europejskiej ilość tych odpadów wzrasta o 3-5% w skali roku. Zakładając powyższe prognozuje się, że w poszczególnych gminach Związku do-2015 roku ilość odpadów elektrycznych i elektronicznych osiągnie następujący poziom: 2006 2010 2015 [Mg] [Mg] [Mg] 90,5 105,0 126,0 Gmina Chrzanów Gmina Libiąż 37,6 43,6 52,3 Gmina Trzebinia 58,5 63,9 76,7 Związek Gmin 186,6 212,5 255,0 Zgodnie z dyrektywą zbiórka odpadów elektrycznych i elektronicznych z gospodarstw domowych w 2006 powinna osiągnąć poziom 4 kg/M/a, co dla poszczególnych gmin daje następujące wartości: Gmina Chrzanów 202 Mg/r, Gmina Libiąż 92 Mg/r, Gmina Trzebinia 136 Mg/r, Związek Gmin 430 Mg/r. Z uwagi na trwający okres dostosowawczy prawodawstwa polskiego do dyrektyw UE, Polska uzyskała 2-letni okres przejściowy na uzyskanie zakładanego poziomu zbiórki odpadów sprzętu elektrycznego i elektronicznego z gospodarstw domowych. 160 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” Odpady z jednostek służby zdrowia i jednostek weterynaryjnych W wyniku ankietyzacji została zbilansowana tylko ilość odpadów medycznych, która w 2003 roku wynosiła: • 42, 1 Mg w Gminie Chrzanów, • ok. 1 Mg w Gminie Libiąż. Nie odzwierciedla to rzeczywistej ilości odpadów medycznych powstałych we wszystkich placówkach medycznych zlokalizowanych na terenie gmin. Oszacowane ilości odpadów medycznych wytworzone w 2003 roku na terenie gmin wynoszą: Odpady medyczne Odpady weterynaryjne Gmina Chrzanów 44,6 Mg, 0,5 Mg Gmina Libiąż 1,1Mg, 0,16 Mg Gmina Trzebinia 1,4 Mg. 0,16 Mg Prognozę wytwarzania odpadów powstających w placówkach służby zdrowia opracowano w oparciu o dane statystyczne, literaturowe oraz opierając się o Krajowy Plan Gospodarki Odpadami. Na podstawie przyjętych założeń w wyżej wymienionych opracowaniach, prognozowane ilości odpadów wytwarzanych w placówkach służby zdrowia i placówkach weterynaryjnych wynoszą: • Gmina Chrzanów - 46,2 Mg w 2006 roku, - 48,1 Mg w 2010 roku, - 50,6 Mg w 2015 roku. • Gmina Libiąż - 1,4 Mg w 2006 roku, - 1,5 Mg w 2010 roku, - 1,7 Mg w 2015 roku. • Gmina Trzebinia - 1,7 Mg w 2006 roku, - 1,8 Mg w 2010 roku, - 2,1 Mg w 2015 roku. Odpady zawierające azbest W wyniku prowadzonej inwentaryzacji można stwierdzić, że nadal na terenie gmin znajduje się co najmniej: - 491 Mg i 4680 mb rur i złączy azbestowych w Gminie Chrzanów; - 90 Mg (ilość płyt azbestowych z posesji prywatnych, przedszkola i jednego budynku będącego w zasobach komunalnych – bez informacji ze spółdzielni osiedla mieszkaniowego) w Gminie Libiąż, - 1521 Mg w Gminie Trzebinia, w tym na terenie miasta Trzebinia 235 Mg. Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi w sektorze gospodarczym w latach 2005-2015 - Wprowadzenie w małych i średnich przedsiębiorstwach selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych. - Wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych (BAT). - Sukcesywne zebranie i przekazanie do unieszkodliwiania urządzeń i odpadów zawierających PCB. - Przekazywanie w całości wycofanych z eksploatacji pojazdów do wyspecjalizowanych stacji demontażu wraków samochodowych. 161 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” - - - - Odzysk surowców i unieszkodliwianie odpadów pochodzących z demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Rozbudowa systemu zbiórki odpadów w wytypowanych palcówkach handlowych zajmujących się sprzedażą baterii i akumulatorów. Zdefiniowanie wszystkich źródeł powstawania odpadów medycznych i weterynaryjnych na terenie poszczególnych gmin. Przeprowadzenie akcji informacyjnej wśród pracowników służb weterynaryjnych i wskazanie prawidłowych praktyk w zakresie gospodarki odpadami weterynaryjnymi. Bezpieczne przechowywanie odpadów medycznych i weterynaryjnych zgodne z wymaganiami ochrony środowiska. Organizacja systemu nadzoru i kontroli w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami niebezpiecznymi. Przeprowadzenie w gminach kampanii reklamowo-propagandowej w zakresie prawidłowego postępowania z olejami odpadowymi ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń, jakie mogą być wynikiem nieprawidłowo prowadzonej gospodarki tymi odpadami. Rozszerzenie zbiórki olejów odpadowych z sektora gospodarczego, w tym z małych i średnich przedsiębiorstw w celu osiągnięcia poziomów odzysku i recyklingu określonych ustawowo. Organizacja systemu selektywnej zbiórki zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych na terenie poszczególnych gmin : - zbiórka z gospodarstw domowych będzie się odbywać w oparciu o wybrany system, - podmioty gospodarcze będą przekazywać urządzenia do punktów zbiórki (GPZON) lub bezpośrednio do firm zajmujących się odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów tego typu. Opracowanie i realizacja programów usuwania azbestu. Rekultywacja składowiska odpadów niebezpiecznych i zbiornika ścieków alkalicznych „Górka” w Trzebini. Budowa kwatery przeznaczonej na odpady zawierające azbest na terenie składowiska odpadów komunalnych w Trzebini. Proponowane przedsięwzięcia w dziedzinie gospodarowania odpadami obejmują działania pozainwestycyjne oraz zadania inwestycyjne. Zadania inwestycyjne w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi obejmują utworzenie Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO), przedsięwzięcia związane z organizacją i eksploatacją gminnych punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON), zabezpieczenie i rekultywacje składowisk odpadów komunalnych (składowisko w Okradziejówce, składowisko w Libiążu, stara kwatera na składowisku komunalnym w Trzebini). Ponadto planowane jest też przedsięwzięcie związane z budową kwatery przeznaczonej na składowanie odpadów zawierających azbest. Zadania inwestycyjne w sektorze gospodarki odpadami przemysłowymi dotyczą rekultywacji składowiska odpadów niebezpiecznych i zbiornika ścieków alkalicznych „Górka” w Trzebini oraz rekultywacji nieczynnych składowisk odpadów: Zakładów Metalurgicznych „Trzebinia”, Zakładu Górniczego „Trzebionka” S. A.(staw osadowy), Południowego Koncernu Energetycznego S. A oraz KWK Siersza (hałda) 162 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” Źródła finansowania inwestycji ekologicznych związanych z gospodarką odpadami można podzielić na trzy grupy: - publiczne - np. pochodzące z budżetu państwa, miasta lub gminy lub pozabudżetowych instytucji publicznych, - prywatne - np. z banków komercyjnych, funduszy inwestycyjnych, towarzystw leasingowych, - prywatno-publiczne - np. ze spółek prawa handlowego z udziałem gminy. Dominującymi formami finansowania inwestycji ekologicznych są: - zobowiązania kapitałowe - kredyty, pożyczki, obligacje, leasing, - udziały kapitałowe - akcje i udziały w spółkach, - dotacje. W Polsce występują najczęściej następujące formy finansowania inwestycji w zakresie gospodarki odpadami: - fundusze własne inwestorów, - pożyczki, dotacje i dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów udzielane przez Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, - kredyty preferencyjne udzielane np. przez Bank Ochrony Środowiska (BOŚ S.A.) z dopłatami do oprocentowania lub ze środków donatorów, kredyty komercyjne, kredyty konsorcjalne, - zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez fundacje i programy pomocowe (np. z ekokonwersji poprzez EKOFUNDUSZ, konwersji długu wobec Finlandii), - kredyty międzynarodowych instytucji finansowych (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju - EBOiR, Bank Światowy), - kredyty i pożyczki udzielane przez banki komercyjne, - leasing. Ważnym elementem realizacji Programu Gospodarki Odpadami jest świadomość ekologiczna społeczeństwa, biorącego aktywny udział w procesie zagospodarowania odpadów. Edukacja ekologiczna jest procesem, którego głównym celem jest ukształtowanie aktywnej i odpowiedzialnej postawy mieszkańców powiatu w sferze konsumpcji, a także postępowania z odpadami. Edukacja jest typowym procesem kształcenia, który nie powinien ograniczać się do środowiska szkolnego lecz powinien obejmować szerszy krąg ludzi pochodzących z różnych środowisk. W zakresie gospodarki odpadami świadomość ekologiczna społeczeństwa jest nadal niewystarczająca dlatego też konieczne jest przeprowadzanie edukacji ekologicznej. Należy zwrócić uwagę, że dbałość o czyste środowisko zależy przede wszystkim od nas i rozpoczyna się już w naszych domach. Główną przyczyną stałego wzrostu ilości odpadów jest polepszający się poziom życia, a co za tym idzie wzrost zużycia różnego rodzaju artykułów – obecnie jest dużo towarów jednorazowych lub takich, które po krótkim czasie są wymieniane na nowe, ze względu na dość drogie i kłopotliwe naprawy (dotyczy to np. sprzętu gospodarstwa domowego). Wiele towarów jest także nadmiernie opakowanych, głównie ze względów reklamowych. Stosuje się dwa rodzaje edukacji ekologicznej: - formalną obejmującą kształcenie dzieci i młodzieży oraz dorosłych na wszystkich szczeblach kształcenia, - nieformalną, która stanowi uzupełnienie edukacji formalnej i jest organizowana wspólnie z organizacjami o profilu ekologicznym. Edukacja nieformalna odbywa się poprzez organizowanie imprez, konkursów, wycieczek. 163 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” Celem programu jest wykształcenie wśród wszystkich grup społecznych odpowiedzialnych i świadomych zachowań w zakresie racjonalnej gospodarki odpadami, poprzez: - realizację polityki edukacyjnej i informacyjnej na temat selektywnej zbiórki odpadów i przez to prowadzenie ekologicznego sposobu życia we własnym domu, - świadome dokonywanie zakupów (minimalizacja wpływu reklam), - przekonywanie do kupowania rzeczy trwałych, - wybieranie towarów bezodpadowych oraz posiadających opakowanie łatwo ulegające całkowitej degradacji lub nadające się do utylizacji, - rozpowszechnienie wiedzy, dotyczącej możliwości powtórnego wykorzystania odpadów (recykling) oraz wynikających z tego korzyści ekonomicznych, - wskazywanie konkretnych działań poprawiających efektywność gospodarki odpadami. Całe społeczeństwo gminy będzie uczestniczyć w wieloletnim programie edukacyjnoinformacyjnym związanym z selektywną zbiórką odpadów (w tym surowców wtórnych). Na zlecenie Międzygminnego Związku Gmin Chrzanowa, Libiąża, Trzebini „Gospodarka Komunalna” opracowano program edukacji ekologicznej w zakresie selektywnej zbiórki odpadów „Odpady ......i co dalej”. Proponowana Ścieżka międzyprzedmiotowa realizowana jest metodą projektu i skierowana jest do uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych gmin Chrzanów, Libiąż i Trzebinia. Termin realizacji projektu przewidziany jest od 2005 roku. Zarządzanie systemem gospodarki odpadami na terenie Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża i Trzebini „Gospodarka Komunalna” powinno być prowadzone w oparciu o przepisy prawa lokalnego (miejscowego) poszczególnych gmin zgodnie z projektem opracowanej uchwały przez Zarząd Międzygminnego Związku „Gospodarka Komunalna” . Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego określa ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. Nr 62 z dnia 20.07.2000r., poz. 718 i Nr 46 z dnia 12.04.2001r., poz. 499). Wdrażanie Planu Gospodarki odpadami będzie podlegało ocenie w następującym zakresie: - określenie stopnia wykonania przedsięwzięć, - określenie stopnia realizacji przyjętych celów, - oceny rozbieżności między przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem, - analizy przyczyn tych rozbieżności. Podstawą właściwego systemu oceny realizacji planu jest prawidłowy system sprawozdawczości oparty na wskaźnikach stanu środowiska i zmiany oddziaływań na środowisko, a także na wskaźnikach świadomości ekologicznej. Cykliczna aktualizacja danych stworzy korzystne warunki do prowadzenia stałego bilansu odpadów komunalnych, niebezpiecznych i przemysłowych wytwarzanych, podawanych procesom odzysku lub unieszkodliwiania na terenie gminy lub poza nią. Przy wyborze wskaźników uwzględniono możliwość monitorowania stopnia realizacji i efektów wdrażania Planu Gospodarki Odpadami. Międzyminnego Związku Chrzanowa, Libiąża, Trzebini „Gospodarka Komunalna”. Istnieje możliwość korygowania zaprojektowanego zestawu wskaźników w trakcie prowadzenia monitoringu, w zależności od bieżących potrzeb. Dane analizowane na bieżąco pozwolą na rozpoznanie trudności i ewentualnych opóźnień w realizacji konkretnych przedsięwzięć, szczególnie inwestycyjnych oraz na ocenę zaangażowania poszczególnych ogniw odpowiedzialnych za ich wykonanie. Zgodnie z ustawą o odpadach, projekt planu gospodarki odpadami dla Międzygminnego Związku Gmin Chrzanowa, Libiążą i Trzebini „Gospodarka Komunalna” 164 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA MIĘDZYGMINNEGO ZWIĄZKU CHRZANOWA, LIBIĄŻA, TRZEBINI „GOSPODARKA KOMUNALNA” podlega opiniowaniu przez Zarząd Województwa Małopolskiego oraz przez Zarząd Powiatu Chrzanowskiego. Organ wykonawczy Mięzygminnego Związku wraz z organami wykonawczymi gmin Chrzanowa, Libiążą i Trzebini przygotowują sprawozdanie z realizacji planu co 2 lata, które jest przedstawiane Radzie Gmin i Zarządowi Związku w celu określenia stopnia realizacji planu. Zarząd Związku i Rady Gmin na bieżąco kontrolują postęp w zakresie wdrażania przedsięwzięć określonych w planie. 165