D - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

Sygn. akt III AUa 92/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 października 2014 r.
Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Romana Mrotek
Sędziowie:
SSA Urszula Iwanowska
SSA Zofia Rybicka - Szkibiel (spr.)
Protokolant:
St. sekr. sąd. Edyta Rakowska
po rozpoznaniu w dniu 14 października 2014 r. w Szczecinie
sprawy A. M.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.
o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy
na skutek apelacji ubezpieczonej
od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 17 grudnia 2013 r. sygn. akt VII U 3796/12
oddala apelację.
SSA Urszula Iwanowska SSA Romana Mrotek SSA Zofia Rybicka - Szkibiel
Sygn. akt III AUa 92/14
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 28 września 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w S. odmówił A. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Ubezpieczona złożyła odwołanie od ww. decyzji wskazując, że choruje na cukrzycę, makulopatię obrzękowo –
wysiękową, depresję, nadciśnienie tętnicze oraz dyskopatię,
a schorzenia powyższe uniemożliwiają jej podjęcie pracy. Nadto podała, że została zaliczona do osób z lekkim stopniem
niepełnosprawności.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, stwierdzając, że stan zdrowia
ubezpieczonej, nie pozwala na uznanie jej za niezdolną do pracy.
Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2013 r. sygn. akt VII U 3796/12 Sąd Okręgowy
w S. oddalił odwołanie A. M.. Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły przyjęte przez Sąd, następujące ustalenia faktyczne
i ocena prawna:
A. M. urodziła się (...). Legitymuje się ona wykształceniem w zawodzie technik – ekonomista. W trakcie swojej
aktywności zawodowej pracowała jako sprzedawca, księgowa, referent, pomoc kuchenna w przedszkolu. A. M.
legitymuje się ponad 22-letnim okresem składkowym i nieskładkowym, a w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem
złożenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy, tj. od 1 stycznia 2000 roku do 9 maja 2012 roku (bez okresu
pobierania renty) udowodniła 6 lat 1 miesiąc i 11 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Orzeczeniem lekarza
orzecznika ZUS z dnia 26 lipca 2012 roku A. M. nie została uznana za osobę niezdolną do pracy. Pogląd ten podzieliła
Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 13 września 2010 roku. (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w
S., w dniu 20 czerwca 2012 roku zaliczył A. M. do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Aktualnie u A. M. rozpoznaje się:
- stan po laseroterapii siatkówek z powodu retinopatii cukrzycowej prostej i makulopatii, niedowidzenie średniego
stopnia do dali oraz prawidłowe widzenie z bliska w korekcji okularowej.
- cukrzycę typu 2 leczoną insuliną,
- nadciśnienie tętnicze,
- otyłość (BMI+36,5 kg/m2),
- zaburzenia adaptacyjne – reakcję depresyjną przedłużoną,
- organiczną chwiejność afektywną.
W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie ubezpieczonej w świetle art. 57 ust. 1 i 2
oraz art. 58 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst
jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) okazało się niezasadne i jako takie nie zasługiwało na uwzględnienie.
Sąd pierwszej instancji ustalił, iż A. M. jest osobą zdolną do pracy w oparciu o analizę dokumentacji rentowej
ubezpieczonej oraz w szczególności na podstawie przeprowadzonego w toku postępowania sądowego dowodu z
opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu diabetologii, okulistyki, chorób wewnętrznych i psychiatrii
tj. lekarzy o specjalnościach obejmujących schorzenia występujące u ubezpieczonej. Sąd Okręgowy podniósł, że
biegli z zakresu diabetologii - interny oraz psychiatrii zgodnie wskazali, że aktualny stan zdrowia A. M. zezwala
jej na podjęcie pracy zarobkowej na ogólnym rynku pracy, z wyłączeniem ciężkich prac fizycznych oraz pracy w
nocy. Cukrzyca występująca u badanej wymaga podjęcia właściwego leczenia, właściwej samokontroli, a stwierdzone
powikłania związane z cukrzycą nie ograniczają w sposób istotny zdolności do pracy. Nadciśnienie tętnicze przebiega
bez powikłań, nie spowodowało zmian narządowych. Z kolei rozpoznane zaburzenia adaptacyjne - reakcja depresyjna
przedłużona i organiczna chwiejność afektywna - w ocenie biegłej z zakresu psychiatrii nie są nasilone w stopniu
powodującym długotrwałą niezdolność do pracy. Mogą one być korygowane farmakologicznie. Również biegła z
zakresu okulistyki, po zbadaniu ubezpieczonej oraz przeanalizowaniu źródłowej dokumentacji medycznej, nie znalazła
podstaw dla uznania A. M. za osobę niezdolną do pracy, pomimo rozpoznania stanu po laseroterapii siatkówek z
powodu retinopatii cukrzycowej prostej i makulopatii, niedowidzenia średniego stopnia do dali oraz prawidłowego
widzenia z bliska w korekcji okularowej. Zdaniem biegłej stan układu wzrokowego ubezpieczonej nie powoduje jej
niezdolności do pracy, albowiem obecnie po leczeniu laserowym w siatkówkach nie stwierdza się zmian cukrzycowych,
plamki bez cech makulopatii.
Zdaniem Sądu Okręgowego bez znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie pozostaje to, że ubezpieczona
legitymuje się od czerwca 2012 roku orzeczeniem (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności, zaliczającym ją do
osób z lekkim stopniem niepełnosprawności. Pojęcie to nie jest bowiem tożsame z pojęciem niezdolności do pracy,
wskazanym w treści art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Z powyższym orzeczeniem nie zgodził się ubezpieczona. Skarżąca w apelacji wskazała, iż nie przedstawiła
argumentów świadczących o ewentualnej wadliwości badań przeprowadzonych przez biegłych, ponieważ sztuka
lekarska jest jej obca i nie potrafi ocenić wadliwości tych badań. Zwróciła uwagę na fakt, iż w latach 2014-2005,
gdy w jej ocenie była silniejsza i zdrowsza, otrzymywała rentę chorobową. Dalej podniosła, iż posiada orzeczenie o
stopniu niepełnosprawności, w którym stwierdzono, że może ona pracować z wyłączeniem prac ciężkich i w nocy, co
zaś jej zdaniem oznacza, że nie może podjąć każdej pracy. Powyższy dokument w jej ocenie stanowi o jej częściowej
niezdolności do pracy.
W odpowiedzi na apelację Zakład Ubezpieczeń Społecznych w S. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w
sprawie i w pełni podzielił argumentację faktyczną i prawną zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sądu
Okręgowego w Szczecinie.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.
Apelacja okazała się bezzasadna.
W ocenie Sądu Odwoławczego, w przedmiotowej sprawie Sąd I instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie
dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego, jak również dokonał wszechstronnej
oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy. Sąd
Apelacyjny ustalenia oraz rozważania prawne Sądu I instancji uznał i przyjął za własne, rezygnując jednocześnie z ich
ponownego szczegółowego przytaczania.
Przy rozpoznawaniu spraw o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, zgodnie
z art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bada
się, czy ubezpieczony spełnia łącznie trzy przesłanki: jest niezdolny do pracy, posiada wymagany okres składkowy i
nieskładkowy, oraz czy niezdolność do pracy powstała w okresie ubezpieczenia albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy
od ustania tego okresu. W sprawie spornym było wyłącznie to, czy A. M. jest osobą niezdolną do pracy w rozumieniu
ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Czynniki uwzględniane przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy wymienione są w art. 13 ust. 1 cyt. ustawy.
Są to okoliczności o charakterze medycznym – stopień naruszenia sprawności organizmu i możliwość przywrócenia jej
w drodze leczenia i rehabilitacji oraz okoliczności o charakterze socjalnym – możliwość wykonywania dotychczasowej
pracy lub podjęcia innej pracy i celowość przekwalifikowania zawodowego, przy uwzględnieniu rodzaju i charakteru
dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych.
Kwestia oceny stanu zdrowia i w konsekwencji zdolności do pracy w tym weryfikacja orzeczeń lekarzy orzeczników,
należy do sfery faktów, wymagających wiadomości specjalnych - wiedzy medycznej. Ustalenia w tym zakresie, mogą
być zatem dokonane wyłącznie na podstawie opinii biegłych, którzy taką wiedzę specjalną posiadają. W tym miejscu
podkreślić należy, że dowód z opinii biegłych jest specyficznym środkiem dowodowym, którego ocena przebiega
według odmiennych, właściwych tylko dla tego rodzaju środka dowodowego, kryteriów. Ewaluacja ta dokonywana jest
przede wszystkim z punktu widzenia fachowości i doświadczenia osób, które sporządziły opinię, sposobu i dokładności
przeprowadzonych badań oraz trafności uzasadnienia w powiązaniu z wynikami tych badań, w kontekście zasad logiki
i doświadczenia życiowego.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, dokonanie przez Sąd Okręgowy ustaleń stanu faktycznego w oparciu o opinię biegłych
z dnia 7 lutego 2013 roku oraz z dnia 16 marca 2013 roku, w których w sposób zgodny i stanowczy uznali oni
ubezpieczoną za zdolną do pracy, było prawidłowe. Wynikające z tej opinii wnioski pozostają logicznie motywowane,
wątpliwości nie budzi również przyjęta metoda badawcza.
Z opinii tych w sposób jednoznaczny wynika, że aktualny stan zdrowia A. M. zezwala jej na podjęcie pracy
zarobkowej na ogólnym rynku pracy, z wyłączeniem ciężkich prac fizycznych oraz pracy w nocy. Natomiast cukrzyca
występująca u ubezpieczonej wymaga podjęcia właściwego leczenia, zaś stwierdzone powikłania z nią związane
nie ograniczają w sposób istotny zdolności do pracy ubezpieczonej. Również nadciśnienie tętnicze przebiega bez
powikłań i nie spowodowało zmian narządowych. Jak wynika z opinii biegłej z zakresu psychiatrii, rozpoznane
zaburzenia adaptacyjne - reakcja depresyjna przedłużona i organiczna chwiejność afektywna - nie są nasilone w
stopniu powodującym niezdolność do pracy. Również biegła z zakresu okulistyki wskazała, iż stan układu wzrokowego
ubezpieczonej nie powoduje jej niezdolności do pracy, albowiem obecnie po leczeniu laserowym w siatkówkach nie
stwierdza się zmian cukrzycowych, plamki bez cech makulopatii.
Wskazać zatem należy, że biegli nie mieli wątpliwości co do stanu zdolności do pracy ubezpieczonej na dzień badania.
Ponadto, nie jest rzeczą sądu ocena, czy zgromadzona w aktach dokumentacja medyczna przeczy ustaleniom biegłych,
albowiem jej ocena wymaga niedostępnych dla sądu wiadomości specjalnych. Kontroli sądu, na zasadzie przepisu art.
233 k.p.c. podlega natomiast w tym zakresie sposób motywowania przez biegłych prezentowanych wniosków, spójność
formułowanych przez nich wypowiedzi, jak również ich oparcie na zasadach logiki i doświadczenia życiowego. W
ocenie Sądu Apelacyjnego, sporządzona w sprawie opinia biegłych, odpowiada wskazanym powyżej kryteriom oceny
tego rodzaju dowodu i odpowiada w całości sformułowanej tezie dowodowej.
Jak słusznie przyjął Sąd Okręgowy, dla powyższych ustaleń bez znaczenia pozostaje fakt, iż ubezpieczona legitymuje
się od czerwca 2012 roku orzeczeniem (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności, zaliczającym ją do osób
z lekkim stopniem niepełnosprawności. Podkreślić przy tym należy, że Sąd Apelacyjny nie kwestionuje faktu
niepełnosprawności ubezpieczonej oraz niewątpliwego wpływu tej niepełnosprawności na jej życie. Jednakże
obowiązujące regulacje prawne, przesądzają, że pojęcie niepełnosprawności nie jest tożsame z niezdolnością
do pracy. Możliwe jest zatem niestwierdzenie niezdolności do pracy przy stwierdzeniu umiarkowanego stopnia
niepełnosprawności (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2004 roku, sygn. akt II UK 222/03, OSNP rok 2004,
nr 19, poz. 340, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2008 r., sygn. akt I UK 280/07). Powyższa sytuacja
miała miejsce w niniejszej sprawie, bowiem zespół lekarzy specjalistów w sposób jednoznaczny uznał A. M. za zdolną
do pracy.
Podkreślenia wymaga, że pojęcie niezdolności do pracy zostało zdefiniowane w art. 12 ust. 3 ustawy o rentach
i emeryturach z FUS, zgodnie z którym częściowa niezdolność do pracy polega na utracie w znacznym stopniu
zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Podnieść przy tym należy, że dla oceny
niezdolności do pracy dla celów rentowych istotne pozostają nie tylko formalne, ale przede wszystkim rzeczywiste
kwalifikacje ubezpieczonego, mierzone również dotychczas wykonywanymi przez niego czynnościami, których
możliwość wykonywania uległa deprecjacji na skutek zaistniałych ograniczeń sprawności organizmu. Wbrew zatem
twierdzeniom apelacji, niezdolność ta nie może być postrzegana w sposób abstrakcyjny, w oderwaniu od rzeczywistych
kwalifikacji ubezpieczonego, jako niezdolność do wykonywania określonych typów prac, niezależnie od tego, czy były
one dotychczas świadczone przez ubezpieczonego.
Ubezpieczona posiada wykształcenie zawodowe technik – ekonomista. W trakcie swojej aktywności zawodowej
pracowała jako sprzedawca, księgowa, referent, pomoc kuchenna. W ocenie biegłych, zakres schorzeń stwierdzonych
u A. M. nie powoduje jej niezdolności do pracy w tym zakresie, zatem aktualnie ubezpieczona może wykonywać
powyższe prace z wyłączeniem wskazanych przez biegłą w opinii: ciężkich prac fizycznych oraz pracy w nocy.
Przeciwwskazania te, nie należą zaś do specyfiki wykonywanych dotąd przez A. M. prac, zgodnych z jej kwalifikacjami
zawodowymi.
Tak argumentując, na podstawie przepisu art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.
SSA Romana Motek SSA Urszula Iwanowska SSA Zofia Rybicka - Szkibiel