Diagnoza problemów społecznych na terenie Gminy Bolków

Diagnoza problemów społecznych
na terenie Gminy Bolków
Oficyna Profilaktyczna
ul. Dworcowa 9a/19
30-556 Kraków
tel.: 12 39 50 665
fax: 12 39 50 664
[email protected]
www.oficyna-profilaktyczna.pl
1
Spis treści
1. Wprowadzenie do badania ................................................................................................................. 3
2. Metodologia badania .......................................................................................................................... 4
3. Badanie uczniów szkoły podstawowej ................................................................................................ 5
3.1. Struktura badanej próby .................................................................................................................. 5
3.2. Problem alkoholowy ......................................................................................................................... 5
3.3. Problem narkotykowy ...................................................................................................................... 9
3.4. Problem nikotynowy ...................................................................................................................... 10
3.5. Problem przemocy ......................................................................................................................... 11
4. Badanie uczniów szkoły gimnazjalnej ................................................................................................ 15
4.1. Struktura próby .............................................................................................................................. 15
4.2. Problem alkoholowy ....................................................................................................................... 15
4.3. Problem narkotykowy .................................................................................................................... 20
4.4. Problem nikotynowy ...................................................................................................................... 23
4.5. Problem przemocy ......................................................................................................................... 24
5. Badanie uczniów szkoły ponadgimnazjalnej ..................................................................................... 28
5.1. Struktura próby .............................................................................................................................. 28
5.2. Problem alkoholowy ....................................................................................................................... 28
5.3. Problem narkotykowy .................................................................................................................... 33
5.4. Problem nikotynowy ...................................................................................................................... 35
5.5. Problem przemocy ......................................................................................................................... 36
6. Badanie dorosłych mieszkańców....................................................................................................... 41
6.1. Struktura próby .............................................................................................................................. 41
6.2. Postrzeganie problemów społecznych ........................................................................................... 42
6.3. Problem alkoholowy ....................................................................................................................... 42
6.4. Problem narkotykowy .................................................................................................................... 46
6.5. Problem nikotynowy ...................................................................................................................... 49
7. Badanie sprzedawców alkoholu ........................................................................................................ 50
7.1. Struktura próby .............................................................................................................................. 51
7.2. Problem alkoholowy ....................................................................................................................... 52
7.3. Inne problemy społeczne ............................................................................................................... 56
8. Wnioski i rekomendacje z badań ....................................................................................................... 59
2
1. Wprowadzenie do badania
W celu przeprowadzenia diagnozy zagrożeń społecznych na terenie gminy Bolków zrealizowano
badanie ankietowe, które objęło trzy wybrane grupy mieszkańców. Łącznie w badaniu wzięło udział
670 respondentów.
I.
II.
III.
DZIECI I MŁODZIEŻ SZKOLNA
(KLASY PODSTAWOWE
I PONADPODSTAWOWE)
DOROŚLI MIESZKAŃCY
GMINY
SPRZEDAWCY ALKOHOLU
(555 uczniów)
(100 osób)
(15 osób)
Celem przeprowadzonych badań była przede wszystkim analiza wybranych problemów społecznych,
występujących na terenie gminy. Badany obszar dotyczył kwestii takich jak:

Problem alkoholowy – spożywanie, uzależnienie oraz dostępność napojów alkoholowych dla
dzieci i młodzieży szkolnej na terenie gminy,

Problem nikotynowy – spożywanie, uzależnienie oraz dostępność dla dzieci i młodzieży
szkolnej na terenie gminy,

Problem narkotykowy – rozpowszechnienie oraz dostępność narkotyków oraz dopalaczy,
skala problemu wśród dorosłych mieszkańców, dzieci i młodzieży szkolnej na terenie gminy,

Zjawisko przemocy na terenie szkoły oraz domu – skala problemu, postawy oraz opinie
względem zjawiska
Dane zostały zebrane wśród mieszkańców w okresie lutego 2015 r. oraz wśród różnych grup uczniów
w okresie września 2015r. Zróżnicowany dobór próby do badania umożliwił pogłębienie badanych
zjawisk związanych bezpośrednio z zagrożeniami społecznymi na terenie gminy Bolków i uzyskanie
informacji oraz opinii z różnych środowisk uczniów szkolnych. Analiza i interpretacja danych
doprowadziła do sformułowania ogólnych wniosków oraz rekomendacji względem planowanych
przyszłych działań profilaktycznych na terenie całej gminy.
3
2. Metodologia badania
Badanie diagnozujące problemy społeczne na terenie gminy Bolków zostało przeprowadzone zgodnie
z metodologią ilościową, przy użyciu papierowej wersji kwestionariusza wśród dorosłych mieszkańców
oraz sprzedawców alkoholu oraz elektronicznej w przypadku uczniów. Koncepcja badania uwzględniła
zapewnienie trafności i rzetelności planowanych działań, z czym wiązała się przede wszystkim
triangulacja źródeł danych, która polegała na zgromadzeniu danych od różnych grup uczniów (szkoły
podstawowej, ponadpodstawowe), dorosłych mieszkańców oraz sprzedawców alkoholu na terenie
gminy. Głównym celem badania było poznanie opinii oraz postaw względem wybranych problemów
społecznych: problemu alkoholowego, nikotynowego, narkotykowego oraz przemocy, a także
oszacowanie skali występowania tych zjawisk w badanej gminie.
W celu znalezienia odpowiedzi na główne kwestie problemowe przeprowadzone zostały trzy
komplementarne badania. Do badania wybrano trzy grupy, których opinie pozwoliły na
wieloaspektowe potraktowanie badanej tematyki, analizę nasilenia oraz dynamiki wybranych
problemów: uczniów, dorosłych mieszkańców oraz sprzedawców alkoholu. Każda grupa respondentów
wniosła coś nowego względem badanych zagadnień i pozwoliła na lepszą diagnozę oraz głębsze
zrozumienie, czego efektem końcowym jest niniejszy raport z badań.
Kwestionariusz ankiety użyty w badaniu miał, niezależnie od badanej grupy, podobną konstrukcję.
Różnice w kwestionariuszach kierowanych do różnych grup, związane były przede wszystkim z ich
specyfiką, która wymagała szeregu spersonalizowanych pytań – np. w przypadku sprzedawców pytano
przede wszystkim o doświadczenia zawodowe oraz opinie o nasileniu zjawisk wśród młodzieży
niepełnoletniej. Ankieta wypełniana była samodzielnie (w przypadku uczniów przy użyciu komputera),
co ma niebagatelną rolę w przypadku badania postaw i opinii względem delikatnych
i drażliwych kwestii (alkoholizm, przemoc, zażywanie narkotyków). Przed przystąpieniem
do ankietowania grupy osób niepełnoletnich za każdym razem uzyskano zgodę dyrekcji szkół na
przeprowadzenie badania w placówce szkolnej. Ankietowani, przed udziałem w badaniu,
poinformowani zostali o całkowitej anonimowości oraz o zasadach wypełniania internetowych
kwestionariuszy, tak by unikać ewentualnych braków danych.
4
3. Badanie uczniów szkoły podstawowej
3.1. Struktura badanej próby
W badaniu wzięło udział 281 uczniów szkoły podstawowej, w tym 51% kobiet oraz 49% mężczyzn.
Wśród nich było 31% dziewczynek w wieku między 8 a 10 rokiem życia oraz 69% dziewczynek
w wieku między 11 a 13 rokiem życia. Natomiast wśród chłopców było 33% w wieku między 8 a 10
rokiem, a w wieku między 11 a 13 rokiem życia brało udział 67% chłopców.
51%
0%
10%
20%
30%
49%
40%
a) kobieta
50%
60%
70%
80%
90%
100%
b) mężczyzna
Wyk. 3.1. Struktura próby wg kategorii płeć
Płeć:
a) kobieta
b) mężczyzna
Razem
Ile masz lat?
a) 8-10
b) 11- 13
44
99
31%
69%
46
92
33%
67%
90
191
Razem
143
100%
138
100%
281
3.2. Problem alkoholowy
Pierwszym problemem społecznym diagnozowanym wśród uczniów szkoły podstawowej było
zagrożenie alkoholizmem. Respondentów zapytano m.in. o spostrzeżenia na temat spożywania
alkoholu przez rówieśników. Pozwoliło to na przybliżone oszacowania skali zjawiska spożywania
alkoholu przez równolatków w najbliższym otoczeniu.
5
12%
0%
10%
64%
20%
30%
40%
24%
50%
a) tak
60%
b) nie
70%
80%
90%
100%
c) nie wiem
Wyk 3.2. Czy Twoim zdaniem osoby w Twoim wieku piją alkohol?
Z analizy wynika, że 12,1 % ankietowanych uczniów ocenia, że ich rówieśnicy piją alkohol, jednak spora
część bo 64,1% jest zdania przeciwnego. Prawie co czwarty respondent twierdzi, że nie posiada wiedzy
tym zakresie.
15%
a) dla lepszej zabawy, wyluzowania
44%
b) żeby zaimponować innym
9%
c) dla towarzystwa
11%
d) żeby zapomnieć o kłopotach
36%
e) nie wiem
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Wyk. 3.3 Dlaczego Twoim zdaniem rówieśnicy sięgają po alkohol? Pytanie wielokrotnego wyboru.
Powodem sięgania po alkohol przez uczniów szkoły podstawowej jest chęć zaimponowania innym
(44,1%). Pozostali wskazują na lepszą zabawę (14,6%), sposób na zapomnienie o kłopotach (10,7%)
oraz picie dla towarzystwa (9,3%).
6
42%
a) kupują im starsi koledzy
18%
b) podkradają rodzicom w domu
13%
c) proszą obcych ludzi pod sklepem o zakup
12%
d) sami sobie kupują
34%
e) nie wiem
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Wyk. 3.4. Jak rówieśnicy w Twojej okolicy mogą zdobyć alkohol? Pytanie wielokrotnego wyboru.
Osoby niepełnoletnie
zdobywają alkohol za pośrednictwem
starszych kolegów
(41,6%)
lub podkradają rodzicom w domu (17,8%), pozostałe 12,5% twierdzi, że proszą obcych ludzi pod
sklepem o zakup, natomiast 11,7% uczniów zaznacza, że dokonuje samodzielnych zakupów, 33,5%
uczniów nie wie w jaki sposób ich rówieśnicy mogą zdobywać alkohol (wynikać to może z faktu, że
osoby te nie miały kontaktu z osobami pijącymi alkohol, lub obawiają się przyznać, że taką wiedzę
posiadają).
1%
a) tak
3%
b) nie
96%
c) nie piję alkoholu
0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
Wyk. 3.5. Czy Twoi rodzice wiedzą, że pijesz alkohol?
Zdecydowana większość uczniów szkoły podstawowej deklaruje, że nie pije alkoholu (96,4%). 2,5 %
respondentów przyznaje się do tego typu zachowań bez wiedzy rodziców.
7
27%
0%
10%
45%
20%
30%
40%
a) zgadzam się
50%
29%
60%
b) nie zgadzam się
70%
80%
90%
100%
c) nie mam zdania
Wyk. 3.6. W moim mieście są miejsca, gdzie osoba niepełnoletnia może kupić alkohol bez problemu
Co czwarty uczeń uważa, że na terenie gminy są miejsca, gdzie osoby niepełnoletnie mogą kupić
alkohol, 44,5% ankietowanych jest przeciwnego zdania. Pozostali uczniowie nie mają zdania
w badanej kwestii.
66%
0%
10%
20%
30%
a) zgadzam się
21%
40%
50%
60%
c) nie mam zdania
70%
80%
13%
90%
100%
b) nie zgadzam się
Wyk. 3.7. Każdy może uzależnić się od alkoholu.
Większość uczniów szkoły podstawowej poprawnie ocenia, że każdy może uzależnić się od alkoholu
(66,2%). Przeciwnego zdania jest 12,8%, zaś co piąty nie ma zdania na ten temat, co może pośrednio
wskazywać na brak wiedzy.
8
14%
0%
10%
72%
20%
30%
40%
a) zgadzam się
50%
15%
60%
b) nie zgadzam się
70%
80%
90%
100%
c) nie mam zdania
Wyk. 3.8. Piwo to nie alkohol.
Blisko trzy czwarte uczniów poprawnie klasyfikuje piwo jako rodzaj alkoholu (71,5%), 13,9% jest
przeciwnego zdania, zaś 14,6% wstrzymuje się od jednoznacznych deklaracji, co może pośrednio
wskazywać na brak wiedzy w badanym obszarze.
3.3. Problem narkotykowy
Kolejne pytania w ankiecie skierowanej do uczniów szkoły podstawowej dotyczyły problemu
narkotykowego. 6,8% ocenia, że ich rówieśnicy mają kontakt z narkotykami i dopalaczami. Ponad
połowa ankietowanych (55,9%) twierdzi, że młodzież w ich wieku nie jest narażona na ten problem.
Pozostałe 37,4% wskazało odpowiedź „nie wiem” (wynikać to może z faktu, że te osoby nie miały
kontaktu z osobami zażywającymi narkotyki lub boją się przyznać, że taką wiedzę posiadają).
7%
0%
56%
10%
20%
30%
37%
40%
a) tak
50%
b) nie
60%
70%
80%
90%
100%
c) nie wiem
Wyk. 3.9.Czy osoby w Twoim wieku mają kontakt z narkotykami albo dopalaczami?
9
Zdecydowana większość uczniów szkoły podstawowej zaznacza, że nigdy nie zażywała narkotyków lub
dopalaczy (95 %). Do eksperymentowania z tymi substancjami przyznaje się 5% ankietowanych.
5%
0%
95%
10%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 3.10. Czy zażywałeś kiedyś jakieś narkotyki albo dopalacze?
60,1% respondentów czerpię wiedzę na temat narkotyków i dopalaczy z telewizji i Internetu, blisko
połowa ze szkoły (45%), pozostali od rodziny (12,8%) i znajomych (8,9%). Z innych źródeł korzysta
12,8% ankietowanych.
13%
a) od rodziny
46%
b) ze szkoły
9%
c) od znajomych
60%
d) z telewizji i Internetu
13%
e) z innych źródeł
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Wyk. 3.11. Skąd czerpiesz wiedzę dotyczącą narkotyków i dopalaczy? Pytanie wielokrotnego
wyboru.
3.4. Problem nikotynowy
Następny w kolejności blok pytań dotyczył problemu nikotynowego. Ponad połowa ankietowanych
twierdzi, że ich rówieśnicy nie palą papierosów. Przeciwnego zdania jest 17,8% ankietowanych.
Pozostałe 31 % nie posiada wiedzy w zakresie badanej tematyki.
10
18%
0%
51%
10%
20%
30%
40%
a) tak
31%
50%
b) nie
60%
70%
80%
90%
100%
c) nie wiem
Wyk. 3.12. Czy osoby w twoim wieku palą papierosy?
Uczniowie w zdecydowanej większości (96,1%) deklarują, że nie palą papierosów. Do spróbowania
jednokrotnie przyznało się 2,8%, 1,1% pali od czasu do czasu.
96%
0%
10%
20%
a) nie palę
30%
40%
b) spróbowałem raz
50%
3%1%
60%
70%
c) palę od czasu do czasu
80%
90%
100%
d) palę regularnie
Wyk. 3.13. Czy palisz papierosy?
3.5. Problem przemocy
Kolejny blok pytań dotyczył diagnozy problemu przemocy.
Badani ankietowani mają podzielone zdania w kwestii występowania przemocy w szkołach do których
uczęszczają. 40,2% twierdzi, że w ich szkole przemoc między uczniami istnieje, zbliżony odsetek (39,9%)
uważa odwrotnie. Co piąty uczeń nie wie jak wygląda sytuacja w szkole pod badanym względem lub
obawia się jednoznacznie wypowiedzieć.
11
40%
0%
10%
20%
40%
30%
40%
a) tak
50%
b) nie
60%
20%
70%
80%
90%
100%
c) nie wiem
Wyk. 3.14. Czy w Twojej szkole występuje problem przemocy między uczniami?
Większość uczniów przyznaje, że nie doświadczyło przemocy ze strony rówieśników. Co czwarty
doświadczył przemocy rówieśniczej, co może być wynikiem alarmującym.
27%
0%
10%
73%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 3.15. Czy doświadczyłeś kiedyś przemocy ze strony rówieśników?
Trzy czwarte uczniów (76,9%) deklaruje, że nie stosowali przemocy. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że
w badanych szkołach podstawowych co czwarty uczeń przyznaje się do stosowania przemocy.
12
23%
0%
10%
77%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 3.16. Czy samemu zdarzyło Ci się stosować przemoc?
W większości rodzin badanych uczniów nie występuje problem przemocy, jednak do takiej sytuacji
przyznało się 3,6% badanych.
4%
0%
96%
10%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 3.17. Czy w twoim domu występuje problem przemocy?
Ankietowani uczniowie w większości (84%) nie doświadczyli przykrych zachowań w związku
z korzystaniem z cyberprzestrzeni. Uczniów pokrzywdzonych w badanej grupie było 16%. Stosunkowo
niewielki odsetek (7%) wykazał na sytuacje związane z otrzymywaniem przykrych wiadomości, 5%
doświadczyło podszywania się oraz śledzenia ich działań w Internecie (1,8%). Pozostałe 5% uczniów
wskazało na inne, nie dookreślone zachowania.
13
84%
a) nie doświadczyłem
2%
b) śledzenie moich działań w Internecie
7%
c) wysyłanie mi przykrych wiadomości
d) podszywanie się pode mnie przez inne osoby
5%
e) inne
5%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
Wyk. 3.18. Czy doświadczyłeś kiedyś przykrych dla Ciebie zachowań przez Internet? Jeżeli tak, to jaką
miały one formę? Pytanie wielokrotnego wyboru.
Ankietowanym zadano również pytanie dotyczące ilości czasu jaki poświęcają na korzystanie
z komputera w ciągu dnia. Z analizy odpowiedzi wynika, że większość (37,7%) nie przekracza 2 godzin.
Około 30% używa komputera sporadycznie, 14% uczniów spędza do 4 godzin przed komputerem.
Nieliczni (2,1%) spędzają do 6 godzin dziennie, a powyżej 6 godzin 3,9%. 13,5% zadeklarowało,
że w ogóle nie spędza czasu przed komputerem.
38%
a) do 2 godz.
15%
b) do 4 godz.
2%
c) do 6 godz,
4%
d) powyżej 6 godz.
28%
e) sporadycznie (kilka razy w tygodniu)
14%
f) nie spędzam czasu przed komputerem
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
Wyk. 3.19. Ile czasu dziennie spędzasz przed komputerem? Pytanie wielokrotnego wyboru.
14
4. Badanie uczniów szkoły gimnazjalnej
4.1. Struktura próby
W badaniu wzięło udział 125 uczniów szkoły gimnazjalnej, w tym 46% mężczyzn oraz 54% kobiet.
Podział próby ze względu na kategorie wiekowe przedstawiono poniżej. Wśród nich było 15%
dziewczynek w wieku między 11 a 13 rokiem życia oraz 84% dziewczynek w wieku między 14 a 16
rokiem życia. Pozostałe 1% to dziewczynki w wieku miedzy 17 a 19 rokiem życia. Natomiast wśród
chłopców było 16% w wieku między 11 a 13 rokiem, a w wieku między 14 a 16 rokiem życia brało
udział 79% chłopców. Pozostałe 5% to chłopcy w wieku między 17 a 19 rokiem życia.
54%
0%
10%
20%
46%
30%
40%
50%
a) kobieta
60%
70%
80%
90%
100%
b) mężczyzna
Wyk. 4.1. Struktura próby wg kategorii płeć.
Płeć
a) kobieta
b) mężczyzna
Razem
b) 11- 13
Ile masz lat?
c) 14-16
10
15%
9
16%
19
14%
57
84%
45
79%
102
82%
d) 17-19
1
1%
3
5%
4
3%
Razem
68
100%
57
100%
125
100%
4.2. Problem alkoholowy
Pierwszy problemem diagnozowanym w badaniu uczniów szkoły gimnazjalnej było narażenie na
problem alkoholowy. W tym celu uczniom biorącym udział w badaniu zadano szereg pytań związanych
m. in z indywidualną konsumpcją alkoholu oraz opiniami względem picia alkoholu przez rówieśników.
15
Gimnazjaliści w 70% deklarują, że ich rówieśnicy piją alkohol. Przeciwnego zdania jest jedynie 12,8%.
70%
0%
10%
20%
30%
40%
a) tak
13%
50%
b) nie
60%
70%
80%
17%
90%
100%
c) nie wiem
Wyk. 4.2. Czy Twoim zdaniem osoby w Twoim wieku piją alkohol?
Młodzież w wieku gimnazjalnym spożywa alkohol na imprezach i dyskotekach (64,4%) lub świeżym
powietrzu (58,9%). Niepokojący jest odsetek wskazań, świadczący o tym, że uczniowie piją napoje
alkoholowe w domu (23,3%) oraz podczas wycieczek szkolnych (15,1%). Osoby niepełnoletnie w tych
miejscach powinny znajdować się pod opieką rodziców, opiekunów lub nauczycieli.
64%
a) na imprezach, dyskotekach
23%
b) w domu
59%
c) na świeżym powietrzu
15%
d) podczas wycieczek szkolnych
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Wyk. 4.3. Gdzie twoi rówieśnicy piją alkohol Pytanie wielokrotnego wyboru.
Wśród powodów sięgania po alkohol gimnazjaliści upatrują chęci zaimponowania innym (57,6%),
lepszej zabawy, wyluzowania (43,4%) oraz picie dla towarzystwa (37,4%). 16,2% ankietowanych
wskazuje na niepokojącą motywację – picie w celu zapomnienia o problemach.
16
43%
a) dla lepszej zabawy, wyluzowania
58%
b) żeby zaimponować innym
37%
c) dla towarzystwa
16%
d) żeby zapomnieć o kłopotach
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Wyk. 4.4. Dlaczego Twoim zdaniem młodzież sięga po alkohol? Wyk. 4.3. Pytanie wielokrotnego
wyboru.
Respondenci wskazują, że rówieśnicy zdobywają alkohol za pośrednictwem starszych kolegów (43,2%),
proszą obcych ludzi znajdujących się w pobliżu sklepu o zakup (24,0%) lub też dokonują samodzielnego
zakupu (23,2%). Mniejszy odsetek twierdzi, że młodzi podkradają alkohol rodzicom (10,4%).
43%
a) kupują jej starsi koledzy
10%
b) podkrada rodzicom w domu
24%
c) prosi obcych ludzi pod sklepem o zakup
23%
d) sama sobie kupuje
31%
e) nie wiem
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Wyk. 4.5. Jak młodzież w Twojej okolicy może zdobyć alkohol? Pytanie wielokrotnego wyboru.
Do spożywania alkoholu przyznaje się 32% gimnazjalistów. Wśród kobiet jest 30,9 % pijących rzadziej
niż raz w miesiącu lub co najmniej raz w miesiącu, natomiast wśród chłopców z taką częstotliwością
pije 24,6%. Regularne spożycie alkoholu, co najmniej raz w tygodniu deklaruje 4,4 % dziewczynek i
3,5% chłopców.
17
Płeć
a) kobieta
Jak często zdarza Ci się spożywać alkohol?
a) nigdy
b) mężczyzna
44
64,7%
14
20,6%
7
10,3%
3
4,4%
68
54,4%
b) rzadziej niż raz w miesiącu
c) co najmniej raz w miesiącu
d) co najmniej raz w tygodniu
Razem
41
71,9%
9
15,8%
5
8,8%
2
3,5%
57
45,6%
Razem
85
68,0%
23
18,4%
12
9,6%
5
4,0%
125
100,0%
Ponad co czwarty respondent przyznaje się, że jego rodzice nie wiedzą o eksperymentowaniu przez
niego z alkoholem. 6,4% zaznacza, że rodzice wiedzą o tego typu zachowaniach.
6%
0%
27%
10%
20%
66%
30%
40%
a) tak
50%
b) nie
60%
70%
80%
90%
100%
c) nie piję alkoholu
Wyk. 4.6. Czy Twoi rodzice wiedzą, że pijesz alkohol?
Nieprzyjemnych społecznych konsekwencji związanych z piciem alkoholu doświadczyło 24%
ankietowanych. Większość uczniów (76%) deklaruje, że nie ma doświadczeń tego typu.
18
24%
0%
10%
76%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk 4.7. Czy doświadczyłeś jakichś nieprzyjemnych społecznych konsekwencji związanych z piciem
alkoholu?
Ankietowani zostali poproszeni o wyrażenie swojego zdania na temat możliwości zakupienia przez
osoby niepełnoletnie alkoholu na terenie gminy. Z tym stwierdzeniem zgadza się 37% ankietowanych.
Przeciwnego zdania jest 24% badanych. Pozostałe 38,4 % wskazuje, że nie ma zdania w badanej kwestii.
38%
0%
10%
20%
24%
30%
a) zgadzam się
40%
50%
38%
60%
b) nie zgadzam się
70%
80%
90%
100%
c) nie mam zdania
Wyk. 4.8 W moim mieście są miejsca, gdzie osoba niepełnoletnia może kupić alkohol bez problemu.
Większość badanych uczniów poprawnie wskazuje, że od alkoholu może uzależnić się każdy (61,6%).
W błędzie jest 20,8% respondentów, zaś 17,6% twierdzi, że nie ma zdania w badanej kwestii co może
wskazywać na brak wiedzy w tym obszarze.
19
62%
0%
10%
20%
30%
21%
40%
a) zgadzam się
50%
60%
b) nie zgadzam się
70%
18%
80%
90%
100%
c) nie mam zdania
Wyk. 4.9 Każdy może uzależnić się od alkoholu.
Prawie połowa ankietowanych wskazuje, że piwo to alkohol. W błędzie jest 28,8% gimnazjalistów, zaś
22,4% wstrzymuje się od jednoznacznych deklaracji, co pośrednio może świadczyć o braku wiedzy w
tym zakresie.
29%
0%
10%
49%
20%
30%
a) zgadzam się
40%
50%
22%
60%
b) nie zgadzam się
70%
80%
90%
100%
c) nie mam zdania
Wyk. 4.10. Piwo to nie alkohol.
4.3. Problem narkotykowy
Kolejne pytania dotyczyły diagnozy problemu narkotykowego. Blisko połowa ankietowanych nie wie,
czy ich rówieśnicy mają kontakt z narkotykami lub dopalaczami, natomiast 35,2% badanych osób
potwierdzają, że osoby w ich wieku mają kontakt z narkotykami lub dopalaczami. Przeciwnego zdania
jest 17,6% ankietowanych.
20
35%
0%
10%
20%
18%
30%
40%
a) tak
47%
50%
b) nie
60%
70%
80%
90%
100%
c) nie wiem
4.11. Czy osoby w Twoim wieku mają kontakt z narkotykami albo dopalaczami?
Zdecydowana większość gimnazjalistów nigdy nie zażywała narkotyków lub dopalaczy. Do
eksperymentowania z tego typu substancjami przyznaje się 8% ankietowanych.
8%
0%
92%
10%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
4.12. Czy zażywałeś kiedyś jakieś narkotyki albo dopalacze?
Gimnazjaliści wskazują, że źródłem wiedzy o narkotykach i dopalaczy jest dla nich przede wszystkim
telewizja oraz Internet (64,8%). Na szkołę wskazało 56% uczniów, następnie odpowiedź „osoby
znajome” zaznaczyło 23,2%, 21,6% „rodzinę”. Pozostałe 19,2% wskazało, że czerpie wiedzę z innych
źródeł.
21
22%
a) od rodziny
56%
b) ze szkoły
23%
c) od znajomych
65%
d) z telewizji i Internetu
19%
e) z innych źródeł
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Wyk. 4.13 Skąd czerpiesz wiedzę dotyczącą narkotyków i dopalaczy? Pytanie wielokrotnego wyboru.
Chęć eksperymentowania z narkotykami wykazuje 7,2% ankietowanych. 72,8% badanych twierdzi, że
nie chcieliby próbować tego typu substancji, a 2,4% przyznaje się do próbowania narkotyków.
Niespełna co piąty gimnazjalista wstrzymuje się od jednoczesnych deklaracji wybierając odpowiedź
„nie wiem”.
7%
0%
73%
10%
20%
a) tak
30%
b) nie
40%
18%
50%
c) nie wiem
60%
70%
80%
90%
2%
100%
d) próbowałem już narkotyków
Wyk. 4.14. Chciałbym kiedyś spróbować narkotyku.
22
4.4. Problem nikotynowy
Kolejne pytania dotyczyły diagnozy problemu nikotynowego wśród uczniów szkoły gimnazjalnej.
Większość uczniów zaznacza, że ich rówieśnicy palą papierosy (76%). Przeciwnego zdania jest jedynie
12,8 % ankietowanych.
76%
0%
10%
20%
30%
40%
a) tak
13%
50%
b) nie
60%
70%
80%
11%
90%
100%
c) nie wiem
Wyk. 4.15. Czy osoby w Twoim wieku palą papierosy?
Do palenia papierosów przyznaje się 32% gimnazjalistów. Wśród nich 19,2% spróbowało raz, do
palenia od czasu do czasu przyznało się 9,6%. Regularnie pali 3,2% gimnazjalistów.
68%
0%
10%
20%
a) nie palę
30%
19%
40%
b) spróbowałem raz
50%
60%
70%
c) palę od czasu do czasu
80%
10% 3%
90%
100%
d) palę regularnie
Wyk. 4.16. Czy palisz papierosy?
23
4.5. Problem przemocy
Ostatnia część ankiety poświęcona była diagnozie problemu przemocy. Pytania dotyczyły skali oraz
opinii względem zjawiska.
Zdaniem 29,6% uczniów w szkole występuje problem przemocy między uczniami, natomiast 36,8% jest
przeciwnego zdania uważając, że w ich placówce szkolnej zjawisko to nie występuje.
30%
0%
10%
37%
20%
30%
40%
a) tak
50%
b) nie
34%
60%
70%
80%
90%
100%
c) nie wiem
Wyk. 4.17.Czy w Twojej szkole występuje problem przemocy między uczniami?
Ankietowani w 79,2% deklaruje, że nie doświadczyło przemocy ze strony swoich rówieśników.
Doświadczeń tego typu posiada 20,8% gimnazjalistów, którzy brali udział w badaniu diagnozującym.
21%
0%
10%
79%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 4.17.Czy doświadczyłeś kiedyś przemocy ze strony rówieśników?
Uczniowie (84,8%) deklarują, że nie stosowali przemocy wobec rówieśników. Trzeba jednak zwrócić
uwagę, że w badanych szkołach gimnazjalnych 15,2% uczniów przyznaje się do stosowania przemocy.
24
15,20%
0,00%
10,00%
84,80%
20,00%
30,00%
40,00%
50,00%
a) tak
60,00%
70,00%
80,00%
90,00%
100,00%
b) nie
Wyk. 4.18. Czy samemu zdarzyło Ci się stosować przemoc wobec rówieśników
W większości rodzin badanych uczniów nie występuje problem przemocy. Do takiej sytuacji przyznaje
4,8% badanych.
5%
0%
95%
10%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 4.19. Czy w twoim domu występuje problem przemocy?
Ankietowani zostali zapytanie o ilości czasu jaki spędzają przed komputerem. Z analizy odpowiedzi
wynika, że stosunkowo największa część (34,4) nie przekracza 2 godzin. Około 27,2% uczniów używa
sporadycznie komputera, 14,4% uczniów spędza do 4 godzin przed komputerem. Nieliczny procent5,6% ankietowanych spędza do 6 godzin, a powyżej 6 godzin 9,6%. Pozostałe 8,8% uczniów nie spędza
czasu przed komputerem.
25
34%
a) do 2 godz.
14%
b) do 4 godz.
6%
c) do 6 godz,
10%
d) powyżej 6 godz.
27%
e) sporadycznie (kilka razy w tygodniu)
9%
f) nie spędzam czasu przed komputerem
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
Wyk. 4.20. Ile czasu dziennie spędzasz przed komputerem?
Dodatkowym potwierdzeniem niskiej częstotliwości korzystania z komputera przez uczniów gimnazjów
jest fakt, że uczniowie sami podjęli próbę ograniczenia czasu poświęcanego na surfowanie po
Internecie, deklaruje to 35,2% uczniów. Natomiast 8% próbowało ograniczyć korzystanie z komputera,
ale nie osiągnęli oczekiwanego skutku. Ponad połowa uczniów gimnazjów nie podejmowała próby w
tej kwestii, co pośrednio może wskazywać na brak konieczności podejmowania takich kroków z uwagi
na sporadyczne korzystanie z komputera.
8%
0%
35%
10%
20%
30%
57%
40%
a) tak, ale bez skutku
50%
60%
70%
80%
b) tak, z pozytywnym skutkiem
c) nie
90%
100%
Wyk. 4.21. Czy podejmowałeś próby ograniczenia czasu poświęconego na surfowanie po Internecie?
Uczniowie z klas gimnazjalnych deklarują w większości (77,6%), że nie doświadczyli przykrych
zachowań przez Internet. Stosunkowo niewielki procent (6,4%) padło ofiarą sytuacji związanych z
otrzymywaniem przykrych wiadomości. 4,8% doświadczyło również podszywania się pod nich oraz
śledzenia ich działań w Internecie (3,2%). Pozostałe 13% uczniów miało inne przykre doświadczenia w
związku z korzystaniem z cyberprzestrzeni.
26
78%
a) nie doświadczyłem
3%
b) śledzenie moich działań w Internecie
6%
c) wysyłanie mi przykrych wiadomości
5%
d) podszywanie się pode mnie przez inne osoby
14%
e) inne
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
Wyk. 4.22. Czy doświadczyłeś kiedyś przykrych dla Ciebie zachowań przez Internet? Jeżeli tak, to
jaką miały one formę? Pytanie wielokrotnego wyboru.
27
5. Badanie uczniów szkoły ponadgimnazjalnej
5.1. Struktura próby
W badaniu wzięło udział 149 uczniów szkoły ponadgimnazjalnej, w tym 35% mężczyzn oraz 64% kobiet.
Podział próby ze względu na kategorie wiekowe przedstawiono poniżej. Wśród nich było 64% kobiet w
wieku między 14 a 16 rokiem życia oraz 65% kobiet w wieku między 14 a 16 rokiem życia. Natomiast
wśród mężczyzn było 36% w wieku między 14 a 16 rokiem, a w wieku między 17 a 19 rokiem życia
brało udział 35% chłopców.
64%
0%
10%
20%
30%
36%
40%
50%
a) kobieta
60%
70%
80%
90%
100%
b) mężczyzna
Wyk. 5.1. Struktura próby wg kategorii płeć.
Ile masz lat?
c) 14-16
d) 17-19
Razem
Płeć
a) kobieta
Razem
b) mężczyzna
21
64%
75
65%
96
64%
12
36%
41
35%
53
36%
33
100%
116
100%
149
100%
5.2. Problem alkoholowy
Pierwszy problemem diagnozowanym w badaniu uczniów szkoły ponadgimnazjalnej było narażenie na
problem alkoholowy. W tym celu uczniom biorącym udział w badaniu zadano szereg pytań związanych
z opiniami względem picia alkoholu przez nich oraz ich rówieśników. 79,2% ankietowanych deklaruje,
że ich rówieśnicy piją alkohol. Przeciwnego zdania jest 12,8%.
28
79%
0%
10%
20%
30%
13%
40%
a) tak
50%
b) nie
60%
70%
80%
8%
90%
100%
c) nie wiem
Wyk. 5.2. Czy Twoim zdaniem osoby w Twoim wieku piją alkohol?
Młodzież w wieku ponadgimnazjalnym spożywa alkohol na imprezach i dyskotekach (69,8%) lub na
świeżym powietrzu (61,1%). Niepokojący jest odsetek wskazań, że uczniowie badanych szkół piją
napoje alkoholowe w domu (43,7%) oraz podczas wycieczek szkolnych (30,2%). Osoby niepełnoletnie
w tych miejscach powinny znajdować się pod opieką rodziców, opiekunów lub nauczycieli.
70%
a) na imprezach, dyskotekach
44%
b) w domu
61%
c) na świeżym powietrzu
30%
d) podczas wycieczek szkolnych
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Wyk. 5.3. Jeśli tak, to gdzie ma to miejsce?
Wśród powodów sięgania po alkohol uczniowie upatrują lepszej zabawy, wyluzowania (59,8%) oraz
picia dla towarzystwa (52%). Z powodu zaimponowania innym sięga po alkohol 37%. Podobny odsetek
wskazuje na negatywną motywację – picie w celu zapomnienia o problemach.
29
60%
a) dla lepszej zabawy, wyluzowania
37%
b) żeby zaimponować innym
52%
c) dla towarzystwa
37%
d) żeby zapomnieć o kłopotach
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Wyk. 5.4. Dlaczego Twoim zdaniem młodzież sięga po alkohol?
Respondenci uważają, że rówieśnicy zdobywają alkohol za pośrednictwem starszych kolegów (44,3%),
proszą obcych ludzi znajdujących się w pobliżu sklepu o zakup (32,9%) lub też dokonują samodzielnego
zakupu (35,6%). Mniejszy odsetek twierdzi, że młodzi podkradają alkohol rodzicom (20,8%).
44%
a) kupują jej starsi koledzy
21%
b) podkrada rodzicom w domu
33%
c) prosi obcych ludzi pod sklepem o zakup
36%
d) sama sobie kupuje
17%
e) nie wiem
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Wyk. 5.5. Jak młodzież w Twojej okolicy może zdobyć alkohol?
Do spożywania alkoholu przyznaje się 73,1% uczniów w wieku szkoły ponadgimnazjalnej. Wśród kobiet
jest to 55,2% pijących rzadziej niż raz w miesiącu lub co najmniej raz w miesiącu , natomiast wśród
mężczyzn jest 52,8%. Regularne spożycie alkoholu, co najmniej raz w tygodniu deklaruje 15,6%
dziewczynek i 24,5% mężczyzn.
30
27%
0%
10%
a) nigdy
30%
20%
30%
40%
25%
50%
b) rzadziej niż raz w miesiącu
60%
19%
70%
c) co najmniej raz w miesiącu
80%
90%
100%
d) co najmniej raz w tygodniu
Wyk. 5.6. Jak często zdarza Ci się spożywać alkohol?
Jak często zdarza Ci się spożywać alkohol?
a) nigdy
a) kobieta
Płeć
b) mężczyzna
28
29,2%
31
32,3%
22
22,9%
15
15,6%
96
100%
b) rzadziej niż raz w miesiącu
c) co najmniej raz w miesiącu
d) co najmniej raz w tygodniu
Razem
12
22,6%
13
24,5%
15
28,3%
13
24,5%
53
100%
Razem
40
26,8%
44
29,5%
37
24,8%
28
18,8%
149
100%
Ponad co czwarty respondent przyznaje się, że jego rodzice nie wiedzą o jego eksperymentowaniu z
alkoholem. 30,9% ankietowanych zaznacza, że rodzice wiedzą o tego typu zachowaniach. Prawie
połowa ankietowanych deklaruje, że nie pije alkoholu.
31%
0%
10%
20%
28%
30%
40%
a) tak
42%
50%
b) nie
60%
70%
80%
90%
100%
c) nie piję alkoholu
Wyk. 5.7. Czy Twoi rodzice wiedzą, że pijesz alkohol?
31
Nieprzyjemnych społecznych konsekwencji związanych z piciem alkoholu doświadczyło 30,2%
ankietowanych. Większość uczniów (69,8%) deklaruje, że nie ma doświadczeń tego typu.
30%
0%
10%
70%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 5.8. Czy doświadczyłeś jakichś nieprzyjemnych społecznych konsekwencji związanych z piciem
alkoholu?
Ankietowani zostali poproszeni o wyrażenie swojego zdania na temat możliwości zakupienia przez
osoby niepełnoletnie alkoholu na terenie gminy. Z tym stwierdzeniem zgadza się 48,3%
ankietowanych. Przeciwnego zdania jest 18,1% badanych. Pozostałe 33,6 % wskazuje, że nie ma zdania
w badanej kwestii.
48%
0%
10%
20%
18%
30%
a) zgadzam się
40%
50%
60%
b) nie zgadzam się
34%
70%
80%
90%
100%
c) nie mam zdania
Wyk. 5.9. W moim mieście są miejsca, gdzie osoba niepełnoletnia może kupić alkohol bez problemu.
Większość badanych uczniów poprawnie wskazuje, że od alkoholu może uzależnić się każdy (64,4%).
W błędzie jest 24,8% respondentów, zaś 10,7% twierdzi, że nie ma zdania w badanej kwestii co może
wskazywać na brak wiedzy w tym obszarze.
32
64%
0%
10%
20%
30%
25%
40%
a) zgadzam się
50%
60%
b) nie zgadzam się
70%
80%
11%
90%
100%
c) nie mam zdania
Wyk. 5.10. Każdy może uzależnić się od alkoholu.
Ponad połowa ankietowanych (61,1%) uważa słusznie, że piwo to alkohol. W błędzie jest 18,1%, zaś
20,8% wstrzymuje się od jednoznacznych deklaracji, co pośrednio może świadczyć o braku wiedzy w
tym zakresie.
18%
0%
10%
61%
20%
30%
a) zgadzam się
40%
50%
21%
60%
b) nie zgadzam się
70%
80%
90%
100%
c) nie mam zdania
Wyk. 5.11. Piwo to nie alkohol.
5.3. Problem narkotykowy
Kolejne pytania dotyczyły diagnozy problemu narkotykowego. 32,2% ankietowanych nie wie, czy ich
rówieśnicy mają kontakt z narkotykami lub dopalaczami, natomiast 36,2% badanych osób potwierdza,
że osoby w ich wieku mają kontakt z narkotykami lub dopalaczami. Przeciwnego zdania jest 31,5%.
33
36%
0%
10%
20%
32%
30%
40%
a) tak
50%
b) nie
32%
60%
70%
80%
90%
100%
c) nie wiem
Wyk. 5.12. Czy osoby w Twoim wieku mają kontakt z narkotykami albo dopalaczami?
Zdecydowana większość ankietowanych (73,8%) nigdy nie zażywała narkotyków lub dopalaczy. Do
eksperymentowania z tego typu substancjami przyznaje się 26,2 % ankietowanych.
26%
0%
10%
74%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 5.13. Czy zażywałeś kiedyś jakieś narkotyki albo dopalacze?
Ankietowani wskazują, że źródłem wiedzy o narkotykach i dopalaczach jest dla nich przede wszystkim
telewizja oraz Internet (49,7%), na szkołę wskazało 43%. Jak się okazało większy wpływ na stan wiedzy
w klasach ponadgimnazjalnych w porównaniu z badanymi młodszymi mają znajomi, potwierdziło to
48,3%. Co piąta osoba (22,1%) zaznaczyła rodzinę, a pozostałe 18,8% wskazało, że czerpie wiedzę z
innych źródeł.
34
22%
a) od rodziny
43%
b) ze szkoły
48%
c) od znajomych
50%
d) z telewizji i internetu
19%
e) z innych źródeł
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Wyk. 5.14. Skąd czerpiesz wiedzę dotyczącą narkotyków i dopalaczy?
Chęć eksperymentowania z narkotykami wykazuje 5,4 % ankietowanych. 45% badanych twierdzi, że
nie chcieliby próbować tego typu substancji, a 18,1% przyznaje się do próbowania narkotyków. 31,5%
ankietowanych wstrzymuje się od jednoczesnych deklaracji wybierając odpowiedź „nie wiem”.
5%
0%
45%
10%
20%
a) tak
30%
32%
40%
b) nie
50%
c) nie wiem
60%
70%
18%
80%
90%
100%
d) próbowałem już narkotyków
Wyk. 5.14. Chciałbym kiedyś spróbować narkotyku
5.4. Problem nikotynowy
Kolejne pytania dotyczyły diagnozy problemu nikotynowego. Większość uczniów zaznacza, że ich
rówieśnicy palą papierosy (70,5%). Przeciwnego zdania jest jedynie 11,4 % ankietowanych.
35
71%
0%
10%
20%
30%
11%
40%
50%
a) tak
b) nie
60%
70%
80%
18%
90%
100%
c) nie wiem
Wyk. 5.14. Czy osoby w Twoim wieku palą papierosy?
Do palenia papierosów przyznaje się 63,8% ankietowanych z tej grupy wiekowej. Wśród nich 19,5%
spróbowało raz, do palenia od czasu do czasu przyznało się 24,2%. Regularnie pali 20,1%
ankietowanych.
36%
0%
10%
20%
a) nie palę
20%
30%
40%
b) spróbowałem raz
24%
50%
60%
70%
c) palę od czasu do czasu
20%
80%
90%
100%
d) palę regularnie
Wyk. 5. 15. Czy palisz papierosy?
5.5. Problem przemocy
Ostatnia część ankiety poświęcona była diagnozie problemu przemocy. Pytania dotyczyły stanu wiedzy
oraz opinii względem zjawiska.
Zdaniem 15,4% uczniów w szkole występuje problem przemocy między uczniami, natomiast 49,7% jest
przeciwnego zdania uważając, że w ich placówce szkolnej zjawisko to nie występuje.
36
15%
0%
10%
50%
20%
30%
40%
a) tak
35%
50%
b) nie
60%
70%
80%
90%
100%
c) nie wiem
Wyk. 5.16. Czy w Twojej szkole występuje problem przemocy między uczniami?
Ankietowani w 79,9% deklaruje, że nie doświadczyło przemocy ze strony swoich rówieśników.
Doświadczeń tego typu posiada 20,1% uczniów, którzy brali udział w badaniu diagnozującym.
20%
0%
10%
80%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 5.17. Czy doświadczyłeś kiedyś przemocy ze strony rówieśników?
Uczniowie (81,9%) deklarują, że nie stosowali przemocy. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że w badanych
szkołach ponadgimnazjalnych 18,1% uczniów przyznaje się do stosowania przemocy.
37
18%
0%
10%
82%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 5.18. Czy samemu zdarzyło Ci się stosować przemoc wobec rówieśników?
W większości rodzin badanych uczniów nie występuje problem przemocy. Do takiej sytuacji przyznaje
13,4 % badanych.
13%
0%
10%
87%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 5.19. Czy w twoim domu występuje problem przemocy?
Ankietowani odpowiedzieli również na pytanie dotyczące ilości czasu jaki spędzają przed komputerem.
Z analizy odpowiedzi wynika, że większość uczniów nie przekracza 4 godzin (28,6%). Około 18,8%
uczniów używa sporadycznie komputera, 19,5% uczniów spędza do 2 godzin przed komputerem. 15,4%
ankietowanych spędza do 6 godzin, a powyżej 6 godzin 10,1%. Pozostałe 9,4% uczniów nie spędza
czasu przed komputerem.
38
20%
0%
27%
10%
20%
30%
15%
40%
50%
10%
60%
70%
19%
80%
9%
90%
a) do 2 godz.
b) do 4 godz.
c) do 6 godz,
d) powyżej 6 godz.
e) sporadycznie (kilka razy w tygodniu)
f) nie spędzam czasu przed komputerem
100%
Wyk. 5.20. Ile czasu dziennie spędzasz przed komputerem?
Dodatkowym potwierdzeniem niskiej częstotliwości korzystania z komputera przez uczniów szkół
ponadgimnazjalnych jest fakt, że uczniowie sami podjęli udaną próbę
ograniczenia
czasu
poświęcanego na surfowanie po Internecie, deklaruje to 36,9% uczniów. Natomiast 25,5 % próbowało
ograniczyć korzystanie z komputera, ale nie osiągnęli oczekiwanego skutku. 37,6% uczniów nie
podejmowała próby w tej kwestii, co pośrednio może wskazywać na brak konieczności podejmowania
takich kroków z uwagi na sporadyczną korzystanie z komputera.
26%
0%
10%
37%
20%
30%
40%
a) tak, ale bez skutku
38%
50%
60%
70%
80%
b) tak, z pozytywnym skutkiem
c) nie
90%
100%
Wyk. 5.21. Czy podejmowałeś próby ograniczenia czasu poświęconego na surfowanie po Internecie?
Ponad połowa uczniów z klas ponadgimnazjalnych deklaruje (55,7%), że nie doświadczyło przykrych
zachowań przez Internet. Co piąty otrzymał przykre wiadomości, 12,8% przyznaje, że ich działania były
śledzone w Internecie (12,8%). Co dziesiąty doświadczył podszywania się (10,1%). Pozostałe 8,1%
uczniów miało inne przykre doświadczenia przez Internet.
39
56%
0%
10%
20%
30%
13%
40%
50%
60%
20%
70%
80%
10%
90%
a) nie doświadczyłem
b) śledzenie moich działań w Internecie
c) wysyłanie mi przykrych wiadomości
d) podszywanie się pode mnie przez inne osoby
100%
e) inne
Wyk. 5.22. Czy doświadczyłeś kiedyś przykrych dla Ciebie zachowań przez Internet? Jeżeli tak, to jaką
miały one formę?
40
6. Badanie dorosłych mieszkańców
6.1. Struktura próby
W badaniu diagnozującym problemy społeczne na terenie gminy Bolków wzięło udział 100 dorosłych
mieszkańców, w tym 50% kobiet oraz 50 % mężczyzn. Poniżej została przedstawiona struktura próby z
podziałem na kategorie wiekowe oraz status zawodowy. W próbie najwięcej osób miało do 25 lat
(44%), od 26 do 40 lat (18%), 24 % było w wieku od 41 do 60 lat, zaś pozostałe 14% było powyżej 60
roku życia.
44%
0%
10%
20%
a) do 25 lat
18%
30%
40%
50%
b) od 26 do 40 lat
24%
60%
70%
c) od 41 do 60 lat
14%
80%
90%
100%
d) powyżej 60 lat
Wyk. 6.1. Struktura próby wg kategorii płeć.
Większość respondentów to osoby czynne zawodowo (39%). Pozostali uczą się lub studiują (31%),
przebywają na rencie 9% lub emeryturze 8%.
39%
0%
10%
a) pracuję
20%
13%
30%
b) jestem bezrobotny/a
40%
50%
c) uczę się/studiuję
31%
60%
70%
d) jestem na rencie
9%
80%
90%
8%
100%
e) jestem na emeryturze
Wyk. 6.1. Struktura próby wg statusu zawodowego.
41
6.2. Postrzeganie problemów społecznych
Dorośli mieszkańcy gminy poproszeni zostali o ocenę istotności wybranych problemów społecznych na
terenie gminy. Wszystkie wymienione w badaniu problemy społeczne postrzegane są z perspektywy
ankietowanych jako ważne. Połowa ankietowanych uważa postrzega problemy społeczne w gminie za
dość ważne lub bardzo ważna, natomiast druga połowa uważa, że są przeciętnie ważne lub niezbyt
ważne.
15%
Przemoc w szkole
24%
18%
Palenie papierosów przez niepełnoletnie osoby
7% 22%
25%
Spożywanie alkoholu przez niepełnoletnie osoby
8% 16%
35%
Przestępczość
9% 15%
19%
Uzależnienie od komputera i Internetu
Niepełnosprawność
Bezrobocie
Uzależnienie od alkoholu
Przemoc domowa
7%
7%
13%
Uzależnienie od narkotyków
Ubóstwo
6% 16%
0%
a) zupełnie nieważne
b) niezbyt ważne
18%
28%
17% 12%
30%
24%
18%
24%
25%
22%
25%
24%
24%
31%
16%
31%
28%
27%
13%
30%
29%
24%
18%
28%
28%
7% 21%
15%
28%
24%
4% 17%
28%
25%
32%
17%
11%
15%
10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
c) przeciętnie ważne
d) dość ważne
e) bardzo ważne
Wyk. 6.3. Jak ważne są podane problemy społeczne na terenie gminy?
6.3. Problem alkoholowy
Kolejny blok pytań związany był z diagnozą problemu alkoholowego, postaw oraz opinii mieszkańców
względem tego typu napojów.
Zdecydowana większość respondentów wskazuje, że nie zna osób uzależnione od alkoholu (64%)
Jedynie 36% deklaruje, że ma znajomości tego typu.
42
36%
0%
10%
20%
64%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 6.4. Czy zna Pan/i osoby uzależnione od alkoholu?
65% wskazuje, że słyszało o przypadkach sprzedaży alkoholu niepełnoletnim osobom. Przeciwnego
zdania jest 35% ankietowanych.
65,0%
0,0%
10,0%
20,0%
30,0%
35,0%
40,0%
50,0%
a) tak
60,0%
70,0%
80,0%
90,0%
100,0%
b) nie
Wyk. 6.5 Czy słyszał/a Pan/i o przypadkach sprzedaży alkoholu niepełnoletnim osobom?
Największy odsetek ankietowanych ocenia, że osoby niepełnoletnie rzadko spożywają alkohol (44%).
28% jest zdania, że do tego typu zachowań dochodzi czasami, 8% wybrało odpowiedź „często”, zaś 2%
„bardzo często”. 18% twierdzi, że młodzi nigdy nie piją alkohol.
43
18%
0%
10%
44%
20%
a) nigdy
30%
40%
b) rzadko
28%
50%
c) czasami
60%
d) często
70%
8% 2%
80%
90%
100%
e) bardzo często
Wyk. 6.6. Jak często zdarza się, że niepełnoletnie osoby spożywają alkohol?
Trzy czwarte badanych ocenia, że sytuacje prowadzenia pojazdów przez nietrzeźwych kierowców nie
mają miejsca terenie gminy. 16% uważa, że tego typu praktyki zdarzają się rzadko, 9% czasami zdarza,
a tylko 1% uważa, że bardzo często.
74%
0%
10%
20%
a) nigdy
30%
40%
b) rzadko
16%
50%
c) czasami
60%
d) często
70%
80%
9% 1%
90%
100%
e) bardzo często
Wyk. 6.7. Jak często Pana/i zdaniem ma miejsce sytuacja jazdy po wypiciu alkoholu wśród osób w
Pana/i
otoczeniu?
74% dorosłych mieszkańców biorących udział w diagnozie zaznacza, że widuje osoby spożywające
alkohol w miejscach niedozwolonych czasami lub rzadko. 24% szacuje, że jest świadkiem takich
zachowań często lub bardzo często. Jedynie 2% nigdy nie obserwowała podobnych sytuacji.
44
2%
0%
30%
10%
44%
20%
30%
a) nigdy
40%
b) rzadko
20%
50%
c) czasami
60%
d) często
70%
80%
90%
4%
100%
e) bardzo często
Wyk. 6.8. Jak często zdarza się Panu/i zauważyć osoby spożywające alkohol w miejscach
publicznych, takich jak parki, klatki schodowe, przystanki?
Respondenci najczęściej sięgają po piwo (37%). Pozostałe 18% wybiera wino lub 14% wódkę. Co piąty
ankietowany nie pije alkoholu.
37%
0%
10%
18%
20%
30%
a) piwo
40%
b) wino
14%
50%
c) wódka
60%
d) inny
10%
70%
21%
80%
90%
100%
e) nie piję alkoholu
Wyk. 6.9. Jaki rodzaj alkoholu najczęściej Pan/i spożywa?
Jedna trzecia respondentów deklaruje, że spożywają alkohol kilka razy w roku (33%), kilka razy w
miesiącu sięga po alkohol 31%, kilka razy w tygodniu co dziesiąta osoba. 4% dorosłych mieszkańców
pije alkoholu codziennie, natomiast 22% ankietowanych nigdy spożywa alkoholu.
22%
0%
10%
a) nigdy
33%
20%
30%
b) kilka razy w roku
40%
31%
50%
c) kilka razy w miesiącu
60%
70%
10% 4%
80%
d) kilka razy w tygodniu
90%
100%
e) codziennie
Wyk. 6.10. Jak często spożywa Pan/i alkohol?
45
Zdecydowana większość ankietowanych nie zgadza się, by pracodawcy byli bardziej wyrozumiali dla
osób przychodzących do pracy po spożyciu alkoholu. Postawę liberalną w tej kwestii wykazuje jedynie
5%.
5%
0%
95%
10%
20%
30%
40%
50%
a) zgadzam się
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie zgadzam się
Wyk. 6.11. Pracodawcy powinni być bardziej wyrozumiali wobec osób przychodzących do pracy po
wypiciu alkoholu.
Większość ankietowanych poprawnie wskazuje, że alkohol w piwie jest tak samo szkodliwy jak alkohol
zawarty w wódce. 20% jest w błędzie postrzegając piwo jako mniej szkodliwy rodzaj alkoholu od innych
dostępnych na rynku.
20%
0%
10%
80%
20%
30%
40%
a) zgadzam się
50%
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie zgadzam się
Wyk. 6.12. Alkohol w piwie jest mniej szkodliwy niż alkohol w wódce.
6.4. Problem narkotykowy
78% respondentów twierdzi, że nie zna osób zażywające narkotyki. Co piąty ma w swoim otoczeniu
osoby zażywające tego rodzaju środki.
46
22%
0%
10%
78%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
6.13. Czy zna Pan/i kogoś, kto zażywa narkotyki?
57% dorosłych mieszkańców jest zdania, że młodzież w gminie nie jest narażona na kontakt z
narkotykami. Przeciwnego zdania jest 43%.
43%
0%
10%
20%
57%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 6.14. Czy uważa Pan/i, że młodzież w gminie jest narażona na kontakt z narkotykami?
77% badanych mieszkańców ocenia, że trudno jest uzyskać dostęp do narkotyków na terenie gminy.
47
77%
0%
10%
20%
30%
40%
23%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 6.15. Czy trudno jest uzyskać dostęp do narkotyków w gminie?
Do zażywania narkotyków lub innych środków psychoaktywnych przyznaje się 21% dorosłych
mieszkańców. 79% deklaruje, że nie miało kontaktu z tego typu substancjami.
21%
0%
10%
79%
20%
30%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 6.16. Czy kiedykolwiek zażył/a Pan/i narkotyk (np. marihuanę, LSD, kokainę) lub inne środki
psychoaktywne takie jak dopalacze?
79% jest zdania, że nie powinno się legalizować miękkich narkotyków typu marihuana. Postawę
liberalna w tej kwestii wykazuje 21% respondentów.
48
21%
0%
10%
79%
20%
30%
40%
50%
a) zgadzam się
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie zgadzam się
Wyk. 6.17. Powinno się zalegalizować miękkie narkotyki, takie jak marihuana.
6.5. Problem nikotynowy
Mieszkańców pytano następnie o problem nikotynowy. W celu oszacowania skali zjawiska zbadano
skalę zjawiska w otoczeniu respondenta, częstotliwość indywidualnej konsumpcji oraz postawę
względem dozwolenia palenia papierosów dla młodzieży znacznie poniżej progu pełnoletniości tj. od
15 roku życia.
52% ankietowanych twierdzi, że osoby w ich otoczeniu palą papierosy narażając ich tym samym na
ryzyko biernego palenia. Jedynie 48% zaznacza, że osoby w ich środowisku nie palą papierosów.
52%
0%
10%
20%
30%
48%
40%
50%
a) tak
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie
Wyk. 6.18. Czy osoby w Pana/i otoczeniu palą papierosy?
Ponad połowa ankietowanych nie pali papierosów (59%). Pozostałe osoby palą kilka razy w tygodniu
(4%), kilka razy w miesiącu (6%) lub kilka razy w roku (4%). Do codziennego palenia papierosów
przyznaje się 27% ankietowanych.
49
59%
0%
10%
a) nigdy
20%
30%
b) kilka razy w roku
4% 6% 4%
40%
50%
60%
c) kilka razy w miesiącu
70%
27%
80%
d) kilka razy w tygodniu
90%
100%
e) codziennie
Wyk. 6.19. Jak często pali Pan/i papierosy?
Zdanie respondentów względem dozwolenia palenia papierosów od 15 roku życia jest podzielone. 92%
postawę konserwatywną nie zgadzając się na umożliwienie legalnego palenia papierosów osobom
nieletnim. Pozostałe 8% wykazuje postawę liberalną i zgadzając się na umożliwienie palenia
papierosów osobom nieletnim.
8%
0%
92%
10%
20%
30%
40%
a) zgadzam się
50%
60%
70%
80%
90%
100%
b) nie zgadzam się
Wyk. 6.19. Palenie papierosów powinno być dozwolone od 15 roku życia, bo i tak większość
młodzieży pali.
50
7. Badanie sprzedawców alkoholu
7.1. Struktura próby
W badaniu diagnozującym problemy społeczne na terenie gminy Tuchomie wzięło udział 15
sprzedawców alkoholu, w próbie znalazło się 73% kobiet i 27 mężczyzn. Poniżej została przedstawiona
struktura próby zgodnie z podziałem na kategorie wiekowe oraz staż pracy na stanowisku sprzedawcy
alkoholu. Połowa respondentów była w wieku 26-40 lat. W wieku do 25 lat było 33% ankietowanych.
Co piąty ankietowany był w wieku między 41 a 60 rokiem życia.
33%
0%
10%
47%
20%
30%
a) do 25 lat
40%
50%
b) od 26 do 40 lat
20%
60%
70%
c) od 41 do 60 lat
80%
90%
100%
d) powyżej 60 lat
Wyk. 6.1. Struktura próby wg kategorii płeć.
Ponad połowa ankietowanych to osoby, które pracują w zawodzie od 1 do 5 lat (53,3%). 20% pracuje
powyżej roku oraz od 6 do 10 lat. 6,7% ma najstarszy staż pracy, pracuje od 11 do 20 lat.
20%
0%
10%
53%
20%
a) poniżej roku
30%
b) od 1 do 5 lat
40%
50%
c) od 6 do 10 lat
20%
60%
70%
d) od 11 do 20 lat
80%
7%
90%
100%
e) powyżej 20 lat
Wyk. 6.2 Od ilu lat pracuje Pan/i w sklepie, gdzie prowadzona jest sprzedaż alkoholu?
51
7.2. Problem alkoholowy
Sprzedawców alkoholu pytano przede wszystkim o doświadczenia związane z wykonywaną pracą
w kontekście diagnozowanych problemów społecznych.
73,3% ankietowanych jest zdania, że do sprzedaży alkoholu osobom niepełnoletnim dochodzi rzadko
na terenie gminy. Tylko 6,7%
ocenia, że takie praktyki mają miejsce często. Prawie co piąty
ankietowany uważa, że zdarza się to czasami, a 6,7% zaznaczyło ,że nigdy nie dochodzi do takich
sytuacji.
7%
0%
13%
10%
73%
20%
30%
40%
a) bardzo często
50%
b) często
7%
60%
c) czasami
70%
d) rzadko
80%
90%
100%
e) nigdy
Wyk. 7.1. Jak często Panu/i zdaniem zdarza się, że alkohol jest sprzedawany osobom niepełnoletnim
w Pana/i gminie?
80% wskazało, że sytuacje, w których osoba niepełnoletnia próbowała dokonać zakupu alkoholu miały
miejsce i to kilka razy. Pozostałe 20% nie ma doświadczenia z tego typu zachowaniami osób nieletnich.
80%
0%
10%
20%
30%
40%
a) tak, wiele razy
20%
50%
60%
b) tak, raz lub kilka razy
70%
80%
90%
100%
c) nie, nigdy
Wyk. 7.2. Czy zdarzyło się Panu/i, że osoba niepełnoletnia chciała kupić u Pana/i alkohol?
52
93% nie przyznaje się by sprzedali kiedykolwiek alkohol niepełnoletniemu klientami. Do tego typu
zachowań przyznało się 6,7% ankietowanych, jednak oceniają, że zdarzyły się one raz lub kilka razy.
Warto jednak mieć na uwadze fakt, iż badania społeczne mają charakter deklaratywny, a
respondentom może być trudno przyznać się do kontrowersyjnych zachowań, tym bardziej, że
sprzedaż alkoholu nieletnim jest czynem karnym.
7%
0%
93%
10%
20%
30%
40%
a) tak, wiele razy
50%
60%
b) tak, raz lub kilka razy
70%
80%
90%
100%
c) nie, nigdy
Wyk. 7.3. Czy zdarzyło się Panu/i sprzedać alkohol osobie niepełnoletniej?
60% respondentów twierdzi, że zdarzyło się to kilka razy lub raz pytać o dowód osobisty klienta, gdy
nie ma pewności co do jego pełnoletniości. 33% twierdzi, że zdarzyło się to wielokrotnie. 6,7%
ankietowanych nie pytało się nigdy o dowód osobisty klienta.
33%
0%
10%
20%
60%
30%
40%
a) tak, wiele razy
50%
60%
b) tak, raz lub kilka razy
7%
70%
80%
90%
100%
c) nie, nigdy
Wyk. 7.4. Czy zdarzyło się Panu/i kiedykolwiek pytać o dowód osobisty klienta, kiedy nie było
pewności, czy jest pełnoletni?
53
46,7% sprzedawców twierdzi, że na terenie gminy dochodzi czasami do sprzedaży alkoholu osobom
nietrzeźwym. 40% ocenia, że zdarza się do bardzo często i często, 13,3% czasami lub rzadko.
13%
0%
10%
27%
20%
30%
47%
40%
a) bardzo często
50%
b) często
60%
c) czasami
13%
70%
d) rzadko
80%
90%
100%
e) nigdy
Wyk. 7.5. Jak często Panu/i zdaniem zdarza się, że alkohol jest sprzedawany osobom nietrzeźwym w
Pana/i gminie?
Tylko 6,7% ankietowanych twierdzi, że nigdy nie zdarzyło się, by osoba nietrzeźwa próbowała dokonać
zakupu alkoholu u ankietowanego. Ponad połowa ankietowanych miała sytuację, kiedy osoba
nietrzeźwa chciała kupić alkohol, pozostała część ankietowanych (40%) miała również takie zdarzenia
raz lub klika razy.
53%
0%
10%
20%
30%
40%
40%
a) tak, wiele razy
50%
60%
b) tak, raz lub kilka razy
70%
7%
80%
90%
100%
c) nie, nigdy
Wyk. 7.6 Czy zdarzyło się Panu/i, że osoba nietrzeźwa chciała kupić u Pana/i alkohol?
Prawie wszyscy ankietowani (86,7%) twierdzą, że nigdy nie sprzedała alkoholu osobie nietrzeźwej.
Pozostałym zdarzyło się to raz lub kilka razy (13,3%).
54
13%
0%
87%
10%
20%
30%
40%
a) tak, wiele razy
50%
60%
70%
b) tak, raz lub kilka razy
80%
90%
100%
c) nie, nigdy
Wyk. 7.7. Czy zdarzyło się Panu/i sprzedać alkohol osobie nietrzeźwej?
Jedynie 6,7% jest zdania, że klienci spożywają alkoholu w pobliżu sklepu. Pozostali oceniają (53,3%), że
zdarza się to rzadko, a nawet nigdy (26,7%). 13% ankietowanych twierdzi, że zdarza się to czasami.
7%
0%
13%
10%
53%
20%
30%
a) bardzo często
40%
b) często
27%
50%
60%
c) czasami
70%
d) rzadko
80%
90%
100%
e) nigdy
Wyk. 7.8. Jak często zdarza się sytuacja, że klienci sklepu spożywają alkohol na terenie lub w pobliżu
sklepu?
Tylko co piąty z respondentów wzywała policję z powodu zakłócania porządku przez osoby pod
wpływem alkoholu. 80% ocenia, że nie zdarzyło się to nigdy i nie ma doświadczenia z tego typu
sytuacjami.
55
20%
0%
10%
80%
20%
30%
a) bardzo często
40%
b) często
50%
60%
c) czasami
70%
d) rzadko
80%
90%
100%
e) nigdy
Wyk. 7.9. Jak często zdarza się Panu/i wezwać policję z powodu zakłócania porządku przez osobę
pod wpływem alkoholu na terenie sklepu lub w jego pobliżu?
7.3. Inne problemy społeczne
Większość respondentów ocenia, że rzadko widuje osoby niepełnoletnie, które palą papierosy (53,3%).
Ankietowani twierdzą, że zdarza się to czasami lub nigdy.
33%
0%
10%
53%
20%
30%
a) bardzo często
40%
b) często
50%
60%
c) czasami
13%
70%
d) rzadko
80%
90%
100%
e) nigdy
Wyk. 7.10. Czy widuje Pan/i osoby niepełnoletnie palące papierosy?
93,3% deklaruje, że nigdy nie sprzedało papierosów niepełnoletnim klientom. 6,7% zdarzyło się to raz
lub kilka razy.
56
7%
0%
93%
10%
20%
30%
40%
a) tak, wiele razy
50%
60%
b) tak, raz lub kilka razy
70%
80%
90%
100%
c) nie, nigdy
Wyk. 7.11. Czy zdarzyło się Panu/i sprzedać papierosy osobie nieletniej?
73,3% ankietowanych nie posiada wiedzy by udzielić odpowiedzi na pytanie, czy mieszkańcy
miejscowości biorą narkotyki i wybrało odpowiedź „nie wiem”. 13,3% uważa, że mieszkańcy biorą
narkotyki, zaś pozostałe 13,3% jest przeciwnego zdania.
13%
0%
10%
13%
20%
73%
30%
40%
a) tak
50%
b) nie
60%
70%
80%
90%
100%
c) nie wiem
Wyk. 7.12. Czy uważa Pan/i, że mieszkańcy Pana/i miejscowości biorą narkotyki?
66,7% ankietowanych ocenia nasilenie problemu przemocy w miejscowości jako małe, zaś pozostali
33,3% jako średnie.
57
33%
0%
10%
20%
67%
30%
40%
a) duże
50%
b) średnie
60%
70%
80%
90%
100%
c) małe
Wyk. 7. 13. Jak określiłby/określiłaby Pan/i nasilenie problemu przemocy w Pana/i miejscowości?
58
8. Wnioski i rekomendacje z badań
Poniżej znajduje się podsumowanie wniosków z badania diagnozującego problemy społeczne na
terenie gminy Bolków wraz z rekomendacjami co do dalszych działań profilaktycznych ze strony gminy.
 Dane uzyskane dzięki badaniu młodzieży szkolnej pokazały, że na problem alkoholowy
narażeni są przede wszystkim uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. Spośród nich 79,2%
deklaruje, że młodzież w ich otoczeniu spożywa napoje alkoholowe.
 Alkohol przez osoby niepełnoletnie najczęściej spożywany jest na świeżym powietrzu lub
dyskotekach i imprezach. Są to miejsca, gdzie młodzież powinna znajdować się pod opieką
osób dorosłych. Jedocześnie stanowi to rekomendację dla instytucji policji oraz straży
miejskiej, by częściej monitorowali te miejsca na terenie gminy, ze szczególnym wyczuleniem
na obecność osób niepełnoletnich.
 Niepokojący jest odsetek odpowiedzi wskazujących, że młodzież pije alkohol w domu – 43,7%
oraz podczas wycieczek szkolnych – 30,2%. Wskazuje to na potrzebę kierowania działań
profilaktycznych nie tylko bezpośrednio do młodzieży ponad gimnazjalnej narażonej na
problem z substancjami psychoaktywnymi ale również do ich rodziców, opiekunów oraz
nauczycieli szkolnych.
 Najczęściej wskazywanym powodem sięgania po alkohol przez młodzież jest przede wszystkim
chęć zaimponowania innym oraz lepsza zabawa i wyluzowanie. Wskazuję to na potrzebę
działań profilaktycznych skierowanych do uczniów, które mogłyby uświadomić negatywne
konsekwencje spożywania alkoholu w młodym wieku. Najrzadziej wskazywane są negatywne
motywacje np. traktowanie alkoholu jako sposobu na zapomnienie o problemach.
 48,3% respondentów szkół ponad gimnazjalnych jest zdania, że młodzież niepełnoletnia może
bez problemu zdobyć alkohol na terenie miejsca zamieszkania. Ponad 41,6% korzysta z pomocy
starszych kolegów lub 12,5% prosi o pomoc obce osoby znajdujące się w pobliżu sklepu. Jest
to sygnał dla Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, by zwiększyła
kontrolę punktów sprzedaży alkoholu, w celu eliminacji miejsc gdzie osoby niepełnoletnie
mogą dokonać zakupu tego rodzaju napojów. Nacisk powinien być również na każdorazowe
sprawdzanie dowodu osobistego młodych klientów w razie próby zakupu alkoholu (lub
papierosów).
 Uczniowie mają problem z jednoznacznym ustosunkowaniem się do popularnych przekonań
odnośnie napojów alkoholowych. Około 18,1% ankietowanych w szkole ponad gimnazjalnej,
59
28,8% badanych uczniów szkoły gimnazjalnej oraz 13,9 uczniów szkoły podstawowej błędnie
wskazało w obszarze klasyfikowania piwa jako jednego z rodzajów alkoholu. W każdej z tych
grup wiekowych, co piąty uczeń wzkazał również, że nie posiada zdania w badanej kwestii, co
może pośrednio świadczyć o braku wiedzy i potrzebę jej uzupełnienia.
 Zebrane dane wskazują na potrzebę przeprowadzenia działań profilaktycznych odnośnie
problemu uzależnienia od alkoholu, które pozwoliłyby na obalenie popularnych przekonań
i stereotypów związanych z alkoholem i chorobą alkoholową.
 Tak jak w przypadku problemu alkoholowego, na problem nikotynowy narażeni są przede
wszystkim uczniowie gimnazjalnych i ponad gimnazjalnych. Wśród uczniów szkoły
gimnazjalnej 12,2% deklaruje, że mają kontakt z papierosami i pali je od czasu do czasu lub
regularnie. Największy problem jest w klasach ponad gimnazjalnych 44,3 deklaruje o paleniu
papierosów. Pojawiły się też sygnały w szkole podstawowej gdzie w granicach od 1 do 3
procent próbowało już palić papierosy.
 Dane świadczące o kontaktach młodzieży nieletniej z narkotykami lub dopalaczami nie są
rażące – 8% gimnazjalistów oraz 5% uczniów szkoły podstawowej wskazało, że miało kontakt
z narkotykami lub dopalaczami. Największy problem z narkotykami i dopalaczami jest
zauważalny w szkołach ponad gimnazjalnych, przyznaje się do brania tych substancji ponad
26,% ankietowanych. Należy zastanowić się nad prowadzeniem działania zapobiegawczych w
tym obszarze, nie tylko związanych z przekazywaniem informacji i uzupełnianiem wiedzy
uczniów, ale przede wszystkim kształtowania prawidłowych postaw wobec szkodliwych
środków i odpowiedzialności za podejmowane działania.
 Badanie pokazało dużą rolę telewizji i Internetu w kształtowaniu postaw i opinii względem
substancji odurzających. Stosunkowo duży odsetek uczniów wskazuje również szkołę jako
źródło wiedzy na ten temat, co stanowi przesłankę do prowadzenia działań edukacyjnych
i profilaktycznych za pośrednictwem szkoły.
 Gmina powinna wspierać edukację i szkolić osoby pracujące zawodowo z dziećmi i młodzieży.
Zebrane dane pokazały, że uczniowie poszukiwaliby pomocy w razie trudnych sytuacji wśród
pracowników placówek szkolnych. Warto zaznaczyć, że w programy profilaktyczne na terenie
szkół podstawowych oraz szkół gimnazjalnych powinni być również zaangażowani nauczyciele.
 Warto prowadzić cykliczne szkolenia z grupą największego ryzyka narażenia na kontakt
z substancjami psychoaktywnymi (najstarszymi uczniami), uświadamiać skutki zażywania
narkotyków lub dopalaczy oraz przekazywać profesjonalnej wiedzy na temat uzależnieniami –
gośćmi tego typu spotkań mogą być osoby, które wyszły z nałogu i są wiarygodnym źródłem
informacji dla młodych ludzi.
60
 Co piąty uczeń z każdej badanej grupy szkół ma doświadczenie ze zjawiskiem przemocy.
Wskaźnik ten nie jest wysoki, jednak należy zauważyć, że teren placówki szkolnej powinien być
miejscem, gdzie młodzi ludzie będą mieli poczucie bezpieczeństwa. W tym obszarze również
można prowadzić działania profilaktyczne np. przeprowadzenie spotkania z młodzieżą szkolną
mającą na celu przekazania wiedzy na temat możliwości reagowania na zauważenie zachowań
agresywnych.
 Badanie diagnozujące wskazało na potrzebę opracowania lokalnych programów a rzecz
zwiększenia świadomości mieszkańców gminy odnośnie występujących problemów
społecznych i możliwości reagowania na sytuacje naruszenia prawa, ze szczególnym naciskiem
na dzieci i młodzież niepełnoletnią. Głównym celem programu byłoby zwiększenie postaw
proobywatelskich na terenie gminy.
 Policja powinna prowadzić szeroko zakrojone akcje prewencyjne związane z prowadzeniem
pojazdów pod wpływem alkoholu. Badanie dorosłych mieszkańców wykazało, że większość
respondentów twierdzi, że sytuacje prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu pojawiają
się na terenie gminy. Dane te są ostrzeżeniem, ponieważ wiążą się nie tylko z łamaniem prawa,
ale również stanowią bezpośrednie niebezpieczeństwo dla kierowców oraz społeczności
lokalnej.
 Należy podkreślić, że działania profilaktyczne na terenie gminy Bolków powinny mieć charakter
długofalowy i wielostronny. Nie powinny się one ograniczać jedynie do środowiska szkoły,
ponieważ przyniosą wtedy znacznie mniejsze efekty.
61