Komunikat w sprawie wyników badań terenowych dotyczących
Transkrypt
Komunikat w sprawie wyników badań terenowych dotyczących
PRACE NAUKOWE Akademii im. Jana Dáugosza w CzĊstochowie Seria: Res Politicae 2012, wydanie specjalne Iwona LATKOWSKA, àukasz LEĩUCH, Tomasz SKOWRON Magdalena SZWED (opieka naukowa) Komunikat w sprawie wyników badaĔ terenowych dotyczących preferencji wyborców politycznych w CzĊstochowie – wrzesieĔ 2011 W ostatnich dniach wrzeĞnia 2011 roku studenci Instytutu Nauk Politycznych Wydziaáu Filologiczno-Historycznego Akademii im. Jana Dáugosza w CzĊstochowie w skáadzie: Paweá Jagusiak, Miáosz Kulawik, Iwona Latkowska, àukasz LeĪuch, Martyna Misiaszek, Adrian Musiaá, Tomasz Skowron, Aleksandra Zając, przy wspóápracy z Telewizją Orion, przeprowadzili badania terenowe, mające na celu uzyskanie informacji o preferencjach wyborczych mieszkaĔców miasta CzĊstochowy przed nadchodzącymi wyborami parlamentarnymi. W badaniach wziĊáo udziaá 330 mieszkaĔców miasta uprawnionych do gáosowania. W przeprowadzonych badaniach podstawową metodą zbierania informacji byá sondaĪ diagnostyczny z pomocą techniki ankiety. Do realizacji wybranej techniki badawczej posáuĪono siĊ narzĊdziem badawczym zwanym kwestionariuszem ankiety. Pierwsze zadane respondentom pytanie dotyczyáo ich preferencji wyborczych. 20% Wykres 1. Jakie są Pani/Pana preferencje wyborcze? ħródáo: badania wáasne. 13% 380 Iwona LATKOWSKA, àukasz LEĩUCH, Tomasz SKOWRON Z analizy badaĔ wynika, Īe wĞród mieszkaĔców CzĊstochowy dominują preferencje prawicowe, które zarówno wĞród mĊĪczyzn, jak i kobiet zdeklarowaáo 24% badanych. Poglądy lewicowe zdeklarowaáo 20% mĊĪczyzn oraz 13% kobiet, równieĪ poglądy centrowe mają wiĊcej zwolenników wĞród mĊĪczyzn (16%) niĪ wĞród kobiet (9%). Natomiast wiĊcej kobiet niĪ mĊĪczyzn posiada poglądy liberalne, jest to odpowiednio 18 i 15%. Preferencji wyborczych ze wzglĊdu na poglądy nie posiada 11% mĊĪczyzn i 18% kobiet, natomiast 14% mĊĪczyzn i 18% kobiet trudno jest owe preferencje jednoznacznie okreĞliü (wykres 1). Wysokie poparcie dla prawicy byáo zaskakujące dla badających, zwaĪywszy na fakt, Īe obecny prezydent oraz wiĊkszoĞü radnych miasta CzĊstochowy reprezentuje Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD). Wykres poniĪej pokazuje równieĪ, Īe partie lewicowe miaáy w CzĊstochowie wiĊksze poparcie procentowe w stosunku do wyników krajowych (wykres 2). Wykres 2. Poparcie dla lewicy w CzĊstochowie ħródáo: www.pkw.gov.pl; badania wáasne. Z analizy powyĪszego wykresu, przedstawiającego wyniki wyborów w poszczególnych latach dla partii lewicowych, moĪemy wnioskowaü, Īe w roku 2001 partie te miaáy w CzĊstochowie poparcie o prawie 10% wyĪsze niĪ w caáym kraju, w roku 2005 róĪnica wyniosáa juĪ tylko ok. 1%. W 2007 roku partie lewicowe uzyskaáy w CzĊstochowie wynik o 2% wyĪszy niĪ w skali kraju. W 2011 róĪnica wynosiáa 1% przewagi CzĊstochowy, i mimo Īe ankietowani deklarowali poparcie na poziomie 20%, ogólny wynik partii lewicowych byá najniĪszy w ostatnich latach i wyniósá 10%. Kolejnym poruszonym przez studentów problemem byáa frekwencja, a uzyskane wyniki ilustrują poniĪsze wykresy. 381 Komunikat w sprawie wyników badaĔ… 82% 84% Wykres 3. Czy weĨmie Pan/i udziaá w najbliĪszych wyborach do Parlamentu RP? ħródáo: badania wáasne. Z analizy badaĔ wynika ze ponad 80% kobiet i mĊĪczyzn zadeklarowaáo chĊü udziaáu w wyborach do parlamentu, co niestety nie znalazáo odzwierciedlenia w rzeczywistoĞci, poniewaĪ realna frekwencja w CzĊstochowie wyniosáa 47,52%1. W czasie przeprowadzania badaĔ juĪ 4% mĊĪczyzn oraz 5% kobiet byáo pewnych, Īe nie weĨmie udziaáu w wyborach, natomiast 14% mĊĪczyzn i 11% kobiet byáo niezdecydowanych (wykres 3). Aby móc sprawdziü, jak zmieniają siĊ preferencje mieszkaĔców CzĊstochowy, respondentom zostaáo zadane pytanie o to, na którą partiĊ oddali swój gáos w poprzednich wyborach, wyniki ukazuje wykres 4. 36% 54% Wykres 4. Na jakie ugrupowanie oddaá/a Pan/i gáos w poprzednich wyborach do parlamentu RP? ħródáo: badania wáasne. 1 ħródáo: http://wybory2011.pkw.gov.pl/att/240000/pl/okr-28.html#tabs-1 [stan z 14.01.2012]. 382 Iwona LATKOWSKA, àukasz LEĩUCH, Tomasz SKOWRON Badania wykazaáy, Īe w 2007 roku najwiĊkszym poparciem cieszyáa siĊ Platforma Obywatelska (PO), zarówno wĞród kobiet (54%), jak i mĊĪczyzn (36%). Na drugim miejscu uplasowaáo siĊ Prawo i SprawiedliwoĞü (PiS) z wynikiem po 19% u obu páci. Trzecie miejsce z poparciem na poziomie 18% wĞród mĊĪczyzn i 7% wĞród kobiet zająá Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD). Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL) otrzymaáo wĞród mĊĪczyzn 11% poparcia, natomiast wĞród kobiet 4%. Dokonanego wyboru nie pamiĊta 16% zarówno mĊĪczyzn, jak i kobiet. Na szczególną uwagĊ zasáuguje odpowiedĨ na pytanie, w którym poproszono respondentów o wskazanie kandydatów z ugrupowaĔ, na które zamierzają zagáosowaü w tegorocznych wyborach. Wyniki tego badania przedstawiaáy siĊ nastĊpująco: 27% odpowiedziaáo, Īe wybierze kandydata Platformy Obywatelskiej (PO), 15% odda swój gáos na kandydata Prawa i SprawiedliwoĞci (PiS), 14% na przedstawiciela Sojuszu Lewicy Demokratycznej (SLD), a 6% na kandydata Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL). Na inne niĪ wymienione w ankiecie ugrupowanie odda gáos 12% respondentów, a 26% nie wie, na kogo zagáosuje (wykres 5.) 26% PIS 15% PO PSL 12% 27% SLD INNE 14% 6% Wykres 5. Na które ugrupowanie zamierza Pan/i oddaü swój gáos? ħródáo: badania wáasne. Wyniki badania sondaĪowego znalazáy odzwierciedlenie w dniu wyborów. W CzĊstochowie wygraáy partie „prawicowe”: Platforma Obywatelska (PO) otrzymaáa 35% a Prawo i SprawiedliwoĞü (PiS) 27%, nastĊpnie Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD) 11%, Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL) 9% i 18% wybraáo inne ugrupowania polityczne (wykres 6). 383 Komunikat w sprawie wyników badaĔ… 35% Wykres 6. Wyniki wyborów dla miasta CzĊstochowy ħródáo: www.pkw.gov.pl [stan z 14.01.2012]. Przeprowadzone badania pozwoliáy zaobserwowaü zmianĊ, jaka dokonaáa siĊ w preferencjach wyborczych czĊstochowian. „Lewicowa” przez lata CzĊstochowa w coraz wiĊkszym stopniu przesuwa siĊ w stronĊ „prawicy”. Z analizy badaĔ moĪna wnioskowaü, Īe poziom wyksztaácenia respondentów ma wpáyw na preferencje wyborcze. Elektorat z podstawowym wyksztaáceniem najchĊtniej oddaáby swoje gáosy na Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL) – 40%, które w rzeczywistoĞci uplasowaáo siĊ na miejscu piątym. W drugiej kolejnoĞci gáosy respondentów z podstawowym wyksztaáceniem zostaáyby oddane na Prawo i SprawiedliwoĞü (PiS) – 30%, nastĊpnie na PlatformĊ Obywatelską (PO) – 10% i Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD) – 5%. RównieĪ 5% poparcia otrzymaáyby inne partie, a 10% badanych z wyksztaáceniem podstawowym nie wie, na kogo odda swój gáos (wykres 7). 30% Wykres 7. Wyksztaácenie podstawowe ħródáo: badania wáasne. 384 Iwona LATKOWSKA, àukasz LEĩUCH, Tomasz SKOWRON Poparcie dla Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL) zaczĊáo spadaü i wynosiáo juĪ tylko 8%, kiedy kwestionariusz zostaá skierowany do respondentów z wyksztaáceniem zawodowym. Wówczas poparcie dla Prawa i SprawiedliwoĞci (PiS) siĊgaáo 23%, Platformy Obywatelskiej (PO) 19% i Sojuszu Lewicy Demokratycznej (SLD) 11%. RównieĪ 11% badanych z zawodowym wyksztaáceniem oddaáoby gáos na inne startujące w wyborach ugrupowanie, a aĪ 28% nie wie, na którą partiĊ gáosowaü (wykres 8). 23% Wykres 8. Wyksztaácenie zawodowe ħródáo: badania wáasne. WĞród wyborców legitymujących siĊ wyksztaáceniem Ğrednim dominowali zwolennicy Platformy Obywatelskiej (PO) – 26%, nastĊpnie Sojuszu Lewicy Demokratycznej (SLD) – 14%, Prawa i SprawiedliwoĞci (PiS) – 13% i Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL) – 3%. Natomiast 17% respondentów twierdziáo, Īe zagáosuje na inną partiĊ, a aĪ 27% nie wie, na kandydata którego ugrupowania odda swój gáos (wykres 9). 13% Wykres 9. Wyksztaácenie Ğrednie ħródáo: badania wáasne. 385 Komunikat w sprawie wyników badaĔ… Podobne preferencje wyborcze wykazali respondenci z wyĪszym wyksztaáceniem, którzy na PlatformĊ Obywatelską (PO) oddaliby aĪ 34% gáosów. WĞród nich Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD) uzyskaáby 17%, Prawo i SprawiedliwoĞü (PiS) 10%, a Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL) tylko 1%. Natomiast 10% mieszkaĔców wybierze inną partiĊ polityczną. DuĪy odsetek osób, bo aĪ 28%, jeszcze nie wie, na kandydata którego ugrupowania zagáosuje (wykres 10). 34% Wykres 10. Wyksztaácenie wyĪsze ħródáo: badania wáasne. W przeprowadzonych badaniach zauwaĪa siĊ niewielkie róĪnice miĊdzy preferencjami wyborczymi a kategorią páci. Zarówno wĞród mĊĪczyzn, jak i wĞród kobiet najwiĊkszym poparciem cieszyáy siĊ Platforma Obywatelska (PO) i Prawo i SprawiedliwoĞü (PiS), a nastĊpnie Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD) i Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL). 16% 18% Wykres 11. Preferencje wyborcze a páeü ħródáo: badania wáasne. 14% 34% 386 Iwona LATKOWSKA, àukasz LEĩUCH, Tomasz SKOWRON WĞród mĊĪczyzn poparcie dla Platformy Obywatelskiej (PO) wyniosáo 18%, dla Prawa i SprawiedliwoĞci (PiS) 16%, dla Sojuszu Lewicy Demokratycznej (SLD) 15%, a Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL) uzyskaáo wynik 9%. Oprócz tego aĪ 20% mĊĪczyzn przyznaáo, Īe zagáosuje na inną partiĊ polityczną, a 22% nie wiedziaáo, na którą partiĊ chciaáoby oddaü gáos (wykres 11). Gáosy kobiet rozáoĪyáyby siĊ nastĊpująco: na PlatformĊ Obywatelską (PO) – 34%, Prawo i SprawiedliwoĞü (PIS) – 14%, Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD) – 13%. Niskie poparcie wĞród kobiet uzyskaáo Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL), na które zagáosowaáoby jedynie 3% respondentek. AĪ 29% badanych kobiet nie wie, jakie ugrupowanie wybierze, a 7% respondentek zagáosowaáoby na kandydata innej partii (wykres 11). Dwa miesiące przed wyborami w Internecie ruszyáa gáoĞna akcja „stop jedynkom”. Autorzy protestu namawiają na áamach stron internetowych oraz Facebooka do nieoddawania gáosów na osoby startujące z pierwszego miejsca na liĞcie wyborczej. Kandydaci takie miejsce zapewnili sobie poprzez wpáywy w partii, czego nie moĪemy pomyliü z aktywnym dziaáaniem bądĨ innymi zasáugami. Osoby z jedynkami to na pewno osoby medialne i najczĊĞciej rozpoznawalne. Obsadzanie waĪnych dziaáaczy partyjnych na pierwszych miejscach list sprowadza wyborców do roli „marionetek”2. Tylko w sporadycznych przypadkach osoba startująca z pierwszego miejsca na liĞcie partii otrzymuje mniej niĪ 10% gáosów w swoim okrĊgu wyborczym3. A jak do tego apelu odnieĞli siĊ respondenci? Wykres 12. Czy odda Pan/i gáos na „jedynkĊ” z wybranej przez siebie listy? ħródáo: badania wáasne. 2 3 ħródáo: http://www.echodnia.eu [stan z 20.01.2012]. ħródáo: http://jaroslawflis.blog.onet.pl [stan z 20.01.2012]. Komunikat w sprawie wyników badaĔ… 387 Zarówno mĊĪczyĨni, jak i kobiety zgodnie zdecydowali nie gáosowaü na pierwszą osobĊ z listy. W wypadku kobiet byáo to 70% pytanych, a w wypadku mĊĪczyzn 68% (wykres 12). Wyniki badaĔ táumaczą pojawienie siĊ w tych wyborach „wielkich przegranych”, jak nazywa serwis Onet.pl osoby, które pomimo rozpoznawalnych nazwisk i pierwszych miejsc na listach nie uzyskaáy dobrych lub zadowalających wyników. Są nimi m.in. — Cezary Grabarczyk, wyróĪniany przez tygodnik „Polityka” w rankingu najlepszych posáów IV i V kadencji sejmu, startujący z 1 miejsca na liĞcie Platformy Obywatelskiej (PO) w okrĊgu áódzkim, zdobyá w tych wyborach 6,78% gáosów. Polityk jednak uzyskaá mandat poselski. — Paweá Poncyljusz, przewodniczący Polska Jest NajwaĪniejsza (PJN), startując z pierwszego miejsca w okrĊgu wyborczego nr 19 (OKW Warszawa I), zdobyá 2,48%. — Minister finansów Jacek Rostowski, choü zdobyá mandat dziĊki wynikowi Donalda Tuska, to sam uzyskaá bardzo skromny wynik – poparáo go niewiele ponad 1% wyborców. — ElĪbieta Jakubiak, która startowaáa w wyborach z pierwszego miejsca na liĞcie Polska Jest NajwaĪniejsza (PJN), zdobyáa 1,38% gáosów. — Tomasz Kalita, rzecznik prasowy Sojuszu Lewicy Demokratycznej (SLD), który startowaá z pierwszego miejsca w okrĊgu wyborczym nr 13 (OKW Kraków II), zdobyá jedynie 1,66%. Nasuwa siĊ pytanie, na kogo bĊdą gáosowaü respondenci? Autorzy akcji „stop jedynkom” namawiali wyborców do niegáosowania na pierwsze osoby z list, ale nie tylko. Namawiali równieĪ do nieoddawania gáosów na osoby, które juĪ peániáy mandat poselski lub senatorski, a takĪe na te, które osiągnĊáy wiek emerytalny, czyli na kobiety w wieku powyĪej 60 lat oraz na mĊĪczyzn w wieku powyĪej 65 lat. Przygotowano teĪ nowe hasáo dla babü: „Babciu, zamiast popieraü w wyborach dziadków, zagáosuj na wnuka”. Jeden i drugi postulat pomysáodawcy akcji definiują chĊcią wprowadzenia do polityki nowych twarzy i poglądów oraz ludzi máodych4. W odpowiedzi na powyĪsze pytanie respondenci mieli do wyboru: przypadkowe nazwisko, pierwszą kobietĊ, pierwszego mĊĪczyznĊ, ostatnią osobĊ i inne. 4 ħródáo: http://www.echodnia.eu [stan z 20.01.2012]. 388 Iwona LATKOWSKA, àukasz LEĩUCH, Tomasz SKOWRON 15% Wykres 13. JeĞli nie odda Pan/i gáosu na „jedynkĊ”, to odda go Pan/i na: ħródáo: badania wáasne. Zarówno mĊĪczyĨni, jak i kobiety nie podali wyraĨnych kryteriów, jakimi kierują siĊ przy wyborze kandydata. NajwyĪszy wynik uzyskaáa odpowiedz „inne”, kolejno 53% w wypadku kobiet i 58% w wypadku mĊĪczyzn. NastĊpną odpowiedzią, na którą wskazaáo 22% kobiet oraz 24% mĊĪczyzn, byáo „przypadkowe nazwisko”. Trzecią w kolejnoĞci odpowiedzią dla 15% kobiet i 8% mĊĪczyzn byáa opcja gáosowania na „pierwszą kobietĊ” (wykres 13). NaleĪy podkreĞliü, Īe w okrĊgu CzĊstochowskim kobiety pokonaáy mĊĪczyzn i uzyskaáy najwiĊksze poparcie: — Jadwiga WiĞniewska – Prawo i SprawiedliwoĞü (PiS) – 34491 gáosów (15,36%) — Halina Rozpondek – Platforma Obywatelska (PO) – 23722 gáosów (10,57%) — Izabela Leszczyna – Platforma Obywatelska (PO) – 18737 gáosów (8,35%) Obowiązujące parytety, tj. zagwarantowane obecnoĞci 35% kobiet na listach wyborczych, mogáy mieü wpáyw na wynik wyborów. MoĪemy juĪ zdecydowanie mówiü o zmniejszeniu dyskryminacji politycznej kobiet, o co aktywnie walczyáy dziaáaczki Kongresu Kobiet. DziĊki temu takĪe niweluje siĊ pojĊcie „szklanego sufitu”5, którym okreĞla siĊ niewidzialną barierĊ dzielącą wyksztaácone i peáne ambicji kobiety od najwyĪszych stanowisk. Ostatnie wybory dowiodáy, iĪ kobiety są równieĪ dobrymi politykami, a czasem nawet lepszymi od niektórych mĊĪczyzn. Kobiety na stanowiskach rządowych bardzo silnie angaĪują siĊ w powierzone im zadania, bronią takich wartoĞci, jak: zdrowie publiczne, opieka nad dzieümi i osobami starszymi, a przede wszystkim nie myĞlą w kategoriach walki, ale zadania6. 5 6 A. Titkow, Szklany sufit, Bariery i ograniczenia karier kobiet, Wyd. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2003, s. 8. H. Fisher, Pierwsza páeü, Wyd. Jacek Santorski Wydawnictwa Biznesowe, Warszawa 2003, s. 206. Komunikat w sprawie wyników badaĔ… 389 Jako ostatnie zostaáo zadane respondentom pytanie: „Przy wyborze kandydata do Parlamentu waĪne dla Pani/Pana jest?”. W odpowiedzi na pytanie respondenci mieli do wyboru jedną spoĞród dziewiĊciu cech, takich jak: páeü, wiek, wygląd, zawód, stanowisko, doĞwiadczenie, wyksztaácenie, osobowoĞü, uczciwoĞü. Wykres 14. Przy wyborze kandydata do Parlamentu waĪne dla Pani/Pana jest? ħródáo: badania wáasne. MoĪna zauwaĪyü minimalne róĪnice w odpowiedziach mĊĪczyzn i kobiet. Dla 28% pytanych kobiet najwaĪniejszą cechą jest doĞwiadczenie, natomiast dla 26% mĊĪczyzn najwaĪniejsza jest uczciwoĞü, którą wybraáo 25% kobiet. Kobiety wskazywaáy nastĊpnie na wyksztaácenie (16%), zawód (10%), stanowisko (8%), wygląd (5%), wiek (3%) i na koĔcu páeü (2%), która zgodnie byáa najrzadziej podawaną odpowiedzią zarówno wĞród kobiet, jak i mĊĪczyzn. Dla mĊĪczyzn najwaĪniejsza jest uczciwoĞü, tĊ cechĊ wskazaáo 26% ankietowanych, nastĊpnie doĞwiadczenie 25%, wyksztaácenie 13%, stanowisko 10%, zawód 9%, osobowoĞü 8%, wygląd 4%, wiek 4% oraz páeü 1% (wykres 14). W wyborach parlamentarnych, które odbyáy siĊ dnia 9 paĨdziernika 2011 roku w okrĊgu czĊstochowskim, do Sejmu dostaáo siĊ siedmiu kandydatów, wymienionych poniĪej wedáug iloĞci uzyskanych gáosów: — Jadwiga WiĞniewska – Prawo i SprawiedliwoĞü (PiS) – 34491 gáosów (15,36%)7; — Halina Rozpondek – Platforma Obywatelska (PO) – 23722 gáosów (10,57%)8; 7 8 Jadwiga WiĞniewska – data i miejsce urodzenia: 02.07.1963, Myszków; wyksztaácenie: wyĪsze; ukoĔczona szkoáa: WyĪsza Szkoáa Pedagogiczna, Wydziaá Humanistyczny; zawód: pedagog. Halina Rozpondek – data i miejsce urodzenia: 25.05.1950, CzĊstochowa; wyksztaácenie: wyĪsze; ukoĔczona szkoáa: Uniwersytet Wrocáawski, Wydziaá Filologiczny, bibliotekoznawstwo – magister (1973); Politechnika CzĊstochowska, ekonomia i zarządzanie (2001); zawód: bibliotekoznawca. 390 Iwona LATKOWSKA, àukasz LEĩUCH, Tomasz SKOWRON Izabela Leszczyna – Platforma Obywatelska (PO) – 18737 gáosów (8,35%)9; Artur Bramora – Ruch Palikota (RP) – 10610 gáosów (4,73%)10; Szymon GiĪyĔski – Prawo i SprawiedliwoĞü (PiS) – 9146 gáosów (4,07%)11; Grzegorz Sztolcman – Platforma Obywatelska (PO) – 8926 gáosów (3,98%)12; Marek Balt – Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD) – 5373 gáosów (2,40%)13. Natomiast do Senatu wybrani zostali: — Andrzej SzewiĔski – Platforma Obywatelska (PO) – 37000 gáosów14; — Jarosáaw Lasecki – Platforma Obywatelska (PO) – 50000 gáosów15. Z analizy spoáeczno-demograficznej parlamentarzystów z okrĊgu czĊstochowskiego wybranych w wyborach w 2011 roku wynika, Īe 90% z nich to rdzenni mieszkaĔcy tego regionu, w 90% posiadający wyksztaácenie wyĪsze. Prawie 80% to reprezentanci nauk humanistycznych. NajwiĊkszą liczbĊ stanowili posáowie i senatorowie w przedziale wiekowym 38–50 lat. ĝrednia wieku parlamentarzystów wynosiáa 48 lat. Najmáodszy parlamentarzysta w chwili wyboru miaá 38, a najstarszy – 61. — — — — — 9 10 11 12 13 14 15 Izabela Leszczyna – data i miejsce urodzenia: 03.09.1962, CzĊstochowa; wyksztaácenie: wyĪsze; ukoĔczona szkoáa: Uniwersytet JagielloĔski, Wydziaá Filologiczny, filologia polska – magister (1989); Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, filozofia i etyka (1995); Uniwersytet JagielloĔski, zarządzanie jakoĞcią (2005); zawód: nauczyciel konsultant. Artur Bramora – data i miejsce urodzenia: 10.10.1972, Myszków; wyksztaácenie: Ğrednie policealne/pomaturalne; ukoĔczona szkoáa: Prywatne Policealne Studium Optyczne, optyka okularowa (1997); zwód: optyk. Szymon GiĪyĔski – data i miejsce urodzenia: 08.03.1956, CzĊstochowa; wyksztaácenie: wyĪsze; ukoĔczona szkoáa: Uniwersytet ĝląski, Wydziaá Filologiczny, filologia polska – magister (1979); zawód: poseá. Grzegorz Sztolcman – data i miejsce urodzenia: 23.05.1962, CzĊstochowa; wyksztaácenie: wyĪsze; ukoĔczona szkoáa: ĝląska Akademia Medyczna, Wydziaá Lekarski; Politechnika CzĊstochowska, Zarządzanie w ochronie zdrowia (2000); zawód: lekarz (1988). Marek Balt – data i miejsce urodzenia: 08.04.1973, CzĊstochowa; wyksztaácenie: wyĪsze; ukoĔczona szkoáa: Politechnika CzĊstochowska, Wydziaá Zarządzania, ekonomika i zarządzanie przedsiĊbiorstwem – inĪynier (1999); Politechnika CzĊstochowska, Wydziaá Zarządzania, zarządzanie przedsiĊbiorstwem – magister (2001); zawód: inĪynier ekonomista. Andrzej SzewiĔski – Platforma Obywatelska (PO) – data i miejsce urodzenia: 20.02.1970, Warszawa; wyksztaácenie: wyĪsze; ukoĔczona szkoáa: Instytut Kultury Fizycznej Wydziaáu Pedagogicznego w WyĪszej Szkole Pedagogicznej w CzĊstochowie. Jarosáaw Lasecki – Platforma Obywatelska (PO) – data i miejsce urodzenia: 01.06.1961, Myszków; wyksztaácenie: wyĪsze; ukoĔczona szkoáa: w latach 1980–1985 studiowaá na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej. Studia kontynuowaá w latach 1985–1990 na Uniwersytecie Paderborn oraz na Uniwersytecie RWTH (Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule) w Akwizgranie.