Instytut Psychologii Uniwersytet Wrocławski

Instytut Psychologii
Uniwersytet Wrocławski
ROK AKADEMICKI 2011/2012
Tryb studiów
Studia stacjonarne
Kod przedmiotu 2.3 /2
PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA
Nazwa
przedmiotu
Autor
programu
dr Magdalena Żurko, dr Barbara Kobusińska, dr Dorota Chmielewska-Łuczak,
dr Ewelina Winiecka
Status
przedmiotu
Przedmiot kierunkowy
Rok
II
Semestr
3
Liczba godzin
30
Forma zajęć
Konwersatorium
Prowadzący
dr Dorota Chmielewska-Łuczak, dr Ewelina Winiecka, dr Barbara Kobusińska
Wymagania
wstępne
Brak
Założenia i cele

Charakterystyka rozwoju człowieka w ciągu całego życia – okres
prenatalny, niemowlęcy, poniemowlęcy, przedszkolny, szkolny, wczesnego
dorastania. Konceptualizacja rozwoju psychicznego w wybranych teoriach.
Analiza wybranych problemów i zadań rozwojowych, osiągnięć
rozwojowych, czynników ryzyka i rozwoju pomyślnego.

Cele: znajomość zjawisk charakteryzujących kolejne okresy życia,
umiejętność wieloaspektowego analizowania rozwoju, rozumienie
przebiegu rozwoju w kontekście społeczno-kulturowym; umiejętność
określenia czynników pomyślnych i czynników zakłócających proces
rozwoju; krytyczne stosowanie koncepcji o różnych rodowodach
teoretycznych.
Formy
zaliczenia
Ocena
Warunki
zaliczenia
przedmiotu

Obecność i aktywność,

znajomość literatury,

pozytywna ocena z kolokwium pisemnego.
ECTS
3
1
Treści programowe:
1. Zajęcia organizacyjne:
- omówienie programu;
- wymagania zaliczenia przedmiotu.
2. Początek życia, rozwój w okresie prenatalnym i noworodkowym:
- wpływ środowiska i komunikacji na rozwój prenatalny;
- funkcjonowanie zmysłów, kompetencje noworodka i specyfika rozwoju;
- dostosowanie i niedostosowanie rodziców;
3. Rozwój przywiązania:
- teoria przywiązania J. Bowlby'ego;
- fazy rozwoju przywiązania według H.R. Schaffera;
- badania nad przywiązaniem;
- wnioski dotyczące znaczenia przywiązania w rozwoju.
4. Rozwój psychomotoryczny i rozwój poznawczy w okresie niemowlęcym i poniemowlęcym:
- kierunki (prawa) rozwoju motorycznego;
- czynności eksploracyjne i ich znaczenie w rozwoju;
- fazy rozwoju wokalizacji;
- rozwój inteligencji sensoryczno-motorycznej;
- rozwój zabawy i funkcji symbolicznej.
5. Proces przyswajania języka:
- natura języka;
- przebieg rozwoju języka;
- wyjaśnianie procesu przyswajania sobie języka.
6. Społeczno - kulturowe uwarunkowania rozwoju poznawczego:
- wczesne poznanie w wieku niemowlęcym;
- wspólna uwaga i jej rola w rozwoju poznawczym;
- relacja między rozumieniem siebie a rozumieniem innych;
- wczesne formy uczenia się; związek z niszą kulturową.
7. Perspektywa poznawcza w badaniach nad rozwojem psychicznym, teoria J. Piageta:
- założenia i inspiracje teorii;
- pojęcia i twierdzenia teorii;
- mechanizm rozwoju umysłowego;
- charakterystyka stadiów.
8. Specyfika okresu średniego dzieciństwa - okres przedszkolny:
- zmiany rozwojowe w układzie nerwowym;
- zmiany rozwojowe pamięci;
- myślenie dziecka w wieku przedszkolnym;
- rozwój funkcji symbolicznej; zabawa, rysunek.
9. Wpływ związków rówieśniczych na rozwój dziecka w wieku przedszkolnym:
- mechanizmy wpływu społecznego w koncepcji Piageta i Wygotskiego;
- specyfika relacji partnerskich;
- wnioski dotyczące różnic w koncepcjach.
10. Rozwój społeczny i rozwój osobowości we wczesnym i średnim dzieciństwie:
- poziome i pionowe związki społeczne dziecka;
- rozwój poczucia własnego ja;
2
- wpływ rodziny, style wychowania; konsekwencje rozwodów i braku ojca.
11. Specyfika okresu późnego dzieciństwa-okres szkolny:
- rodzaje zmian rozwojowych;
- problem dojrzałości szkolnej;
- rozwój kompetencji dziecka w sferze działań;
- rozwój poczucia sprawstwa i zaradności;
- rozwój społecznych relacji z innymi.
12.Rola rówieśników w rozwoju w okresie późnego dzieciństwa:
- różne zjawiska grupowego wpływu w szkole;
- poczucie własnej wartości i pozycja w grupie;
- alternatywna teoria socjalizacji grupowej.
13. Kolokwium.
14. Omówienie wyników kolokwium, powtórzenie wiadomości; zaliczenie
Literatura
obowiązkowa
1. Schaffer, H.R. (2005), Psychologia dziecka (s. 74-103). Warszawa: PWN.
Kornas-Biela D. (2000), Okres prenatalny [W:] B. Harwas-Napierała, J.
Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (t. 2, s. 38-42). Warszawa:
PWN.
2. Schaffer H.R. (2005), Psychologia dziecka (s. 122-132). Warszawa: PWN.
Łoś Z. (2006), Pięćdziesiąt lat badań nad przywiązaniem u ludzi i zwierząt.
[W:] B. Bartosz, J. Klebaniuk (red.), Wokół jakości życia. Studia
psychologiczne (9-29). Wrocław: Wydawnictwo „Jakopol”.
3. Kielar-Turska M., Białecka-Pikul M. (2000), Wczesne dzieciństwo [W:] B.
Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (t. 2,
s.51-78). Warszawa: PWN.
4. Schaffer H.R. (2005), Psychologia dziecka (s. 293-331). Warszawa: PWN.
Kielar-Turska M. (2000), Średnie dzieciństwo [w:] B. Harwas-Napierała, J.
Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (t. 2, s. 107-112). Warszawa:
PWN.
5. Tomasello M. (2002), Kulturowe źródła ludzkiego poznawania (s. 78-127).
Warszawa: PIW.
Bee H. (2004), Psychologia rozwoju człowieka (s. 142-147). Poznań: Zysk i
Ska.
6. Schaffer H.R. (2005), Psychologia dziecka (181-205). Warszawa: PWN.
Piaget J. (1966), Studia z psychologii dziecka (s. 8-78). Warszawa: PWN.
7. Kielar-Turska M. (2000), Średnie dzieciństwo. Wiek przedszkolny [W:] B.
Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (t. 2, s.
83-107). Warszawa: PWN.
8. Tudge J., Rogof B. (1995), Wpływ rówieśników na rozwój poznawczy podejście Piageta i Wygotskiego [W:] A. Brzezińska, G. Lutomski, B.
Smykowski (red.), Dziecko wśród rówieśników i dorosłych (s. 180-207).
Poznań: Zysk i S-ka.
9. Bee H. (2004), Psychologia rozwoju człowieka (s. 231-262). Poznań: Zysk i
Ska.
Doktor T. (1991), Nieobecni ojcowie [w:] Nowiny Psychologiczne, nr 3-4, s.
83- 97.
10. Stefańska-Klar (2000), Późne dzieciństwo. [W:] B. Harwas-Napierała, J.
Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (t. 2, s. 130-155).
11. Harris J.R. (1998), Geny czy wychowanie? (s. 258-281, 353-359, 375378). Warszawa: Wyd. Santorski & Co.
3