2. Psychologia rozwoju człowieka

Instytut Psychologii
Uniwersytet Wrocławski
ROK AKADEMICKI 2010/2011
Tryb studiów
Studia stacjonarne
Kod przedmiotu 2.4 /2
PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA
Nazwa
przedmiotu
Status
przedmiotu
Przedmiot kierunkowy
Autor
programu
dr Barbara Kobusińska, dr Dorota Chmielewska-Łuczak, dr Alicja Senejko, dr
Ewelina Winiecka, dr Magdalena Żurko
Rok
II
Semestr
4
Liczba godzin
30
Forma zajęć
Konwersatorium
Prowadzący
dr Dorota Chmielewska-Łuczak, dr Ewelina Winiecka, dr Magdalena Żurko
Wymagania
wstępne
Zaliczenie konwersatorium w semestrze zimowym
Założenia i cele

Formy
zaliczenia
Charakterystyka rozwoju człowieka w ciągu całego życia – późne
dzieciństwo, dorastanie, dorosłość wczesna, średnia i późna. Analiza
wybranych problemów i zadań rozwojowych, osiągnięć rozwojowych,
czynników ryzyka i rozwoju pomyślnego.
 Cele: znajomość zjawisk charakteryzujących kolejne okresy życia,
umiejętność wieloaspektowego analizowania rozwoju, rozumienie
przebiegu rozwoju w kontekście społeczno-kulturowym; umiejętność
określenia czynników pomyślnych i czynników zakłócających proces
rozwoju; krytyczne stosowanie koncepcji o różnych rodowodach
teoretycznych.
Ocena
Warunki
zaliczenia
przedmiotu


obecność i aktywność
znajomość literatury,

pozytywna ocena z kolokwium
ECTS
3
1
Treści programowe:
1. Przemoc w relacjach grupowych:
- mechanizm wyłaniania się ofiary z grupy;
- typowe wzorce zachowań ofiary;
- zachowania sprawców mobbingu.
2. Przebieg rozwoju psychospołecznego w psychodynamicznym ujęciu E. Eriksona:
- związki teorii Eriksona z psychoanalizą i teorią ego; podstawowe pojęcia i tezy;
- charakterystyka faz; metody zbierania danych;
- zastosowania teorii E.Eriksona.
3. Psychologia okresu dorastania
- zmiany fizyczne, skok pokwitaniowy, rola hormonów;
- konsekwencje dla wcześnie i późno dojrzewających dziewcząt i chłopców;
- rozwój poznawczy, charakterystyka myślenia młodzieży, egocentryzm młodzieńczy;
- rola związków rówieśniczych.
4. Rozwój tożsamości w okresie dorastania
- zmiany w pojęciu tożsamości własnej;
- psychologiczna koncepcja buntu młodzieńczego;
- kształtowanie światopoglądu.
5. Wybrane koncepcje rozwoju moralnego, metody badania rozwoju moralnego:
- specyfika poznawczego ujęcia rozwoju moralnego;
- etapy rozwoju rozumowania moralnego w modelu J. Piageta i L. Kohlberga;
- dyskusja wokół modelu L.Kohlberga, stanowisko C. Gilligan.
6. Rozwój emocjonalny:
- teorie dotyczące natury emocji i rozwoju emocji;
- punkty zwrotne w rozwoju emocjonalnym człowieka;
- sposób rozumienia emocji w ciągu życia;
- czynniki społeczne oddziałujące na rozwój emocjonalny.
7. Wokół teorii Piageta: badania inspirowane teorią:
- kontrowersje wokół przemian myślenia w dorosłości;
- badania psychometryczne inteligencji w dorosłości
8. Perspektywa poznawcza, inne ujęcia:
- modele przetwarzania informacji;
- dziecięce teorie umysłu.
9. Główne zadania rozwojowe we wczesnej dorosłości
- dojrzałość psychiczna;
- nowe właściwości myślenia;
- rozwój społeczny - różnice związane z płcią.
10. Odkrywanie sensu życia w dorosłości.
- antropologia wielowymiarowa wg Frankla;
- geneza „woli sensu”, funkcja hierarchii wartości;
- logoterapia -zmaganie się z poczuciem bezsensu;
- ujęcia sensu życia człowieka podmiotowego: porównanie koncepcji Frankla i Obuchowskiego.
2
11. Psychologiczne problemy okresu średniej dorosłości
- specyfika przemian połowy życia;
- potencjał dojrzałych dorosłych.
12. Przełom połowy życia.
- kryzys czterdziestolatków;
- kryzys, zmiana czy stabilizacja;
- teorie rozwoju osobowości w średnim wieku;
-wpływ różnych czynników na przeżywanie różnych kryzysów.
13. Problemy późnej dorosłości.
- teorie adaptacji do starości;
- zmiany w procesach poznawczych;
- mądrość w perspektywie psychologii poznawczej i psychologii ego.
14. Śmierć i przeżywanie żałoby.
- znaczenie śmierci na przestrzeni życia;
- proces umierania - czynnik kulturowy;
- psychologiczne problemy związane z przeżywaniem śmierci.
15. Kolokwium.
Literatura
obowiązkowa

















Appelt K. (2004). Środkowy okres dorosłości, [w:] A. Brzezińska (red.),
Psychologiczne portrety człowieka (s.503 – 552). Gdańsk: GWP.
Bee H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka (s. 615-643). Poznań: Zysk i
Ska.
Białecka-Pikul M. (2005). Relatywizm myślenia młodzieży i młodych
dorosłych jako przejaw dojrzałej teorii umysłu, [w:] Psychologia
Rozwojowa, t .10, nr 3, s. 51 - 69.
Czerwińska–Jasiewicz M. (2005). Rozwój psychiczny młodzieży a jej
koncepcje dotyczące własnego życia (s. 19-22, 29-35, 50-58). Warszawa:
PAN.
Czyżowska D. (2004). Płeć a etyka troski i sprawiedliwości, [w:]
Psychologia Rozwojowa, t. 9 nr l, s. 119–130.
Dombach K.E. (2003), Mobbing w szkole (s. 11-40). Gdańsk: GWP.
Frankl V.E. (1978). Nieuświadomiony Bóg (s. 25-33, 56-67, 90-103).
Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Gurba E. (2000). Wczesna dorosłość. [W]: B. Harwas-Napierała, J.
Trempała (red.). Psychologia rozwoju człowieka. T .2, s. 202-208; 210229. Warszawa: PWN.
Harris J.R. (1998). Geny czy wychowanie? (s.258-281,353-359,375-378).
Warszawa: Santorski & Co.
Hurme H. (2002). Rozwój emocjonalny, [w:] B. Harwas-Napierała, J.
Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (t. 3, rozdz.2, s.45–65).
Warszawa: PWN.
Lewis M., Haviland-Jones J.M. (red.), (2005), Psychologia emocji (s.362–
366). Gdańsk: GWP.
Miluska J. (1996). Tożsamość kobiet i mężczyzn w cyklu życia (s.134-157).
Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Nelicki A. (1990). Metakliniczna koncepcja osoby V.E. Frankla, [w:] A.
Gałdowa (red.), Wybrane koncepcje osobowości (tom 1, s. 139-158).
Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Oleszkowicz A. (2006). Bunt młodzieńczy (s 59-72). Warszawa: Scholar.
Oleś P. (2000). Psychologia przełomu połowy życia (s. 121-145). Lublin:
TN KUL.
Sękowska M. (2000). Neopsychoanalityczna koncepcja rozwoju
psychospołecznego E.H. Eriksona.[w:] P. Socha (red.), Duchowy rozwój
człowieka (s. 101-117). Kraków: Wyd. UJ.
Straś-Romanowska M. (2000). Późna dorosłość. Wiek starzenia się. [w:] B.
3




Literatura
uzupełniająca





Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (tom
2, s .263-288). Warszawa: PWN.
Trempała J. (2002). Rozwój poznawczy, [w:] B. Harwas-Napierała, J.
Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (t. 3, s.21-30). Warszawa:
PWN.
Turner J., Helms D. (1999). Psychologia rozwoju człowieka (s.487-492),
Warszawa: WSiP.
Turner J., Helms D. (1999). Rozwój człowieka (s.615 -624). Warszawa:
WSiP Vasta R., Haith M.M., Miller S.A. (1999), Psychologia dziecka (s.535 –
555). Warszawa: WSiP.
Bee H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka (s. 327-336; 344-348; 371378). Poznań: Zysk i Ska.
Erikson E. H. (2004). Tożsamość a cykl życia. (s.46 – 96). Poznań: Zysk i
S–ka.
Obuchowska I. (2000). Adolescencja, [w:] B. Harwas-Napierała, J.
Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (t. 2, s. 163-175).
Warszawa: PWN.
Obuchowski K. (1995). Przez galaktykę potrzeb. Poznań: Zysk i Ska.
Piaget J. (1967). Rozwój ocen moralnych (s. 112- 114, 136-139, 180-182).
Warszawa: PWN.
4