Sytuacja gospodarcza w regionie (styczeń

GOSPODARKA
SYTUACJA GOSPODARCZA W REGIONIE
(KWIECIEŃ – CZERWIEC)
REGION: POGORSZENIE WYNIKÓW GOSPODARCZYCH
Według nowego raportu Komisji Gospodarczej dla Ameryki Łacińskiej
i Karaibów (CEPAL) poziom bezrobocia w regionie wzrośnie w tym roku do 7%.
Po niemal sześciu latach stabilnej sytuacji na rynku pracy znów zaczęło przybywać
bezrobotnych w Ameryce Łacińskiej. Wystarczy wspomnieć, że od 2014 roku
wskaźnik ten zwiększył się z 6% do 7%. Jak można przeczytać w opracowaniu:
„Proces ciągłej poprawy wskaźników pracy, który był cechą charakterystyczną
ostatnich 15 lat, został zatrzymany”.
W bieżącym roku, według nowych szacunków, skurczą się również gospodarki państw latynoamerykańskich – średnio o 0,6%. Analitycy CEPAL twierdzą,
że owe spowolnienie spowodowane jest sytuacją gospodarczą w Chinach, a także
kryzysem w niektórych krajach regionu, wynikłym z niskich cen ropy naftowej na
światowych rynkach.
Ponadto urzędnicy CEPAL przewidują, że poziom ubóstwa w Ameryce
Łacińskiej w najbliższych latach może wzrosnąć. Wskazali oni m.in. na trudności
Brazylii w kontynuowaniu walki z ubóstwem i utrzymania demokratycznej stabilności w konsekwencji ostatnich wydarzeń w polityce tego kraju. Szacuje się, że
łączna liczba osób żyjących w biedzie wzrosła w regionie do 175 mln, a więc dotyczy 29,2% ogółu populacji.
BOLIWIA: RZĄDOWY PLAN WSPARCIA PRODUKCJI SPOŻYWCZEJ
Według założeń planu administracji Evo Moralesa Boliwia ma stać się za
kilka lat niezależna pod względem produkcji spożywczej. Artykuł 16 boliwijskiej
konstytucji stanowi, że „Każda osoba ma prawo do wody i pożywienia”, z niego też
konstytucjonaliści wywodzą pogląd, że państwo zobowiązane jest do zapewnienia
bezpieczeństwa żywnościowego całemu społeczeństwu, co czyni wpisane w nie
działania jednym z elementów walki z ubóstwem w tym kraju.
W 2015 roku rząd przeznaczył 45 mln USD na wsparcie producentów
żywności, w bieżącym roku przeznaczono na ten cel kolejne 40 mln USD. Widać
Ameryka Łacińska, 2 (92) 2016, ss. 83-86
83
GOSPODARKA
już pewne efekty tych działań; produkcja spożywcza w 2015 roku wzrosła o 25%
w porównaniu do 2014 roku, a obecnie oczekuje się takiego samego wzrostu
w 2016 roku.
Interesujący jest fakt, że celem długoterminowym planu jest zaniechanie
importu żywności do 2020 roku, tak by tylko lokalni producenci byli dostawcami
artykułów spożywczych wprowadzając niejako autarkię w tym sektorze gospodarki.
Boliwijskie Ministerstwo Rozwoju Rolnictwa i Rybołówstwa realizuje obecnie ponad 20 projektów skupiających się na wspieraniu hodowli zwierząt oraz produkcji
pszenicy, ziemniaków, pomidorów, owoców, kawy, kakao, a także popularyzacji
szkolnictwa wyższego wśród rolników, celem wdrażania nowych technologii
w produkcji rolnej. W założeniach wspomagani mają być drobni producenci, a plan
bezpieczeństwa żywnościowego jest oparty na własnej produkcji, nie zaś na zagranicznych koncernach spożywczych, których działania, zdaniem rządu, prowadzą
często do niszczenia środowiska i wyzyskiwania lokalnej ludności.
KUBA: MODERNIZACJA GOSPODARKI BEZ TERAPII SZOKOWEJ I PRYWATYZACJI
W sobotę 16 kwietnia br. prezydent Raúl Castro podczas otwarcia obrad
zjazdu Komunistycznej Partii Kuby ogłosił, że na wyspie nie będzie gospodarczej
„terapii szokowej” polegającej m.in. na modernizowaniu gospodarki kraju przez
prywatyzację. Podczas zjazdu poddano ocenie dotychczasowe reformy zmierzające
do liberalizacji gospodarki, a także starano się wyznaczyć kierunek rozwoju kraju
na dalsze lata.
„Kuba nigdy nie będzie mogła sobie pozwolić na zastosowanie tego, co nazywa się terapią szokową, a co często realizuje się kosztem najuboższych klas społecznych” – zapowiedział kubański prezydent. Ponadto Raúl Castro wykluczył
również „zastosowanie formuły neoliberalnej”, według której należałoby sprywatyzować majątek państwowy, edukację czy służbę zdrowia. Takie rozwiązanie nigdy
nie nastąpi „pod rządami kubańskiego socjalizmu” – oznajmił.
Rząd prezydenta Raula Castro zapowiedział „w możliwie krótkim terminie
stopniowe podnoszenie siły nabywczej” kubańskiego peso. Jednym z pierwszych
rozporządzeń była wprowadzona 22 kwietnia br. obniżka cen grupy wybranych
produktów o około 20%, w tym głównie żywnościowych, takich jak ryżu czy drobiu. Jest to ważne z tego powodu, iż zwykły mieszkaniec wyspy zarabia średnio,
w przeliczeniu, 20-24 USD miesięcznie. Niezwykle istotny jest fakt, że po złagodzeniu embarga gospodarczego Stanów Zjednoczonych wobec Kuby, limit prywat-
84
Ameryka Łacińska, 2 (92) 2016, ss. 83-86
GOSPODARKA
nych transferów finansowych, dokonywanych przez liczne rodziny kubańskie zamieszkałe w USA na rzecz członków rodzin i krewnych na wyspie, został podniesiony z dotychczasowych 500 USD do 2 000 USD. Jest to kolejna z liberalizujących zmian, do jakich doszło od czasu, kiedy Raúl Castro stanął na czele rządu
w 2006 roku i rozpoczął reformy, nazywane „aktualizacją socjalistycznego modelu
gospodarki”.
WENEZUELA: NOWE WYMIARY KRYZYSU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO
Wenezuelski kryzys społeczno-gospodarczy zyskał w ostatnim czasie coraz
więcej nowych wymiarów. Jednym z nich jest m.in. pogłębiający się kryzys energetyczny, z którym zmaga się cały kraj. Z tego też powodu rząd Nicolasa Maduro
wprowadził dwudniowy tydzień pracy w sektorze publicznym, celem oszczędzenia
energii. Od dwóch lat kraj zmaga się z intensywną suszą spowodowaną zjawiskiem
pogodowym El Niño, a należy przypomnieć, iż w Wenezueli znaczna część energii
elektrycznej pochodzi z hydroelektrowni. Dodatkowo, wenezuelski rząd ogłosił
specjalny plan zarządzania energią elektryczną mający na celu zmniejszenie jej zużycia, jednakże braki prądu są bardzo dokuczliwe dla mieszkańców, co niewątpliwie zaognia i tak napiętą sytuację społeczną. Wcześniej wprowadzono już szereg
innych działań mających załagodzić tę sytuację, m.in.: w sektorze publicznym tydzień pracy zredukowano do czterech dni, wydłużono liczbę dni wolnych od pracy
z okazji świąt, skrócono godziny otwarcia sklepów, a także regularnie ogłaszano
przerwy w dostawach prądu. Dodatkowo zarządzono przesunięcie czasu o pół godziny tak, aby Wenezuelczycy mogli dłużej korzystać ze światła dziennego. Tym
samym na początku maja br. Wenezuela powróciła do strefy czasowej, w której
znajdowała się do 2007 roku (strefa GMT -4:00). Kryzys energetyczny spowodował
wzrost protestów i nastrojów antyrządowych, m.in. do protestów przeciwko przerwom w dostawie energii doszło w Maracaibo. Jeden z liderów opozycji, Henrique
Capriles podkreślił, że rząd Nicolasa Maduro nie zrobił nic dla poprawy sytuacji
gospodarczej kraju w trakcie swoich rządów, z wyjątkiem przywrócenia poprzedniej strefy czasowej. Zaznaczył również, że obecna płaca minimalna w Wenezueli
jest jedną z najniższych w regionie – niższa obowiązuje jedynie na Kubę.
Kolejnym nowym wymiarem kryzysu gospodarczego w Wenezueli jest
fakt wycofywania się linii lotniczych z obsługi połączeń lotniczych z tym krajem.
Dotychczas uczyniły to LATAM Airlines, Alitalia, Air Canada, GOL oraz Lufthansa. Jako powód wycofania się z tego rynku wskazuje się „skomplikowaną sytuację
Ameryka Łacińska, 2 (92) 2016, ss. 83-86
85
GOSPODARKA
gospodarczą w tym kraju”. Za tym sformułowaniem jednakże kryją się problemy
z wytransferowaniem z Wenezueli uzyskiwanych w tym kraju przychodów ze
sprzedaży biletów. Wenezuelski rząd posiadający monopol na obrót walutami, wymienia waluty po oficjalnym, znacznie zawyżonym kursie, co powoduje, że loty do
Wenezueli dla większości przewoźników generują straty.
PERU: PRZEWIDYWANIA WOBEC POLITYKI GOSPODARCZEJ
Rząd Peru przewiduje znaczny rozwój infrastruktury, który ma stać się
istotnym stymulatorem wzrostu gospodarczego kraju. Peruwiańscy inwestorzy planują zainwestować miliardy dolarów w projekty infrastrukturalne, transportowe
i energetyczne. Nowa polityka inwestycyjna peruwiańskiego rządu ma zaowocować
4,5% wzrostem gospodarczym w 2017 roku. Administracja Ollanta Humali, dotychczasowego prezydenta Peru, zainwestowała w ciągu czterech ostatnich lat sumę
8,8 mld USD w infrastrukturę transportową. Gdy inne duże gospodarki w regionie
przeznaczają średnio 3,5% PKB na infrastrukturę, inwestycje w Peru w tę gałąź
gospodarki stanowią aż 5% PKB.
Eksperci oceniają, że administracja nowego prezydenta, konserwatywnego
Pedra Pabla Kuczynskiego, będzie kontynuować tę politykę rozwoju infrastruktury.
W tegorocznych zwycięskich dla siebie wyborach obiecywał on podjęcie działań
dla poprawy bezpieczeństwa Peru, w tym wypowiedzenie wojny handlarzom narkotyków. Szacuje się, że wartość produkcji i obrotu kokainą wynosi w tym kraju
rocznie 8,5 mld USD. Natomiast w sferze reform gospodarczych Kuczynski planuje
skoncentrować się na stopniowym zmniejszaniu deficytu budżetowego, do planowanego 1% pod koniec kadencji oraz wzmocnienie słabnącej w ostatnich latach
gospodarki. Niemniej realizacji tych planów może przeszkodzić brak większości
parlamentarnej. W odbywających się równolegle do wyborów prezydenckich wyborach parlamentarnych, zwycięstwo odniosła opozycyjna Fuerza Popular jego przeciwniczki w kampanii prezydenckiej – Keiko Fujimori, partia, która dysponuje aż
73 ze 140 miejsc w jednoizbowym parlamencie. Jednak Kuczynski po wygranej zapewnił, że jako prezydent będzie dążył do porozumienia pomiędzy środowiskami
politycznymi w Peru. „Zbudujemy rząd oparty na konsensusie. Nie będzie więcej
porażek i walk” – zapowiedział nowy prezydent.
Dział opracował: Tomasz RUDOWSKI
Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW
Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Amsterdamskiego
86
Ameryka Łacińska, 2 (92) 2016, ss. 83-86