Sztuka to przede wszystkim myślenie

Sztuka to przede wszystkim myślenie (…) reagowanie
na problemy społeczności - Oni Artura Żmijewskiego.
Opracowanie:
Katarzyna Zabłocka
Czas:
2 godz. lekcyjne (w tym projekcja filmu)
Treści nauczania:
- odczytuje informacje na temat życia społecznego i analizuje je w kontekście własnych doświadczeń
- dostrzega rolę przestrzegania zasad w przestrzeni życia publicznego
Pytania kluczowe:
- Jakie konflikty można zaobserwować w filmie ?
- Czym jest przemoc symboliczna ?
- Czy w waszym otoczeniu występuje przemoc, jeżeli tak, to jak sobie z nią radzicie?
- Czy sytuacja artystyczna jest dobrym sposobem ukazywania konfliktu?
Cele lekcji:
Po zajęciach uczeń będzie umiał:
- określać sytuację artystyczną skupioną na konflikcie
- identyfikować rolę konfliktów społecznych odbywających się w przestrzeni sztuki
- odnieść się do znanych mu sytuacji, będących źródłem lub efektem konfliktu
- określić cechy dokumentu filmowego jako sztuki wizualnej.
Metody pracy:
analizowanie i rozwiązywanie problemu poprzez studium przypadku, wolne skojarzenia, mini wykład,
dyskusja.
Materiały dydaktyczne:
Film Oni Artura Żmijewskiego (film dostępny online na stronie internetowej Filmoteki Muzeum
Sztuki Nowoczesnej w Warszawie: http://artmuseum.pl/filmoteka/?l=0&id=1), Karty pracy studium
przypadku
Słowa kluczowe:
sytuacja artystyczna, dokument filmowy, sztuka wizualna, przemoc symboliczna, konflikt
światopoglądowy, źródła konfliktu, porozumienie
Uwagi: Podczas dyskusji należy zadbać o to, by wszyscy chętni mogli się wypowiedzieć oraz upewnić
się, czy osoby nie wykazujące aktywności, nie mają nic do powiedzenia.
Przebieg zajęć:
1. Zapoznaj uczniów z sylwetką autora: Artur Żmijewski – to artysta sztuk wizualnych. Urodził się 26
maja 1966 roku w Warszawie. W latach 1990-1995 studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk
Pięknych w Warszawie. W 2005 roku reprezentował Polskę na 51. Biennale Sztuki w Wenecji. Jest
redaktorem artystycznym pisma "Krytyka Polityczna". Współpracuje z Fundacją Galerii Foksal.
Mieszka i pracuje w Warszawie.
2. Zapisz temat lekcji Sztuka to przede wszystkim myślenie (…) reagowanie na problemy społeczności.
3. Podyskutuj na forum klasy nad sednem słów Artura Żmijewskiego.
4. Odczytaj uczniom krótką informację o filmie. "Oni" to film prezentowanym po raz pierwszy w 2007
roku. Żmijewski zorganizował rodzaj warsztatów, na które zaprosił cztery grupy: członków Młodzieży
Wszechpolskiej, kobiety utożsamiające się z Kościołem katolickim, młodych polskich Żydów oraz
członków organizacji lewicowych. Wychodząc od tworzonych przez poszczególne grupy znaków
graficznych doprowadził do wizualnej (i werbalnej) rozmowy na temat podstawowych problemów
społecznych. Chociaż film kończyła destrukcja, trudno za jego podstawową refleksję uznać
niemożność porozumienia.
5. Zapoznaj uczniów z kartą pracy, wyjaśnij krótko rozumienie sformułowań sytuacja artystyczna (
inaczej performance:
a) to sytuacja kiedy w określonym kontekście przedmiotem i podmiotem jest ciało performera, a
jedyną jego materialną realizacją jest powstała dokumentacja filmowa lub fotograficzna)
b)przemoc symboliczna ( jest efektem ścierania się ludzkich, indywidualnych przyzwyczajeń
determinujących nasze postępowanie tzw. habitus; przemoc symboliczna zazwyczaj poprzedza
fizyczną)
c) przestrzeń sztuki ( miejsce realizacji przedsięwzięcia z jego ograniczeniami i możliwościami)
d) konflikt światopoglądowy ( ścieranie się przeciwstawnych koncepcji, wizji, realizacji).
6. Poproś, by uczniowie odwołując się do swoich doświadczeń, wypełnij pierwszą część w karcie
pracy. Jeżeli mają ochotę, niech się podzielą spostrzeżeniami z resztą grupy.
7. Zapisz spostrzeżenia przekazywane przez uczniów. Nie należy na tym etapie w żaden sposób tego
komentować.
8. Omów drugą cześć karty pracy.
9. Zaproś uczniów do wspólnego oglądania filmu.
10. Poproś o wypełnienie II części karty pracy.
11. Poproś o odczytanie zanotowanych spostrzeżeń. Czy sytuacja artystyczna jest dobrym sposobem
ukazywania konfliktu? Poproś, by uczniowie podając argumenty odpowiedzieli na to pytanie.
12. Ustal z grupą, czy rzeczywiście film Oni jest reakcją na problem społeczny? Podaj argumenty
świadczące o tym?
13. Porównaj to z zapisanymi wcześniej spostrzeżeniami uczniów. Czy film porusza również twoje
problemy i bolączki? Jeżeli tak, to jakie i jak sobie z tym radzisz?
Praca domowa:
Pracując w parach ułóż ramowy scenariusz warsztatów, na które zaprosiłbyś grupy ludzi
pozostających w konflikcie. Określ środki artystycznego wyrazu oraz przestrzeń sztuki, które pojawiły
by się w twojej koncepcji.
Materiały pomocnicze:
Załącznik 1
Karta pracy – studium przypadku zachowań na podstawie filmu Oni.
I część
Moje obserwacje / doświadczenia
Realizacja w filmie
Przemoc symboliczna
Konflikt światopoglądowy
II część
sytuacja artystyczna filmu Oni
przestrzeń sztuki w filmie Oni
Co ją tworzy?
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
Ograniczenia stwarzane przez
wykorzystaną w filmie przestrzeń
………………………………………………
………………………………………………
Co stanowi kontekst sytuacji?
…………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
Możliwości stwarzane przez
wykorzystaną w filmie przestrzeń.
………………………………………………
………………………………………………