Scenariusz lekcji otwartej z historii w klasie V szkoły podstawowej
Transkrypt
Scenariusz lekcji otwartej z historii w klasie V szkoły podstawowej
Scenariusz lekcji otwartej z historii w klasie V szkoły podstawowej Iwona Sarnowska nauczyciel Szkoły Podstawowej im. J. Kusocińskiego w Dolsku Temat: RENESANSOWY WAWEL JAGIELLONÓW Cel główny: Przedstawienie zasług ostatnich Jagiellonów dla rozwoju polskiej kultury oraz zapoznanie uczniów z polskimi zabytkami renesansowymi i głównymi cechami sztuki i architektury renesansowej oraz drogami przenikania kultury włoskiego odrodzenia na grunt polski. Cele szczegółowe w ujęciu operacyjnym: Po zakończonych zajęciach uczeń pamięta, zna: - pojęcia: „złoty wiek”, dwór, arras, komnata, paź, krużganek, attyka, kasetony, kopuła, dziedziniec, mecenat - postaci : Zygmunt I Stary, Zygmunt II August, królowa Bona - najważniejsze polskie zabytki doby renesansu w Polsce( Wawel, Kaplica Zygmuntowska, miasto Zamość, ratusz w Poznaniu, dzwon Zygmunta, zamek w Baranowie, kamienice w Kazimierzu nad Wisłą - zasługi ostatnich Jagiellonów dla kultury i sztuki polskiej Uczeń rozumie: - dlaczego wiek XVI nazywamy w dziejach Polski „złotym wiekiem” kultury - znaczenie mecenatu Jagiellonów dla rozwoju kultury i sztuki w Polsce Uczeń potrafi: - opisać życie dworskie na Wawelu -wymienić przykłady zmian wprowadzonych przez Bonę - wymienić i rozpoznać na ilustracjach najważniejsze zabytki sztuki renesansowej w Polsce - wskazać na mapie główne ośrodki renesansu w Polsce - wskazać na ilustracjach charakterystyczne elementy architektury renesansowej - wskazać renesansowy charakter siedziby królewskiej na Wawelu -wyjaśnić pochodzenie i znaczenie słowa „ włoszczyzna” Metody kształcenia: praca uczniów z podręcznikiem, ilustracjami, mapą oraz mapką konturową; elementy wykładu; opis; rozmowa nauczająca z wykorzystaniem zgromadzonych środków dydaktycznych; praca w grupach; prezentacja multimedialna Środki dydaktyczne: - prezentacja multimedialna – „Zabytki renesansu w Polsce” - multibook dla klasy V – drzewo genealogiczne dynastii Jagiellonów - mapa ścienna Polski - podręcznik historii dla kl. V i zeszyt ćwiczeń - portrety ostatnich Jagiellonów – Zygmunta I Starego, Zygmunta Augusta i królowej Bony - karty pracy przygotowane dla uczniów : bingo historyczne i karta z definicjami dla nauczyciela - ilustracje zabytków renesansu w Polsce - ilustracje przedstawiające życie dworskie - notatka – do wklejenia w zeszyt Część porządkowo-organizacyjna 5 min 1. Powitanie uczniów i gości. 2. Sprawdzenie obecności. 3. Rekapitulacja wtórna: • • • • Jaki kraj uważany jest za kolebkę renesansu? Jacy wielcy artyści i uczeni tworzyli w tym czasie? Czym charakteryzował się renesans? Kto w Polsce reprezentował ideał człowieka renesansu? 4. Ogniwo łączące: • Jak nazywała się dynastia, która sprawowała władze w Polsce od końca XIV wieku? • Jakich królów z dynastii Jagiellonów już poznaliście? Na dzisiejszej lekcji poznacie ostatnich przedstawicieli tej dynastii. 5. Podanie tematu lekcji: Renesansowy Wawel Jagiellonów. REALIZACJA NOWEGO MATERIAŁU Uwaga: Sala została wcześniej przygotowana do pracy w grupach – podział klasy na 4 grupy. CZYNNOŚCI UCZNIA I NAUCZYCIELA Nauczyciel: Proszę spojrzeć na drzewo genealogiczne dynastii Jagiellonów. Ostatnimi władcami z tejże dynastii byli kolejno: Zygmunt I Stary oraz Zygmunt II August. Na podstawie drzewa genealogicznego ustalcie pokrewieństwo między członkami dynastii. Odpowiedzcie na pytania: - Ilu wnuków miał Władysław Jagiełło? - Kim był Kazimierz Jagiellończyk dla Władysława Jagiełły? - Kim była Anna dla Zygmunta II Augusta? METODA + UWAGI CZAS praca z materiałem 5 min źródłowym: drzewo genealogiczne pytania pod kierunkiem nauczyciela Uczniowie: odpowiadają na zadane pytanie na podstawie materiału źródłowego (drzewo genealogiczne). Nauczyciel: Teraz powieszę na tablicy ilustracje z wizerunkami ostatnich władców z dynastii Jagiellonów: Zygmunta I Starego, jego żony: włoskiej księżniczki Bony z rodu Sforzów oraz ich syna Zygmunta II Augusta. Czasy ich panowania, przypadające na wiek XVI, nazwane zostały złotym wiekiem kultury polskiej. Wraz z przyjazdem Bony do Polski nastąpiło element wykładu (wykorzystanie materiałów dydaktycznych: ilustracji) 2 min przeniknięcie idei renesansowych na dwór Jagiellonów. Nauczyciel: Wyszukajcie w podręczniku w jaki sposób idee renesansowe przenikały do Polski. praca z podręcznikiem 3 min element wykładu (wykorzystanie materiału dydaktycznego: prezentacji multimedialnej) 7 min Uczniowie: Podają przykłady na podstawie tekstu w podręczniku. - podróże dyplomatów - wyjazdy polskich szlachciców na włoskie uczelnie - przywożenie książek, nowych idei, modnych strojów - zaproszenia włoskich architektów, malarzy i uczonych na polski dwór Nauczyciel: Nowe renesansowe wzorce szczególnie widoczne stały się w architekturze. Zygmunt I Stary pod wpływem królowej Bony postanowił przebudować siedzibę królewską na Wawelu. Obejrzyjcie prezentację, która przedstawia charakterystyczne elementy stylu renesansowego oraz najważniejsze polskie zabytki kultury renesansu. Nauczyciel: Spójrzcie teraz na mapę Polski. W kopercie numer 1otrzymalicie ilustracje poznanych podczas praca z mapą prezentacji zabytków. Każda grupa dostała zdjęcie innego obiektu. Chętnych poproszę o zgłaszanie się i odszukanie na mapie miejsc, w których one się znajdują. Pozostałych proszę o nanoszenie odpowiednich punktów na mapy konturowe, które również znajdują się w kopercie. Uczniowie: znajdują na mapie odpowiednie miejsca oraz zaznaczają je na mapkach konturowych. praca z mapkami konturowymi Nauczyciel: Dzięki królowej Bonie Kraków wraz z Zamkiem na Wawelu stał się centrum nie tylko życia politycznego, ale również kulturalnego. W ważnych momentach, takich jak narodziny, śmierć, koronacje, towarzyszył rodzinie królewskiej dźwięk dzwonu Zygmunta. Życie dworskie naśladowano w całym kraju. Szlachta i bogaci mieszczanie przebudowywali swoje rezydencje na wzór Zamku Królewskiego. Rodzina królewska obejmowała mecenatem artystów, literatów, architektów i uczonych, otaczała się ludźmi element wykładu; praca w grupach z wykorzystaniem podręcznika oraz ilustracji 5 min 8 min wykształconymi. W kopercie numer 2. Znajdziecie ilustracje dotyczące życia i obyczajów dworskich. Na ich podstawie spróbujcie opisać życie dworskie, nazywając poszczególne zajęcia. Pomocny będzie również podrozdział pt.: Życie dworskie z waszego podręcznika. W opisie zwróćcie uwagę na nowe pojęcia, tj. włoszczyzna, paź, arrasy, komnaty. Uczniowie: na podstawie materiałów źródłowych tworzą ustny opis obyczajów dworskich. PODSUMOWANIE 10 min 1. Rekapitulacja pierwotna [forma: historyczne bingo – sprawdzenie zapamiętania pojęć, które pojawiły się podczas lekcji; pojęcia: włoszczyzna, attyka, krużganki, arrasy, Bona Sforza, Wawel, paź, kopuła, kaseton; uczniowie otrzymują planszę, w którą losowo wpisują numery od 1 do 9; nauczyciel odczytuje definicje pojęć, które uczniowie odgadują i skreślają na swojej planszy numer, pod którym figuruje dane pojęcie; wygrywa ten, kto pierwszy skreśli 3 numery w linii prostej; środki dydaktyczne: plansze dla uczniów, karta z definicjami dla nauczyciela] 2. Notatka z lekcji: przygotowuje nauczyciel, rozdaje do wklejenia do zeszytów. 3. Zadanie domowe: wypełnienie ćwiczeń w zeszycie ćwiczeń na stronie 69. 4. Ocena aktywności uczniów. 5. Podziękowanie uczniom za pracę na lekcji, a rodzicom za obecność. ZAŁĄCZNIKI Notatka: 1. Renesansowe poglądy, moda i kultura pojawiły się w Polsce w XVI w. 2. Ośrodkiem kultury renesansowej był dwór królewski na Wawelu. 3. Ze względu na rozkwit kultury czasy panowania Zygmunt I Starego i Zygmunta II Augusta nazywamy „złotym wiekiem” 4. Paź – to chłopiec wywodzący się z szlacheckiego rodu, pełniący służbę na dworze królewskim (w celu zdobycia wychowania i poznania życia dworskiego) 1.Renesansowe poglądy, moda i kultura pojawiły się w Polsce w XVI w. 2.Ośrodkiem kultury renesansowej był dwór królewski na Wawelu. 3.Ze względu na rozkwit kultury czasy panowania Zygmunt I Starego i Zygmunta II Augusta nazywamy „złotym wiekiem” 4.Paź – to chłopiec wywodzący się z szlacheckiego rodu, pełniący służbę na dworze królewskim (w celu zdobycia wychowania i poznania życia dworskiego) 1.Renesansowe poglądy, moda i kultura pojawiły się w Polsce w XVI w. 2.Ośrodkiem kultury renesansowej był dwór królewski na Wawelu. 3.Ze względu na rozkwit kultury czasy panowania Zygmunt I Starego i Zygmunta II Augusta nazywamy „złotym wiekiem” 4.Paź – to chłopiec wywodzący się z szlacheckiego rodu, pełniący służbę na dworze królewskim (w celu zdobycia wychowania i poznania życia dworskiego) 1.Renesansowe poglądy, moda i kultura pojawiły się w Polsce w XVI w. 2.Ośrodkiem kultury renesansowej był dwór królewski na Wawelu. 3.Ze względu na rozkwit kultury czasy panowania Zygmunt I Starego i Zygmunta II Augusta nazywamy „złotym wiekiem” 4.Paź – to chłopiec wywodzący się z szlacheckiego rodu, pełniący służbę na dworze królewskim (w celu zdobycia wychowania i poznania życia dworskiego) Słowniczek pojęć do lekcji: Renesansowy Wawel Jagiellonów 1. Arkada – łuk oparty na dwóch kolumnach 2. Arrasy – dekoracyjne tkaniny sprowadzane z miasta Arras we Francji przez Jagiellonów w XVI w. 3. Attyka – przedłużenie ściany frontowej budynku, zasłaniające dach 4. Bona – księżniczka włoska z rodu Sforza, żona Zygmunta I Starego, matka Zygmunta II Augusta ŻYCIE DWORSKIE NA WAWELU – OPIS OBRAZKÓW Na Wawelu: Wraz z Włochami na Wawel przybyły nowe obyczaje. Życie dworskie znacznie się zmieniło w porównaniu do średniowiecza. Nowy styl zachowanie i modę naśladowały najzamożniejsze warstwy społeczeństwa. W ten sposób na ziemiach polskich rozpowszechnił się zachodni styl życia. W Katedrze: Szczególnie licznie dwór był odwiedzany podczas najważniejszych uroczystości królewskich – koronacji, ślubów, chrzcin, czy pogrzebów. Ceremonie dworskie obwieszczał Dzwon Zygmunt. Uroczystości odbywały się w Kaplicy Zygmuntowskiej, przy udziale rodziny królewskiej , całego dworu oraz zaproszonych gości. Na krużgankach: Krużganki pełniły rolę korytarza, którym przechodziło się między komnatami, czyli pokojami mieszkalnymi. Krużganki prowadziły również na wyższe piętra. Można było na nich spotkać członków rodziny królewskiej, ważnych urzędników, poselstwa zagraniczne, a także licznych przedstawicieli artystów, poetów i młodych paziów. Tam można było porozmawiać, wymienić ważne informacje, poplotkować i oglądać to co działo się na dziedzińcu. Uczta: Jedną z ulubionych rozrywek mieszkańców Wawelu było ucztowanie. Przed ucztą myto ręce w specjalnie podanych naczyniach. Korzystano również ze sztućców co nie było powszechne w tych czasach. Uczcie towarzyszyli muzycy, którzy umilali czas podczas biesiady. Na królewski stół podawano często potrawy „zamaskowane”. Uczestnicy uczty musieli odgadnąć jakie to danie. Bale: Ucztom towarzyszyły bale. Szczególną popularnością cieszyły się tańce włoskie. Podczas tańców prowadzono miłe rozmowy. Kuchnia: Wraz z przybyciem królowej Bony rozpowszechniła się również kuchnia włoska. Chętnie spożywano nowe warzywa zwane „włoszczyzną”, ale nie stroniono również od mięs, ryb i drobiu. Polowanie: Do popularnych rozrywek dworu należała także jazda konna oraz organizowane często polowania na grubego zwierza: jelenia, dzika, niedźwiedzia. BINGO- KARTY PRACY UCZNIA 1. KRUŻGANEK 2. ATTYKA 3. ARRAS 4. WŁOSZCZYZNA 5. WAWEL 6. PAŹ 7. KASETON 8. KOPUŁA 9. BONA SFORZA BINGO HISTORYCZNE – DEFINICJE – KARTA DLA NAUCZYCIELA 1. KRUŻGANEK – otwarty z jednej strony korytarz biegnący wzdłuż ścian budowli 2. ARKADA – łuk oparty na dwóch kolumnach 3. ARRASY – dekoracyjne tkaniny, przedstawiające postaci ludzi i zwierząt oraz krajobrazy najczęściej o tematyce biblijnej i mitologicznej 4. WŁOSZCZYZNA – warzywa (takie jak sałata, por i in.), przywiezione przez Bonę z Włoch 5. WAWEL – siedziba władców Polski 6. PAŹ – chłopiec wywodzący się z rodu szlacheckiego, pełniący służbę na dworze królewskim, magnatów lub książąt ( w celu zdobycia wychowania i poznania życia dworskiego) 7. KASETON – zagłębienia w suficie, w których umieszczano rzeźbione głowy 8. KOPUŁA – półkoliste sklepienie przykrywające dach budowli 9. BONA SFORZA – żona Zygmunta I Starego i matka Zygmunta II Augusta ZYGMUNT I STARY ZYGMUNT II AUGUST BONA SFORZA