zwiększamy inwestycje metan zarabia doświadczenie i młodość

zwiększamy inwestycje metan zarabia doświadczenie i młodość

G
A
Z
E
T A
F I R M O W A
n r 7 (4 0) | l ipie c 2 012
ZWIĘKSZAMY INWESTYCJE
METAN ZARABIA
DOŚWIADCZENIE I MŁODOŚĆ
W W W. K W S A . P L
G
A
Z
E
T A
F
I
NASZA KOMPANIA
D
R
M O W A
LIPiec
W KOMPANII
rodzy Czytelnicy!
Ledwie zakończyły się mistrzostwa Europy w piłce nożnej, a już startuje kolejna
wielka impreza sportowa – letnie igrzyska. Musimy mieć nadzieję, że nasi sportowcy w Londynie spiszą się lepiej niż piłkarze na EURO 2012.
Sport przez wielkie „s” zawsze przyciąga rzesze kibiców, ale nie możemy zapominać także
o ogromnej masie amatorów, dla których ruch
i kultura fizyczna są bardzo ważne. W tym numerze prezentujemy reportaż z zawodów piłkarskich dzieci niepełnosprawnych. Dla nich
te zmagania były chyba ważniejsze niż wielkie
mistrzostwa rozgrywane w blasku jupiterów.
Młodzi zawodnicy dali z siebie wszystko, imponowali ambicją i wolą walki. Chciałoby się
zawołać: dlaczego zawodowcy nie grają z taką
3 Nowi członkowie rady nadzorczej
Kompanii Węglowej
4 FAKTY • LICZBY • WYDARZENIA
5 Zwiększamy inwestycje
Kompania Węglowa SA w latach 2012–2020
planuje zainwestować ponad 11,6 mld zł
7 Metan zarabia
8 Nowe podejście
Umowa między Kompanią Węglową SA i Instytutem
Inżynierii Chemicznej Polskiej Akademii Nauk
10 Doświadczenie i młodość
Wysokie roczne wydobycie kopalni „Piast”
W YDARZENIA
12 Honorowy doktorat dla profesora Józefa Dubińskiego
Tytuł doktora honoris causa dla naczelnego
dyrektora Głównego Instytutu Górnictwa
13 Nowe płuca kopalni
Budowa stacji wentylatorów w kopalni
„Knurów-Szczygłowice”
15 Pracują wydajnie w trudnych warunkach
samą pasją i zaangażowaniem?
W tym wydaniu „Kompanii Węglowej” jest dużo
do przeczytania na temat zagospodarowania
metanu. To gaz zabójca, ale okiełznany może zarabiać.
Oddział G-1 w kopalni „Pokój”
19 Kopalnia „Brzeszcze” – pożar bez precedensu
Na początku pracownik wentylacji podczas
standardowego obchodu poczuł lekki swąd
22 Święto knurowskiej kopalni
Ten numer Waszego miesięcznika trafi do kopalń w samym środku wakacji, ale tematy,
które znajdziecie na jego łamach, są poważne.
Piszemy o zwiększaniu inwestycji jako niezbędnym warunku rozwoju firmy, prezentujemy
przodujące oddziały z kopalń „Piast” i „Pokój”.
Mam nadzieję, że jak zwykle każdy znajdzie
w miesięczniku coś ciekawego.
Życzę wszystkim wypoczywającym na urlopach
spokojnych, ale atrakcyjnych wakacji, a tym,
którzy pozostali na posterunku – bezpiecznej
pracy i do zobaczenia pod koniec września.
Jan Czypionka
Knurowscy górnicy modlili się o bezpieczną
pracę dla siebie i w intencji zmarłych kolegów
LUDZIE I MIEJSCA
24 Pomoc w chorobie
Rozmowa z Markiem Maciejczykiem,
przewodniczącym Stowarzyszenia Ochrony
Zdrowia Pracowników KWK „Brzeszcze”
25 Zobaczyć zielony promień
Dla Andrzeja Szymusiaka żeglarstwo
i górnictwo należą do jednej rodziny doznań
26 Nie zabrakło emocji i zabawy
Regionalny Turniej Piłki Nożnej Dzieci
i Młodzieży Niepełnosprawnej Intelektualnie
28 100 lat „Mikołaja”
Rozmowa ze Stanisławem Stryjem, emerytowanym
górnikiem, znawcą historii Rudy Śląskiej
29 Aktywny wypoczynek z Fundacją
FRG organizuje letnie wyjazdy wypoczynkowe
30 Magia malarstwa
KO M PA N I A W Ę G L OWA
Ga zeta f ir mowa
Redakcja:
Biuro Komunikacji KW SA
dyrektor Zbigniew Madej
Redaktor naczelny:
Jan Czypionka
[email protected]
Adres redakcji:
40-039 Katowice
ul. Powstańców 30, p. 64
tel. 032 7572025
Wydawca:
Kompania Węglowa SA
40-039 Katowice
ul. Powstańców 30
Druk:
Tolek, drukarnia im. K. Miarki
Alicja i Andrzej Marcolowie w swoich obrazach
rejestrują bogaty koloryt pejzażu, piękno
obyczajów i tradycji śląskich, a także świat
snów i marzeń
32 Galeria
Zdjęcie na okładce: Grzegorz Stawinoga, sztygar zmianowy oddziału G-1
w kopalni „Pokój”. Fot. Jan Czypionka
Oddano do druku: 02.08.2012 r.
w kompanii
Nowi członkowie rady
nadzorczej Kompanii Węglowej
Paulina Wiktorska, Tomasz Jakubowski i Mirosław Pawełczyk, nowi członkowie
rady nadzorczej Kompanii Węglowej, spotkali się 3 lipca z zarządem spółki
Nowi członkowie rady nadzorczej KW SA: Mirosław Pawełczyk, Paulina Wiktorska, Tomasz Jakubowski
N
a wstępie prof. Maciej Kaliski, prze-
sprawności, wynoszącej około 46 procent
wodniczący rady, wyjaśnił, że ce-
– powiedziała prezes Joanna Strzelec-
lem spotkania jest jak najszybsze
-Łobodzińska. – W ten sposób znacząco,
poznanie firmy i przystąpienie do prac jej
bo aż o 30 procent w stosunku do starych
nowych członków.
elektrowni, zmniejszymy emisję dwutlen-
– Spółka stoi przed dużymi wyzwania-
ku węgla. Temu celowi będzie służyć także
mi – powiedział prof. Kaliski. – Myślę, że
większe niż dotychczas zagospodarowanie
stanowimy jedną drużynę, dlatego rada
metanu. W naszej działalności dużą wagę
sprawując funkcję nadzorczą w imieniu
przywiązujemy także do spraw związanych
właściciela, nie tylko będzie kontrolować,
z ochroną środowiska, która stanowi naszą
ale także wspierać zarząd w realizacji za-
trzecią linię biznesową.
dań nakreślonych w strategii. Dokument
Nowi członkowie rady nadzorczej zostali
ten omówiła Joanna Strzelec-Łobodzińska,
przez członków zarządu zapoznani m.in.
prezes zarządu Kompanii Węglowej. Zwró-
z długoletnim planem poprawy bezpie-
ciła uwagę na zwiększenie skali aktywności
czeństwa w kopalniach Kompanii Wę-
i dywersyfikację działalności spółki. Zna-
glowej. Przynosi on już efekty w postaci
lazło to swoje odzwierciedlenie w trzech
20-procentowego spadku liczby wypadków
liniach biznesowych, związanych z ustabi-
w porównaniu z ubiegłym rokiem. W czasie
lizowaniem i zwiększeniem do 2020 roku
spotkania podkreślano znaczenie dialogu
wydobycia węgla do 43 milionów ton.
ze stroną społeczną, omówiono aktualne
– Naszym wkładem w walkę Unii Europej-
zagadnienia związane ze sprzedażą węgla
skiej z ociepleniem klimatu będzie druga
oraz sprawy związane z porządkowaniem
linia biznesowa, związana między inny-
licznych
mi z budową elektrowni o największej
spółki.
nieruchomości
należących
do
Nowi członkowie rady nadzorczej Kompanii Węglowej spotkali się z zarządem spółki. Zdjęcia: Jan Czypionka
NOMINACJE
14 czerwca br. minister gospodarki Waldemar Pawlak powołał w skład 10-osobowej
rady nadzorczej Kompanii Węglowej Paulinę
Wiktorską, Tomasza Jakubowskiego i Mirosława Pawełczyka.
Paulina Wiktorska jest doktorem nauk
prawnych i psychologiem społecznym. Jest
pracownikiem naukowym Instytutu Nauk
Prawnych PAN w Warszawie oraz Uniwersytetu Warszawskiego. Jest członkinią Rad Naukowych Instytutu Badań Rynku, Konsumpcji
i Koniunktur, Organizacji i Zarządzania
w Przemyśle oraz Techniki Elektronowej.
Tomasz Jakubowski jest absolwentem Wydziału Transportu Politechniki Śląskiej w Katowicach. W latach 1988-1990 pracował w katowickim Przedsiębiorstwie Robót Inżynieryjnych
Przemysłu Węglowego. W zawodowej
i menedżerskiej biografii ma prestiżowe funkcje, m.in. w Famurze, Fabryce Zmechanizowanych Obudów Ścianowych Fazos, Zakładach
Mechanicznych Zamet oraz Fabryce Maszyn
Górniczych Pioma.
Mirosław Pawełczyk jest doktorem nauk
prawnych, adiunktem w Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. Prowadzi
wykłady oraz prace badawcze, obejmujące
zagadnienia z zakresu podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorców, prawa energetycznego, prawa
antymonopolowego, procesów przekształceń własnościowych sektora prywatnego
i publicznego oraz zagadnień związanych
z rynkiem kapitałowym. Zasiadał w radach
nadzorczych m.in. PKP Cargo SA i Katowickiego Holdingu Węglowego.
(ZM)
|3
W K O M PA N I I
FAKTY • LICZBY • WYDARZENIA
Ustępująca komisja rewizyjna również za-
Piotr Rykala, wiceprezes zarządu Kompanii
Węglowej ds. pracy, został nowym przewodniczącym-prezesem Związku Pracodawców Górnictwa Węgla Kamiennego
nOWE WŁADZE ZWIĄZKU PRACODAWCÓW
LEKKA I ZWINNA
proponowała swoich następców. Do komisji
Najnowszy ciągnik spalinowy PIOMA FM 80
następnej kadencji zgłoszeni zostali: Ma-
napędza kolejkę podwieszaną w kopalni „Pie-
rek Pieszczek (dyrektor kopalni „Wieczo-
kary”.
rek”), Piotr Mielnicki (prezes Kompanijnego
Konstrukcja, zaprojektowana i stworzona
Ośrodka Szkolenia), Wojciech Szymiczek
w całości w zakładach PIOMY – jednej ze
(dyrektor kopalni „Halemba-Wirek”), Piotr
spółek Grupy Famur, zebrała wiele pochleb-
Kuśka (prezes Centrum Informatyki) oraz
nych opinii załogi.
Leonard Klabis (dyrektor kopalni „Bobrek-
PIOMA FM 80 rozpoczęła pracę w KWK
-Centrum”).
„Piekary” w połowie kwietnia 2012 r., tuż
W czasie walnego zgromadzenia ustępujące
po pozytywnym odbiorze, dokonanym przez
władze Związku podsumowały działalność
rzeczoznawców Centrum Badań i Dozoru
zarządu i Biura Zarządu oraz przedstawiły
Górnictwa Podziemnego w Lędzinach.
sprawozdanie finansowe. Delegaci nie wnieśli
Maksymalna prędkość jazdy nowego ciąg-
żadnych zastrzeżeń do sprawozdań i udzielili
nika w wyrobisku wynosi 7,2 km/h, a masa
zarządowi i komisji rewizyjnej absolutorium.
własna przy zastosowaniu sześciu wózków
napędowych to 5380 kg. Jest to jedna z naj-
„GÓRNICTWO Z ZASADAMI”
lżejszych i najmniejszych maszyn w swojej
Tak brzmi temat konkursu fotograficznego,
klasie mocy. Nowy ciągnik charakteryzu-
Piotr Rykala, wiceprezes zarządu Kompanii
organizowanego przez Wyższy Urząd Gór-
je się prostą, ale nowatorską konstrukcją.
Węglowej ds. pracy, został nowym przewod-
niczy we współpracy z Fundacją „Bezpieczne
Wprowadzono
niczącym-prezesem Związku Pracodawców
Górnictwo”.
m.in. układów hamulcowych oraz układu hy-
Górnictwa Węgla Kamiennego. Na stanowi-
Celem konkursu jest promocja szeroko ro-
draulicznego. Mają one zapewnić bezpieczną
sku tym zastąpił Mirosława Kugiela.
zumianego bezpieczeństwa w górnictwie
i niezawodną pracę ciągnika, jak również
Wybory przewodniczącego-prezesa, zarządu
otworowym, podziemnym, odkrywkowym
optymalne wykorzystanie mocy zainstalo-
innowacyjne
rozwiązania
oraz komisji rewizyjnej odbyły się w Katowi-
oraz przestrzegania zasad bhp, stosowania
wanego w nim silnika spalinowego. Tym, co
cach w czasie walnego zgromadzenia człon-
środków ochrony indywidualnej, a tak-
wyróżnia nową lokomotywę, są małe gabary-
ków ZPGWK.
że bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń
ty i masa. Dzięki temu maszyna z łatwością
Kandydaturę Piotra Rykali na stanowisko
w górnictwie.
pokonuje wąskie chodniki kopalni, a lekka
szefa Związku zaproponował dotychczaso-
Regulamin konkursu i kartę zgłoszeniową
konstrukcja pozwala jej na transport cięż-
wy prezes Mirosław Kugiel, który zaznaczył,
można pobrać ze strony WUG. Termin zgła-
szych elementów.
że z powodów osobistych nie będzie kandy-
szania i przesyłania prac konkursowych
dowała na kolejną kadencję. Innych kandy-
upływa 1 października 2012 r. (decyduje
datów na stanowisko prezesa ZPGWK nie
data stempla pocztowego). Przesyłki należy
W kręgielni Gminnego Ośrodka Sportu i Re-
zgłoszono.
adresować na gabinet prezesa WUG, ul. Po-
kreacji w Woli zarząd Koła PCK i Klubu HDK
ZAWODY KRĘGLARSKIE
niatowskiego 31, 40-055 Katowice.
przy KWK „Piast” zorganizował kolejne,
swoich kandydatów na kolejną kadencję.
Konkurs zostanie rozstrzygnięty w nieprze-
VII zawody kręglarskie o Puchar Przechodni
Ustępujący
zarząd
także
zaproponował
Do 11-osobowego gremium zgłoszono 11
kraczalnym terminie do 31 października
Rejonowej Rady HDK – PCK w Tychach.
kandydatów, w gronie tym znaleźli się: An-
2012 r. Ogłoszenie listy laureatów i uroczy-
W zawodach uczestniczyli reprezentanci
drzej Michalik (prezes Konsorcjum Przed-
ste wręczenie nagród odbędzie się podczas
6 zaprzyjaźnionych klubów.
siębiorstw Robót Górniczych i Budowy
uroczystości Dnia Górnika 2012.
I miejsce zdobyła drużyna KWK „Piast”,
Szybów), Kazimierz Grzechnik (prezes Po-
Konkurs fotograficzny „Górnictwo z zasa-
II miejsce drużyna Koła PCK i Klubu HDK
łudniowego Koncernu Węglowego), Janusz
dami” ma zasięg ogólnopolski. Jest otwar-
przy Fiat Auto Poland w Tychach, III miejsce
Olszowski (prezes Górniczej Izby Przemy-
ty dla wszystkich zainteresowanych. Orga-
zespół Klubu HDK–PCK przy Urzędzie Mia-
słowo-Handlowej), Maksymilian Klank (wi-
nizowany jest przez WUG przy współpracy
sta i Gminy w Czechowicach-Dziedzicach.
ceprezes Fabryki Sprzętu i Narzędzi Górni-
z Fundacją „Bezpieczne Górnictwo” im.
To już trzecie zwycięstwo reprezentacji KWK
czych Fasing), Mariusz Saratowicz (zastępca
Prof. W. Cybulskiego.
„Piast” i tym sposobem puchar zostaje w rę-
przewodniczącego rady nadzorczej Eltran-
Na laureatów czekają trzy nagrody finanso-
kach zwycięzców na stałe.
su), Jan Guzera (prezes Pumaru), Krzysz-
we, fundowane przez Fundację „Bezpiecz-
Indywidualnie największą liczbę punktów
tof Gregorek (wiceprezes zarządu Centrum
ne Górnictwo” im. Prof. W. Cybulskiego.
zdobył Stefan Chabierski, reprezentant Klu-
Hydrauliki Dirk Otto Hennlich), Roman Łój
Za I miejsce – 1200 zł, za II miejsce – 900
bu przy urzędzie w Czechowicach-Dziedzi-
(prezes Katowickiego Holdingu Węglowego),
zł, za III miejsce – 700 zł. Przewidziano
cach, a drugie i trzecie miejsce zajęli repre-
Waldemar Mróz (wiceprezes Katowickiego
także trzy wyróżnienia po 300 zł, które
zentanci kopalni „Piast” – Roman Matysek
Holdingu Węglowego), Stanisław Konsek
zostaną przyznane przez prezesa WUG,
z oddziału GTD i Tomasz Węglarz z Oddzia-
(dyrektor kopalni „Jankowice”) oraz Jacek
przewodniczącego Fundacji i dyrektora
łu MD-2.
Kudela (dyrektor kopalni „Piast”).
generalnego WUG.
4
|
W roku 2009 w kopalni „Szczygłowice” uroczyście otwar to agregat kogeneracyjny napędzany metanem. Do roku 2013 kopalnia „Knurów-Szczygłowice” wzbogaci się o nową stację odmetanowania wraz z agregatem prądotwórczym. Fot. Jan Czypionka
Zwiększamy inwestycje
Kompania Węglowa SA na realizację programu inwestycyjnego w latach
2003–2011 poniosła nakłady wysokości ponad 6,5 mld zł, a w latach 2012–
2020 planuje zainwestować ponad 11,6 mld zł
S
truktura wydatków w spółce wyka-
Realizowane w Kompanii Węglowej SA in-
zuje, że kopalnie inwestują głównie
westycje uwzględniają następujące istotne
ności produkcyjnych do potrzeb ryn-
w wyrobiska górnicze oraz maszy-
kierunki i działania:
ku;
ny i urządzenia. Kompania odnotowuje sy-
• zwiększanie bazy zasobowej węgla, udo-
stematyczny wzrost wskaźnika inwesto-
stępnianie partii złóż węgla z uwzględ-
umożliwiające dostosow y wanie zdol-
• poprawę jakości węgla, zwiększanie zakresu jego wzbogacania;
wania (nakłady/wydobycie) – w 2020 r.
nieniem zakładanej wielkości i struktury
• poprawę stanu bezpieczeństwa i warun-
wskaźnik ten będzie ponad trzykrotnie
wydobycia (w tym: budowy poziomów
ków pracy w kopalniach, rozpoznawanie
wyższy od osiągniętego w 2003 r. Udział
wydobywczych, pogłębiania, moderniza-
i zwalczanie zagrożeń naturalnych, po-
nakładów inwestycyjnych związanych z za-
cji szybów wydobywczych i wentylacyj-
prawę warunków klimatycznych w rejonie
pewnieniem wysokiego poziomu bezpieczeństwa w kopalniach spółki przekracza
ogółem 50 proc.
nych wraz z ich uzbrojeniem);
• stabilizowanie
frontu
w ydoby wcze-
go i koncentrację w ydobycia węgla,
ścian (w tym systemów klimatyzacji dołowych), rozwój przewozu załogi do ścian
i przodków;
|5
W K O M PA N I I
• poprawę stanu technicznego majątku
produkcyjnego – jego modernizowanie
i unowocześnianie;
• zagospodarowanie metanu w silnikach
gazowych;
• minimalizowanie niekorzystnego oddziaływania kopalń na środowisko naturalne;
• dywersyfikację działalności firmy, obejmującą budowę elektrowni opalanej węglem kamiennym.
W 2012 r. nakłady inwestycyjne wyniosą
prawie 1,2 mld zł.
W ramach głównych przedsięwzięć związanych z udostępnianiem zasobów węgla sukcesywnie realizowane są inwestycje w zakresie drążenia wyrobisk górniczych, w tym
dotyczące budowy i rozbudowy poziomów
wydobywczych, poprawy systemów wentylacji kopalń, jak również pogłębiania szybów.
Planowane nakłady na 2012 r. na wyrobiska
górnicze wynoszą 190,7 mln zł.
Prowadzone roboty górnicze:
• „Knurów-Szczygłowice” – rozbudowa poziomu 850 m, budowa poziomu 1050 m;
• „Brzeszcze” – kontynuacja budowy poziomu 900 m;
• „Sośnica-Makoszowy” – udostępnienie
złoża w partii "A";
• „Halemba-Wirek” – drążenie wyrobisk
z budynkiem nadszybia – szyb VI. Pla-
• w KWK „Marcel” – ukończenie w br. mo-
nowana realizacja w latach 2012–2014,
dernizacji stacji odmetanowania w Mar-
wartość
kosztorysowa
inwestycji
– 50,6 mln zł;
klowicach o wartości kosztorysowej 11,7
mln zł;
związanych z udostępnieniem pokładu 402
• w KWK „Sośnica-Makoszow y” – mo-
• w Zakładzie Elektrociepłownie – zabu-
w partii „L” od poziomu 830 m do 1030 m
dernizacja stacji wentylatorów szybu
dowę agregatu prądotwórczego w cie-
oraz z poziomu 1030 m na południe prze-
wentylacyjnego „Południow y”. Plano-
płowni „Marklowice” o wartości koszto-
kopu wentylacyjnego do partii „K”;
wana realizacja w latach 2012–2016,
rysowej 8,0 mln zł, planowana realizacja
• „Chwałowice” – kontynuowanie budowy
poziomu 700 m;
wartość
kosztorysowa
inwestycji
– 16,4 mln zł.
• „Jankowice” – kontynuowanie budowy
w latach 2012–2013.
Nakłady na realizację powyższego zakresu
działań w 2012 r. wynoszą 51,1 mln zł.
poziomu 700 m oraz pogłębianie szybu
Kompania Węglowa realizuje także przedsię-
nr 8 z poziomu 565 m do poziomu 731 m;
wzięcia służące zwiększeniu ilości metanu
Inne ważniejsze przedsięwzięcia i zadania
• „Rydułtowy-Anna” – planowane rozpo-
ujmowanego przez kopalniane stacje odme-
2012 r.:
częcie pogłębiania szybu „Leon IV” do po-
tanowania, a następnie wykorzystywanego
• w KWK „Bielszowice” – rozbudowa kli-
ziomu 1200 m (tj. do zalegającego w dnie
gospodarczo do wytwarzania energii elek-
matyzacji grupowej na poz. 1000 m,
niecki najniższego pokładu 713/1-2).
trycznej w instalacjach własnych:
o wartości 2,9 mln zł;
Realizacja tych inwestycji wpłynie na ogra-
• w KWK „Knurów-Szczygłowice” – bu-
• w KWK „Marcel” – ukończenie w br. kli-
niczenie zakresu prowadzenia eksploatacji
dowę stacji odmetanowania wraz z ot-
matyzacji grupowej dla partii „M” w po-
węgla kamiennego poniżej poziomów udo-
worem wielkośrednicowym, zabudowę
kładzie 712/1-2, o wartości kosztorysowej
stępnienia złoża. Ponadto drążone i plano-
prądotwórczego agregatu gazowego nr
10,3 mln zł (nakłady w 2012 r. wynoszą
wane wyrobiska charakteryzują się odpo-
2 wraz z infrastrukturą, modernizację
7,0 mln zł);
wiednimi przekrojami, dobranymi zgodnie
rozdzielń 6 kV RG-1 i RG-2 o wartości
• w KWK „Bielszowice” – odbudowa mostu
z potrzebami wentylacyjnymi (poprawą bez-
kosztorysowej 39,3 mln zł, planowana
transportowego, zniszczonego na skutek
realizacja do 2013 r.;
pożaru w dniu 18.02.2012 r. (nakłady in-
pieczeństwa systemów przewietrzania kopalń) oraz wymogami bezpiecznego i efek-
• w KWK „Brzeszcze” – budowę stacji
tywnego prowadzenia transportu załogi,
o wartości kosztorysowej 24,5 mln zł, re-
materiałów, jak również odstawy urobku.
alizacja w latach 2012–2013;
• w KWK „Halemba-Wirek” – budo-
westycyjne 10,2 mln zł);
• w KWK „Knurów-Szczygłowice” – budowa łaźni górniczej dla 3750 osób, o wartości kosztorysowej 48,0 mln zł, plano-
W zakresie wentylacji kopalń będą realizo-
wę stacji odmetanowania przy szybie
wane następujące inwestycje:
„Grunwald IV”, o wartości kosztory-
• w KWK „Piast” – ukończenie budowy
• w KWK „Knurów-Szczygłowice” – budo-
sowej 8,9 mln zł, realizacja w latach
pompowni „Wola”, o wartości kosztory-
2012–2013;
sowej 13,6 mln zł.
wa stacji wentylatorów głównych wraz
6
|
wana realizacja 2012–2015;
Metan zarabia
We wrześniu 2009 roku Kompania Węglowa podpisała umowę kupna-sprzedaży zredukowanych jednostek emisji ERU z japońską firmą Chugoku
Electric Power
S
korzystano z jednego z mechanizmów
protokołu z Kioto – projektu wspólnych wdrożeń.
W tych dniach w Kompanii Węglowej do-
konano audytu do wydania opinii z weryfikacji ERU. Jacek Mszyca, rzeczoznawca
branży ochrony środowiska i energetyki
– weryfikator procesów kogeneracji z firmy TÜV Rheinland Polska, który prowadził
audyt, badał przede wszystkim zgodność
stanu faktycznego z raportami przygotowanymi przez Kompanię Węglową. Sprawdzał dokładnie i fotografował stan urządzeń pomiarowych oraz innej aparatury
w kopalniach „Knurów-Szczygłowice” oraz
„Sośnica-Makoszowy”, gdzie działają agregaty napędzane metanem. Ponadto w „Soś-
Jacek Mszyca, audytor, sprawdzał dokładnie i fotografował stan urządzeń pomiarowych oraz
innej aparatury
nicy” działa także instalacja do spalania
tego gazu. Opinia audytora trafi do Ministerstwa Ochrony Środowiska i posłuży
jako podstawa rozliczenia realizacji umowy z firmą Chugoku Electric Power.
– Wszystkie urządzenia i aparatura pomiarowa, na które zwracam uwagę podczas
audytu, działają bez zarzutu, więc nie spodziewam się jakichś trudności czy też konieczności ponownej wizyty – stwierdził
audytor.
Instalacje w „Szczygłowicach” i „Sośnicy”
wizytowali także przedstawiciele strony japońskiej – Yata Hideo, Akira Hirano i Tomoho Umeda.
Istotne jest to, że metan jest zaliczany do
gazów o znacznie silniejszym niekorzystnym oddziaływaniu na środowisko niż
Audytor stwierdził, że instalacje działają prawidłowo
dwutlenek węgla. Jego wskaźnik efektu
„Sośnica-Makoszowy” instalacja jest połą-
metanu umożliwiło zagospodarowanie cało-
cieplarnianego jest 21 razy większy niż
czona gazociągiem z powierzchniową sta-
ści gazu ujmowanego systemami odmetano-
w przypadku dwutlenku węgla. Spalanie
cją odmetanowania.
wania, a co ważniejsze – uzyskano przy tym
gazu metanowego skutkuje zmniejszeniem
Instalacja spalania metanu o wydajności do
poprawę bezpieczeństwa pracy, zysk finan-
efektu cieplarnianego, co więcej, zgodnie
20 nm /min. 100% CH4 oraz instalacja agre-
sowy i korzyści dla ochrony środowiska.
z zapisami projektu wspólnych wdrożeń
gatu prądotwórczego, której silnik gazowy
Umowa wygasa z końcem 2012 r. Instalacja
utylizacja metanu poprzez spalanie może
spala około 8 m /min. 100% CH4, umożli-
będzie działać nadal, a otrzymywane cie-
generować jednostki zredukowanej emisji
wiają wygenerowanie rocznie około 165 tys.
pło zostanie w przyszłości wykorzystane
ERU, które mogą być przedmiotem handlu.
jednostek zredukowanej emisji ERU, o war-
w kopalnianej ciepłowni oraz w procesie
Następstwem podpisania umowy ze stroną
tości rynkowej blisko 5,5 mln zł.
produkcji chłodu w ramach centralnej kli-
japońską było oddanie do ruchu na począt-
Budowa powierzchniowej stacji odmeta-
matyzacji kopalni.
ku maja 2011 r. instalacji spalania metanu.
nowania, oddanie do eksploatacji agrega-
Zlokalizowana na ruchu „Sośnica” kopalni
tu prądotwórczego oraz instalacji spalania
3
3
Tekst i zdjęcia: Jan Czypionka
|7
W K O M PA N I I
Nowe podejście
Kompania Węglowa SA i Instytut Inżynierii Chemicznej Polskiej Akademii Nauk
podpisały umowę w sprawie współdziałania na rzecz utylizacji metanu zawartego w powietrzu wentylacyjnym kopalń
M
etanowość kopalń Kompanii Wę-
(„Halemba-Wirek”, „Bielszowice”, „Sośnica-
trudniejszy, należy jednak wykonać. Ba-
glowej SA, czyli ilość metanu
-Makoszowy”,
dania, prowadzone w Instytucie Inżynie-
„Knurów-Szczygłowice”),
uwalnianego z węgla w procesie
a w trzech kolejnych są w fazie przygotowa-
rii Chemicznej PAN na stosunkowo małej
eksploatacji, średnio w roku 2011 wyniosła
nia. Łączna moc pracujących instalacji wy-
instalacji badawczo-demonstracyjnej ter-
ponad 677 m sześc. CH4/min., czyli około
nosi 5 MW. Każda kopalnia wymaga ciągłych
micznego rewersyjnego spalania, wykazały,
355 mln m sześc. czystego metanu w roku.
dostaw energii elektrycznej. W święta i dni
że i ten problem można skutecznie rozwią-
Czynne stacje odmetanowania ujmują ok.
wolne od pracy zapotrzebowanie na energię
zać. Nadszedł czas na badania w większej
30 proc. metanu uwalnianego ze złóż węgla,
elektryczną jest mniejsze, gdyż nie prowadzi
skali i w rzeczywistych warunkach górni-
a blisko 70 proc. tego metanu jest emitowane
się niektórych robót górniczych związanych
czych. Kompania Węglowa SA utworzyła
do atmosfery wraz z powietrzem wentylacyj-
bezpośrednio z wydobyciem węgla. W takie
z Instytutem Inżynierii Chemicznej kon-
nym kopalń. Gaz ten, jako czyste i wysoko-
dni produkcja energii elektrycznej przez
sorcjum naukowo-przemysłowe, którego
energetyczne paliwo, jest w coraz większym
agregaty prądotwórcze zaspokaja w dużej
celem jest wybudowanie instalacji piloto-
stopniu wykorzystywany. Można uznać, że
części zapotrzebowanie kopalń na energię
wo-badawczej, spalającej metan zawarty
pierwszy krok, polegający na zagospodaro-
elektryczną („Knurów-Szczygłowice”, „Soś-
w powietrzu wentylacyjnym szybu wyde-
waniu CFLt z odmetanowania kopalń w sil-
nica-Makoszowy”). Udział dostaw energii ze
chowego w wybranej kopalni Kompanii
nikach gazowych, został już technicznie
źródeł własnych stale rośnie.
Węglowej SA oraz przeprowadzenie badań
rozwiązany i jest skutecznie realizowany
Utylizacja metanu wentylacyjnego jest za-
z wykorzystaniem tej instalacji.
w kopalniach Kompanii Węglowej SA.
daniem znacznie trudniejszym ze względu
Konsorcjum przygotuje dokumentację pro-
Agregaty prądotwórcze napędzane silnika-
na bardzo niskie stężenie tego gazu w po-
jektu badawczego i wystąpi o dofinanso-
mi spalinowymi na gaz z odmetanowania
wietrzu wentylacyjnym, przepływającym
wanie, które pozwoliłoby na realizację za-
pracują już w czterech kopalniach KW SA
przez wyrobiska górnicze. Ten krok, choć
łożonego celu. Wstępnie przewidziano, że
Agregaty prądotwórcze napędzane silnikami spalinowymi na gaz z odmetanowania pracują już w czterech kopalniach KW SA. Zdjęcia: Jan Czypionka
8
|
W kopalni „Sośnica-Makoszowy” odbyło się robocze spotkanie dotyczące realizacji projektu przedeksploatacyjnego odmetanowania
pokładów węgla. W spotkaniu udział wzięli Piotr Woźniak, wiceminister środowiska i Główny Geolog Kraju, prof. Maciej Kaliski,
przewodniczący rady nadzorczej Kompanii Węglowej SA, Marek Uszko, wiceprezes zarządu KW SA, oraz przedstawiciele dyrekcji kopalni
instalacja pracowałaby na przepływach po-
odmetanowania pokładów węgla metodami
pokładu oraz odpowiedniej infrastruktury
wietrza wentylacyjnego ok. 420 m sześc./
innymi niż dotychczas powszechnie sto-
na powierzchni terenu, dogodnej dla loka-
min., co powinno pozwolić na zebranie in-
sowane z podziemnych wyrobisk kopalń.
lizacji otworu. W związku z powyższym
formacji i zdobycie doświadczeń do budowy
Generalnie projekt zakłada odwiercenie
osiągnięcie zamierzonych w projekcie ce-
przyszłej instalacji wykorzystującej w peł-
1 otworu pionowego z powierzchni terenu
lów wymaga wszechstronnej, bardzo sta-
nej skali metan zawarty w powietrzu wen-
maksymalnie do głębokości 1000 m, z któ-
rannej oceny i selekcji w typowaniu odpo-
tylacyjnym szybów wentylacyjnych kopalń
rego wykonane zostaną 2 otwory kierunko-
wiedniej partii pokładu do przyszłych prac
Kompanii Węglowej SA.
we w wybranym pokładzie węgla, o długoś-
badawczych.
Zagospodarowanie metanu ujmowanego na
ci od 600 do około 800 m każdy. Ponadto
W czerwcu 2012 r. przedstawiciele Państwo-
powierzchni
odmetanowania
zakłada się, że w jednym z odwierconych
wego Instytutu Geologicznego przy udziale
wyrobisk górniczych i metanu zawartego
otworów poziomych wykonane zostanie
przedstawicieli kopalń KW SA i Centrali
w powietrzu wentylacyjnym, poza poprawą
szczelinowanie hydrauliczne pokładu wę-
KW SA prowadzili przegląd wybranych złóż
efektu ekonomicznego kopalń, pozwala na
gla. Powyższe działanie ma m.in. określić,
kopalń KW SA w aspekcie możliwości zlo-
wprowadzenie do górnictwa nowoczesnych
czy i w jaki sposób szczelinowanie wpływa
kalizowania w ich obrębie otworu badaw-
rozwiązań technicznych i technologicznych.
na ewentualny wzrost wydajności odmeta-
czego i przeprowadzenia całości prac wyni-
Dodatkowym efektem tej działalności jest
nowania pokładu oraz zmianę warunków
kających z projektu badawczego. W efekcie
systemami
ochrona środowiska, związana z ogra-
geologiczno-górniczych pokładu i jego oto-
analizy powstał wstępny ranking rejonów
niczeniem emisji gazów cieplarnianych,
czenia. Szczegółową analizą, która zostanie
w obrębie złóż zakładów wydobywczych
i zmniejszenie zużycia paliw kopalnych.
zakończona podjęciem decyzji o lokalizacji
KW SA, gdzie potencjalnie możliwa byłaby
Uzyskiwanie energii z metanu zawartego
otworu powierzchniowego i realizacji całego
lokalizacja otworu badawczego.
w powietrzu wentylacyjnym kopalń to nie
zakresu projektu badawczego, objęte zosta-
W kopalni „Sośnica-Makoszowy” odbyło
jedyna droga poszukiwań zagospodarowa-
ną złoża czynnych kopalń wszystkich spółek
się robocze spotkanie, dotyczące realiza-
nia tego gazu.
węglowych, prowadzących działalność wy-
cji projektu przedeksploatacyjnego odme-
W aspekcie ograniczenia stanu zagroże-
dobywczą w obrębie Górnośląskiego Zagłę-
tanowania pokładów węgla. W spotkaniu
nia metanowego dla przyszłej eksploatacji
bia Węglowego. Projekt realizowany będzie
udział wzięli Piotr Woźniak, wiceminister
oraz ograniczenia emisji metanu do atmo-
w latach 2012–2014 w całości ze środków
środowiska i Główny Geolog Kraju, prof.
sfery w marcu 2012 r. Państwowy Instytut
Narodowego Funduszu Ochrony Środowi-
Maciej Kaliski, przewodniczący rady nad-
Geologiczny, Państwowy Instytut Badaw-
ska i Gospodarki Wodnej.
zorczej Kompanii Węglowej SA, Marek
czy Oddział Górnośląski w Sosnowcu roz-
Projekt badawczy stawia bardzo wysokie
Uszko, wiceprezes zarządu KW SA, oraz
począł prace nad projektem badawczym
wymagania w odniesieniu do wykształce-
przedstawiciele dyrekcji kopalni.
pt. „Przedeksploatacyjne odmetanowanie
nia geologiczno-górniczego pokładu i re-
Ostateczna decyzja dotycząca lokalizacji
pokładów węgla otworami powierzchnio-
jonu, w którym miałyby być prowadzone
otworu badawczego, według założeń wyko-
wymi – ocena zastosowania w warunkach
przyszłe prace. W szczególności w odnie-
nawcy projektu, nastąpi w sierpniu 2012 r.,
złożowych i górniczych wraz z odwierce-
sieniu do pokładu i rejonu przyszłych ba-
po wykonaniu szczegółowego przeglądu złóż
kopalń pozostałych spółek węglowych.
niem otworu badawczego”.
dań wymaga się braku znaczących zabu-
Głównym zadaniem projektu jest ocena moż-
rzeń tektonicznych, miąższości pokładu
liwości i skuteczności przedeksploatacyjnego
powyżej 2 m, wysokiej metanonośności
Opr. JC
|9
W K O M PA N I I
Doświadczenie i młodość
Wysokie roczne wydobycie kopalni „Piast” jest możliwe dzięki intensywnym
robotom przygotowawczym, prowadzonym przez jedenaście przodków
kombajnowych
W
śród oddziałów wyróżnić nale-
duże zaangażowanie, ambicja i solidne wy-
adeptami sztuki górniczej zaowocowała
ży oddział GRP2, który obecnie
pełnianie zadań produkcyjnych. Filarami,
uzyskaniem tak dobrych wyników.
prowadzi roboty przygotowaw-
na których oparta jest działalność oddzia-
Z uwagi na warunki górniczo-geologiczne
cze dwoma kombajnami chodnikowymi
łu GRP2, są przodowi brygad: Ireneusz
panujące w rejonie partii I w pokładzie
typu AM-50.
Romanowski, Krzysztof Łącki, Mariusz
205/1-2, pracownicy oddziału GRP2 muszą
Stan oddziału GRP2 wynosi 144 osoby na sta-
Wątroba, Michał Michalec, Paweł Magie-
wykazywać się dużymi umiejętnościami
nowiskach robotniczych. Są to doświadczeni
ra, Marcin Rusinek, Janusz Gurdek, Paweł
w stosowaniu sztuki górniczej. Na skutek
pracownicy. Ich umiejętności, poparte wielo-
Walczyk.
drenażu piaskowców warstw łaziskich wy-
letnim doświadczeniem, pozwalają na uzy-
Dzięki
kombajnistów,
robiska górnicze w tym pokładzie charak-
skiwanie bardzo dobrych wyników. Patrząc
wśród których należy wymienić m.in. An-
teryzują się dużym zawodnieniem. Lokal-
zaangażowaniu
perspektywicznie, dla zapewnienia właści-
drzeja Drabczyka, Marka Mrozika, Zdzisła-
nie obserwowane są wykroplenia i wycieki
wej fluktuacji załogi i uzupełniania braków
wa Nowaka, Antoniego Mikiciuka, możliwe
solanki ze stropu wyrobisk, o natężeniu od
kadrowych, w miejsce osób odchodzących na
było uzyskanie w czerwcu tak znaczących
kilkudziesięciu do kilkuset litrów na minu-
emerytury do oddziału GRP2 zostało przy-
postępów w chodniku badawczym I-1498
tę. Dopływające wody pogarszają komfort
jętych od 2010 r. 45 nowych pracowników.
(300 m), mimo że jest to przodek kamienno-
pracy, zwiększają zawilgocenie urobku, co
Mogą oni korzystać z wiedzy i doświadczenia
węglowy. Nie można pominąć również mło-
utrudnia jego odstawę przenośnikami ta-
pracującej w tym oddziale załogi, co pozwoli
dej kadry górników, w których przyszłość
śmowymi, a także rodzą problemy związa-
im stać się pełnowartościowymi górnikami.
upatruje kierownik oddziału. Są to m.in.
ne z utrzymaniem wydajnego odwodnienia
Oddziałem GRP2 kieruje sztygar oddziało-
Paweł Wrzesień, Dominik Niesyto, Seba-
wyrobisk.
wy Sławomir Młocek, który współpracuje
stian Wandor, Rafał Kuzia, Marcin Mazur,
Znaczną rolę w utrzymaniu wysokich
z ośmioma sztygarami zmianowymi i dwo-
Jacek Górkiewicz, Władysław Porębski,
standardów prowadzenia robót przygo-
ma nadgórnikami.
Adam Dadok, Dariusz Pietraszko, Krzysz-
towawczych oddziału GRP 2 odgrywają
Jego piekunem jest nadsztygar górniczy
tof Jaromin i Paweł Kasperek. Współpraca
służby energomechaniczne, i to nie tyl-
Wiesław Gawlas. Oddzia wyróżnia bardzo
doświadczonych pracowników z młodymi
ko w bieżącym utrzymaniu ruchu, ale
Mówi Rajmund Horst, Główny Inżynier Górniczy Kopalni „Piast”:
– Należy podkreślić, że rola oddziałów przygotowawczych ma znaczący wpływ
na realizację zakładanego poziomu wydobycia w KWK „Piast”. Do utrzymania
wysokiego poziomu wydobycia – około 4,5 miliona ton rocznie – niezbędne jest
intensywne prowadzenie robót udostępniających i przygotowawczych. W roku
2012 planujemy wykonanie ponad 19 tysięcy metrów wyrobisk korytarzowych.
W celu zwiększenia efektywności robót przygotowawczych prowadzimy ich
wysoką koncentrację, co wiąże się z koniecznością rozwiązywania wielu problemów organizacyjnych i logistycznych.
Obecnie wszystkie przodki wyposażane są w nowe urządzenia. Przykładem jest
przodek prowadzony przez oddział GRP2, który dzięki wyposażeniu w kombajn
typu AM-50 wykonał w czerwcu 300 metrów postępu drążonego chodnika
badawczego I-1498 w obudowie ŁP9/V32/A HŁ CORR (wzmocnionej), z licznymi poszerzeniami w obudowie ŁP12/V32/4/A, o rozstawie 0,75 metra. Biorąc
pod uwagę dużą zasobność złoża, posiadane zdolności produkcyjne, potencjał
intelektualny załogi, realizowane inwestycje, możemy ze spokojem i dużą dozą
optymizmu patrzeć w przyszłość.
10
|
KOPALNIA „PIAST”
K WK „Piast” należy do największych kopalń węgla kamiennego w kraju. Jest
nowoczesnym zakładem wydobywczym, produkującym ponad 4,5 mln t węgla
handlowego rocznie. Przez wszystkie lata swojej działalności kopalnia wydobyła ponad 180 mln t węgla. Jest kopalnią dwupoziomową. Poziomy eksploatacyjne 500 m i 650 m udostępnione są czterema szybami.
Budowę „Piasta” rozpoczęto w roku 1972. W tym roku będzie on obchodzić
37-lecie istnienia. Jej zasoby operatywne kształtują się na poziomie 103,1 mln t.
przede wszystkim podczas prac związa-
obsługującymi oddział GRP2 w zakresie
przodkowych w oddziale GRP2 wprowa-
nych z przefrontowaniami kombajnu. Duże
energomechanicznym są MMUD-3, kiero-
dzono trzy zmiany produkcyjne i jedną
zaangażowanie i doświadczenie pracowni-
wany przez sztygara oddziałowego Grzego-
zmianę konserwacyjno-produkcyjną, po-
ków Działu Energomechanicznego pozwa-
rza Warzochę, oraz MEUD-3, którym kie-
zwalającą na drążenie wyrobiska, jak rów-
lają na maksymalne skrócenie czasu po-
ruje sztygar oddziałowy Krzysztof Mosler.
nież przeprowadzanie bieżących kontroli
stojów wynikających z awarii. Oddziałami
W celu pełnego wykorzystania urządzeń
i konserwacji.
Oddział GRP2. Stoją od góry, od lewej:
Artur Sporysz, Damian Kozyra, Grzegorz Rachuta, Krzysztof Grzesica, Bogusław Czechowski, Sebastian Wandor, Janusz Kowalczyk,
Andrzej Matejek, Mateusz Woch, Damian Pudełko, Paweł Magiera, Marcin Mazur, Jacek Górkiewicz, Mariusz Wątroba, Damian Gałgan,
Adam Tracz, Piotr Chrapla, Tomasz Moskała, Rafał Knopek , Grzegorz Jedynak, Ireneusz Romanowski, Andrzej Drabczyk, Radosław Woś,
Paweł Kowaliczek, Adrian Byrski, Wojciech Garstka, Wiesław Wiktor, Marek Łagan, Rober t Tołyż, Tomasz Ziaja, Mateusz Piątek, Zbigniew
Jodłowiec, Dariusz Szafran, Andrzej Iskierka, Zdzisław Nowak, nadgórnik Krzysztof Potoniec, kierownik oddziału Sławomir Młocek,
sztygar zmianowy Stanisław Cofała. Fot. Wojciech Wikarek
| 11
W Y DA R ZEN I A
Honorowy doktorat
dla profesora Józefa Dubińskiego
Senat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie nadał
tytuł doktora honoris causa prof. Józefowi Dubińskiemu, naczelnemu dyrektorowi Głównego Instytutu Górnictwa
Z życzeniami dla nowo mianowanego doktora honoris causa pospieszyli w czasie
uroczystości m.in. prof. Maciej Kaliski,
wicedyrektor
Departamentu
Górnictwa
w Ministerstwie Gospodarki, który przekazał także gratulacje od wicepremiera
i ministra gospodarki Waldemara Pawlaka, Piotr Litwa, prezes Wyższego Urzędu
Górniczego, Herbert Wirth, prezes KGHM
Polska Miedź, oraz prof. Piotr Czaja, dziekan Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii
AGH.
40-letnia praca zawodowa prof. Dubińskiego w Głównym Instytucie Górnictwa
bardzo ściśle łączy się z geofizyką, górnictwem oraz nauką górniczą. W ostatnich
latach profesor zajmuje się problematyką
gospodarki zasobami, przede wszystkim
w odniesieniu do złóż węgla kamiennego
i brunatnego, a także rozwojem czystych
technologii wykorzystania tych nośników
energii.
Prof. Józef Dubiński objął w 2001 r. stanowisko naczelnego dyrektora GIG. Kierowany przez niego Instytut jest wiodącą
Profesor Józef Dubiński. Fot. Jarosław Galusek
W
placówką naukowo-badawczą, zatrudniającą ok. 600 pracowników, która posiada
uzasadnieniu swej decyzji Senat
dorobek naukowy, dydaktyczny i organiza-
najwyższą kategorię naukową oraz pełne
AGH stwierdził, że godność ta zo-
cyjny profesora Józefa Dubińskiego, człon-
uprawnienia
staje nadana „za wybitny wkład
ka korespondenta Polskiej Akademii Nauk
nia stopni w zakresie nauk technicznych
w rozwój geofizyki górniczej, a szczególnie
– tak rozpoczął laudację prof. Leśniak, po
w dwóch dyscyplinach: górnictwo i geo-
sejsmologii kopalnianej, interdyscyplinar-
czym zaprezentował osiągnięcia honoro-
logia inżynierska oraz inżynieria środo-
akademickie
do
nadawa-
nych badań dotyczących podziemnego górni-
wego doktora AGH.
wiska. Dorobek publikacyjny prof. Józefa
ctwa węgla i rud miedzi oraz za osiągnięcia
Po przedstawieniu sylwetki prof. Dubiń-
Dubińskiego obejmuje ponad 300 pozycji,
w zakresie działań na rzecz rozwoju kadry
skiego nadszedł uroczysty moment wrę-
w tym głównie książek, artykułów nauko-
naukowej o najwyższych kwalifikacjach w na-
czenia godności doktora honoris causa.
wych i monografii. Część z nich była publi-
ukach o ziemi i naukach górniczych”.
Bohater dnia wygłosił potem wykład na
kowana w prestiżowych czasopismach spe-
Uroczystość w krakowskiej uczelni rozpo-
temat „Zrównoważonego rozwoju górni-
cjalistycznych w kraju i za granicą. Prof.
częła się od hymnu „Gaude Mater Polonia”.
ctwa surowców mineralnych wspomagane-
Dubiński jest współautorem 15 patentów.
Później, podczas uroczystego posiedzenia
go przez geofizykę górniczą”. Po wykładzie
Był promotorem 8 doktoratów, recenzo-
Senatu sylwetkę i dokonania prof. Dubiń-
prof. Dubiński podziękował swojej rodzi-
wał 22 prace doktorskie, blisko 50 rozpraw
skiego przedstawili prof. Antoni Tajduś
nie, przyjaciołom, pracownikom Głównego
habilitacyjnych oraz ponad 40 wniosków
oraz prof. Andrzej Leśniak.
Instytutu Górnictwa, nauczycielom akade-
o nadanie tytułu profesora.
– To wielki zaszczyt i wyróżnienie, że mogę
mickim oraz wielu innym osobom, z który-
przed tak szanownym gronem przedstawić
mi miał okazję współpracować.
12
|
Maciej Dorosiński („Trybuna Górnicza”)
W przyjętym założeniu „tymczasowa” stacja wentylatorów głównych ma funkcjonować do momentu wybudowania stacji docelowej,
co zostało zaplanowane na pier wszą połowę 2015 roku. Zdjęcia: Stefan Rusinowski
Nowe płuca kopalni
Budowa stacji wentylatorów w KWK „Knurów-Szczygłowice” wynika przede
wszystkim z konieczności uzyskania optymalnego systemu przewietrzania
wyrobisk kopalni
I
nwestycja ta umożliwi realizację założo-
Realizacja tej inwestycji miała za zadanie
szybu „Krywałd” oraz stacji wentylatorów
nych zadań produkcyjnych oraz odtwo-
przywrócenie w możliwie najkrótszym cza-
zabudowanej przy tym szybie. Za likwida-
rzenie pełnych zdolności wentylacyjnych
sie zdolności wentylacyjnej kopalni w za-
cją stacji przemawiają również jej przesta-
kopalni po katastrofie budowlanej szybu
kresie pozwalającym na pełną realizację
rzałe rozwiązania techniczne. Stacja wen-
wentylacyjnego nr V w ruchu „Szczygłowi-
zadań produkcyjnych. Budowa stacji reali-
tylatorów głównych przy szybie „Krywałd”
ce”, która miała miejsce we wrześniu 2008 r.
zowana była w okresie kwiecień – wrzesień
wyposażona jest w dwa wentylatory o od-
W wyniku katastrofy szybu V bezpowrot-
2009 r.
miennych parametrach, tj. wentylator typu
nie została wyłączona z ruchu stacja wen-
Stacja z wentylatorami 2xWPK-2.6/W.IV
Walker – Macard produkcji VIGAN – FAN
tylatorów głównych, funkcjonująca przy
zapewni realizację potrzeb wentylacyjnych
oraz wentylator typu EKM produkcji Tur-
tym szybie. Zmiany wprowadzone w sieci
ruchu „Szczygłowice” do czasu wybudowa-
bowerke – Meissen.
wentylacyjnej ruchu „Szczygłowice” bez-
nia nowej stacji wentylatorów głównych
Rozwiązania
pośrednio po katastrofie, polegające na
i wyłączenia z eksploatacji stacji wentyla-
z pierwszej połowy XX w. powodują trud-
techniczne
wentylatorów
wykorzystaniu do celów wentylacyjnych je-
torów głównych przy szybie „Krywałd” ru-
ności w dostępie do części zamiennych
dynie szybu IV i szybu „Krywałd” w ruchu
chu „Knurów”.
i konieczność ich produkcji jednostkowej,
„Knurów”, pozwoliły na realizowanie ogra-
W przyjętym założeniu „tymczasowa” sta-
co ma zasadniczy wpływ na wyższe koszty
niczonych zadań produkcyjnych jedynie do
cja wentylatorów głównych ma funkcjono-
eksploatacji stacji.
sierpnia 2009 r. Zaplanowane do eksploa-
wać do momentu wybudowania stacji doce-
Budowa docelowej stacji wentylatorów
tacji w IV kwartale 2009 r. ściany nie mo-
lowej, co zostało zaplanowane na pierwszą
głównych połączona zostanie z budową bu-
gły być bezpiecznie i zgodnie z przepisami
połowę 2015 r.
dynku nadszybia oraz pozostałych obiek-
przewietrzane przy takiej konfiguracji sie-
Kolejnym istotnym powodem, dla które-
tów infrastruktury technicznej, niezbędnej
ci wentylacyjnej. Dlatego podjęto decyzję
go podjęto działania związane z budową
do prawidłowego funkcjonowania nowo
o wykorzystaniu do celów wentylacyjnych
stacji, są plany perspektywiczne kopalni,
wybudowanych obiektów podstawowych
szybu wdechowego VI po zabudowie w nim
uwzględniające powrót do eksploatacji
i budowalnych zakładu górniczego. Budo-
stacji wentylatorów głównych, z terminem
złoża w partii zachodniej ruchu „Knurów”.
wa nowej stacji, dzięki centralnemu poło-
realizacji do września 2009 r.
Pociąga to za sobą wspomnianą likwidację
żeniu szybu VI, pozwoli znacznie uprościć
| 13
W Y DA R ZEN I A
Stacja z wentylatorami 2xWPK-2.6/W.IV zapewni realizację potrzeb wentylacyjnych ruchu „Szczygłowice” do czasu wybudowania nowej
stacji wentylatorów głównych i wyłączenia z eksploatacji stacji wentylatorów głównych przy szybie „Krywałd” w ruchu „Knurów”
sieci wentylacyjne obydwu ruchów oraz
określono parametry stacji wentylatorów,
wentylatorów głównych, wraz z niezbęd-
przystąpić do likwidacji zbędnych wyro-
które przy otworze równoznacznym około
nymi obiektami infrastruktury zewnętrz-
bisk górniczych, odprowadzających zużyte
7,0 m2 przedstawiają się następująco:
nej oraz budynku nadszybia i urządze-
powietrze w podsieci zlikwidowanego szy-
• wydajność: 21 000 – 23 000 m /min.,
nia wyciągowego awaryjno-rewizyjnego
bu „Krywałd”. Pozwoli również na skutecz-
• spiętrzenie: minimum 3 000 Pa.
w szybie VI. W ramach tego zadania prze-
3
niejsze zwalczanie zagrożeń naturalnych,
Chociaż w bezpośrednim sąsiedztwie stacji
widuje się również uzyskanie niezbędnych
w tym przede wszystkim metanowego, po-
wentylatorów nie znajdują się zabudowania
do realizacji przedsięwzięcia pozwoleń bu-
żarowego i temperaturowego.
mieszkalne, zakłada się, biorąc pod uwagę
dowlanych. Zadanie drugie to wykonanie
Kopalnia zamierza wyłonić wykonawcę
aktualnie dostępne rozwiązania technicz-
robót budowlanych związanych z budową
przedsięwzięcia w trybie przetargu nie-
ne umożliwiające tłumienie hałasu, że in-
stacji wentylatorów wraz z infrastruktu-
ograniczonego (trwa procedura jego wy-
stalacja stacji wentylatorów nie spowoduje
rą zewnętrzną, natomiast zadanie trzecie
łonienia), zgodnie z przepisami ustawy
przekroczenia standardów jakości środo-
obejmuje swym zakresem wykonanie ro-
Prawo zamówień publicznych, na podsta-
wiska poza terenem, do którego kopalnia
bót budowlanych związanych z budową
wie posiadanego programu funkcjonalno-
posiada tytuł prawny, oraz spełnione zo-
budynku nadszybia.
-użytkowego.
staną wymogi rozporządzenia ministra
Budowa stacji wentylatorów głównych
Na realizację całości przedsięwzięcia wy-
środowiska w sprawie dopuszczalnych po-
przy szybie VI wraz z budynkiem nad-
konawca będzie miał 24 miesiące od mo-
ziomów hałasu.
szybia i pozostałymi obiektami odbywać
mentu przekazania placu budowy dla re-
Konstrukcja
musi
się będzie przy pracującej obecnie w tym
alizacji zakresu robót, objętego ostatnim
spełnić funkcję depresyjną oraz powinna
szybie tymczasowej stacji wentylatorów
budynku
nadszybia
(najpóźniej wydanym) pozwoleniem na
umożliwić przeprowadzenie kontroli stanu
głównych, stąd wymagana będzie ścisła
budowę.
i napraw obudowy szybu.
koordynacja wszystkich robót zarówno ze
Stację wentylatorów głównych planuje się
Zamierzone przedsięwzięcie budowlane
strony kopalni, jak i ich wykonawcy, aby
wyposażyć w trzy wentylatory (dwa pracu-
podzielono na trzy zadania. W ramach
nie stwarzać zagrożeń dla ruchu zakładu
jące w układzie równoległym, jeden rezer-
pierwszego zadania zaplanowano kom-
górniczego.
wowy). Uwzględniając łączne potrzeby wen-
pleksowe wykonanie projektów budow-
tylacyjne kopalni „Knurów-Szczygłowice”,
lanych i dokumentacji technicznej stacji
14
|
Andrzej Szymała
Pracują wydajnie
w trudnych warunkach
Oddział G-1 pracuje w kopalni „Pokój”, w ścianie 141 w pokładzie 413/2,
na poziomie 600 metrów
Ś
ciana ta ma 2450 m długości, 850 m
W maju br. uzyskali 76 m postępu, co przeło-
W ocenie dyrekcji kopalni „Pokój” oddział
wybiegu, jej wysokość sięga 2,1 m.
ży się na wydobycie 55 286 t oraz 2630 t na
ten wykonuje swą pracę odpowiedzialnie,
W rejonie ściany panują trudne wa-
dobę. W czerwcu postęp był jeszcze lepszy
wykorzystując zdobyte doświadczenie. Jest
runki górniczo-geologiczne – górnicy mają
– 92,4 m, co dało wydobycie 63 773 t oraz
to zgrany zespół, w którym każdy może li-
do czynienia z I stopniem zagrożenia tąpa-
3189 t na dobę. W ścianie pracuje wydajny
czyć na pomoc kolegów w trudnej sytuacji.
niami, II kategorią zagrożenia metanowego,
kombajn KSW 460/NZ.
Kwalifikacje i sumienność w wykonywaniu
I stopniem zagrożenia wodnego oraz klasą B
Oddział G-1 liczy 81 pracowników. Nad-
obowiązków pozwalają pracownikom od-
zagrożenia pyłowego.
sztygarem górniczym oddziału G-1 jest
działu G-1 wykonywać swe zadania wydaj-
Mimo tak dużych zagrożeń oddział G-1 pracu-
Artur Borkowski, natomiast sztygarem od-
nie i bezpiecznie.
je bezpiecznie i osiąga bardzo dobre wyniki.
działowym inż. Mirosław Gęsicki.
Wojciech Wacławczyk
Arkadiusz Orzechowski
| 15
Pracownicy oddziału wydobywczego G-1 KWK „Pokój” – od lewej: Jarosław Bydłowski, Grzegorz Babik, Grzegorz Stawinoga – sztygar
zmianowy, Adam Fraus, Zbigniew Badura, Arkadiusz Orzechowski, Tomasz Baranowski, Andrzej Franik, Gerard Reiman, Wojciech Wacławczyk
16
|
| 17
Tomasz Baranowski
Gerard Reiman
Jarosław Bydłowski
Fot. Jan Czypionka
Zbigniew Badura
18
|
Kopalnia „Brzeszcze”
Pożar bez precedensu
Zaczęło się podczas nocnej zmiany. Na początku pracownik wentylacji
podczas standardowego obchodu poczuł lekki swąd
| 19
W Y DA R ZEN I A
Ratownicy z „Brzeszcz”, wraz z kierownikiem kopalnianej stacji Dariuszem Kanią, podczas zawodów ratowniczych w „ Jankowicach” otrzymali szczególne wyrazy uznania. Wprawdzie na torze zajęli odległe miejsce, ale wcześniej przez trzy tygodnie sprawdzili swoje umiejętności w praktyce, podczas gaszenia pożaru w kopalni
Ź
ródła tego zapachu musiał długo szu-
godziny od rozpoczęcia akcji ratownicy
kać, bo w pierwszej chwili nie było
musieli wycofać się na drugą linię obrony.
W zagrożonym rejonie nie było jeszcze
wyraźnych symptomów pożaru. Gdy
Palił się rejon ściany 193 w pokładzie 510
pracowników z pierwszej zmiany, a na po-
200 par rąk na pokład
wytypowaliśmy, gdzie może się palić, posła-
zachód, praktycznie cały rejon tego pokła-
przedniej – niedzielnej zmianie nocnej –
liśmy w to miejsce dwa zastępy ratowników
du. Sytuacja była skomplikowana, bo ze
było bardzo małe obłożenie. W momencie
– opowiada Janusz Adamowicz, dyrektor
względu na uwarunkowania produkcyjne
ogłoszenia akcji dyrektor Adamowicz pod-
kopalni „Brzeszcze”.
jest to dla kopalni kluczowy obszar.
jął decyzję o wycofaniu zastępów ratowni-
Dariusz Kania, szef Kopalnianej Stacji Ra-
– To był pożar endogeniczny szczelinowy
czych. Zaraz potem pojawiły się dymy, któ-
townictwa Górniczego, twierdzi, że w takiej
na płocie oddzielającym chodnik wenty-
re wychodziły dyfuzorem szybu „Andrzej
chwili działa pełen automatyzm. Nie ma
lacyjny ściany idącej od starych zrobów
IV”, oddalonym o 2 km od miejsca pożaru,
czasu na rozmyślania, trzeba działać, przy-
eksploatacyjnych ściany wcześniej wyeks-
a potem w wyrobiskach pokazał się otwar-
dzielać ludziom zadania, rozdzielać sprzęt.
ploatowanej i otamowanej – wyjaśnia prof.
ty ogień.
Pożar rozwinął się bardzo szybko, gwał-
Eugeniusz Krause z Kopalni Doświadczal-
– Moc pożaru została określona na 45 me-
townie i intensywnie. W ciągu zaledwie
nej „Barbara”.
gawatów, to porównywalne z mocą małej
20
|
metanowych ze względu na zagrożenie
wybuchem. Gdyby nie zastosowano takiej
taktyki, pożar mógł się rozwinąć i „uciec”
na pochylnię – dzieli się ref leksją prof.
Krause. Pożar był dławiony przez ograniczenie ilości doprowadzanego powietrza
praktycznie aż do zakończenia akcji, a jednocześnie inertyzowany poprzez wprowadzanie gazów obojętnych. Trudnością było
także to, że nie można było nagle przeciąć
dopływu powietrza, trzeba to było robić
stopniowo. W tej chwili problematyczny
rejon jest otamowany czterema korkami
przeciwwybuchowymi.
– Z trzema korkami wlotowymi nie było kłopotu, natomiast pojawił się duży problem
z wykonaniem korka na wylocie. Trzeba to
było robić w dymach, w atmosferze niezdatnej do oddychania i wysokiej temperaturze.
W wyniku pewnych działań wentylacyjnych,
między innymi odwrócenia obiegu powietrza z szybu „Andrzej IV” na szyb „Andrzej
II”, korek wylotowy udało się wykonać – relacjonuje Janusz Adamowicz.
Zrewidowane plany
Pożar zakłócił plany produkcyjne kopalni.
W otamowanym rejonie znajduje się bardzo dobry węgiel, a mająca 3,5 m wysokości ściana dawała praktycznie połowę wydobycia zakładu.
– Trudno powiedzieć, kiedy będzie można
wejść za tamy. Myślę, że nastąpi to najwcześniej za jakieś 10 miesięcy. Prowadzimy analizy, mające odpowiedzieć na pytanie, co dzieje się za tamą. Przede wszystkim
rejon musi się jednak wychłodzić, bo obecnie temperatura może tam sięgać nawet
300 stopni Celsjusza – wyjaśnia dyrektor.
Dodaje też, że do momentu pożaru wydobycie, na poziomie 8,5 tys. t na dobę, realizowane było bez większych problemów. Kopalnia,
poprzez zatrzymywanie ścian, mogła sobie
elektrowni. Prawdopodobnie w złożu do-
Nasilenie trudności
nawet pozwolić na sterowanie produkcją.
szło nawet do zjawisk zbliżonych do pod-
Prof. Krause, sięgając pamięcią wstecz,
– 7 tysięcy ton węgla na dobę, które produ-
ziemnego zgazowania węgla – przypuszcza
stwierdza, że był to jeden z dwóch najtrud-
kujemy obecnie, pochodzi z dwóch ścian.
dyrektor.
niejszych pożarów w ciągu ostatnich 20
Do realizacji planów produkcyjnych braku-
W akcji non stop uczestniczyły cztery zastę-
lat. Inni naukowcy określili to wydarzenie
je nam 1,5 tysiąca ton. Mamy na szczęście
py kopalniane, potem dołączyły Okręgowa
jako najcięższy pożar w powojennej historii
możliwość przyspieszenia zbrojenia ściany,
Stacja Ratownictwa Górniczego w Jaworz-
górnictwa węglowego w Polsce. Twierdzą
która miała być uruchomiona w listopa-
nie i Centralna Stacja Ratownictwa Gór-
tak dlatego, że towarzyszyło mu ogromne
dzie. Prawdopodobnie ściana ta ruszy we
niczego z jednostkami specjalistycznymi
zagrożenie metanowe, decydujące o tym,
wrześniu, więc straty w bieżącym roku będą
– w sumie sześć zastępów.
że akcja stłumienia ognia była trudna do
zminimalizowane. Na pewno bardzo cięż-
– Bywały dni, że w ciągu doby pod ziemią
przeprowadzenia.
ki będzie za to przyszły rok. Już myślimy
pracowało 150 ratowników, kolejnych 50
– W pierwszym dniu pożar tak się rozwi-
o przebudowie harmonogramów, zmianie
osób zaangażowanych było na powierzch-
nął, że ilość tlenku węgla i szybkość reakcji
rozcinek, tak by straty były na minimalnym
poziomie – tłumaczy dyrektor Adamowicz.
ni. Najtrudniejsze, ze względu na zmęcze-
były niesamowite. Sytuacja wymusiła za-
nie i brak snu, były pierwsze dwie doby
stosowanie regulacji dopływu powietrza,
– mówi Dariusz Kania.
bardzo
skomplikowanej
w warunkach
Anna Zych („Trybuna Górnicza”)
Zdjęcia: Jan Czypionka
| 21
LU DZI E I M I EJSCA
Górnicy i ich rodziny modlili się o zdrowie i bezpieczną pracę dla pracowników kopalni „Knurów-Szczygłowice”
Święto knurowskiej kopalni
Knurowscy górnicy modlili się o bezpieczną pracę dla siebie i w intencji
zmarłych kolegów
W
niedzielę, 1 lipca, w knurow-
kopalni „Knurów-Szczygłowice”, ze szcze-
Po mszy świętej przedstawiciele kierow-
skim kościele pw. świętych Cy-
gólnym wspomnieniem emerytów, renci-
nictwa kopalni oraz działających w niej
ryla i Metodego z okazji święta
stów i zmarłych górników.
związków zawodowych tradycyjnie złożyli
Mszę odprawił ks. proboszcz Andrzej Wie-
kwiaty pod Pomnikiem Tragicznie Zmar-
Piotra i Pawła – patronów starej kopalni
„Knurów” (obecnie KWK „Knurów-Szczy-
czorek. W eucharystii uczestniczyli przed-
łych Górników.
głowice” ruch „Knurów”) – odprawiona zo-
stawiciele kierownictwa zakładu oraz licznie
Tegoroczne święto patronów Piotra i Pawła
stała uroczysta msza święta.
zgromadzeni pracownicy z rodzinami i miesz-
odbyło się już po raz drugi w połączonej
Górnicy i ich rodziny modlili się o zdro-
kańcy miasta. Nabożeństwo uświetniły swą
kopalni „Knurów-Szczygłowice”.
wie i bezpieczną pracę dla pracowników
obecnością poczty sztandarowe.
22
|
Tekst i zdjęcia: Stefan Rusinowski
PATRONI KOPALNI
Święto patronów – świętych Piotra i Pawła – reaktywowano po dłuższej przerwie 29
czerwca 1991 r. Był to powrót do tradycji z 1922 r., kiedy dwóm szybom kopalni uroczyście nadano imiona „Piotr” i „Paweł”, ustanawiając jednocześnie jej święto.
Pomnik Tragicznie Zmarłych Górników odsłonięto w 1993 r. dla uczczenia 90. rocznicy
powstania kopalni, w hołdzie górnikom poległym na stanowiskach pracy.
W eucharystii uczestniczyli przedstawiciele kierownictwa zakładu oraz licznie zgromadzeni
pracownicy z rodzinami i mieszkańcy miasta
Po mszy świętej przedstawiciele kierownictwa kopalni oraz działających w niej związków zawodowych tradycyjnie złożyli kwiaty pod
Pomnikiem Tragicznie Zmarłych Górników
| 23
ludzie i miejsca
Pomoc w chorobie
Rozmowa z Markiem Maciejczykiem, przewodniczącym Stowarzyszenia
Ochrony Zdrowia Pracowników KWK „Brzeszcze”
• Mija właśnie 15 lat od momentu zareje-
pierwszej składki, która wynosi 1 procent
poniesiony na leczenie celem ubiegania się
strowania Stowarzyszenia Ochrony Zdrowia
wynagrodzenia netto).
o jego refundację musi wynosić 35 złotych.
Pracowników KWK „Brzeszcze”. Czas ten był
Fundusz Stowarzyszenia Ochrony Zdrowia
Procentowa wysokość rekompensaty kosz-
efektywnie wykorzystany na poszerzenie
Pracowników KWK „Brzeszcze” przezna-
tów kształtuje się odpowiednio: dla człon-
usług świadczonych dla członków SOZ. Jakie
czony jest głównie na dofinansowanie za-
ka SOZ do 60 procent, a dla członka rodzi-
są nowe kierunki rozwoju Stowarzyszenia?
kupu lekarstw związanych z chorobą oraz
ny 40 procent, dofinansowanie szkieł do
– Stowarzyszenie rozwinęło się w szyb-
w innych przypadkach leczenia, popartego
okularów – 100 procent, jednak nie więcej
kim tempie dzięki współpracy z dyrekcją
stosownym zaświadczeniem, jak również
niż 100 złotych i nie częściej niż raz w roku.
kopalni oraz związkami zawodowymi. Już
specjalistycznych badań, wykonywanych
Środki funduszu rozdzielane są zgodnie
w latach 90. podejmowano ważne ustawy,
za odpłatnością, których nie można zrobić
z planem wydatków, uchwalonym przez
aby zapewnić prawidłową opiekę i ochronę
w ramach podstawowej opieki zdrowot-
walne zebranie Stowarzyszenia. Wnioski
ze strony medycyny pracy. Obecnie Stowa-
nej, a także na dofinansowanie kosztów
należy składać w siedzibie SOZ. Rozpatry-
rzyszenie zrzesza w swych szeregach 350
związanych z leczeniem w szpitalu bądź
wane są raz w miesiącu, ale w szczególnych
osób i cieszy się popularnością wśród pra-
też rehabilitacją. Stowarzyszenie utrzy-
przypadkach
losowych,
związanych
ze
cowników kopalni. Istotnym celem Stowa-
muje ścisły kontakt z Zakładem Opieki
zdrowiem, decyzje o przyznaniu świadcze-
rzyszenia jest udzielanie pomocy finanso-
Zdrowotnej w Oświęcimiu. Inicjuje rów-
nia podejmuje zarząd w trybie pilnym.
wej pracownikom, emerytom i rencistom
nież działania zapobiegające szerzeniu
• Jak wszyscy wiemy, pracownik zdrowy to
kopalni „Brzeszcze” oraz ich rodzinom.
się niekorzystnych skutków zdrowotnych,
pracownik wydajny, toteż SOZ, stanowiące
Prawo do uzyskania takiej pomocy naby-
mających związek z charakterem pracy.
mocne ogniwo wsparcia, stara się otoczyć
wają członkowie SOZ po trzech miesią-
SOZ propaguje oraz informuje na bieżąco
swoich członków i ich rodziny szerokim wa-
cach członkostwa (licząc od uiszczenia
w radiowęźle zakładowym i na tablicach
chlarzem świadczeń medycznych, w których
ogłoszeń o wszystkich problemach, które
zakres wchodzą między innymi badania
dotyczą zdrowia członków Stowarzyszenia
umożliwiające wczesną diagnostykę chorób
i ich rodzin.
zawodowych, związanych z wykonywaną
• Reforma społecznego systemu ubezpie-
pracą, i nie tylko...
czeń zdrowotnych w sposób bardzo jasny
– Rzeczywiście, w ramach programu, re-
pokazuje, że pacjent musi niejednokrot-
alizowanego w zakresie profilaktyki zdro-
nie współfinansować swoje leczenie. SOZ
wotnej w ustalonym terminie w punkcie
w znacznej części refunduje koszty lecze-
pierwszej pomocy kopalni „Brzeszcze”,
nia. Jakie są zatem warunki uzyskania po-
organizujemy dla pracowników szczepienia profilaktyczne (na przykład prze-
mocy finansowej?
– Warunki te zostały określone pre-
ciw grypie), oczywiście w porozumieniu
cyzyjnie w regulaminie funduszu
z Działem BHP i dyrekcją kopalni. O tym,
Stowarzyszenia Ochrony Zdrowia
że takie akcje są potrzebne, świadczy fakt,
Pracowników KWK „Brzeszcze”.
że każdorazowo uczestniczy w nich kilka-
Należy przedstawić prawidłowy
dziesiąt osób. Ponadto Stowarzyszenie
rachunek za poniesione koszty
Ochrony Zdrowia na bieżąco modyfikuje
leczenia bądź też rehabilita-
świadczone usługi, czego dowodem była
cji (rachunek zawiera imię
przeprowadzona w ostatnim czasie na
i nazwisko osoby, na rzecz
prośbę pracownic kopalni akcja badania
której został wystawiony,
USG piersi i tarczycy. Należy podkreślić,
nazwę leku lub specy-
że SOZ przy KWK „Brzeszcze” deklaruje
fikację udzielonej po-
również wsparcie finansowe dla publicz-
mocy medycznej oraz
dane wystawcy ra-
|
• Dziękuję za rozmowę.
chunku), dołączyć
Maria Domżał
kopię recepty. Mi-
Fot. Robert Mleczko
nimalny
24
nych placówek służby zdrowia.
koszt
Załoga ostatniego rejsu do Kopenhagi: Dariusz Bartoszek, Ireneusz Chodyra, Andrzej Szymusiak, Grzegorz Bar toń, Ryszard Nierychlo,
Zbigniew Zając, Marek Graczewski, Jarosław Lekki
Zobaczyć zielony promień
Dla Andrzeja Szymusiaka, kierownika Działu Techniki Strzałowej kopalni
„Bielszowice”, żeglarstwo i górnictwo należą do jednej rodziny doznań
K
iedy wyrusza w rejs, to jakby zjeżdżał
– Dzisiejsze jachty są nowoczesne, wyposa-
– Widziałem to – wspomina. – Żeglarska le-
na dół kopalni. Moment, kiedy ląd
żone w wiele urządzeń ułatwiających żeglo-
genda głosi, że kiedy pojawia się zielony pro-
znika z oczu żeglarzy, jest jak wejście
wanie, ale brakuje im duszy – ocenia Szy-
mień, jedna dusza marynarza, który zginął
w ścianę. Pozostaje tylko człowiek i natura.
musiak. Wspomina o „dzielności morskiej”,
na morzu, wraca do naszego świata…
Trzeba być zdanym na swoje umiejętności,
której brakuje współczesnym jednostkom.
wiedzę, doświadczenie. Warunkiem prze-
Chętnie opowiada o ostatnim rejsie – do Ko-
trwania na wodzie i na dole kopalni jest prze-
penhagi, w którym uczestniczyli także inni
strzeganie procedur. Jakiekolwiek odstęp-
górnicy kopalni „Bielszowice”. Znajduje jeszcze
stwo prędzej czy później może dramatycznie
jedną analogię między żeglugą na jachcie a pra-
obrócić się przeciw człowiekowi.
cą w kopalni – to odpowiedzialność za załogę.
– Na morzu jesteśmy sam na sam z naturą
Tydzień na pełnym morzu to jednak co in-
– mówi Szymusiak, który od 17 lat regular-
nego niż dniówki pod ziemią. Inna jest ota-
nie żegluje – najchętniej po Bałtyku i Morzu
czająca przestrzeń, choć niebezpieczeństwa
Północnym. – Czujemy zawsze wielki respekt
porównywalne.
i pokorę wobec tego środowiska. Podobnie
Andrzej Szymusiak wspomina o zielonym
jest w kopalni – dodaje.
promieniu – rzadkim zjawisku, występu-
Andrzej Szymusiak od roku 2000 jest sterni-
jącym w atmosferze podczas zachodu oraz
kiem morskim i od tego czasu zorganizował
wschodu Słońca. Tuż powyżej zachodzącego
15 rejsów pod swoją komendą. W sumie na
lub wschodzącego Słońca bądź zaraz po jego
morzu spędził ponad 6 tys. godzin i pokonał
schowaniu się za horyzontem widoczny jest,
18 tys. mil morskich. Najdłuższy rejs pod jego
zwykle nie dłużej niż przez kilka sekund,
dowództwem to wyprawa do norweskich fior-
niewielki, zazwyczaj zielony obszar na niebo-
dów, która trwała 5 tygodni.
skłonie.
(JC)
– Na morzu jesteśmy sam na sam z naturą
– mówi Andrzej Szymusiak, który od 17 lat
regularnie żegluje
| 25
ludzie i miejsca
Pamiątkowe zdjęcie uczestników turnieju
Nie zabrakło
emocji i zabawy
Kolejny, czwarty już Regionalny Turniej Piłki Nożnej Dzieci i Młodzieży
Niepełnosprawnej Intelektualnie zorganizował Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób
z Upośledzeniem Umysłowym – koło w Bytomiu
M
łodzi zawodnicy, którzy na co
Udowodnili, że mogą być traktowani na
była im posłuszna, to entuzjazm po strzele-
dzień muszą radzić sobie ze swo-
równi ze zdrowymi rówieśnikami.
niu bramki udzielał się wszystkim widzom.
ją ułomnością, dawali na boi-
Radzili sobie doskonale w trudnych boisko-
Widać było, że bardziej chodzi o zabawę niż
sku przykład wyjątkowego zaangażowania.
wych sytuacjach. I choć nie zawsze piłka
o prawdziwą walkę.
26
|
Widać było, że bardziej chodzi o zabawę niż o prawdziwą walkę
Impreza, którą miałem okazję obserwować po
Nad całością czuwał jak zwykle niezawod-
raz kolejny, potwierdziła zasadę, że ta grupa
ny Gienek Kuchta ze Związku Zawodowego
dzieci świetnie się integruje, potrafi walczyć
Ratowników Górniczych KW SA, który był
i bawić się. Drużyny grały na boisku o pucha-
dobrym duchem tej imprezy.
ry, medale i dyplomy. Organizatorzy, wśród
których znalazła się także Kompania Węglowa
Tekst i zdjęcia: Jan Czypionka
Wszyscy uczestnicy zawodów otrzymali
pamiątkowe dyplomy i medale
SA, zadbali o wspaniałą oprawę zawodów.
| 27
ludzie i miejsca
100 lat „Mikołaja”
Rozmowa ze Stanisławem Stryjem, emerytowanym górnikiem, znawcą
historii Rudy Śląskiej
• Historia Rudy Śląskiej jest mocno powiąza-
transportowano elektryczną podwieszaną
na z losami jednej rodziny…
kolejką firmy Wilhelmhutte aus Altwasser.
– To prawda. Rodzina Ballestremów, bo
Wodnorurowe kotły były źródłem energii
o nich mowa, wywarła duży wpływ na roz-
cieplnej przetworzonej w energię mecha-
wój miasta i przemysłu na tym terenie. Ich
niczną, służącą do napędu turbogenerato-
zmysł biznesowy i potrzeby rynku sprawi-
rów o mocy 2400 kilowatów.
ły, że elektrownia „Mikołaj” i koksownia
Turbiny parowe wykonano w Gorlitzer Ma-
„Wolfgang” – dawna „Graf Franz Gru-
schinenbau Anstatt, generatory i wzbudni-
be”, sąsiadujące ze sobą o miedzę, ściśle
ce oraz urządzenia współpracujące wypro-
współpracowały. Dzisiaj w ramach spółki
dukował Siemens Schucer Werke.
„Carbo-Energia”, wchodzącej w skład Gru-
Główna rozdzielnia 6000 V jest przykła-
py Kapitałowej Kompanii Węglowej SA,
dem nowoczesnego obiektu elektroenerge-
funkcjonuje jej podstawowy zakład – elek-
tycznego. Do szyn rozdzielni poprzez odpo-
trociepłownia „Mikołaj”. 100-letni obiekt
wiednią aparaturę przyłączono wszystkie
i ciekawe urządzenia zachęcają do zwie-
zasilania, odbiory powierzchni i urządzeń
dzania. Po modernizacjach elektrownia
zainstalowanych pod ziemią kopalni. Cie-
ciągle pracuje i dla wielu jest wzorem pod
kawym rozwiązaniem były czteroszynowe
względem wydajności i ochrony środowi-
Stanisław Stryj – znawca historii Rudy Śląskiej
ska naturalnego.
systemy szyn zbiorczych prądu trójfazowego (szyny skrajne jednoimienne). Dłu-
• Ponoć losy jej powstania wiążą się z decy-
zapotrzebowanie na energię. 100 lat temu
goletnia eksploatacja i nowe wymagania
zjami, które zapadły podczas rocznicowych
ruszyła praca najnowocześniejszej w tam-
dla urządzeń elektroenergetycznych były
uroczystości z okazji ślubu w rodzinie Balle-
tych czasach elektrowni…
powodem kolejnych modernizacji i unowo-
stremów.
– 27 sierpnia 1912 roku wydano zezwolenie
cześniania zakładu, które przeprowadzono
– Prawdopodobnie tak. W dzienniku hra-
na uruchomienie i oddanie do eksploatacji
w 1937, 1962 i 2007 roku.
biego Ballestrema zanotowano: hrabiow-
trzech kotłów parowych oraz turbogenera-
W przyszłym roku obchodzona będzie
ska para Joanna Jadwiga i Franciszek Ka-
torów. Kotły parowe typu „Garbe” wyko-
setna rocznica uruchomienia zakładu.
rol von Ballestrem 21 czerwca 1908 roku
nano w Duesseldorf Rattinger Rohrenkes-
Miejsce to zachęca do odwiedzania. Nowo-
obchodziła złote gody pożycia małżeń-
selfabrik vorm Durr & Co Ratingen.
czesna infrastruktura odrestaurowanych
skiego. Uroczystości odbywały się w pław-
Dla wytworzenia jednej kilowatogodzi-
i przebudowanych obiektów byłej kopalni
niowickim zamku. I właśnie w tym roku
ny zużywano około 6,35–6,43 kilograma
„Wawel” łączy chlubną przeszłość z dniem
podjęto decyzję budowy nowego zakładu
pary. Kotły były wyposażone w paleni-
dzisiejszym.
górniczo-energetycznego „Graf Franz Gru-
ska z rusztem łańcuchowym firmy Plat-
• Dziękuję za rozmowę.
be”. W skład zakładu wchodziła elektro-
zek z Mikołowa. Węgiel do zbiorników
wnia „Nikolaus” („Mikołaj”), szyb i elektryczne urządzenia wyciągowe „Nikolaus”
oraz koksownia „Wolfgang”. Budowę rozpoczęto w 1910 roku. Wydrążono nowy
szyb. Równolegle budowano elektrownię
i montowano maszynę wyciągową. Po zakończeniu tych robót Królewski Rejonowy Urząd rejonu kopalń Bytom Południe
zwrócił się z wnioskiem do Królewsko-Pruskiego Wyższego Urzędu Górniczego
we Wrocławiu o wydanie zezwolenia na
uruchomienie i oddanie do eksploatacji
urządzeń elektroenergetycznych elektrowni „Nikolaus”.
•
Szybkiej
realizacji
inwestycji
sprzyja-
ła koniunktura na węgiel i coraz większe
28
|
„Graf Franz Grube” na dawnej rycinie
Tekst i zdjęcie: Jerzy Raducki
– Ten jubileuszowy rok jest bardzo ważny dla Fundacji – twierdzi jej prezes Bogdan Ćwięk. Fot. Paweł Palacz
Aktywny wypoczynek
z Fundacją
„Kto ratuje jednego człowieka, ratuje cały świat” – mówi stare żydowskie przysłowie. Fundacja Rodzin Górniczych już 15 lat pomaga wszystkim górnikom i ich najbliższym, którzy znaleźli się w potrzebie. W lecie
popularne są wyjazdy wypoczynkowe organizowane przez FRG
T
en jubileuszowy rok jest bardzo waż-
wypoczynkowym. Nie stronimy od organi-
– przyp. red.). Ten wyjazd był wyjątkowy,
ny dla Fundacji – twierdzi jej prezes
zacji aktywnych form relaksu – mówi Bog-
bo po raz pierwszy instruktor zajmował
Bogdan Ćwięk. – Akcja letnia w tym
dan Ćwięk. – Organizujemy obóz żeglarski
się grupą starszych ludzi i dziećmi pod
roku prezentuje się lepiej niż w poprzed-
w Krzyżach, gdzie młodzi ludzie będą mo-
ich opieką – mówi prezes Ćwięk. Powstało
nich latach. Założyliśmy znaczny wzrost
gli pływać pod okiem doświadczonych in-
ponad 40 prac, które zostaną przekazane
świadczeń w postaci wczasów rodzinnych,
struktorów. W Mrzeżynie dzieci uzdolnio-
przyjaciołom Fundacji na uroczystej gali,
obozów wypoczynkowych, żeglarskich oraz
ne plastycznie po raz czwarty będą miały
która odbędzie się 16 grudnia w Centrum
specjalistycznych. W zeszłym roku wy-
możliwość rozwijania swoich zaintereso-
Kultury w Katowicach. Wtedy też nastąpi
poczywało w ten sposób około 160 osób,
wań. W czasie wakacji można też dosko-
ogłoszenie wyników konkursu ,,Darczyńca
a w tym będzie to nie mniej niż 230 osób
nalić znajomość języków obcych. Podobne
Roku”.
– dodaje prezes. Liczba ta może wzrosnąć,
kursy odbywają się również w czasie roku
Wzrasta nie tylko liczba wypoczywających
bo niektórzy preferują indywidualne wyjaz-
szkolnego. Hitem tegorocznych obozów
dzięki Fundacji. Chce jej pomagać coraz
dy, których koszt zostaje później zwrócony.
stały się zajęcia ze sztuki zdobienia przed-
więcej instytucji i zwykłych ludzi. W ubie-
W tym roku zaplanowano siedem turnu-
miotów. – Do Grzybowa, gdzie przebywało
głych latach liczba sponsorów tzw. insty-
sów wczasowo-obozowych: pięć nad mo-
30 osób, zaprosiliśmy wolontariuszkę zna-
tucjonalnych wyniosła aż 515. Fundację
rzem i dwa na Mazurach. – W większo-
jącą tę sztukę, zwaną decoupage (po fran-
wspierały też 322 osoby prywatne.
ści są to wczasy rodzinne o charakterze
cusku słowo „decouper” znaczy „wycinać”
Paweł Palacz
| 29
ludzie i miejsca
Magia malarstwa
Ciepli, małomówni i nadzwyczaj skromni Alicja i Andrzej Marcolowie
w swoich obrazach rejestrują bogaty koloryt pejzażu, piękno obyczajów
i tradycji śląskich, a także świat snów i marzeń
P
aństwo Marcolowie są małżeństwem
jest samoukiem, który pod bacznym okiem
i nagradzane na wielu wystawach i kon-
od czterdziestu lat, a ich pasją jest ma-
i opieką męża – doświadczonego artysty
kursach plastycznych (Strumień, Rybnik,
larstwo. Co rusz w Palowicach, gdzie
– stale rozwija swój artystyczny kunszt.
Czerwionka, Nakło Śląskie, Katowice, Gli-
mieszkają, ich malarskie sztalugi wypeł-
W jej pracach dominują folklor i dziedzi-
wice, Dąbrówka, Bobrowniki Śląskie, War-
niają obrazy zaułków śląskich miast, sceny
ctwo regionu.
szawa, Ruda Śląska, Bukowina, Bielsko-
wzięte z życia naszych rodzin i wydarzenia
Andrzej Marcol, dziś emeryt górniczy, z wy-
-Biała, Wodzisław Śląski, Przemyśl). Ich
towarzyszące nam na co dzień i od święta.
kształcenia malarz budowlany o specjalno-
obrazy są ozdobą zbiorów lokalnych muze-
Wspólnie przeżywają piękno. Obrazy w oleju
ści dekorator liternik, ponad dwadzieścia
ów, galerii, instytucji i prywatnych miłoś-
i akwarele pokazują świat, który ich otacza
lat pracował w kopalniach „Dębieńsko”
ników malarstwa w całej Polsce. Stanisław
i z którym się identyfikują. Prace są nasyco-
i „Szczygłowice” w Dziale Elektrycznym,
Gerard Trefoń, znany śląski kolekcjoner
ne kolorem realizmu. Z tych swoistych ma-
pod ziemią. Malarstwo sztalugowe uprawia
sztuki, w którego galerii w Rudzie Śląskiej
larskich zdjęć, mających niewątpliwy walor
od lat 70. Ten gorliwy obserwator codzien-
zobaczyć można kilka prac Alicji i Andrze-
dokumentacyjny, biją ciepło i spokój.
nego życia, dla którego wzorem jest malar-
ja Marcolów, bardzo wysoko ceni ich twór-
Alicja Marcol już jako dziecko lubiła malo-
stwo włoskiego renesansu, z powodzeniem
czość. Jak mówi: oczyma artystów widzi-
wać. Później „na chwilę”, związaną z obo-
w pejzażach i scenach rodzajowych poka-
my w niej bogaty koloryt pejzażu, piękno
wiązkami żony i matki, musiała zapomnieć
zuje radość codziennego życia, jego trud,
obyczajów i tradycji, świat snów i marzeń.
o swojej miłość do malarstwa, ale jak przy
odpoczynek i zabawę.
boku męża, który prawie stale malował, nie
Malarstwo intuicyjne Alicji i Andrzeja
wrócić do pasji z dzieciństwa? Pani Alicja
Marcolów wielokrotnie było wyróżniane
30
|
Tekst i zdjęcie: Jerzy Raducki
Konkurs fotograficzny!
Spędzacie wakacje w górach, nad morzem, w mieście albo w innym
ciekawym miejscu? Macie ze sobą aparat fotograficzny? Utrwaliliście
na karcie pamięci ważne chwile i chcecie się podzielić wrażeniami
z innymi Czytelnikami?
Ten konkurs jest dla Was! Przysyłajcie mailem Wasze wakacyjne zdjęcia, koniecznie z dokładnym opisem, gdzie zostały zrobione i kto jest
na nich widoczny. Najlepsze prace opublikujemy na łamach miesięcznika „Kompania Węglowa”.
Termin przysyłania zdjęć z wakacji: 15 września 2012 r.
Adres e-mail: [email protected]
N A S Z E ŚGWAILĘETREI B
AA R B A R Y
Posąg świętej Barbary przed kościołem pod wezwaniem świętego Pawła Apostoła w Rudzie Śląskiej. Fot. Jan Czypionka