s¸owacja

SPIS TREÂCI
4-5
6-7
8-9
10-11
12-13
14
15
16
17
18-19
20-21
22-23
24
25
26-27
28-29
30-32
33
34
35
Austria
Belgia
Cypr
Czechy
Dania
Litwa
¸otwa
Estonia
Rodacy w europracy
Finlandia
Francja
Grecja
Malta
Europass
Hiszpania
Holandia
Irlandia
Nie daj si´ oszukaç!
Islandia
Luksemburg
PUBLIKACJA BEZP¸ATNA
36-37
38-39
40-41
42-43
44
45
46-48
Niemcy
Norwegia
Portugalia
S∏owacja
S∏owenia
Szwajcaria
Szwecja
49 Europejski Portal
M∏odzie˝owy
50
52-55
56-57
58-59
W´gry
Wielka Brytania
W∏ochy
Eures
Koordynator: Wawrzyniec Pater
Tekst: Joanna åwiek
Redakcja merytoryczna: Monika Karpuk,
Marzena Bia∏asek
Projekt graficzny i sk∏ad: Artur Wàsowski
Korekta: Agnieszka Boruszkowska
Druk: Chromapress Sp. z o.o.
Warszawa, czerwiec 2006 r.
Wydawca: Eurodesk Polska
Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji
Narodowa Agencja Programu M¸ODZIE˚
ul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawa
tel. 022 622 66 70, fax 022 622 80 81
www.eurodesk.pl;
[email protected]
Publikacj´ sfinansowano ze Êrodków Komisji
Europejskiej oraz Ministerstwa Edukacji
Narodowej w ramach Programu M¸ODZIE˚.
ISBN 83-919390-6-5
2
wst´p
Polacy nie bojà si´ pracowaç za granicà. W ciàgu pierwszych dwóch lat po rozszerzeniu UE
do pracy na Zachód wyjecha∏o blisko pó∏ miliona rodaków. Najwi´cej do Wielkiej Brytanii i Irlandii.
Te dwa kraje (trzecim by∏a Szwecja) swoje rynki pracy otworzy∏y od razu po rozszerzeniu Unii – 1 maja 2004 r.
Jak radzà sobie nasi rodacy pracujàcy w Unii? Na ogó∏ bardzo dobrze. Pracujà ju˝ nie tylko na budowach,
w hotelarstwie i gastronomii. Ale coraz cz´Êciej w takich bran˝ach, jak administracja czy marketing. Dochód narodowy
Wielkiej Brytanii i Irlandii roÊnie, a nowo przybyli – wbrew prognozom pesymistów – nie zabierajà pracy miejscowym.
Od 1 maja 2006 roku legalnie, bez pozwolenia, mo˝emy pracowaç te˝ w Grecji, Finlandii,
Hiszpanii i Portugalii. Francuzi otwierajà poszczególne sektory, a W∏osi
zwi´kszajà kontyngenty. Ale sà te˝ kraje, które pracownikom z Polski mówià „nie”.
Obawa przed polskà si∏à roboczà okazuje si´ na tyle silna, ˝e na dalszy plan schodzà…
priorytety Unii Europejskiej. O tym, ˝e mobilnoÊç zawodowa jest jednym z nich Êwiadczy
fakt, ˝e rok 2006 Komisja Europejska ustanowi∏a Europejskim Rokiem MobilnoÊci
Zawodowej. Paradoks widaç go∏ym okiem. Unia namawia swoich obywateli
do mobilnoÊci, a rzàdy unijnych paƒstw prowadzà polityk´, która t´ mobilnoÊç utrudnia.
Polacy mogà byç stawiani w Europie za wzór mobilnoÊci. Nas do wyjazdu do pracy
w Unii nie trzeba zach´caç. Ale przed podj´ciem decyzji warto zasi´gnàç informacji – o formalnoÊciach,
zarobkach, kosztach ˝ycia, poszukiwanych specjalistach. Przeglàdajàc niniejszà broszur´ nale˝y jednak pami´taç,
˝e przepisy dotyczàce zatrudnienia polskich obywateli w UE mogà si´ zmieniç. Dlatego informacje w niej
zawarte warto zweryfikowaç w ambasadach i konsulatach lub u konsultantów sieci EURES.
Wawrzyniec Pater
3
AUSTRIA
A
ustriacy zapowiedzieli,
˝e nie otworzà
swojego rynku pracy
dla obywateli „nowej”
Unii a˝ do 2009 r.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
4
JeÊli chcesz legalnie pracowaç
w Austrii, musisz najpierw znaleêç
sobie pracodawc´, który w twoim
imieniu wyst´puje do urz´du pracy
z proÊbà o wydanie pozwolenia na
prac´. Pozwolenie na sta∏e
zatrudnienie otrzymasz jedynie
wtedy, gdy do pracy na danym
stanowisku nie b´dzie ch´tnych
Austriaków oraz innych obywateli
dawnej „pi´tnastki” i pod
warunkiem, ˝e nie b´dà
wyczerpane roczne limity
pozwoleƒ.
Bez problemu pozwolenie dostaje
tzw. personel kluczowy, czyli osoby,
których umiej´tnoÊci
i wykszta∏cenie sà w Austrii
w danym momencie szczególnie
poszukiwane. Natomiast naukowcy
w ogóle nie potrzebujà ˝adnego
pozwolenia.
W ciàgu trzech dni od przyjazdu
trzeba si´ zameldowaç
w magistracie lub gminie.
Za niedope∏nienie tego obowiàzku
grozi grzywna. Musisz tak˝e
pami´taç, ˝e przy wyjeêdzie z tego
kraju nale˝y si´ wymeldowaç.
W Austrii tydzieƒ pracy trwa
40 godzin.
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç
W Austrii nie istnieje minimalne
wynagrodzenie. Ârednia roczna pensja
to ok. 24 tys. euro. Ârednia stawka
piel´gniarki to 5 euro
za godzin´, a budowlaƒca
od 6 do 8. W sezonie w turystyce
mo˝na zarobiç 4-6 euro
za godzin´, z napiwkami
ok. 2 tys. euro miesi´cznie.
... a ile trzeba wydaç Najdro˝ej jest
w Wiedniu. Austriacka ambasada
obliczy∏a, ˝e na prze˝ycie potrzebowa∏
b´dziesz ok. 430 euro miesi´cznie.
To jednak nie wystarczy. Na ˝ycie
b´dziesz musia∏ przeznaczyç co
najmniej 300 euro wiecej, ni˝ obliczono
to w ambasadzie. Ârednie koszty
zakwaterowania to ok. 300 euro,
a jedzenia – 220 euro.
AUSTRIA
8%
TO LIMIT
POZWOLE¡
WYDAWANYCH
CO ROKU DLA
OBCOKRAJOWCÓW.
Poszukiwany
Poszukiwana
O prac´ trudno. W sezonie
naj∏atwiej na budowie. Austriacy
cenià polskich budowlaƒców
za solidnoÊç i starannoÊç.
Sporo pracy czeka tak˝e
w hotelarstwie, gastronomii,
szpitalach (dla lekarzy
i piel´gniarek) oraz domach
opieki. W sezonie narciarskim
problemów ze znalezieniem
pracy nie powinni mieç
instruktorzy narciarstwa.
Info
w sieci
Serwis informacyjny:
www.austria.gv.at
Austriackie poÊrednictwo
pracy: www.ams.or.at
Oferty pracy:
www.jobcenter.at
www.lannet.at/ams
www.jobpilot.at
www.personal.at
www.personalberatung.at
Informator o mo˝liwoÊciach
zatrudnienia:
www.handelsratpolen.at
Praca dla ma∏olata
W tym kraju dzieci mi´dzy
13. a 16. rokiem ˝ycia mogà
pracowaç wy∏àcznie w rodzinnej
firmie. Natomiast osoby powy˝ej
16 lat, jeÊli nie chodzà do szko∏y,
mogà ju˝ byç legalnie
zatrudniane. Jednak zanim
nie ukoƒczà 19 lat, nie wolno
im wykonywaç zadaƒ, które
mog∏yby zaszkodziç ich
zdrowiu lub moralnoÊci.
JeÊli jesteÊ niepe∏noletni, to wolno
ci pracowaç maksymalnie
40 godzin tygodniowo. Nie wolno
ci tak˝e pracowaç w nocy
(mi´dzy 20.00 a 6.00).
Nale˝à ci si´ tak˝e dwa dni
w tygodniu wolnego.
5
BELGIA
2 000
M
imo ˝e w tym kraju
brakuje ràk do pracy
(ok. 50 tys. wakatów),
rzàd w Brukseli zdecydowa∏
o nieotwieraniu rynków
pracy. Wiadomo jednak,
˝e w pewnych sektorach,
takich jak budownictwo,
raczej nie b´dzie problemów
z otrzymaniem pozwolenia.
6
TYLU POLAKÓW PRACOWA¸O
W BELGII W 2005 ROKU.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
W ciàgu 8 dni po przyjeêdzie
z zamiarem podj´cia pracy musisz
zarejestrowaç si´ w urz´dzie
ds. cudzoziemców. Dostaniesz
czasowe pozwolenie na pobyt,
wa˝ne 5 miesi´cy. Potem szukasz
pracy. Gdy znajdziesz firm´,
która zechce ci´ zatrudniç,
twój pracodawca wyst´puje
o pozwolenie na prac´ do jednego
z regionalnych urz´dów pracy.
Jednak zgoda wydawana jest
wy∏àcznie wtedy, gdy na okreÊlone
stanowisko nie mo˝na znaleêç
w Belgii nikogo, kto mia∏by
odpowiednie kwalifikacje.
Z zezwoleniem na prac´
otrzymujemy równoczeÊnie
zezwolenie na pobyt.
Jest ono wa˝ne 12 miesi´cy.
Choç Belgowie bardzo pilnujà
swojego rynku pracy,
to z roku na rok coraz ∏atwiej
dostaç pozwolenie. ¸atwiej jest
natomiast wyjechaç na sta˝.
Nasz kraj ma z Belgià podpisanà
umow´ o wymianie sta˝ystów.
Na tej podstawie mo˝e rocznie
wyjechaç 250 osób.
BELGIA
Poszukiwany
Poszukiwana
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç...
Minimalna p∏aca wynosi
1233,54 euro. Pierwsze
pensje wahajà si´
w granicach 1500-2000 euro.
... a ile trzeba wydaç
Wynaj´cie pokoju w tzw.
dzielnicy europejskiej Brukseli
kosztuje ok. 400 euro, kawalerki
500-800 euro, mieszkania
dwupokojowego ok. 1200 euro.
Jedzenie i rozrywka to wydatek
200–300 euro.
Info
w sieci
Ambasada Belgii
w Polsce: www.belgium.pl
Polskie forum:
www.belgia.net
Strona z og∏oszeniami:
www.expatriates.com/classifi
eds/belgium/
Oferty pracy:
www.orbem.be
www.vdab.be
www.leforem.be
www.monster.be
www.job-career.be
W Belgii brakuje personelu
medycznego – lekarzy,
piel´gniarek, pomocy piel´gniarek
i opiekunek osób starszych. Pracy
nie zabraknie tak˝e dla
budowlaƒców. Naj∏atwiej coÊ
znaleêç elektrykom i stolarzom.
Praca dla ma∏olata
W Belgii mo˝esz pracowaç
po ukoƒczeniu 15. roku ˝ycia.
JeÊli jednak osoba mi´dzy
15. a 16. rokiem ˝ycia nie
ukoƒczy∏a pierwszych dwóch lat
szko∏y Êredniej, nie dostanie
pozwolenia na prac´.
7
CYPR
C
ypryjczycy poszukujà
ràk do pracy i ch´tnie
zatrudniajà Polaków. Trzeba
jednak uwa˝aç na nieuczciwe
agencje zatrudnienia. Przypilnuj
te˝ pracodawc´, ˝eby zawar∏
z tobà umow´ o prac´ na piÊmie
i dok∏adnie ewidencjonowa∏
twój czas pracy.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
Cypryjski rynek pracy jest dla nas
otwarty ju˝ od 1 maja 2004 r. Ale
jeÊli zamierzasz przebywaç w tym
kraju d∏u˝ej ni˝ trzy miesiàce,
musisz uzyskaç prawo pobytu.
Za∏atwiasz je w Urz´dzie Imigracji.
8
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç
P∏aca minimalna wynosi 345
funtów cypryjskich, a po 6
miesiàcach zatrudnienia 367.
(1 euro = 0,57 CYP)
Przyk∏adowe zarobki: szef kuchni
1200 funtów cypryjskich, kucharz
600, pomocnik kucharza 450,
kelner 500 (napiwki do 15 funtów
dziennie), barman 600,
animator 450, fryzjer
i kosmetyczka – minimum
700 funtów cypryjskich,
a kasjerka w supermarkecie
305 funtów cypryjskich.
... a ile trzeba wydaç Cypr
jest drogim krajem. Na ˝ycie
potrzebujemy ok. 700 funtów
cypryjskich (czyli ok. 5200 z∏).
Trzeba si´ liczyç z co najmniej
o 30 proc. wy˝szymi cenami
ni˝ w Polsce. Mieszkanie
i wy˝ywienie, w wypadku
podj´cia pracy w gastronomii
lub hotelarstwie, zazwyczaj
zapewnia pracodawca
(odlicza za to 25 proc.
wynagrodzenia).
Wynaj´cie mieszkania
to Êrednio 250 funtów
cypryjskich miesi´cznie.
Stosunkowo niewiele zap∏acimy
za rozmowy telefoniczne
– 1 minuta po∏àczenia
z Polskà kosztuje 0,10 CYP.
CYPR
Poszukiwany
Poszukiwana
Na Cyprze pracy
nie brakuje. Zw∏aszcza
w sezonie, w bran˝y turystycznej.
Zatrudnienie bez problemu
znajdà barmani, kelnerzy,
baga˝owi, szefowie kuchni,
kucharze, pomocnicy kucharzy,
animatorzy czasu wolnego,
instruktorzy zaj´ç ruchowych,
recepcjonistki, kosmetyczki,
fryzjerzy, masa˝ystki i pokojówki.
Cz´sto na te stanowiska
poszukiwani sà ludzie m∏odzi,
np. studenci.
W tym kraju jest tak˝e praca
dla budowlaƒców: murarzy,
malarzy, elektryków, stolarzy,
spawaczy, hydraulików,
in˝ynierów budowlanych,
300
TYLU POLAKÓW
PRACOWA¸O
LEGALNIE
NA CYPRZE
W 2005 ROKU.
Info
w sieci
architektów, grafików i kreÊlarzy.
Potrzeba tak˝e pracowników bran˝y
spo˝ywczo–handlowej:
pracowników linii produkcyjnych,
piekarzy, rolników, cukierników,
rzeêników, sprzedawców i rybaków.
Tak jak w ca∏ej Europie, bez
problemu prac´ znajdà piel´gniarki,
lekarze i opiekunki osób starszych.
Oficjalna strona Cypru: www.cyprus.gov.cy
Wydzia∏ Ekonomiczno-Handlowy Ambasady RP
na Cyprze: www.wehcypr.org.cy
Portal cypryjskiej Polonii:
leonardo.spidernet.net/Populus/8123/
Portal cypryjski: www.cyprus-net.com
Portal dla Polaków na Cyprze: www.kypros.org.pl
Oferty pracy: www.jobs.com.cy; www.cyprus-mail.com;
www.cyprusweekly.com.cy
9
CZECHY
C
zechy nie stawiajà nam
˝adnych barier. Mo˝emy
podejmowaç prac´
lub rejestrowaç firm´
na identycznych zasadach jak
Czesi. Od momentu wejÊcia
naszych sàsiadów
do UE pracuje nas
w tym kraju o 40 proc. wi´cej.
Przewa˝nie sà to mieszkaƒcy
okolic przygranicznych, którzy
zamiast jeêdziç „za chlebem”
do Warszawy, wybierajà
Prag´ czy Pilzno.
10
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
Choç nie potrzebujemy ˝adnych
zezwoleƒ, pracodawcy sà jednak
zobowiàzani poinformowaç czeski
urzàd pracy o tym, ˝e zatrudniajà
cudzoziemca.
Podobnie jest przy prowadzeniu
dzia∏alnoÊci gospodarczej. Je˝eli
jednak okres wykonywania us∏ugi
przekracza 3 miesiàce, trzeba
zg∏osiç dzia∏alnoÊç w Urz´dzie
Rejestracji Przedsi´biorców
(Zivnostensky Urad).
JeÊli chcesz przebywaç
w Czechach d∏u˝ej ni˝ przez
30 dni, powinieneÊ w komisariacie
policji zg∏osiç miejsce swojego
zamieszkania. Gdy mieszkasz
w Czechach d∏u˝ej ni˝ 3 miesiàce,
mo˝esz wystàpiç o pozwolenie
na pobyt czasowy (w czeskiej
placówce konsularnej w Polsce
lub Wydziale ds. Cudzoziemców
Komendy Policji w Pradze).
Nie jest to obowiàzkowe, lecz
umo˝liwia m.in. póêniejsze ubieganie
si´ o pozwolenie na pobyt sta∏y
czy g∏osowanie w wyborach
do Parlamentu Europejskiego.
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç...
Minimalna p∏aca to 207 euro.
Ârednio miesi´cznie jednak
zarabia si´ ok. 700 euro,
za godzin´ – 1,5 euro.
Najwy˝sze pensje sà w okolicach
Pragi, Pilzna i centralnej Bohemii.
CZECHY
12 635
TYLU POLAKÓW BY¸O
ZATRUDNIONYCH
W 2005 R. W CZECHACH.
... a ile trzeba wydaç
Zarobki w tym kraju nie sà mo˝e
osza∏amiajàce, ale koszty
utrzymania znacznie ni˝sze
ni˝ na Zachodzie. Ceny podobne
do polskich. Cz´sto oszcz´dza si´
jednak na jedzeniu, bo w wielu
czeskich firmach dostaje si´
bony ˝ywieniowe.
Info
w sieci
Poszukiwany
Poszukiwana
Prac´ mo˝na znaleêç
w przemyÊle samochodowym,
elektrotechnicznym, optycznym,
gumowym i zwiàzanym z obróbkà
drewna. Poszukiwani sà hutnicy,
specjaliÊci obrabiania metali
i górnicy. Na brak zaj´cia nie mogà
narzekaç tak˝e tokarze, Êlusarze
i fryzjerzy. W sezonie (zarówno
letnim, jak i zimowym) b´dzie ci
∏atwo znaleêç prac´ w hotelach
i punktach gastronomicznych.
Wydzia∏ Ekonomiczno-Handlowy Ambasady
RP w Pradze: www.weh.cz
Czeski portal informacyjny: www.czech.cz
Oferty pracy: www.onrea.net; www.grafton.cz;
www.ajob.cz; www.jobatlas.cz; www.jobs.cz
Praca dla ma∏olata
W Czechach mo˝na
pracowaç powy˝ej 15. roku
˝ycia. Jednak pracownicy
do 18 lat sà traktowani
szczególnie. Przede
wszystkim nie wolno
ich zatrudniaç w ci´˝kich
warunkach fizycznych,
np. w kopalniach
– czy psychicznych
(np. w ciasnych
pomieszczeniach).
Zakazana jest tak˝e praca
osób niepe∏noletnich
w nocy i w godzinach
nadliczbowych. W tym
kraju nie wolno zap∏aciç
nastolatkowi mniej ni˝
200 euro miesi´cznie.
11
DANIA
D
ania bardzo d∏ugo si´ waha∏a, czy otworzyç
od 1 maja 2006 r. swój rynek pracy dla
imigrantów z „nowej” Unii. Ostatecznie si´ nie
zdecydowa∏a, ale wprowadzi∏a pewne u∏atwienia.
Firmom tym ∏atwiej uzyskiwaç
pozwolenia na pobyt i prac´
dla zatrudnianych przez siebie
obywateli z paƒstw „nowej” Unii.
Bilans
zysków i strat
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
JeÊli chcesz pracowaç w tym
kraju, musisz najpierw znaleêç
pracodawc´, a póêniej ubiegaç si´
o pozwolenie na pobyt i prac´
w ambasadzie Danii w Polsce
lub na miejscu w Urz´dzie
Imigracyjnym. JeÊli zamierzasz
w tym kraju przebywaç d∏u˝ej ni˝
90 dni, musisz si´ zarejestrowaç
w Urz´dzie Imigracyjnym. Wi´cej
informacji: www.udlst.dk lub
www.ambasadadanii.pl.
12
Uwaga: Od 1 maja 2006 r.
pozwolenie na prac´
∏atwiej zdobyç:
studentom – osoby studiujàce
w Danii i jednoczeÊnie pracujàce
majà takie same prawa, jak
studenci ze „starych” paƒstw
Unii. To oznacza, ˝e ∏atwiej im ni˝
innym Polakom dostaç
pozwolenie na prac´
w niepe∏nym wymiarze godzin.
pracownikom duƒskich firm,
które przy∏àczy∏y si´ do systemu
uk∏adów zbiorowych.
Ile mo˝na zarobiç...
Fryzjer w Kopenhadze zarabia
8000 koron (1 euro = 7,5 DKK).
Bardzo dobrze zarabiajà
specjaliÊci. Na przyk∏ad logistyk
dostaje co miesiàc na konto
26 000 koron, a administrator sieci
komputerowej ponad 23 000
koron. W sezonie najlepiej si´
zarabia przy zbiorze jab∏ek,
gruszek, kukurydzy, grochu
i cebuli – ok. 100 koron za godzin´.
Gorzej jest przy truskawkach,
bo zalewie 44 korony.
DANIA
1 700
TYLE OSÓB
WYJECHA¸O
DO PRACY W DANII
W 2005 ROKU.
... a ile trzeba wydaç Mieszkanie
mo˝na wynajàç za 6000 koron
miesi´cznie, dom za 10000-40000
koron (plus op∏aty). Przy pracy
sezonowej jest ∏atwiej. Kiedy jest
ciep∏o (czyli od maja do wrzeÊnia),
zazwyczaj znajdziesz miejsce na
rozbicie namiotu u swojego
pracodawcy. Pracodawca na ogó∏
zapewnia te˝ ∏azienk´ i dost´p do
kuchni. W pozosta∏ych miesiàcach
masz zagwarantowane lokum,
choç czasem p∏atne.
Poszukiwany
Poszukiwana
Prac´ znajdà lekarze,
piel´gniarki, pracownicy opieki
spo∏ecznej, kucharze, kelnerzy.
W sezonie naj∏atwiej znaleêç coÊ
w rolnictwie: przy zbiorze
truskawek, grochu, cebuli,
kukurydzy, jab∏ek, gruszek,
w szkó∏kach ogrodniczych, przy
drzewkach bo˝onarodzeniowych
lub adwentowych wiankach. Praca
sezonowa zaczyna si´ w marcu
(szkó∏ki), koƒczy w grudniu
(Êwiàteczne drzewka).
Uwaga: Nie musisz znaç
duƒskiego. W wielu firmach
j´zykiem roboczym jest angielski.
Info
w sieci
Ambasada Królestwa
Danii w Warszawie:
www.ambasadadanii.pl
Praktyczne informacje:
www.udlst.dk
www.workindenmark.dk
Informacje dla przedsi´biorców:
www.investindk.dk
Duƒskie poÊrednictwo pracy:
www.ams.dk
www.jobnet.dk
Oferty pracy:
www.jobbank.dk
www.stepstone.dk
www.seasonalwork.dk
13
LITWA
N
a Litw´ nie wyje˝d˝a si´
dla pieni´dzy. To jedno
z tych paƒstw, w których zarabia
si´ najmniej. Ale równoczeÊnie
to jeden z najtaƒszych
krajów europejskich.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
14
Na Litwie Polacy nie potrzebujà
˝adnych pozwoleƒ na prac´.
JeÊli jednak zamierzasz w tym kraju
przebywaç d∏u˝ej ni˝ trzy miesiàce,
musisz swój pobyt zalegalizowaç.
Wniosek nale˝y z∏o˝yç w litewskiej
placówce w Polsce
lub w komisariacie policji
na Litwie. Tygodniowy czas pracy
to 40 godzin. Nadgodziny
to nie wi´cej ni˝ 4 godziny
w ciàgu dwóch dni.
Poszukiwany
Poszukiwana
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç…
P∏aca minimalna na Litwie
to 145 euro, czyli ok. 500 litów
miesi´cznie. Ârednio jednak
zarabia si´ dwa razy tyle – ok.
318 euro. Stawka za
nadgodziny to 1,5 stawki
godzinowej.
… a ile trzeba wydaç Litwa
to najtaƒszy kraj w centralnej
i wschodniej Europie. Czyli
zap∏acisz tu mniej za czynsz,
media i jedzenie.
Info w sieci
W zwiàzku z du˝à migracjà
zarobkowà Litwinów, zwi´ksza
si´ w tym kraju liczba wolnych miejsc
pracy. Pod koniec 2005 roku
odnotowano 7,6 tysiàca wakatów,
to o prawie 1,5 tysiàca wi´cej ni˝ pó∏
roku wczeÊniej. O prac´ naj∏atwiej
na wysoko wyspecjalizowanym
stanowisku, np. informatyka,
elektronika, doradcy czy konstruktora.
Brakuje tak˝e kierowców
samochodów ci´˝arowych. W sezonie
mo˝na zaczepiç si´ na budowach.
Praca dla ma∏olata Na Litwie mo˝na
pracowaç od 16. roku ˝ycia.
Ambasada Polski na Litwie: www.polandembassy.lt
Informacje dla przedsi´biorców: www.weh-wilno.lt
Strona z informacjami o Litwie: www.litnet.lt/lithuania
¸OTWA
Bilans
zysków i strat
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
Nie potrzebujemy pozwolenia
na prac´. JeÊli jednak zamierzasz
pozostaç w tym kraju d∏u˝ej ni˝
6 miesi´cy, musisz zarejestrowaç si´
w Urz´dzie ds. Obywatelstwa
i Migracji (www.ocma.gov.lv lub
www.pmlp.gov.lv). Prac´ znajduje si´
g∏ównie przez znajomych. Dlatego
sieç agencji poÊrednictwa pracy nie
jest zbyt dobrze rozwini´ta.
Na ¸otwie pracuje si´
40 godzin tygodniowo.
Nadgodziny trzeba ustaliç
z pracodawcà na piÊmie.
Nie mogà one
przekroczyç 48 godzin
Info
w ciàgu miesiàca.
w sieci
Ile mo˝na zarobiç…
Minimalne wynagrodzenie
to 0,76 euro za godzin´. Przeci´tnie
zarabia si´ ok. 343 euro miesi´cznie.
... a ile trzeba wydaç Koszty
utrzymania sà porównywalne
do polskich. Najdro˝ej jest
w Rydze. Przeci´tny czynsz za
dwupokojowe mieszkanie wynosi
przynajmniej od 100 do 200 LVL
(1 euro = 0,7 LVL).
Wynajmujàcy cz´sto ˝àdajà
zap∏acenia za trzy miesiàce z góry.
¸
otysze ju˝ dwa lata
temu dali nam
nieograniczony dost´p
do swojego rynku pracy.
Poszukiwany
Poszukiwana
Na ¸otwie najwi´cej pracy
jest dla ochroniarzy, krawców,
konstruktorów i bankowców. Jest te˝
sporo ofert pracy w przetwórstwie
rybnym. W sezonie ∏atwo o prac´
tak˝e w lasach i na budowach.
Praca dla ma∏olata
Na ¸otwie zakazane jest
zatrudnianie poni˝ej 15. roku ˝ycia.
Ambasada RP w Rydze:
Osoby mi´dzy 15. a 18. rokiem
www.ambpolriga.lv
˝ycia mogà pracowaç nie wi´cej ni˝
Informacje dla przedsi´biorców:
www.poltrade.lv
35 godzin tygodniowo. Nie wolno
Paƒstwowa Agencja Zatrudnienia: im te˝ zostawaç w pracy po
www.nva.lv
godzinach ani pracowaç w nocy.
Oferty pracy: www.workingday.lv
15
ESTONIA
W
Estonii doÊç ∏atwo
znaleêç prac´.
Tamtejsze firmy cz´sto
og∏aszajà si´ w polskich
urz´dach pracy.
My jednak niezbyt ch´tnie
wyje˝d˝amy do tego kraju.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
Prac´ mo˝esz podejmowaç bez
˝adnych przeszkód. JeÊli chcesz
w tym kraju przebywaç d∏u˝ej ni˝
trzy miesiàce, musisz uzyskaç
pozwolenie na pobyt. Jak je
zdobyç? Wystarczy z∏o˝yç wniosek
o przyznanie wizy pobytowej
w ambasadzie Estonii w Polsce lub
w estoƒskim urz´dzie ds. migracji.
Pozwolenie to jest wydawane
na 5 lat. Wi´cej informacji na:
www.estemb.pl lub www.mig.ee.
16
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç...
Pensja minimalna to 172 euro
(2691 koron). Ârednia pensja
w Estonii wynosi 8291 koron
miesi´cznie i 47,76 koron
za godzin´ (1 euro = 15,6 EEK).
... a ile trzeba wydaç
Ceny sà podobne do polskich.
Poszukiwany
Poszukiwana
Budowlaƒcy, elektrycy,
stolarze, kucharze, barmani, kelnerzy.
Info
w sieci
Praca dla ma∏olata ˚eby zatrudniç
osob´ w wieku poni˝ej 18 lat, trzeba
uzyskaç zezwolenie wydawane przez
estoƒskà inspekcj´ pracy. Mo˝e
je dostaç ju˝ trzynastolatek. Jednak
trzynasto-, czternastolatkowie mogà
pracowaç wy∏àcznie w wakacje i nie
d∏u˝ej ni˝ 4 godziny dziennie. Osoby
powy˝ej 15 lat, które nie chodzà
do szko∏y, mogà pracowaç o dwie
godziny d∏u˝ej. Niepe∏noletni nie
mogà pracowaç w warunkach
szkodliwych dla ich zdrowia fizycznego
i psychicznego oraz w miejscach
zagro˝onych wypadkiem.
Ambasada Estonii w Polsce: www.estemb.pl
Ambasada Polski w Estonii: www.poola.info/pol
Informacje dla pracownikow
i przedsi´biorców: www.poola.ee
Informacje o Estonii: www.estonica.org
Poradnik dla przedsi´biorców: www.investinestonia.com
RODACY W EUROPRACY
FORUM DYSKUSYJNE
EURODESK POLSKA
RODACY
ODACY W
W EUROPRACY
ROPRACY
Szukasz informacji o pracy za granicà? Forum Eurodesk Polska
pomo˝e ci je znaleêç! Za jego poÊrednictwem mo˝esz porozmawiaç
z tymi, którzy, tak jak ty, chcieliby wyjechaç do pracy za granic´ i z tymi,
którzy ju˝ wyjechali. Tych ostatnich sà setki tysi´cy. Pracujà sezonowo
lub na sta∏e. Zarabiajà w euro, funtach, koronach. To oni sà najlepszym
êród∏em praktycznych informacji: ile mo˝na zarobiç, jak za∏atwiç
formalnoÊci, na co zwracaç uwag´. Pomogà, podpowiedzà, doradzà.
Gdzie? Na forum Eurodesk Polska „Rodacy w EUropracy”.
www.eurodesk.pl/rodacy
WejÊcie do forum znajduje si´ na stronie
g∏ównej Eurodesk Polska – www.eurodesk.pl
17
FINLANDIA
P
arlament fiƒski d∏ugo
zwleka∏, ale ostatecznie
zdecydowa∏ si´ na otworzenie W Finlandii pracuje si´ krócej ni˝
dla Polaków swojego rynku
w wi´kszoÊci paƒstw Unii, bo
pracy od 1 maja 2006 r.
zaledwie 37,5 godziny tygodniowo.
Nadgodziny wynoszà maksymalnie
38 godzin rocznie. Za prac´
po godzinach p∏aci si´ wi´cej.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
18
Choç nie potrzebujemy
ju˝ pozwolenia na prac´, nadal
wymaga si´ od nas pozwolenia
na pobyt. W ciàgu tygodnia od
zamieszkania w Finlandii
powinieneÊ zg∏osiç si´ do Biura
Ewidencji LudnoÊci (Maistraatti).
Otrzymuje si´ wówczas numer
ewidencyjny, z którym nale˝y udaç
si´ do biura instytucji ubezpieczenia
spo∏ecznego (KELA), gdzie trzeba
odebraç Kart´ Ubezpieczenia
Zdrowotnego (karta KELA).
FINLANDIA S¸YNIE
Z WYSOKICH PODATKÓW
I INNYCH OBCIÑ˚E¡
SOCJLANYCH.
OD ÂREDNIEJ PENSJI,
KTÓRA WYNOSI BRUTTO
2,1 TYS. EURO, TRZEBA
ODLICZYå OKO¸O
JEDNEJ TRZECIEJ.
„Newsweek Polska”
Za dwie pierwsze godziny stawka
wzrasta o 50 proc., za kolejne – jest
ju˝ podwójna.
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç...
Nie istnieje tu poj´cie p∏acy
minimalnej. Ârednie miesi´czne
wynagrodzenie wynosi
ponad 2 tys. euro. Przyk∏adowe
zarobki: robotnik przemys∏owy
ok. 12 euro za godzin´, elektryk ok.
14 euro, niewykwalifikowany robotnik
budowlany co najmniej 6,6 euro.
... a ile trzeba wydaç Na ˝ycie
potrzeba minimum 500-600 euro
miesi´cznie. Trzeba liczyç si´
z tym, ˝e co najmniej po∏ow´ tej
sumy poch∏onie zakwaterowanie.
FINLANDIA
Mo˝na natomiast próbowaç
zaoszcz´dziç na jedzeniu.
Wi´ksze zak∏ady pracy majà
zazwyczaj w∏asnà, tanià sto∏ówk´.
Przyk∏adowe ceny w Finlandii:
• hamburger
lub hot-dog – ok. 3,5 euro,
• lunch w restauracji – ok. 9 euro,
• 1 litr oleju nap´dowego
– ok. 0,80 euro,
• 1 litr benzyny – ok.1,2 euro.
Info
w sieci
FINOWIE, CHOå
ÂWIETNIE ZNAJÑ
ANGIELSKI,
SZUKAJÑ
PRACOWNIKÓW,
KTÓRZY ZNAJÑ
FI¡SKI NA CO
NAJMNIEJ
PODSTAWOWYM
POZIOMIE.
Wydzia∏ Ekonomiczno-Handlowy
Ambasady RP w Republice Finlandii:
www.embassyofpoland.fi/weh/polska/etusivu.htm
Ambasada Finlandii w Polsce: www.finland.pl
Ministerstwo Pracy: www.mol.fi
Departament Imigracji: www.uvi.fi
Informacje dla przedsi´biorców: www.investinfinland.fi
Oferty pracy: www.jobline.fi
Poszukiwany
Poszukiwana
Naj∏atwiej o prac´
dla specjalistów w bran˝y IT
(programiÊci, specjaliÊci obs∏ugi
sieci komputerowych czy
eksperci w zakresie aplikacji
komputerowych). Finlandia
poszukuje tak˝e lekarzy,
opiekunów, dentystów
i sprzàtaczek. Bez wi´kszego
problemu znajdziemy te˝ prac´
sezonowà. Finlandia znana jest
z ofert pracy przy zbiórce runa
leÊnego. Mo˝na tak˝e zaczepiç
si´ na farmach warzywnych,
a bardziej wytrzymali
– zwierzàt futerkowych.
19
FRANCJA
1
maja 2006 r. Francja uchyli∏a dla Polaków drzwi swojego
rynku pracy. B´dzie nam ∏atwiej ni˝ dotychczas podjàç prac´
w 61 zawodach w siedmiu sektorach: budownictwie, robotach
publicznych, hotelarstwie i gastronomii, rolnictwie, przemyÊle
maszynowym i metalowym, przemyÊle przetwórczym i handlu
nieruchomoÊciami. Ale nadal potrzebujemy pozwoleƒ na prac´.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
˚eby dostaç prac´, trzeba znaç
jezyk francuski i przejÊç procedur´
dopuszczajàcà do pracy.
Obowiàzuje to wszystkich
– niezale˝nie od tego czy starasz
si´ o prac´ w bran˝y, w której
zliberalizowano zasad´ zatrudniania
obcokrajowców, czy nie. Ró˝nica
w porównaniu ze stanem sprzed
1 maja 2006 r. polega jednak na
20
tym, ˝e pracodawca nie b´dzie
móg∏ odmówiç zatrudnienia
obcokrajowca wykonujàcego jeden
z zawodów, które znalaz∏y si´ na
og∏oszonej przez w∏adze francuskie
liÊcie 61 zawodów, w których ∏atwiej
b´dzie podjàç prac´.
Procedura uzyskania pozwolenia
na prac´ jest skomplikowana, trzeba
mieç kart´ pracy i kart´ pobytu.
Pozwolenie na prac´ za∏atwia
pracodawca. Sk∏ada on wniosek
w Dyrekcji Departamentu Pracy,
Zatrudnienia i Szkolenia
Zawodowego (DDTEEP) oraz ofert´
zatrudnienia w Krajowej Agencji ds.
Zatrudnienia (ANPE). ANPE wydaje
opini´, na podstawie której DDTEEP
podejmuje decyzj´. JeÊli jest ona
pozytywna, pracodawca uiszcza
op∏at´ w Urz´dzie ds. Migracji
Mi´dzynarodowej (OMI), a ca∏a
dokumentacja jest przesy∏ana do
konsulatu francuskiego w Polsce.
Podobna procedura obowiàzuje
przy zatrudnianiu pracowników
sezonowych.
¸atwiej wyjechaç na sta˝.
Ka˝dego roku w ramach wymiany
sta˝ystów do Francji mo˝e wyjechaç
1000 osób. Kryteria: wiek od 18
do 35 lat, znajomoÊç j´zyka
francuskiego i co najmniej
zawodowe wykszta∏cenie.
FRANCJA
Sta˝ trwa 3 miesiàce z mo˝liwoÊcià
przed∏u˝enia do 28 miesi´cy.
Przyszli sta˝yÊci mogà te˝
skontaktowaç si´ ze
Stowarzyszeniem Rozwoju Wymiany
Zawodowych Sta˝ystów w Europie
ADESPE (www.adespe.com).
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç...
Minimalna stawka to 7,19 euro za
godzin´ lub 1197 euro miesi´cznie.
Info
w sieci
Poszukiwany
Poszukiwana
... a ile trzeba wydaç
Za najtaƒsze mieszkanie w Pary˝u
zap∏acisz najmniej 350 euro
(na prowincji ok. 280 euro).
Drugie tyle wydasz na jedzenie.
Na wyjÊcie do knajpki trzeba
przeznaczyç ok. 15-20 euro.
Bilet miesi´czny to wydatek
ok. 30 euro, rogalik maÊlany
kosztuje 1 euro, woda mineralna
ok. 3 euro (tyle co wino).
Ambasada Francji: www.ambafrance-pl.org
Ambasada RP we Francji: www.ambassade.pologne.net
Ministerstwo Pracy: www.travail.gouv.fr
Krajowa Agencja ds. Zatrudnienia: www.anpe.fr
Oferty pracy: www.monster.fr; www.emploi-saisonnier.com
Oferty dla pracowników sezonowych: www.cidj.com
www.emploi.org
Najbardziej brakuje
piel´gniarek, lekarzy i opiekunów
osób starszych. Prac´ znajdà
te˝ stoczniowcy, metalurdzy
oraz specjaliÊci w zakresie prac
remontowo-budowlanych. W sezonie
francuscy rolnicy ch´tnie zatrudniajà
przy zbiorze winogron, jab∏ek, borówek
i uprawie warzyw. Wymagana jest
znajomoÊç j´zyka francuskiego.
Po angielsku raczej si´ nie dogadasz.
Praca dla ma∏olata Obcokrajowcy
mogà pracowaç od 17. roku ˝ycia.
Pozwolenie na prac´ uzyskajà jednak
tylko wtedy, kiedy poka˝à bilet
powrotny. Jednak zanim nie ukoƒczà
18 lat, nie wolno im pracowaç
d∏u˝ej ni˝ 35 godzin tygodniowo,
ani w godzinach nocnych.
21
GRECJA
G
recja z decyzjà zwleka∏a do ostatniej
chwili. Ostatecznie jednak na dwa
dni przed 1 maja 2006 r. zdecydowa∏a si´
na otworzenie swojego rynku pracy.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
22
Nie musimy ju˝ mieç pozwolenia
na prac´. Osoby, które zamierzajà
pozostaç w Grecji na okres
d∏u˝szy ni˝ 90 dni sà zobowiàzane
do z∏o˝enia wniosku o pozwolenie
na pobyt na najbli˝szym posterunku
policji, w ciàgu 8 dni od przyjazdu.
Procedura wydania takiego
pozwolenia jest prosta,
a koszt nie przekracza 1 euro.
5 000
TYLU POLAKÓW
DOSTA¸O
POZWOLENIE
NA PRAC¢
W GRECJI
W 2005 ROKU.
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç...
Dniówka w sezonie wynosi
25-30 euro. Ârednia pensja
robotnika na budowie
to 1200 euro miesi´cznie.
Pensja minimalna
to 668 euro miesi´cznie.
... a ile trzeba wydaç
Wynaj´cie kawalerki to wydatek
ok. 250-300 euro miesi´cznie.
Za tani obiad w restauracji
trzeba zap∏aciç 10-20 euro.
JeÊli na obiad wystarczy ci
hamburger, to wydasz
na niego ok. 2 euro. Chleb
kosztuje 1 euro, mleko 1,2.
GRECJA
Poszukiwany
Poszukiwana
W Grecji naj∏atwiej o prac´
sezonowà – na budowach,
przy zbiorze owoców oraz
w bran˝y turystycznej.
Jednak w hotelarstwie
czy gastronomii prac´
dostaniesz tylko wtedy,
gdy mo˝esz si´ pochwaliç
znajomoÊcià angielskiego
lub niemieckiego. Kobiety
najcz´Êciej dostajà prac´
jako sprzàtaczki i opiekunki
osób starszych. Grecy cenià
te˝ polskich in˝ynierów,
architektów i marynarzy.
BEZ ZNAJOMOÂCI
GRECKIEGO
MO˚NA LICZYå
TYLKO NA
BARDZO PROSTÑ
PRAC¢ PRZY
ZBIORACH
OWOCÓW, PRAC¢
W POLU,
SPRZÑTANIE.
Info
w sieci
Praca dla ma∏olata
Osoby poni˝ej 18. roku ˝ycia
potrzebujà pozwolenia na prac´.
Bez takiego pozwolenia mo˝na
tylko udzielaç si´ w biznesie
rodzinnym i sztuce. Osobom
niepe∏noletnim nie wolno
pracowaç w niebezpiecznych
i szkodliwych warunkach.
Nie wolno im te˝ pracowaç
wi´cej ni˝ 6 godzin dziennie
i 30 godzin tygodniowo.
Ambasada RP w Grecji: www.poland-embassy.gr
Greckie poÊrednictwo pracy: www.oaed.gr
Informacje na temat rynku pracy w Grecji:
www.adecco.gr; teach.english.freeservers.com
Strona poÊwi´cona Grecji (wiele u˝ytecznych linków):
www.gogreece.com
23
MALTA
N
a Malcie wszyscy
obywatele UE, niezale˝nie
czy z paƒstw „nowej”, czy
„starej” Unii, muszà uzyskaç
pozwolenie na prac´. I wcale
nie jest to takie ∏atwe.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
Wszystkie formalnoÊci za∏atwia twój
pracodawca. Musi on udowodniç,
˝e oferowana praca nie zosta∏a
przyj´ta przez Maltaƒczyków. Razem
z pozwoleniem na prac´ uzyskujesz
pozwolenie na pobyt. Zazwyczaj
wydaje si´ je na rok, rzadko na trzy
lata. JeÊli wyje˝d˝asz do pracy
sezonowej krótszej ni˝ trzy miesiàce,
nie musisz mieç pozwolenia na pobyt.
ZnajomoÊç j´zyka angielskiego jest tu
powszechna, aby pracowaç nie
24
musisz znaç maltaƒskiego!
Zabronione jest zatrudnianie osób
poni˝ej 16. roku ˝ycia.
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç…
Miesi´czna p∏aca minimalna wynosi
543 euro. Cztery razy w roku
(w marcu, czerwcu i grudniu) rzàd
przyznaje bonusy wszystkim
zatrudnionym na pe∏nym etacie.
... a ile trzeba wydaç Koszty
utrzymania sà ni˝sze ni˝ w innych
paƒstwach „starej” Unii, jednak
systematycznie rosnà. B´dziesz
Info
w sieci
potrzebowaç ok. 300 euro
na miesiàc.
Poszukiwany
Poszukiwana
Naj∏atwiej o prac´ w okresie
wakacyjnym. OczywiÊcie w bran˝y
turystycznej. Potrzebni sà przede
wszystkim kelnerzy, barmani, kucharze,
pomocnicy kuchenni, pokojówki,
recepcjoniÊci, kierowcy, stolarze
i animatorzy kultury. Poza sezonem
praca jest w zasadzie tylko dla
specjalistów takich jak administratorzy
sieci, programiÊci, technicy
komputerowi, farmaceuci i finansiÊci.
Centrum Informacji Europejskiej na Malcie:
www.mic.org.mt/default.htm
Publiczne s∏u˝by zatrudnienia: www.etc.gov.mt
Oferty pracy: www.etc.gov.mt; www.jobs-in-europe.net/malta.html;
www.il-monti.com/html/jobs_1s.html; www.prlmalta.com
EUROPASS 1
2
to pi´ç przejrzystych
dokumentów, dzi´ki
którym zaprezentujesz
swoje osiàgni´cia w sposób
zrozumia∏y dla przysz∏ego
pracodawcy.
3
Europass – CV – ˝yciorys o jednakowym
uk∏adzie dla wszystkich.
Europass – Paszport J´zykowy
– formularz, w którym opiszesz swojà
znajomoÊç j´zyków.
Europas – MobilnoÊç
– wykaz zagranicznych wyjazdów
szkoleniowych, w których uczestniczy∏eÊ.
4
Europass – Suplement do Dyplomu
– dokument opisujàcy przebieg twojej
nauki (wydawany jest wraz z dyplomem
studiów wy˝szych).
5
Suplement do Dyplomu Potwierdzajàcego
Kwalifikacje Zawodowe – dokument
szczegó∏owo przedstawiajàcy twoje
kwalifikacje (wydawany jest ze Êwiadectwem
ukoƒczenia szko∏y zawodowej).
Wi´cej informacji oraz formularze Europass – CV i Paszportu J´zykowego:
http://europass.cedefop.eu.int; www.leonardo.org.pl (Krajowe Centrum Europassu).
25
HISZPANIA
1
maja 2006 r. Hiszpania
otworzy∏a dla nas swój
rynek, jeÊli jednak nie
znasz j´zyka, mo˝e byç
ci ci´˝ko dostaç etat.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
26
Hiszpania nie tylko otworzy∏a
dla Polaków swój rynek pracy.
RównoczeÊnie mamy takie same
prawa do Êwiadczeƒ socjalnych,
jak Hiszpanie. Zniesiono równie˝
obowiàzek rejestrowania swojego
pobytu. Wi´cej informacji na
www.polonia.es.
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç... W Madrycie
za sprzàtanie bierze si´ ok. 8 euro
za godzin´. Kelnerka w restauracji
zarabia ok. 700 euro miesi´cznie,
plus napiwki. Co wa˝ne, legalny
pracownik, który przepracuje pó∏
roku, mo˝e w czerwcu liczyç na
dodatkowà pensj´ „wakacyjnà”.
Dodatkowà pensje dostaje si´
tak˝e z okazji Êwiàt. P∏aca
minimalna w Hiszpanii wynosi
537 euro miesi´cznie.
... a ile trzeba wydaç Wynaj´cie
pokoju to wydatek (w zale˝noÊci
od miasta) od 100 do 200 euro.
Kawalerki sà dro˝sze – ok. 250-300
euro. W Barcelonie, jednym
z najdro˝szych miast, trzeba na ten
cel przeznaczyç co najmniej
360 euro miesi´cznie. Pokój mo˝na
wynajàç za ok. 200 euro.
Na miesi´czne wy˝ywienie musisz
przeznaczyç ok. 300 euro, bilet
miesi´czny na komunikacj´
miejskà kosztuje ok. 30 euro,
a hamburger 2-5 euro.
JOSEP BORRELL, Hiszpan, przewodniczàcy Parlamentu
Europejskiego: W 20. ROCZNIC¢ PRZYSTÑPIENIA HISZPANII
DO UE TO W¸AÂNIE MY OTWIERAMY DRZWI PRACOWNIKOM
Z KRAJÓW, KTÓRE NIEDAWNO DO NAS DO¸ÑCZY¸Y,
˚EBY NIE MUSIELI SIEDZIEå W TEJ SAMEJ POCZEKALNI,
W KTÓREJ SIEDZIELIÂMY MY. „Gazeta Wyborcza”
HISZPANIA
Poszukiwany
Poszukiwana
Prac´ mo˝na znaleêç
g∏ównie w budownictwie
i rolnictwie. Na budowach
najwi´ksze zapotrzebowanie jest na
fachowców, np. murarzy, tynkarzy
czy hydraulików. Ale prac´ znajdà
tak˝e projektanci dróg, architekci
i operatorzy maszyn.
W rolnictwie ràk do pracy brakuje
przy zbieraniu truskawek i oliwek.
W sezonie ∏atwo si´ te˝ zaczepiç
w gastronomii, turystyce
i hotelarstwie jako kelner, kucharz
czy animator kultury. W niektórych
regionach wzrasta tak˝e
zapotrzebowanie na lekarzy,
zw∏aszcza radiologów i onkologów.
Mo˝na staraç si´ równie˝
o prac´ w charakterze lektora
j´zyka angielskiego i niemieckiego.
Obcokrajowcy majà te˝ szanse
na prac´ w marketingu i sprzeda˝y.
Muszà jednak, oprócz
hiszpaƒskiego, znaç Êwietnie
angielski. Zagraniczni pracownicy
sà ch´tniej zatrudniani w logistyce
i obrocie nieruchomoÊciami,
bo w tych bran˝ach znajomoÊç
innych j´zyków jest atutem.
Praca dla ma∏olata
W Hiszpanii mo˝na
pracowaç powy˝ej
15. roku ˝ycia. Praca
m∏odzie˝y podlega
szczególnej ochronie,
czyli nie wolno nieletnich
zatrudniaç w porze
nocnej, po godzinach
i w warunkach
szkodliwych dla zdrowia,
np. pod ziemià
czy przy substancjach
chemicznych.
Ambasada RP w Hiszpanii: www.polonia.es
Info Krajowe poÊrednictwo pracy: www.inem.es
w sieci Oferty pracy: www.monster.es; www.empleo.com
27
HOLANDIA
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
P
otrzebujesz pozwolenia
na prac´. O tym czy,
i jak szybko je otrzymasz,
decyduje twój zawód.
Dlaczego? Bo w pewnych
zawodach, np. jeÊli jesteÊ
marynarzem lub rzeênikiem,
stosuje si´ uproszczone
procedury przyznawania
pozwoleƒ na prac´.
28
W Holandii obowiàzuje strategia
sektorowego otwierania rynku
pracy. JeÊli szukasz dla siebie
miejsca w tej dziedzinie
gospodarki, w której brakuje
holenderskich pracowników,
szybko uzyskasz zezwolenie
i zostaniesz zatrudniony
(procedura jest uproszczona,
a rozpatrywanie podania trwa nie
d∏u˝ej ni˝ 2 tygodnie). Informacje
o tych przyjaznych cudzoziemcom
„specjalnych dziedzinach
gospodarki” zamieszczane sà
w prasie codziennej oraz na
stronach internetowych urz´du
zatrudnienia. Musisz jednak uzyskaç
zgod´ na pobyt. Warunkiem jej
otrzymania sà wystarczajàce Êrodki
na utrzymanie oraz dokumenty
(referencje, licencje, itp.)
pozwalajàce ci udowodniç,
˝e mo˝esz uprawiaç swój zawód
lub prowadziç firm´. Wi´cej
informacji w j´zyku angielskim
na stronie internetowej
Urz´du Imigracji i Naturalizacji:
www.ind.nl.
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç...
Minimalna pensja wynosi 1268
euro miesi´cznie; 291,90 euro
tygodniowo i 58,38 euro dziennie.
... a ile trzeba wydaç Oferty
mieszkaƒ do wynaj´cia znajdziesz
w wydawanej w czwartki i wtorki
gazecie „ViaVia,” a tak˝e na:
www.studentsforstudents.nl,
www.asw.nl oraz stronach
HOLANDIA
z og∏oszeniami www.opkamers.nl,
www.kamernet.nl.
Przyk∏adowe ceny w Holandii:
• chleb – 1,5 euro
• owoce 1 kg – 1,5 euro
• piwo Heineken 33 cl – 0,60 euro
• Coca-Cola 1,5 l – 1,20
• Êrednia cena obiadu
w restauracji – 15-20 euro
• tani nocleg – 30-60 euro
• czynsz za mieszkanie
przez miesiàc – 450 euro.
Herbert Jenni, w∏aÊciciel
holenderskiej agencji pracy:
W Holandii Polacy
bez wi´kszego problemu
dostajà pozwolenie na prac´.
Bo coraz bardziej brakuje
nam wykwalifikowanych
pracowników. Potrzeba nam
przede wszystkim spawaczy,
hydraulików i fryzjerów.
Polacy sà w Holandii bardzo
cenieni – poÊwi´cajà si´
swojej pracy i dobrze pracujà.
oraz piel´gniarki (wymagana
znajomoÊç angielskiego
lub niemieckiego i co najmniej
5-letnie doÊwiadczenie zawodowe).
Praca dla ma∏olata
W Holandii mo˝na pracowaç
od 16. roku ˝ycia. Osób
niepe∏noletnich nie mo˝na
zatrudniaç w warunkach
szkodliwych dla zdrowia, mi´dzy
innymi w ha∏asie, ciasnych
pomieszczeniach i przy
substancjach toksycznych.
Poszukiwany
Poszukiwana
Naj∏atwiej o prac´
sezonowà, przy sortowaniu
ryb, owoców i warzyw. Zaj´cie
znajdà te˝ spawacze, marynarze,
sternicy ˝eglugi Êródlàdowej
Info
w sieci
Ambasada Królestwa Niderlandów: www.nlembassy.pl
Krajowe poÊrednictwo pracy: www.cwinet.nl
Oferty pracy: www.monsterboard.nl; www.job.nl;
www.abu.nl; www.nbb.nl; www.employment.gov.nl
29
IRLANDIA
R
ynek pracy jest otwarty ju˝ od maja
2004 r. Przez pierwsze dwa lata
wyjecha∏o do pracy do Irlandii ok. 80 tys.
Polaków. W tym kraju bez wi´kszego
problemu dostaniesz dobrà posad´.
O ile oczywiÊcie znasz j´zyk
i masz odpowiednie kwalifikacje.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
Nie musisz mieç pozwolenia
na prac´, ale jeÊli zamierzasz
pozostaç w Irlandii d∏u˝ej ni˝ trzy
miesiàce, powinieneÊ postaraç
si´ o „residence permit”. Jak
to za∏atwiç? Zg∏oÊ si´ do urz´du
imigracyjnego lub lokalnego
posterunku policji i wype∏nij
stosowny formularz. Trzeba
30
b´dzie przy tym udowodniç,
˝e pracujesz lub prowadzisz
w∏asnà firm´. Dokument jest
wydawany zwykle na 5 lat.
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç...
Minimalna p∏aca wynosi 7,65 euro
za godzin´. Jednak prawo
do minimalnego wynagrodzenia
ma pracownik powy˝ej 18. roku
˝ycia, który mo˝e pochwaliç si´
co najmniej dwuletnim sta˝em
pracy. W pierwszym roku pracy
(pow. 18 lat) minimalna pensja
to 6,12 euro, w drugim – 6,89.
Ârednie tygodniowe zarobki
w przemyÊle – ok. 650 euro,
IRLANDZKI TYDZIE¡ PRACY WYNOSI
48 GODZIN. WIELE FIRM SKRACA PRAC¢
W PIÑTEK – WYCHODZI SI¢ WTEDY Z BIURA
O GODZIN¢ LUB DWIE WCZEÂNIEJ.
IRLANDIA
w budownictwie 820 euro,
a w sektorze publicznym – 740 euro.
Wyp∏at´ najcz´Êciej dostaje si´ raz
w tygodniu. Za prac´ w weekendy
dostaje si´ dodatkowe pieniàdze.
... a ile trzeba wydaç To jeden
z najdro˝szych krajów Unii
Europejskiej. Najwi´cej wydasz
w Dublinie. Wynaj´cie
dwuosobowego pokoju to koszt
co najmniej 150 euro na tydzieƒ
(na prowincji 45 euro).
Na wy˝ywienie trzeba przeznaczyç
ok. 12 euro dziennie. Lunch
w barze kosztuje 6 euro, 7-dniowy
bilet autobusowy 16 euro.
Jednak ze zwyk∏ej pensji jesteÊ
w stanie si´ spokojnie utrzymaç,
a cz´sto tak˝e coÊ zaoszcz´dziç.
W IRLANDII POCZUJESZ SI¢ JAK W POLSCE.
W KIOSKU BEZ PROBLEMU DOSTANIESZ POLSKIE
GAZETY, SÑ SKLEPY Z POLSKÑ ˚YWNOÂCIÑ,
¸ATWO TE˚ ZNAJDZIESZ POLSKI PUB CZY
KONCERT POLSKIEJ KAPELI. I NIE B¢DZIESZ MIA¸
PROBLEMU ZE SPOTKANIEM RODAKÓW.
J¢ZYK POLSKI S¸YCHAå WSZ¢DZIE.
Info
w sieci
Strona rzàdowa: www.askireland.com
Ambasada Polska w Irlandii:
www.dublin.polishembassy.ie
Ministerstwo Przedsi´biorczoÊci,
Handlu i Zatrudnienia: www.entemp.ie
Irlandzkie s∏u˝by zatrudnienia: www.fas.ie;
www.irishjobs.ie
Portale Polonii w Irlandii: www.gazeta.ie;
www.polishcentre.ie; www.dublinek.net;
www.polskidublin.com
Oferty pracy: www.stepstone.ie; www.monster.ie;
www.jobs.ie; www.topjobs.ie; www.recruitireland.ie
31
IRLANDIA
Poszukiwany
Poszukiwana
Ze znalezieniem pracy
nie powinni mieç problemu
specjaliÊci z zakresu budownictwa,
informatycy, kierowcy, piekarze,
rzeênicy oraz lekarze, piel´gniarki
i farmaceuci. W sezonie ∏atwo
o posad´ kelnera, barmana
lub prac´ przy sprzàtaniu.
Podstawowym kryterium
ubiegania si´ o prac´ w Irlandii
jest bardzo dobra znajomoÊç
j´zyka angielskiego. Pracodawcy
nadal poszukujà wysoko
wykwalifikowanych specjalistów
w dziedzinie informatyki
komputerowej (programiÊci),
bankowoÊci i finansów
(ksi´gowi, analitycy finansowi).
32
Clarian Shelis, dyrektor FAS
(irlandzkie s∏u˝by zatrudnienia):
Cenimy Polaków, bo majà
du˝o ch´ci do pracy i sà
Êwietnie wykwalifikowani.
Ale niestety, wielu z nich
nie zna angielskiego.
A wtedy majà problemy
ze znalezieniem pracy.
„Gazeta Wyborcza”
Magdalena Kierdelewicz
z Polish Information and
Culture Centre w Dublinie:
Irlandczycy traktujà prac´
bardzo na luzie. Relacje
pracodawca – pracownik
sà zwykle nieformalne.
Od razu przechodzi si´ na ty.
Ma∏o rygorystycznie
traktuje si´ spóênienia.
„Kurier Poranny”
Praca dla ma∏olata
W Irlandii mo˝esz zostaç
zatrudniony do lekkiej pracy
ju˝ w wieku 14-15 lat.
Dzieciom nie wolno pracowaç
w fabrykach oraz w zawodach,
w których nara˝a si´ ich ˝ycie
i bezpieczeƒstwo. Natomiast
regularnà prac´ mo˝esz
podjàç dopiero wtedy,
gdy ukoƒczysz 16. rok ˝ycia.
Osobom w wieku 16-17 lat
przys∏uguje 30 minut
przerwy, jeÊli pracujà d∏u˝ej
ni˝ 4,5 godziny. Nie wolno
im pracowaç w godzinach
nocnych. Wi´cej informacji:
www.entemp.ie/employment/rights/
protectionofyoungpersons.
Nie daj
si´
oszukaç! 1
PoÊrednictwo pracy
jest bezp∏atne!
Jednak agencja
ma prawo za˝àdaç
od ciebie zwrotu
kosztów zwiàzanych
ze skierowaniem
do pracy za granic´.
Trzeba jednak
dopilnowaç, ˝eby by∏y
to faktyczne koszty.
I oczywiÊcie sprawdziç
samà agencj´!
Jak to zrobiç?
Z miejsca zrezygnuj z us∏ug agencji,
która ka˝e ci zap∏aciç wpisowe.
2
Sprawdê, czy dana agencja znajduje si´ w paƒstwowym Rejestrze
Agencji Zatrudnienia (znajdziesz na www.psz.praca.gov.pl). Niestety,
mo˝e si´ okazaç, ˝e zarejestrowa∏a si´ tak tak˝e nieuczciwa agencja.
3
JeÊli w og∏oszeniu znajduje si´ tylko numer telefonu komórkowego,
to sprawdê t´ agencj´ jeszcze dok∏adniej. Zadzwoƒ i poproÊ o nazw´
firmy, jej adres i numer telefonu stacjonarnego. A potem sprawdê,
czy pod podanym adresem taka firma rzeczywiÊcie si´ znajduje.
4
5
Przeszukaj internetowe fora
– to prawdziwa kopalnia wiedzy.
6
JeÊli natomiast poÊrednik za˝àda od ciebie zwrotu pieni´dzy zwiàzanych
z wyjazdem, np. za bilety, najpierw poproÊ o wszystkie rachunki i faktury.
JeÊli wszystko si´ zgadza – mo˝esz zwróciç pieniàdze.
OczywiÊcie, najpierw podpisz umow´ o prac´!
!
Zanim zap∏acisz jakiekolwiek pieniàdze, dowiedz si´, za co jest
to op∏ata. JeÊli za poÊrednictwo – to nie p∏aç. W Polsce taka us∏uga
jest bezp∏atna. JeÊli us∏yszysz, ˝e jest to prowizja dla agencji
zagranicznej – to musisz sprawdziç w ambasadzie danego kraju,
czy jest w nim pobierana od pracownika op∏ata za poÊrednictwo.
W wi´kszoÊci krajów si´ nie p∏aci.
33
ISLANDIA
W
tym kraju od 1 maja 2006 r. mo˝emy pracowaç bez
˝adnych specjalnych zezwoleƒ. W∏adze islandzkie
zapowiadajà te˝, ˝e b´dà nadzorowa∏y, by pracownicy
z „nowych” krajów UE nie byli wyzyskiwani, by nie dochodzi∏o
do tzw. p∏acowego dumpingu. Niestety, bez znajomoÊci
angielskiego o znalezieniu pracy mo˝emy raczej zapomnieç.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
Choç nie musisz ju˝
mieç pozwolenia na prac´,
to w przypadku pobytu d∏u˝szego
ni˝ trzy miesiàce musisz mieç
pozwolenie na pobyt.
4000 euro miesi´cznie. Pensja
minimalna to 100 tys. koron
islandzkich (oko∏o 1130 euro)
miesi´cznie.
... a ile trzeba wydaç Wynaj´cie
pokoju kosztuje ok. 282-339 euro,
a kawalerki ok. 452. Drugie tyle
nale˝y przeznaczyç na wy˝ywienie.
Bilans
zysków i strat
34
Ile mo˝na zarobiç ...
Robotnicy zarabiajà Êrednio
1600 euro, sprzedawcy 1800,
technicy 3300, a specjaliÊci
Info
w sieci
Poszukiwany
Poszukiwana
Najwi´cej pracy jest dla
budowlaƒców (in˝ynierowie
i robotnicy wykwalifikowani).
W cenie sà tak˝e specjaliÊci
od budowy dróg i statków.
Zatrudnienie w sezonie znajdà
te˝ robotnicy do pracy na farmach
i w hotelarstwie lub gastronomii.
NA 7000 POLAKÓW
PRACUJÑCYCH W ISLANDII,
A˚ 1000 OSÓB BUDUJE WIELKÑ
HUT¢ ALUMINIUM, NALE˚ÑCÑ DO
AMERYKA¡SKIEGO KONCERNU.
Centrum Mi´dzykulturowe: www.ahus.is
Dyrektoriat ds. Zatrudnienia: www.vinnumalastofnun.is
Dyrektoriat ds. Migracji: www.utl.is
Polonia w Islandii: www.iceland.pl; www.islandia.org.pl
Oferty pracy: www.job.is; www.eures.is
LUKSEMBURG
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
W Luksemburgu potrzebujemy
pozwoleƒ na prac´. Za∏atwia
je pracodawca. Je˝eli planujesz
przebywaç tu d∏u˝ej ni˝ trzy
miesiàce, to potrzebne jest
zezwolenie na pobyt. W ciàgu 8 dni
od przybycia nale˝y zg∏osiç si´ do
lokalnych organów administracji z
wnioskiem o wydanie karty pobytu.
¸atwiej za∏apaç si´ na sta˝. Osoby
z wykszta∏ceniem co najmniej
zawodowym w wieku mi´dzy
18. a 30. rokiem ˝ycia mogà
w ramach umowy o wymianie
sta˝ystów wyjechaç na roczny
sta˝ (30 osób rocznie).
Info
w sieci
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç...
P∏aca minimalna wynosi 1467 euro
i jest najwy˝sza w ca∏ej UE.
... a ile trzeba wydaç W stosunku
do zarobków – niedu˝o. Wynaj´cie
czteropokojowego mieszkania
kosztuje 1000 euro, obiad
ok. 5 euro, a hamburger – 1,6 euro.
Poszukiwany
Poszukiwana
Wysokiej klasy
specjaliÊci, personel pomocniczy
do pracy w instytucjach
unijnych i ogrodnicy.
L
uksemburg – jedno
z najbogatszych
paƒstw Unii Europejskiej,
kraj rolnictwa i instytucji
finansowych. Ale prac´
znaleêç trudno.
Praca dla ma∏olata Wolno pracowaç
po ukoƒczeniu 15 lat. JeÊli jednak
ktoÊ w tym wieku chce si´
w praktyce nauczyç zawodu,
musi równoczeÊnie chodziç
do szko∏y. Pracownicy poni˝ej
18. roku ˝ycia sà otoczeni
specjalnà ochronà prawnà.
Wi´cej informacji na stronie
www.mt.etat.lu/droitdutravail/
d_trav0.htm.
Oficjalny portal rzàdu Wielkiego Ksi´stwa Luksemburga: www.legilux.lu
Ministerstwo Pracy i Zatrudnienia: www.etat.lu/MT
Oferty pracy: www.etat.lu/ADEM; www.monster.lu
35
NIEMCY
C
hoç Niemcy nie zamierzajà otworzyç
dla Polaków swojego rynku pracy
a˝ do 2009 r., w tym kraju pracuje najwi´cej,
bo a˝ ponad 400 tys. naszych rodaków.
Sà to przewa˝nie osoby zatrudnione
do pracy sezonowej. Oko∏o 10 tys. polskich
pracowników to studenci.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
Naj∏atwiej jest o zatrudnienie
sezonowe. Polacy mogà pracowaç
w ten sposób maksymalnie
4 miesiàce w roku kalendarzowym.
Niemiecki pracodawca zg∏asza
ch´ç zatrudnienia pracowników
sezonowych do centralnego
biura poÊrednictwa pracy,
a stamtàd poprzez polskie
ministerstwo oferty trafiajà
36
do wojewódzkich urz´dów
pracy. Oferty pojawiajà si´
na prze∏omie paêdziernika
i listopada lub na poczàtku
grudnia. Mogà z nich skorzystaç
studenci studiów dziennych
(ale nie ostatniego roku),
w wieku od 18 do 35 lat,
znajàcy j´zyk niemiecki. Zwykle
jest wi´cej ch´tnych ni˝ miejsc,
dlatego o tym kto pojedzie,
decyduje losowanie.
¸ATWIEJ O PRAC¢
SEZONOWÑ
W ROLNICTWIE.
RZÑD NIEMIECKI
ZEZWOLI¸
NA WI¢KSZE
ZATRUDNIENIE
OBCOKRAJOWCÓW,
JEÂLI FARMEROWI,
POMIMO STARA¡,
NIE UDA¸O SI¢
ZNALEèå NA
TO STANOWISKO
NIEMCA.
NIEMCY
Poszukiwany
Poszukiwana
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç…
Robotnicy sezonowi dostanà
4-6 euro za godzin´. Ârednie
miesi´czne zarobki pracowników
pe∏noetatowych wynoszà
ok. 2700 euro w us∏ugach
i 2900 euro w handlu i przemyÊle.
... a ile trzeba wydaç
Pracownikom sezonowym
mieszkanie i wy˝ywienie
zapewniajà zwykle pracodawcy.
Wynaj´cie kawalerki kosztuje
500-700 euro.
Info
w sieci
Ambasada Niemiec
w Warszawie:
www.ambasadaniemiec.pl
Federalna Agencja Zatrudnienia:
www.arbeitsagentur.de
Krajowe poÊrednictwo pracy:
www.bundesverwaltungsamt.de
Oferty pracy: www.az-online.de;
www.worldwidejobs.de;
www.arbeitsamt.de/zav;
www.monster.de;
www.ded.de/cipp/ded/lib/pub/
abstract/standard,lang,1/ticket,
guest/oi
W sezonie najcz´Êciej
zatrudniani sà pracownicy
do zbioru owoców (jab∏ek i truskawek)
oraz warzyw (szparagi i pomidory).
Niemcy potrzebujà równie˝
informatyków, lekarzy, piel´gniarek
oraz opiekunek osób starszych.
Praca dla ma∏olata
Mo˝na zaczàç pracowaç
po ukoƒczeniu 15. roku ˝ycia.
Jednak osobom do 18 lat
nie wolno pracowaç d∏u˝ej
ni˝ 8 godzin dziennie.
Nie mogà tak˝e podejmowaç
pracy w trudnych warunkach
psychofizycznych.
Je˝eli pracujà od 4 do 6 godzin,
przys∏uguje im trzydziestominutowa
przerwa, powy˝ej 6 – godzinna.
37
NORWEGIA
P
racy w Norwegii jest sporo.
Najwi´cej ofert czeka
w budownictwie. Niestety,
zanim podpiszesz umow´,
musisz zdobyç pozwolenie
na prac´ i pobyt.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
Najpierw musisz
znaleêç osob´, która zechc´ ci´
zatrudniç. Potem dopiero starasz
si´ o pozwolenie na prac´.
W tym celu sk∏adasz wniosek
wraz z potwierdzeniem zatrudnienia
(dost´pny na stronie Ambasady
Norwegii w Warszawie:
www.amb-norwegia.pl). JeÊli jednak
38
ju˝ wyjecha∏eÊ do Norwegii, idziesz
z tymi dokumentami na policj´.
Wszystkie te formalnoÊci mo˝e te˝
wziàç na siebie twój pracodawca,
pod warunkiem, ˝e uzyska od
ciebie upowa˝nienie. Z∏o˝enie
wniosku jest bezp∏atne. Wyjàtek
stanowià kandydaci na au-pair,
którzy p∏acà 800 koron. JeÊli
chcesz w tym kraju przebywaç
d∏u˝ej ni˝ 3 miesiàce, musisz
wystàpiç o pozwolenie
na pobyt i zarejestrowaç si´
w Urz´dzie Ewidencji LudnoÊci.
60 000
TYLE OFERT PRACY
CZEKA W NORWESKICH
URZ¢DACH PRACY.
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç...
W Norwegii nie ma przepisu
okreÊlajàcego wysokoÊç p∏acy
minimalnej. Pensje sà negocjowane
przez pracodawców i zwiàzki
zawodowe. Cz´sto zawierane
sà umowy zbiorowe dotyczàce
wynagrodzenia. Zwiàzki zawodowe
bardzo pilnujà, ˝eby pracownicy
z Europy Ârodkowo-Wschodniej
nie zarabiali mniej ni˝ Norwegowie.
Ârednia miesi´czna p∏aca wynosi
ok. 28000 koron miesi´cznie.
(1 euro to ok. 7,8 NOK)
... a ile trzeba wydaç Koszty
wynajmu mieszkania i koszty
utrzymania sà doÊç wysokie.
Najdro˝ej jest w Oslo i wi´kszych
NORWEGIA
miastach. Na mieszkanie musisz
przeznaczyç ok. 3700 koron
miesi´cznie. Drugie tyle musisz
mieç na jedzenie. Dodatkowo
ok. 800 koron kieszonkowego.
Na miesiàc potrzebujesz ok. 8200
koron, czyli ponad 1000 euro.
Poszukiwany
Poszukiwana
Najwi´cej ofert pracy
czeka w budownictwie. Zatrudnienie
znajdà tak˝e in˝ynierowie i robotnicy
ch´tni do pracy na platformach
wiertniczych i w przemyÊle
rybnym. W sezonie letnim
(od maja do wrzeÊnia) poszukiwani
sà pracownicy w sektorze turystyki
(kucharze, kelnerzy oraz personel
niewykwalifikowany do sprzàtania
i pomocy w kuchni). Prac´ na
Praca dla ma∏olata Osoby w wieku
13-14 lat mogà byç zatrudniane
wy∏àcznie do pracy lekkiej,
która nie zaszkodzi ich zdrowiu,
rozwojowi i nie przeszkodzi
w nauce. M∏odzie˝ poni˝ej 15 lat
mo˝na zatrudniaç przy dzia∏alnoÊci
kulturalnej
i podobnej. Dopiero
powy˝ej tego wieku
nieletni mogà
Oficjalna strona Norwegii w Polsce
podejmowaç
(w j´z. polskim): www.amb-norwegia.pl
Informacje o Norwegii: www.norge.no;
zatrudnienie jak
www.visitnorway.com
doroÊli. Jednak
Portal zawierajàcy linki
zanim skoƒczà
do wszystkich gazet norweskich:
18 lat, sà chronieni
www.norske-aviser.com
Oferty pracy: www.norsk.lysningsblad.no specjalnymi
Przeglàdarka stron internetowych,
przepisami prawnymi.
zawierajàcych oferty pracy w Norwegii:
Nie wolno im te˝
www.stillinger.no
pracowaç w czasie
Oferty pracy i informacje publikowane
zaj´ç w szkole.
przez Norweski Urzàd Zatrudnienia:
www.aetat.no
wakacje mo˝na znaleêç w internecie
pod adresem www.aetat.no (w polu
tekstowym nale˝y wpisaç s∏owo
sommer). Og∏oszenia pojawiajà si´
ju˝ w lutym, nie warto wi´c czekaç
na ostatnià chwil´!
Info
w
sieci
39
PORTUGALIA
K
to nie ma ochoty
na deszczowe lato,
ale chcia∏by troch´ popracowaç,
niech jedzie do Portugalii.
W tym kraju Polacy tak˝e nie
potrzebujà pozwoleƒ na prac´.
Ale wakatów jest ma∏o,
a zarobki ni˝sze ni˝ np. w Irlandii
czy Wielkiej Brytanii.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
1 maja 2006 r. Portugalia otworzy∏a
swój rynek pracy dla obywateli
z paƒstw „nowej” Unii. Czyli ˝e nie
musisz ju˝ mieç pozwolenia, ˝eby
legalnie pracowaç. W tym kraju
pracuje si´ 40 godzin tygodniowo.
Nadgodziny to maksymalnie 200
godzin rocznie. Kobietom, które
40
wychowujà dzieci do lat 12 nie
wolno kazaç pracowaç po
godzinach.
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç...
P∏aca minimalna w us∏ugach
to 375 euro. W sezonie na wybrze˝u
razem z napiwkami zarabia si´
ok. 1000 euro miesi´cznie. Stawka
za nadgodziny jest o 50 proc.
wy˝sza od normalnej. Na Bo˝e
Narodzenie dostaje si´ bonus
w wysokoÊci miesi´cznej pensji.
Info
w sieci
... a ile trzeba wydaç
Wynaj´cie ma∏ego mieszkania
w Lizbonie (jedno- lub
dwupokojowego) kosztuje
500-1000 euro, czteropokojowego
1200-1500 euro. JeÊli zadowolisz
si´ tylko pokojem, poch∏onie
ci to 200 euro z twojego bud˝etu.
Na jedzenie (jeÊli b´dziesz
oszcz´dza∏) potrzeba ci
150-200 euro. Pracownikom
sezonowym zakwaterowanie
i wy˝ywienie zapewnia zwykle
pracodawca.
Instytut Zatrudnienia i Szkolenia Zawodowego:
www.iefp.pt
Wysoka Intendentura ds. Migracji i MniejszoÊci
Etnicznych: www.acime.gov.pt
Oferty pracy: www.jobsabroad.com; www.sef.pt
PORTUGALIA
Poszukiwany
Poszukiwana
W Portugalii jest
najwi´cej pracy dla lekarzy,
piel´gniarek i dentystów.
Niestety, pensje tam nie sà tak
wysokie, jak na pó∏nocy Europy.
¸atwo tak˝e o prac´ w bran˝y
budowlanej. Portugalczycy
ch´tnie zatrudniajà murarzy,
tynkarzy i glazurników. W sezonie
potrzebne sà osoby do zbioru
owoców (winogron i truskawek).
Sporo pracy jest tak˝e
na wybrze˝u w turystyce.
Mile widziani sà tam kucharze,
pokojówki i kelnerzy.
Uwaga: Najwi´kszà barierà
przy poszukiwaniu pracy jest
nieznajomoÊç j´zyka. JeÊli jednak
nie znasz portugalskiego,
ale porozumiewasz si´
po hiszpaƒsku, to na pewno
dasz sobie rad´.
Praca dla ma∏olata
Osoby niepe∏noletnie mogà
pracowaç po ukoƒczeniu 16. roku
˝ycia. Ci, którzy nie osiàgn´li tego
wieku, mogà byç
jedynie zatrudniani
dorywczo i do pracy
lekkiej. Osoby
ojciech Baczyƒski,
niepe∏noletnie mogà
Ambasada Polski w Lizbonie:
wykonywaç tylko takà
Zdecydowanie lepsze Êrednie warunki
prac´, która nie
p∏acowe znajdà Polacy w krajach
stanowi zagro˝enia
Europy Zachodniej i Pó∏nocnej. Tym
dla ich zdrowia,
bardziej, ˝e cz´sto spotykanà praktykà,
moralnoÊci
szczególnie w bran˝y us∏ugowej, jest
i ogólnego rozwoju.
zrównanie wynagrodzenia z p∏acà
Nie wolno
minimalnà. Ponadto pracodawcy
im zostawaç
portugalscy starajà si´ unikaç
po godzinach.
zatrudniania pracowników na umow´
o prac´, a doÊç powszechna jest praca
na zasadzie samozatrudnienia.
„Gazeta Wyborcza”
W
41
S¸OWACJA
S
∏owacja cieszy si´ coraz wi´kszà
popularnoÊcià wÊród Polaków, g∏ównie
dlatego, ˝e ∏atwo tam o prac´ i niedaleko
od domu. W 2005 r. zatrudnienie
Polaków w tym kraju wzros∏o o 82 proc.!
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
JesteÊmy mile widziani
przez s∏owackich pracodawców
i nie musimy mieç ˝adnych
specjalnych zezwoleƒ.
Prowadzony jest jednak monitoring
zagranicznych pracowników.
Pracodawca w ciàgu 7 dni sk∏ada
do miejscowego urz´du pracy,
spraw socjalnych i rodziny
wype∏nionà kart´ informacyjnà
z danymi osobowymi
42
zatrudnionego. JeÊli chcesz
pozostaç w tym kraju d∏u˝ej
ni˝ 90 dni, musisz na policji
z∏o˝yç specjalny wniosek.
Nale˝y do niego do∏àczyç
paszport, 3 fotografie oraz
zaÊwiadczenie o zatrudnieniu.
Pracodawca najcz´Êciej
zawiera z pracownikiem umow´
o prac´. Co wa˝ne, pierwsza
umowa na okres próbny
mo˝e trwaç maksymalnie
3 miesiàce!
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç Na S∏owacji
zarabia si´ Êrednio ok. 300 euro
miesi´cznie. Najlepiej p∏acà
w rejonie Bratys∏awy, tam
wynagrodzenie jest wy˝sze
o ok. 30 proc. w porównaniu
z resztà kraju. Do pensji cz´sto sà
dodawane bony ˝ywnoÊciowe
do wykorzystania w restauracjach
lub sklepach. Zdarza si´,
˝e obcokrajowcom zapewnia si´
zakwaterowanie.
... a ile trzeba wydaç W stosunku
do zarobków – niedu˝o. Wynaj´cie
czteropokojowego mieszkania
kosztuje 1000 euro, obiad
ok. 5 euro, a hamburger – 1,6 euro.
S¸OWACJA
S∏owacy lubià Êwi´towaç. Oprócz urlopu mo˝emy
liczyç na kilka dni ustawowo wolnych od pracy. Sà to:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1 stycznia – Dzieƒ Powstania Republiki S∏owackiej
6 stycznia – Âwi´to Trzech Króli (Bo˝e Narodzenie chrzeÊcijan prawos∏awnych)
13 kwietnia – Wielki Piàtek Wielkanocny
16 kwietnia – Poniedzia∏ek Wielkanocny
1 maja – Âwi´to Pracy
8 maja – Dzieƒ Zwyci´stwa nad Faszyzmem
5 lipca – Dzieƒ Aposto∏ów S∏owiaƒskich (Cyryla i Metodego)
29 sierpnia – Rocznica Wybuchu S∏owackiego Powstania Narodowego
1 wrzeÊnia – Dzieƒ Konstytucji Republiki S∏owackiej
15 wrzeÊnia – Âwi´to Matki Boskiej Bolesnej, Patronki S∏owacji
1 listopada – Dzieƒ Wszystkich Âwi´tych
24–26 grudnia – Wigilia i Bo˝e Narodzenie
Poszukiwany
Poszukiwana
Prac´ znajdziesz
w us∏ugach finansowych,
handlu, nieruchomoÊciach,
hotelarstwie i opiece zdrowotnej.
Poszukiwani sà tak˝e murarze,
szwaczki, informatycy,
in˝ynierowie, architekci i logistycy.
Info
w sieci
Praca dla ma∏olata
M∏odociani w wieku poni˝ej 16 lat
mogà pracowaç tylko 30 godz.
w tygodniu, powy˝ej 16 lat – 37,5
godz. Liczba godzin nie mo˝e
zostaç przekroczona nawet wtedy,
gdy m∏odociany pracuje
równoczeÊnie dla kilku
pracodawców.
Ambasada RP na S∏owacji: www.weh.polamb.sk
Informacja o warunkach zatrudnienia na S∏owacji:
www.employment.gov.sk
Oferty pracy: www.onrea.net; www.jobspilot.sk;
www.job.sk; www.profesia.sk; www.praca.sk;
www.ponuky.sk ; www.zamestnanie.sk
Oferty pracy zamieszczane sà równie˝ w prasie, np.
w dziennikach SME www.sme.sk; PRAVDA www.pravda.sk
43
S¸OWENIA
P
olacy w S∏owenii
mogà pracowaç
bez pozwolenia na prac´,
a o zatrudnienie, zw∏aszcza
w sezonie, wcale nie jest trudno.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
44
W przypadku pobytu
d∏u˝szego ni˝ 3 miesiàce musisz
pójÊç na policj´ i z∏o˝yç wniosek
o pozwolenie na pobyt. Zrób
to w trzy dni po przyjeêdzie.
W S∏owenii pracuje si´ zazwyczaj
od 8.00 do 16.00, czyli Êrednio
40 godzin tygodniowo (z pó∏godzinnà
p∏atnà przerwà na posi∏ek w ciàgu
dnia). Jest to jeden z niewielu krajów,
gdzie przerwa wliczana jest do czasu
pracy. Nadgodziny to maksymalnie
8 godzin tygodniowo.
Bilans
zysków i strat
Poszukiwany
Poszukiwana
Ile mo˝na zarobiç...
Minimalna miesi´czna
pensja wynosi 490 euro. Dentysta
dostaje ok. 1100 euro miesi´cznie,
in˝ynier mechanik – 830 euro.
Przydadzà si´ choçby podstawy
s∏oweƒskiego, ale dogadasz si´
te˝ po niemiecku lub angielsku.
DentyÊci i in˝ynierowie
budownictwa, sekretarki, fryzjerzy,
finansiÊci, kosmetyczki, sprzedawcy.
W sezonie ∏atwo znaleêç prac´ przy
zbiorze owoców i w hotelarstwie.
Praca dla ma∏olata Mo˝na
zatrudniaç osoby powy˝ej 15. roku
˝ycia. Jednak osoby mi´dzy 15.
a 18. rokiem ˝ycia obj´te sà specjalnà
ochronà. Osób niepe∏noletnich
nie mo˝na zatrudniaç pod wodà
i pod ziemià oraz w warunkach
szkodliwych dla zdrowia
(np. przy substancjach toksyczynych).
... a ile trzeba wydaç Wynaj´cie
jednopokojowego mieszkania
kosztuje 350-400 euro miesi´cznie,
pizza ok. 6 euro,
bilet jednorazowy 1 euro.
Info
w sieci
Ambasada RP w S∏owenii: www.poland-embassy.si
Szczegó∏owe informacje na temat ˝ycia i pracy w S∏owenii:
www.pl-brh.si/publikacje/praca_zycie_slo.pdf
Oferty pracy: www.workingabroad.com
SZWAJCARIA
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
Bilans
zysków i strat
Mo˝esz dostaç pozwolenie
na prac´ a˝ na 5 lat. Zosta∏y
jednak zachowane kontyngenty
dla pracowników (1700 pozwoleƒ
na prac´) z „nowych” paƒstw Unii.
Liczba ta ma wzrosnàç do 3000
w 2010 r. Jak za∏apaç si´ na
kontyngent? Zacznij od znalezienia
pracodawcy. Potem uzyskujesz
pozwolenie na prac´. Szwajcarska
firma musi potwierdziç, ˝e ci´
zatrudni. Ty wysy∏asz te dokumenty
wraz z aplikacjà i zdj´ciami do
Ambasady Szwajcarii w Polsce.
Do Szwajcarii mo˝na wyjechaç
na sta˝. Trwa on 12 miesi´cy,
a mo˝na przed∏u˝yç go
o kolejnych 6. Ka˝dego roku
w charakterze sta˝ystów
pracuje tu 150 Polaków.
Ile mo˝na zarobiç...
Ârednie miesi´czne wynagrodzenie
wynosi 4000-8000 franków
(1 euro = 1,55 CHF).
Za nadgodziny p∏aci si´ 125 proc.
normalnej stawki godzinowej.
... a ile trzeba wydaç Wynaj´cie
pokoju kosztuje 600 franków,
a dwupokojowego mieszkania 820.
Najdro˝ej jest w Zurychu i Genewie.
Za najtaƒszy obiad w restauracji
trzeba zap∏aciç 20 franków.
Info
w sieci
Oferty pracy:
www.seco.admin.ch;
www.jobpilot.ch;
www.skitotal.com
– praca w oÊrodkach
narciarskich.
1
kwietnia 2006 r. Szwajcaria
uchyli∏a drzwi do swojego
rynku pracy dla osób z paƒstw
„nowej” Unii. Pe∏ny dost´p
otrzymamy dopiero w 2011 r.
Poszukiwany
Poszukiwana
Naj∏atwiej o prac´ sezonowà
– w rolnictwie i turystyce. Szwajcarzy
sà te˝ otwarci na polskich lekarzy,
piel´gniarki, opiekunów osób
starszych i informatyków.
Praca dla ma∏olata
Mo˝na pracowaç od 15. roku
˝ycia. Nie wolno jednak
pracowaç d∏u˝ej ni˝
9 godzin dziennie. Nie mo˝na
tak˝e pracowaç po godzinie 20.00
ani w godzinach nadliczbowych.
45
SZWECJA
C
hoç Szwecja otworzy∏a swoje
rynki pracy ju˝ w momencie
naszego przystàpienia do Unii
Europejskiej, niezbyt ch´tnie
podejmujemy tam prac´.
Przez dwa pierwsze lata wyjecha∏o
tam zaledwie 4 tys. Polaków.
Furor´ zrobili polscy dentyÊci.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
Od 1 maja 2006 roku
zmieni∏y si´ zasady, na jakich
mo˝na przebywaç w Szwecji
przez czas d∏u˝szy ni˝ 90 dni.
Nie jest ju˝ wymagane
zezwolenie na pobyt, ale istnieje
koniecznoÊç rejestracji
w Urz´dzie Migracyjnym.
Wi´cej informacji:
www.migrationsverket.se.
46
Natomiast w∏asnà firm´
rejestrujesz w urz´dzie
patentowo-rejestrowym.
A w urz´dzie podatkowym
wyst´pujesz o nadanie
numeru VAT. Wi´cej informacji
na temat tych procedur
znajdziesz na www.nutek.se.
W tym kraju pracuje si´
40 godzin tygodniowo.
Nadgodziny to maksymalnie
dodatkowe 8-10 godzin.
Margareta Andersson,
pos∏anka do Rigsdagu
i wiceprzewodniczàca
parlamentarnej komisji ds. pracy:
Okaza∏o si´, ˝e decyzja
o otwarciu rynku pracy by∏a
strza∏em w dziesiàtk´. Nie
przyjecha∏y was setki tysi´cy
osób, a ci, którzy przyjechali,
zape∏niajà te miejsca pracy,
które by∏y i tak wolne, bo
Szwedzi ich nie chcieli.
„Gazeta Wyborcza”
SZWECJA
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç...
Ârednie miesi´czne
wynagrodzenie wynosi 20000
koron (1 euro = 9,39 SEK).
Lekarze i dentyÊci zarobià
25000-60000 koron, informatyk
32000, sprzàtaczka 16000.
Zbieracze runa leÊnego mogà
dostaç od 160 do 800 koron
dziennie. Za kilogram jagód w
skupie p∏acà 8-10 koron,
w ciàgu dnia mo˝esz ich zebraç
40-100 kg. Kilogram borówek
kosztuje 6 koron, a zrywa si´
je w takim samym tempie
jak jagody. Natomiast kilogram
malin bagiennych – 55 koron.
... a ile trzeba wydaç JeÊli jesteÊ
pracownikiem sezonowym
(np. zbieraczem runa leÊnego),
mo˝esz zatrzymaç si´ na
kempingu. Miejsce w domku
kempingowym kosztuje 30-50 koron
za dob´. Wynaj´cie pokoju to
wydatek 2000-3000. Dwupokojowe
mieszkanie mo˝na wynajàç
za ok. 5000 koron miesi´cznie,
czteropokojowe na prowincji
Info
w sieci
za 6000-7000 koron
(najdro˝sze mieszkania sà
w centrum Sztokholmu).
Ceny ˝ywnoÊci i koszty utrzymania
w Szwecji sà bardzo wysokie.
Wybierajàc si´ do pracy sezonowej,
mo˝na jednak zabraç jedzenie
ze sobà. Mieszkajàc w Szwecji
wydasz na ˝ywnoÊç ok. 1000 koron
tygodniowo, choç podobno mo˝na
te˝ prze˝yç i za 2000 miesi´cznie.
Informacje ogólne: www.sweden.se
Szwedzki Urzàd PoÊrednictwa Pracy:
www.ams.se (oferty pracy i po˝yteczne informacje)
Oferty pracy: www.jobbline.se; www.jobpilot.se;
www.jobboptions.se; www.jobboption.com;
www.jobb.dn.se; www.manpower.se;
www.stepstone.se; www.proffice.se; www.poolia.se;
www.spur.se (praca czasowa); www.jobfinder.se
47
SZWECJA
Poszukiwany
Poszukiwana
Najmilej widziani sà
lekarze, piel´gniarki do szpitali
i domów opieki oraz dentyÊci.
Prac´ mogà te˝ znaleêç
specjaliÊci z bran˝: informatycznej,
komunikacyjnej, transportu,
biotechnologii, in˝ynierii
(np. elektrycy), budownictwa
(np. hydraulicy, posadzkarze,
murarze, malarze) oraz
pracownicy sezonowi
w rolnictwie i ogrodnictwie.
Praca sezonowa – zbiory runa
leÊnego – zaczyna si´ w lipcu.
Mo˝esz jechaç na w∏asnà r´k´
lub skorzystaç z firm
poÊredniczàcych.
48
W SZWECJI PODATKI
SÑ BARDZO
WYSOKIE, ALE JEÂLI SI¢
PRACUJE KRÓCEJ
NI˚ SZEÂå MIESI¢CY,
P¸ACI SI¢ TYLKO
25 PROC. PODATKU
DOCHODOWEGO
I NIE TRZEBA SK¸ADAå
DEKLARACJI
PODATKOWEJ.
Praca dla ma∏olata
W Szwecji mo˝na pracowaç
po ukoƒczeniu 16 lat.
Niepe∏noletnich nie wolno
jednak zatrudniaç
w godzinach nocnych.
Szwecja, tu˝ po Finlandii i Norwegii, ma najbardziej wyrównane
p∏ace. Za to nierównoÊci pojawiajà si´ w liczbie
przepracowanych w ˝yciu godzin – a˝ 20 proc. Szwedów nie
pracuje z powodu braku zatrudnienia lub d∏ugotrwa∏ego
zwolnienia zdrowotnego.
„Gazeta Wyborcza”
˝e
k
a
t
z
a
ter polsku!
po
Europejski
Portal
M∏odzie˝owy
10 000
LINKÓW DO
EUROPY
Wolontariat
Praca
Nauka
Twoje prawa
Europa w podró˝y
Info o Europie
Dzia∏alnoÊç obywatelska
www.europa.eu/youth
W¢GRY
W
´gry to jeden z najdynamiczniej
rozwijajàcych si´ krajów „nowej” Unii
Europejskiej. W 2005 r. utworzono ok. 3000
nowych miejsc pracy. A polscy pracownicy
cieszà si´ w tym kraju bardzo dobrà opinià.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
Bilans
zysków i strat
Rynek pracy jest otwarty.
Polacy przebywajàcy na W´grzech
d∏u˝ej ni˝ 3 miesiàce muszà
jednak uzyskaç pozwolenie na
pobyt. Na W´grzech obowiàzuje
40-godzinny tydzieƒ pracy.
Nie wolno pracowaç d∏u˝ej
ni˝ 60 godzin tygodniowo.
Ile mo˝na zarobiç...
Ârednie miesi´czne wynagrodzenie
wynosi ok. 500 euro, pensja
minimalna 232 euro. Stawki
za prac´ w godzinach
nocnych sà o 15 proc. wy˝sze.
... a ile trzeba wydaç Wynaj´cie
mieszkania na miesiàc kosztuje
Info w sieci Ambasada RP w Budapeszcie: www.ambpl-weh.hu
Publiczne s∏u˝by zatrudnienia: www.afsz.hu
Oferty pracy: www.onrea.net; www.jobpilot.hu
50
co najmniej 300 euro, jedzenie
150 euro, bilet miesi´czny 22 euro
(1 euro = 242 forinty). Niestety,
ceny na Wegrzech sà wy˝sze ni˝
w Polsce i pracujàc sezonowo,
np. przy zbiorze owoców, niewiele
uda ci si´ zaoszcz´dziç...
Poszukiwany
Poszukiwana
Naj∏atwiej o prac´
w budownictwie, przemyÊle
przetwórczym i handlu. Brakuje
te˝ in˝ynierów i piel´gniarek.
Sporo pracy czeka tak˝e na
budowlaƒców. W sezonie ∏atwo
o prac´ w rolnictwie, przy zbiorze
winogron, s∏oneczników, oliwek i fig.
ZnajomoÊç j´zyka w´gierskiego
jest przydatna, ale w wielu firmach
wystarczy dobrze pos∏ugiwaç
si´ angielskim.
Publikacje Eurodesk Polska
Wszystkie br
oszury sà
bezp∏atne.
Otrzymasz
je
w punktach
informacyjny
ch
Eurodesku
. Adresy zn
ajdziesz
na stronie:
www.eurod
esk.pl,
zak∏adka: E
urodesk w
Polsce.
PRACA STUDIA WOLONTARIAT
Publikacje Eurodesk Polska.
W EUROPIE
Dla tych, co chcà wyjechaç
na studia, do pracy lub
na wolontariat za granic´
i nie wiedzà, od czego zaczàç.
51
WIELKA BRYTANIA
W
ielka Brytania ju˝ 1 maja 2004 r.
otworzy∏a dla Polaków swój rynek pracy.
˚eby pracowaç legalnie, nie potrzeba
˝adnych specjalnych zezwoleƒ.
W ciàgu dwóch pierwszych lat prac´
znalaz∏o tam 180 tys. naszych rodaków.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
Polacy, którzy podejmujà prac´
na d∏u˝ej ni˝ miesiàc, muszà
zarejestrowaç si´ w specjalnym
rejestrze pracowników (WRS
– Worker Registration Scheme),
prowadzonym przez Home
Office. W tym celu nale˝y
wype∏niç formularz WRS,
do∏àczyç do niego kopi´
kontraktu lub potwierdzenie
52
zatrudnienia, dwa zdj´cia,
paszport lub dowód
i potwierdzenie wp∏aty 70 funtów.
Je˝eli ktoÊ potrzebuje pomocy
przy jego wype∏nianiu,
otrzyma jà dzwoniàc pod
numer 0114 259 6262.
Wype∏niony dokument wraz
z za∏àcznikami nale˝y wys∏aç
na adres: Home Office, Worker
Registration Scheme, Walsall
Road, Cannock, WS11 0WS.
Wi´cej informacji i formularz
znajduje si´ na stronie
www.ind.homeoffice.gov.uk.
Zarejestrowaç si´ nale˝y jak
najszybciej po zatrudnieniu,
najpóêniej miesiàc po podpisaniu
kontraktu. JeÊli ktoÊ tych
formalnoÊci nie za∏atwi
w przepisowym terminie, mo˝e
straciç prac´!!!
Po zarejestrowaniu urzàd
odsy∏a z∏o˝ony wczeÊniej paszport
czy dowód osobisty oraz dostarcza
kart´ rejestracji i zaÊwiadczenie
o rejestracji. Odmowa
zarejestrowania zdarza si´ bardzo
rzadko. JeÊli jednak tak si´ stanie,
urzàd zwraca pieniàdze.
WIELKA BRYTANIA
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç
Najni˝sze wynagrodzenie
to 4,25 funta za godzin´
dla m∏odych pracowników
(w wieku 18-21 lat) lub 5,05
dla osób powy˝ej 22 lat.
Na poczàtku zwykle zarabia si´
ok. 5,50 funta za godzin´.
W Londynie mo˝na zarobiç
od £100 do £450 tygodniowo.
Wszystko zale˝y od miejsca
pracy i wykonywanego zawodu.
Pracujàc tu legalnie masz prawo
do bezp∏atnej opieki medycznej,
zasi∏ku chorobowego
i macierzyƒskiego.
PRZYK¸ADOWE CENY
W LONDYNIE
(za portalem www.londyn.net.pl)
chleb 0,70
mleko 0,80
sandwich 1,50 – 3,00
Big Mac 3,00
Bilety: metro
strefa I 2,00
metro –
jednorazowy
strefy I, II i III 2,50
Travelcard
tygodniowa
– strefa I i II
(Metro, Bus) 20,20
Travelcard
miesi´czna
– strefa I i II
(Metro, Bus) 77,60
muzea i galerie bezp∏atnie
kino 8,00
teatr 15, 00
... a ile trzeba wydaç
Utrzymanie w Wielkiej
Brytanii jest bardzo drogie,
a najdro˝szym miastem jest
Londyn. Na skromne ˝ycie
w Londynie potrzeba
ok. 150 funtów tygodniowo,
z czego po∏owa to zwykle koszty
utrzymania. Druga po∏owa
to wydatki na jedzenie, Êrodki
higieniczne i przejazdy.
Najtaniej jest wynajàç mieszkanie
na przedmieÊciach, ale wtedy
trzeba liczyç si´ z wi´kszymi
wydatkami na bilety.
Uwaga: JeÊli wybierasz si´ tam nie
majàc zagwarantowanej pracy ani
mieszkania, musisz wziàç ze sobà
53
WIELKA BRYTANIA
przynajmniej 1000-1500 funtów.
Poszukiwany
Poszukiwana
54
Wielka Brytania to raj
dla kierowców (autobusów
i ci´˝arówek) oraz budowlaƒców
(nie tylko robotników, ale tak˝e
in˝ynierów). Z pracà nie powinni
mieç problemów tak˝e:
piel´gniarki, dentyÊci i opiekunowie
osób starszych. O prac´ ∏atwo
tak˝e w gastronomii, hotelarstwie
i na farmach. Wielu
zarejestrowanych pracowników
znajduje zatrudnienie w sektorze
administracji, biznesu
i zarzàdzania. Jak wsz´dzie
z pracà nie majà problemów
informatycy. Warunek jest jeden:
trzeba znaç angielski przynajmniej
w stopniu komunikatywnym. Wiele
osób wyje˝d˝a do pracy tylko
w okresie letnim. Wtedy
rzeczywiÊcie pracy jest najwi´cej,
np. w miejscowoÊciach
turystycznych, w hotelach
i pubach albo na zast´pstwo
w biurach. Niestety, konkurencja te˝
spora. Dlatego o prac´
nale˝y si´ postaraç znacznie
wczeÊniej, najlepiej
ju˝ w maju (jeÊli chcesz w Londynie
sp´dziç lato) albo we wrzeÊniu
(jeÊli marzysz o angielskiej zimie).
Jak sprawdziç angielskiego poÊrednika?
Przede wszystkim sprawdê, czy firma naprawd´ istnieje. Jak to zrobiç?
Wejdê na stron´ www.companieshouse.gov.uk/WebCHeck/fastrack/.
JeÊli jest zarejestrowana, b´dzie mo˝na sprawdziç te˝ jej adres i rodzaj
dzia∏alnoÊci, jakà prowadzi. Je˝eli obok nazwy firmy znajduje si´
literka „D” (disolved), oznacza to, ˝e firma ju˝ nie istnieje.
Sprawdê podany w og∏oszeniu numer telefonu. Po prostu zadzwoƒ na
informacj´ o numerach mi´dzynarodowych (118 913).
Zapytaj, czy dostaniesz umow´ z okreÊlonymi warunkami pracy na piÊmie.
Szczególnie uwa˝nie sprawdê, czy masz zagwarantowane
minimalne wynagrodzenie.
Nie dawaj poÊrednikowi ˝adnych pieni´dzy. JeÊli ˝àda od ciebie
pieni´dzy t∏umaczàc, ˝e chce ci´ zarejestrowaç w Home Office, to odmów.
Przecie˝ mo˝esz zrobiç to sam.
Praca dla ma∏olata
Pierwszà prac´ mo˝na rozpoczàç
powy˝ej 16. roku ˝ycia. Osoba
niepe∏noletnia mo˝e wykonywaç
wy∏àcznie prace lekkie
i w okreÊlonych godzinach.
I tak osoby poni˝ej 18. roku ˝ycia
nie mogà pracowaç przed 7.00 rano
i po 7.00 wieczorem, w godzinach
nauki w szkole i wi´cej ni˝ dwie
godziny dziennie. Pracà szczególnie
niestosownà dla nieletnich jest
np. roznoszenie mleka, obs∏uga
w kinach i teatrach, praca w kuchni
w barach, nocnych klubach.
Minimalna p∏aca dla osób w wieku
16-17 lat jest ni˝sza i wynosi
3 funty na godzin´. Szczegó∏y na:
www.youthinformation.com/Templates
/Internal.asp?NodeID=89868.
Info w sieci
WIELKA BRYTANIA
Ambasada Wielkiej Brytanii: www.britishembassy.pl
Publiczne urz´dy zatrudnienia:
www.jobcentreplus.gov.uk
Program Rejestracji Pracowników:
www.workingintheuk.gov.uk
Opieka zdrowotna: www.doh.gov.uk
Recruitment and Employment Confederation (brytyjskie
agencje poÊrednictwa pracy): www.rec.uk.com
Izby Handlowe w Wielkiej Brytanii:
www.chamberonline.co.uk
Prawa wynikajàce z umowy, warunki pracy, p∏aca
minimalna: www.dti.gov.uk
Opodatkowanie i sk∏adki na ubezpieczenie spo∏eczne:
www.inlandrevenue.gov.uk
Emerytury, zasi∏ki, mi´dzynarodowe ubezpieczenia
spo∏eczne: www.wp.gov.uk
Gazety: www.independent.co.uk;
www.timesonline.co.uk; www.jobs.telegraph.co.uk;
www.jobs.guardian.co.uk
Strona rzàdu szkockiego: www.scotlandistheplace.com
Oferty pracy: www.monster.co.uk; www.britishjobs.net;
www.topjobs.co.uk; www.jobsite.co.uk;
www.thebestjobs.co.uk; www.workthing.com;
www.jobs4.info; www.hotrecruit.com
55
W¸OCHY
W
∏ochy, pomimo nacisków przedsi´biorców,
ostatecznie nie zdecydowa∏y si´ na
otworzenie swojego rynku pracy a˝ do 2009 r.
Czyli nadal mo˝emy tam pracowaç w ramach tzw.
kontyngentów. Obecnie liczà one 170 tys. osób.
Najwa˝niejsze
formalnoÊci
Dost´p do rynku
zatrudnienia reguluje ustalany
ka˝dego roku kontyngent.
Czyli w ciàgu roku nie mo˝na
wydaç wi´cej pozwoleƒ
na prac´ dla obcokrajowców,
ni˝ przewidujà limity. O zezwolenie
dla pracownika do powiatowej
dyrekcji pracy wyst´puje
pracodawca. W podaniu powinny
znaleêç si´ dane osobowe
pracodawcy i pracownika oraz
informacje o warunkach pracy.
56
Do podania nale˝y do∏àczyç
ksero paszportu oraz umow´
o prac´. Dopiero kiedy
dostaniesz pozwolenie, twoja
zawarta wczeÊniej umowa
zaczyna obowiàzywaç.
JeÊli chcemy zostaç tu d∏u˝ej
ni˝ trzy miesiàce, musimy staraç
si´ o pozwolenie na pobyt, które
jest wydawane przez komisariat
policji (questura).
Normalny czas pracy we
W∏oszech to 40 godzin tygodniowo.
Wraz z nadgodzinami nie mo˝e on
przekroczyç 48 godzin.
Bilans
zysków i strat
Ile mo˝na zarobiç
We W∏oszech minimalne
wynagrodzenie jest ustalane
odr´bnie dla odpowiednich
grup zawodowych.
Przyk∏adowo kelner w pubie
dostaje 6-7 euro za godzin´, robotnik
na budowie 50-100 euro za dzieƒ,
pomoc domowa ok. 600 euro
za miesiàc; opiekunka
do dzieci (20 godzin tygodniowo),
piel´gniarka w prywatnej klinice,
(pracuje legalnie) – od 1,3
do 2 tys. euro za miesiàc,
analityk – informatyk 2,1 tys. euro.
... a ile trzeba wydaç
W Mediolanie, uwa˝anym
za najdro˝sze miasto W∏och, za
kawalerk´ trzeba zap∏aciç od 700 euro,
W¸OCHY
za mieszkanie dwu–lub wi´cej
pokojowe od 1,5 tys. euro.
W Rzymie od 400 za kawalerk´,
za dwupokojowe od 1,2 tys. euro,
w Katanii odpowiednio 350
i 600 euro. Przyj´te jest uiszczanie
op∏at z trzymiesi´cznym
wyprzedzeniem i z∏o˝enie
trzymiesi´cznego depozytu.
Info
w sieci
Poszukiwany
Poszukiwana
Piel´gniarki, opiekunki
osób starszych, pomoce domowe,
in˝ynierowie budowlani, opiekunki
do dzieci, wykwalifikowani
pracownicy budowlani.
O prac´ ∏atwo jest tak˝e w sezonie.
Latem w nadmorskich
miejscowoÊciach Morza
Âródziemnego i Adriatyku poszukuje
si´ przede wszystkim kucharzy,
barmanów i kelnerów. Na pó∏nocy
praca czeka w winnicach i sadach
oraz na po∏udniowych plantacjach
pomidorów, papryki i cytrusów.
W∏oskie ministerstwo pracy: www.welfare.gov.it
Biuro ekonomiczno-handlowe RP
we W∏oszech: www.infopolonia.it
Portal w∏oski dla cudzoziemców
we W∏oszech: www.stranieriinitalia.it
Ambasada Polski
we W∏oszech: www.ambasciatapolonia.it
Oferty pracy: www.europa.eu.it/eures; www.lavoro.org;
www.lavoro.tiscali.it; www.uplevel.it; www.jobonline.it;
www.infojobs.it; www.mercurius.it. www.upitel.it
Praca dla ma∏olata Niepe∏noletni we
W∏oszech mogà pracowaç powy˝ej
15. roku ˝ycia. Pod warunkiem, ˝e
zakoƒczyli obowiàzkowy etap nauki
szkolnej. Jednak osobom poni˝ej
16. roku ˝ycia i dziewczynom
do lat 18 nie wolno wykonywaç
prac niebezpiecznych, m´czàcych
i niezdrowych. Do grupy tej zaliczajà
si´ np. prace w hutach, kopalniach,
przy materia∏ach wybuchowych
czy toksycznych.
57
EURES: EUROPEJSKIE
S¸U˚BY ZATRUDNIENIA
700
DORADCÓW W EUROPIE
23 DORADCÓW W POLSCE
58
W W W. E U R E S . P R A C A . G O V. P L
EURES: Europejski
Portal MobilnoÊci
Zawodowej
EURES – Oferty pracy Szukasz pracy za granicà?
W portalu EURES znajdziesz ich ponad 50 tys. Ze wszystkich paƒstw UE.
Baza ofert pracy jest aktualizowana codziennie. Mo˝esz jà przeszukiwaç wed∏ug
krajów, regionów, zawodów, rodzajów umów.
EURES – Baza CV Chcesz sprawdziç, ile wart jest twój ˝yciorys? UmieÊç go
w bazie CV EURES. Wystarczy wype∏niç odpowiedni formularz. Twoje CV b´dzie
dost´pne dla wszystkich doradców EURES i pracodawców zarejestrowanych w
serwisie. Dostaniesz te˝ login i has∏o dost´pu. Dzi´ki temu b´dziesz móg∏
zmieniaç i aktualizowaç swoje dane.
EURES – Praktyczne informacje Potrzebujesz informacji o ˝yciu i warunkach
pracy za granicà? W portalu EURES znajdziesz informacje o trendach na rynkach
pracy, dowiesz si´, w których krajach potrzebujesz pozwolenia na prac´ i jak
je uzyskaç. Znajdziesz te˝ wiele informacji praktycznych: m.in. o zakwaterowaniu,
podatkach, kosztach ˝ycia, ochronie zdrowia, przepisach socjalnych.
59
W W W. E U R O P A . E U / E U R E S
Eurodesk to europejska sieç
informacyjna dla m∏odzie˝y
i osób pracujàcych z m∏odzie˝à
– pedagogów, pracowników
instytucji i organizacji
m∏odzie˝owych.
Funkcjonuje w 29 paƒstwach.
JeÊli:
potrzebna ci wiedza na temat jednego
z krajów europejskich
poszukujesz informacji o szkoleniach
i mo˝liwoÊciach zdobywania funduszy
w Polsce i w Europie
chcesz nawiàzaç kontakt
z rówieÊnikami
lub organizacjami z zagranicy
szukasz par tnerów do projektu
organizujesz seminarium, szkolenie
lub konferencj´ i chcia∏byÊ zaprosiç
na nie m∏odzie˝ z zagranicy
potrzebujesz pomocy w innej sprawie
zwiàzanej z edukacjà, Europà
lub dzia∏alnoÊcià m∏odzie˝owà
skontaktuj si´ z nami.