20160909Stanowisko Dot. Wymagań dla podłączenia

KRAJOWA IZBA KOMUNIKACJI ETHERNETOWEJ
ul. Lindleya 16
02-013 Warszawa
Tel. + 48 22 29 28 700, Fax +48 22 29 28 701
e-mail: [email protected], [email protected], http://www.kike.pl
KRS 0000316678, REGON: 141637224, NIP 9512270210
Warszawa, 8 września 2016 r.
ID KIKE: GRAP-590/16
Sz. P. Piotr Woźny
Podsekretarz Stanu
Ministerstwo Cyfryzacji
ul. Królewska 27
00-060 Warszawa
Dot. Wymagań dla podłączenia jednostek oświatowych w ramach drugiego naboru dla
działania 1.1 POPC
Szanowny Panie Ministrze,
W nawiązaniu do projektu „Wymagań dla podłączenia jednostek oświatowych w
ramach drugiego naboru dla działania 1.1 POPC” opracowanego przez Instytut Łączności,
przedstawiamy poniżej kilka uwag do omawianego dokumentu.
Projektując wymagania techniczne dla OSD wyjść należy od założeń dot. sposobu
świadczenia usług dla odbiorców końcowych, którymi będą szkoły. W świetle
prowadzonych od kilku miesięcy dyskusji (i po części treści Wymagań) beneficjent POPC nie
będzie usługodawcą, a jedynie operatorem sieci dostępowe (OSD)j. Rolę usługodawcy ma
pełnić podmiot zewnętrzny działający jako operator OSE (czyli Ogólnopolskiej Sieci
Edukacyjnej). Najczęściej wskazuje się, że rolę tą pełnić będzie NASK.
Konsekwencją takiego rozdziału zadań powinno być określenie w Wymaganiach
jedynie trzech kluczowych elementów:
a. Sposobu terminacji usługi w każdej szkole.
b. Organizacji punktu styku sieci OSD z OSE.
c. Katalogu usług wraz z kluczowymi elementami oferty, by w skali całego
kraju i potencjalnie różnych OSD zapewnić OSE powtarzalność oraz
jednolity standard techniczny.
Dokument nie powinien natomiast w naszej ocenie definiować żadnych dodatkowych
wymagań. W szczególności nie powinien on przenosić na OSD obowiązków, które z
powodów zarówno optymalizacji zarządzania siecią, jak i kosztów jej utrzymania – ponosić
KRAJOWA IZBA KOMUNIKACJI ETHERNETOWEJ
powinien operator OSE. Doskonałym tego przykładem są „Wymagania na CPE” oraz
„Wymagania na AP” podane w załączniku 3 i 4. Jeśli operator OSE ma rzeczywiście
zarządzać usługami dla edukacji, musi on także zarządzać CPE. W naszej ocenie jeśli sieci
powstałyby na 80 obszarach NUTS3, to koordynacja i jak należy rozumieć administracja
potencjalnie 80-cioma różnymi rozwiązaniami każdej z sieci dostępowych będzie nie tylko
nieefektywna, ale i niewykonalna.
Naszym zdaniem usługę transmisji na potrzeby OSE należy wyprowadzić od
koncepcji BSA, a opcjonalną dzierżawę włókien – oprzeć na LLU. Założenie takie
zdecydowanie upraszcza wszystkie elementy inwestycji. Po pierwsze OSD co do zasady
buduje całą sieć w ramach obszaru z uwzględnieniem wymagań BSA (oraz w wariancie
kablowym – również LLU). Po drugie operator OSE opierając się na prostej, łatwej w
parametryzacji usłudze transmisji L2 (lub dzierżawie włókien) będzie mógł zorganizować i w
przyszłości modernizować OSE do rosnących wymagań szkół. Warto tu wspomnieć, iż nie
istnieje żaden racjonalny powód, dla którego transmisja danych miałaby być realizowana
przez OSD wyłącznie w formie VPN’a, a nie L2 (np. vlan lub MPLS – str. 8 pkt. 1.1
Wymagań). Prostsze rozwiązania gwarantują większą skalowalność. Opcjonalne szyfrowanie
wpływa też negatywnie na wydajność przy ew. wzroście wolumenu ruchu w przyszłości.
Odwołanie do VPNów wydaje się stać ponadto w sprzeczności z listą opcjonalnych sposobów
świadczenia usług wymienioną w pkt. 1.5, który dopuszcza m.in. w ppkt. 2 właśnie
przeźroczysty kanał vlan. A także z zapisami szczegółowymi, np. pkt. 2.6.1.4. W zakresie
koncepcji usługi transmisji dokument jest więc niespójny.
Operator OSE z uwagi na ogólnopolską skalę będzie również w stanie
zoptymalizować proces oraz koszty zamawiania, administracji i serwisowania CPE oraz
nowymi usługami edukacyjnymi w przyszłości. Oczywiście zakładamy, iż operator OSE nie
będzie pełnił jedynie funkcji płatnika. Sprowadzanie NASK’u wyłącznie do roli księgowego
stanowiłoby poważne zaprzepaszczenie potencjału kompetencyjnego w zakresie realizacji
usług w sieciach edukacyjnych.
Przyjęcie w/w założeń spowoduje, iż z dokumentu znikną jednak zapisy nie tylko
dotyczące wyposażenia szkół w elementy aktywne, ale i błędne naszym zdaniem odniesienia
do OK – czyli Operatorów Konkurencyjnych. OSD nie świadcząc usługi, nie jest w relacjach
konkurencyjnych z operatorem OSE. Naszym zdaniem duże sekcje omawianego dokumentu
zostały przeniesione wprost i niestety bezrefleksyjnie z wymagań dla gospodarstw
domowych. Dobrym przykładem jest choćby jeden z pierwszych akapitów sekcji 1.1, który
brzmi: „(…)OSD jest zobowiązany ustalić z każdym OK domagającym się dostępu PWR, w
którym OSD zapewni realizację usług połączenia od wszystkich Jednostek oświatowych w
danym obszarze konkursowym.”. Tego typu zapisy są właściwe dla usług świadczonych do
gospodarstw domowych w modelu BSA, a nie dla OSE.
***
Omawiany dokument przynosi jeszcze szereg nieścisłości, jednak z uwagi na
konieczność jego gruntownego przebudowania do potrzeb koncepcji OSE, wskazujemy
jedynie kilka z nich.
2
KRAJOWA IZBA KOMUNIKACJI ETHERNETOWEJ
Pkt. 1.1. „Ceny wymagają zatwierdzenia przez Prezesa UKE na warunkach
określonych w Rozdziale Błąd! Nie można odnaleźć źródła odwołania.. Wymagań.”. Warunki nie
precyzują, czy Prezes UKE będzie brał pod uwagę realne koszty realizacji usługi, czy np.
ogólnopolski benchmark. KIKE wielokrotnie wskazuje przy okazji różnych konsultacji, iż
zarówno CAPEX, jak i OPEX są różne dla różnych inwestycji. Jakkolwiek możliwe będzie
obliczenie całkowitych kosztów transmisji do wszystkich szkół w danym obszarze
konkursowym i podzielenie ich przez liczbę placówek, to należy spodziewać się różnych
kosztów w różnych obszarach choćby z uwagi na różny poziom ich zurbanizowania oraz
różną wysokość podatków i opłat lokalnych.
Pkt. 1.2. „OSD jest zobowiązany zestawić usługę transmisji danych od PWR lub WSD
do Jednostki oświatowej zgodnie z Zamówieniem OK o przepustowości 100 Mb/s, oraz
wyższych, o ile zastosowana technologia w sieci OSD będzie umożliwiała wyższe
przepływności.” Nasze wątpliwości budzi sformułowanie, iż OSD jest zobowiązany zestawić
usługi o przepustowości wyższej, niż 100 Mb/s. Jakkolwiek rozumiemy konieczność
zwiększania prędkości dla szkół w kolejnych latach i już dziś – większe potrzeby szkół
dużych, tak należy pamiętać, że zgodnie z wymaganiami OSD ma zapewnić dla szkół 100
Mb/s. Nie więcej. W ocenie KIKE można rozważyć w konkursie przyznanie premii
punktowej np. za gotowość do świadczenia usług 1 Gb/s na wzór premii za 100 Mb/s dla HP.
Nie można jednak wymagać od OSD uruchamiania większych prędkości zawsze na żądanie
operatora OSE.
Pkt. 1.4. Analogicznie do naszych uwag wobec wymagań dla HP podnieść należy tezę,
iż dopuszczenie opóźnienia rzędu 150 ms nie spełnia ani wymagań aplikacji interaktywnych,
ani nie jest zgodny z koncepcją NGA. Jakkolwiek niezwykle trudno jest uzyskać urzędową
definicję opóźnienia dla sieci NGA, to przeprowadzane i publikowane są od lat badania
wymagań różnego typu aplikacji. Analizując jednak wyniki pomiarów parametrów sieci oraz
zadowolenia użytkowników dla pojedynczych gospodarstw domowych (np. raport UKE
sprzed 3 lat1) należy pamiętać, iż w przypadku szkoły dodatkowo należy bać pod uwagę
wielość użytkowników i różnorodność aplikacji, które będą korzystać z sieci w tym samym
czasie. Niezbędne jest ponadto przyjęcie, iż w chwili wybudowania sieci w drugim naborze (a
na pewno w latach kolejnych) dostępne będą streamingi 4k i więcej – znacząco podnosząc
wymagania dot. parametrów szkolnych sieci i przyłączy do nich. Na pytanie, czy w przypadku
sieci NGA 150 ms to zdecydowanie za dużo, należy odpowiedzieć twierdząco po wykonaniu
jakichkolwiek pomiarów w stacjonarnych sieciach NGA. Wszystkie lokalizacje w Polsce, do
których wykonaliśmy pomiary międzymiastowe przygotowując niniejszą opinię, były
osiągalne przy wykorzystaniu dostępowej sieci NGA z opóźnieniem od 3 (niektóre IXy) do 20
ms (duże portale krajowe i najdalsze portale miejskie). Naszym zdaniem dopuszczalne
opóźnienie we własnej sieci OSD (czyli zgodnie z Wymaganiami od CPE do WSD) nie powinno
przekraczać 30 ms. To wartość 10x większa, niż ta, która będzie obserwowana we własnych
sieciach światłowodowych OSD.
http://www.polskaszerokopasmowa.pl/prawo/artykuly/raport-uke-o-wskaznikacj-badaniajakosci-uslug-w-sieci.html
1
3
KRAJOWA IZBA KOMUNIKACJI ETHERNETOWEJ
Pkt. 1.6. Definicja CPE powinna być jednolita dla każdego typu technologii
(kablowych oraz radiowych) i ograniczać się wyłącznie do wymogu zapewnienia interfejsu
symetrycznego 1 Gb/s Ethernet (skrętka lub moduł SFP) w kierunku infrastruktury szkolnej.
Pozostałe wymagania nakreślone m.in. w pkt. 1.6 wydają się zbędne. Z uwagi na
dopuszczone w pkt. 1.5 sposoby realizacji usługi, rolę CPE może pełnić media konwerter.
Włączenie w wymogi odniesień np. do punktu dostępowego WiFi wydają się chybione, gdyż
OSD nie będąc usługodawcą dla szkoły, nie może zapewniać usług dostępowych. Ewentualny
projekt i wykonanie infrastruktury szkolnej powinno być przedmiotem odrębnych (poza
POPC) ustaleń i uwzględniać warunki oraz potrzeby konkretnej szkoły. A te będą różne.
Rozdział 2 w ocenie KIKE należy wyłączyć z dokumentu, gdyż stanowią one wprost
elementy oferty, którą ma sporządzić OSD, a którą badać będzie Prezes UKE. Podobnie jak w
przypadku „Warunków dla gospodarstw domowych”, „Warunki dla szkół” opracowane przez
Instytut Łączności powinny ograniczać się do kwestii technicznych oraz katalogu
wymaganych usług. Zapisy te mogą jednak stanowić dodatkowy, opcjonalny załącznik do
dokumentacji konkursowej, wskazujący na przykładowe i warte uwzględnienia elementy
umów OSD z operatorem OSE. Przy czym zakres umowy zależeć będzie od zakresu
kontraktowanych usług i wzorców oferty hurtowej wykorzystywanych przez każdego OSD.
Naszym zdaniem IŁ wprowadzając te zagadnienia do „Warunków dla szkół” wkracza zbyt
mocno w swobodę zawierania umów wobec siebie podmiotów trzecich. IŁ nie ma też
kompetencji regulatora. Ponadto usługi dla OSE nie są ofertą regulowaną, więc tym bardziej
określanie w załączniku do dokumentacji drugiego naboru POPC takich szczegółów, jak
postępowanie reklamacyjne, czy termin płatności FV jest działaniem niewłaściwym i
nieuprawnionym. Z tego powodu odstępujemy od omówienia poszczególnych zapisów
projektu i wnioskujemy o wykreślenie całego rozdziału 2 z Warunków.
***
Konsultacja warunków technicznych do pierwszego naboru POPC odbywała się
przeszło rok temu – wiosną 2015 r. w UKE. Trudno niestety nie zauważyć, iż obydwa
przedstawione do konsultacji projekty Warunków sprawiają wrażenie, jakby ten rok nie
minął. Tymczasem w naszej ocenie warto było wykonać np. analizę wniosków złożonych w
pierwszym naborze i zaprojektowanych przez rynek rozwiązań. Również dla szkół. Wnioski
wzbogaciłyby dokument wychodząc na przeciw różnym sposobom projektowania sieci NGA.
Z poważaniem,
Piotr Marciniak
Prezes KIKE
Grupa Robocza ds.
Administracji Publicznej KIKE
4
KRAJOWA IZBA KOMUNIKACJI ETHERNETOWEJ
5