Zabezpieczenie wierzytelności w praktyce

Zabezpieczenie wierzytelności w praktyce

DODATEK 2
1
DO NUMERU 33 GAZETY PODATKOWEJ Z 25 KWIETNIA 2016 R.
ZABEZPIECZENIE WIERZYTELNOŚCI
W PRAKTYCE
1. Jak uzyskać sądowe zabezpieczenie zapłaty?
str. 1
7. Zastaw zwiększa szansę zapłaty
str. 3
2. Sposoby na zabezpieczenie wierzytelności wobec spółki z o.o.
str. 2
8. Zabezpieczenie zapłaty ustanowieniem hipoteki
str. 4
3. Notarialne zabezpieczenie zapłaty
str. 2
4. Wpływ zmiany dłużnika na zabezpieczenie umowy
str. 2
5. Zabezpieczenie interesów poprzez weksle
str. 3
6. Jak zabezpieczyć roszczenie o zapłatę?
str. 3
na nieruchomości
9. Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym
str. 4
a zabezpieczenie zapłaty
10. Przykład wniosku o udzielenie zabezpieczenia
str. 4
1. Jak uzyskać sądowe zabezpieczenie zapłaty?
W czasach kiedy jednym z największych problemów przedsiębiorców są zatory płatnicze,
należy korzystać ze wszystkich
prawnych możliwości gwarantujących otrzymanie zapłaty za
wykonaną usługę lub sprzedany
towar. Jedną z nich jest instytucja
zabezpieczenia roszczenia uregulowana w Kodeksie postępowania
cywilnego.
Zasadą jest, że zabezpieczeniu
podlegać może każde roszczenie
w sprawie cywilnej, które może
być przedmiotem wyroku sądowego. Zabezpieczenie dotyczy m.in.
najczęściej występujących w obrocie gospodarczym roszczeń pieniężnych. Co istotne, może być ono
udzielone zarówno przed wszczęciem postępowania sądowego,
jak również w jego toku (art. 730
§ 2 K.p.c.). Krąg osób mogących
ubiegać się o udzielenie zabezpieczenia, jest bardzo szeroki gdyż
z uprawnienia tego skorzystać
mogą wszystkie osoby biorące
udział w postępowaniu w charakterze stron. Natomiast w przypadku zabezpieczenia udzielanego
przed wszczęciem postępowania,
z uprawnienia tego mogą skorzystać podmioty, które w przypadku
wniesienia pozwu będą stronami
postępowania.
W praktyce najczęściej wniosek
o zabezpieczenie jest dołączany do
pozwu. Ma ono z reguły na celu
zagwarantowanie, że przedmiot
objęty zabezpieczeniem nie zostanie zbyty podczas procesu.
Warunki udzielenia
zabezpieczenia
Zabezpieczenia roszczenia
udziela sąd wydając postanowienie. W przypadku roszczeń pieniężnych, niezbędny jest wniosek
powoda o udzielenie zabezpieczenia. We wniosku strona domagająca się udzielenia zabezpieczenia (najczęściej powód),
zobowiązana jest do wskazania
dwóch jego niezbędnych podstaw:
uprawdopodobnienia roszczenia
oraz wskazania interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.
Uprawdopodobnienie roszczenia jest łagodniejszą wersją jego
udowodnienia. Co prawda powód
zobowiązany jest do uzasadnienia swoich twierdzeń, uwiarygadniając ich istnienie, jednak
nie obowiązują go rygorystyczne
przepisy dotyczące postępowania
dowodowego. Przykładem uprawdopodobnienia roszczenia będzie
powołanie we wniosku o jego
udzielenie np. dokumentów po-
Sposób zabezpieczenia roszczeń pieniężnych:
1) zajęcie:
– ruchomości,
– wynagrodzenia za pracę,
– wierzytelności z rachunku bankowego albo
– innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego,
2) obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową,
3) ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości,
która nie ma urządzonej księgi wieczystej albo której księga
wieczysta zaginęła bądź uległa zniszczeniu,
4) ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego
prawa do lokalu,
5) ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem
lub gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią albo częścią
gospodarstwa rolnego obowiązanego,
6) obciążenie statku lub statku w budowie hipoteką morską.
twierdzających odebranie towaru
przez dłużnika i dołączenie ich do
wniosku o udzielenie zabezpieczenia.
Natomiast wykazanie interesu
prawnego w udzieleniu zabezpieczenia polega na wykazaniu, że
aby osiągnąć cel postępowania,
np. zapłatę za wydany towar, konieczne jest udzielenie powodowi
na czas postępowania tymczasowej ochrony w postaci zabezpieczenia mienia pozwanego. Interes
prawny w przypadku zabezpieczenia istnieje w sytuacji, gdy brak
zabezpieczenia uniemożliwi lub
znacznie skomplikuje wykonanie
wyroku w danej sprawie. Sytuacja taka będzie miała miejsce
np. jeżeli dłużnik posiada tylko
jeden składnik majątkowy – nieruchomość, a jego zbycie spowodowałoby, że stałby się on niewypłacalny.
Dwa tryby uzyskania
zabezpieczenia
Wniosek o udzielenie zabezpieczenia składa się do sądu właściwego do rozpoznania sprawy
w pierwszej instancji. Aby uzyskać
zabezpieczenie roszczenia, należy
złożyć do sądu wniosek zawierający jego uprawdopodobnienie oraz
wykazanie interesu prawnego
w udzieleniu zabezpieczenia. Ponadto strona wnosząca o udzielenie zabezpieczenia w sprawie
zobowiązana jest do wskazania
sposobu zabezpieczenia oraz –
w przypadku roszczeń pieniężnych – także sumy zabezpieczenia. Suma zabezpieczenia nie
może być wyższa od dochodzonego roszczenia liczonego wraz
z odsetkami do dnia wydania
postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia oraz z kosztami wykonania zabezpieczenia (art. 736
§ 3 K.p.c.). Suma zabezpieczenia,
obok odsetek, może obejmować
także przewidywane koszty postępowania. Do najczęściej stosowanych sposobów zabezpieczenia
należą: zajęcie rachunku banko-
„Celem udzielenia zabezpieczenia jest zwiększenie skuteczności
postępowania cywilnego poprzez zapewnienie, że pomimo upływu
czasu koniecznego dla rozstrzygnięcia sprawy możliwym będzie
osiągnięcie zamierzonych przez stronę celów tego postępowania”.
Postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 23 kwietnia 2012 r.,
sygn. akt I ACz 530/12
wego, wynagrodzenia za pracę
bądź ruchomości np. maszyn będących podstawą prowadzenia
działalności gospodarczej przez
dłużnika, a także obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową.
W sytuacji składania wniosku o udzielenie zabezpieczenia
roszczenia przed wszczęciem
postępowania, sąd w przypadku
jego udzielenia wyznaczy wnioskodawcy maksymalnie dwutygodniowy termin na wniesienie
pisma wszczynającego postępowanie. Jeżeli pozew lub inne pismo inicjujące postępowanie nie
zostanie złożone w wyznaczonym
przez sąd terminie, zabezpieczenie wygasa. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia
majątkowego podlega opłacie
w wysokości 100 zł. Nie pobiera
się jej, jeśli wniosek został zgłoszony w piśmie rozpoczynającym
postępowanie.
Konsekwencje złożenia
wniosku o zabezpieczenie
Wniosek o udzielenie zabezpieczenia powinien być rozpoznany,
co do zasady, w ciągu tygodnia
od jego złożenia. Wydając postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia sąd kieruje się
regułą, według której powinien
dbać o interesy wierzyciela przy
jednoczesnym jak najmniej dotkliwym obciążeniu osoby, wobec której wydano postanowienie o zabezpieczeniu. Przed wydaniem
postanowienia, sąd zobowiązany
jest przeanalizować sprawę biorąc
pod uwagę materiał w niej zebrany. Udzielając zabezpieczenia sąd
może określić jego zakres, tzn.
kwotę, do jakiej zostało udzielone
lub czas, na jaki zostało udzielone,
zarówno przez wskazanie konkretnej daty, jak i np. określenie
„do uprawomocnienia się wyroku
w niniejszej sprawie”. Przy czym
zakres nie może być szerszy niż
oznaczono we wniosku. Jeżeli
natomiast wskazano kilka sposobów zabezpieczenia roszczenia,
sąd może wybrać jeden lub kilka
z nich, zgodnie z zasadą najmniejszej uciążliwości dla dłużnika.
Ponieważ udzielenie zabezpieczenia jest niekorzystne z punktu widzenia zobowiązanego, sąd
z pewnymi wyjątkami, określonymi w art. 739 § 2 K.p.c., może uzależnić udzielenie zabezpieczenia
od złożenia przez wnioskodawcę
kaucji na zabezpieczenie ewentualnych roszczeń zobowiązanego
o naprawienie szkody. W takim
przypadku uzyskanie klauzuli
wykonalności i wykonanie zabezpieczenia będzie możliwe dopiero po złożeniu kaucji w wysokości określonej przez sąd, jednak
w praktyce sytuacje takie są raczej
rzadkością.
Wykonanie postanowienia
o udzieleniu zabezpieczenia
Wydając postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia sąd doręcza
je uprawnionemu. Wykonanie
postanowienia o zabezpieczeniu
roszczenia jest możliwe po uzyskaniu na nim klauzuli wykonalności,
którą sąd nadaje z urzędu. Następne czynności odbywają się według
przepisów o postępowaniu egzekucyjnym, a organem właściwym
do wykonania zabezpieczenia jest
komornik.
2
ZABEZPIECZENIE WIERZYTELNOŚCI W PRAKTYCE
2. Sposoby na zabezpieczenie wierzytelności wobec spółki z o.o.
Małe spółki z o.o., ze względu na
niewielki kapitał zakładowy lub
krótką historię funkcjonowania,
nie wzbudzają zaufania u swoich
kontrahentów. Dlatego wierzyciele często domagają się od spółek dodatkowych zabezpieczeń
wykonania zawieranych z nimi
umów.
Prawdopodobieństwo żądania
udzielenia zabezpieczenia rośnie
szczególnie w przypadku spółek
o niskim kapitale zakładowym.
Obecnie minimalny kapitał zakładowy w spółce z o.o. wynosi
5.000 zł, nie stanowi on zatem
dla ewentualnych wierzycieli
zabezpieczenia ich należności.
Dodatkowo konstrukcja prawna
spółki z o.o., w której wspólnicy
faktycznie nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki, a odpowiedzialność członków
zarządu spółki ma charakter wyjątkowy, może budzić nieufność
i uzasadniać żądanie udzielenia
zabezpieczenia.
Zamierzam zawrzeć ramową
umowę dostawy towarów dla
spółki z o.o. Jako zabezpieczenie zaoferowano mi zastaw na
udziałach w tej spółce. Czy
zawarcie takiej umowy jest
dopuszczalne?
Spółka z o.o. nie może obciążyć zastawem udziałów, na które dzieli
się jej kapitał zakładowy. Spółka
nie może bowiem dysponować
„swoimi” udziałami. Są to prawa
przysługujące jej wspólnikom i to
oni mogą obciążyć je zastawem
na rzecz wierzyciela. Taki zastaw
zabezpieczałby wierzytelność
Czytelnika wobec spółki, choć ob-
ciążałby składniki majątku osób
trzecich – tj. wspólników. Gdyby
nawet tak rozumieć propozycję
złożoną Czytelnikowi, to należałoby zalecić podejście do niej z dużą
ostrożnością.
Zastaw na udziałach daje wierzycielowi prawo zaspokojenia
się z nich bez względu na to, do
kogo one należą i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi wspólnika (art. 328 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 306
§ 1 K.c.). Zastawnik (wierzyciel,
na którego rzecz ustanowiono
zastaw) może uzyskać zaspokojenie z udziałów w toku egzekucji
komorniczej. Wartość udziałów
ustalana w toku egzekucji zależna byłaby m.in. od wielkości zobowiązań spółki, w tym również
od rozmiarów długu, którego
odbiciem byłaby wierzytelność
zabezpieczona zastawem. Krótko
mówiąc, samo zaciągnięcie przez
spółkę zobowiązania zabezpieczonego na udziałach należących
do jej wspólników, automatycznie
obniża wartość tego zabezpieczenia. W skrajnych przypadkach
takie zabezpieczenie może być
iluzoryczne.
Niezależnie od powyższego trzeba dodać, że egzekucja z udziałów
w spółce z o.o. bardzo rzadko przynosi efekty. Dlatego pierwszeństwo w zaspokojeniu z tych praw
również niewiele będzie dawać
wierzycielowi.
Spółka z o.o. będzie zaciągać
pożyczkę. Pożyczkodawca zażądał, aby wszyscy członkowie zarządu i ich małżonkowie
udzielili poręczenia dla spółki.
Jakie to będzie miało znaczenie
dla poręczających?
Poręczenie jest prostym sposobem zabezpieczenia wykonania
zobowiązań. W szczególności
sprawdza się w przypadku zabezpieczania zobowiązań pieniężnych. Poręczenie to umowa,
w której poręczyciel zobowiązuje
się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek,
gdyby dłużnik zobowiązania nie
wykonał (art. 876 § 1 K.c.). Dzięki
udzieleniu poręczenia wierzyciel
uzyskuje gwarancję, że w razie
np. zwłoki z płatnością, będzie
mógł żądać zapłaty od poręczycieli. Tym samym wierzyciel będzie mógł zaspokoić się nie tylko
z majątku spółki, ale również
z majątku poręczycieli.
Poręczycielem zobowiązania
spoczywającego na spółce może
być każda inna osoba trzecia.
Może to być również członek zarządu spółki, jak i jego małżonek.
Ponieważ umowa poręczenia jest
zawierana pomiędzy wierzycielem
a poręczycielem, a bez udziału
spółki, to do jej podjęcia nie będzie wymagana uchwała zgromadzenia wspólników, o której mowa
w art. 15 § 1 K.s.h.
W ramach spółki z o.o. będziemy zaciągać kredyt hipoteczny.
Czy do obciążenia nieruchomości spółki hipoteką konieczna
będzie uchwała zgromadzenia
wspólników?
Jak wynika z art. 228 pkt 4 K.s.h.,
uchwały wspólników wymaga
nabycie i zbycie nieruchomości,
użytkowania wieczystego lub
udziału w nieruchomości, jeżeli
umowa spółki nie stanowi inaczej.
Wśród tych czynności dotyczących
praw na nieruchomościach, brak
jest wskazania ograniczonych
praw rzeczowych. Oznacza to,
że do ustanowienia hipoteki na
nieruchomości spółki nie będzie
wymagana uchwała wspólników,
chyba że co innego wynika z umowy spółki.
Należy jednak pamiętać, że bank
może oczekiwać przedłożenia
uchwały wspólników wyrażającej zgodę na samo zaciągnięcie
kredytu. Rozporządzenie prawem
lub zaciągnięcie zobowiązania do
świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość
kapitału zakładowego wymaga
uchwały wspólników, chyba że
umowa spółki stanowi inaczej
(art. 230 K.s.h.). Jeśli więc kwota
kredytu dwukrotnie przewyższa
wysokość kapitału zakładowego, to niezbędne będzie podjęcie
stosownej uchwały przez organ
właścicielski spółki. Brak wymaganej prawem uchwały nie będzie
jednak powodował skutku nieważności umowy kredytowej (art. 230
K.s.h. zdanie ostatnie).
Z uwagi na opóźnienia w płatnościach dostawca towarów
dla spółki z o.o. poprosił członków zarządu o wystawienie
w imieniu spółki weksla in
blanco. W jaki sposób zredagować deklarację wekslową,
aby uniknąć nadużyć ze strony
dostawcy?
Weksel in blanco bardzo często
pełni funkcję zabezpieczającą.
Weksel pozwala na szybsze i tańsze uzyskanie tzw. tytułu wyko-
nawczego. Na podstawie weksla
sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym. Jest
on natychmiast wykonalny pomimo braku prawomocności.
Ponadto za wydanie nakazu zapłaty na podstawie weksla uiszcza się tylko 1/4 należnej opłaty
sądowej.
Deklaracja wekslowa to porozumienie dotyczące sposobu
wypełniania weksla in blanco.
W przypadku odpowiedniej redakcji deklaracji można uniknąć sytuacji, w której wierzyciel
wekslowy będzie oddzielnie dochodził zobowiązania z tytułu
weksla i oddzielnie ze stosunku
podstawowego (tu: umowy sprzedaży czy dostawy). W deklaracji
należy w szczególności wskazać,
w związku z jakim zobowiązaniem
jest wystawiany weksel. W przypadku ciągłej dostawy towarów
(czyli zawierania szeregu umów
sprzedaży) będzie to utrudnione.
Dlatego należy rozważyć zawarcie przez strony ramowej umowy
sprzedaży i wskazanie w deklaracji wekslowej, że weksel jest
wystawiany w związku ze zobowiązaniami spółki mogącymi powstać na tle wykonywania umowy
ramowej.
Trzeba dodać, że deklaracja
wekslowa nie spełni swej ochronnej funkcji, jeśli prawa z weksla
zostaną przeniesione w drodze indosu na rzecz podmiotu trzeciego.
Aby tego uniknąć, spółka powinna
wyłączyć możliwość przeniesienia
praw z weksla tą drogą, zastrzegając w jego treści klauzulę „nie na
zlecenie”.
3. Notarialne zabezpieczenie zapłaty
Z
uwagi na kłopoty z płynnością dłużnika zapłata sporej kwoty ma zostać odroczona w czasie. Jako
zabezpieczenie zaproponowano poddanie się egzekucji w akcie notarialnym. Na czym to polega? Na
ile zabezpiecza to moje interesy jako wierzyciela?
Poddanie się przez dłużnika egzekucji w akcie notarialnym pozwala na szybsze wyegzekwowanie
należności za pomocą komornika.
Jest skutecznym sposobem zabezpieczenia należności, pozwala
bowiem ominąć postępowanie
sądowe. Nie pomoże jednak, jeśli
dłużnik nie będzie miał majątku,
z którego komornik będzie mógł
taką egzekucję skutecznie przeprowadzić.
Jeżeli dłużnik, który złożył
w akcie notarialnym oświadczenie o poddaniu się egzekucji, nie
wywiąże się z zobowiązania, co
do którego podda się egzekucji,
Czytelnik będzie mógł skorzystać
z tego zabezpieczenia. Po bezskutecznym wezwaniu dłużnika do
wykonania zobowiązania, będzie
mógł złożyć w sądzie wniosek
o nadanie klauzuli wykonalności
aktowi notarialnemu. Zatem akt
notarialny zawierający oświadczenie dłużnika o poddaniu się
egzekucji niejako zastępuje wyrok
sądu lub nakaz zapłaty. Tak jak
w przypadku wyroków czy nakazów, przed skierowaniem sprawy do komornika należy uzyskać
sądową klauzulę wykonalności.
Nadając taką klauzulę sąd bada
jedynie prawidłowość oświadczeń
złożonych w akcie notarialnym,
a nie to, czy dług faktycznie istnieje. O postępowaniu w przedmiocie
nadania klauzuli wykonalności
nie jest informowany dłużnik.
Dysponując nadaną klauzulą wykonalności, można złożyć u komornika wniosek o wszczęcie
egzekucji z majątku dłużnika.
Dopiero na tym etapie dłużnik
może się skutecznie bronić, jeśli uważa, że nie ma obowiązku
zapłaty (bo np. umowa została
rozwiązana, spłacił już dług itp.).
W tym celu dłużnik musi złożyć
przeciwko wierzycielowi pozew
do sądu (tzw. powództwo przeciw-
egzekucyjne). Może w nim żądać
pozbawienia wykonalności tytułu
wykonawczego (czyli aktu notarialnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności) w całości lub
części. W pozwie dłużnik może
żądać zabezpieczenia swojego powództwa przeciwegzekucyjnego
poprzez zawieszenie egzekucji.
Sąd nie ma obowiązku do takiego
wniosku się przychylić.
Z reguły za pomocą poddania
się egzekucji w akcie notarialnym
zabezpiecza się należności o charakterze pieniężnym. Może z niego
wynikać obowiązek zapłaty sumy
pieniężnej do wysokości wprost
określonej w akcie albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej. Określa się wówczas
w akcie warunki, które upoważ-
niają wierzyciela do prowadzenia
przeciwko dłużnikowi egzekucji
na podstawie tego aktu o całość lub
część roszczenia, jak również termin, do którego wierzyciel może
wystąpić o nadanie temu aktowi
klauzuli wykonalności. Akt notarialny może też obejmować obowiązek zapłaty sumy pieniężnej
lub uiszczenia rzeczy oznaczonych
co do gatunku, ilościowo w akcie
oznaczonych, albo też obowiązek
wydania rzeczy indywidualnie
oznaczonej, lokalu, nieruchomości lub statku wpisanego do rejestru. Wykorzystuje się go również
w celu ułatwienia wyegzekwowania należności obciążonych hipoteką. Instytucja ta jest uregulowana
w art. 777 § 1 pkt 4, 5 i 6 Kodeksu
postępowania cywilnego.
Lepszym rozwiązaniem jest
zawarcie umowy, na podstawie
której nowa osoba przystąpi do
długu. O ile przy przejęciu długu
dotychczasowy dłużnik zostaje z długu zwolniony, a w jego
miejsce wchodzi nowy podmiot,
to przy przystąpieniu do długu
dotychczasowy dłużnik nadal
odpowiada za dług, a obok niego
(solidarnie z nim) za to zobowiązanie odpowiada również przystępujący do długu. Nie następuje
też utrata wcześniej udzielonych
zabezpieczeń.
Umowa o przystąpienie do długu nie jest uregulowana w Kodeksie cywilnym, jest jednak
dopuszczalna na zasadzie swobody zawierania umów. Umowa ta
może zostać zawarta pomiędzy
przystępującym a wierzycielem
lub pomiędzy przystępującym
a dłużnikiem. Nie ma jednolitego
poglądu, czy w pierwszym przypadku wymagana jest zgoda dłużnika, a w drugim – wierzyciela,
więc dla uniknięcia wątpliwości
zalecane jest, aby taką zgodę uzyskiwać, a najlepiej, aby w umowie
uczestniczyły wszystkie trzy podmioty (wierzyciel, dłużnik, osoba przystępująca do długu obok
dłużnika).
4. Wpływ zmiany dłużnika na zabezpieczenie umowy
M
amy problem z odzyskaniem należności od dłużnika – spółki z o.o. Dług poręczył udziałowiec tej spółki
i w ostateczności od niego będziemy egzekwować należne nam pieniądze. W odpowiedzi na ostatnie
wezwanie do zapłaty spółka zaproponowała nam podpisanie umowy o zmianie dłużnika, polegającej na
tym, że jej dług przejmie inna spółka. Nie wiemy, czy ta inna spółka jest wypłacalna. Czy jeśli taką umowę
podpiszemy, to nadal będzie obowiązywało poręczenie udziałowca spółki?
NIE, chyba że poręczyciel zgodzi
się na dalsze trwanie poręczenia.
Dłużnik zaproponował Czytelnikom zawarcie umowy o przejęcie
długu. Taka umowa może zostać
zawarta na dwa sposoby:
– pomiędzy wierzycielem a osobą
trzecią, za zgodą dłużnika, albo
– pomiędzy dłużnikiem a osobą
trzecią, za zgodą wierzyciela.
Zgoda wierzyciela musi zostać
sporządzona na piśmie pod rygorem nieważności, przy czym
oświadczenie wierzyciela o wy-
rażeniu zgody może być złożone
którejkolwiek ze stron. Umowa
o przejęcie długu jest uregulowana w art. 519–525 K.c. Należy
ją zawrzeć w formie pisemnej –
w przeciwnym razie umowa będzie nieważna.
Wadą umowy o przejęcie długu jest to, że wierzyciel może
utracić zabezpieczenie w postaci
poręczenia albo ustanowionego
przez osobę trzecią zabezpieczenia w postaci ograniczonego prawa rzeczowego (np. hipoteki na
nieruchomości). Wynika to z tego,
iż zasadą jest, że takie zabezpieczenia wygasają z chwilą przejęcia
długu, chyba że poręczyciel lub
osoba trzecia wyrazi zgodę na
dalsze trwanie zabezpieczenia.
(art. 525 K.c.). Jest to uzasadnione
tym, że dla osoby, która zgodziła się być poręczycielem istotne
jest, za czyj dług poręcza. Należy
zatem zadbać o to, aby poręczyciel zgodził się na dalsze trwanie
zabezpieczenia, mimo przejęcia
długu.
Umowa o przejęcie
długu wymaga formy
pisemnej pod rygorem
nieważności.
DODATEK 2
3
DO NUMERU 33 GAZETY PODATKOWEJ Z 25 KWIETNIA 2016 R.
5. Zabezpieczenie interesów poprzez weksle
Podpisanie weksla in blanco jest
jednym ze spotykanych sposobów
zabezpieczenia umowy. Dla osoby składającej podpis na wekslu
wiąże się z niemałym ryzykiem
w przypadku, gdyby osoba, której
taki weksel wręczono, postanowiła
wykorzystać go niezgodnie z ustaleniami i np. wypełniła na wyższą
kwotę. Nie można też wykluczyć,
że weksel dostanie się w niepowołane ręce w wyniku kradzieży czy
zgubienia go. Dlatego podpisując
weksle in blanco warto zastosować
kilka rozwiązań, które pozwalają
zmniejszyć ryzyko związane z podpisywaniem weksli.
Bezwarunkowe zobowiązanie
Weksel to papier wartościowy,
który charakteryzuje się tym, że
osoba na nim podpisana zobowiązuje się do bezwarunkowej zapłaty
kwoty wskazanej w treści weksla.
Weksle in blanco w momencie ich
wystawiania nie mają uzupełnionych wszystkich elementów,
przede wszystkim nie jest w nich
wpisana kwota, jaką zobowiązuje się zapłacić wystawca takiego
weksla. Dla wierzyciela weksel ma
wiele zalet – ułatwia odzyskanie
należności na drodze sądowej,
przyspiesza egzekucję komorniczą. Dla wystawcy weksla, szczególnie weksla in blanco, niesie
jednak kilka zagrożeń.
Ryzyko związane
z wekslami
Najpoważniejsze ryzyko związane z wystawieniem weksla dotyczy
sytuacji, w której weksel wypełniony na zawyżoną kwotę zostaje
„puszczony w obieg”, czyli prawo
do otrzymania zapłaty z weksla zostaje przeniesione na inną osobą
przez tzw. indos (oświadczenie na
odwrotnej stronie weksla o przeniesieniu praw z weksla na inną
osobę). Wystawca weksla może
w stosunku do pierwotnego wierzyciela wekslowego (osoby, której
zgodnie z treścią weksla zobowiązał się zapłacić) bronić się przed
zapłatą zarzutami opartymi na łączącej ich umowie i porozumieniu
wekslowym. Może np. udowodnić,
że weksel zabezpieczał wykonanie umowy i że z tytułu tej umowy nie ma już zobowiązań wobec
kontrahenta albo że są one niższe
niż kwota, jaką żąda się od niego
na podstawie weksla. Problem polega na tym, że wobec nowego wierzyciela wekslowego (czyli osoby,
na którą prawa z weksla zostały
przeniesione przez indos) tych argumentów nie może już podnosić.
Aby móc powoływać się wobec nabywcy weksla na zarzuty wynikające ze stosunku z osobą, na rzecz
której weksel pierwotnie wystawiono, dłużnik wekslowy musiałby udowodnić, że nabywca weksla
nabywając go działał świadomie
na szkodę dłużnika. Wymagałoby
to wykazania, że w chwili nabycia
weksla wiedział o istnieniu po stronie dłużnika podstawy do zarzutu
wobec poprzedniego posiadacza
weksla i nabywając weksel, chciał
pozbawić dłużnika ze szkodą dla
niego, możliwości podniesienia
tego zarzutu (art. 17 Prawa wekslowego – Dz. U. z 2016 r. poz. 160).
Jeszcze większy problem może
się pojawić, gdy weksel in blanco,
bez wpisanej kwoty wekslowej
i bez wypełnionej pozycji wskazującej na wierzyciela wekslowego,
zostanie zgubiony czy skradziony
i trafi do nieuczciwej osoby. Jeśli
taki dokument zostanie wypełniony na podstawioną osobę, a ta
przeniesie prawa z niego przez
indos na kolejną osobę (weksel
można indosować wielokrotnie),
to obrona przed roszczeniami będzie jeszcze trudniejsza.
Jak zmniejszyć ryzyko?
Wystawianie weksli jest ryzykowne, ale ryzyko to można znacznie zmniejszyć stosując kilka zasad
przy podpisywaniu weksli. Najlepiej stosować je łącznie.
Aby zlikwidować ryzyko związane z „puszczeniem weksla w obieg”
przez indos, można w treści weksla
wyłączyć taką możliwość. W tym
celu w treści weksla można wpisać
klauzulę „zapłacę na rzecz, ale nie
na zlecenie”. Nie ma wtedy ryzyka,
że z roszczeniami wystąpi osoba,
przeciwko której nie można się
będzie bronić zarzutami związanymi z przyczynami wystawienia
weksla.
W wekslu in blanco warto od
razu uzupełnić te elementy, które
w momencie jego wystawiania są
już znane. Chodzi tu o datę wystawienia weksla oraz dane wierzyciela wekslowego. Dzięki wpisaniu
wierzyciela wekslowego odpada
ryzyko, że wpisze się w tym miejscu osoba, która ukradła czy znalazła dokument weksla. Ten element
oraz data wystawienia weksla pozwolą też w razie sporu powiązać
weksel z deklaracją wekslową
6. Jak zabezpieczyć roszczenie o zapłatę?
S
półka, z którą współpracuję od lat, od niedawna ma opóźnienia w płatnościach, a inni kontrahenci mówią, że stoi na granicy wypłacalności. Pomimo mojego spotkania z jej władzami i zapewnienia o jedynie
chwilowych problemach, nie uzyskałem zapłaty zaległej należności. Zmuszony jestem skierować sprawę
do sądu. Czy mogę jakoś zabezpieczyć moje należności na wypadek niewypłacalności spółki, w sytuacji
gdy wiem, że spółka jest właścicielem nieruchomości?
Najlepszym sposobem na zapewnienie przyszłej spłaty należności Czytelnika jest uzyskanie od
spółki zabezpieczenia zaległej
należności. Istnieje bardzo wiele
sposobów zabezpieczeń, jak choćby weksel, poręczenie, ustanowienie hipoteki na nieruchomości czy
zastawu na rzeczach ruchomych.
Z punktu widzenia Czytelnika
najkorzystniej byłoby uzyskać od
spółki dobrowolne zabezpieczenie
należności, które znacznie zwiększyłoby szansę na jej spłatę. W sytuacji gdy spółka jest właścicielem
nieruchomości, skutecznym sposobem zabezpieczenia jest skorzystanie z umowy przewłaszczenia
na zabezpieczenie, czy wpisane
hipoteki na nieruchomości.
O ile umowa przewłaszczenia
nieruchomości na zabezpieczenie
skutkuje w założeniu tymczasową
zmianą właściciela (z dłużnika na
wierzyciela) z obowiązkiem powrotnego przeniesienia własności
nieruchomości po wykonaniu gwarantowanego w ten sposób zobowiązania, o tyle hipoteka należy do
ograniczonych praw rzeczowych
ustanawianych na nieruchomościach. W wyniku jej ustanowienia
nie dochodzi do zmiany właściciela,
a jedynie do obciążenia nieruchomości na rzecz wierzyciela. Dłużnik jako dotychczasowy właściciel
może nieruchomością w dalszym
ciągu rozporządzać (np. sprzedać,
darować), a także ustanawiać
dalsze obciążenia (np. hipoteki).
W przypadku przewłaszczenia
dłużnik zostaje pozbawiony tego
rodzaju opcji.
Jak wskazał Sąd Najwyższy
w wyroku z dnia 19 lipca 2001 r.,
sygn. akt III CKN 1225/98, do
przedmiotowo istotnych elementów konstruujących umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie
należy zamieszczenie w jej treści
zastrzeżenia o zwrotnym przeniesieniu własności na przewłaszczającego przez wierzyciela, w razie
spłaty długu.
Występujący zwykle wybór
między zabezpieczeniem wierzytelności w postaci hipoteki a przewłaszczeniem nieruchomości na
zabezpieczenie nie zawsze ma
miejsce. Z uwagi na zakaz obciążania nieruchomości zajętych
przez komornika w postępowaniu egzekucyjnym, hipoteka nie
może być zastosowana w sytuacji,
gdy w dziale III księgi wieczystej
prowadzonej dla danej nieruchomości już ujawniono ostrzeżenie
o wszczęciu egzekucji. Dłużnik
może jednak nadal przenieść
własność nieruchomości (także
powierniczo przez umowę przewłaszczenia), co jednak nie wpłynie na tok egzekucji prowadzonej
już z udziałem także nowego właściciela. Zazwyczaj umowa przewłaszczenia przyznaje wierzycielowi więcej niż jeden sposób na
zaspokojenie się z przewłaszczo-
nej rzeczy. Może np. zatrzymać
rzecz z rozliczeniem ewentualnej
nadwyżki między wartością nieruchomości a kwotą wierzytelności, sprzedać ją albo oddać w najem lub dzierżawę zaspokajając
się z czynszów. Jeśli wierzyciel
otrzyma więcej niż wynosi wierzytelność, nadwyżkę powinien
przekazać dłużnikowi.
Natomiast w przypadku gdy
spółka nie wyraża zgody na
ustanowienie dobrowolnego zabezpieczenia, można żądać jego
ustanowienia przez sąd. W tym
celu konieczne jest złożenie stosownego wniosku. Można żądać
udzielenia przez sąd zabezpieczenia zarówno przed, jak i w trakcie
postępowania.
Skierowanie pozwu o zapłatę jest naturalnym działaniem
w przypadku braku uzyskania należności w terminie i braku reakcji
na wezwanie do zapłaty. Jednak
gdy kontrahent Czytelnika ma
problemy fi nansowe, może okazać się, że przez okres trwania postępowania sądowego dojdzie do
upłynnienia majątku spółki i nie
wystarczy on na pokrycie należności Czytelnika. Aby uniknąć takiego scenariusza, należy skorzystać
z możliwości, jakie daje postępowanie zabezpieczające, bowiem
w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd
lub sąd polubowny można żądać
udzielenia zabezpieczenia.
(o ile taka została sporządzona). Wierzyciele nie powinni się
obawiać wpisania w wekslu daty
jego wystawienia – nie ma ona nic
wspólnego z terminem jego płatności. Trzyletni termin przedawnienia roszczeń przeciwko wystawcy
weksla liczy się od wpisanego na
wekslu terminu płatności, a nie
od terminu wystawienia weksla.
Nie jest też zasadny argument, że
nie należy wpisywać danych wierzyciela wekslowego (np. nazwy
spółki), bo ta może w przyszłości
ulec zmianie. Z prawnego punktu
widzenia jest to bez znaczenia –
ważne, aby nazwa z daty wystawienia weksla odpowiadała nazwie, jaką wtedy miał wierzyciel.
W razie sporu sądowego z weksla,
zmianę nazwy można łatwo wykazać, np. odpisem z KRS.
Deklaracja wekslowa
Często stosowanym rozwiązaniem jest sporządzanie do weksla
in blanco oddzielnego dokumentu
– porozumienia wekslowego (deklaracji wekslowej). Określa się
w nim, jakie roszczenia weksel
zabezpiecza, kiedy i w jaki sposób
można go uzupełnić i wykorzy-
stać. W treści samego weksla nie
można bowiem wpisać żadnych
warunków, pod którymi powstaje
obowiązek zapłaty sumy wekslowej (weksel jest zobowiązaniem
bezwarunkowym). Takie warunki można wpisać w porozumieniu wekslowym. Jeśli wierzyciel
wekslowy wypełni weksel w sposób sprzeczny z tym porozumieniem, to wystawca weksla będzie
mógł się tym argumentem bronić
w sądzie. Należy zadbać o to, żeby
na porozumieniu wekslowym podpisały się obie strony, a nie tylko
wystawca. Dzięki temu wystawcy
będzie łatwiej udowodnić, że wierzyciel też te zasady akceptował.
Warto również jednoznacznie
powiązać deklarację wekslową
z konkretnym wekslem in blanco
– np. wpisując w treści weksla numer weksla i w deklaracji wekslowej odnosząc się do tego numeru.
Dobrze jest też sporządzić kopię
weksla przed jego wydaniem kontrahentowi i uzyskać na kopii potwierdzenie otrzymania weksla od
kontrahenta. Na odwrotnej stronie
weksla można zamieścić informację, że do weksla została sporządzona deklaracja wekslowa.
Zalety złożenia pozwu o wydanie nakazu zapłaty
w postępowaniu nakazowym w oparciu o weksel:
– niska opłata od pozwu – 1,25% wartości przedmiotu sporu,
– sąd wydaje nakaz zapłaty bez przeprowadzania rozprawy i wzywania stron,
– pozwany ma 14 dni na zaskarżenie nakazu zapłaty,
– za zaskarżenie nakazu zapłaty pozwany musi zapłacić opłatę
sądową – 3,75% wartości przedmiotu zaskarżenia,
– pozwany zaskarżając nakaz musi udowodnić, że weksel in blanco
został uzupełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem.
7. Zastaw zwiększa szansę zapłaty
H
urtownia materiałów budowlanych rozważa wprowadzenie zabezpieczeń dla kredytów kupieckich w postaci zastawów rejestrowych na samochodach klientów chcących skorzystać z tej formy
zabezpieczenia w przypadku faktur z odroczonym terminem płatności
przekraczających pewien ustalony przez zarząd firmy pułap. Jak wygląda obecnie procedura rejestracji zastawu w sądzie? Ile kosztuje
wpis do rejestru zastawów?
Korzystanie z zastawu rejestrowego jest skuteczną, choć sformalizowaną formą zabezpieczenia
należności. Sąd dokonuje wpisu
do rejestru zastawów na wniosek
zastawnika lub zastawcy, chyba
że przepis szczególny przewiduje
wpis z urzędu (art. 39 ust. 1 ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów – Dz. U. z 2016 r.
poz. 297). Do wniosku należy dołączyć umowę zastawniczą albo
umowę, z której wynika nabycie
przedmiotu zastawu wraz z zastawem rejestrowym. Może to
być także umowa dotycząca nabycia udziału we współwłasności
przedmiotu zastawu bądź nabycia wierzytelności zabezpieczonej zastawem rejestrowym lub jej
części.
Przykładowy wzór
umowy ustanowienia
zastawu rejestrowego
dostępny jest w serwisie
www.druki.gofin.pl.
Wniosek należy złożyć na urzędowym formularzu do jednego
z wydziałów gospodarczych – rejestrów zastawów działających
w sądach rejonowych. Stosowne
druki są dostępne w siedzibach
sądów oraz na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości
(www.ms.gov.pl).
Za wpis zastawu rejestrowego
płaci się 200 zł. Opłatę można
wnieść w znaczkach opłaty sądowej, w kasie lub na rachunek
bankowy sądu.
Wpis zastawu rejestrowego do
rejestru zastawów obejmuje:
– datę złożenia wniosku o wpis,
– dane zastawcy, zastawnika
i ewentualnie dłużnika,
– oznaczenie przedmiotu zastawu rejestrowego oraz, jeżeli
umowa zastawnicza to przewiduje, sposób jego oznakowania,
– oznaczenie najwyższej sumy zabezpieczenia i waluty, w której
jest wyrażona,
– określony umową zastawniczą sposób zaspokojenia zastawnika, jeżeli jest przewidziany przepisami powołanej
ustawy,
– ewentualne zastrzeżenie, przez
które zastawca zobowiązuje
się względem zastawnika, że
przed wygaśnięciem zastawu
rejestrowego nie dokona zbycia lub obciążenia przedmiotu
zastawu.
Rozpoznając tego rodzaju wnioski sąd może badać wyłącznie treść
i formę wniosku oraz dokumentów stanowiących podstawę wpisu
w zakresie danych podlegających
wpisowi.
4
ZABEZPIECZENIE WIERZYTELNOŚCI W PRAKTYCE
8. Zabezpieczenie zapłaty ustanowieniem hipoteki na nieruchomości
Jednym z najbardziej pewnych
sposobów zabezpieczenia zapłaty jest ustanowienie hipoteki na
nieruchomości. Wówczas nieruchomości nie da się ukryć przed
komornikiem, a wpis hipoteki
w księdze wieczystej zabezpiecza
na wypadek, gdyby obciążona nieruchomość została sprzedana.
Ustanowienie hipoteki
Ustanowienie hipoteki z reguły
wymaga wizyty u notariusza – bo
oświadczenie o ustanowieniu hipoteki składane przez właściciela
nieruchomości musi mieć formę
aktu notarialnego. Ma to swoje zalety – notariusz musi zadbać o to,
aby sporządzany przez niego akt
notarialny miał prawidłową treść,
zadba też o złożenie wniosku do
księgi wieczystej. Do notariusza
nie trzeba się fatygować wtedy,
gdy hipoteka jest ustanawiana na
rzecz banku. W takim przypadku wystarczy umowa z bankiem
i zawarte w niej w formie pisemnej oświadczenie o ustanowieniu
hipoteki.
Sama umowa między wierzycielem a właścicielem nieruchomości nie wystarcza – potrzebny jest
jeszcze wpis hipoteki w księdze
wieczystej. Dopiero z momentem
wpisu w księdze wieczystej powstaje hipoteka. Wpis w księdze
wieczystej ma moc wsteczną od
chwili (dnia, godziny i minuty)
złożenia wniosku o dokonanie
wpisu. To istotne w przypadku,
gdyby właściciel próbował usta-
nowić kilka hipotek na tej samej
nieruchomości. Trzeba wtedy
rozstrzygnąć, która z nich ma
pierwszeństwo. W razie egzekucji komorniczej z nieruchomości
wierzyciel, którego hipotekę ustanowiono wcześniej, dostanie pieniądze ze sprzedaży nieruchomości w pierwszej kolejności – przed
innymi wierzycielami.
Pierwszeństwo przed innymi
wierzycielami
Pierwszeństwo w podziale pieniędzy w razie sprzedaży nieruchomości przez komornika jest
podstawową zaletą hipoteki.
Właściciel nieruchomości może
mieć więcej długów, a jego majątek nie wystarczać na spłatę
wszystkich. W takim przypadku
zabezpieczenie w postaci hipoteki mającej pierwszeństwo przed
innymi wierzycielami pozwala
na odzyskanie pieniędzy. Pierwszeństwo przed wierzytelnościami
hipotecznymi mają tylko koszty
egzekucyjne, należności alimentacyjne, należności za pracę za okres
trzech miesięcy do wysokości najniższego wynagrodzenia za pracę
oraz renty z tytułu odszkodowania
za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci
(art. 1025 K.p.c.).
Sprzedaż nieruchomości
przez właściciela
W razie sprzedaży nieruchomości hipoteka „podąża za nieruchomością” – obciąża ona nieru-
chomość niezależnie od tego, kto
jest jej aktualnym właścicielem.
Dlatego przed kupnem nieruchomości dokładnie sprawdza się jej
księgę wieczystą, czy nie są w niej
ujawnione obciążenia nieruchomości (w tym hipoteki). Kupując
nieruchomość obciążoną hipoteką
trzeba się liczyć z tym, że osoba, na
rzecz której hipotekę ustanowiono, zażąda spłaty zabezpieczonej
nią wierzytelności. Jeśli nie dostanie pieniędzy dobrowolnie, będzie
mogła doprowadzić do przymusowej sprzedaży nieruchomości
przez komornika.
Kilka hipotek w księdze
Realne zabezpieczenie daje hipoteka wpisana w księdze wieczystej na pierwszej pozycji. Wynika to przede wszystkim z tego,
że ma ona pierwszeństwo przed
pozostałymi. Jeśli właściciel nieruchomości proponuje zabezpieczenie w postaci hipoteki wpisanej
na dalszej pozycji twierdząc, że
np. kredyt zabezpieczony hipoteką
z pozycji pierwszej jest już prawie
spłacony, należy zachować ostrożność. W razie wygaśnięcia hipoteki właścicielowi nieruchomości
przysługuje w granicach wygasłej
hipoteki uprawnienie do rozporządzania opróżnionym miejscem
hipotecznym. Oznacza to, że jeśli
np. kredyt zabezpieczony hipoteką wpisaną na pierwszym miejscu
zostanie spłacony, to właściciel
nieruchomości może ustanowić
na tym miejscu nową hipotekę.
Może więc wziąć kolejny kredyt
i zabezpieczyć go znowu hipoteką
wpisaną na pierwszym miejscu –
korzystając z tego, że „zwolniło
się” miejsce hipoteczne z pierwszej
pozycji. W takiej sytuacji wierzyciele, którzy mieli wpisane hipoteki na dalszych pozycjach nie są
automatycznie „przesuwani” na
wyższe pozycje.
Koszty hipoteki
Na koszty związane z ustanowieniem hipoteki składa się kilka
elementów. Jeśli oświadczenie
o ustanowieniu hipoteki ma formę
aktu notarialnego, należy uiścić
taksę notarialną zależną od wartości hipoteki. Do tego dochodzą
opłata od wniosku o wpis hipoteki
do księgi wieczystej – 200 zł.
Trzeba również zapłacić podatek
od czynności cywilnoprawnych od
ustanowienia hipoteki. Podstawę
opodatkowania stanowi kwota
zabezpieczonej wierzytelności.
Stawka podatku od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie
wierzytelności istniejących wynosi 0,1% od kwoty zabezpieczonej wierzytelności. Przy hipotece
zabezpieczającej wierzytelności
o wysokości nieustalonej wynosi
ona 19 zł. Obowiązek podatkowy
ciąży na składającym oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki.
Deklarację PCC-3 należy złożyć
w urzędzie skarbowym w terminie
14 dni od daty złożenia oświadczenia o ustanowieniu hipoteki lub
zawarcia umowy ustanowienia
hipoteki. W tym samym terminie
należy zapłacić PCC.
Przymusowe ustanowienie
hipoteki
Hipoteka może zostać również
ustanowiona bez zgody właściciela nieruchomości – jest to tzw. hipoteka przymusowa. W celu jej
wpisania do księgi wieczystej
trzeba dysponować oryginałem tytułu wykonawczego (np. wyroku
z klauzulą wykonalności, nakazu
zapłaty z klauzulą wykonalności)
wydanego przeciw właścicielowi
nieruchomości. Hipotekę przymusową można też ustanowić m.in.
na podstawie postanowienia sądu
o udzieleniu zabezpieczenia, postanowienia prokuratora, zarządzenia zabezpieczenia określonego w przepisach o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji.
„Hipoteka przymusowa nie jest środkiem egzekucyjnym, jej wpis
nie prowadzi do dochodzenia zaspokojenia w rozumieniu art. 532
K.c., lecz jedynie stanowi środek zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności, ułatwiający wierzycielowi prowadzenie egzekucji z danej
nieruchomości”.
Postanowienie SN z dnia 7 listopada 2014 r., sygn. akt IV CSK 76/14
9. Nakaz zapłaty w postępowaniu 10. Przykład wniosku o udzielenie zabezpieczenia
nakazowym a zabezpieczenie zapłaty
Gniezno, 25 kwietnia 2016 r.
U
zyskaliśmy w sądzie nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym.
Dłużnik zaskarżył ten nakaz. Obawiamy się, że zanim cała sprawa
w sądzie się skończy, firma dłużnika nie będzie miała już żadnego
majątku i nie uda nam się wyegzekwować zapłaty. Co można w tej
sytuacji zrobić?
Można od razu złożyć do komornika wniosek o wykonanie zabezpieczenia na majątku dłużnika. We
wniosku należy wskazać sposób
zabezpieczenia (np. zajęcie wynagrodzenia za pracę, wierzytelności
z rachunku bankowego, zajęcie ruchomości, ustanowienie hipoteki
przymusowej na nieruchomości).
Zabezpieczenie tym się różni od
egzekucji, że wierzyciel nie otrzymuje żadnych kwot z zabezpieczonego majątku. Będzie to możliwe
dopiero wtedy, gdy sprawa się
prawomocnie skończy i zostanie
wszczęte postępowanie egzekucyjne. Dzięki wcześniejszemu zabezpieczeniu majątku komornik
nie będzie miał trudności z przeprowadzeniem egzekucji.
Wykonanie przez komornika zabezpieczenia będzie możliwe dzięki temu, że sądowy nakaz zapłaty
wydany w postępowaniu nakazowym z chwilą wydania stanowi
tytuł zabezpieczenia, wykonalny
bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Wynika to z art. 492
§ 1 Kodeksu postępowania cywilnego. Zatem po uzyskaniu takiego
nakazu wystarczy wysłać go do
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 17.11.1964 r. – Kodeks
postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r.
poz. 101 ze zm.)
Ustawa z dnia 15.09.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030
ze zm.)
Ustawa z dnia 23.04.1964 r. – Kodeks
cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380)
komornika z wnioskiem o wykonanie zabezpieczenia – nie trzeba
dopełniać żadnych dodatkowych
formalności.
Takie korzystne rozwiązanie
jest możliwe tylko w przypadku
nakazów zapłaty w postępowaniu
nakazowym. Uzyskanie innego
rodzaju nakazu zapłaty (w postępowaniu upominawczym) nie
daje podstaw do złożenia wniosku
o wykonanie zabezpieczenia.
Wierzyciel, składając wniosek
u komornika o wykonanie zabezpieczenia, musi zapłacić opłatę
w wysokości 2% wartości roszczenia, które podlega zabezpieczeniu
(nie mniej niż 3% przeciętnego
wynagrodzenia miesięcznego i nie
więcej niż pięciokrotność tego wynagrodzenia).
Opłata od wniosku o wykonanie zabezpieczenia wynosi 2%
wartości roszczenia podlegającego zabezpieczeniu.
Dłużnik może uniknąć przymusowego wykonywania zabezpieczenia. W tym celu powinien złożyć na rachunek depozytowy sądu
zasądzoną w nakazie kwotę wraz
z wymagalnymi odsetkami. Sumę
złożoną na rachunek depozytowy
sąd umieszcza na wydzielonym,
oprocentowanym rachunku bankowym w wysokości oprocentowania udzielonego przez bank dla
wkładów wypłacanych na każde
żądanie.
Sąd Rejonowy w Gnieźnie
I Wydział Cywilny
ul. Franciszkańska 10
62-200 Gniezno
Uprawniony: Jacek Woźniak
ul. Lipowa 2, 62-200 Gniezno
Obowiązany: Andrzej Iwański
ul. Nowa 12, 62-200 Gniezno
Sygn. akt I C 12/16
Wniosek o udzielenie zabezpieczenia
Działając w imieniu własnym na podstawie K.p.c. wnoszę o udzielenie uprawnionemu zabezpieczenia
roszczenia o zapłatę kwoty 25.000,00 zł (słownie: dwudziestu pięciu tysięcy złotych 00/100) poprzez:
zajęcie ruchomości obowiązanego, samochodu osobowego …… o nr rej. ……… o wartości 25.000 zł.
Uzasadnienie
Uprawniony na mocy umowy sprzedaży z dnia 18 lutego 2016 r. zbył obowiązanemu maszynę rolniczą
za kwotę 25.000 zł.
Dowód: Umowa sprzedaży z potwierdzeniem odbioru towaru.
Pomimo upływu terminu zapłaty i wysłania wezwania do zapłaty, obowiązany pismem z dnia 20 kwietnia
2016 r. poinformował, iż z powodu problemów finansowych nie jest w stanie zapłacić, a w stosunku do
niego toczy się kilka postępowań sądowych.
Dowód: Pismo obowiązanego.
Dowód: Przesłuchanie obowiązanego na okoliczność jego sytuacji majątkowej.
Biorąc pod uwagę sytuację majątkową obowiązanego i interes prawny uprawnionego zachodzą przesłanki do udzielenia zabezpieczenia.
Jacek Woźniak
Załączniki:
– dowód uiszczenia opłaty sądowej,
– umowa sprzedaży z potwierdzeniem odbioru towaru,
– pismo obowiązanego z dnia 20 kwietnia 2016 r.