Materiały dodatkowe dla rodziców

Materiały dodatkowe do
Formularza oceny żywienia
i odżywienia dziecka 0-3
Komitet Żywienia
ESPGHAN
rekomenduje
wyłączne karmienie piersią
przez 6 miesięcy
(za najkrótszy okres uznano 17 tygodni)
przed 26. tygodniem życia niemowlęcia
zaleca się rozpoczęcie rozszerzania diety,
najlepiej w osłonie karmienia piersią
karmienie piersią
zalety
karmienia
piersią
budowanie bliskiej relacji emocjonalnej między matką a dzieckiem
dwukrotnie mniejsze ryzyko celiakii u dzieci, które podczas wprowadzania glutenu
były karmione mlekiem matki
mniejsze ryzyko biegunki infekcyjnej, zapalenia ucha środkowego oraz zapalenia płuc
mniejsze ryzyko martwiczego zapalenie jelit u wcześniaków
mniejsze ryzyko nagłej śmierci niemowląt
mniejsze ryzyko rozwoju otyłości w późniejszym wieku (każdy miesiąc karmienia piersią
zmniejsza ryzyko otyłości o 4%), mniejsze ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1 oraz 2
w późniejszym wieku
prawdopodobnie mniejsze ryzyko zachorowania na chorobę Crohna i Colitis Ulcerosa
prawdopodobnie mniejszy poziom cholesterolu oraz mniejsze ryzyko nadciśnienia
tętniczego, choroby wieńcowej oraz udaru w późniejszym wieku
niższe ryzyko raka sutka i jajnika u kobiet karmiących piersią
karmienie
piersią
a profilaktyka
chorób
atopowych
obecnie brak jest jakichkolwiek wskazań do restrykcji dietetycznych u matek dzieci
wysokiego ryzyka chorób atopowych w okresie ciąży i laktacji
u niemowląt z grupy wysokiego ryzyka, będących na żywieniu mieszanym, zaleca się
stosowanie hydrolizatów w prewencji alergii na białka mleka krowiego
nie zaleca się stosowania preparatów sojowych w prewencji chorób alergicznych
u dzieci z grup wysokiego ryzyka
leki
a karmienie
piersią
wykaz leków przeciwwskazanych podczas karmienia piersią dostępny jest na stronie:
http://www.toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/htmlgen?LACT
opracowanie: Katarzyna Szott
Stowarzyszenie Promocji
Zdrowego Żywienia Dzieci
Posiłki uzupełniające
pokarmy stałe
i płynne, inne
niż pokarm
naturalny
i mieszanki
mleczne
(mleko modyfikowane)
należy wprowadzać nie wcześniej niż po ukończeniu 17. tygodnia życia niemowlęcia
i nie później niż w 26. tygodniu
nie ograniczać tłuszczu (podaż tłuszczu < 22% dziennego zapotrzebowania
energetycznego skutkuje słabym przyrostem masy ciała)
gluten u dzieci karmionych piersią należy wprowadzać w 5. miesiącu życia
(aktualny – 2007r. – model żywienia niemowląt karmionych piersią),
u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym – w 6. miesiącu życia
(aktualny – 2007r. – schemat sztucznego żywienia niemowląt), stopniowo zwiększając
jego ilość z 2-3g kaszy manny na 100ml mleka bądź przecieru jarzynowego
mleko krowie nie może stanowić głównego składnika diety niemowlęcia ze względu
na niską zawartość żelaza i zbyt dużą zawartość białka; mleko krowie należy podawać
dziecku nie wcześniej niż po ukończeniu 12 miesiąca życia
opóźnione wprowadzanie potencjalnie alergizujących pokarmów, takich jak ryby czy jajka,
nie wpływa na częstość występowania alergii
nie zaleca się doprawiania potraw solą i cukrem ze względu na niedostatecznie
przystosowany organizm dziecka oraz na kształtowanie się złych nawyków żywieniowych
za optymalną liczbę posiłków uważa się 4-5 dziennie
(3 posiłki podstawowe oraz 1-2 uzupełniające)
zarówno zbyt mała (3 i mniej), jak i zbyt duża (6 i więcej) liczba posiłków może
przyczyniać się do rozwoju nadwagi i otyłości, utrwalać nieprawidłowe nawyki
żywieniowe oraz nasilać zaburzenia karmienia
liczba
posiłków
czas trwania
posiłku
optymalny czas trwania posiłku to 25 minut
podstawowe
funkcje
posiłków
uzupełniających
pokrycie zapotrzebowania na wszystkie niezbędne składniki odżywcze
(inny skład niż mleka matki oraz mleka modyfikowanego)
poznawanie nowych smaków (różnorodność smaków przy niezmiennym smaku
mleka modyfikowanego)
akceptacja szerokiego asortymentu produktów (różnorodność smaków, barw,
kształtów, zapachów)
nauka gryzienia (różnorodność konsystencji oraz faktur produktów)
zapotrzebowanie energetyczne
u dzieci w wieku 0-3 lata
0-6 miesięcy
108 kcal/kg mc/dobę
6-12 miesięcy
96 kcal/kg mc/dobę
13-36 miesięcy
83 kcal/kg mc/dobę
udział energii z poszczególnych składników
odżywczych w diecie dzieci w wieku 0-3 lata
tłuszcz
30-40% energii
(ograniczając podaż tłuszczów zawierających NKT,
tłuszcze trans oraz cholesterol)
10-15% energii
białko
(1g/kg mc/dobę u dzieci w wieku 13-36 miesięcy)
węglowodany
55-60% energii
(ograniczając podaż dodatkowego cukru ze słodzenia)
zapotrzebowanie na wodę u dzieci
dzieci ważące < 10kg
100ml/kg mc/dobę
dzieci ważące > 10kg
1 litr + 50ml na kg/mc/dobę
witamina D
•podaż witaminy D u niemowląt urodzonych o czasie i karmionych
piersią powinna wynosić 400 j.m. począwszy od pierwszych dni życia
•podaż witaminy D u niemowląt urodzonych o czasie i karmionych
mlekiem modyfikowanym powinna wynosić 400 j.m. łącznie z diety
oraz z preparatów farmaceutycznych
•ok. 1000ml mleka modyfikowanego początkowego dostarcza
ok. 480 j.m. witaminy D
•ok. 700-800ml mleka modyfikowanego następnego dostarcza
ok. 420-480 j.m. witaminy D
•obliczając podaż witaminy D u niemowląt karmionych w sposób
mieszany nie bierze się pod uwagę witaminy D z pokarmu kobiecego
ze względu na jej niskie stężenie (poniżej 50j.m./l)
•podaż witaminy D u dzieci w wieku 13-36 m-cy powinna wynosić
600 j.m. / dzień
witamina K (poza dawką jednorazową podawaną po urodzeniu)
•podaż witaminy K u niemowląt karmionych piersią powinna trwać
od 2. tygodnia życia do ukończenia 3. m-ca i wynosić 25mcg/dobę
•podaż witaminy K u niemowląt karmionych mlekiem modyfikowa nym nie jest konieczna
PRAWIDŁOWA liczba dziennych PORCJI PRODUKTÓW
dla dzieci w wieku od 1 do 3 lat
produkt
mleko i nabiał
liczba porcji
2-3
właściwości
źródło wapnia niezbędnego do budowy kości, zębów oraz prawidłowych przemian
metabolicznych w organizmie
zapotrzebowanie na wapń: niemowlęta 0-6 m-cy - 400mg, niemowlęta 6-12 miesięcy
- 600mg, dzieci w wieku 1-3 lata - 700mg
2 porcje mleka oraz 1 porcja innego produktu mlecznego pokrywają dzienne
zapotrzebowanie na wapń
zaleca się podawanie mleka krowiego po ukończeniu 12 miesięcy
mleko modyfikowane typu Junior w stosunku do mleka krowiego zawiera więcej wapnia,
żelaza oraz witaminy D
w przypadku nietolerancji laktozy zaleca się ograniczenie spożycia mleka odzwierzęcego
na rzecz fermentowanych produktów mlecznych
warzywa
3-5
mają niską gęstość odżywczą, przez co nie dostarczają zbędnej energii, a przy tym sycą
są ważnym źródłem witaminy C (kapusta, pomidor, papryka, natka pietruszki)
oraz beta-karotenu (marchew, dynia, szpinak, sałata)
warzywa zielone są dobrym źródłem kwasu foliowego
rośliny strączkowe zawierają duże ilości białka roślinnego oraz witamin z grupy B
owoce
3-4
są podstawowym źródłem błonnika w diecie dziecka
dostarczają witaminę C, beta karoten oraz liczne składniki mineralne, takie jak żelazo
(przede wszystkim owoce suszone) i magnez (banany)
produkty mięsne
1-2
źródło białka, cynku, witaminy B1, witaminy PP, witaminy B12 oraz żelaza hemowego
w diecie dzieci zaleca się spożwanie chudego mięsa – indyka, królika
większą wartość odżywczą ma dobrej jakości mięso pieczone niż kupne wędliny,
które zawierają duże ilości soli oraz substancji dodatkowych
ryby (tygodniowo)
1-2
źródło pełnowartościowego, łatwo przyswajalnego białka
źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, jodu i witaminy D
zgodnie z najnowszymi zaleceniami ryby można podawać niemowlętom już
po ukończeniu 6. m-ca życia
dzieciom zaleca się podawanie ryb, takich jak: łosoś, dorsz, makrela atlantycka świeża,
węgorz, morszczuk, sola
nie zaleca się podawania ryb przetworzonych, np. wędzonych
woda
Niemowlęta:
700-800ml
Dzieci w wieku
1-3 lat: 1300ml
największe znacznie przy spożyciu wody przez dzieci ma jej jakość
dla niemowląt najlepsza jest woda źródlana, woda mineralna niskosodowa
(< 20mg jonów sodu / 1l) oraz woda mineralna niskozmineralizowana (< 500 mg / 1l)
soki
0-1
nie powinno się podawać dziecku więcej niż 100ml soków dziennie ze względu
na zawartą w nich dużą ilość cukrów prostych
cukry proste (glukoza oraz fruktoza) hamują apetyt, dostarczają dodatkowej energii,
która sprzyja powstawaniu otyłości oraz mogą powodować próchnicę
inne napoje
0-1
przekąski
0-2
nie zaleca się podawania dzieciom innych napojów niż woda w ilości większej niż 100ml
spożywanie więcej niż 2 porcji przekąsek dziennie sprzyja rozwojowi nadwagi i otyłości
ze względu na wysoką zawartość cukru oraz tłuszczu
przekąski spożywane między posiłkami hamują apetyt dziecka powodując, że nie je ono
posiłków głównych, które dostarczają więcej cennych składników odżywczych
Literatura:
1.Zalecenia dotyczące żywienia dzieci zdrowych w pierwszym roku życia, opracowane przez zespół ekspertów powołany
przez Konsultanta Krajowego ds. Pediatrii, 2007
2.Normy żywienia zdrowych dzieci w 1-3. roku życia – stanowisko Polskiej Grupy Ekspertów. Standardy Medyczne Pediatria, 2012, T9
3.Żywienie dzieci – wytyczne i stanowiska towarzystw naukowych 2006-2012. Standardy Medyczne Pediatria, 2013, T10
4.Wyniki badania „Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia niemowląt w wieku 6 i 12 miesięcy w populacji polskiej”
przeprowadzonego przez Instytut „Pomnik” – Centrum Zdrowia Dziecka we współpracy z Fundacją NUTRICIA w 2012r.
5.Wyniki badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku 13-36 miesięcy w Polsce”
przeprowadzonego przez Instytut Matki i Dziecka we współpracy z Fundacją NUTRICIA w 2010r.
6.http://www.who.int/topics/breastfeeding/en/