Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum

ZAMEK KRÓLEWSKI
W WARSZAWIE - MUZEUM
REZYDENCJA KRÓLÓW I RZECZYPOSPOLITEJ
Márta Mészáros
Márta Mészáros (ur. 19 września 1931 r. w Budapeszcie) – słynna węgierska reżyserka i scenarzystka, której filmy
nagradzano na najważniejszych festiwalach światowych. W 1936 r. wraz z rodziną wyemigrowała do ZSRR (do
Kirgistanu), gdzie mieszkała do 1946 r. Po powrocie do kraju i ukończeniu szkoły średniej ponownie wyjechała do ZSRR,
na studia filmowe (węgierskie filmówki wówczas nie przyjmowały kobiet). Dyplom uzyskała w 1956 r., w moskiewskiej
szkole filmowej, na słynnym WGIKu (obecnie: Wszechrosyjski Państwowy Uniwersytet Kinematografii im. S. A.
Gierasimowa). Początkowo pracowała w studiu kroniki filmowej w Budapeszcie, następnie w wytwórni filmów
dokumentalnych w Bukareszcie. Jej debiutanckim filmem fabularnym była Dziewczyna (1968). W 1975 r.
wyreżyserowała Adopcję, film uhonorowany Złotym Niedźwiedziem na festiwalu w Berlinie. Następny film, Dziewięć
miesięcy, również okazał się sukcesem – pokazano go na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Berlinale oraz w
Cannes, gdzie zdobył nagrodę krytyków FIPRESCI. W 1978 r. kolejny film Jak to w domu nagrodzono Srebrną Muszlą
na festiwalu w San Sebastian. W latach 80. zaczęła kręcić cykl filmów autobiograficznych zatytułowanych Dzienniki:
Dziennik dla moich dzieci (1984), Dziennik dla moich ukochanych (1987), Dziennik dla mojego ojca i matki (1990) oraz
Mała Vilma. Ostatni dziennik (2000). Cykl Dzienników zawiera wątki z dramatycznej biografii reżyserki, m.in. los ojca,
aresztowanego w 1938 r., skazanego w sfingowanym procesie i straconego (co władze rosyjskie potwierdziły dopiero w
1999 r.).
W swoim dorobku reżyserka ma ponad dwadzieścia filmów fabularnych. Do powszechnie znanych tytułów należą m.in.:
Embrion (1994), Siódmy pokój (1996), czy film węgiersko-polsko-słowacki o Imre Nagyu Niepochowany (2004). Swoje
filmy realizowała m. in. w Polsce, we Francji, we Włoszech. Reżyserowała także znany w Kanadzie dokumentalny serial
telewizyjny English Teachers (znany jako Taipei Diaries).
Márta Mészáros była żoną węgierskiego reżysera Miklósa Jancsó. Później przez wiele lat (do 2008 r.) była związana z
polskim aktorem Janem Nowickim, który wystąpił w wielu jej filmach (m.in. w Dziewięciu miesiącach, czy w
Niepochowanym). W filmach Mészáros występowali także inni polscy artyści, m.in. Anna Polony, Jan Frycz, Marek
Kondrat, Jerzy Radziwiłowicz.
Obecnie mieszka w Budapeszcie.
Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum. Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej
www.zamek-krolewski.pl