docz życia związku polskich spadochroniarzy 4/2012
download 
Reklamacja Transkrypt
z życia związku polskich spadochroniarzy 4/2012
Z ŻYCIA ZWIĄZKU POLSKICH SPADOCHRONIARZY 4/2012 1 SPIS TREŚCI Z ŻYCIA ZWIĄZKU POLSKICH SPADOCHRONIARZY • Słowo wstępne – Prezes ZPS gen. dyw. (r) Jan Kempara . . . . . . . . . . . • XXII Kongres (UEP) Europejskiej Federacji Spadochroniarzy . . . . . . . . • Spadochronowe symbole przywrócone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • Jak pracować z młodzieżą? – dobry przykład z Białegostoku . . . . . . . 1 2 3 4 SPORT SPADOCHRONOWY • Podwójny sukces. XII Mistrzostwa spadochronowe (UEP) . . . . . . . . . . . • Zawody spadochronowe Bydgoszcz Barka 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . • Specjalny obóz szkoleniowy„Commando 2012” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • VII Międzynarodowe Zawody Spadochronowe Świdnik 2012 . . . . . . 6 7 8 9 Z ŻYCIA ODDZIAŁÓW ZPS • Wyjątkowy Dzień Spadochroniarza w Krakowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • Zawody strzeleckie w XXII Oddziale ZPS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • Dzień Spadochroniarza w III, XI i XVI Oddziale ZPS . . . . . . . . . . . . . . . . • Obchody 120. rocznicy urodzin gen. Sosabowskiego w Warszawie . . . 10 12 12 14 WIADOMOŚCI Z 6. BPD • Świętowaliśmy w podniosłej atmosferze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 • Z wizytą u hinduskich spadochroniarzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 • Rocznicę operacji Market Garden obchodziliśmy w Holandii . . . . . . . 16 WIADOMOŚCI Z 25. BKPOW. • Udział kawalerzystów 25. BKPow. w Święcie Kawalerii Polskiej . . . . . 17 WIADOMOŚCI Z WOJSK SPECJALNYCH • Jednostka Wojskowa Komandosów – Historia powstania i dziedziczone tradycje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 • Święto Jednostki Wojskowej Komandosów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 REPORTAŻE – WYWIADY – WSPOMNIENIA • Desant na 50-lecie, czyli III filmowa koszarówka „Czerwonych beretów” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • II Piknik Spadochroniarski w Wiśle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • W cieniu spadochronów – uzdrowisko Inowrocław . . . . . . . . . . . . . . . . • Uroczystość wspomnieniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • Szpital Wojskowy w Krakowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • In Memoriam. Z potrzeby serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • Spadochroniarskie przyjaźnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 24 25 26 27 28 29 Rada redakcyjna i redakcja kwartalnika polskich spadochroniarzy „Spadochroniarz” dziękuje płk. dypl. w st. spocz. Józefowi Bębenkowi za sfinansowanie wydania numerów 68 (4/2012) i 69 (1/2013) „Spadochroniarza”. Serdecznie dziękujemy i życzymy sponsorowi dużo zdrowia i wszelkiej pomyślności w 2013 roku. ZASŁUŻENI SPADOCHRONIARZE • Wybitny dowódca 6. PDPD – gen. bryg. Marian Zdrzałka . . . . . . . . . . 30 TRADYCJE I HISTORIA SPADOCHRONIARSTWA • Carmen Patrium… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 • Szkolenie komandosów 1. Batalionu Szturmowego w fotografii . . . 34 Z ŻAŁOBNEJ KARTY • Pożegnanie Jerzego Łoboddy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 • Pożegnanie ppłk. inż. w st. spocz. Kazimierza Jamy . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Wydawca: ZWIĄZEK POLSKICH SPADOCHRONIARZY 6. BRYGADA POWIETRZNODESANTOWA Radaktor Naczelny: Wiesław lwański Rada Redakcyjna: Jan Kempara (przewodniczący), Zdzisław Kica, Janusz Micewski, Wiesław lwański, Marian Brytan, Stanisław Skibiński Redakcja: Wiesław lwański (Redaktor Naczelny), Marcin Gil (z-ca redaktora naczelnego), Bogna Bielecka, Karina Teodorczyk, Tadeusz Pieńkowski Adres Redakcji: ul. 11 Listopada 17/19, 03-446 Warszawa, tel. 22 687 22 90, tel./fax 22 818 18 01 www.zwiazek-polskich-spadochroniarzy.pl e-mail: [email protected] Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania oraz adiustacji tekstów, a także zmiany ich tytułów. Redakcja nie odpowiada za poglądy wyrażane w artykułach, treść reklam i ogłoszeń. Materiałów nie zamówionych nie zwracamy. Foto okładka: Ryszard Olszowy Opracowanie graficzne: PAJPRESS – Zbyszek Gontarek Skład: PAJPRESS, Tomaszów Maz., ul. Długa 82, tel. 44-724-24-00, www.pajpress.com.pl Druk: Momag, Tomaszów Maz., ul. Farbiarska 28/32 SPADOCHRONIARZ 68 Szanowne Koleżanki i Koledzy W ostatnim okresie działalność ZPS zdominowały obchody 120. rocznicy urodzin generała Sosabowskiego oraz XXII Kongres Europejskiej Federacji Spadochroniarzy (UEP). Wiele przedsięwzięć związanych z obchodami tej rocznicy zostało przedstawionych w poprzednim wydaniu„Spadochroniarza”. Na szczególną uwagę zasługuje nie opisana jeszcze, zorganizowana przez Akademię Obrony Narodowej i Ruch Wspólnot Obronnych, a przeprowadzona 24 października w Centralnej Bibliotece Wojska Polskiego konferencja pt.„Polskie wojska spadochronowe w II wojnie światowej”w 120. rocznicę urodzin generała brygady Stanisława Sosabowskiego. Przekrojowa problematyka przedstawiona przez wysokiej klasy specjalistów, pokazuje generała Sosabowskiego bez laurki. Takim jakim był żołnierzem i człowiekiem, włącznie z jego słabostkami. Tak przedstawiony obraz czyni naszego generała jeszcze bardziej bliskiego sercu spadochroniarzy. Materiały z tej konferencji zostały wydane w formie książkowej. Szczerze zachęcam więc do tej lektury. Z ŻYCIA ZWIĄZKU POLSKICH SPADOCHRONIARZY Bez względu na ostateczną ocenę mi- jającego roku Zarząd Główny ZPS składa gorące podziękowania za dotychczasową działalność wszystkim naszym członkom. Bez względu też na to co będziemy reali- zować w roku przyszłym, składamy rów- nież serdeczne życzenia wszelkiej pomyślności. Sesja XXII Kongresu Europejskiej Federacji Spadochroniarzy Na XXII Kongresie UEP (patrz artykuł w tym wydaniu „Spadochroniarza”) z kolei podjęto próbę uaktywnienia działalności Stowarzyszenia. Jest to o tyle godne uwagi, że działalność ZPS wychodzi naprzeciw tym oczekiwaniom. Dotyczy to tego co wiele naszych oddziałów tak skutecznie realizuje. Przez swoją różnorodność atrakcyjnych, ambitnych i edukacyjnych przedsięwzięć, dotyczy to też organizowanego w Dziwnowie Festynu Komandosa. Tegoroczne hasło „Tacy byliśmy” organizatorzy planują w przyszłym wydaniu festynu zastąpić hasłem„Tacy jesteśmy”. Przy aktywnym uczestnictwie przedstawicieli grup rekonstrukcyjnych oraz jednostek specjalnych i aeromobilnych szykuje się więc kolejna atrakcyjna impreza. Mijający rok był bardzo aktywny. Jest wiele oddziałów, których działalność zasługuje na najwyższe słowa uznania. Pozostaje sprawa właściwej popularyzacji tego co robią. Będzie to m.in. tematem poszerzonego posiedzenia Zarządu Głównego ZPS podsumowującego rok mijający i określającego kierunki działań w roku przyszłym. 4/2012 1 XXII Kongres (UEP) Z ŻYCIA ZWIĄZKU POLSKICH SPADOCHRONIARZY Europejskiej Federacji Spadochroniarzy Na tle przedstawionych przez poszczególne delegacje referatów działalność ZPS jawi się jako działalność najbardziej aktywna. Potwierdzeniem takiej oceny były pytania zada- wane naszej delegacji w kuluarach, a dotyczące sposobów naszego działania. Pamiątkowa fotografia uczestników Kongresu października w Hiszpanii został zorganizowany i przeprowadzony XXII Kongres UEP, połączony z mistrzostwami w skokach spadochronowych na celność. Na kongresie tym nasz związek reprezentowała dwuosobowa delegacja w składzie prezes związku, jako przewodniczący delegacji, oraz wiceprezes ds. sportowych Ryszard Olszowy, jako jej członek. Na szczególną uwagę zasługuje wspólna lokalizacja tak obrad kongresu jak i zawodów spadochronowych. Relacja z tych zawodów, zakończonych sukcesem naszej reprezentacji tak w konkurencji indywidualnej jak i zespołowej, jest przedstawiona w oddzielnym artykule. 3-6 Tematem wiodącym w tegorocznym kongresie była analiza realizacji celów statutowych związku. Ze zgłaszanej przez poszczególne delegacje problematyki do najważniejszych należało stosunkowo słabe zainteresowanie krajów naszym stowarzyszeniem. Jako jedną z zasadniczych przyczyn podawano zbyt słabą aktywność naszego stowarzyszenia, przez co nie jest ono wy- starczająco atrakcyjne dla potencjalnych kandydatów. Ta mała aktywność wynika z kolei m.in. z braku strategicznego planu działania UEP. Dlatego też zostały utworzone dwa zespoły robocze, które zajmą się opracowaniem planów tak pozyskiwania nowych członków jak też przyszłego działania UEP. Plany te zostaną następnie rozesłane przez urzędującego prezesa UEP (Grek) do analizy i oceny poprzez poszczególnych członków stowarzyszenia i będą one stanowić główny temat narady na kolejnym kongresie. Już na etapie dyskusji, jako jeden ze sposobów uaktywnienia działalności UEP wskazywano na bilateralną współpracę poszczególnych członków UEP. Podczas tegorocznego kongresu było wiele sympatycznych gestów w stosunku do polskiej delegacji. Niewątpliwie najsympatyczniejszym było podjęcie uchwały, na mocy której przyznano tytuł Honorowego Członka UEP Januaremu Komańskiemu, za prezydentury którego Związek Polskich Spadochroniarzy uzyskał członkostwo UE. Komplementowano również organizację zeszłorocznego kongresu w Krakowie. Uczestnicy mieli również czas na dyskusje i wymianę doświadczeń 2 Kolejny, XXIII kongres zostanie zorganizowany w październiku w Grecji. Będzie to z pewnością ważny kongres, ponieważ zostaną, a przynajmniej powinny być, podjęte stosowne działania w zakresie ożywienia działalności UEP. Na tle przedstawionych przez poszczególne delegacje Ceremonia otwarcia Kongresu Prezes ZPS, gen. dyw. w st. spocz. Jan Kempara Prezydenci narodowych związków spadochroniarzy referatów działalność ZPS jawi się jako działalność najbardziej aktywna. Potwierdzeniem takiej oceny były częste pytania zadawane naszej delegacji w kuluarach, a dotyczące sposobów naszego działania zwłaszcza w kontekście współpracy z jednostkami wojskowymi oraz młodzieżą. J.K. SPADOCHRONIARZ 68 Spadochronowe symbole przywrócone Z ŻYCIA ZWIĄZKU POLSKICH SPADOCHRONIARZY Od dłuższego czasu na grobie generała dywizji Edwina Rozłubirskiego czegoś nam brakowało. Dwa metalowe pręty wzbudzały naszą ciekawość na tyle, że postanowiliśmy sprawdzić czego tak naprawdę są pozostałością. Wykonałem telefon do bardzo wielu osób. Niestety nikt z moich rozmówców nie wiedział, dlaczego na nagrobnej płycie brakuje spadochronowych symboli. Zagadkę rozwikłała dopiero wdowa po zmarłym generale – pani Krystyna, która wyznała, że odlany z brązu znak spadochronowy już jakiś czas temu został skradziony. W późniejszym czasie na płycie zamontowano gapę lotniczą, jednak zrobiono to bez wiedzy i zgody żony. Pani Krystyna zdecydowała się sama zdemontować ten emblemat. My – członkowie Klubu Byłych Żołnierzy WPD„Czerwone Berety” wiedzieliśmy, że nie możemy pozwolić, aby sytuacja, szczególnie teraz – w okresie, gdy wspominamy naszych bliskich zmarłych, tak wyglądała. W dniu 23 października na cmentarzu na Powązkach, dzięki uprzejmości pani Krystyny Rozłubirskiej zamontowaliśmy na pomniku generała płytę ze znakiem spadochronowym oraz symbolem wojsk powietrznodesantowych. Podczas uroczystości obecna była wdowa po generale, reprezentacja ZG ZPS, poczet sztandarowy ZPS, reprezentacja I Oddziału ZPS Warszawa, członkowie naszego klubu, a także weterani jednostek powietrznodesantowych. tym ważnym dla nas dniu wspominaliśmy też inne osoby, które odeszły już na wieczną wartę. Będąc na cmentarzu wojskowym, przy pomniku żołnierzy 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej i Żołnierzy Cichociemnych oddaliśmy hołd za ich bohaterskie czyny w czasie II wojny światowej, a na grobie gen. bryg. Stanisława F. Sosabowskiego złożyliśmy wiązankę kwiatów. Uczciliśmy także pamięć zmarłego rok temu Krzysztofa Andrzeja Milewskiego. Na grobie pierwszego przewodniczącego naszego klubu odsłoniliśmy jego imienną tablicę. Spoczywajcie w pokoju! W Jacek Dziedziela KBŻ WPD„Czerwone Berety” 4/2012 Powyżej tablica jaka została umieszczona na grobie gen. dyw. Edwina Rozłubirskiego Grób generała dywizji Edwina Rozłubirskiego Przy pomniku żołnierzy 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej i Żołnierzy Cichociemnych oddaliśmy hołd za ich bohaterskie czyny w czasie II wojny światowej Przy grobie gen. bryg. Stanisława F. Sosabowskiego złożyliśmy wiązankę kwiatów Grób Krzysztofa Andrzeja Milewskiego Poczet sztandarowy I Oddziału ZPS 3 JAK PRACOWAĆ Z MŁODZIEŻĄ? Z ŻYCIA ZWIĄZKU POLSKICH SPADOCHRONIARZY – dobry przykład z Białegostoku W ramach III Festynu Komandosa w Dziwnowie w dniach 24-26.08.2012 r. odbyły się zawody klas wojskowych. Uczniowie startowali w kilku konkurencjach, takich jak: składanie i rozkładanie broni (kbkAK) na czas, składanie i rozkładanie kbkAK z utrudnieniem (zawiązane oczy), skrętoskłony (tzw. brzuszki) i uginanie ramion (tzw. pompki). W planie był też „bieg po plaży” oraz „linowy tor przeszkód”. Młodzież z całą powagą i zaangażowaniem podeszła do konkurencji. Trochę szkoda, że na czas nie dojechała reprezentacja szkoły z Lublińca. Zapewne rywalizacja byłaby jeszcze intensywniejsza. którą aktualnie zarządzam. W ramach programu „Bezpieczny uczeń – jak unikać zagrożeń” spotykam się z młodzieżą podlaskich szkół. Rozmawiamy o zachowaniach w co- W dniach 6-8 lipca br. odbyły się I Międzynarodowe Zawody Sportowo-Obronne na Litwie. Byliśmy współorganizatorami tych zawodów. Rozegrano konkurencje: strzelanie z broni bojowej, tor przeszkód, konkurencje wysiłkowe. Strzelania były o tyle ciekawe, że strzelaliśmy też z karabinu typu „Mosin” z filmu„Wróg u bram”. Panowała wspaniała atmosfera, nawiązaliśmy fajne kontakty z młodzieżą litewską. Zawody wygrała drużyna z Zespołu Szkół Rolniczych Zwycięzcą został Damian Garbowski z LO w Choroszczy, drugim był Zaurbek Vazaev z LO w Białymstoku, a trzecim Patryk Trojak z LO w Dziwnowie. Tak się złożyło, że przyjmując funkcję prezesa Zarządu VI Oddziału Związku Polskich Spadochroniarzy w Białymstoku zostałem delegatem na VI Krajowy Zjazd ZPS. W czasie mojego krótkiego wystąpienia zwróciłem uwagę na potrzebę angażowania młodzieży do związku, wspierania w nich pasji do spadochroniarstwa i rozwijania zainteresowania działaniami wojsk specjalnych. W białostockim oddziale ZPS w miarę posiadanych skromnych możliwości ideę tę realizujemy. Funduszy na takie przedsięwzięcia szukamy wszędzie. Wspiera nas Zarząd Główny i osobiście prezes ZPS, gen. dyw. J. Kempara. Korzystamy również z pomocy sieci szkół O`CHIKARA, w tym szczególnie Policealnej Szkoły Detektywów i Pracowników Ochrony O`CHIKARA w Białymstoku, 4 dziennym życiu, a jednocześnie zachęcam młodzież do bezpiecznego spędzania wolnego czasu na obozach i wyjazdach proponowanych przez VI Oddział ZPS i O`CHIKARĘ, w ramach których organizujemy skoki spadochroniarskie na Litwie i na białostockim lotnisku. Cyklicznie realizujemy kursy nurkowe oraz wspinaczkę górską w Tatrach. W tym roku odbyliśmy biwak na feriach zimowych z elementami bytowania w trudnych warunkach terenowych jakimi są góry zimą. w Ostrożanach w składzie: Kewin Bondarczuk, Łukasz Kryński i Hubert Tararuj. Zajęliśmy też drużynowo II i IV miejsce. Za rok planujemy podobne zawody w Polsce. Na uwagę zasługuje fakt, że opiekujemy się młodzieżą z Czeczenii. Są to całe rodziny szukające spokojniejszego, bezpiecznego życia w Polsce. Dzieci, młodzież ucząca się w naszych szkołach mają trudności z językiem i ogólnie z adaptacją w polskiej rzeczywistości. Jest jednak wielu młodych ludzi, którzy chcą się uczyć, zdobywać wiedzę. Takim przykładem może być Zurbek Vazaev, który ukończył gimnazjum i będzie się uczył dalej w V LO w Białymstoku. Uczestniczy on w naszych szkoleniach i wyjazdach. Bierze udział w zawodach. Jest lubiany i szanowany za swoje osiągnięcia. Warto w tym miejscu podkreślić zaangażowanie i pomoc dyrekcji SPADOCHRONIARZ 68 Z ŻYCIA ZWIĄZKU POLSKICH SPADOCHRONIARZY i nauczycieli II Gimnazjum im. 42 pułku piechoty w Białymstoku w realizacji marzeń Zurbeka Vazaeva. Dzięki tak wspaniałym pedagogom są możliwe takie osiągnięcia i przyjazne relacje. VI Oddział ZPS wspomaga szkoły w adaptacji takich uczniów, umożliwia poznawanie im piękna naszego kraju, a przede wszystkim pokazuje, że my Polacy jesteśmy czuli na krzywdę narodów i zwykłych prostych ludzi. Zurbek był z nami na III Festynie Komandosa. Był zachwycony, brał udział w zawodach. Jego przejęcie sięgało zenitu, gdy mógł normalnie, tak po prostu, rozmawiać z polskim generałem. Twierdził, że w ich państwie byłoby to niemożliwe. Uważam, że ważnym wydarzeniem na III Festynie Komandosa było przyjęcie w poczet członów ZPS dwóch młodych skoczków: Jacka Doroszkiewicza (15-latek – najprawdopodobniej najmłodszy członek ZPS) i Kamila Kordyńskiego – żołnierza Białostockiego Pułku Rozpoznawczego. Jacek wy- 4/2012 konał pierwszy skok niemal w dzień swoich 15. urodzin. Legitymacje i odznaki ZPS wręczył im prezes ZPS, gen. dyw. Jan Kempara. Na oddzielną uwagę zasługuje współpraca VI Oddziału ZPS z dowództwem Pułku wielkich nerwów nie byłoby tego co było. Naturalnie nie zabrakło malkontentów, dla których najlepiej by było, gdyby nic się nie udało, chcieli by tylko narzekać i krytykować. Wystarczy przecież połączyć siły. Za rok na pewno odbędzie się IV Festyn Komandosa, czego sobie i wszystkim zainteresowanym życzę. Wystarczy połączyć siły. Narzekanie, bezpodstawną krytykę zamienić we wspólne konstruktywne działania. Wtedy IV Festyn i wszystkie następne będą jeszcze lepsze, ciekawsze, bardziej radosne. Pozwólmy cieszyć się takimi spotkaniami. Kolejny festyn niechaj będzie jednością, niechaj czerwony beret będzie zwieńczeniem tej jedności. Ten czerwony beret dla każdego z nas to inne przemyślenie, wspomnienia, refleksja. Pozwólmy by łączył, a nie Rozpoznawczego w Białymstoku. Dowódca pułku stale jest gotowy do pomocy, jeżeli chodzi o potrzeby naszego oddziału. Mając na uwadze organizację i przebieg III Festynu Komandosa w Dziwnowie moim zdaniem słowa uznania należą się Witoldowi Brzozowskiemu. Bez jego zaangażowania, temperamentu no i często dzielił. Wtedy nowe pokolenia będą patrzyły na nasze dokonania z zainteresowaniem i dumą. To od nas, naszych relacji zależy, ilu z nich pójdzie w ślady tych dokonań, naszych wspólnych dokonań, które połączą, a nie podzielą. Nie bacząc na sarkazm, pseudokrytykę ja tam będę i gorąco będę zachęcać wszystkich by tam byli. Przynajmniej raz w roku jest tam nasze miejsce. Mikołaj Bołtruczuk Foto: archiwum VI Oddziału ZPS 5 SPORT SPADOCHRONOWY XII Mistrzostwa Spadochronowe Europejskiej Federacji Spadochroniarzy (UEP) PODWÓJNY SUKCES wiązek Polskich Spadochroniarzy od 12 lat aktywnie uczestniczy w życiu UEP, zawsze też reprezentacja spadochronowa ZPS brała udział w tych mistrzostwach. Tym razem organizatorem XII Mistrzostw UEP była hiszpańska Federación Nacional de Asociaciones de Veteranos Paracaidistas de Espanña (FENASVPE), która zorganizowała te zawody w dniach 3-7.10. br. w Grao-Castellon, nieopodal Walencji. Mistrzostwa rozgrywane były w celności lądowania na lotnisku miejscowego aeroklubu, które tylko przez ulicę sąsiadowało z piękną plażą i miejscem zakwaterowania a zawodnicy podczas wykonywania skoków często oddzielali się z pokładu wojskowego śmigłowca HU-21„Super Puma”daleko w głąb Morza Śródziemnego. Z Związek Polskich Spadochroniarzy, wystawił swoją reprezentację składającą się z zawodników Wojskowego Klubu Sportowego „Wawel”, będących jednocześnie członkami II Oddziału ZPS w Krakowie. Na tych zawodach reprezentacje są czteroosobowe i odpowiedzialny za jej przygotowanie trener Stanisław Gruszka zdecydował się na następujący skład: Bogna Bielecka, Artur Gosiewski, Grzegorz Zajączkowski i Rafał Zgierski. Na naszą prośbę organizatorzy zgodzili się na start w tej imprezie drugiego zespołu ZPS w składzie: Dorota Gawrońska, Andrzej Dziobal, Janusz Brzeziński i trener Stanisław Gruszka. Zespół ten był sklasyfikowany poza konkursem a jego członkowie sami z własnych środków finansowych pokryli koszty tej wyprawy. Jednocześnie z rywalizacją skoczków spadochronowych odbywał się Kongres Federacji, na którym Polskę reprezentował prezes ZPS, gen. dyw. w st. spocz. Jan Kempara oraz wiceprezes, ppłk w st. spocz. Ryszard Olszowy. W ten sposób wszyscy delegaci na kongres mieli okazję dopingować sportowców bezpośrednio podczas rozgrywania konkurencji oraz uczestniczyć w ceremonii zakończenia mistrzostw. W zawodach uczestniczyło czterdzieścioro czworo zawodniczek i zawodników podzielonych na jedenaście drużyn z następujących krajów (członków Federacji): Cypru, Francji, Hiszpanii, Niemiec, Polski, Portugalii i Węgier. 6 Zgodnie z regulaminem zawodów przewidziane były: jedna kolejka skoków próbna, sześć kolejek skoków drużynowych oraz półfinały i finały indywidualne. Sprawna organizacja i bardzo dobre warunki pogodowe spowodowały, iż rozegrano wszystkie przewidziane kolejki skoków i zajęło to tylko dwa dni. Oczywiście nie obyło się bez emocji. Po sześciu kolejkach na pierwszym miejscu w klasyfikacji drużynowej XII Mistrzostw UEP uplasowała się pierwsza reprezentacja Polski i Związku Polskich Spadochroniarzy w wymienionym wcześniej składzie. Dodatkowo przed skokami półfinałowymi Rafał Zgierski sklasyfikowany został na miejscu drugim indywidualnie z wynikiem 8 centymetrów w sześciu skokach. Na pierwszym miejscu sklasyfikowany był reprezentant Niemiec Hans Keller z wynikiem 7 centymetrów. Na miejscu trzecim z takim samym wynikiem 9 centymetrów było dwóch skoczków: reprezentant gospodarzy Jose Lago i zawodnik niemiecki Gerhard Wagner. Ponadto okazało się, że w klasyfikacji drużynowej na miejscu drugim z takim samym wynikiem znalazły się reprezentacje Niemiec i Węgier. W takim wypadku, jeszcze przed półfinałami indywidualnymi zdecydowano się na dogrywkę pomiędzy tymi dwoma zespołami. Presję lepiej znieśli Węgrzy i to oni zajęli drugie miejsce po polskim zespole, Niemcy zajęli miejsce trzecie i musieli zadowolić się brązowym medalem. Ze składu reprezentacji Polski do półfinałów zakwalifikowała się jeszcze Bogna Bielecka oraz Sta- nisław Gruszka. Bogna w półfinałach zaliczyła skok z wynikiem 1 centymetr, co dało jej w klasyfikacji końcowej siódme miejsce, a Staszek Gruszka sklasyfikowany został na czternastej pozycji. Doskonałymi dwoma skokami (półfinałowym i finałowym) popisał się Rafał Zgierski. W obydwu skokach zrobił wynik 0 centymetrów, co dało mu zdecydowane pierwsze miejsce i złoty medal w klasyfikacji indywidualnej. Na miejscu drugim uplasował się reprezentant Francji Mohamed Moujid, a na miejscu trzecim reprezentant Portugalii Batista Bruno. W ten sposób ostatnie tegoroczne zawody w celności lądowania przed mistrzostwami świata w Dubaju skończyły się zdecydowanym podwójnym złotem polskich skoczków spadochronowych, a Związek Polskich Spadochroniarzy pozostawił bardzo dobre wrażenie na uczestnikach mistrzostw i kongresu. Ryszard Olszowy wiceprezes ZPS ds. sportowych Złoty medalista Mistrzostw Rafał Zgierski Zwycięski zespół prezentuje zdobyty puchar SPADOCHRONIARZ 68 BYDGOSZCZ BARKA 2012 ZAWODY SPADOCHRONOWE SPORT SPADOCHRONOWY Zawody Spadochronowe w Skokach na Celność Lądowania – Bydgoszcz Barka 2012 były zawodami jubileuszowymi, rozgrywanymi po raz dziesiąty. Dzień przed zawodami, w piątek, 31 sierpnia praktycznie przez cały czas padał lub mżył deszcz, tak że byliśmy pełni obaw co do realizacji naszego przedsięwzięcia, które zaplanowaliśmy na sobotę, 1 września. Jednak w nocy deszcz ustał, od rana w sobotę podstawa chmur zaczęła się podnosić, a wiatr był stały w normie. Tak więc o godz. 10 można było rozpocząć zmagania. Wystartowało 19 zawodników, którzy mieli wykonać po minimum 3 konkursowe skoki. Mobilizacja wśród zawodników była ogromna, każdy walczył o jak najlepszy wynik. Do ostatniego skoku klasyfikacja zmieniała się jak w kalejdoskopie i wszystko było możliwe. Zawody wygrał Sławomir Bednarski, przed Andrzejem Straussem i obrońcą tytułu z ubiegłego roku Maciejem Lubińskim – wszyscy reprezentowali ZPS Bydgoszcz. Wysoką formę potwierdził Sławek Bednarski tydzień później, zdobywając w Lesznie 9 września tytuł mistrza Polski! Ogłoszenie wyników zawodów, wręczenie zwycięzcom pucharów i nagród, a wszystkim uczestnikom zawodów upominków odbylo się tradycyjnie podczas rejsu po Wiśle na statku wycieczkowym „Wanda”. Rejs odbył się dzięki wsparciu naszych działań przez właściciela statku, kpt. Czesława Błockiego. Fundatorami nagród był Oddział XI ZPS w Bydgoszczy oraz firma„Tarm”Marka Tarczykowskiego. Piękne pamiątki z motywami spadochronowymi z gliny wykonała bydgoska artystka Małgosia Steinmetz-Gackowska. Zabawa zawodników, organizatorów, członków ZPS i ich rodzin a także sympatyków spadochroniarstwa trwała do drugiej w nocy. Niestety, tegoroczne zawody zmuszeni byliśmy rozegrać na lotnisku Aeroklubu Bydgoskiego, pierwszy raz poza Toruniem. Słaba współpraca z kierownictwem Aeroklubu Pomorskiego w Toruniu, tzn. zaporowe ceny za wynajęcie samolotu na skoki spadochronowe spowoduje być może, że Toruń będzie niestety kolejnym miastem w Polsce z aeroklubem bez sekcji spadochronowej. A szkoda, bo Toruń od dawna jest miejscem, gdzie można w miłej, rodzinnej atmosferze poskakać, ale również spotkać się z przyjaciółmi. Ale jeśli to kogoś drażni, to może lepiej poszukać nowego, bardziej przyjaznego dla spadochroniarzy miejsca. Piotr Dombrowski Zdjęcia: P. Dombrowski oraz T. Winiarek 4/2012 7 Specjalny obóz szkoleniowy SPORT SPADOCHRONOWY „COMMANDO 2012” Zawodnicy podczas treningu – desant na plażę sierpnia br. w Glinniku przy lotnisku 25. Brygady Kawalerii Powietrznej imienia księcia Józefa Poniatowskiego odbył się obóz szkoleniowy „Commando 2012” zorganizowany przez Młodzieżową Sekcję Wojskową Związku Polskich Spadochroniarzy w Łodzi przy bezpośrednim wsparciu prezesa ZPS, gen. dyw. Jana Kempary. Dzięki gościnności i zaangażowaniu dowódców i oficerów 25. Brygady Kawalerii Powietrznej: gen. bryg. Marka Sokołowskiego, ppłk. pilota Zbigniewa Mitury, mjr. Piotra Wyrzykowskiego, kpt. Tomasza Liburskiego nasz związek miał możliwość zrealizowania imprezy promującej powietrznodesantowe oddziały wojskowe wśród młodzieży z jednoczesnym przygotowaniem ich do późniejszej pracy w szeregach wojska lub innych służb mundurowych. Instruktorami prowadzącymi byli: Sylwester Winiarski – organizator obozu – prowadzący jednocześnie zabezpieczenie medyczne oraz szkolenia z zakresu ratownictwa medycznego i udzielania pierwszej pomocy na polu walki, Karol Zwierzchowski – instruktor KAPAP Association Polska, prowadzący zajęciazwalkiwręczistrzelaniadynamicznego, Krzysztof Krzeszewski, prowadzący zajęcia z zakresu taktyki i ochrony oraz kpt. Zbigniew Kowalski – instruktor wysokościowy, który przeprowadził fantastyczne zajęcia desantowe z wykorzystaniem grubej liny. W trakcie tygodniowego szkolenia każdy dzień obfitował w nowe wyzwania realizowane z dużym rozmachem i zaangażowaniem instruktorów oraz uczestników. Każdy 18-25 8 dzień rozpoczynał się i kończył ćwiczeniami fizycznymi oraz treningiem walki wręcz w systemie izraelskim KAPAP. W ciągu pierwszych dni odbyły się zajęcia alpinistyczne i wysokościowe z zakresu desantowania się przy pomocy lin cienkich i obycie się ze sprzętem alpinistycznym. Równolegle prowadzone były dynamiczne zajęcia strzelec- Praktyczne zajęcia na poligonie kie airsoftowe z zakresu strzelania praktycznego oraz zajęcia taktyczne MOUT i CQB. W nocy odbywały się symulacje prowadzenia szturmu w celu zdobycia wzgórza w Zintegrowanym Ośrodku Szkolenia Taktycznego„Floryda”. Program stawiał przed uczestnikami zadania wymagające rozwijania zdobytych umiejętności z uzupełnieniem nowymi np.„czyszczenie pomieszczeń”połączone z ewakuacją rannego członka zespołu, do czego niezbędne były zajęcia udzielania pomocy rannym. Na terenie wojskowym odbyły się wykłady na temat komunikacji radiowej oraz składania meldunków w systemie NATO, terenoznawstwa oraz TCCC, zakończone ćwiczeniami w warunkach polowych. Odbyło się również szkolenie w zakresie: zasad bezpieczeństwa pracy w śmigłowcu, naprowadzania śmigłowca na lądowisko, znajomości sprzętu wykorzystywanego do de- santu, opuszczania śmigłowca z wykorzystaniem lin grubych FAST ROPE. Uczestnicy mieli okazję trenować praktyczny desant z wykorzystaniem śmigłowca PZL W-3 Sokół. Dla wielu młodych ludzi była to pierwsza możliwość lotu śmigłowcem i wczucia się w rolę żołnierza wojsk powietrznodesantowych, przeżycia lotniczej przygody. Uczestnicy mieli także okazję brać udział w zajęciach z wykorzystaniem pontonu motorowego, wykonując desant na plażę i do wody. Na koniec obozu odbył się dobowy marsz, podczas którego należało wykonać takie zadania jak: rozwinięcie i obrona bazy przejściowej, odnalezienie zrzutu żywności, rozpoznanie nieznanego wcześniej rejonu oraz przeprowadzenie symulacji zniszczenia mostu. Zadanie to było realizowane przez uczestników samodzielnie jako egzamin z poznanych zagadnień, zgrania całości uczestników i próba zwykłej samodzielności. Zwieńczeniem tygodniowego obozu było wręczenie certyfikatów potwierdzających zdobycie wiedzy i doświadczeń realizowanych z dużym rozmachem symulacyjnym. Obóz szkoleniowy został wysoko oceniony przez uczestników i środowisko paramilitarne w Polsce, co jest niewątpliwym sukcesem Związku Polskich Spadochroniarzy w promowaniu Wojska Polskiego, jego sił powietrznodesantowych i specjalnych. Organizatorzy zakładają, iż przyszłoroczna edycja zostanie zrealizowana z równym lub większym jeszcze rozmachem organizacyjnym i medialnym, mając szansę stać się najlepszym przedsięwzięciem szkoleniowo-promocyjnym przy współpracy z WP, obok selekcji żołnierza polskiego czy Ekstremalnej Dwójki. Tekst: Sylwester Winiarski Zajęcia alpinistyczne i wysokościowe SPADOCHRONIARZ 68 VII MIĘDZYNARODOWE ZAWODY SPADOCHRONOWE SPORT SPADOCHRONOWY ŚWIDNIK 2012 czerwca 2012 roku odbyły się VII Międzynarodowe Zawody Spadochronowe Świdnik 2012, które rozegrane zostały w czerech konkurencjach na celność lądowania: indywidualnie, drużynowo, indywidualnie POPS (konkurencja dla zawodników powyżej 40 roku życia uprawiających sport spadochronowy rekreacyjnie) oraz w konkurencji „1 Metra” (typowo zręcznościowa konkurencja, w której zawodnik ma wylądować jak najbliżej okręgu o średnicy jednego metra domyślnego zarysowanego wokół punktu wyznaczającego koło o średnicy pięciu metrów. Nie chodzi o trafienie w punkt centralny, ale w wirtualną linię 1-metrowego okręgu od niego. W zawodach udział brało pięć drużyn: jedna ze Słowacji oraz cztery z Polski. Organizatorami zawodów byli: Związek Polskich Spadochroniarzy XXII Oddział w Lublinie; Urząd Miasta Świdnik; Starostwo Powiatowe w Świdniku oraz Miejski Ośrodek Kultury w Świdniku, a sponsorami Zakłady PZL Świdnik Grupa Augusta Westland oraz bistro Czekolada w Lublinie. 9 i 10 Trafić w ten „1 Metr” nie było łatwo Oni zwyciężyli. Od lewej: K. Kozubek, M. Kocik i P. Brendler Poza konkurencją, tzw. KANAPA w wykonaniu Słowaków Klasyfikacja końcowa zawodów: Indywidualnie: 1. Milan Kocik – Prešov, Słowacja. 2. Piotr Brendler – XXII Oddział Związku Polskich Spadochroniarzy, Lublin, Polska. 3. Krzysztof Kozubek – Kielce, Polska. POPS: 1. Milan Kocik – Prešov, Słowacja. 2. Piotr Brendler – XXII Oddział Związku Polskich Spadochroniarzy, Lublin, Polska. 3. Krzysztof Kozubek – Kielce, Polska. Drużynowo zwyciężyła reprezentacja Słowacji, przed drużyną XXII Oddziału Związku Polskich Spadochroniarzy z Lublina oraz drużyną WKS Wawel, a konkurencję „1 Metra” bezapelacyjnie zwyciężył Krzysztof Kozubek z Kielc. Dodatkowo organizatorzy wręczyli nagrody dla damy, którą otrzymała Agnieszka Wiesner 4/2012 Zwycięska drużyna Słowacji z Dęblina, nagrodę dla najmłodszego zawodnika otrzymał Łukasz Sokal także z Dęblina, a Seniorem Zawodów został Andrzej Dziobal. Oprócz nagród indywidualnych wszyscy uczestnicy zawodów otrzymywali drobne upominki rzeczowe związane z lotnictwem, regionem świdnickim i jego historią, tak wiec humory dopisywały naprawdę wszystkim. Startujący indywidualnie jako zawodnik ZPS Lublin II Robert Chamera miał okazję wykonać w trakcie zawodów swój 600 (sześćsetny) skok, którego serdecznie gratulowali mu zarówno uczestnicy zawodów, organizatorzy jak i koledzy z Aeroklubu Lubelskiego. Jak zwykle przy tego typu zawodach nie chodzi tylko o współzawodnictwo. Liczy się przecież także sama możliwość spotkania, pogadania o przysłowiowych „Starych Polakach” i powspominania. Zawody były niezaprzeczalną atrakcją obchodzonych Dni Świdnika, co podkreślał Burmistrz Miasta pan Waldemar Jakson, który od lat kibicuje spadochroniarzom. Będąc burmistrzem Świdnika – miasta, które „lotnictwem stoi”z dumą podkreśla, że sam kiedyś miał okazję skakać ze spadochronem. Pogoda dopisała, chociaż postraszyło trochę deszczem, kibicowało nam naprawdę dużo osób w wieku od 3-4 lat do… chyba 100, bo przecież Dni Świdnika to spora impreza, a tuż obok miejsca lądowania spadochroniarzy odbywało się sporo innych imprez. Zawodnikom dzielnie kibicowali także seniorzy lubelskiego (i nie tylko) lotnictwa, Panowie: Zdzisław Chyliński, Ludwik Pawlik i Janusz Stachowicz, którzy co prawda ze względu na wiek już nie uprawiają czynnie sportu spadochronowego, ale jednak doskonale znają niuanse i tajniki skoków spadochronowych. Kiedyś nie tylko sami skakali, ale także wychowali całkiem sporerzeszespadochroniarzyipilotów,trenując w swoim czasie także reprezentację Polski. Dziś niby siły już nie te, ale pasja pozostała. Marek Wawer 9 Wyjątkowy Dzień Spadochroniarza w Krakowie Z ŻYCIA ODDZIAŁÓW ZPS iezwykle uroczyście obchodzono 21 września br. Dzień Spadochroniarza w Krakowskim Oddziale Związku Polskich Spadochroniarzy. Dzięki uprzejmości kierownictwa klubu przy Dowództwie Wojsk Specjalnych, to piękne doroczne święto zorganizowano w ogrodach tego obiektu. W tym celu ustawiono ogromny namiot, stoły nakryto białymi obrusami, przygotowano bufet z różnymi płynami oraz grille, na których przyrządzano smakowite potrawy. Pomimo niezbyt korzystnej pogody, frekwencja była wyjątkowo duża. Wynika to z tego, iż byli spadochroniarze, szczególnie wywodzący się z 6. Pomorskiej Dywizji Powietrznodesantowej i częściowo z jej następczyni 6. Brygady Desantowo-Szturmowej, pasjonują się spotkaniami we własnym gronie, lubią wspominać wspólnie spędzone lata w okresie pełnienia trudnej, odpowiedzialnej, ale zaszczytnej i romantycznej służby w jednostkach dywizji i brygady. Pamiętają pierwsze, niezwykle trudne okresy organizacji 6. PDPD, dalszy jej rozwój i sukcesy służbowe, jakie dywizja osiągała nie tylko w kraju, ale także na arenie międzynarodowej. Pamiętają, iż było to możliwe dzięki ogromnemu zaangażowaniu, poświęceniu i pełnej integracji całego stanu osobowego kadry zawodowej dla wspólnego celu, jakim było osiąganie wysokiego stopnia sprawności bojowej dywizji. Ta integracja, przyjaźń i koleżeństwo widoczne są na każdym dorocznym spotkaniu krakowskiego Oddziału ZPS. N Niecodziennym przykładem niechaj będzie piękna inicjatywa i postawa Stanisława Balawendera, który własnym samochodem przywiózł na spotkanie i wprowadził na wózku inwalidzkim nie w pełni sprawnego Henryka Mientkiewicza, zasłużonego spadochroniarza. Dumni jesteśmy także z faktu, iż zawsze 6. Brygada Desantowo-Sztur- 10 mowa kultywowała, a jej następczyni 6. Brygada Powietrznodesantowa dalej kultywuje chlubne tradycje 6. PDPD, szczycąc się także swoimi wysokimi wynikami szkoleniowymi oraz działalnością w misjach pokojowych i stabilizacyjnych na arenie międzynarodowej. W południowej części ogrodu, Władysław Sokołowski przygotował interesującą wystawę militariów z okresu II wojny światowej, a Władysław Pietrzak, prezentował w namiocie tablice ze zdjęciami bocianów, którymi już od 14 lat się opiekuje. Szeroko napisano o tym w 66. nume- Złote Odznaki Honorowe ZPS wręczali: Bogna Bielecka i Bogdan rze„Spadochroniarza”. Mirek Otwarcia spotkania oraz powitania zaproszonych gości i członków Rewizyjnej ZPS Piotr Sikora, prezes MałopolII Oddziału ZPS dokonał Bogdan Mirek, skiego Zarządu Wojewódzkiego ZŻWP gen. wiceprezes oddziału i prezes krakowskiej firmy bryg. Jerzy Wójcik, przewodniczący Poro„Komandos”, po czym chwilą ciszy uczczono zumienia Związków i Stowarzyszeń Służb pamięć kolegów, którzy w 2012 roku odeszli Mundurowych Województwa Małopolskiena wieczny spoczynek. Całość spotkania go płk pil. Czesław Kurczyna i prezes klubu prowadził niezwykle sprawnie Adam Pisz- WKS„Wawel” płk Dariusz Saletra. czek, wiceprezes II oddziału. Wyróżniającym się w pracy związkowej wręczono Złote W kolejnej części programu występowali Odznaki Honorowe ZPS. Otrzymali je: Piotr zaproszeni goście. Ppłk Lesław Gołąb dokonał krótkiej charakterystyki realizacji Kielec, Jan Mach i Józef Skwarko. zadań służbowych przez 6. BPD, podkreślił Liczną grupę gości przybyłych na uroczys- jej osiągnięcia szkoleniowe i wzorowe wytość reprezentowali m.in.: pełniący obo- konywanie zadań w misjach pokojowych wiązki dowódcy 6. Brygady Powietrznode- i stabilizacyjnych, w tym szczególnie na tesantowej ppłk Lesław Gołąb, zastępca do- renie Afganistanu. Przypomniał, iż obecnie wódcy Wojsk Specjalnych płk Jerzy Gut, pełni tam służbę duża grupa krakowskich skarbnik Zarządu Głównego ZPS Bogna spadochroniarzy wraz z dowódcą 6. BPD, Bielecka, przewodniczący Głównej Komisji gen. bryg. Bogdanem Tworkowskim, który SPADOCHRONIARZ 68 Z ŻYCIA ODDZIAŁÓW ZPS Oficjalna część spotkania II Oddziału ZPS i dowódczy oraz potrafił swoją osobowością, a także posiadaną wiedzą, właściwie oddziaływać na podwładnych, a w późniejszym okresie już jako dowódca różnych szczebli dowodzenia, podejmować najbardziej trafne decyzje, szczególnie w działaniach bojowych. Podał przykłady wspaniałego dowodzenia podległymi jednostkami w pierwszej i drugiej wojnie światowej, w tym podczas obrony Warszawy w 1939 roku i udziale 1. SBS w wielkiej operacji powietrznodesantowej Market Garden we wrześniu 1944 roku na terenie Holandii. Militaria z okresu II wojny światowej prezentował Władysław Sokołowski jest dowódcą XI zmiany polskiego kontyngentu wojskowego. Kolejno płk Jerzy Gut w swoim wystąpieniu naświetlił rolę i zadania realizowane przez Wojska Specjalne, w tym szczególnie przez słynną jednostkę „Grom”, oraz ich osiągnięcia i sukcesy w kraju i na arenie międzynarodowej. Na zakończenie, uhonorował krakowski Oddział ZPS dyplomem uznania i „Medalem Pięciolecia Wojsk Specjalnych”. Z wielkim zainteresowaniem wysłuchano wygłoszonego przez Zdzisława Kicę krótkiego referatu, związanego z życiem oraz działalnością społeczną, służbową i bojową, dowódcy 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej i patrona naszej 6. BPD, gen. bryg S.F. Sosabowskiego. Na wstępie przypomniał, iż ukazała się Uchwała Senatu RP z 9 maja 2012 roku w sprawie uczczenia 120. rocznicy urodzin gen. S.F. Sosabowskiego i ustanowienia września 2012 roku miesiącem jego pamięci. W swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na fakt, iż generał już w młodzieńczym wieku prezentował nieprzeciętny zmysł organizacyjny, kierowniczy 4/2012 kraju. Przypomniał, iż na wniosek dowództwa 6. BDSz oraz spadochroniarzy 1. SBS, odsłonięto w 1992 roku na terenie 10. bdsz pomnik gen. S.F. Sosabowskiego, który po rozformowaniu tego batalionu, został przeniesiony do siedziby dowództwa brygady. Corocznie 23 września, na pamiątkę sformowania 1. SBS (23.09.1941 r.) 6. Brygada Powietrznodesantowa obchodzi swoje święto, a Związek Polskich Spadochroniarzy – Dzień Spadochroniarza. Na zakończenie powiedział: – Jako byli spadochroniarze jesteśmy dumni z faktu, iż nasza 6. BPD nosi imię gen. bryg. S.F. Sosabowskiego, wielkiego patrioty, wybitnego dowódcy i dzielnego żołnierza zarówno okresu pokojowego jak i wojennego oraz twórcy Polskiej Brygady Spadochronowej, która pod jego rozkazami walcząc pod Arnhem i Driel, rozsławiła imię żołnierza polskiego w kraju i na arenie międzynarodowej. Dzień Spadochroniarza zakończono piknikiem, w czasie którego oprócz ożywionej dyskusji, serwowano tradycyjną żołnierską grochówkę i smakowite potrawy z grilla. Przygotowanie tej imprezy było możliwe dzięki bezinteresownej pomocy ze strony kierownika Klubu Wojsk Specjalnych Stanisława KruNajstarsi spadochroniarze 6. PDPD w trakcie wesołej pogawędki Serwowano znakomite potrawy z grilla Zwrócił uwagę na negatywny stosunek dowództwa brytyjskiego do naszego generała, skutkiem czego dopiero po 62 latach na wniosek holenderskiej rodziny królewskiej, uhonorowano dzielnego dowódcę spod Arhem i Driel wysokimi odznaczeniami tego py oraz firmy„Zielony Smok”, i za to w imieniu wszystkich uczestników spotkania pragnę serdecznie ww. podziękować. Tekst i zdjęcia: Tadeusz Pieńkowski 11 ZAWODY STRZELECKIE Z ŻYCIA ODDZIAŁÓW ZPS Zawodnicy podczas strzelania Oddział ZPS w Lublinie uczcił pamięć gen. S.F. Sosabowskiego organizując w Dniu Spadochroniarza, tj. 23 września br. zawody strzeleckie. Były to już kolejne zawody organizowane rokroczne od pięciu lat. Udział w zawodach brali członkowie lubelskiego oddziału ZPS, ich rodziny oraz zaproszeni goście. Konkurencje obejmowały strzelanie z broni krótkiej do tarczy na dystansie 25 metrów. XXII Wyniki zawodów: I miejsce – K. Gieroba 89 punktów II miejsce – L. Pawlik 85 punktów III miejsce – R. Pomorski 84 punktów Po zakończeniu zawodów i wręczeniu nagród wiceprezes oddziału Krzysztof Łuszczyński w kilku słowach przypomniał historię spadochroniarstwa oraz genezę powstania Dnia Spadochroniarza. Po oficjalnej części członkowie oddziału, ich rodziny oraz zaproszeni goście mieli okazję obejrzeć Wspólne zdjęcie uczestników zawodów 12 DZIEŃ SPADOCHRONIARZ A w XXII Oddziale ZPS w III Oddziale ZPS strzelnicę Klubu Sportowego„Snajper”, który ich gościł i udostępnił sprzęt strzelecki – pistolety typu parabellum kalibru 9 mm – z których można było postrzelać. Zawody oraz część rekreacyjna odbyły się po stosownym instruktażu oraz pod okiem instruktora, będącego gospodarzem strzelnicy. Osoby zaproszone dowiedziały się czym jest sport spadochronowy, a członkowie Związku Polskich Spadochroniarzy mieli okazję do wymiany poglądów na temat działalności związku. W trakcie spotkania poruszano między innymi sprawę zorganizowania kolejnych, już ósmych, Międzynarodowych Zawodów Spadochronowych w Świdniku. Będą to XXII zawody o szczególnym znaczeniu, gdyż przypadną trakcie jubileuszu 20-lecia istnienia lubelskiego oddziału ZPS. Tekst R. Bakon Zdjęcia P. Jędruszczak w XI Oddziale ZPS w XVI Oddziale ZPS SPADOCHRONIARZ 68 Z ŻYCIA ODDZIAŁÓW ZPS nie z broni pneumatycznej. Nowo przyjętym członkom oddziału wręczono legitymacje, a zasłużonym wyróżnienia honorowe. Rozmowom i wspomnieniom nie było końca do rana. września br. o godzinie 11.00 spadochroniarze 1. Batalionu Szturmowego ze swoim sztandarem przekroczyli bramę koszar. Przybyłych przywitał prezes III Oddziału ZPS Zbigniew Jeszka. Obchody Dnia Spadochroniarza rozpoczęły się od złożenia wiązanki kwiatów pod tablicą pamiątkową. Wykonaniem zbiorowej fotografii uczestników zakończono tę część uroczystości. Następnie spadochroniarze odwiedzili kościół gar- nizonowy oraz znajdujący się tam ołtarz spadochroniarzy autorstwa Ryszarda Hałasa. Na cmentarzu komunalnym odbył się apel pamięci w intencji zmarłych spadochroniarzy oraz zapalono na ich grobach znicze. Ważną chwilą dla uczestników spotkania było złożenie kwiatów pod obeliskiem 1. Batalionu Szturmowego. Przypomina on, że to miejsce na zawsze związane jest z historią i tradycjami polskich komandosów. Spacer po plaży i promenadzie pozwolił trochę odpocząć i przygotować się do wieczornego spotkania nad rzeką Dziwną. Tam, na terenie Ośrodka Sportów Wodnych odbył się piknik integracyjny. Przygotowano smakołyki i napoje. Integralną częścią festynu było strzela- września, zgodnie z coroczną tradycją, wszyscy polscy spadochroniarze – także i my, członkowie XI Oddziału ZPS w Bydgoszczy, obchodzimy uroczyście Dzień Spadochroniarza. W tym roku wrześniowe spotkanie miało specjalny charakter, gdyż uchwałą Senatu RP z 9 maja 2012 roku, wrzesień br. został ustanowiony miesiącem pamięci generała brygady Stanisława Franciszka Sosabowskiego. Okazją podjęcia uchwały była 120. rocznica urodzin generała, która przypadła 8 maja br. Spotkanie zorganizowaliśmy 26 września na strzelnicy LOK w Bydgoszczy, korzystając z gościnności i fachowej opieki naszych członków, a jednocześnie instruktorów i sędziów strzelectwa sportowego – Franciszka Nowickiego i Tadeusza Mroza. Przeprowadzili oni strzelanie z pistoletu KBKS – pozycja stojąca, odległość 25 metrów. Wyniki były nieoficjalne, ale oczywiście mierzone – najlepiej strzelał tym razem Marek Tarczykowski, o czym poinformował na otwarciu spotkania prezes Piotr Dombrowski. W części oficjalnej przypomniał obecnym sylwetkę założyciela 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej, gen. S.F. Sosabowskiego, jego karierę wojskową, ciężkie życie na emigracji po zakończeniu II wojny świato- wej. Na szczęście pamięć o generale, jego życiu i zasługach trwa i trwać będzie zarówno wśród rodaków, jak i Holendrów – walczył bowiem o wyzwolenie Holandii podczas słynnego desantu pod Arnhem. Na zakończenie części oficjalnej zostali przyjęci w szeregi naszego oddziału trzej nowi członkowie: Justyna Kranc, Małgorzata Steinmetz-Gackowska oraz Artur Gackowski. Po części oficjalnej przystąpiliśmy do świętowania przy grillu. Zgodnie z tradycją grilla rozpala i dogląda pieczenia kiełbasek zwycięzca strzelania. Wrześniowa pogoda i tym razem była dla nas łaskawa, mogliśmy cieszyć się słońcem i ciepłem, czyli typową złotą polską jesienią. przygotował wspaniałe „żarełko” i przy chłodnych napojach spożywanych „na rozgrzewkę”, długo dyskutowano na temat tak dla nas istotny jakim jest spadochroniarstwo. Do zobaczenia za rok. września br. lotnisko Aeroklubu Podkarpackiego w Krośnie. Miejsce, gdzie w tym roku spotkała się grupa spadochroniarzy nie tylko zrzeszonych w XVI Oddziale Związku Polskich Spadochroniarzy w Rzeszowie, ale także zaprzyjaźnieni spadochroniarze i działacze z XXXVI Oddziału w Mielcu, z prezesem oddziału Zdzisławem Rydzowskim na czele. I Oddział ZPS w Warszawie reprezentował Wojciech Biernacki. Przybyli również Słowacy z pobliskiego Prešova. Warunki pogodowe w tym dniu bardziej sprzyjałyby żeglarzom halsującym na niedalekiej Solinie, wiał dość silny wiatr, ale w takim dniu nie można było sobie odpuścić skoku. Dwukrotnie AN-2 wyniósł nas w powietrze by móc zaspokoić głód wolnego szybowania po niebie. Wszystko pięknie, ale nie dla każdego. W tych warunkach niektórzy musieli szybko przypomnieć sobie zasady lądowania w terenie przygodnym. Na szczęście wszystko zakończyło się szczęśliwie. Warunki pogodowe pogarszały się w szybkim tempie, jakby wiedziały że Dzień Spadochroniarza to nie tylko skoki. W„Reaktorze”, w którym Wiesio Tomasik 15 21 22 4/2012 Zbigniew Jeszka PS Spotkania z okazji Dnia Spadochroniarza odbywają się co dwa lata.W tym roku było nas 86 i należy się cieszyć, że po takim spotkaniu przybywają nowi członkowie. Tekst i zdjęcia: Piotr Dombrowski Ze spadochroniarskim pozdrowieniem Zbigniew Tatara – prezes XVI Oddziału ZPS 13 Obchody 120. rocznicy Z ŻYCIA ODDZIAŁÓW ZPS urodzin gen. Sosabowskiego w Warszawie 21 września o godz. 16.00, przed tab- licą pamiątkową generała Sosabowskiego (która została posado- wiona w 70. rocznicę bohaterskiej obrony prawobrzeżnej Warszawy na budynku Centrum Promocji Kultury przy ul. Podskarbińskiej 2) zgroma- dziło się około 300 osób, w tym młodzież z okolicznych gimnazjów. Zgromadzonym towarzyszyły poczty sztan- darowe, w tym ZPS i Stowarzyszenia Spadkobierców Kombatantów Pol- skich II Wojny Światowej. Wystąpienia burmistrza Pragi Południe Tomasza Kucharskiego oraz mjr. w st. spocz. Jerzego Michalskiego (podwładnego gen. Sosabowskiego podczas obrony Warszawy) dotyczyły wojennych dokonań gen. Sosabowskiego w kraju i na obczyźnie oraz wielkich jego zasług w walce o niepodległą Polskę. Należy przypomnieć, że gen. S.F. Sosabowski za wybitne zasługi na polu walki otrzymał m.in. Order Virtuti Militari V klasy, Krzyż Niepodległości, Krzyż Walecznych (dwukrotnie), Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami, Order Brązowego Lwa. Następnie w takt werbli nastąpiło składanie wieńców i wiązanek kwiatów przez delegacje: Senatu i Sejmu – senator Marek Borowski i poseł Marcin Kierwiński, MON – płk Mirosław Kaliński, dzielnicy Praga Południe – Tomasz Kucharski, Królestwa Holandii – z-ca ambasadora Adrian Palm, miasta stołecznego Warszawy Wiesław Raboszuk, ZPS – płk rez. Jan Gazarkiewicz oraz 9 delegacji innych instytucji i szkół. Po złożeniu wieńców nastąpiło uczczenie pamięci generała Sosabowskiego minutą ciszy. Dalsza część uroczystości odbyła się w sali widowiskowej CPK, gdzie prezes I Oddziału ZPS w swoim wystąpieniu przypomniał zebranym wojenny życiorys generała, podkreślił jego stanowczy charakter w dążeniu do celów, czasami surowy stosunek do żołnierzy spadochroniarzy, a mimo to przez nich lubiany i szanowany. Miał dalekosiężne plany w wykorzystaniu 1. SBS w okupowanym kraju. Wspomniał również o twórczości pisarskiej, którą zajmował się generał w czasie, gdy pracował w an- 14 Obecne były delegacje Senatu i Sejmu, MON, dzielnicy Praga Południe, Królestwa Holandii, miasta stołecznego Warszawy, ZPS oraz innych instytucji i szkół gielskiej fabryce. Zaangażowany był także w działalność Związku Polskich Spadochroniarzy w Londynie oraz systematycznie pisał do czasopisma„Spadochron”. Po prelekcji nastąpiło wyświetlenie filmu„Honor generała”w reż. Joanny Pieciukiewicz, który został owacyjnie przyjęty. Następnie dzięki życzliwości władz dzielnicy Praga Południe, przy kawie i ciastkach nastąpiła ożywiona dyskusja nad jednym z najwybitniejszych Polaków XX wieku. W poprzednim numerze„Spadochroniarza”prezes Związku, gen. dyw. Jan Kempara napisał, że wiele przedsięwzięć związanych z gen. S.F. Sosabowskim będzie miało miejsce w następnych miesiącach. Dlatego przypomnę o uroczystości poświęconej gen. S.F. Sosabowskiemu zorganizowanej przez Towarzystwo Przyjaciół Warszawy z dyrekcją i uczniami Gimnazjum nr 11 oraz Szkoły Muzycznej. Przewidziano też udział klas w składaniu kwiatów i zapalaniu zniczy na grobie gen. S.F. Sosabowskiego i pomniku Cichociemnych. Jak powiedziała młodzież, tak wspaniałych ludzi się nie zapomina. Jan Gazarkiewicz W takt werbli składano wieńce i wiązanki kwiatów Delegacja młodzieży złożyła kwiaty i zapaliła znicze na grobie generała Sosabowskiego SPADOCHRONIARZ 68 Świętowaliśmy w podniosłej atmosferze WIADOMOŚCI Z 6. BPD Tegoroczne święto brygady, przebiegało w szczególnej sy- tuacji pod nieobecność do- więto 6. Brygady Powietrznodesantowej wódcy, gen. bryg. Bogdana obchodzone było w tym roku w dniach 27Tworkowskiego i znacznej -28 września. W czwartek, 27 września odbyło się seminarium poświęcone 120. rocznicy części sił wchodzących w skład urodzin naszego patrona, gen. bryg. Stanisława XI zmiany PKW Afganistan. Franciszka Sosabowskiego. W seminarium udział wzięło wielu dostojnych gości, a wśród nich: przewodniczący Senackiej Komisji Obrony Narodowej pan Władysław Ortyl, pani Helena Rajczuk córka zasłużonego żołnierza 1. SBS por. Leona Skrzyniarza a zarazem autorka publikacji o dziejach 1. SBS zatytułowanej „Ostatni desant”, pani Joanna Pieciukiewicz reżyser i autor scenariusza filmu dokumentalnego pt.„Honor Generała”oraz weteran 1. SBS pan Józef Wojdło. Bezpośrednio po seminarium odprawiona została msza św. w kościele garnizonowym p.w. św. Agnieszki w intencji poległych i zmarłych spadoUroczysty apel w koszarach 16. batalionu powietrznopowietrznochroniarzy wszystkich pokoleń. Czwartkowe urodesantowego zakończył się defiladą czystości zakończył Apel Poległych przy pomniku generała Sosabowskiego. W międzyczasie honorowi goście Dowódcy Brygady z kraju i zagranicy podejmowani byli pan Andrzej Haręźlak a także generalicja WP, dowódcy, szefowie instytużołnierskim poczęstunkiem zorganizowanym w pomieszczeniach siedzi- cji i jednostek wojskowych garnizonu Kraków. Przybyli także weterani 6. BPD oraz byli zasłużenia dowódcy brygady, a wśród nich gen. bryg. Jerzy Wójby Dowództwa 6. BPD. Następnego dnia tj. 28 września odbył się uroczysty Apel w koszarach 16. ba- cik. Nie zabrakło również naszych holenderskich przyjaciół na czele z patalionu powietrznodesantowego. W apelu udział wzięli przedstawiciele władz nem Arno Baltussenem prezesem fundacji Driel-Polen. administracyjnych Małopolski oraz Krakowa, a wśród nich wicewojewoda Jak zwykle obecni byli przedstawiciele organizacji kombatanckich reprezentujący Spadochronowy Klub Żołnierzy Frontowych 6. PDP oraz Stowarzyszenie Kombatantów Misji Pokojowych ONZ, a także Związek Polskich Spadochroniarzy. W trakcie Apelu Dowództwa Brygady ppłk Lesław Gołąb wręczył żołnierzom i spadochroniarzom wojska medale przyznane przez Ministra Obrony Narodowej. Uroczystość zakończyła się defiladą po której odbył się spadochroniarski piknik. W trakcie pikniku zaprezentowano uczestnikom pokazy wyszkolenia spadochroniarzy 6. BPD. Działał także punkt promocyjno-informacyjny. Nie zapomniano również o strawie dla ciała i ducha, którą zapewniały obficie serwowana żołnierska grochówka oraz występy Amatorskiego Zespołu Estradowego„Czerwonych Beretów”–„Czasza”. Ogólnie stwierdzić należy, że tegoroczne święto brygady, mimo że przebiegało w szczególnej sytuacji pod nieobecność dowódcy gen. bryg. Bogdana Tworkowskiego i znacznej części sił wchodzących w skład XI zmiany PKW Afganistan, przebiegało w podniosłej atmosferze, a także znacząco Seminarium poświęcone 120. rocznicy urodzin gen. bryg. Stanisława przyczyniło się do spopularyzowania wiedzy o tradycjach i drogach 6. BPD, a nade wszystko jej patrona gen. bryg. Stanisława F. Sosabowskiego. Franciszka Sosabowskiego 4/2012 15 Teksty przygotowała: por. Ewa Szałańska-Antkowiak Ś WIADOMOŚCI Z 6. BPD Z wizytą Zaskoczeniem dla naszych oficerów był fakt, że 50. Brygada Spadochronowa używa spadochronów polskiej konstrukcji. To może pomóc u hinduskich spadochroniarzy października 2012 r. delegacja 6. BPD w składzie ppłk Jan Ekiert – szef PSL 6. BPD, dowódca 18. bpd ppłk Mieczysław Bieniek oraz pełniący obowiązki szefa sztabu 6. BPD mjr Wojciech Ciborowski przebywali z roboczą wizytą w 50. Brygadzie Spadochronowej Sił Zbrojnych Indii. Wizyta dotyczyła nawiązania współpracy i określenia jej zakresu pomiędzy 50. Brygadzie Spadochronowej a 6. BPD na kolejne lata. W trakcie wizyty oficerowie 6. BPD mieli okazję przyjrzeć się szkoleniu spadochroniarzy indyjskich i obserwować skoki szkolne realizowane przez brygadę. Odwiedzili oni także dwie szkoły spadochronowe zlokalizowane na lotnisku wojskowym w Agrze. Należy tutaj 14-19 Market Garden obchodziliśmy w Holandii Po skokach polska delegacja złożyła kwiaty pod pomnikiem poświęconym spadochroniarzom 1. DPD i przemieściła się do Driel na obchody poświęcone 1. SBS. Jak co roku o godz. 15.00 miasteczko Driel, wyzwolone przez polskich spadochroniarzy we wrześniu 1944 roku przybrało barwy biało- 16 używa między innymi spadochronów polskiej konstrukcji AD 95, AZ 95 dostarczonych kilka lat temu przez firmę AirPOL. Rocznicę operacji września 2012 w Holandii w kolejnych obchodach rocznicy operacji Market Garden (68. rocznica) wziął udział pluton szturmowy 18. bpd 6. BPD oraz delegacja dowództwa 6. BPD na czele z p.o. szefa sztabu brygady mjr Wojciechem Ciborowskim. W dniu 22.09. pluton 6. BPD realizował skoki spadochronowe na historycznym zrzutowisku 1. Brytyjskiej Dywizji Powietrznodesantowej wraz z żołnierzami amerykańskimi, brytyjskimi oraz holenderskimi. Skoki spadochronowe były realizowane ze statków powietrznych Wielkiej Brytanii, Holandii, USA i Polski. Stronę polską reprezentował samolot transportowy C 130, którym przyleciała z podkrakowskich Balic cała delegacja 6. BPD. 21-23 dodać, że wizyta została przygotowana i koordynowana przez Attaché Obrony Ambasady Polskiej w New Delhi płk. Marka Szlenka i osobiście nadzorowana przez Ambasadora RP prof. Piotra Kłodkowskiego. 6. BPD pokłada duże nadzieje we wspólnym szkoleniu spadochroniarzy polskich i hinduskich, prawdopodobnie szkolenie ruszy w połowie 2013 roku ze szczególnym uwzględnieniem szkolenia na pustyni i górach realizowanego przez spadochroniarzy 6. BPD w Indiach oraz pełne szkolenie spadochronowe dla instruktorów 50. Brygady Spadochronowej realizowane w oparciu o obiekty 6. BPD. Ciekawostką i nie małym zaskoczeniem dla naszych oficerów był fakt że 50. Brygada Spadochronowa we wspólnym szkoleniu... -czerwone, aby uczcić pamięć żołnierzy gen. Stanisława Sosabowskiego. Po uroczystościach na Placu Polskim w Driel, zaproszeni goście, weterani i żołnierze 6. BPD, wzięli udział w mszy świętej oraz w spotkaniu połączonym z kolacją społeczności Driel z weteranami i spadochroniarzami 6. BPD. Dopiero późnym wieczorem żołnierze powrócili na kwatery w koszarach 11. Brygady Automobilej w Arnhem. Następnego dnia szef delegacji mjr Ciborowski oraz poczet sztandarowy 6. BPD wzięli udział w ceremonii zakończenia obchodów 68. rocznicy operacji Market Garden. Na zakończenie obchodów szef delegacji złożył kwiaty pod krzyżem cmentarnym na Cmentarzu Wojennym w Oosterbek gdzie pochowani są żołnierze alianccy polegli w czasie operacji w rejonie Arnhem, Driel i Oosterbek. Po tej uroczystości, spadochroniarze 6. BPD na pokładzie polskiego C 130 odlecieli do Krakowa. SPADOCHRONIARZ 68 Udział kawalerzystów 25. BKPow. w Święcie Kawalerii Polskiej WIADOMOŚCI Z 25. BKPOW. W zorganizowanym w dniach 8-9 września br. Święcie Kawalerii Pol- skiej w Warszawie wzięli udział żołnierze z 25. Brygady Kawalerii Powietrznej im. ks. Józefa Poniatowskiego w Tomaszowie Mazowieckim. Święto Kawalerii Polskiej kalendarzowo przypada na dzień 31 sierpnia i upamiętnia historyczne zwycięstwo w bitwie kawaleryjskiej pod Komarowem, odniesione w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku przez ułanów 1. Dywizji Jazdy pod dowództwem Juliusza Rómmla nad liczniejszą radziecką armią konną Siemiona Budionnego. Wkład kawalerzystów polskich w walkę o wolność uczczono w sobotę, 8 września przed Grobem Nieznanego Żołnierza, który skupił na uroczystości nie tylko ka- waleryjskie pododdziały, lecz także miłośników i weteranów tradycji kawaleryjskich. 9 września to drugi dzień obchodów Święta Kawalerii, które zostały zorganizowane na terenie kompleksu wojskowego Legia Kozielska w Warszawie. Uroczystość zaczęła się o godzinie 10.00 mszą polową, po której w samo południe rozpoczęły się tak długo przez przybyłych wyczekiwane atrakcje. Na zaproszenie Dowódcy Garnizonu Warszawa, gen. bryg. Wiesława Grudzińskiego swoją obecnością odpowiedzieli m.in. Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego, prof. Stanisław Koziej, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP Dariusz Młotkiewicz, Szef Sztabu Generalnego WP, gen. Mieczysław Cieniuch, Dowódca Wojsk Lądowych, gen. broni Zbigniew Głowienka oraz przedstawiciele instytucji państwowych, wojska i władz stolicy. Zgromadzonych gości powitał Dowódca Garnizonu Warszawa, gen. bryg. Wiesław Grudziński, który jednocześnie dał znak do rozpoczęcia festynu kawaleryjskiego. Wśród gości nie brakowało młodzieży, osób dorosłych, które niejednokrotnie przybyły całymi rodzinami, aby móc obejrzeć przygotowany spektakl. A było co oglądać: pokazy kaskaderskie, ujeżdżanie – dresaż, pre- 4/2012 17 WIADOMOŚCI Z 25. BKPOW. Pokazy ujeżdżania Wśród gości nie brakowało młodzieży, osób dorosłych, które niejednokrotnie przybyły całymi rodzinami, aby móc obejrzeć przygotowany spektakl. zentacja umiejętności podopiecznych Akademii Sztuki Jeździeckiej Karoliny Wajdy oraz pokaz powożenia. Swoje umiejętności zaprezentował również Szwadron Kawalerii WP, będący efektem wieloletniego szkolenia. Odbyły się także zawody kawaleryjskie we władaniu lancą i szablą o nagrodę Ministra Obrony Narodowej oraz konkurs prezencji kawaleryjskiej o nagrodę Szefa Sztabu Generalnego WP. W obu przypadkach nagrodę zdobył ułan Grzegorz Wojtaczka, reprezentujący Szwadron Podkarpacie w barwach 20. Pułku Ułanów. 18 Pokaz wyszkolenia żołnierzy 25. BKPow. Podczas Święta Kawalerii Polskiej nie mogło zabraknąć kawalerzystów 25. Brygady Kawalerii Powietrznej z Tomaszowa Mazowieckiego. Związek taktyczny reprezentował pełniący obowiązki dowódcy 7. batalionu kawalerii powietrznej mjr Piotr Wrona. Perełką programu i jednocześnie najbardziej oczekiwaną atrakcją – bo takie głosy dało się słyszeć wśród zebranych – był właśnie pokaz dynamiczny wyszkolenia żołnierzy 25. BKPow. oraz pokaz indywidualnego wyposażenia żołnierza prezentowany przez żołnierzy 7. batalionu kawalerii powietrznej. Zaprezentowane umiejętności były nie tylko świadectwem indywidualnego wyszkolenia żołnierza, były również świadectwem jego wysiłku, pracy i zaangażowania w codzienną służbę. Całość pokazu komentował dla zebranych mł. chor. Paweł Dziura. Za przygotowanie i prezentację pokazu osobiście podziękował żołnierzom 7. bkp. Dowódca Garnizonu Warszawa, gen. bryg. Wiesław Grudziński. Zainteresowanie ze strony widzów pokazem, mundurem oraz bronią, którą prezentowali żołnierze 25. BKPow. było ogromne, czego świadectwem były pamiątkowe zdjęcia oraz pytania stawiane przez zainteresowanych. Trzeba dodać, iż w trakcie pokazów i zawodów w sąsiedztwie hipodromu czekały liczne konkursy o tematyce kawaleryjskiejjaki o służbie NSR. Zdjęcia i autor tekstu: plut. Joanna Kilian SPADOCHRONIARZ 68 JEDNOSTKA WOJSKOWA KOMANDOSÓW WIADOMOŚCI Z WOJSK SPECJALNYCH odowód jednostki sięga 1957 roku, kiedy to w sierpniu dowódca 6. Pomorskiej Dywizji Powietrznodesantowej, gen. bryg. Bolesław Chocha swoim rozkazem sformował kompanię rozpoznawczą. Dowódcą kompanii został kpt. Władysław Potoczny, a miejscem stacjonowania pododdziału były koszary 16. kołobrzeskiego batalionu powietrznodesantowego. W listopadzie 1958 roku kompania została przeniesiona do koszar w Woli Justowskiej – obecnie dzielnicy Krakowa. Na podstawie Zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego nr 087/ org. z dnia 13.09.1961 roku, dowódca 6. PDPD swoim rozkazem polecił sformować do 1.10.1961 roku na bazie kompanii rozpoznawczej 26. batalion rozpoznawczy, który staje się samodzielną jednostką wojskową o numerze 4101. R Symbolika – Historia powstania i dziedziczone tradycje Pierwszym dowódcą Jednostki Wojskowej 4101 został mjr Czesław Mitkowski. W maju 1964 roku batalion został przebazowany z Krakowa do małej nadmorskiej miejscowości Dziwnów – do koszar rozlokowanych na wyspie Wolin. Rozkazem Ministra Obrony Narodowej nr 014/MON z dnia 8 maja 1964 roku 26. batalion rozpoznawczy zmienił nazwę na 1. batalion szturmowy i przyjął Jednostki Wojskowej Komandosów SZTANDAR JEDNOSTKI WOJSKOWEJ KOMANDOSÓW 2.12.1995 r. w imieniu Prezydenta RP gen. dyw. Marian Robełek wręczył nowo ufundowany sztandar dowódcy 1. PSK, płk. Zbigniewowi Kwintalowi. Aktu poświęcenia sztandaru dokonał biskup polowy WP gen. dyw. Sławoj Leszek Głódź. 7 października 2005 roku z inicjatywy Środowiska Weteranów Batalionu AK„Zośka”i za akceptacją Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari przeniesiono insygnia Orderu Wojennego Virtuti Militari na sztandar pułku. Kapitułę reprezentował gen. bryg. Stanisław Nałęcz-Komornicki, ppłk Mieczysław Sawicki, płk Zbigniew Ścibor-Rylski. Środowisko weteranów reprezentował prof. Tytus Karlikowski (prezes), a 1. PSK płk Piotr Patalong. Fakt posiadania na sztandarze JWK ww. orderu jest odnotowany w zbiorach Belwederu. Na głównej stronie sztandaru w wieńcach wawrzynu znajdujących się w czterech rogach płata umieszczona jest cyfra 1 – określa ona numer jednostki. Na stronie odwrotnej 4/2012 sztandaru opisane wieńcami wawrzynu umieszczone są: – znak pułku, – odznaka batalionu„Parasol”, – odznaka 1. Samodzielnej Kompanii„Commando”, – herb miasta Lublińca. Napisy na gwoździach honorowych m.in.: – Prezydent RP, – Minister Obrony Narodowej, – Szef Sztabu Generalnego WP, – Burmistrz Lublińca, – Wojewoda Częstochowski, – Dowódca 1 PSK. Napisy na gwoździach pamiątkowych m.in.: – Cuper 20.09.1942, – Biełoomut 18.10.1943, – Dziwnów 8.05.1964, – Lubliniec 8.10.1993. tradycje bojowe Polskiego Samodzielnego Batalionu Specjalnego 1. Armii Wojska Polskiego. W 1986 roku 1. batalion szturmowy (JW 4101) został przeniesiony z Dziwnowa do Lublińca. Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z dnia 8 października 1993 roku nr 79/org na bazie 1. bsz płk dypl. Zbigniew Kwintal rozpoczął formowanie nowej jednostki – 1. Pułku Specjalnego. W następnym roku zakończono formowanie oddziału, a jednostka osiągnęła gotowość do wykonywania zadań. Decyzją nr 188/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 23 listopada 1995 roku 1. Pułk Specjalny otrzymał nazwę wyróżniającą„Komandosów”. W grudniu 1995 r. gen dyw. Marian Robełek w imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wręczył dowódcy pułku nowy sztandar ufundowany przez społeczeństwo ziemi lublinieckiej. W 2011 roku – uwzględniając potrzebę stworzenia warunków do bardziej dynamicznego rozwoju jednostki – rozpoczęto przekształcanie 1. Pułku Specjalnego w Jednostkę Wojskową Komandosów. Zgodnie z decyzjami 1. Pułku Specjalnego proces ten zakończono do 30.09.2011 r. Jednostka Wojskowa Komandosów przejęła dziedzictwo tradycji 1. Pułku Specjalnego, a także 6. formacji, do których nawiązywał 1. PSK w trakcie 18 lat funkcjonowania. Jednostka Wojskowa Komandosów odziedziczyła insygnia trzech orderów wojennych Virtuti Militari – jako spadkobierczyni formacji wyróżnionych tym najwyższym wojskowym odznaczeniem. Ordery są nadal eksponowane: – na sztandarze JWK – order przekazany przez Środowisko Żołnierzy Batalionu AK „Zośka”, – na proporcu zespołu bojowego C – order przekazany przez Środowisko Żołnierzy Batalionu AK„Parasol”, – na proporcu zespołu bojowego B – order przekazany z inicjatywy weteranów 62. Kompanii Specjalnej „Commando” z Bolesławca. 19 WIADOMOŚCI Z WOJSK SPECJALNYCH Jednostka Wojskowa Komandosów dziedziczy tradycje: – 1. Samodzielnej Kompanii „Commando” (1942-1944) – Batalionu Armii Krajowej „Zośka” (1942-1944) – Polskiego Samodzielnego Batalionu Specjalnego (1943-1944) – Batalionu Armii Krajowej Parasol (1944) – 1. Batalionu Szturmowego w Dziwnowie (1964-1993) – 62. Kompanii Specjalnej „Commando” z Bolesławca (1967-1994) – 1. Pułku Specjalnego Komandosów (1993-2011) JWK należy do wyróżniających się oddziałów Wojska Polskiego. Uhonorowana został m.in.: – w 1997 r. przez Szefa Sztabu Generalnego WP Znakiem Honorowym SZ RP – w 2008 r. – nagrodą„Lex et Patria” – przez Komendanta Głównego ŻW – w dniu Święta Flagi – przez Prezydenta RP – nadaniem Flagi Państwowej – w 2009 r. – Decyzją Ministra Obrony Narodowej – po raz drugi – Znakiem Honorowym SZ RP – za szczególne osiągnięcia podczas wykonywaniu zadań służbowych – w 2011 r. – nagrodą„Lex et Patria” – przez Komendanta Głównego ŻW – 4 żołnierzy 1. PSK (w tym 2 pośmiertnie) wyróżnionych zostało wpisem do Księgi Honorowej Ministra Obrony Narodowej – 7 żołnierzy 1. PSK odznaczonych zostało Krzyżami Kawalerskimi Orderu Krzyża Wojskowego – 1 żołnierz został wyróżniony pośmiertnie tytułem honorowym„Zasłużony Żołnierz Rzeczypospolitej Polskiej” TRADYCJE JEDNOSTKI WOJSKOWEJ KOMANDOSÓW Jednostka Wojskowa Komandosów przejęła i z honorem kultywuje dziedzictwo tradycji: – 1. Samodzielnej Kompanii„Commando” – Batalionu Armii Krajowej„Zośka” – Polskiego Samodzielnego Batalionu Specjalnego – Batalionu Armi Krajowej„Parasol” – 1. Batalionu Szturmowego w Dziwnowie – 62. Kompanii Specjalnej „Commando” w Bolesławcu – 1. Pułku Specjalnego Komandosów 20 Symbolika ODZNAKA JEDNOSTKI WOJSKOWEJ Jednostki Wojskowej Komandosów KOMANDOSÓW Odznaka – wymiary 45×35 mm. Czasza spadochronu i nóż wojsk specjalnych symbolizują specyfikę JWK. Nóż wojsk specjalnych skierowany ostrzem ku górze symbolizuje gotowość do walki, gotowość do przelania krwi. Stylizowane skrzydła odznaki skoczka spadochronowego nawiązują do rodowodu jednostki i więzi emocjonalnej z pokoleniami spadochroniarzy-zwiadowców. Liście dębowe u podstawy odznaki symbolizują odwagę, siłę, spokój, odporność na przeciwności losu. Cała odznaka jest w kolorze srebrnym, elementy wypukłe są polerowane. Na rewersie wygrawerowana będzie dewiza Jednostki Wojskowej Komandosów w języku łacińskim Secreti Ac Efficaces oraz napis JW 4101 – jako podkreślenie, że od 1961 roku pod tym numerem funkcjonowały kolejne struktury jednostki. ODZNAKA SKOCZKA SPADOCHRONOWEGO W 1941 roku gen. Władysław Sikorski podjął decyzję o ustanowieniu znaku spadochronowego. Zgodnie z jego intencją znak ten miał być odznaką polskiego spadochroniarza, tak jak „gapa” odznaką lotnika. Referentem projektu znaku został wyznaczony kpt. Kalenkiewicz. Znak opracował artysta grafik Marian Walentynowicz, znany wszystkim polskim dzieciom, autor rysunków „Koziołka Matołka”, który skopiował go z zaprojektowanej przez siebie okładki do emigracyjnego, wojennego wydania książki Józefa Kisielewskiego„Ziemia gromadzi prochy”. 20.06.1941 r. Wódz Naczelny podpisał rozkaz ustanawiający znak spadochronowy. Oto najistotniejsze jego fragmenty: 1. Zatwierdzam znak spadochronowy w kształcie spadającego do walki orła. Na obczyźnie, gdzie myśli wszystkich Polaków biegną ustawicznie do chwili powrotu – a obraz jego różne w wyobraźni przybiera kształty - ma to sens szczególny. Wojsko Polskie widzi swój powrót w walce, poświęceniu i chwale. Chcemy, by orły naszych sztandarów zwycięsko spadły na wroga, zanim spoczną na swojej oswobodzonej ziemi. 2. Ustalam dwa rodzaje znaku spadochronowego: bojowy i zwykły. Bojowy znak spadochronowy różni się od zwykłego tym, że orzeł ma złoty dziób i pazury. Znak nosi się na lewej piersi powyżej orderów. Na wewnętrznej stronie znaku jest wyryte hasło:„Tobie Ojczyzno” i numer ewidencyjny znaku. 3. Prawo noszenia znaku bojowego mają tylko żołnierze, którzy brali udział w bojowej akcji spadochronowej. Prawo do noszenia znaku zwykłego mają żołnierze, posiadający wyszkolenie przewidziane odnośnymi rozkazami dla oddziałów spadochronowych. 4. Znak spadochronowy bojowy nadaje Naczelny Wódz. Naczelny Wódz Sikorski gen. broni 23.09.1941 r. Po ćwiczeniach w rejonie Kineraig w Szkocji gen. Sikorski wręczył pierwsze zwykłe znaki spadochronowe żołnierzom 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej. SPADOCHRONIARZ 68 Święto Jednostki Wojskowej Komandosów października br. po raz drugi Jednostka Wojskowa Komandosów obchodziła swoje święto. Z tej okazji ks. kapelan ppłk Jerzy Suchecki odprawił mszę, po której nastąpił uroczysty apel. Obchody naszego święta uświetnili swoją obecnością zaproszeni goście, a wśród nich: Dowódca Wojsk Specjal- Przywitanie gości nych, gen. bryg. Piotr Patalong, byli dowódcy 1. Pułku Specjalnego Komandosów, przedstawiciele środowisk kombatanckich, władze administracyjne oraz przedstawiciele służb mundurowych miasta i regionu, a także przedstawiciele instytucji współpracujących z jednostką. W uroczystości uczestniczył również ostatni dowódca 1. Pułku Specjalnego Komandosów, płk Ryszard Pietras, który został uhonorowany złotą odznaką pamiątkową 1. PSK przez pełniącego obowiązki dowódcy JWK, ppłka Sławomira Drumowicza. Podczas apelu uczestnicy misji zostali odznaczeni Gwiazdami Iraku oraz Afganistanu, ponadto odbyło się mianowanie żołnierzy na kolejny stopień wojskowy. Dowódca podzię- WIADOMOŚCI Z WOJSK SPECJALNYCH W trakcie zawodów pojawił się sympatyzujący z naszą jedno- stką Paweł Kukiz, który osobiście miał okazję testować broń komandosów. 5 Atrakcją były grupy rekonstrukcyjne 4/2012 kował też przedstawicielom organizacji i instytucji wspierających funkcjonowanie jednostki. Niezwykłą oprawę muzyczną uroczystości zapewniła Orkiestra Wojsk Lotniczych z By- Złożenie wieńców tomia. Imprezą towarzyszącą naszemu świętu był piknik dla rodzin żołnierzy i mieszkańców Lublińca pod nazwą„Nasza armia w naszym mieście”. W ramach święta Jednostki Wojskowej Komandosów 4 października jej koszary zostały otwarte dla wszystkich chętnych, którzy mogli poznać historię naszej jednostki oraz zapoznać się z jej wyposażeniem i uzbrojeniem. Dodatkową atrakcją były grupy rekonstrukcyjne prezentujące ubiór, uzbrojenie i sprzęt formacji, których tradycje dziedziczymy. Na strzelnicy garnizonowej odbyły się Otwarte Zawody Strzeleckie oraz Mityng Strzelecki„Commando”o Puchar Dowódcy Jednostki Wojskowej Komandosów. Uczestnicy zawodów strzeleckich rywalizowali w czterech kategoriach. W kategorii służb mundurowych zwyciężył asp. sztab. Adam Krakowczyk, reprezentujący KWP Katowice, na drugim i trzecim miejscu uplasowali się żołnierze JWK. Wśród weteranów najlepszy okazał się Marek Wawrzonowski, a za jego plecami znaleźli się Krzysztof Przepiórka i Paweł Wojakiewicz. W grupie samorządowców na pierwszym stopniu podium stanął Krystian Cuber, tuż zanim znalazł się Michał Kryś, najniższy stopień ustrzelił Stefan Mandla. W kategorii gości 1. miejsce zajął Arda Yurdatapan, 2. miejsce należało do Maksymiliana Walaszczyka, a na 3. miejscu uplasował się Przemysław Szmyt. Zwycięzcy poszczególnych kategorii otrzymali od Dowódcy Jednostki Wojskowej Komandosów, ppłka Sławomira Drumowicza statuetki oraz dyplomy. Najlepszą drużyną Mityngu Strzeleckiego „Commando” okazała się para reprezentująca zespół bojowy JWK, za nimi uplasowały się reprezentacje z Katowic i Krakowa. 21 Desant na 50-lecie, REPORTAŻE – WYWIADY – WSPOMNIENIA czyli III filmowa koszarówka „Czerwonych beretów” „…Pluton!... słuchać i zapamiętać… w wojsku najważniejsze są trzy rzeczy: dobre żarcie, dyscyplina i sierżant Feliks Kudaśko. Dobre żarcie zaczęło się rano, dyscyplina zacznie się od teraz, a sierżant Feliks Kudaśko to ja… Zrozumiano?... Tylko nie przekręcać nazwiska” – to słowa wypowiadane na filmie przez aktora Tadeusza Kalinowskiego. Kadr z filmu „Czerwone berety” am pomysł na zorganizowanie spotkania z aktorami filmu Pawła Komorowskiego z 1962 roku„Czerwone berety” narodził się jesienią 2010 roku. Okazało się jednak , że nie jest to taka prosta sprawa. Na początku trzeba było znaleźć kontakt z aktorami oraz ekipą, która kręciła film. Uważne przestudiowanie obsady oraz poszukiwania w Internecie dawały mało zadowalające efekty. Związek Artystów Scen Polskich w niewielkim stopniu w tym pomógł. Pani z ZASP-u bardzo opieszale i niezbyt chętnie ustalała namiary na aktorów. Pierwszą rozmowę telefoniczną odbyłem z Jackiem Domańskim, który w filmie odgrywa rolę Tadeusza. Pan Jacek jest rezerwistą wojsk powietrznodesantowych z lat 60. Z Maranem Kociniakiem, odtwórcą głównej roli, skontaktowałem się dopiero na wiosnę 2012 roku. Negocjacje trwały dość długo i w początkowej wersji spotkanie z aktorami miało się odbyć podczas Festynu Komandosa w Dziwnowie. Niestety zbyt duże honoraria dla aktorów spowodowały S 22 przełożenie terminu spotkania. Dopiero moja córka Justyna podsunęła mi pomysł, Powietrznodesantowej oraz 50. rocznicą powstania filmu „Czerwone berety” chcieliśmy tym spotkaniem złożyć hołd twórcom oraz aktorom filmu. Ten film stał się przyczynkiem do tego, że większość z nas po jego obejrzeniu zgłosiła się na ochotnika do odbycia zasadniczej służby wojskowej w szeregach czerwonych beretów. Odtwórca głównej roli w filmie „Czerwone berety” Marian Kociniak opowiada o kulisach realizacji filmu aby imprezę zorganizować przy pomocy Muzeum Kinematografii w Łodzi. Po wstępnych rozmowach z dyrekcją muzeum otrzymaliśmy „zielone światło” i ustaliliśmy termin spotkania na 28 września br. W związku z przypadającą w tym roku 55. rocznicą powstania 6. Pomorskiej Dywizji Spotkanie rozpoczęliśmy od małego pikniku z koncertem zespołu dudziarzy„Pipes and Drums”z Częstochowy oraz pokazem sprzętu i sprawności spadochroniarzy oraz kawalerzystów na dziedzińcu Muzeum Kinematografii. Po prezentacji sprawności spadochroniarzy rozpoczęła się część filmowa. SPADOCHRONIARZ 68 REPORTAŻE – WYWIADY – WSPOMNIENIA Pokaz w sali kinowej Muzeum Kinematografii wypełnionej widzami rozpoczęliśmy projekcją filmu dokumentalnego„Z jasnego nieba”, ukazującego ćwiczenia „Burza Październikowa” w 1965 roku w Erfurcie. Emisję filmu„Czerwone berety”z oryginalnej taśmy z 1962 roku (ta rolka wyświetlana była po raz dwudziesty czwarty, więc film prawie nowy) poprzedziliśmy projekcją Kroniki mirem Krzymińskim, który w czasie kręcenia filmu był jednym ze spadochroniarzy z sekcji, która dublowała aktorów w scenach skoków spadochronowych. Panowie opowiadali jak powstawał film. Spotkanie dodatkowo wzbogaciliśmy wystawą fotosów z filmu „Czerwone berety” oraz wystawą umundurowania i uzbrojenia z Muzeum Spadochronowego w Łodzi, pre- Wystawa eksponatów związanych z filmem 30 kawalerzystów z 25. Brygady Kawalerii Powietrznej z bronią, wyposażeniem i ekwipunkiem, a także pojazdami (w tym transporter opancerzony„Rosomak”), wykonała dynamiczny pokaz walki wręcz. Kawalerzyści zaprezentowali również wystawę fotograficzną„Udział 25. BKPow. w misjach Irak i Afganistan”, którą zobaczyć można było razem z wystawą fotosów z filmu„Czerwone berety” w Muzeum Kinematografii. Jak widać spotkanie z bohaterami filmu cieszyło się dużym zainteresowaniem Filmowej z 1966 roku, z relacją z Defilady Tysiąclecia. Po projekcji nastąpiło ponad półtoragodzinne spotkanie z aktorami: Marianem Kociniakiem, Jackiem Domańskim oraz Sławo- zentując przede wszystkim mundury spadochroniarzy z lat 60. Swoją obecnością zaszczycili nas również żołnierze 6. Brygady Powietrznodesantowej (czterech spadochroniarzy w hammerze z 18. batalionu powietrznodesantowego z Bielska-Białej). Chciałbym bardzo serdecznie podziękować wszystkim tym, którzy aktywnie uczestniczyli w organizacji naszego spotkania i doprowadzili do jego realizacji. Jacek Dziedziela przewodniczący Klubu Byłych Żołnierzy Wojsk Powietrznodesantowych „Czerwone Berety” przy XII Oddziale ZPS w Łodzi Nie brakowało chętnych do zrobienia sobie pamiątkowego zdjęcia z Marianem Kociniakiem 4/2012 23 II Piknik Spadochroniarski REPORTAŻE – WYWIADY – WSPOMNIENIA w Wiśle Organizator Pikniku Piotr Wybraniec (pierwszy od lewej) Piknik Spadochroniarski odbył się 6 października br. w Wiśle. Organizatorem pikniku był Piotr Wybraniec, twórca Muzeum Spadochroniarstwa w Wiśle. Patronat honorowy nad piknikiem objął gen. bryg. Bogdan Tworkowski – dowódca 6. Brygady Powietrznodesantowej. Współorganizatorami imprezy byli: burmistrz miasta Wisła, I Oddział Związku Polskich Spadochroniarzy z Warszawy oraz Grupa Rekonstrukcji Historycznych„Południe”. Zarząd Główny ZPS gratuluje organizatorom tak udanej imprezy. Wnieśliście koledzy wielki wkład w propagowanie wśród mieszkańców i turystów Wisły wysiłku bojowego jednostek spadochronowych WP w czasie II wojny światowej. II fot. Krzysztof Witulski 24 SPADOCHRONIARZ 68 W cieniu spadochronów – uzdrowisko Inowrocław REPORTAŻE – WYWIADY – WSPOMNIENIA Szczęśliwi są ci, którym dane jest po- dziwiać kolorowe czasze spado- chronów ubarwiających lazur nieba lub subtelnie zakrywających chwi- lową jego szarość. Takich estetycznych doznań kuracjuszom i mieszkańcom Inowrocławia dostarczyli zawodnicy Spadochronowych Mistrzostw Pomorza i Kujaw na Celność Lądowania, którzy do udziału w sportowej rywalizacji przybyli m.in. z Poznania, Gniezna, Konina, Dęblina, ale także z Mosiny i Bydgoszczy. Organizator zawodów, prezes IV Oddziału ZPS Tomasz Biegała aktywnie wspierany przez Aeroklub Kujawski, Oddział Wojskowy PTTK przy Klubie Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych i pozyskanych sponsorów oraz wolontariuszy – dokonał nie bez trudu – rzeczy, która wydawać by się mogła normalną, bo to realizacja zadania z zakresu umiejętności przydatnych w wojsku. Dziś jednak obowiązują inne kryteria i zorganizowanie takich zawodów wymaga wiele wysiłku. Na szczęście pogoda, która choć zmienna to jednak pozwoliła rozegrać zawody, na przekór wątpiącym w ich realizację. Zawodnicy walczyli o prym w dwóch grupach, według podziału na mających dużą praktykę i korzystających ze spadochronów przystosowanych do tego typu rywalizacji oraz na tych mniej doświadczonych, m.in. ze spadochronami szkolnymi. Każdy udział w zawodach to dodatkowa wiedza, która procentuje zarówno w cywilu jak i w wojsku.Tym bardziej z satysfakcją należy odnotować udział spadochroniarzy w żołnierskich mundurach, którzy pozostali klasą dla siebie. Pomimo usilnych starań ambitnych koleżanek i kolegów z zaprzyjaźnionych aeroklubów, żołnierzy trudno było pokonać. Także doświadczeni skoczkowie spadochronowi Aeroklubu Kujawskiego musieli uznać wyższość przedstawicieli armii. Dokładność sędziowskiego oka pozwoliła wykazać, że odpowiednio w swojej klasie miejsca na podium 4/2012 Uczestnicy zawodów Niebieska czapeczka, przy boku dzieweczka – instruktor Hankiewicz Poczciwy AN-2 załadowany zajęli: Michał Żmuda, Paweł Bartkowiak, Mikołaj Kluczyński, Ireneusz Smykla, Piotr Klimas. Wielu emocji dostarczyła młodziutka, sympatyczna zawodniczka spoza struktur ZPS, która okazała się „mistrzem” terenu przygodnego – gratulujemy odwagi i umiejętnego wyboru miejsca przyziemienia. Zapraszamy w gościnne progi Aeroklubu Kujawskiego wszystkich turystów podniebnych szlaków, zdecydowanych szlifować swoje umiejętności pod okiem instruktora spadochronowego Wiesława Kiliana. W zawodach zabrakło spadochroniarzy z pobliskiego Torunia, ponieważ w tym samym czasie na lotnisku w Bydgoszczy realizowano szkolenie, w które zaangażowany był instruktor Aeroklubu Kujawskiego Jan Hankiewicz. Jako pasjonat spadochroniarstwa, wykonuje swe obowiązki w dużej mierze na zasadach wolontariatu. Jest również aktywny w pracach remontowych pomieszczeń aeroklubu, ale przede wszystkim przekazuje z dużą troską i dbałością o bezpieczeństwo, nabytą wiedzę i doświadczenie nowym adeptom. To właśnie za sprawą m.in. Jana Hankiewicza Aeroklub Kujawski mógł wystawić drużynę w prestiżowych zawodach, których otwarcia dokonał prezydent Inowrocławia Ryszard Brejza, podnosząc tym samym rangę zawodów obserwowanych przez liczne grono miłośników sportów lotniczych. ZPS i AK nie tylko kultywują tradycje, ale starają się zainteresować spadochroniarstwem ludzi otwartych na sport, turystykę i rekreację. Już dziś sposobimy się do kolejnych przedsięwzięć zmierzających do wzrostu szeregów oraz do niezbędnej poprawy kondycji finansowej oddziału, w którym panuje zrozumienie, że blichtr to sukcesu ułuda a tylko praca i oddanie sprawie, może zdziałać cuda. Niby truizm, a jednak... Marek Kowalczyk 25 Uroczystość wspomnieniowa REPORTAŻE – WYWIADY – WSPOMNIENIA W sierpniu 1932 r. najlepsi lotnicy polscy uczestniczyli w popularnych zawodach samolotowych Challenge w Berlinie. Zwyciężyła polska załoga w składzie: por. pilot Franciszek Żwirko i inż. Stanisław Wigura na samolocie RWD-6. Był to wielki międzynarodowy sukces polskich skrzydeł. września 1932 r. w Pradze miał się odbyć międzynarodowy mityng lotniczy. Żwirko i Wigura mieli być na nim gośćmi honorowymi. Tego dnia podczas lotu do Pragi ich samolot został uszkodzony przez silną wichurę i spadł na las w Cierlicku Dolnym w czeskiej części Śląska Cieszyńskiego. Lotnicy zginęli. Miejsce katastrofy nazwane Żwirkowiskiem upamiętniono. W 1994 r. staraniem miejscowych Polaków zrzeszonych 11 gury na trwałe weszło do naszej narodowej pamięci. 8 września br. w Cierlicku (Czechy) w uroczystości z okazji 80. rocznicy śmierci Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury oraz z okazji przekazania Domowi Polskiemu repliki„Dzwonu bohaterskich lotników Żwirki i Wigury” uczestniczył dowódca Sił Powietrznych, gen. broni pil. Lech Majewski. Obchody 80. rocznicy tragicznej śmierci lotników, rozpoczęły się od nabożeństwa ekumenicznego w intencji lotników w kościele w Cierlicku-Kościelcu. Potem nastąpiło przejście pod pomnik Żwirki i Wigury, gdzie odbyła się uroczystość z wojskową asystą honorową. Delegacje lotników z Czech i Węgier, Konsulatu Generalnego RP w Ostrawie, Sił Powietrznych i Wojska Polskiego z Warszawy, seniorzy lotnictwa, harcerze, władze gminy Cierlicko i spadochroniarze z prezesem XVIII Oddziału w Cieszynie, złożyli wieńce i wiązanki kwiatów pod pomnikiem Lotnika. W uroczystości wzięła Delegacja XVIII Oddziału ZPS po złożeniu kwiatów pod Pomnikiem Lotników Pomnik Lotników w Polskim Związku Kulturalno-Oświatowym w Republice Czeskiej, niedaleko Żwirkowiska stanął Dom Polski im. Żwirki i Wigury. Jest w nim ekspozycja poświęcona bohaterskim lotnikom. Tej wspaniałej lotniczej parze poświęcono wiele artykułów, opracowań i książek. Wiele ulic, szkół, ośrodków sportowych i lotniczych nosi imiona Żwirki i Wigury. Wydano znaczek pocztowy i medal pamiątkowy. Dzień ich triumfu, 28 sierpnia, jest też obecnie Świętem Lotnictwa Polskiego. Zwycięstwo Żwirki i Wi- 26 również udział delegacja spadochroniarzy z VII Oddziału ZPS w Katowicach. Nad pomnikiem Żwirki i Wigury przeleciały samoloty sportowe z Aeroklubu Śląskiego i Zespół Akrobacyjny„Iskry” z 41. Bazy Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie. Samoloty„Iskier”dwukrotnie przeleciały nad pomnikiem, zostawiały na niebie smugi w narodowych barwach, oddając hołd bohaterskim lotnikom. Po oficjalnej uroczystości w Domu Polskim im. Żwirki i Wigury można było zobaczyć otwarcie odnowionej ekspozycji pt. „Bohaterowie przestworzy”. Poza tym można było również obejrzeć pokonkursową wystawę plastyczną dzieci i młodzieży polskich szkół na Zaolziu. W Domu Polskim odbyło się spotkanie pokoleń lotniczych. W sierpniu 1932 r. najlepsi lotnicy polscy por. pilot Fran- ciszek Żwirko i inż. Stanisław Wigura na samolocie RWD-6 uczestniczyli w zawodach sa- molotowych Challenge w Berlinie. Odnieśli w nich wielki sukces. Krótko potem zginęli w katastrofie lotniczej. Replika „Dzwonu bohaterskich lotników Żwirki i Wigury” Po latach dotarł do Cierlicka dzwon upamiętniający tragedię lotników. Wszystko dzięki inicjatywie Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP, które przeprowadziło zbiórkę na ten cel. W obchodach 80. rocznicy śmierci Żwirki i Wigury uczestniczył poczet sztandarowy Stowarzyszenia Lotników Polskich w składzie: Kazimierz Pogorzelski, Andrzej Kowalski i Antoni Jankowski. Prezes SLP Kazimierz Pogorzelski przekazał do zbiorów muzealnych Domu Polskiego im. Żwirki i Wigury biuletyn„Smugi na niebie” i okolicznościowy medal 20-lecia SLP, a autor tego artykułu przekazał trzy lotnicze kartki pocztowe, których jest współautorem. To wielkie lotnicze wydarzenie na trwałe zapisało się na kartach historii polskiego lotnictwa. Uroczyste obchody były przygotowane przez Koło Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Cierlicku, wspólnie z Konsulatem Generalnym w Ostrawie, Oddziałem Wychowawczym Dowództwa Sił Powietrznych, Stowarzyszeniem Seniorów Lotnictwa Wojskowego oraz gminą Cierlicko. Wyżej wymienionym organizacjom należą się słowa uznania, za sprawny przebieg uroczystości w dniu 8 września br. w Cierlicku-Kościelcu. Andrzej Kowalski SPADOCHRONIARZ 68 Szpital Wojskowy w Krakowie REPORTAŻE – WYWIADY – WSPOMNIENIA Tablica informacyjna przed wejściem do szpitala W ostatnim czasie na łamach „Spa- dochroniarza”, niewiele mówi się o lecznictwie w szpitalach wojsko- wych. Faktycznie po szpitalach woj- skowych pozostała jedynie nazwa. Reforma służby zdrowia spowodo- wała, że stały się placówkami ogólnie dostępnymi i korzysta nich za- ledwie około 10 proc. wojskowych. Krakowie, ogromny napływ do szpitala wojskowego ludności spoza wojska, utrudnia dostęp nie tylko do lekarzy pierwszego kontaktu, ale także do lekarzy specjalistów, jak również możliwości leczenia szpitalnego. Nastąpił zanik – stosowanej wcześniej – profilaktyki zdrowotnej oraz uległy pogorszeniu warunki rehabilitacji. Jako byli żołnierze zawodowi, przyzwyczajeni jesteśmy do korzystania z usług medycznych w szpitalach wojskowych. Ja osobiście, leczę się dalej w tej placówce i wielokrotnie doświadczyłem, jak trudno jest się dostać do niektórych specjalistów. Po zapisaniu się, często trzeba czekać kilka miesięcy, a na niektóre badania nawet ponad rok. Dla przykładu podam, iż we wrześniu br. zapisałem się na badanie okulistyczne i otrzymałem termin na 13 lutego 2013 roku, czyli po prawie 5 miesiącach. Dwumiesięczny termin oczekiwania otrzymałem także do neurologa. Takich i innych przykładów na co dzień jest bardzo dużo i świadczą one, iż upublicznienie wojskowych placówek zdrowia spowodowało, że żołnierze zawodowi stali się petentami, a emeryci i renciści wojskowi zostali pozbawieni właściwej opieki medycznej, która zgodnie z obowiązującymi przepisami im się należy. Obecnie 5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Krakowie, ze względu na niskie kontrakty z NFZ, boryka się z brakiem środków finansowych, ogromnym zadłużeniem, co może spowodować pogorszenie, a nawet załamanie i tak niewydolnego systemu lecznictwa wojskowego. W ostatnich dniach sierpnia szeroko pisano o tym w Gazecie Krakowskiej. Autorzy artykułów podkreślali, iż rosnące zadłużenie może spowodować likwidację tej najstarszej, krakowskiej placówki medycznej, posia- W 4/2012 dającej wysoko wykwalifikowanych lekarzy specjalistów i wybudowanej w latach 1905-1911 ze składek społeczeństwa Krakowa. Z tego tytułu zamieszczono szereg krytycznych uwag pod adresem NFZ. Jak w tych warunkach funkcjonują oddziały szpitala? Na to pytanie trudno jednoznacznie odpowiedzieć. Uważam, iż jest to zależne od inicjatywy, właściwej organizacji pracy ze strony kierownictwa oraz działalności całego personelu medycznego. Wywnioskowałem to po leczeniu szpitalnym we wrześniu bieżącego roku. Leczyłem się w Klinicznym Oddziale Neurologicznym z Pododdziałem Udarowym, którego kierownikiem jest były spadochroniarz 6. PDPD, płk dr n. med. Grzegorz Gardeła. Jako pacjent stwierdziłem, iż kierowany przez dra G. Gardełę oddział, funkcjonuje, w tych niezwykle trudnych warunkach, nadzwyczaj dobrze. Byłem zaskoczony właściwą organizacją i atmosferą pracy, wyjątkową i rzetelną troską personelu medycznego o pacjentów, umiejętnością kontaktowania się z nimi, poszanowania indywidualnych potrzeb i szacunkiem dla pacjentów, o czym łatwo zapomnieć, mając do czynienia z kimś chorym. Nie stwierdziłem braku lekarstw lub innych środków medycznych, a także istotnych problemów z wyżywieniem. Oddział nie posiada wprawdzie najnowszego sprzętu, ale prezentuje się schludnie, i przyjemnie. Tu jest wspaniale i czyściutko – słyszałem głosy rodzin odwiedzających chorych. Osobiście po raz pierwszy spotkałem się z przypadkiem, że po przyjęciu pielęgniarka Małgorzata Bałaga, zastępująca oddziałową, zapoznała mnie z oddziałem i jego poszczególnymi pomieszczeniami, a następnie wprowadziła do przydzielonej sali. W czasie pobytu, od żadnego z leczonych pacjentów nie słyszałem głosów negatywnych, a wręcz przeciwnie, wszyscy wyrażali się z uznaniem o pracy całego personelu medycznego. Zauważyłem, iż na właściwą organizację i atmosferę pracy w oddziale, wpływa ogromne doświadczenie kierownika, a także nabyte cechy charakteru podczas jego dawnej służby jako lekarza w niezwykle trudnym i skomplikowanym rodzaju wojsk – wojskach powietrznodesantowych, gdzie wymagana jest wysoka dyscyplina, odpowiedzialność i wzajemne zaufanie do siebie. Stąd też, na co dzień widoczna jest troska o oddział i leczonych pacjentów. Wśród wszystkich lekarzy w pełni oddanych działalności medycznej, na wyróżnienie zasługuje płk dr n. med. Mariusz Grochala, specjalista neurolog psychiatra, były lekarz pułku lotnictwa transportowego w Balicach pod Krakowem. Podziwiałem pracę personelu pielęgniarskiego, którym nadzwyczaj sprawnie kieruje pielęgniarka oddziałowa Elżbieta Szczerbicka. Pielęgniarki były na każde zawołanie, uczynne i zawsze gotowe do niesienia pomocy pacjentom. Widać było wyraźnie, iż są dobrze przygotowane i że posiadają właściwe umiejętności w zakresie służenia chorym. Sądzę, iż ta atmosfera i właściwa praca personelu medycznego powoduje, że my pacjenci łatwiej radzimy sobie ze stresem związanym z chorobą lub groźnym dla zdrowia kryzysem psychofizycznym, w mniejszym stopniu odczuwamy niedogodności z powodu naszych schorzeń i odnosimy wrażenie, jakby w krótszym okresie wracamy do zdrowia. W czasie leczenia miałem możliwość przebywać także w innych oddziałach szpitala. W czasie rozmów podczas oczekiwania na badania wszyscy pacjenci z uznaniem oceniali wysokie kwalifikacje i fachowość lekarzy naszej placówki medycznej oraz krytycznie oceniali stosunek NFZ do 5 Wojskowego Szpitala Klinicznego. Na zakończenie pozwolę sobie przypomnieć, iż oprócz wymienionych wyżej, w szpitalu pracuje jeszcze kilku lekarzy spadochroniarzy, m.in.: kierownik II Klinicznego Oddziału Chorób Wewnętrznych, płk dr n. med. specjalista kardiolog Andrzej Lipko, kierownik Klinicznego Oddziału Chorób Zakaźnych, płk dr n. med. Bogusław Kopp, kierownik Oddziału RTG, płk lek. med. Kazimierz Czajczyk i specjalista rentgenolog ppłk lek. med. Maciej Migas. Wszyscy, prezentują wysoki stopień fachowości i są, jak przystało na byłych spadochroniarzy 6. PDPD, wyjątkowo uczynni i pełni oddania. Generalnie należy stwierdzić, że krakowski szpital wojskowy cieszy się bardzo dobrą opinią, nie tylko wśród społeczeństwa województwa małopolskiego, ale także województw sąsiednich. Świadczy o tym wysoka jakość usług medycznych i z tym związany systematyczny wzrost ilości leczonych pacjentów. Dlatego jestem zdania, iż NFZ powinien zlikwidować zadłużenie szpitala oraz zwiększyć nakłady finansowe, w celu dalszej modernizacji i unowocześnienia tej najstarszej placówki medycznej w Krakowie. Tekst i foto: Zdzisław Kica 27 In Memoriam Z potrzeby serca REPORTAŻE – WYWIADY – WSPOMNIENIA Kpt. pilot Franciszek Żwirko i konstruktor samolotów RWD inż. Stanisław Wigura zginęli w katastrofie lotniczej w Cierlicku Górnym-Kościelcu w niedzielę,11 września 1932 roku około godz. 8.30. 8 września br. na Żwirkowisku odbyła się podniosła uroczystość 80-lecia rali budowę Domu Polskiego im. Żwirki i Wigury, reprezentowali również Związek Polskich Spadochroniarzy. Delegacji przewodniczył zastępca burmistrza Cieszyna – Adam Swakoń. Na miejscu, przy głównej bramie cmentarza na Powązkach na delegację oczekiwali: wnuczka kpt. Franciszka Żwirki – Ewa Żwirko-Niwińska, i jej mama – Cecylia Żwirko, a także ambasador Republiki Czeskiej w Warszawie – Jan Sechter. Wspólny grób obydwu lotników znajduje się w Alei Zasłużonych, nieopodal grobu Władysława Reymonta. Skromne, lecz okazałe w swej formie i treści epitafium wieńczy para kamiennych orłów w locie obok siebie. Delegacja z Zaolzia składa wieniec na grobie Żwirki i Wigury śmierci polskich bohaterów przestworzy, zwycięzców zawodów lotniczych Challenge w sierpniu 1932 roku. 11 września br. do grobu lotników na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie udała się delegacja w składzie: Józef Szymeczek – Prezes Kongresu Polaków w Republice Czeskiej, zasłużeni działacze Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Republice Czeskiej: Zygmunt Stopa, Władysław Kristen, Józef Przywara, płk Władysław Blicharski i st. sierż. Antoni Dobija. Dwaj ostatni są członkami PZKO od 20 lat, czynnie wspie- Od lewej – zastępca burmistrza Cieszyna – A. Swakoń, ambasador Republiki Czeskiej – J. Sechter i Prezes Kongresu Polaków w Republice Czeskiej – J. Szymeczek 28 Delegacja ze Śląska Cieszyńskiego przy grobie Żwirki i Wigury Obok siebie siedząc i lecąc zwyciężyli liczne załogi lotnicze w sierpniu 1932 roku, rozsławiając polskie skrzydła, obok siebie lecąc zdążali do Pragi, obok siebie będąc zginęli na terenie Czechosłowacji. Bez tradycyjnych przemówień i fanfar, we wspólnej i cichej modlitwie za zmarłych uczczono Ich pamięć, a na płycie nagrobnej złożono okazały wieniec o barwach narodowych od Polaków z Zaolzia, zapalono znicze. Były to najbardziej wzruszające chwile naszego pobytu w tej nekropolii, albowiem nie wynikły tylko z obowiązku wdzięczności i pamięci dla naszych lotników, a z potrzeby serca. Odwiedziliśmy również grób syna F. Żwirki – Henryka i symboliczny grób pary prezydenckiej Przy grobie Henryka Żwirki. Od lewej: W. Blicharski, A. Dobija, J. Przywara, Z. Stopa i małżonka Henryka – Cecylia Żwirko – Marii i Lecha Kaczyńskich. Tutaj również oddaliśmy hołd zmarłym. Ambasador Republiki Czeskiej zaprosił nas do ambasady na ul. Koszykową 18, tam w niezwykle przyjaznej i miłej atmosferze, przy posiłku rozmawialiśmy o naszych bohaterach. W imieniu własnym, przyjaciół z Zaolzia, dziękuję panu Adamowi Swakoniowi za okazaną pomoc w organizacji naszej eskapady do stolicy, mając nadzieję na dalszą współpracę w organizacji patriotycznych przedsięwzięć. Natomiast ambasadorowi Republiki Czeskiej Panu Janowi Sechterowi serdecznie dziękujemy za towarzyszenie naszej delegacji, kwiaty dla naszych bohaterów, a także za miłe przyjęcie w siedzibie ambasady. Do podziękowań dla Pana ambasadora, dla rodziny kpt. Franciszka Żwirki, a zwłaszcza dla przedstawicieli Polaków z Zaolzia za cenną inicjatywę, dołącza się też zastępca burmistrza Cieszyna – Adam Swakoń. Tekst i foto: płk Władysław Blicharski Symboliczny grób Marii i Lecha Kaczyńskich SPADOCHRONIARZ 68 Spadochroniarskie przyjaźnie roga była długa a upał niemiłosierny, ale warto było. 30 czerwca i 1 lipca delegacja OSP Ispina gm. Drwinia pow. Bocheński, brała udział w obchodach stulecia jednostki ochotniczej straży pożarnej LZ Unterdorf, położonej 20 km na wschód od Salzburga w Austrii. Kontakt nawiązałem z komendantem z Unterdorf już dwa lata temu podczas Spadochronowego Pucharu Świata, tradycyjnie tam rozgrywanego. Podczas uroczystego otwarcia tych zawodów dostrzegłem ugrupowanie w zielonych mundurach na proporcu którego widniała postać św. Floriana – pierwsza myśl… – to muszą być strażacy ochotnicy. I rzeczywiście tak było. Wystarczyły dwa słowa i natychmiast zapanowała „rodzinna”, strażacka atmosfera. Wtedy też komendant z Unterdorf, Johan Stoellinger, zaprosił naszą jednostkę na tak szacowny jubileusz. W tym roku, na początku czerwca (tradycyjnie podczas zawodów spadochronowych) potwierdziłem przyjazd naszej delegacji i… – W drogę. Wyruszyliśmy 30 czerwca w sobotę o czwartej rano. Trasa wiodła przez Bratysławę, Wiedeń i Linz. Na miejsce dotarliśmy o godz. 15.30 trochę zmęczeni drogą i upałem, ale powitanie i czekające nas tego samego wieczoru atrakcje spowodowały, iż szybko o nim zapomnieliśmy. Po zakwaterowaniu i odświeżeniu się w malowniczym, położonym na wzgórzach ponad miejscowością, pensjonacie już o godz. 19.00 mieliśmy możliwość obserwować pokaz – rekonstrukcję akcji gaszenia pożaru z użyciem oryginalnej, ponad stuletniej sikawki ręcznej ciągniętej przez zaprzęg konny. Dzielny zastęp ubrany był również w za- REPORTAŻE – WYWIADY – WSPOMNIENIA Kontakt nawiązałem z komendantem z Unterdorf dwa lata temu podczas Spadochronowego Pucharu Świata. Wtedy komendant z Unterdorf, Johan Stoellinger, zaprosił naszą jednostkę na jubileusz stulecia jednostki. D 4/2012 bytkowe stroje i hełmy. Salwy śmiechu wzbudził wąż strażacki, który popękał w kilku miejscach i tryskał jak z fontanny, ale cóż – wiek robi swoje. Zwieńczeniem dnia była typowa, Tyrolska„bier festa”i koncert świetnego zespołu „Meisnizer” wykonującego muzykę ludową – tyrolską połączoną z rockową. Drugiego dnia w niedzielę, od godz. 8.00 miały miejsce oficjalne uroczystości związane z setną rocznicą LZ Unterdorf. Po ustawieniu szyku nastąpił uroczysty przemarsz w miejsce uroczystości. W defiladzie udział brało ponad trzydzieści jednostek z Austrii, jednostka z Neu Anzbach w Niemczech oraz wszystkie organizacje społeczne i samorządowe z regionu. Wszystkie ze sztandarami w oryginalnych strojach, niektóre pod bronią, tak jak prawie z czterystuletnią tradycją kompania strzelców. W przemarszu i uroczystości uczestniczyło sześć orkiestr. Po defiladzie odbyła się tradycyjna, katolicka msza w intencji szanownej jednostki-jubilatki, po niej przemówienia władz i oficjeli, wręczanie upominków i gratula- cje. My też dołączyliśmy się do tych życzeń i zostawiliśmy ślad po naszym pobycie oraz informacje i materiały o naszym regionie i powiecie. Część „nieoficjalna” odbyła się w wielkim, mieszczącym dwa tysiące gości, namiocie. Zostaliśmy nakarmieni, napojeni i obdarowani miłymi pamiątkami. Spotkaliśmy się z bardzo miłym i życzliwym przyjęciem przez gospodarzy oraz innych uczestników. Respekt wzbudzał sam dystans, który pokonaliśmy. Nawiązaliśmy nowe kontakty, mogliśmy zobaczyć doskonałą organizację, zaangażowanie w życie społeczne praktycznie wszystkich mieszkańców, poszanowanie wielowiekowych tradycji i świetną zabawę. Wiele elementów organizacji i ceremoniału jest bardzo oryginalnych i odmiennych od polskich, ale to, co najważniejsze – gotowość do pracy społecznej i do niesienia pomocy innym – łączy wszystkich strażaków ochotników na całym świecie. Naczelnik OSPO Ispina Marcin Bielecki 29 Wybitny dowódca 6. PDPD ZASŁUŻENI SPADOCHRONIARZE gen. bryg. MARIAN ZDRZAŁKA Szósta Pomorska Dywizja Powietrznodesantowa w okresie swojego istnienia, zaliczana była do najlepszych związków taktycznych w Woj- sku Polskim. O tym świadczył jej wysoki stopień wyszkolenia i spraw- ności bojowej. Była to zasługa wszystkich ośmiu dowódców, wśród których czołowe miejsce zajmuje gen. bryg. Marian Zdrzałka. związku z tym, pozwolę sobie zaprezentować krótko biografię i działalność służbową generała. Urodził się w 1931 roku w Przemyślanach, w dawnym województwie lwowskim. Podczas okupacji niemieckiej, został w 1944 roku wywieziony wraz z ojcem na roboty przymusowe do Drezna. Tam pracował jako pomocnik piekarza. Po zakończeniu wojny powrócił do kraju i osiedlił się wraz z rodziną w Opolu. Ukończył przerwaną naukę w szkole podstawowej, a następnie przeniósł się do Gliwic, gdzie w 1948 roku ukończył Szkołę Przysposobienia Przemysłowego. W tym samym roku rozpoczął karierę wojskową, wstępując do Szkoły Oficerskiej Piechoty nr 1 we Wrocławiu, którą ukończył w stopniu podporucznika i otrzymał przydział na stanowisko dowódcy plutonu podchorążych w Szkole Oficerskiej Piechoty nr 3 w Elblągu. Tam poznał swoją przyszłą żonę, z którą zawarł w 1952 roku związek małżeński. W drodze wyróżnienia za bardzo dobre wyniki służbowe, został skierowany na studia w Akademii Sztabu Generalnego, które ukończył w 1958 roku. W tej samej uczelni zaliczył także kurs maturalny. W 1958 roku objął obowiązki dowódcy batalionu szkolnego w 9. pz. 12. Dywizji Zmechanizowanej, w której przez 4 lata wykonywał zadania służbowe na różnych stanowiskach dowódczych i sztabowych. Tam zdobył sobie opinię wyjątkowo zdolnego i w pełni oddanego dla służby oficera WP. Tego typu żołnierzy zawodowych poszukiwano do pełnienia służby w 6. Pomorskiej Dywizji Powietrznodesantowej. W W 1963 roku przybył do Krakowa i przez okres 20 lat związał się z 6. PDPD. W stopniu majora objął stanowisko dowódcy 16. kołobrzeskiego batalionu powietrznodesantowego, a następnie kolejno wykonywał zadania służbowe jako szef sztabu dywizji 30 Gen. bryg. Marian Zdrzałka i zastępca dowódcy dywizji ds. liniowych . W latach 1971-1973 był słuchaczem Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR. Po powrocie do Krakowa objął stanowisko dowódcy dywizji, które pełnił do 1983 roku, najdłużej ze wszystkich dowódców 6. PDPD. Przeszedł do historii jako dowódca, którego osobowość i specyficzny, nie dający się jednoznacznie zdefiniować styl dowodzenia, wywarły największy wpływ na wysoki stopień wyszkolenia i sprawności bojowej tego elitarnego później związku taktycznego w Wojsku Polskim. Prezentował sobą nieprzeciętnego i niepospolitego żołnierza spadochroniarza. Był dowódcą z urodzenia i wyboru, bardzo wymagającym wobec siebie i podwładnych, a jednocześnie sprawiedliwym, prawym i nie ulegającym emocjom w ocenach. Przejawiał wysokie walory dowódcze oraz imponował wśród kadry zawodowej znakomitą znajomością rze- miosła wojskowego, a także nieprzeciętną odwagą jako skoczek i instruktor spadochronowy. Cechowała go ogromna troska o żołnierza i wszystkie codzienne jego sprawy, wynikające z pełnienia trudnej służby wojskowej, dlatego podwładni nadali swojemu dowódcy dywizji przydomek „Tato”. Na co dzień był żołnierzem skromnym, nigdy nie zabiegał o rozgłos dla swojej osoby, jako dowódcy dywizji i generała. Z uwagi na prawdomówność i domaganie się pełnego oraz właściwego technicznego zabezpieczenia funkcjonowania dywizji, był niezbyt lubianym przez przełożonych. O jego charakterze i właściwie podejmowanych decyzjach świadczy także fakt, iż w okresie stanu wojennego, starał się jak najdłużej utrzymać dywizję z dala od udziału w działaniach represyjnych, podejmowanych w stosunku do protestujących robotników. Pomimo żądań, nie zmienił także bardzo dobrej opinii o Zbigniewie Bujaku, ukrywającym się liderze podziemnej„Solidarności”, który wcześniej jako spadochroniarz w stopniu kaprala służył w 35. dywizjonie artylerii samobieżnej 6. PDPD. W okresie 10 lat, 6. PDPD dowodzona przez gen. bryg. Mariana Zdrzałkę, przeżywała okres prawdziwego rozwoju i była najlepszym związkiem taktycznym w Wojsku Polskim. Do najwyższej rangi urosło szkolenie bojowe i jego dynamika. Wyszkolił ogromną ilość wspaniałych żołnierzy spadochroniarzy i wzorowych dowódców różnych szczebli dowodzenia, z których wielu zostało generałami i wysokiej rangi dowódcami w Wojsku Polskim. To nie był przypadek, że w 1973 roku na bazie dywizji sformowano 1. Wojskową Jednostkę Specjalną, przeznaczoną do pełnienia misji pokojowych w Doraźnych Siłach Zbrojnych ONZ. Zarówno pierwsza jak i kolejne jednostki specjalne, wzorowym wykonywaniem pokojowych zadań, rozsławiły dobre imię wojsk powietrznodesantowych i Polskich Sił Zbrojnych nie tylko w kraju, ale także za granicą. W uznaniu dotychczasowych zasług, 6. PDPD została odznaczona w 8 maja 1975 roku orderem Sztandaru Pracy I klasy. 12 października 1981 roku płk Marian Zdrzałka otrzymał nominację na stopień generała brygady. Jako generał, nie zmienił swojego stylu działalności służbowej. Dalej był prawym, twardym, bezkompromiso- SPADOCHRONIARZ 68 ZASŁUŻENI SPADOCHRONIARZE Pomnik gen. M. Zdrzałki w obiekcie koszarowym 16. bpd wym i najwyżej stawiającym sprawy służby oraz żołnierskiego honoru dowódcą. Ze względu na stan zdrowia i zgodnie z decyzją wojskowej komisji lekarskiej, zmuszony był w 1983 roku zrezygnować z dalszego dowodzenia 6. PDPD. Uważał, iż straci zaufanie i autorytet u podwładnych, nie wykonując skoków ze spadochronem. Odszedł na stanowisko komendanta Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Zmechanizowanych we Wrocławiu. Po czterech latach powrócił i objął stanowisko szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Krakowie. lionowi imię patrona, gen. bryg. Mariana Zdrzałki. Z inicjatywy spadochroniarzy krakowskiego Oddziału ZPS, w tym szczególnie: ówczesnego dowódcy 6. BDSz, gen. bryg. Bronisława Kwiatkowskiego, prezesa krakowskiego Oddziału Związku Polskich Spa- ufundowali pomnik dla swojego dowódcy, który pełnił służbę wojskową w czasie pokoju. Do dnia dzisiejszego, corocznie odbywają się zawody w wieloboju desantowym im. gen. Mariana Zdrzałki, dla upamiętnienia jego nowatorskich rozwiązań w szkoleniu spadochroniarzy. W każdym roku 13 września o godzinie 12.00, delegacje 16. bpd i krakowskiego Oddziału ZPS zapalają znicze, składają wiązanki kwiatów na mogile generała oraz oddają hołd nieprzeciętnemu dowódcy 6. PDPD. Zawsze oprócz przemówień, końcowym akcentem spotkania przy mogile, jest wykonanie przez trębacza sygnału Wojska Polskiego. W każdym przypadku podczas różnych uroczystości, imprez i spotkań organizowanych w 6. BPD (dawniej także w 6. BDSz), delegacje składają wieńce i kwiaty przed pomnikiem generała. O utrwalaniu pamięci i wysokim szacunku jakim spadochroniarze darzą byłego dowódcę 6. PDPD świadczy również fakt, że kpr. Wojciech Terentiew, pełniący zawodową służbę wojskową w 16. bpd, napisał pracę magisterską na temat życia i działalności generała. Gen. bryg. Marian Zdrzałka Na każdym stanowisku cieszył się ogromnym szacunkiem, zaufaniem i wielkim poważaniem wśród swoich podwładnych. Za wzorową i nienaganną służbę, był wielokrotnie wyróżniany i nagradzany. Otrzymał Krzyż Oficerski i Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi oraz szereg innych odznaczeń państwowych i resortowych. Zmarł nagle 13 września 1988 roku w wieku 57 lat. Pogrzeb odbył się 20 września w wojskowej części cmentarza Rakowickiego w Krakowie. O tym, że cieszył się ogromnym szacunkiem, poważaniem i uznaniem nie tylko w środowisku żołnierskim, ale także wśród społeczeństwa Krakowa, świadczyły ogromne tłumy, które przybyły odprowadzić generała na miejsce wiecznego spoczynku. Pamięć o dowódcy 6. PDPD pozostała na zawsze. Świadczy o tym szereg faktów. Na wniosek żołnierzy spadochroniarzy 16. bpd, którym dowodził w latach 1963-1967, Minister Obrony Narodowej decyzją nr 63 z dnia 19.04.1999 r. nadał bata- 4/2012 13.09.2012 r. Delegacja Krakowskiego Oddziału ZPS i 16. bpd oddaje hołd dowódcy 6. PDPD, gen. M. Zdrzałce w 24. rocznicę śmierci dochroniarzy, płka dypl. Stanisława Balawendera, ówczesnego dowódcy 16. bpd, ppłka dypl. Krzysztofa Boczkowskiego, prezesa Koła ZBŻZiOR WP przy dowództwie 6. BDSz, ppłka rez. Lecha Zakrzewskiego i prezesa Koła ZBŻZiOR WP przy 16. bpd, sier. sztab. rez. Stanisława Ziobronia, wykonano i odsłonięto 2 września 2000 roku pomnik gen. bryg. Mariana Zdrzałki w obiekcie koszarowym 16. bpd. Był to drugi przypadek od XVIII wieku, że wdzięczni podwładni pozostanie na zawsze w naszej pamięci jako ceniony dowódca, szlachetny człowiek oraz żołnierz, który włożył ogromny wkład w rozwój i kształt formacji polskich wojsk powietrznodesantowych. Jestem zdania, że kolejne pokolenia spadochroniarzy podobnie jak nasze, będą pamiętać o nieprzeciętnym dowódcy 6. PDPD. Zdzisław Kica Foto: Tadeusz Pieńkowski 31 Carmen Patrium… TRADYCJE I HISTORIA SPADOCHRONIARSTWA …to pieśń ojczysta jak kto woli, nie śpiewa się pieśni i piosenek, które urosły do rangi symbolu, wpisały się w kanon repertuaru domowego, biesiadnego, scenicznego itp. Eugeniusz Ratajczyk we wstępie do naszego albumu „Pieśń Ojczysta” napisał: Śpiew towarzyszy Adam Buszko ludziom w chwilach radosnych, będąc stałym uczestnikiem zabaw, biesiad albo pieśń ojców jak nazwał„Bogurodzicę” i różnego rodzaju uroczystości, a także w momentach dramatycznych jako krzeJan Długosz historyk i kronikarz. Ten klejpiący na duchu i kojący ból pocieszyciel. not naszego kulturalnego dziedzictwa Śpiew przekazywany z pokolenia na pokolerozpoczyna antologię najpiękniejszych nie jest świadecśpiewów patriotycztwem historii nych zawartych i sprawdzianem w albumie„Pieśń ojWydana antologia „Pieśń tożsamości naroczysta”. Wydawcą Ojczysta” zawiera śpiewnik dowej mieszkańjest Caritas Ordynaców danego kraju. riatu Polowego Wojz zestawem czterech płyt. Niezwykle mocno ska Polskiego. W śpiewniku zamieszczono doświadczamy roli Wcześniej, bo przed pieśni ojczystej, 25 laty, temat ten teksty i nuty 46 wybranych sięgnąwszy do bobył realizowany pieśni, powstałych na przegatej skarbnicy w formie scenicznej. śpiewów polskiego Pomysł zaprezentostrzeni siedmiu wieków. narodu. Polska wania widowiska pieśń jednoczyła poetycko-muzyczi umacniała rodziny, stawała się zanego„Pieśń Ojczysta” powstał w Centralwołaniem bojowym, dodając sił żołnierzom nym Zespole Artystycznym Wojska i powstańcom oraz rozpalała miłość do ojPolskiego, którego autorem był płk Grzeczyzny, dlatego w czasach zaborów i okugorz Leszczyński – dyrektor tegoż Zepacji była zakazana, a za jej wykonywanie społu. Premiera widowiska na podstawie surowo karano. scenariusza wspomnianego płk. GrzegoApoteozę muzyki służącej legionistom rza Leszczyńskiego i Heleny Cywińskiej podczas tragicznych dni wojny ciekawie odbyła się w listopadzie 1987 r. w Klubie ujął krakowski tygodnik „Nowości ilustroKościuszkowca w Wesołej, w wykonaniu: wane” w 1916 roku: Nic tak nie skrzepia aktora, solistów, chóru, baletu i orkiestry mdlejących już nie raz sił, czy to w marszu, symfonicznej Centralnego Zespołu Artyczy w wiecznej tułaczce żołnierskiej jak głos stycznego WP. Obok widowiska historycztrąbki, warkot bębna lub huczne tony ornego„Polonia Restituta” –„Pieśń Ojczysta” kiestry, ukrytej gdzieś za wzgórzem, przybyła pięknym prezentem na 70. rocznicę grywającej szeregowym maszerującym na odzyskania przez Polskę niepodległości. pozycję lub gotującym się do dalszego marNarrator zapowiadający widowisko szu ku pościgu za nieprzyjacielem… Trąbka mówił: „Pieśń ojczysta to pojęcie bardzo i bęben to wierni towarzysze żołnierza. szerokie – zamyka w sobie wszystko, co W chwili upadku wzmacniają ducha i ciągle o naszej ziemi, w naszej Ojczyźnie, jej uropocieszają go, wlewają ochotę i męstwo. dzie i historii wyśpiewano. Pieśni te przez W nocnej ciszy, gdy spoczywa po trudach, wieki śpiewali najwięksi poeci: Kochanowostrzegają przed niebezpieczeństwem, bądź ski, Mickiewicz, Norwid, Gałczyński… Śpieprowadzą do walki. Muzyka to jakby matka wał także prosty lud. Siłą dla nich była żołnierza: pociesza, pokrzepia, czuwa, przed miłość Ojczyzny, toteż pieśń brzmi pięknie niebezpieczeństwem ostrzega, budzi ze snu, i donośnie. Program cieszył się ogromnym powodzeniem, zwłaszcza wśród młodzieży na śniadanie wzywa, zwołuje do zebrania zbiórki, kołysze do snu, wzywa do wytrwaszkolnej. nia i głosi zwycięstwo… Nie było i na szczęście chyba nie ma polPłk Kiliński we wstępie do„Śpiewnika skiego domu, w którym nie nuci się, czy 32 strzeleckiego” (Główna Księgarnia Wojskowa, Warszawa 1933 r.) napisał:„Pieśń jest pięknem… Ona to zachowała duszę polską w czasie niewoli, ona podsycała miłość ojczyzny, dodawała sił powstańcowi i legioniście, krzepiła polskiego nauczyciela. Wróg, biorąc wszystko, nie mógł zwyciężyć duszy naszej i pieśni naszej. Pieśń żołnierska jest wiernym odbiciem duszy żołnierza, jego wrażeń i nastrojów, jest jego najlepszym towarzyszem i przyjacielem.” Jak widzimy Polihymnia stała się najważniejszą muzą tamtych czasów. Jej rolę w życiu każdego człowieka, a żołnierza w szczególności, dostrzegano w różnych okresach naszych zmagań o odzyskanie niepodległości. Od wieków zdawano sobie sprawę, że muzyka i pieśń dostarczają pięknych wrażeń artystycznych i że są znakomitą lekcja patriotyzmu rozpalając świętą miłość kochanej Ojczyzny. Wydana antologia„Pieśń Ojczysta” zawiera książkę (śpiewnik) z zestawem czterech płyt CD. W śpiewniku zamieszczono teksty i nuty (linie melodyczne z głosem solowym) 46 wybranych pieśni, powstałych na przestrzeni siedmiu wieków wraz z krótkimi komentarzami. O wyborze utworów zdecydowała ich popularność, walory patriotyczne i ciekawa historia. Znalazły się tu pieśni, które z biegiem lat zostały nobilitowane do rangi pieśni narodowych i ojczystych, oraz piosenki rodzajowe, które mają charakter dokumentu epoki i są świadectwem czasu. W notach podajemy istotne informacje o autorach, daty życia i działalności twórców (o ile zostały ustalone), przypominamy rolę i historię pieśni, a także ważniejsze fakty z dziejów Polski i Polaków. Ponieważ różne źródła podają różniące się nieraz wersje tekstu i melodii pieśni, wybraliśmy te, które są najbardziej popularne i znane, często uświęcone tradycją. W przeszłości zdarzało się, że te same pieśni wydawane były pod różnymi tytułami. Aby ułatwić Czytelnikom ich identyfikację, opracowaliśmy potrójny spis treści: chronologiczny, alfabetyczny spis tytułów, z podaniem autorów i alfabetyczny spis wg incipitów (pierwszych słów pieśni), z odnośnikami do stron. Dodatkowym atutem naszego wydawnictwa jest różnorodny materiał ikonogra- SPADOCHRONIARZ 68 TRADYCJE I HISTORIA SPADOCHRONIARSTWA ficzny w postaci dokumentacji fotograficznej wydarzeń historycznych, zdjęć znanych, wybitnych postaci, reprodukcji obrazów i plakatów. Do śpiewnika dołączony jest komplet czterech płyt CD zawierających 91 utworów nagranych przez znanych, polskich wykonawców – śpiewaków i piosenkarzy – z towarzyszeniem orkiestry. Większa jednak część nagrań pochodzi z archiwum Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego. Na płytach, obok 46 pieśni drukowanych w śpiewniku Pieśń Ojczysta (na końcu każdej noty podano informację o nagraniu), znajdują się inne utwory patriotyczne, pochodzące z różnych okresów historycznych. Łączy je jedno: są mocno związane z dziejami państwa polskiego i narodu oraz historią oręża. Każda z płyt, opatrzona odrębnym tytułem, zawiera tematycznie powiązane ze sobą zestawy pieśni: CD I „Święta miłości kochanej Ojczyzny…” Pieśni rycerskie i staropolskie oraz arie z oper polskich. Nagranych jest 23 utworów m.in. GAUDE MATER POLONIA, KURDESZ, STARY KAPRAL (Leonard A. Mróz), MOJA PIEŚŃ WIECZORNA (Teresa Żylis-Gara), ARIA HALKI (Maria Fołtyn), ARIA JONTKA (Bogdan Paprocki), PIEŚŃ CHORĄŻEGO (Adam Zwierz), ZNASZ-LI TEN KRAJ (Bernard Ładysz), KUJAWIAK (Jan Kiepura). CD II „Ojczyznę wolną racz nam wrócić, Panie…” Polskie pieśni hymniczne i pieśni z okresu powstań narodowych. Nagranych jest 22 utworów m.in. – BOGURODZICA, MAZU- REK DĄBROWSKIEGO, BOŻE COŚ POLSKĘ, MARSZ, MARSZ POLONIA, ROTA, MARSZ PIERWSZEJ BRYGADY, BYWAJ DZIEWCZE ZDROWE, ARIA MIECZNIKA (Andrzej Hiolski), ARIA STEFANA (Wiesław Ochman), JAK DŁUGO W SERCACH NASZYCH. CD III „Za wolność wszystkich, za naszą i waszą!” Pieśni historyczne i współczesne tematycznie związane z I i II wojną światową. Nagranych jest 26 utworów m.in. – PIECHOTA, BIAŁE RÓŻE, ROZMARYN, MODLITWA OBOZOWA, KARPACKA BRYGADA, CZERWONE MAKI NA MONTE CASSINO, OKA, WARSZAWSKIE DZIECI, PIOSENKA O MOJEJ WARSZAWIE (Mieczysław Fogg), SERCE W PLECAKU. CD IV „Póki Polska żyje w nas …” Współczesne pieśni patriotyczne i piosenki żołnierskie. Nagranych jest 20 utworów m.in. – ŻEBY POLSKA BYŁA POLSKĄ, ZOSTAŃ Z NAMI (Dorota Osińska), MURY (Zbigniew Wodecki), SKRZYDŁA (Alicja Majewska), OJCZYZNO MA (Bogusław Morka), POLNY KWIAT (Barbara Nieman, Kazimierz Pustelak), NADZIEJA (Jan Pietrzak), POLSKIE KWIATY (Justyna Steczkowska), BYĆ MOŻE (Anna German), POLONEZ WARSZAWSKI (ZPiT Mazowsze), POWRÓCISZ TU (Irena Santor). Na końcu śpiewnika znajduje się spis pieśni zawartych na płytach z informacją o autorach, wykonawcach i realizatorach nagrań. Barwny album zawiera 216 stron. Redaktorem muzycznym albumu jest wybitny muzyk, kompozytor, aranżer i długoletni dyrektor artystyczny wojskowych instytucji artystycznych Bolesław Szulia. Komentarze historyczne do wybranych pieśni opisał długoletni redaktor Polskiego Radia Eugeniusz Ratajczyk natomiast grafikę nutową opracował Adam Wojdak znany piosenkarz i kompozytor. Album„Pieśń Ojczysta” został wyróżniony DIAMENTOWĄ PŁYTĄ (najwyższe wyróżnienie) przez Związek Producentów Audio Video. 4/2012 33 Szkolenie komandosów 1. Batalionu ż a t Szturmowego w fotografii orepor TRADYCJE I HISTORIA SPADOCHRONIARSTWA K omandosi charyzmatycznego 1. Batalionu Szturmowego z Dziwnowa, podobnie jak pozostałe pododdziały specjalne tamtego okresu, przechodzi- A rchiwalne fotografie obrazujące szkolenie 1. Batalionu Szturmowego z Dziwnowa w latach siedemdziesiątych. Fot li wszechstronne szkolenie. Oprócz typowych dla tego rodzaju jednostek szkoleń: strzeleckiego, spadochronowego i nurkowego, żołnierze byli szkoleni również w warunkach górskich. W okresie letnim były orga- nizowane zgrupowania szkoleniowe ze wspinaczki, natomiast w okresie zimowym zgrupowania narciarskie. Tradycją już było, że takie zgrupowanie było kończone ćwiczeniami taktyczno-specjalnymi. 34 SPADOCHRONIARZ 68 Z ŻAŁOBNEJ KARTY Pożegnanie prezesa toruńskiego Oddziału ZPS Jerzego Łoboddy (1931-2012) Nic się ważnego nie zdarzy, kiedy nie jest to najpierw marzeniem J erzy Łobodda urodził się 21 grudnia 1931 roku w Bydgoszczy. W 1948 roku posiadając tytuł instruktora modelarstwa lotniczego, w wieku 17 lat wykonuje swój pierwszy skok na spadochronie typu PT 1A z samolotu PO-2 pod okiem instruktora Zbigniewa Chronika. W efekcie w 1951 roku kończy kurs instruktora I stopnia w Centrum Wyszkolenia Spadochronowego. Od 1953 roku znajduje się w ścisłej czołówce spadochronowej. W 1954 roku, w I Spadochronowych Mistrzostwach Polski w Nowym Targu, zajmuje ogólnie 5. miejsce, wygrywając konkurencję skoku z wysokości 1500 m, w której oceniano styl spadania oraz celności lądowania. W tym samym roku zostaje skoczkiem doświadczalnym Zakładzie Sprzętu Technicznego i Turystycznego „Aviotex” w Legionowie, gdzie pracuje do roku 1971. W 1955 roku zostaje powołany do Kadry Narodowej, uczestniczy w Międzynarodowych Zawodach Spadochronowych w Bułgarii otrzymując 54. numer startowy. 20 czerwca 1955 roku ustanawia w indywidualnym skoku z wysokości 1000 m z opóźnionym otwarciem spadochronu REKORD ŚWIATA na celność lądowania, uzyskując wynik 24 metry 35 cm. Za te osiągnięcia uzyskuje, zgodnie z Kodeksem Sportowym Międzynarodowej Federacji Lotniczej (FAJ), ZŁOTĄ ODZNAKĘ SPADOCHRONOWĄ oraz tytuł MISTRZA SPORTU SPADOCHRONOWEGO. W 1956 roku startuje w Mistrzostwach Polski w Krakowie, plasując się w ogólnej punktacji na 4. miejscu. W 1958 roku startuje w Spadochronowych 4/2012 27 października 2012 r. zmarł w Toruniu instruktor spadochronowy Jerzy Łobodda. Był mistrzem sportu spadochronowego. Przez wiele lat był skoczkiem doświadczalnym Wytwórni Spadochronów w Legionowie, która zaopatrywała lotnictwo wojskowe i sportowe w spadochrony. W roku 1954 w Nowym Targu uczestniczył w I Spadochronowych Mistrzostwach Polski, reprezentując Wytwórnię Spadochronów w Legionowie. W roku 1955 ustanowił rekord świata w skoku ze spadochronem na celność lądowania z wysokości 1000 m. W roku 1958 w Czechosłowacji, uczestniczył w IV Spadochronowych Mistrzostwach Świata, reprezentując drużynę polską. Za całokształt pracy w lotnictwie sportowym oraz wybitne zasługi dla spadochroniarstwa został uhonorowany i wyróżniony Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką Zasłużony dla Lotnictwa Sportowego i Złotą Odznaką Honorową Związku Polskich Spadochroniarzy. Mistrzostwach Świata w Bratysławie już jako kapitan drużyny, gdzie w stawce 78 uczestników zajmuje wysokie 4. miejsce z drużyną i 31. indywidualne. To jednak nie wystarcza i Jerzy Łobodda rozpoczyna realizację swojego pomysłu skoków zespołowych, ustanawiając, jako kapitan drużyny następujące rekordy krajowe: GRUPOWE REKORDY POLSKI – 29.08.1956 rok. Rekord celności lądowania w grupie 3 osób z wysokości 600 m, z opóźnionym otwarciem spadochronu – wynik 34,36 m. – 25.10.1956 rok. Rekord celności lądowania w grupie 3 osób z wysokości 1000 m, z opóźnionym otwarciem spadochronu – wynik 9,27 m. – 19.07.1958 rok. Rekord celności lądowania w grupie 3 osób z wysokości 1 500 m, z opóźnionym otwarciem spadochronu – wynik 4,84 m. – 21.07.1958 rok. Rekord celności lądowania w grupie 5 osób z wysokości 600 m, z natychmiastowym otwarciem spadochronu – wynik 11,70 m. – 21.07.1958 rok. Rekord celności lądowania w grupie 6 osób z wysokości 600 m, z opóźnionym otwarciem spadochronu – wynik 13,20 m. Wynik skoku celnościowego liczy się jako wynik skoku zsumowanego z wyników poszczególnych skoczków, dla całej grupy. W 1960 roku otrzymuje Złotą Odznakę Spadochronową z Trzema Diamentami oznaczoną numerem 4. W 1964 roku startując w I Zawodach o Puchar Zalewu Zegrzyńskiego, zajmuje 3. miejsce, a w konkurencji skoków do wody 2. miejsce. Podczas tych zawodów w uroczystej oprawie i obecności przedstawicieli Inspektoratu Lotnictwa Cywilnego Aeroklubu PRL i przedstawicieli Zakładu Produkcji Sprzętu Spadochronowego w Legionowie wykonuje jubileuszowy 1500 skok z wysokości 1500 m do wody. W roku 1968 otrzymuje ORDER WIELKIEGO SŁOŃCA. W roku 1970 podczas skoku doświadczalnego na prototypie spadochronu SW-4 ulega wypadkowi, podczas którego doznaje kompresyjnego złamania kręgosłupa, co powoduje długotrwale leczenie i zakończenie kariery spadochronowej. Do tego czasu wykonuje w sumie około 1900 skoków na 65 typach spadochronów, z różnych typów statków powietrznych, w tym jako jeden z pierwszych z luku bombowego samolotu odrzutowego typu Ił-28. Jednak nieosłabiony entuzjazm do lotnictwa prowadzi, iż w roku 1973 Jerzy Łobodda rozpoczyna pracę w Aeroklubie Pomorskim, jako Szef Techniczny. W roku 1974 podejmuje prace w Zakładzie Usług Agrolotniczych w Olsztynie, jako mechanik pokładowy na samolocie typu AN-2. Do roku 1992 wylatał w sumie ponad 6 tys. godzin, zarówno w kraju jak i za granicą. W latach 1994 do roku 2006 roku prowadził toruński, a następnie toruńsko-bydgoski oddział firmy szkoleniowo-ochroniarskiej „Komandos”. Był Prezesem toruńskiego oddziału Związku Polskich Spadochroniarzy. Do końca pozostawał czynnym członkiem Klubu Seniorów Lotnictwa. Jerzy Łobodda był znanym i cenionym autorytetem spadochroniarstwa. Członkowie IV Oddziału ZPS w Inowrocławiu i Koło nr 2 w Bydgoszczy wyrażają głębokie współczucie rodzinie. CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI! Andrzej Kowalski L.K. 35 Z ŻAŁOBNEJ KARTY Pożegnanie zasłużonego spadochroniarza inż. ppłk. w st. spocz. Kazimierza Jamy (1931-2012) 8 września 2012 roku w wieku 81 lat odszedł na wieczny spoczynek jeden z najstarszych i zasłużonych spadochroniarzy 6. Pomorskiej Dywizji Powietrznodesantowej ppłk w st. spocz. inż. Kazimierz Jama. Urodził się 22 lutego 1931 roku w Świętochłowicach. Po ukończeniu szkoły średniej został w 1951 roku skierowany do pułku saperów w Przemyślu, celem odbycia zasadniczej służby wojskowej. Po roku na własną prośbę został skierowany do Szkoły Oficerskiej Wojsk Inżynieryjnych we Wrocławiu, którą ukończył w 1955 roku i jako młody oficer, powrócił do swojego pułku na stanowisko dowódcy plutonu saperów. W tym czasie, oprócz realizacji codziennych zadań służbowych, uczestniczył także – wraz ze swoim plutonem – w budowie wąskotorowej linii kolejowej na terenie Bieszczad. W 1957 roku na własną prośbę został skierowany do formującej się 6. PDPD w Krako- wie. Po ukończeniu podstawowego kursu spadochronowego, pomagał w organizacji dywizyjnego pododdziału saperów. W 6. PDPD, przez okres 22 lat pełnił różne odpowiedzialne stanowiska, m.in. jako: dowódca plutonu w 11. kompanii saperów, a następnie dowódca plutonu płetwonurków i od 1961 roku szef saperów 10. batalionu powietrznodesantowego. Na tym stanowisku, ze względu na wiek i stan zdrowia, zakończył 3 września 1979 roku zaszczytną służbę w 6. PDPD i w Wojsku Polskim. W czasie służby wielokrotnie brał udział w rozminowaniu kraju, likwidacji niewybuchów i niebezpiecznych pozostałości po II wojnie światowej, uczestniczył ze swoimi saperami w likwidacji różnych klęsk żywiołowych, niesieniu pomocy ludności cywilnej, a także w pracach społecznych, m.in. naprawie i konserwacji kopca Kościuszki, zabezpieczeniu wizyt papieża w Krakowie i szeregu innych. Za nienaganną służbę wojskową i pracę społeczną był wielokrotnie wyróżniany i nagradzany. Uhonorowany został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, szeregiem odzna- czeń państwowych i resortowych, Złotą Odznaką za Zasługi w Zwalczaniu Powodzi i Złotą Odznaką za Zasługi dla Ziemi Krakowskiej. Uroczystość pogrzebowa z udziałem kompanii honorowej 6. BPD i pełnym ceremoniałem wojskowym odbyła się 18 września br. na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. W niezwykle pięknych słowach pożegnał zmarłego były przełożony i dowódca 10. bpd, płk dypl. rez. Maciej Szałański. Powiedział m.in.: żegnamy oficera wojsk inżynieryjnych i spadochroniarza, dla którego wypełnianie obowiązków żołnierskich i obywatelskich, często z narażaniem zdrowia i życia, było zawsze zaszczytnym wezwaniem i życiową powinnością. Honor i godność żołnierza, były dla niego życiowym mottem. Na koniec zwrócił się do zmarłego ze słowami: żegnając Ciebie zasłużony spadochroniarzu jesteśmy pewni, że tam dokąd odszedłeś, zostaniesz przyjęty godnie, bowiem prawość i szlachetność były wyznacznikiem Twojego życia. Cześć Twojej pamięCi! Zdzisław Kica *** Czemu, Cieniu, odjeżdżasz, ręce złamawszy na pancerz, Przy pochodniach, co skrami grają około twych kolan? Miecz wawrzynem zielony i gromnic płakaniem dziś polan; Rwie się sokół i koń twój podrywa stopę jak tancerz. Cyprian Kamil Norwid, Bema pamięci żałobny rapsod 36 SPADOCHRONIARZ 68 Z ŻYCIA ZWIĄZKU POLSKICH SPADOCHRONIARZY 4/2012 37
