LCH 1 Zajęcia nr 33 Tłuszcze nasycone i nienasycone. 1

LCH 1 Zajęcia nr 33
Tłuszcze nasycone i nienasycone.
1. Właściwości fizyczne
a. Tłuszcze nasycone mają stały stan skupienia
b. Tłuszcze nienasycone przeważnie mają ciekły stan skupienia
c. Wszystkie są lżejsze od wody
d. Nie rozpuszczają się w wodzie
e. Rozpuszczają się w rozpuszczalnikach organicznych np. benzen, alkohol etylowy,
dichloroetan, tetrachlorek węgla.
2. Hydroliza zasadowa tłuszczów – reakcja zmydlania
O
H2C
O
HC
H2C
C
O
C17H35
O
C
O
C17H35
O
C
C17H35
+
H2O
3 NaOH
H2C
OH
HC
OH
H2C
OH
+
3 C17H35COONa
Reakcja nosi nazwę reakcji zmydlania tłuszczu – ponieważ powstaje mydło. Zmydlanie jest
reakcją nieodwracalną, do niedawna była to jedyna metoda otrzymywania glicerolu i
wyższych kwasów karboksylowych.
Zmydlanie jest bardzo użyteczną reakcją do analizy struktury nieznanych estrów, najczęściej
uzyskiwanych ze źródeł naturalnych. Zmydlanie takich estrów daje odpowiednie kwasy i
alkohole, których strukturę można dużo łatwiej oznaczyd.
Proces ten prowadzi się określając tzw. liczbę zmydlania – jest to liczba miligramów KOH
potrzebna do zobojętnienia wolnych kwasów tłuszczowych w 1g tłuszczu.
3. Utwardzanie tłuszczów – dotyczy tłuszczów nienasyconych polega na reakcji uwodornienia
tłuszczy ciekłych w wyniku czego otrzymuje się tłuszcze stałe –
O
O
H2C
O
C
O
C17H33
HC
O
C
O
C17H33
H2C
O
C
C17H33
+
H2C
O
C
O
C17H35
HC
O
C
O
C17H35
H2C
O
C
C17H35
Ni
3 H2
Reakcja ta służy do otrzymywania różnych margaryn z tłuszczów ciekłych. Procesu
uwodornienia w czasie produkcji nie przeprowadza się do kooca, ponieważ całkowicie
utwardzony tłuszcz byłby bardzo twardy i nie nadawałby się do spożycia (smarowania).
Proces uwodornienia przerywa się w momencie osiągnięcia konsystencji smalcu.
Do ilościowego określania tego procesu służy liczba jodowa – określa liczbę gramów jodu,
który może przyłączyd się do wiązao nienasyconych w 100g tłuszczu.
Liczba jodowa dla tłuszczy nasyconych wynosi 0.
4. Zadanie:
Tłuszcz będący mieszaniną glicerydów kwasu palmitynowego i oleinowego
o masie 50g reaguje z 20g jodu. Oblicz, ile procent masowych glicerydu kwasu oleinowego
zawiera tłuszcz.
Rozwiązanie:
jeden mol wiązao podwójnych reaguje z jednym molem cząsteczek jodu, na
podstawie równania reakcji układamy odpowiednią proporcję:
O
O
H2C
O
C
O
C17H33
HC
O
C
O
C17H33
H2C
O
C
C17H33
884 g
X
+
3 I2
H2C
O
C
O
C17H33I2
HC
O
C
O
C17H33I2
H2C
O
C
C17H33I2
762 g
20 g
Na podstawie składu masowego obliczamy skład procentowy:
50 g 23,2 g Odp.
100%
x%
Badany tłuszcz zawiera 46,4 % masowych glicerydów kwasu oleinowego.