polski 3lo

mgr Jolanta Strzelka
Tematyka zajęć z języka polskiego
Program nauczania pod tytułem „Przeszłość to dziś” nr DKOS-4015-143/02
klasa III LO
rok szkolny 2011/2012
Moduł
Dział
Temat
Planujemy lekcje języka polskiego w
klasie III.
L.
godz.
1
Futuryzm
i inne ważne kierunki artystyczne
2
Surrealizm w poezji dwudziestolecia.
1
Poeta wyzwolony z tradycji
romantycznej.
J. Lechoń, Herostrates
1
Przygotowanie do ustnej matury
Grupy poetyckie w dwudziestoleciu
międzywojennym
1
3
Zakres treści
- omówienie wymagań na poziomie podstawowym i rozszerzonym,
Na progu XX wieku. Energia nowoczesności
- twórcy zwiazani z poszczególnymi kierunkami artystycznymi
- ekspresjonizm,
- futuryzm, awangarda,
- nadrealizm, dadaizm,
- neoklasycyzm, fotomontaż, prozaizmy
- analizowa interpretacja, wskazywanie motywów,
kontynuacje i nawiązania;
- G. Apollinaire,
- Małe auto - charakter przestrzeni wykreowanej w wierszu
- obrazy poetyckie
-
J. Lechoń, Herostrates
dwudziestolecie międzywojenne
obecne w wierszu symbole romantyczne
obraz Polski wyłaniający się z wiersza
- omówienie wymagań, struktury egzaminu oraz pytań na maturę ustną;
K. Wierzyński, Lewa kieszeń
J. Tuwim, Chrystus miasta, Życie codzienne
M. Pawlikowska-Jasnorzewska,
B. Jasieński, But w butonierce
J. Przyboś, Na kołach,
T. Peiper, Miasto. Masa. Maszyna (fragm.)
- codzienność i sprawy „zwyczajne” jako tematy poetyckie, nowego bohatera (szary człowiek i
tłum),
- fascynacja techniką i przestrzenią wielkomiejską,
- witalność, dynamizm, odrzucenie tradycji i pochwałę cywilizacji, zachwyt nad nowymi
dziedzinami sztuki i nowymi mediami (np. kino, gramofon)
Spór o idee – Stefan Żeromski
„Przedwiośnie”.
6
-
-
Zawsze człowiek... W stronę powieści
psychologicznej – Zofia Nałkowska
„Granica”.
5
-
Natura twórcza i tworząca – czyli
świat poznawany i odczuwany inaczej
– B. Leśmian
2
Forma w życiu człowieka-W.
Gombrowicz, Ferdydurke
6
świat przedstawiony
przestrzeń powieściowa ukazująca polską rzeczywistość
kreacja głównego bohatera: etapy jego dojrzewania i edukacji, przynależność pokoleniową,
rewolucyjny rodowód, sposób widzenia polskiej rzeczywistości (konfrontacja marzeń z
rzeczywistością), wydany przez niego sąd o Polsce
dialogowa konstrukcja III części utworu (zderzenie równorzędnych racji w polemice Cezarego z
Gajowcem i Antonim Lulkiem: niepodległe i silne państwo – radykalna poprawa losu warstw
najuboższych na drodze rewolucji)
zasada kompozycyjna powieści (inwersja czasowa) i jej funkcja (przedstawienie motywów
działania oraz złożoności prawdy o człowieku)
charakterystyka głównego bohatera powieści; różne źródła informacji i relatywność oceny tej
postaci, próbuje dociec o niej prawdy
określa punkt widzenia narratora powieści
prawda w życiu człowieka, relatywizm ocen, istnienie obiektywnych norm moralnych
B. Leśmian, Topielec,
Dusiołek,
- charakter świata wykreowanego w wierszach,
- symboliczny charakter i filozoficzne przesłanie
- związek poezji Leśmiana z filozofią Bergsona (intuicja, pęd życiowy, natura tworząca, jaźń itp.)
-
przedstawienie bohatera, różne jego „ja”, role (formy), jakie zostają mu narzucone
wpływ, jaki na bohatera mają inni ludzie (a więc: w jaki sposób człowiek jest określany przez
(rozdziały: II, III, VI, VII, VIII, IX, X,
XII, XIV
relacje międzyludzkie)
wyjaśnia symboliczny sens kolejnych ucieczek Józia (ocenia, czy możliwe jest uwolnienie się
człowieka od narzucanej mu formy)
KONTEKSTY
malarstwo: karnawał i groteska w sztuce europejskiej, np.:
drzeworyt S. Munstera
B. Bruegel, Walka karnawału z postem
Cz. Miłosz,
O książce
J. Czechowicz, żal
- nastroje lat 30. (rozczarowanie, niepewność, przeczucie katastrofy itp.)
- wskazuje polityczne i społeczne źródła nastrojów katastroficznych, znajduje ich odbicie w
czytanych wierszach i w sztuce (kryzys ekonomiczny, nędza, bezrobocie, narodowe ruchy
faszystowskie, widmo rewolucji, totalitaryzmy itp.)
- portret ludzi swej epoki kreśli poeta (krytyka współczesności)
K. K. Baczyński, Wyroki, Pokolenie
PROPONOWANE KONTEKSTY
K. K. Baczyński,
Pokolenie (rys.)
zdjęcia z klęski wrześniowej i powstania warszawskiego
- charakter przestrzeni ukazanej w wierszach, interpretuje wypełniające ją elementy; *rozpoznaje
jej wizyjność
- wartości (także przeciwstawne) obecne w czytanych utworach
- wiadomości z historii na temat obozów koncentracyjnych
- rzeczywistość obozowa, ludzkie postawy i sposób ich przedstawienia
- wizja obozu opisaną przez Borowskiego
-
Katastrofizm lat 30 – Cz. Miłosz „O
książce”
2
Katastrofa spełniona – K.K.Baczyński
3
Człowiek totalitarny – człowiek
5
„zlagrowany”,
czyli wizja obozu koncentracyjnego T.
Borowski, wybrane opowiadania, np.:
Dzień na Harmenzach,
Proszę państwa do gazu
Ocalenie człowieczeństwa
5
i wewnętrznej wolności - G. HerlingGrudziński, Inny świat
W. Karpiński,
Lustro „Innego świata” (fragm.)
- dokumentalny charakter książki
- zasada kompozycji i sposób prowadzenia narracji
- informacje o Herlingu-Grudzińskim jako więźniu łagrów i wybitnym pisarzu emigracyjnym
- przykłady męczeństwa
Polak patrzy na mury getta i tragedię
narodu żydowskiego - Cz. Miłosz,
Campo di Fiori
1-2
W. Broniewski, Ballady i romanse
- literackie świadectwo Holokaustu
- wiersz Miłosza: kompozycja, ukształtowanie języka artystycznego, funkcja środków
stylistycznych
Walka o godną śmierć - H. Krall,
Zdążyć przed Panem Bogiem
5
-
Człowiek, który ocalał – T. Różewicz
2
Poeta przeciw zniewoleniu - Cz.
Miłosz,
Który skrzywdziłeś,
1
Egzystencjalizm: Syzyf – człowiek
absurdalny - A. Camus, Mit Syzyfa
2
Powieść jako filozoficzna parabola A. Camus, Dżuma
6
Bilans Różewicza
2
faktograficzny charakter książki Krall, kim jest Edelman i jaką rolę odegrał w powstaniu w getcie
warszawskim
płaszczyzny czasowe relacji Edelmana
wybuch powstania w getcie jako walkę o godną śmierć
T. Różewicz,
Matka powieszonych,
Ocalony,
- kontekst historyczny oraz kontekst literacki poznanych wcześniej utworów ukazujących
człowieka i jego system wartości w sytuacji ekstremalnej
- kim jest (w poezji Różewicza) człowiek, który ocalał z katastrofy
- obraz samoświadomości człowieka ocalonego z zagłady
Cz. Miłosz,
Który skrzywdziłeś,
- społeczny, polityczny i etyczny wymiar zbrodni tyrana oraz wskazane w wierszu powinności
poezji i poety
- wiersz Miłosza w kontekście utworów z różnych epok ukazujących władzę tyrana (np. Makbet,
III część Dziadów)
- dlaczego Syzyf jest dla Camusa bohaterem niezwykłym i na czym polega jego heroizm
- dlaczego „trzeba wyobrażać sobie Syzyfa szczęśliwym”
- dlaczego heroizm Syzyfa jest „bezbożny” (dlaczego Camus odrzuca Boga i jak interpretuje
cierpienie Chrystusa)
- świat przedstawiony, wskazując paraboliczny charakter utworu
- opisy Oranu i życia jego mieszkańców w czasie kolejnych etapów rozwoju epidemii,
zauważone zmiany
- bohaterowie utworu, na czym polega ich samotność, odnosi ją do egzystencjalistycznej
koncepcji bytu ludzkiego
T. Różewicz, Strach, Spadanie..., Drewno
- wcześniej poznane (np. Ocalony) i ich kontekst historyczny
- znaczenie dla człowieka ma świadomość istnienia stałych wartości, „góry” i „dołu”, obawa
przed upadkiem moralnym
- różnice znaczeniowe między „upadkiem” a „spadaniem” jako wyznaczniki obrazu człowieka
różnych epok
- motyw „pierwszego upadku” (strącenia zbuntowanych aniołów)
Poezja wobec dylematów egzystencji
2
Za co kochamy Mrożka...- „Tango”
5
S. Grochowiak, Płonąca żyrafa
W. Szymborska, Obmyślam świat, Utopia, *** [Nicość...]
- odnajduje motywy i formy w sztuce, do których nawiązuje wiersz Grochowiaka i tytuł tomu
Menuet z pogrzebaczem
- termin „turpizm” (znaczenie, pochodzenie, *przedstawia związaną z nim polemikę poetów)
- wiersz Grochowiaka w kontekście filozofii egzystencjalizmu
-
Poezja, która ocala - klasycyzm
i harmonia
2
przestrzeń sceniczna dramatu, wygląd, zachowanie i język bohaterów, ukazany w ten sposób
obraz świata
poglądy na kulturę przedstawicieli trzech pokoleń ukazanych w dramacie
motyw buntu pokoleniowego
motyw ślubu
przyczyny klęski Artura
postawa i poglądy Edka, jego rola w dramacie
postawy reprezentowane przez postacie sceniczne (np. Artura, Edka, Eugeniusza, Stomila i
Eleonory)
L. Staff, Harmonia,
Bonaccia
J. Tuwim, Zmęczenie
- nastrój i tworzące go środki poetyckie
- budowa wersyfikacyjno-składniową utworów, słownictwo, środki stylistyczne, ich związek z
klasycznym wzorcem poezji
- Staff jako twórca nurtu klasycznego i klasyka poezji polskiej
Poeta w świecie kultury i historii – Cz. 4
Miłosz, Z. Herbert
Cz. Miłosz,
Przedmieście,
Świat (poema naiwne): Wiara, Miłość, Zaklęcie,
Z. Herbert, Tamaryszek,
Powrót prokonsula,
Przesłanie Pana Cogito
- kim jest podmiot liryczny czytanych wierszy i jakie są jego relacje z autorem (z tej perspektywy
ocenia przedstawione w wierszach poglądy)
- liryka roli, monolog „persony” lirycznej;
- oszczędność formy poetyckiej w wierszach Miłosza i jej funkcja
Białoszewski – poeta „osobny”.
Donosy rzeczywistości
2
Spotkania z Bogiem – J. Twardowski,
A. Kamieńska
2
Przygoda z wolnością – młoda
literatura przełomu lat 80. i 90
2
M. Białoszewski, Szare eminencje zachwytu, Sprawdzone sobą, Obierzyny (2),
- świat poetycki wierszy (przestrzeń, ludzi, przedmioty, działania będące przedmiotem namysłu i
poetyckiego opisu)
- dlaczego poezję Białoszewskiego zalicza się do nurtu lingwistycznego
- informacje o życiu i twórczości Białoszewskiego, w tym również o jego poszukiwaniach
teatralnych, Teatrze Osobnym itp. (zakres wiadomości z podręcznika, w tym fragment
wspomnień Sobolewskiej)
J. Twardowski, za szybko, samotność, przezroczystość, szukam
oraz wybór wierszy innych autorów XX w., np.:
A. Kamieńska, Odejście Hioba
- jakie treści i przeżycia zawiera współczesna „poezja wiary” (świadectwo osobistych spotkań z
Bogiem, ukazywanie obecności tego, co nadprzyrodzone, poczucie sensu istnienia itp.
- relacje między nadawcą (ja) i adresatem monologu lirycznego (Ty – Bóg) w czytanych
wierszach
- literackie (stylistyczne) sposoby ukazania sfery sacrum
M. Świetlicki, Dla Jana Polkowskiego, Przed wyborami, Tym razem odbędzie się bez ofiar
- wpisana w wiersze postawę wobec rzeczywistości, obowiązków społecznych i obywatelskich
itp., wyjaśnia, na czym polegał ich bunt wobec obowiązujących kanonów
- portret człowieka ponowoczesnego ukazany w wierszach Świetlickiego, jego stosunek do
obowiązków obywatelskich, świąt narodowych itp.
- Czym jest „poezja niewolników”, o której mowa w wierszu Świetlickiego, o jaki rodzaj niewoli
chodzi
- zagadnienia literackie i kulturowe omówione w klasie III
-
Powtórzenie i zebranie materiału klasy 2
III