Układ rozrodczy i rozmnażanie - BEZ
Transkrypt
Układ rozrodczy i rozmnażanie - BEZ
Układ moczowo-płciowy wyższych kręgowców (w tym człowieka) składa się z dwóch części: układu moczowego i układu płciowego. Układ moczowy- jest to układ, który ułatwia nam wydalanie zbędnych substancji z organizmu, np. mocznika, soli mineralnych. Jego elementem jest nerka, w której znajdują się kłębuszki nerkowe i torebka Bowmana oraz rdzeń nerkowy. W kłębuszkach powstaje mocz pierwotny wydalany później przez moczowody, pęcherz i cewkę. U człowieka dobowy przepływ moczu pierwotnego przez nerki wynosi średnio 170 l, z czego (w wyniku przesączania i filtrowania w nerkach) wydalane jest średnio 1,5 l. Narządy układu moczowego: - Nerka - narząd stanowiący najistotniejszą część układu wydalniczego większości zwierząt (głównie stałocieplnych). Nerki są narządem parzystym, którego kształt przypomina ziarno fasoli, koloru ciemnoczerwonego. Moczowód - część układu moczowego. Moczowody to parzyste przewody biegnące z miednicze nerkowych do pęcherza moczowego.U człowieka ich długość wynosi około 24-36 cm. Pęcherz moczowy jest zbiornikiem moczu. Mocz spływa do pęcherza stale, odpływa zaś z niego okresowo przez cewkę moczową. Pojemność pęcherza moczowego wynosi około 250-500 ml, ale może on jednak rozciągnąć się do objętości 1000-1500 ml. W ciężkich chorobach, np. w durze brzusznym, przy zatrzymaniu moczu pojemność pęcherza może osiągnąć 3-4 litry. Cewka moczowa– końcowa część układu moczowego wyprowadzająca mocz na zewnątrz. Jest to przewód rozpoczynający się na dnie pęcherza moczowego ujściem wewnętrznym cewki, a kończący ujściem zewnętrznym u mężczyzn na końcu żołędzi prącia, u kobiet na brodawce cewkowej położonej w przedsionku pochwy. Układ płciowy: Narządy płciowe dzielą się na wewnętrzne i zewnętrzne. Wewnętrznymi narządami płciowymi mężczyzny są:- jądra – najądrza – nasieniowody - pęcherzyki nasienne gruczoł krokowy Do narządów zewnętrznych należą: - prącie – moszna. Jądra są gruczołami płciowymi męskimi, w których powstają plemniki, czyli komórki płciowe. Jądro bezpośrednio okrywa gruba torebka łącznotkankowa zwana błoną białawą, od której odchodzą w głąb przegródki, dzielące miąższ jądra na zraziki. Moszna Worek mosznowy powstaje przez wypuklenie wszystkich warstw przednio-dolnej ściany jamy brzusznej. W toku rozwoju zarodka ludzkiego jądra opuszczają się w dół i przez kanał pachwinowy wchodzą do moszny. Najądrze (epididymis) pokrywa cały tylny brzeg jądra. Składa się ono z licznych pokręconych przewodzików, połączonych u górnego bieguna jądra z przewodzikami wyprowadzającymi jądra, a u bieguna dolnego przechodzących w nasieniowód. Nasieniowód jest przewodem o długości ok. 50 cm. Początkowo biegnie poza najądrzem, dalej wchodzi do kanału pochwowego jako część składowa powrózka nasiennego w którym oprócz nasieniowodu znajdują się tętnice, żyły, nerwy, naczynia limfatyczne oraz część osłonek przechodzących z przedniej ściany brzucha. Pęcherzyki nasienne) są narządami parzystymi o kształcie wydłużonym woreczków leżących między pęcherzem moczowym a odbytnicą. Dolny koniec pęcherzyka tworzy przewód łączący się pod kątem z nasieniowodem. Powstaje wspólny przewód zwany przewodem wyrostkowym. Prącie -Zbudowane jest z dwóch ciał jamistych prącia i nieparzystego ciała gąbczastego prącia. Mają one utkanie beleczkowate. W prąciu odróżniamy nasadę i część ruchową. Nasada prącia łączy się odnogami ciał jamistych jamistych kośćmi łonowymi. Narządy płciowe żeńskie: Do narządów płciowych wewnętrznych należą: - jajniki – jajowody – macic - pochwa Do narządów płciowych zewnętrznych należą srom niewieści. Z wyjątkiem dolnego odcinka pochwy, narządy wewnętrzne pokrywa podwójny fałd otrzewnej, bo obu stronach przyczepiający się do ścian miednicy małej i noszący nazwę więzadła szerokiego macicy. bez-nauki.pl - ściągi, opracowania, testy... Jajnik jest parzystym gruczołem płciowym żeńskim o kształcie jajowatym, wielkości 3cm X 2cm X 1cm, i wadze 5-2 g. Jajnik leży przy bocznych ścianach miednicy małej na tylnej powierzchni więzadła szerokiego macicy. Więzadło jajnika właściwe łączy biegun dolny gruczołu z macicą, a koniec góry leży przy ujściu brzusznym jajowodu. Jajowód jest przewodem parzystym, biegnącym w więzadle szerokim od okolicy końca jajowodowego jajnika do górno- bocznego kąta macicy. Długość jego wynosi ok. 12cm. Przewodem tym jajo dostaje się do macicy. Macica jest narządem nieparzystym. Kształtem podobna jest do spłaszczonej gruszki. Położona jest w miednicy małej między pęcherzem moczowym a odbytnicą. Uwypuklona górna część nosi nazwę dna, które ku dołowi przechodzi trzon, a niżej w szyjkę, w której odróżniamy część nadpochwową i część pochwową szyjki, wpuklającą się do pochwy. Pochwa ma kształt spłaszczonej cewki, która łączy ujście macicy z przedsionkiem pochwy. Rozciągliwe ściany umożliwiają znaczne zwiększenie jej i długości, co uwidacznia się przy porodzie. Ku przodowi od pochwy leżą pęcherz i cewka moczowa., ku tyłowi – odbytnica. Zapłodnienie- Proces, który zachodzi po ejakulacji, gdy plemniki docierają do komórki jajowej w jajowodzie. Tylko jeden plemnik przebija wewnętrzną osłonę komórki jajowej (warstwę przejrzysta), a jego jądro komórkowe łączy się z jądrem komórkowym komórki jajowej. W ten sposób powstaje pierwsza komórka dziecka zwana zygotą. Przemieszcza się ona w stronę macicy podlegając w tym czasie licznym podziałom. Uformowana w ich wyniku kulista grupa komórek osadza się następnie w ścianie macicy. Nazywamy to implantacją. Od tego momentu nowe komórki nazywamy embrionem. Budowa plemnika: a) główka, b) witka, c) jądro komórkowe, d) akrosom, e) wstawka z włóknem osiowym zawierająca mitochondria. Cykl miesiączkowy trwa najczęściej 28 dni (nie powinien trwać dłużej 35 dni i krócej niż 25 dni). W każdym cyklu miesiączkowym występują w całym organizmie kobiety, a szczególnie w błonie śluzowej macicy, charakterystyczne zmiany, które można podzielić na cztery fazy: 1. faza wzrostu (proliferacji), 2. faza owulacji (jajeczkowania), 3. faza wydzielnicza, 4. faza krwawienia miesiączkowego. Przekwitanie (klimakterium) i menopauza Przekwitanie () jest okresem przejściowym między dojrzałością płciową a starością. Przekwitanie spowodowane jest stopniowym wygasaniem prawidłowej czynności jajników, co objawia się zaniknięciem dwufazowości cyklu (cykle bezowulacyjne), zaburzeniami cyklu miesiączkowego, aż do ustania miesiączkowania. Ostatnia miesiączka nazywana jest menopauzą. Menopauza nie jest jednak równoznaczna z początkiem przekwitania, które rozpoczyna się około 6 lat przed menopauzą. Wystąpienie menopauzy często poprzedza okres nieregularnie powtarzających się miesiączek. Tylko to krwawienie miesiączkowe można uznać za menopauzę, po którym występuje co najmniej 6-miesięczna przerwa w krwawieniu. bez-nauki.pl - ściągi, opracowania, testy...