Wirtschaftsstruktur der Euroregionen - EUROJOB
Transkrypt
Wirtschaftsstruktur der Euroregionen - EUROJOB
Struktura gospodarcza euroregionów Najważniejszą gałąź gospodarki na terenie euroregionów Pro Europa Viadrina (EPEV) i Sprewa-NysaBóbr (ESNB) stanowi sektor usług. Zróżnicowana struktura gospodarcza znajduje się pod dużym wpływem małych i średnich przedsiębiorstw. Do najważniejszych gałęzi gospodarki Euroregionu Pro Europa Viadrina należą: - rolnictwo i leśnictwo, - rybactwo, - działalność produkcyjna (łącznie z budownictwem i przetwórstwem), - sektor usług. Na terenie EPEV wszystkie obszary działalności wykazały pozytywne trendy. W regionie istnieje ok. 55.000 firm. W porównaniu z rokiem 2005 oznacza to wzrost o 6,63%. Również liczba osób zatrudnionych objętych obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym wzrosła o 5,29%, a PKB o ok. 8,5%. Potencjał dalszego rozwoju euroregionu eksperci dostrzegają szczególnie w branży logistycznej, opiece zdrowotnej, energetyce odnawialnej, usługach, turystyce oraz w edukacji i kształceniu ustawicznymi. Większość zatrudnionych, zarówno w polskiej jak i w niemieckiej części Euroregionu Sprewa-NysaBóbr, pracuje w sektorze usług. Po stronie niemieckiej struktura gospodarcza nie jest jednorodna. Podczas gdy w Cottbus przeważa sektor usług, to na terenie powiatu Spree-Neiße, ze względu na dużą rolę górnictwa i energetyki, największe znaczenie ma działalność produkcyjna. W polskiej części euroregionu najważniejszą rolę odgrywają rolnictwo i leśnictwo. Rozwój gospodarczy regionu cechuje się przyrostem PKB. Największa ilość zatrudnionych objętych obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym w niemieckiej części euroregionu pracuje w następujących dziedzinach: - administracja publiczna (10.834 zatrudnionych), - handel, remont i naprawa pojazdów mechanicznych i artykułów użytkowych (9.054 zatrudnionych), - działalność przetwórcza (8.081 zatrudnionych) – przede wszystkim wydobycie węgla brunatnego. Dzięki położeniu euroregionu przy ważnych międzyregionalnych szlakach komunikacyjnych (przede wszystkim autostrady A15 i A18) w przyszłości dalej rozwijać się mogą branże logistyczna i transportowaii. Rynek pracy Wschodnioniemiecki rynek pracy dotknięty był przez długie lata wysokim bezrobociem i niskimi wskaźnikami zatrudnienia. Od połowy lat dwutysięcznych daje się jednak zaobserwować pozytywny zwrot tendencji. I tak bezrobocie we wschodniej części Niemiec spadło pomiędzy rokiem 2005 i 2013 o 46,1% (w zachodnich Niemczech o 35,9%), a zatrudnienie objęte obowiązkiem ubezpieczenia społecznego wzrosło w tym samym okresie o 10,7%. Trend ten zaznaczył się oczywiście również w niemieckich częściach euroregionów Pro Europa Viadrina i Sprewa-Nysa-Bóbr. Jednak pomimo tego, że liczba osób bez zatrudnienia w ujęciu ogólnym stale spada, na terenie euroregionów brakuje osób zdolnych i chętnych do podjęcia pracy, a zwłaszcza pracowników wykwalifikowanych. iii Liczba bezrobotnych, przeciętne roczne w procentach . Powiat / Miasto Märkisch-Oderland Oder-Spree Frankfurt (Oder) Spree-Neiße Cottbus 2010 11,5 10,8 13,7 11,5 12,7 2011 11,0 10,1 13,7 10,6 12,9 2012 10,1 9,3 14,1 10,1 12,1 2013 9,8 9,0 14,3 10,4 11,8 Tym samym liczby dla niemieckich części euroregionów wyglądają w następujący sposób: Region (część niemiecka) Pro Europa Viadrina Sprewa-Nysa-Bóbr 2010 12 12,1 2011 11,6 11,8 2012 11,2 11,1 2013 11 11,1 Również w polskiej części Euroregionu Pro Europa Viadrina zmniejszyła się liczba osób bez zatrudnienia. Podczas gdy w latach 2000 i 2005 liczba ta wzrosła do 31.000 osób, to w roku 2010 było to już tylko ok. 21.000 osóbiv. W przeciwieństwie do tego w polskiej części Euroregionu Sprewa-NysaBóbr wskaźnik bezrobocia w ostatnich latach wzrósł i ustabilizował się na bardzo wysokim poziomie (17,8% na koniec roku 2010)v. Pomimo pozytywnych tendencji wskaźnik bezrobocia w kraju związkowym Brandenburgia jest ciągle jeszcze wyższy niż w tzw. starych krajach związkowych. Rozwój i warunki panujące na rynku pracy podlegają tu wpływowi różnych czynników. Obok spadku liczby ludności spowodowanego emigracją z regionu i niekorzystnego stosunku liczby zgonów do urodzin duży wpływ na rynek pracy ma zmiana struktury wiekowej ludności. I tak prognozy przewidują, że w roku 2030 więcej niż co trzeci mieszkaniec Brandenburgii znajdować się będzie w wieku emerytalnym (w roku 2010 co piąty). Liczba osób powyżej 65-go roku życia będzie wyższa o 50% niż w roku 2010vi. Tendencje te prowadzą do tego, że wg prognoz liczba osób w wieku produkcyjnym (pomiędzy 15 i 65 rokiem życia) w całej Brandenburgii spadnie do roku 2030 o 460.000 (28%), a w niemieckich częściach euroregionów nawet o więcej niż jedną trzecią (powiat Märkisch-Oderland: -30,2%; powiat OderSpree: -35,5%; miasto Frankfurt: -29,5%; miasto Cottbus: -21,2%; powiat Spree-Neiße: -44,7%)vii. Wschodniobrandenburskim przedsiębiorstwom coraz trudniej będzie w przyszłości zastąpić odchodzących pracowników. Przedsiębiorstwa, o ile chcą utrzymać swoją konkurencyjność, będą więc musiały poświęcać coraz więcej uwagi problemowi zaspokojenia popytu na pracowników wykwalifikowanych. Dla młodszej części mieszkańców euroregionów Pro Europa Viadrina i Sprewa-Nysa-Bóbr oznacza to jednakże znacznie lepsze szanse na dobrą ofertę edukacji i pracy na atrakcyjnych warunkach. Rozwój gospodarczy i deficyt pracowników wykwalifikowanych Obok czynników demograficznych duże znaczenie dla aktualnej sytuacji na rynku pracy ma również rozwój gospodarczy. Po kryzysie gospodarczym z roku 2009 pojawia się dla Niemiec pozytywna sytuacja koniunkturalna i dobre perspektywy. Te pozytywne tendencje dają się w zmniejszonym wymiarze zanotować również w gospodarce Brandenburgii i na regionalnym ryku pracy. Przemiany w strukturze gospodarki i trendy demograficzne niosą ze sobą zwiększone zapotrzebowanie na pracowników wykwalifikowanych. Już dziś przedsiębiorcy w niektórych branżach muszą walczyć o dobrze wykształconych młodych pracowników. Opracowanie wykonane dla regionu Berlina i Brandenburgii prognozuje wzrost zapotrzebowania na pracowników wykwalifikowanych. Oczekuje się, że do roku 2015 może pozostać nieobsadzonych 270.000 miejsc pracy, a do roku 2030 może ich być nawet do 460.000. Jako przyczynę tego zjawiska eksperci podają obok braku pracowników również brak odpowiednich kwalifikacji, jeżeli nie zrobi się nic aby temu zapobiec. Tym samym każda dobrze wykształcona osoba ma wystarczające szanse na brandenburskim rynku pracy. Już dziś nie ma wystarczająco wielu młodych wykwalifikowanych pracowników, zwłaszcza w zawodach powiązanych z matematyką, informatyką, naukami przyrodniczymi i techniką. Ale również w służbie zdrowia i opiece oraz w rzemiośle brakuje personelu. W najbliższej przyszłości pracodawcy z regionu będą konkurować o wykwalifikowanych pracobiorców w coraz ostrzejszy sposób. Warunkiem zdobycia dobrej pracy będzie jednak, tak jak dotychczas, dobre wykształcenie. Według prognoz brandenburskiego Ministerstwa Pracy bezrobocie będzie w przyszłości problemem tylko dla osób, które nie ukończyły żadnej szkoły i/lub posiadają słabe wykształcenieviii. Czynniki demograficzne i gospodarcze w coraz większym stopniu powodują wzrost zapotrzebowania na pracowników wykwalifikowanych z kraju i zagranicy, a z drugiej strony poprawiają możliwości znalezienia dobrej pracy i zrobienia interesującej kariery. Wzrost można zaobserwować w niemal wszystkich gałęziach gospodarki. Szczególnie w przemyśle elektronicznym i spożywczym, w usługach związanych z branżą informatyczną, w opiece zdrowotnej i socjalnej oraz w transporcie i logistyce daje się odnotować wyraźny wzrost. Na terenie Brandenburgii szczególnie poszukiwani są przedstawiciele następujących zawodów: - w działalności gospodarczej: • inżynierowie elektrycy • elektroinstalatorzy • mechanicy lotniczy - w opiece zdrowotnej i socjalnej: • lekarze • pielęgniarki • wychowawcy • opiekunowie osób starszych ix Zrozumieć transgraniczną mobilność na rynku pracy jako szansę Eksperci widzą szansę dalszego rozwoju euroregionów Pro Europa Viadrina i Sprewa-Nysa-Bóbr w transgranicznej kooperacji oferentów i tworzeniu wspólnych ofert. Już od 1 maja 2011 obowiązuje pełna swoboda zatrudnienia w Niemczech dla obywateli Polski i siedmiu innych państw członkowskich UE. Pracobiorcy z sąsiedniego kraju nie potrzebują już zezwolenia na pracę i mogą pracować w Niemczech bez ograniczeń. Według brandenburskiego Ministra Pracy Güntera Baaske: „Wspólny rynek pracy oferuje duże szanse <...> Brandenburgia i Lubuskie mają wiele podobieństw, czy to w rozdrobnionej strukturze gospodarczej, czy to we wskaźnikach zatrudnienia i bezrobocia, czy też w konieczności dalszego podwyższania wskaźnika zatrudnienia kobiet. Zwłaszcza w obszarze zapewnienia podaży pracowników wykwalifikowanych możemy wspólnie wiele osiągnąć. <…> Nie chcemy sobie wzajemnie podbierać pracowników wykwalifikowanych, ale prowadzić wymianę i rozwijać wspólny rynek pracy. Obie strony mają swoje zalety. Również coraz więcej obywateli Brandenburgii pracuje w Polsce. Jednocześnie nasi sąsiedzi przeprowadzają się do nas i np. w północno-wschodniej części regionu Uckermark znajdują nowy dom. Mieszkają tutaj i ożywiają wyludnione miejscowości <…> bo mieszkanie po tej stronie Odry jest często tańsze niż w miejscu pracy“x. W związku z tym coraz większe znaczenie zdobywają skuteczne działania informacyjne, np. na temat uznawalności wykształcenia zdobytego za granicą i obowiązujących tam standardów kształcenia. Do tego typu działań informacyjnych zespół projektu EUROJOB-Viadrina przywiązuje szczególną uwagę. Rynek edukacji Kształcenie zawodowe w Niemczech W kształceniu zawodowym w Niemczech rozróżnia się naukę zawodu w systemie szkolnym i w systemie dualnym. Przeważa przy tym prowadzona w zakładach pracy nauka zawodu w systemie dualnym, którą objętych jest około 80% osób uczących się zawodu. Około połowy młodocianych należących do jednego rocznika kończy w Niemczech trwającą w zależności od wybranego zawodu dwa lub trzy lata (rzadziej trzy i pół roku) naukę zawodu w systemie dualnym. Ta forma kształcenia określana jest mianem systemu dualnego, gdyż nauka odbywa się w dwóch miejscach – w szkolącym zakładzie pracy i w szkole zawodowejxi. Dzięki swojej bliskości do praktyki nauka zawodu w systemie dualnym cieszy się dobrą reputacją. W systemie dualnym prowadzona jest nauka przede wszystkim zawodów związanych z działalnością produkcyjną. Aby można było rozpocząć naukę zawodu, należy mieć zaliczony obowiązek szkolny. Poza tym w systemie dualnym nie istnieją żadne inne formalne warunki przyjęcia – nauka zawodu w systemie dualnym jest dostępna dla wszystkich. Nauka zwodu w systemie szkolnym obejmuje w 90% zawody ze sfery usługowej. W przeciwieństwie do systemu dualnego od kandydatów wymagane jest ukończenie średniego poziomu wykształcenia (wg klasyfikacji niemieckiej). Na terenie Berlina i Brandenburgii oferowane są obecnie możliwości kształcenia w ponad trzystu zawodach. Instytucjami prowadzącymi kształcenie zawodowe są szkoły zawodowe różnego typu (Berufsschulen, Berufsfachschulen, Fachoberschulen, Fachschulen) oraz gimnazja zawodowe (berufliche Gymnasien). Więcej na temat poszczególnych rodzajów szkół można dowiedzieć się tutajxii. Kształcenie zawodowe w Polsce Podstawą podjęcia kształcenia zawodowego w Polsce jest ukończenie trzyletniego gimnazjum poprzedzonego sześcioletnią szkołą podstawową. W kształceniu zawodowym występuje zarówno pełnowymiarowy system szkolny jak i system dualny. Tylko około 10% młodzieży jednego rocznika decyduje się na kształcenie zawodowe systemie dualnym, a prawie 40% podejmuje naukę zawodu w pełnowymiarowym systemie szkolnymxiii. W Polsce możliwe są następujące opcje nauki zawodu: Kształcenie w zasadniczych szkołach zawodowych trwające 2 do 3 lat. Po ich ukończeniu absolwenci mają możliwość podjęcia nauki w uzupełniających liceach lub technikach, w których zdają egzamin dojrzałości uprawniający do podjęcia nauki w szkołach wyższych. Nauka zawodu w systemie dualnym trwająca 2 do 3 lat. Kształcenie w czteroletnich technikach, w których równolegle z tytułem zawodowym zdobywa się wykształcenie średnie (egzamin dojrzałości) uprawniające do podjęcia nauki w szkołach wyższych. Trzyletnie kształcenie w technikach uzupełniających, które przeznaczone są dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych. Kształcenie w trwających od roku do 2,5 lat szkołach policealnych, w których absolwenci szkół ponadgimnazjalnych (z wyjątkiem zasadniczych szkół zawodowych) mają możliwość zdobycia kwalifikacji zawodowych na poziomie odpowiadającym kwalifikacjom robotnika lub pracownika wykwalifikowanego (szkoły roczne) lub technika (szkoły dwu i dwuipółletnie). Po zdobyciu tytułu zawodowego i odpowiedniego doświadczenia w zawodzie absolwenci szkół zawodowych mają możliwość przystąpienia do egzaminu mistrzowskiegoxiv. Rynek edukacji i kształcenia zawodowego w Brandenburgii i euroregionach Dobre, zdobyte w warunkach zbliżonych do praktyki wykształcenie zawodowe jest warunkiem sukcesu w życiu zawodowym. Przedsiębiorstwa ze swojej strony również potrzebują dobrze wykształconych pracowników, aby utrzymać swoją konkurencyjność na rynku. Obecnie w Brandenburgii o miejsca nauki zawodu w zakładach pracy ubiega się więcej uczennic i uczniów, niż takich miejsc istniejexv. I tak w roku 2011 na 100 kandydatów przypadało tylko 79 miejsc nauki zawodu w zakładach pracyxvi. Ale w najbliższych latach sytuacja ta gwałtownie się odwróci. W wyniku wysokiego spadku liczby urodzeń w latach dziewięćdziesiątych i emigracji młodych ludzi z regionu skutki dla rynku edukacji będą widoczne w szczególnie wyraźny sposób. W ostatnich dziesięciu latach liczba absolwentów szkół spadła np. w Brandenburgii o więcej niż połowęxvii. Począwszy od roku szkolnego 2011/2012 zakłady pracy odczuwają to szczególnie mocno podczas obsadzania wolnych miejsc nauki zawodu w systemie dualnym. Pozostają one nieobsadzone, podczas gdy jednocześnie w innych regionach i branżach kandydaci nie mogą znaleźć miejsca nauki. Temu problemowi próbują przeciwdziałać działający przy izbach przemysłowo-handlowych i innych organizacjach gospodarczych doradcy ds. kształcenia zawodowego. W roku 2011 niezależni doradcy ds. kształcenia zawodowego pośredniczyli przy obsadzeniu ponad 1.800 miejsc nauki zawodu w zakładach pracyxviii. Na terenie Brandenburgii uprawnienia do prowadzenia praktycznej nauki zawodu posiada około 57% zakładów pracy. Jednakże tylko 38% prowadziło w roku 2012 naukę zawodu, podczas gry w roku poprzednim było ich jeszcze 42%. Ze względu na deficyt pracowników wykwalifikowanych wzrastają jednak jednocześnie wskaźniki późniejszego zatrudnienia absolwentów przez zakłady szkolące. I tak w roku 2012 przez zakłady szkolące po ukończeniu nauki zostało zatrudnionych około 62% absolwentów (2011: 57%). Jest to wartość najwyższa od początku gromadzenia danych w roku 1996, a tendencja wygląda w dalszym ciągu pozytywnie. W niektórych branżach prawdopodobieństwo późniejszego zatrudnienia przez szkolący zakład pracy jest wyższe niż w innych. Szczególnie wysokie szanse istnieją w działalności finansowej i ubezpieczeniowej, w rolnictwie i leśnictwie, w administracji publicznej oraz działalności przetwórczej. W tych dwóch ostatnich zatrudnienie w macierzystych zakładach szkolących znalazło więcej niż trzy czwarte absolwentówxix. Nauka zawodu w systemie szkolnym jest oferowana na terenie niemieckiej części Euroregionu Pro Europa Viadrina (EPEV) przez dwa technika zawodowe (Berufsfachschulen), osiem szkół zawodowych szczebla wyższego (Fachoberschulen), trzy zawodowe szkoły specjalistyczne (Fachschulen), trzy gimnazja zawodowe (beruflichen Gymnasien) i 22 szkoły średnie (Oberschulen). Poza szkołami średnimi (Oberschulen) wszystkie szkoły są zintegrowane z czterema zespołami szkół średnich (Oberstufenzentren). Nauka zawodu w systemie dualnym jest oferowana w najróżniejszych dziedzinach. Formy te są elastyczne i ukierunkowane na wymagania regionalnej gospodarki. Zespoły szkół średnich w niemieckiej części EPEV oferują naukę zawodów w następujących grupach zawodowych: - opieka socjalna, - żywienie i gospodarstwo domowe, - technika, - ekonomia i administracja, - gospodarka rolna. Oferty zespołów szkół średnich są zorientowane na wymagania lokalnych przedsiębiorstw. I tak np. część teoretyczna nauki zawodu mechanik przemysłowy (niem. Industriemechaniker) oferowana jest przez zespół szkół w Eisenhüttenstadt (siedziba firmy ArcelorMittal), natomiast mechanik procesowy w specjalności technika tworzyw sztucznych i kauczuku (niem. Verfahrensmechaniker für Kunststoffund Kautschuktechnik) w Fürstenwalde (siedziba Dunlop Goodyear GmbH). Również niemiecko-polskie formy kooperacji odnoszą się do najważniejszych działów gospodarki regionu. W zakresie kształcenia zawodowego i ustawicznego oraz zapewnienia podaży pracowników wykwalifikowanych podjęto tu liczne działania. I tak w ramach wspieranych przez UE projektów zainicjowano wspólne kształcenie mechatroników w ramach pilotowego projektu „TRANS-TRONIK“, czy też transgraniczne kształcenie w dziedzinie gastronomii realizowane w miastach Gorzów Wielkopolski i Frankfurt nad Odrą. W celu ułatwienia przejścia ze szkoły podstawowej do nauki zawodu oferowane są różne instrumenty całościowej orientacji zawodowej, w których realizację zaangażowani są najważniejsi uczestnicy rynku edukacji zawodowej, jak np. Agencja ds. Pracy (Agentur für Arbeit), ministerstwa i izby gospodarcze. Należałoby tu wymienić działania Federalnego Ministerstwa Edukacji i Badań Naukowych („Bildungsketten-Initiative“, „Perspektive Berufsabschluss“, projekty z serii „Jobstarter“), działania Kraju Związkowego Brandenburgia („Initiative Oberschule“ i cykl projektów „Praxislernen“) oraz działania doradcze izb przemysłowo-handlowych i rzemieślniczych. Ponadto oferowane są targi dla absolwentów, jak np. Targi Vocatium we Frankfurcie nad Odrąxx. W niemieckiej części Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr (ESNB), tak jak na terenie całej Brandenburgii, sieć infrastruktury szkolnej w wyniku zmian demograficznych uległa przerzedzeniu. Spadła zarówno liczba szkół ogólnokształcących i zawodowych, jak i uczniów. W latach 2007-2010 liczba szkół ogólnokształcących spadła o 3,9%, a uczniów o 10,2%. Jednocześnie ilość szkół prowadzących kształcenie zawodowe spadła z pięciu do czterech, a liczba uczniów w tych szkołach uległa obniżeniu o 24,1%xxi. Również w polskiej części Euroregionu SNB liczba szkół prowadzących kształcenie zawodowe w latach 2007-2010 spadła (z 86 do 80). Pomimo tego liczba uczniów w tych szkołach wzrosła z 14.281 do 15.125 (szkoły: -7%, uczniowie: +6%). Dane na temat szkół ogólnokształcących w polskiej części euroregionu wykazują tendencję negatywną. Liczba szkół spadła o 37%, a uczniów 30%xxii. Zespoły szkół średnich w niemieckiej części euroregionu oferują np. naukę zawodów w następujących grupach zawodowych: - handel i marketing dialogowy, - żywienie, kosmetyka i opieka zdrowotna, - mechatronika, informatyka i elektrotechnika, - technika ochrony środowiska i technika przemysłu tekstylnego, - mechanika przemysłowa, oraz wiele innych. Na terenie Euroregionu SNB swoje siedziby mają dwa uniwersytety: Uniwersytet Zielonogórski i Brandenburski Uniwersytet Techniczny (Brandenburgische Technische Universität, BTU) w Cottbus. Inne szkoły wyższe w euroregionie to: Łużycka Szkoła Wyższa (Hochschule Lausitz) w Cottbus po stronie niemieckiej oraz Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Sulechowie, Zachodnia Wyższa Szkoła Handlu i Finansów Międzynarodowych w Zielonej Górze i Łużycka Wyższa Szkoła Humanistyczna w Żarach po stronie polskiej. Uniwersytet Zielonogórski oferuje swoim studentom kierunki techniczne, w szczególności w takich dziedzinach jak ochrona środowiska, budownictwo, elektrotechnika i budowa maszyn oraz kierunki humanistyczne i związane z administracjąxxiii. Brandenburski Uniwersytet Techniczny w Cottbus z liczbą około 6.000 studiujących (6% wszystkich studiujących w Brandenburgii) jest jedyną techniczną szkołą wyższą na terenie kraju związkowego. Działająca na terenie dwóch miast, Cottbus i Senftenberg, Łużycka Szkoła Wyższa jest największą wyższą szkołą zawodową w Brandenburgii, która oferuje studia inżynierskiexxiv. Na terenie Euroregionu SNB istnieje wiele instytucji, które zajmują się transferem technologii i badaniami naukowymi: - - - Centrum Technologii Energetycznych Brandenburgii (Zentrum für Energietechnologie Brandenburg, CEBra), które zajmuje się interdyscyplinarnymi badaniami w dziedzinie techniki i energetyki. Firma Panta Rhei GmbH – interdyscyplinarny instytut badawczy zajmujący się materiałami do konstrukcji lekkich. Laboratorium Joint Lab – wspólna instytucja badawcza firmy Innovations for High Performance Microelectronics GmbH z Frankfurtu nad Odrą i Brandenburskiego Uniwersytetu Technicznego z Cottbus. Celem działalności Joint Lab jest stworzenie naukowych podstaw w rozwojowych dziedzinach elektroniki półprzewodników. Dwa Centra Technologiczne w Kolkwitz i Guben. Park Technologiczno-Przemysłowy w Cottbus. Również w polskiej części euroregionu istnieją instytucje badawcze, które wnoszą ważny wkład w rozwój innowacyjności w regionie: - Park Naukowo-Technologiczny i Centrum Przedsiębiorczości i Transferu Technologii w Zielonej Górze. Przy Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Sulechowie działają dwie jednostki: Centrum Energetyki Odnawialnej i Lubuski Ośrodek Innowacji i Wdrożeń Agrotechnicznych. Park Naukowo-Technologiczny w Nowej Soli. Ponadto w Zielonej Górze istnieje jeszcze Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Metrologii Elektrycznej „Metrol“. Instytucje te mają za zadanie rozwijać i wspierać współpracę świata nauki z gospodarką. W tym celu realizowane są szkolenia oraz projekty z zakresu nowych technologiixxv. W międzyczasie w brandenburskich częściach euroregionów powstały inicjatywy mające na celu w szczególności podniesienie zainteresowania i poziomu uczniów w dziedzinach związanych z matematyką, informatyką, techniką i naukami przyrodniczymi. Przykładem takiego projektu jest „Dom małych badaczy” („Haus der kleinen Forscher“), którym na terenie Brandenburgii Wschodniej opiekuje się Izba Przemysłowo-Handlowa. W ramach tego projektu podstawy zrozumienia nauk przyrodniczych są przekazywane dzieciom już w przedszkolach, a jednocześnie wspiera się współpracę gospodarki z przedszkolami. i Entwicklungs- und Handlungskonzept der Euroregion PRO EUROPA VIADRINA, 2014 http://www.euroregionviadrina.de/cms/upload/EHK_2014_-_2020_deutsche_Printfassung_-_Download.pdf (02.06.2014), S. 25-27 ii Grenzüberschreitendes Entwicklungs- und Handlungskonzept der Euroregion Spree-Neiße-Bober 2014-2020. http://www.euroregion-snb.de/de/3xcms/config/uploads/dkat6mit121.pdf (03.06.2014), S. 34, S. 54 iii Arbeitslosenquoten nach Jahresdurchschnitt 2013 -Länder und Kreisehttp://www.pub.arbeitsagentur.de/hst/services/statistik/000000/html/start/karten/aloq_kreis_jahr.html(02.0 6.2014) iv Entwicklungs- und Handlungskonzept der Euroregion PRO EUROPA VIADRINA, 2014 http://www.euroregionviadrina.de/cms/upload/EHK_2014_-_2020_deutsche_Printfassung_-_Download.pdf (02.06.2014) v Grenzüberschreitendes Entwicklungs- und Handlungskonzept der Euroregion Spree-Neiße-Bober 2014-2020. http://www.euroregion-snb.de/de/3xcms/config/uploads/dkat6mit121.pdf, s. 29 (03.06.2014) vi Bericht über den Arbeitsmarkt des Landes Brandenburg 2011/2012. http://www.esf.brandenburg.de/media_fast/667/Bericht_zum_Arbeitsmarkt_2011_2012.pdf, s. 10 (02.06.2014) vii Ibid., s.12 viii Ministerium für Arbeit, Soziales, Frauen und Familie: Fachkräftesicherung. http://www.masf.brandenburg.de/cms/detail.php/bb1.c.253498.de (02.06.2014) ix Fachkräfteportal Brandenburg: Gefragte Berufe in Brandenburg. http://www.fachkraefteportalbrandenburg.de/brandenburg/wirtschaft/gefragte-berufe.html (02.06.2014) x Presseinformation vom Ministerium für Arbeit, Soziales, Frauen und Familie (Nr. 016/2012) Arbeitsgruppe zur Arbeitsnehmerfreizügigkeit : Brandenburg und Lubuskie rücken zusammen. http://www.masf.brandenburg.de/media_fast/4055/016_12_AN%20Freiz%C3%BCgigkeit_BB_Lubuskie_12022 7.pdf (02.06.2014) xi http://www.kmk.org/bildung-schule/berufliche-bildung/berufsschule-berufsgrundbildungsjahr.html xii http://www.mbjs.brandenburg.de/sixcms/detail.php/bb1.c.324477.de xiii https://www.bq-portal.de/de/db/berufsbildungssysteme/709 xiv https://www.bq-portal.de/de/db/berufsbildungssysteme/709 xv http://www.brandenburg.de/sixcms/detail.php/lbm1.c.387107.de xvi http://www.esf.brandenburg.de/media_fast/667/Bericht_zum_Arbeitsmarkt_2011_2012.pdf, s. 54 xvii http://www.esf.brandenburg.de/media_fast/667/Bericht_zum_Arbeitsmarkt_2011_2012.pdf, s. 8 xviii Ibid., s. 81 xix http://www.esf.brandenburg.de/media_fast/667/Bericht_zum_Arbeitsmarkt_2011_2012.pdf, s. 59-60 xx Vgl. Steinkamp International Consulting 2007 xxi Grenzüberschreitendes Entwicklungs- und Handlungskonzept der Euroregion Spree-Neiße-Bober 2014-2020. http://www.euroregion-snb.de/de/3xcms/config/uploads/dkat6mit121.pdf, s. 150 (03.06.2014) xxii Ibid., s. 151 xxiii Ibid., s. 136 xxiv Ibid. xxv Ibid., s. 137