Problemy współczesnego świata
Transkrypt
Problemy współczesnego świata
PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA – KONFLIKTY ZBROJNE Konflikt izraelsko-arabski Uchwalenie przez ONZ rezolucji o podziale Palestyny na dwa państwa – arabskie i żydowskie. Utworzenie państwa Izrael. 15 V 1948 15 V 1948 – 24 II 1949 I wojna izraelsko-arabska (z Syrią, Transjordanią, Libanem, Irakiem i Egiptem) zakończona zwycięstwem Izraela. 24 II 1949 r. został podpisany rozejm w wyniku, którego Izrael otrzymał 1300 km kw. terytorium palestyńskiego(tysiące Palestyńczyków musiało opuścić zajęte terytoria), Zachodni Brzeg Jordanu przyznano Transjordanii, Strefę Gazy – Egiptowi, Jerozolimę podzielono na część żydowską i arabską. Nacjonalizacja Kanału Sueskiego przez Egipt (Wielka 26 VIII 1956 Brytania i Francja odebrały to jako zagrożenie dla swoich interesów na Bliskim Wschodzie i podpisały sojusz z Izraelem). II wojna izraelsko-arabska, 29 X wojska izraelskie 29 X – 6 XI 1956 wspierane przez oddziały brytyjskie i francuskie zaatakowały Egipt, zajmując Strefę Gazy i część Półwyspu Synaj (Francuzi i Brytyjczycy zdobyli Port Said i Fort Furad). Na żądanie USA i ZSRR oraz ONZ działania wojenne przerwano a wojska izraelskobrytyjsko-francuskie zostały wycofane z Egiptu. III wojna izraelsko-arabska (tzw. sześciodniowa), 5 VI 5VI – 10 VI 1967 1956 r. Izrael zaatakował przygotowujące się do wojny państwa arabskie (Egipt, Jordanię i Syrię). W ciągu 6 dni wojska arabskie zostały pokonane a Izrael zajął Zachodnią Jerozolimę, Strefę Gazy, Zachodni Brzeg Jordanu, Półwysep Synaj i Wzgórza Golan należące do Syrii 29 XI 1947 PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA – KONFLIKTY ZBROJNE Ciąg dalszy Konflikt izraelsko-arabski 6 X – 22 X 1973 5 IX – 17 IX 1978 26 III 1979 25 IV 1982 6 VI 1982 – 16 VI 1985 9 XII 1987 – 13 IX 1993 13 IX 1993 Wojna Yom-Kippur, wojska państw arabskich (Egiptu, Syrii i Jordanii) zaatakowały Izrael aby odzyskać utracone wcześniej terytoria. Wojska izraelskie odparły atak (zajęły nawet zachodni brzeg Kanału Sueskiego). Działania wojenne przerwano na skutek mediacji ONZ, 11 listopada 1973 r. nastąpiło zawieszenie broni. Na mocy porozumienia egipsko-izraelskiego, podpisanego pod auspicjami ONZ 18 stycznia 1974 r., Izrael wycofał swe wojska z zachodniego brzegu Kanału Sueskiego. Rozmowy egipsko-izraelskie Camp David w USA zakończone podpisaniem układu (nawiązanie stosunków dyplomatycznych i zapowiedź zawarcia układu pokojowego). Egipt i Izrael zgodziły się na demilitaryzację obszaru przygranicznego. Izrael zobowiązał się do wycofania swych wojsk z półwyspu Synaj, który zdobył w wojnie sześciodniowej z 1967 r. (Po podpisaniu układu Egipt był izolowany przez świat arabski). Podpisanie pokoju w Waszyngtonie między Egiptem i Izraelem na wcześniej uzgodnionych warunkach. Przekazanie Egiptowi Półwyspu Synaj przez Izrael. Zajęcie przez Izrael południowego Libanu (w Libanie od 1975 r. trwała wojna domowa miedzy uchodźcami palestyńskimi a chrześcijanami) w celu zaatakowania baz partyzantów palestyńskich. Powstanie palestyńskie (intifada) przeciwko Izraelowi w Strefie Gazy. podpisanie przez Izrael i Organizację Wyzwolenia Palestyny porozumienia w sprawie utworzenia tymczasowego samorządu palestyńskiego (OWP uznała prawo do istnienia Izraela, a Izrael uznał OWP za reprezentanta narodu palestyńskiego) PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA – KONFLIKTY ZBROJNE Ciąg dalszy Konflikt izraelsko-arabski 4 V 1994 1 VII 1994 26 X 1994 28 IX 1995 XI 1995 11 VIII – 24 VIII 2000 Uroczyste podpisanie układu między Izraelem a OWP o Utworzeniu Ograniczonej Autonomii Palestyńskiej w Strefie Gazy i Jerycha ( po 5 latach miał być negocjowany ostateczny kształt państwa palestyńskiego). Powrót Jasera Arafata na ziemie palestyńskie i utworzenie autonomicznego rządu. X 1994 – podpisanie układu pokojowego między Izraelem a Jordanią. Układ podpisali premierzy obu krajów: Izraela - Icchak Rabin oraz Jordanii - Abd as-Salam Madżali. Jordania stała się drugim po Egipcie państwem arabskim, mającym uregulowane stosunki z Izraelem. Na mocy układu Izrael zgodził się przekazać Jordanii ponad 300 km2 pustyni Negew i w kilku miejscach wąskie odcinki ziemi wzdłuż rzeki Jordan Podpisanie w Waszyngtonie przez przywódców Izraela i OWP układu rozszerzeniu Autonomii Palestyńskiej o Zachodni Brzeg Jordanu. zabójstwo Rabina, zahamowanie procesu pokojowego, nowy premier Izraela Benjamin Netanjahu, stał na stanowisku zerwania z nadmiernymi ustępstwami wobec Palestyńczyków, sprzeciwu wobec idei państwa palestyńskiego oraz rozbudowy osiedli żydowskich na Zachodnim Brzegu. Doprowadziło to do kryzysu izraelsko-palestyńskiego, który przełamany został dopiero za sprawą dyplomacji amerykańskiej w czerwcu 1998 r. szczyt izraelsko-palestyński w Camp David, na którym omawiano kwestie nie znajdujące wyrazu we wcześniejszych porozumieniach: przyszłość Jerozolimy, uchodźców palestyńskich, osadników izraelskich. Rokowania zakończyły się fiaskiem. PROBLEMY POLITYCZNE WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA – KONFLIKTY ZBROJNE Ciąg dalszy Konflikt izraelsko-arabski IX 2000 II 2001 III 2002 IV 2002 VI 2002 VI 2002 2003 –2004 Początek II intifady Palestyńczyków (akty terroru ze strony Palestyńczyków i akcje odwetowe Izraela). Od II 2001 r. Palestyńczycy są cały czas w defensywie. Premier Izraela Szaron zręcznie wykorzystuje wszystkie ich błędy i obnaża słabości. Palestyńskie powstanie poza ofiarami nic nie dało, przeciwnie - wzmocniło w świecie przekonanie, że zamachowcy-samobójcy wywodzą się z tej samej szkoły, co Osama bin Laden, natomiast Arafat zaczął tracić poparcie Palestyńczyków. Izraelski premier Ariel Szaron ogłosił, że Izrael znajduje się w stanie wojny z terroryzmem i winą za to obarczył Arafata. Wojska izraelskie wkroczyły do palestyńskich miast, a Palestyńczycy w odwecie dokonali wielu samobójczych zamachów, wzbudziło to niepokój na świecie. Misja pokojowa amerykańskiego sekretarza stanu Colina Powella, zakończyła się fiaskiem. Początek budowy przez Izrael 360-kilometrowego płotu ochronnego wzdłuż granicy z Autonomią Palestyńską, miało to zapobiec przenikaniu zamachowców palestyńskich na terytorium izraelskie. Ogłoszenie przez prezydenta USA G. Busha planu pokojowego dla Bliskiego Wschodu, wzywające Palestyńczyków do odsunięcia Arafata, w zamian w ciągu 3 lat miała powstać niepodległa Palestyna. Plan Busha i inne plany pokojowe nie są realizowane, między Izraelem i Palestyńczykami trwa nie wypowiedziana wojna (ze strony Izraela prowadzone są odwetowe akcje wojskowe na zamachy terrorystyczne Palestyńczyków).