Witalna Polka Kobiece zdrowie zaczyna się w głowie!

Witalna Polka Kobiece zdrowie zaczyna się w głowie!

Witalna
Polka
Kobiece zdrowie zaczyna się w głowie!
www.vitalforum.pl
podziękowania
Niniejsza publikacja zainspirowana została danymi z Raportu „Polki 2013
– zdrowie i jego zagrożenia” opracowanego przez Fundację MSD dla
Zdrowia Kobiet i Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy
Zakład Higieny.
Serdecznie dziękujemy członkom Rady Programowej Fundacji MSD
„Dla Zdrowia Kobiet” za wsparcie merytoryczne, a szczególnie:
prof . Danucie Czarneckiej (kardiologia),
prof. Antoninie Ostrowskiej (socjologia),
prof. Violetcie Skrzypulec-Plincie (ginekologia),
prof. Aleksandrowi Araszkiewiczowi (psychiatria),
drowi Januszowi Mederowi (onkologia)
oraz prof. Brygidzie Kwiatkowskiej z Instytutu Reumatologii w Warszawie.
Dziękujemy również wszystkim pozostałym osobom, które pracowały nad
projektem i zawartością merytoryczną wydawnictwa „Witalna Polka”. Mamy
nadzieję, że kompendium wiedzy, które powstało, skłoni niejedną Polkę do
dbania o siebie i swoje zdrowie. Jesteśmy bowiem przekonani, że kobiece
zdrowie zaczyna się w głowie!
Spis
treści
Wstęp
Polka zdefiniowana, czyli jak postrzegamy swoje samopoczucie
6
Polka witalna, czyli jak walczyć ze współczesnymi zmorami kobiet
8
8
Nowotwory
Choroby układu krążenia
12
Depresja
16
Reumatoidalne zapalenie stawów
18
Objawy, których nie należy lekceważyć
20
Polka przezorna, czyli jak zapanować nad rzeczywistością
22
Czy wiesz, jak się czujesz, czyli testy i quizy o zdrowiu
28
Podsumowanie
36
3
4
WSTĘP
Jaka jesteś, współczesna Polko?
Ile masz czasu dla siebie i dla swojego zdrowia w natłoku codziennych obowiązków? Czy godząc różne role społeczne, nie zapominasz o najważniejszej – o roli spełnionej i szczęśliwej kobiety? A przecież dobry stan zdrowia
jest jednym z kryteriów udanego życia.
Kiedy ostatnio się badałaś?
Czy pamiętasz, co to znaczy żyć bez stresu?
A może połykasz „w biegu” witaminy i liczysz na to, że jakoś to będzie?
Nie będzie lepiej, jeśli nie zaczniesz żyć zdrowiej od TERAZ.
Dlatego oddajemy w Twoje ręce to wydawnictwo.
„Witalna Polka” to porcja wiedzy na temat rzeczywistych problemów zdrowotnych Polek (oparta na raporcie „Polki 2013”), wzbogacona o praktyczne
wskazówki, które wdrożone od zaraz – zaprocentują w przyszłości.
Nie odkładaj swojego zdrowia na później.
Mamy nadzieję, że dzięki naszemu wydawnictwu będziesz prawdziwie
witalną Polką – czego serdecznie Tobie życzymy.
Małgorzata Stelmach,
Prezes Fundacji
MSD dla Zdrowia Kobiet
Tomasz Góralski,
Prezes CAE Agency,
współorganizator
kampanii „Rak. To się leczy!“,
„Zdrowi Wiekowi“, „Witalna Polka“
5
Polka zdefiniowana, czyli jak
postrzegamy swoje samopoczucie
Badania naukowe wskazują, że kobiety, choć żyją średnio dłużej niż mężczyźni, wcale nie cieszą się
lepszym zdrowiem. Kobiety w Polsce postrzegają swój stan zdrowia jako znacznie gorszy niż mężczyzn
– co trzecia kobieta odczuwa ból i inne dolegliwości, a ponad połowa z nich w wieku 50-59 lat ocenia
swój stan zdrowia jako zły. Przekonanie o braku różnic zdrowotnych między płciami powodowało, że u kobiet później diagnozowano niektóre problemy. Dziś lekarze potwierdzają: kobiety chorują
inaczej niż mężczyźni.
Jaka jest współczesna Polka?
Kobiety żyją statystycznie dłużej niż mężczyźni, a więc w starszym wieku często żyją samotnie: na 100 mężczyzn w wieku 65-84 lata przypada 154,3 kobiet, a powyżej 85. roku życia aż 284,5. wdów jest zatem ponad
5-krotnie więcej niż wdowców.
Polka traktuje siebie „wielofunkcyjnie” – próbując pogodzić role świetnej gospodyni, matki i żony oraz dobrej i dyspozycyjnej pracownicy, wymaga od siebie dodatkowo zawsze atrakcyjnego wyglądu. Takie sygnały
zresztą odbiera też ze strony społeczeństwa – atrakcyjny wygląd i bycie „sexy” mieści się we współczesnym
wzorcu kobiety aktywnej.
Dzisiejsza statystyczna 50-latka ma przed sobą ponad 30 lat życia, z czego tylko połowa upłynie w dobrym
zdrowiu. Jej głównym problemem zdrowotnym są choroby przewlekłe, ból oraz stałe przygnębienie. Choć
dba o dietę, rzadko pali i pije alkohol, jest mało aktywna fizycznie i nie ma czasu na relaks, zdrowy sen czy
hobby. Jest aktywna zawodowo, ale przez większość dorosłego życia musi pogodzić życie zawodowe z dbaniem o rodzinę, tak więc ma za mało czasu na prawidłowe dbanie o siebie.
Socjolog:
Wyniki badań wykazują, że kobiety lepiej o siebie dbają: zdrowiej żyją, częściej odwiedzają lekarzy, szybciej zauważają objawy choroby. Są jednak bardziej schorowane, ponieważ częściej żyją w biedzie i mają
mniejsze przychody. Przeciętne wynagrodzenie kobiet jest niższe niż mężczyzn, trudniej jest im znaleźć
pracę i częściej są bezrobotne. Muszą też łączyć pracę zawodową z obowiązkami domowymi, co prowadzi
do przemęczenia. Kobiety są też częściej ofiarami przemocy domowej oraz brutalnych przestępstw. Także
narzucone kobietom role społeczne – matki, żony i zawsze zadbanej, uśmiechniętej kobiety są dużym obciążeniem psychicznym dla Polek. Godzenie ról rodzinnych i zawodowych, silna konkurencja, niepewność
na rynku pracy nie sprzyjają ich samopoczuciu i wpływają niekorzystnie na samoocenę.
6
Rozwiązanie: dekalog zmian, czyli jak drobnymi
krokami zmienić samopoczucie na lepsze
Co można zmienić? Zacznij od małych kroków!
Spróbuj polubić siebie. Zastanów się nad tym, z czego możesz zrezygnować – być może ktoś
z członków rodziny może zrobić za Ciebie zakupy, odebrać dzieci z przedszkola lub szkoły albo przygotować posiłek? Skupiaj się na tym, co jest dla Ciebie ważne.
Zaplanuj swój dzień, to pomoże uporządkować Ci swoje życie. Nie jesteś zdalnie sterowanym robotem – to Ty decydujesz, czym zajmujesz się w ciągu dnia.
Znajdź w swoim życiu trochę czasu dla siebie. Odkryj swoje hobby lub po prostu znów zacznij malować paznokcie. Nie odkładaj profilaktycznej wizyty u lekarza czy dentysty w nieskończoność tylko
dlatego, że nie masz na to czasu. Zrób dobry plan, a czas znajdzie się na pewno.
Nie bój się przyznać do błędu i szukaj pomocy. Poradź się specjalisty, np. psychologa, psychoterapeuty. On pomoże Ci określić konieczne zmiany oraz cele, do jakich chciałabyś dążyć.
Rozmawiaj z bliskimi – powiedz im o tym, co Cię trapi i co jest dla Ciebie problemem.
7
Polka witalna, czyli jak walczyć
ze współczesnymi zmorami kobiet
Nowotwory
Fakty: wybrane nowotwory Polek
Dzięki wieloletnim kampaniom edukacyjnym większość kobiet jest świadoma zagrożenia rakiem piersi
i szyjki macicy. Świadomość nie zawsze jednak przekłada się na działanie – nie wszystkie kobiety korzystają
z mammografii czy cytologii.
A już całkiem umyka naszej uwadze zagrożenie rakiem płuca, tymczasem to ten właśnie nowotwór stanowi
coraz większe niebezpieczeństwo dla kobiet.
Onkolog:
Wcześnie wykryte nowotwory można skutecznie leczyć – pomocne są w tym regularne badania profilaktyczne, takie jak mammografia i cytologia czy kolonoskopia.
Nowotworom płuc najłatwiej zapobiec nie paląc papierosów. Należy też unikać palenia biernego.
Na co zwrócić uwagę?
Skuteczne leczenie wszystkich chorób nowotworowych wymaga szybkiej reakcji, należy więc zwracać
uwagę na wszelkie ich objawy:
• utrata wagi (więcej niż 10% masy ciała) bez innej znanej przyczyny,
• zmiana znamienia na skórze (zgrubienie, zaczerwienienie wokół znamienia, swędzenie, krwawienie,
powiększenie, zmiana zabarwienia i kształtu),
• pojawienie się czerwonego zabarwienia moczu (nawet, jeśli stało się to tylko raz),
• pojawienie się krwi w stolcu,
• zmiana charakteru (zaparcia lub biegunki) lub zabarwienia stolca,
• krwawienie podczas stosunku,
• przedłużająca się chrypka pomimo braku objawów infekcji górnych dróg oddechowych,
• przedłużający się kaszel lub zmiana charakteru kaszlu, głównie u osób palących.
8
Jak często
Czemu pomaga
zapobiegać?
Każda kobieta od momentu
rozpoczęcia współżycia seksualnego (ale nie później niż od
25. roku życia)
Co 3 lata
Rakowi szyjki macicy (badanie
pozwala wykryć stany przednowotworowe i raka szyjki macicy)
Samodzielne
badanie piersi
W każdym wieku
Raz w miesiącu (najlepiej między 7. a 10. dniem cyklu; po
ustaniu miesiączki – w jeden
stały dzień w miesiącu)
Rakowi piersi
Mammografia
Każda kobieta pomiędzy 50.
a 69. rokiem życia, chyba że lekarz zaleci częściej
Co 2 lata
Rakowi piersi
USG piersi
Kobiety przed
menopauzą
Raz w roku
Rakowi piersi
Krew utajona
w stolcu
Kobiety po 50.
roku życia
Raz w roku
Rakowi jelita grubego
Kolonoskopia
Kobiety po 50.
roku życia
Co 10 lat
Rakowi jelita grubego
Badanie ginekologiczne
Każda kobieta
Raz w roku
Rakowi jajnika
Jakie badania?
U kogo?
Cytologia szyjki
macicy
Są to badania profilaktyczne. Kobiety, które nie spełniają kryteriów, a niepokoją się jakimiś objawami, mogą skorzystać
z tych badań na zlecenie lekarza.
9
Profilaktyka nowotworowa – nie tylko badania
Oprócz badań i obserwacji swojego ciała możesz zmienić swój styl życia.
Musisz zacząć działać – nie od jutra, ale już od dziś!
• nie pal papierosów i nie pozwól innym palić w swojej obecności; pamiętaj, że choć papierosy typu „slim”
wydają się mniej niebezpieczne dla zdrowia – zawierają takie same ilości substancji rakotwórczych,
• jak najwięcej ruszaj się; zamiast podjeżdżać autem lub autobusem, warto przejść się odległość 2-3 przystanków; jeśli masz psa – zabieraj go na dłuższe spacery,
• jedz dużo warzyw i owoców – zawierają antyoksydanty, które hamują rakotwórcze działanie różnych
substancji,
• ogranicz ilość spożywanych tłuszczów (smalec, olej czy margarynę zastąp najlepiej oliwą z oliwek lub wysokojakościowym olejem rzepakowym), środków konserwujących, pokarmów smażonych i wędzonych,
• chroń się przed słońcem, używaj kremów z filtrem, unikaj solariów i nadmiernego opalania się; regularnie
oglądaj swoją skórę; jeśli zauważysz zmiany wyglądu znamion czy pojawienie się nowych o nietypowym
wyglądzie – zgłoś się do kontroli lekarskiej,
10
• zapytaj swojego lekarza rodzinnego lub ginekologa o szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka
ludzkiego (HPV), który może wywołać raka szyjki macicy. Jeśli rozpoczęłaś życie seksualne (ale nie później
niż od 25. roku życia) – pamiętaj o badaniu cytologicznym:
–cytologia umożliwia wykrywanie nawet bardzo wczesnych zmian przednowotworowych,
–wynik, który powinnaś otrzymać po zrobieniu badania cytologicznego, składa się z dwóch części: potwierdzenia, że materiał został prawidłowo pobrany oraz opisu komórek. Powinno się w nim również
znaleźć zalecenie, kiedy ma być przeprowadzone kolejne badanie,
–kobiety, które przeszły menopauzę, również powinny wykonywać badanie; w takim wypadku
w pierwszej kolejności zaleca się wizytę u lekarza ginekologa, by przepisał leki poprawiające nawilżenie śluzówki i umożliwiające pobranie wymazu,
–badanie cytologiczne nie wymaga skierowania,
–jak się przygotować:
• przyjdź minimum 2 dni po ostatniej miesiączce,
• 48 godzin przed badaniem nie używaj żadnych leków dopochwowych i nie przepłukuj pochwy,
• 24 godziny przed badaniem nie współżyj,
–na stronie www.profilaktykaraka.coi.waw.pl znajdziesz listę placówek, gdzie wykonasz to badanie nieodpłatnie,
• koniecznie minimum raz do roku odwiedzaj ginekologa – cytologia szyjki macicy to nie wszystko; lekarz
ginekolog może zauważyć również np. niekorzystne zmiany w jajnikach oraz skierować na dodatkowe
badania diagnostyczne,
• regularnie, co miesiąc badaj piersi, pomoże Ci w tym aplikacja na smartfony PiersiBadacze, przypominająca o badaniu i pokazująca, jak je prawidłowo przeprowadzać.
Nie wiesz, jak rzucić palenie? Zajrzyj do Internetu, np. na stronę:
www.vitalforum.pl/jak-skutecznie-rzucic-palenie.
Badanie cytologiczne wykonuje
się przy pomocy specjalistycznej szczoteczki.
Pomocny może być także psycholog lub psychoterapeuta, gdyż palenie to często „zadymianie” problemów
emocjonalnych. Szukaj także wsparcia w okolicznych poradniach zajmujących się leczeniem z nałogu albo
skorzystaj z Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym pod numerem 801-108-108.
11
Choroby układu krążenia
Fakty
Często wydaje nam się, że choroby układu krążenia to domena mężczyzn. Okazuje się jednak, że z powodu
chorób układu sercowo-naczyniowego umiera w Polsce rocznie ok. 82 tys. mężczyzn i ok. 91 tys. kobiet,
co stanowi łącznie 43% wszystkich zgonów mężczyzn i aż 55% wszystkich zgonów kobiet1 .
Kardiolog:
Najbardziej dramatyczną, a nierzadko pierwszą manifestacją chorób układu krążenia, niosącą za sobą najpoważniejsze skutki zdrowotne, są zawał serca i udar mózgu.
Zawał serca oznacza martwicę komórek wynikającą z niedokrwienia fragmentu serca i zaburzenia jego pracy, co może prowadzić do śmierci. Wszyscy wiemy, że typowym objawem zawału jest uciskający, rozlany,
trudny do zlokalizowania ból w klatce piersiowej, promieniujący do żuchwy, lewego ramienia lub pleców.
Tymczasem u kobiet częściej występują zawały z nietypowymi dolegliwościami, np. bólami
karku i pleców, nudnościami, bólami brzucha, co powoduje, że rozpoznanie zawału jest
trudniejsze.
Główną przyczyną problemów z układem krążenia jest miażdżyca naczyń. Z wieloma czynnikami, które
wpływają na jej rozwój, możemy skutecznie walczyć. Są to:
•
•
•
•
•
nadciśnienie tętnicze,
otyłość,
wysoki poziom cholesterolu,
podwyższony poziom glukozy,
palenie tytoniu.
Ważnym czynnikiem ryzyka choroby serca jest także stres, który podwyższa częstość akcji serca i ciśnienie
krwi – serca kobiet są bardziej na niego podatne.
1
A. Pośnik-Urbańska, K. Kawecka-Jaszcz, D. Czarnecka, Ryzyko sercowo-naczyniowe u kobiet w okresie pomenopauzalnym, „Przegląd Menopauzalny” 2008; 5, s. 242-247.
12
Udar mózgu polega na niedotlenieniu fragmentu mózgu i u kobiet częściej prowadzi do śmierci. Wśród tych
osób, które przeżyły udar mózgu, rokowania u kobiet są gorsze niż u mężczyzn. Niepokojące objawy udaru
mózgu to nagłe zdrętwienie lub osłabienie mięśni twarzy, ręki lub nogi, szczególnie po jednej stronie
ciała, nagłe zaburzenia orientacji, problemy z mówieniem czy rozumieniem, problemy z widzeniem, trudności z chodzeniem, zawroty głowy, utrata równowagi lub koordynacji ruchów oraz dotkliwy ból głowy.
Rozwiązanie
Zapamiętaj 5 zasad, które pozwolą Ci cieszyć się zdrowym sercem.
1. Utrzymuj prawidłową masę ciała (obwód brzucha na poziomie pępka nie powinien przekraczać 88 cm).
2. Jedz zdrowo.
3. Dużo ruszaj się – co najmniej 30 minut dziennie przez 5-7 dni w tygodniu.
4. Nie pal papierosów.
5. Wykonuj badania profilaktyczne:
• Pomiary ciśnienia krwi.
Wartości powyżej 140/90 mmHg przekraczają normę. W związku jednak z dużą zmiennością ciśnienia
tętniczego należy pamiętać o prawidłowej technice pomiaru. Pomiary ciśnienia powinny być wykonane
po 10-15 minutach odpoczynku, w cichym pomieszczeniu, prawidłowo dobranym aparatem z odpowiednią szerokością mankietu. Za każdym razem pomiar ciśnienia należy wykonać dwukrotnie, a w razie
rozbieżności wyników warto wykonać kolejne pomiary.
Rozpoznanie nadciśnienia oznacza trwale podwyższone powyżej normy i wymaga odpowiedniego postępowania opartego o analizę wszystkich czynników ryzyka, edukację na temat zmian stylu
życia oraz podjęcie decyzji o konieczności leczenia farmakologicznego.
• Pomiar poziomu cholesterolu i glukozy we krwi – najlepiej 1 raz w roku.
Prawidłowy poziom cukru (glukozy) we krwi, mierzony na czczo, nie powinien przekraczać wartości
100 mg/dl (5,6 mmol/l), a cholesterolu powinien być niższy od wartości 190mg/dl (lub 5 mmol/l).
13
Zdrowa dla serca dieta to dieta bogata w:
• potas (owoce i warzywa, w tym banany, pomidory, morele i marchew) – obniża ciśnienie tętnicze i pomaga
zachować prawidłowy rytm serca,
• witaminy A i E – mają właściwości antyoksydacyjne i chronią naczynia przed substancjami utleniającymi; główne źródło witaminy A dla człowieka to pokarm pochodzenia roślinnego zawierający
prowitaminę A (szpinak, morele, sałata, jarmuż, dynia, marchew, pomidor i inne), a także wątroby
zwierząt i produkty mleczne; dobrym źródłem witaminy E z kolei są oleje roślinne, orzechy, nasiona,
pełne ziarna zbóż, zielone warzywa liściaste, tłuste ryby, masło, jaja, mleko,
• witaminy z grupy B (bogate źródła tych witamin to produkty roślinne: ciemny chleb, kasza jęczmienna
i gryczana, fasola, groch, płatki śniadaniowe; zielone warzywa liściaste: kapusta, brukselka, brokuły, szpinak, kalafior, cebula, czosnek, migdały, orzechy, nasiona; produkty zwierzęce: wątróbka, mleko i przetwory mleczne, podroby, jajka) oraz witamina D (źródło: ryby, żółtko jaj, ser żółty),
• błonnik (zawarty w warzywach, owocach i zbożach), którego korzystne działanie dla układu sercowo
-naczyniowego jest znaczące, bowiem zmniejsza wchłanianie cholesterolu i trójglicerydów oraz obniża
ciśnienie tętnicze.
Najlepsze są witaminy pochodzące z pożywienia – te z tabletek znacznie gorzej wchłaniają się. Prawidłowo
skomponowana dieta nie wymaga suplementacji witamin. W dotychczasowych badaniach nie udowodniono, by stosowanie witamin w formie suplementów wpływało na zmniejszenie ryzyka zawału serca.
Należy także pamiętać, że składnikiem pokarmu o niekorzystnym działaniu jest główny składnik soli kuchennej – sód, który podwyższa ciśnienie tętnicze i sprzyja rozwojowi nadciśnienia. Warto unikać zarówno
dosalania potraw, jak i unikać wysoko przetworzonych produktów zawierających duże ilości sodu. Obniżenie spożycia soli daje efekt obniżenia ciśnienia krwi już po tygodniu.
Regularnie spożywaj 4-5 posiłków dziennie, jedz dużo warzyw i owoców, pamiętaj jednak, że niektóre
z nich zawierają dużo cukru i nie sprzyjają kontroli wagi. Unikaj tłuszczów zwierzęcych, tłuste mięso
zastąp chudym (np. drobiowym bez skóry), roślinami strączkowymi lub rybami, które zawierają dużo dobroczynnych kwasów tłuszczowych omega-3.
14
Sprawdź, czy wiesz że…
• najczęstszą przyczyną śmiertelności kobiet są…
... choroby układu krążenia, których najczęstszą przyczyną zgonów jest choroba
niedokrwienna serca pod postacią zawałów serca
• zawał serca u kobiet jest rzadziej rozpoznawany ponieważ… ... jego objawy bywają mniej typowe
• u kobiet obserwuje się częstsze występowanie powikłań leczenia zabiegowego
choroby niedokrwiennej serca i zawału serca. Ta różnica wynika częściowo
z bardziej zaawansowanego wieku i licznych chorób współistniejących u kobiet,
ale większe ryzyko wiąże się także z mniejszymi rozmiarami ciała i mniejszym
wymiarem tętnic poddawanych leczeniu.
15
Depresja
Fakty
Depresja jest wg Światowej Organizacji Zdrowia czwartym najpoważniejszym problemem zdrowotnym
– cierpi na nią 350 milionów ludzi, czyli około 5% osób żyjących na całym świecie. Częściej dotyczy kobiet
i osób po 65. roku życia. Eksperci uważają, że do 2020 roku depresja stanie się najpowszechniejszym zaburzeniem psychicznym na świecie.
Psychiatra:
Depresja nie jest tylko pogorszeniem nastroju, ale poważną, przewlekłą i nawracającą chorobą, która powinna być leczona przez specjalistę. Większe ryzyko rozwoju depresji dotyczy kobiet, a szczególnie dotyka
te w wieku 15-44 lat. Szacuje się, że w ciągu całego życia depresja pojawia się u jednej na 5-14 kobiet.
Wysoka zapadalność na depresję jest u kobiet rezultatem m.in. zmian stężenia hormonów płciowych w cyklu miesiączkowym, co często objawia się w postaci depresji poporodowej i przedmiesiączkowych zaburzeń
nastroju, a szczególnie daje się we znaki podczas menopauzy, kiedy to ryzyko zachorowania zwiększa się
aż dwukrotnie. Czynniki chorobowe wynikają też z trudności w godzeniu obowiązków pracy zawodowej z obowiązkami domowymi, a bywa, że czasem z trudną sytuacją rodzinną: chorobą, rozwodem czy
śmiercią kogoś bliskiego.
Symptomy depresji to brak energii i chęci do życia, trudności z koncentracją, poczucie winy, wyrzuty
sumienia, brak szacunku dla samego siebie, zaburzenia snu i problemy z apetytem. W rozpoznaniu
depresji pomocne są specjalne testy, np. test Becka, czyli skala samooceny służąca do przesiewowego rozpoznawania u siebie objawów depresji. Jest to jednak tylko narzędzie pomocnicze i nie zastąpi ono badania
lekarskiego. Na wypełnienie testu powinno poświęcić się ok. 10 min. Jego wynik nie jest diagnozą – ocena
powinna dotyczyć samopoczucia w wybranym okresie czasu: ostatniej doby, ostatniego tygodnia lub ostatniego miesiąca (przy udzielaniu odpowiedzi należy stosować jednakową miarę czasu).
Ze względu na podobieństwo objawów depresję łatwo pomylić z tzw. wypaleniem. Pierwszemu towarzyszy
uczucie zmęczenia, podczas gdy w depresji przeważa pustka, samotność i bezsens. W leczeniu pierwszego
wystarcza zmiana stylu życia i usunięcie problemu, w drugiej konieczne jest leczenie specjalistyczne i farmakoterapia połączona z psychoterapią, co daje najlepsze rezultaty.
16
Rozwiązanie
Odpowiedni tryb życia może zmniejszyć ryzyko rozwoju zaburzeń nastroju takich jak depresja.
• Wysypiaj się – staraj się spać tyle, ile potrzebuje Twój organizm. Jeśli cierpisz na bezsenność – skontaktuj
się z lekarzem, to może być pierwszy objaw.
• Prowadź aktywny tryb życia – wysiłek fizyczny to naturalny lek przeciwdepresyjny, powodujący wydzielanie hormonów dobrego samopoczucia, tzw. endorfin, dzięki którym mózg ma więcej energii. Nawet krótki spacer na świeżym powietrzu pomoże zachować Ci dobry nastrój.
• Przygarnij zwierzaka – badania wykazały, że osoby opiekujące się zwierzętami rzadziej zapadają na
depresję. Spacer z psem może poprawić nie tylko kondycję fizyczną, ale i psychiczną.
• Zdrowo odżywiaj się – spożywanie niektórych pokarmów może zwiększać napięcie i agresję, a obfite
i ciężkie kolacje mogą powodować zaburzenia snu. Prawidłowa dieta podnosi poziom serotoniny, czyli tzw. hormonu szczęścia, czym może pomóc pokonać chorobę. Ważne jest spożywanie 4-5 posiłków
dziennie, pożywne śniadanie, obecność świeżych warzyw i owoców, orzechów i ryb oraz picie 2-3 litrów
płynów dziennie, szczególnie wody.
• Dbaj o dobry kontakt z przyjaciółmi i znajomymi – nie izoluj się, nie zamykaj w czterech ścianach, pielęgnuj przyjaźnie i odśwież stare znajomości – przebywanie z ludźmi doskonale wpływa na nastrój.
• Zadbaj o wypoczynek – osoby wypoczęte i zrelaksowane, które potrafią radzić sobie ze stresem, rzadziej mają problemy z nastrojem. Naucz się technik relaksacyjnych albo medytacji – to pomoże Ci przetrwać codzienne trudy i natłok obowiązków.
• Jeśli czujesz, że nie radzisz sobie ze swoim stanem, koniecznie zwróć się po pomoc do lekarza. Psychiatra to taki sam lekarz, jak internista, ginekolog czy kardiolog i może przepisać Ci leki, które pomogą pokonać dolegliwości. Co ważne, do psychiatry nie potrzebujesz skierowania od lekarza POZ.
• Nigdy nie „lecz” swoich spadków nastroju alkoholem.
• Możesz zwrócić się też do innych specjalistów: psychologa, psychoterapeuty, specjalistów z ośrodków
pomocy społecznej czy przychodni zdrowia psychicznego albo skorzystać z telefonu zaufania:
Antydepresyjny Telefon Zaufania Centrum Itaka, tel.: 22 654 40 41
Poradnia Telefoniczna dla Osób Dorosłych w Kryzysie Emocjonalnym, tel.: 116 123
Stowarzyszenie Profilaktyki Depresji Iskra, tel. zaufania: 22 665 39 77
Wiele informacji na temat depresji i ośrodków leczenia depresji znajdziesz także tu:
www.vitalforum.pl/jak-walczyc-z-depresja.
Pamiętaj! To, że nie radzisz sobie, nie oznacza, że jesteś gorsza. Depresja jest taką samą
chorobą, jak inne, i wymaga leczenia.
17
Reumatoidalne zapalenie stawów
Fakty
Często w reklamach i mowie potocznej posługujemy się terminem „reumatyzm”, tymczasem takiej choroby nie ma. Tym terminem opisuje się prawie 300 jednostek chorobowych, które wbrew powszechnemu
przekonaniu wcale nie są związane tylko ze starzeniem się.
Jedną z najczęściej występujących chorób zapalnych stawów jest reumatoidalne zapalenie stawów.
To choroba autoimmunologiczna, spowodowana atakiem komórek układu odpornościowego na własne
tkanki, przede wszystkim na stawy, i objawia się bólem i obrzękiem, najczęściej drobnych stawów rąk, rzadziej innych części ciała. Choroba jest bolesna i prowadzi do problemów z poruszaniem się, przy czym kobiety chorują na nią trzykrotnie częściej niż mężczyźni. Najczęściej atakuje po 40 r.ż., choć zdarza się, że
dotyka nawet dzieci.
Poza zmianami stawowymi chorzy na RZS często cierpią na choroby współistniejące – nadciśnienie tętnicze,
cukrzycę, choroby płuc i przewodu pokarmowego, 3/4 chorych cierpi również na depresję. Z tych powodów
chorzy na RZS żyją średnio o 7 lat krócej niż inni.
Nie należy mylić reumatoidalnego zapalenia stawów z chorobą zwyrodnieniową stawów (ChZS), która zwykle rozpoczyna się u osób starszych, często po 60. roku życia i polega na „zużyciu się” stawów.
Reumatolog:
Kluczowe dla tej choroby jest wczesne rozpoznanie i szybkie rozpoczęcie leczenia, ponieważ już w ciągu
pierwszych dwóch lat trwania choroby u 2/3 chorych dochodzi do znacznego uszkodzenia stawów, a więc
najistotniejszym elementem profilaktyki jest rozpoznanie pierwszych symptomów i szybkie wdrożenie skutecznego leczenia przez reumatologa. Te objawy to:
•
•
•
•
•
ból i obrzęki stawów, którym towarzyszą bóle mięśni, uczucie drętwienia rąk i stóp,
sztywność poranna – nasilone poranne problemy z ruchomością stawów,
symetryczne objawy, pojawiające się po obu stronach ciała,
osłabienie, brak apetytu i spadek masy ciała, czasem stany podgorączkowe,
deformacje stawów, pojawiające się z czasem.
Medycyna nie wyjaśniła dotąd przyczyn tej choroby, nie opracowano więc jeszcze profilaktyki. Można
jedynie chronić chore osoby przed poważnymi następstwami schorzenia, a przede wszystkim niepełno-
18
sprawnością. Ważne jest, by nie lekceważyć nawracających objawów, nie przedłużać samodzielnego przyjmowania leków przeciwzapalnych dostępnych bez recepty. Kluczem do sukcesu jest, by rozpocząć skuteczne leczenie nie później niż w ciągu 3 miesięcy od wystąpienia objawów. Ważna jest też rehabilitacja, czyli
ćwiczenia wykonywane pod kierunkiem rehabilitanta. Istotny jest zdrowy tryb życia, odpowiednia dieta
i prawidłowa masa ciała, eliminująca zbytnie obciążenie stawów.
Nie udowodniono, że kontakt z wilgocią lub zimnem powoduje częstsze występowanie chorób reumatycznych.
Rozwiązanie
Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów jest bardzo skomplikowane i wymaga współdziałania wielu
specjalistów, m.in. reumatologa, specjalistów rehabilitacji, lekarzy rodzinnych. Prócz przyjmowania leków
chorzy kierowani są na rehabilitację czy też leczenie operacyjne. Oprócz tego ważne jest przestrzeganie
pewnych zasad:
• utrzymuj prawidłową masę ciała – nadwaga niepotrzebnie obciąża stawy i pogarsza ich funkcjonowanie,
• regularnie ćwicz, co najmniej 30 minut dziennie przez 3-7 dni w tygodniu; dostosuj poziom wysiłku
fizycznego do swojej kondycji i stanu zdrowia; najważniejszą rzeczą jest dbanie o kondycję mięśni,
ruchomość stawów oraz koordynację ruchową,
• postaraj się rzucić palenie (jeżeli jesteś palaczem), bo Twoja choroba będzie przebiegała gorzej, a leczenie będzie mniej skuteczne,
• kontroluj siebie pod kątem potencjalnych ognisk infekcji, np. systematycznie kontrolując stan uzębienia
u stomatologa, oraz unikaj jakichkolwiek infekcji, gdyż każde zakażenie zaostrza przebieg choroby.
19
Objawy, których nie należy lekceważyć
Krew w moczu
Pojawienie się nawet niewielkiej ilości krwi w moczu jest zawsze objawem niepokojącym. Nawet jeśli zdarzyło się tylko raz, warto zgłosić się do lekarza. Objaw ten może towarzyszyć łagodnym chorobom, może
jednak również zwiastować poważne schorzenia, w tym nowotwór nerki lub pęcherza moczowego.
Nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych
Nieprawidłowości związane z krwawieniami z dróg rodnych (np. krwawienie po stosunku płciowym, krwawienia międzymięsiączkowe, krwawienia u kobiet po menopauzie) mogą świadczyć o zaburzeniach hormonalnych, stanach zapalnych, a także o chorobach nowotworowych. Szczególnie niepokojące jest pojawienie
się krwawienia u osoby po menopauzie – należy wówczas niezwłocznie zgłosić się do ginekologa.
Obfite krwawienia miesiączkowe
Nadmierne krwawienia miesiączkowe rozpoznać można po częstości zmiany podpaski lub tamponu
– co 1-2 godziny w przeciągu kilku kolejnych godzin lub gdy przedłuża się ono ponad tydzień. Może
być pierwszym objawem wielu chorób, w tym chorób nowotworowych (rak trzonu macicy), chorób
ginekologicznych (mięśniaki macicy, endometrioza), chorób tarczycy czy zaburzeń krzepnięcia. Obfite
krwawienia miesiączkowe mogą również prowadzić do niedoboru żelaza i niedokrwistości (anemii).
Częste infekcje układu moczowo-płciowego
Następstwem nawracających infekcji układu moczowo-płciowego mogą być poważne choroby nerek.
Bywają one też objawem cukrzycy, należy więc zwrócić się z tym problemem do lekarza.
20
Ból głowy
Ból głowy utrudnia życie, choć bardzo rzadko oznacza poważną chorobę. Większość przypadków spowodowanych jest napięciem nerwowym, migreną lub chorobami zatok. Jeśli jednak ból głowy utrzymuje się
długo – warto skonsultować się z lekarzem.
Potrzeba oddawania moczu w nocy
Częsta potrzeba oddawania moczu w nocy może być objawem choroby, m.in. chorób serca, cukrzycy,
chorób dróg moczowych. Jeśli ten problem Cię dotyczy – zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu.
Nadmierna senność
Jeżeli wydaje Ci się, że pomimo odpowiedniego czasu snu w ciągu dnia czujesz się senna, zgłoś się do
lekarza. Nadmierna senność może sugerować anemię, niedoczynność tarczycy, cukrzycę, zaburzenia hormonalne lub bezdechy podczas snu.
Zmiana charakteru stolca i problemy z wypróżnianiem
Warto zwracać uwagę na wygląd i konsystencję stolca oraz ewentualne problemy z jego oddawaniem. Jeśli
stolec jest jasny, odbarwiony lub nawet szary, zawiera krew lub zmienia kształt, może to świadczyć
o poważnej chorobie dróg żółciowych i chorobie nowotworowej. Stolec zabarwiony na czarno wskazuje
na krwawienie z przewodu pokarmowego. W każdej z tych sytuacji powinnaś skonsultować się z lekarzem.
Porada bez skierowania
Jeśli zauważysz u siebie powyższe objawy, zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu, który zleci badania lub skieruje Cię do specjalisty.
Pamiętaj też, że z porad niektórych specjalistów można skorzystać bez skierowania i bez uprzedniej wizyty
u lekarza rodzinnego. Są to porady u ginekologa, onkologa, psychiatry, stomatologa, okulisty i dermatologa.
21
Polka przezorna,
czyli jak zapanować nad rzeczywistością
Zaradne, ale nie zawsze zdrowe
Świadomość to jedno, a przezorność to drugie
Polki od wieków mają opinię kobiet zaradnych, silnych, znakomicie radzących sobie z codziennymi
obowiązkami, łączących z wdziękiem role matek,
żon i opiekunek domowego ogniska. Z czasem do
wyżej wymienionych dołączyły pracowitość i ambicja, które pomagają w odnoszeniu coraz większych sukcesów na polu zawodowym.
Współczesne Polki mają wysoką świadomość rosnących zagrożeń wynikających z chorób cywilizacyjnych oraz wagi profilaktyki zdrowia.
Profilaktyka zdrowia powinna mieć dwa aspekty.
Z jednej strony należy dbać o siebie i prowadzić
zdrowy tryb życia, z drugiej zaś – trzeba być przewidującym i przygotować się na sytuację, gdy
okaże się, że jednak choroba nas dotknęła. Warto
więc wcześniej pomyśleć o zabezpieczeniu finansowym na wypadek ewentualnej choroby.
Zdaniem lekarzy, nasz styl życia aż w 53% wpływa
na nasze zdrowie. Prowadząc odpowiedni tryb życia,
możemy uniknąć wielu chorób cywilizacyjnych.
Troszcząc się o swoich najbliższych niejednokrotnie pełnią rolę strażniczek zdrowia i bezpieczeństwa swojej rodziny, często kosztem ich własnego
zdrowia lub potrzeb.
Coraz częściej chcąc zrealizować wszystkie swoje
zadania, zarówno te na polu rodzinnym, jak i zawodowym, Polki prowadzą intensywny tryb życia.
22
Tak niewiele trzeba, by zabezpieczyć to co jest dla nas wszystkim.
ING Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie S.A.
Dlaczego profilaktyka finansowa
jest taka ważna?
Ciężka, przewlekła choroba często niesie za sobą poważne konsekwencje, związane z pogorszeniem się
jakości życia np. z niezdolnością do wykonywania
pracy i obniżeniem otrzymywanego wynagrodzenia,
zwłaszcza w przypadku prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Sytuacja może być o tyle trudna
i uciążliwa, że dotyka wówczas całej rodziny. W zależności od rodzaju i stopnia zaawansowania choroby,
która nas dotknęła, dodatkowe koszty związane z leczeniem mogą się różnić.
W opinii lekarzy stosowanie dwustronnej profilaktyki, czyli zdrowotnej i finansowej, wpłynie
na wzrost wyleczalności chorób cywilizacyjnych.
Zrównoważona dieta, aktywność sportowa i unikanie stresu zmniejszają ryzyko zachorowania, regularne badania profilaktyczne pomagają wykryć
chorobę we wczesnym stadium, a środki finansowe pozwalają skupić się na leczeniu, a nie martwieniu się o budżet rodzinny.
Jak wynika z badań przeprowadzonych na zlecenie ING Życie, terapie nowotworowe wymagają
od pacjenta dodatkowych nakładów finansowych
– na specjalne preparaty wspierające organizm
w walce z chorobą lub choćby na tak wydawałoby
się prozaiczne rzeczy, jak dojazdy do i ze szpitala
czy też zapewnienie opieki nad dziećmi w trakcie
ewentualnej nieobecności w domu.
Dlatego potrzebne są nowoczesne i elastyczne
produkty ubezpieczeniowe, które umożliwiają
zabezpieczenie finansowe na wypadek ewentualnych chorób. Ubezpieczenia, które uwzględniają
potrzeby chorych – zarówno te racjonalne – dostęp do pieniędzy i szybką ich wypłatę, jak i te
emocjonalne, np. wparcie psychologa.
W przypadku chorób układu krążenia często wymagana jest rehabilitacja i dłuższa nieobecność
w pracy, co również ma istotny wpływ na malejące
dochody.
Poczucie bezpieczeństwa i niezależności finansowej
oraz pozytywne nastawienie mogą mieć kluczowe
znaczenie w walce z chorobą.
3
23
Jakich chorób Polacy obawiają
się najbardziej i jakie produkty
ubezpieczeniowe odpowiadają
na te obawy?
Finansowanie w chorobie
Nowotwór to choroba, która może dotknąć każdego i dlatego budzi w społeczeństwie i najsilniejsze
emocje. Nowotwór stał się już chorobą cywilizacyjną, jednak nie jesteśmy wobec niego całkowicie bezbronni. Bronią w walce z rakiem może być
wczesna diagnostyka, szczepionki oraz profilaktyka zdrowia, ale to nie daje gwarancji, że choroba
nas nie dotknie. Z tego względu istotne jest, aby
zadbać również o zabezpieczenie finansowe na
wypadek wystąpienia nowotworu.
Z tą właśnie myślą ING Życie wprowadziło produkt
ubezpieczeniowy (jest to umowa dodatkowa, którą można dokupić do wybranych umów ochronno
-inwestycyjnych), który zapewnia wsparcie finansowe podczas walki z chorobą i umożliwia powrót
do zdrowia.
Ubezpieczenia na wypadek nowotworu ONA i ON w ING Życie
CO WYRÓŻNIA NASZ PRODUKT?
Innowacyjność – pierwsze ubezpieczenie
Ubezpieczenia dostępne są
jako umowa dodatkowa
do wybranych polis
ochronno-inwestycyjnych
z tak obszerną listą nowotworów w Polsce
Ochrona już od pierwszego dnia
ubezpieczenia
rofesjonalne przygotowanie – produkt
P
stworzony na bazie konsultacji z onkologami
i osobami dotkniętymi chorobą
Wsparcie finansowe w walce z rakiem
Dostosowanie do różnych potrzeb – oferta
Szeroki zakres Assistance – pakietu
uwzględniająca odmienne potrzeby
pomocowego dla Ciebie i rodziny
mężczyzn i kobiet
24
GŁÓWNE KORZYŚCI DLA UBEZPIECZONEGO
zmniejszające obciążenia dla budżetu
rodzinnego
Tworząc ubezpieczenie na wypadek nowotworu eksperci ING Życie analizowali wyniki badań i konsultowali się z onkologami oraz osobami chorymi. Istotne było,
jak w praktyce wygląda proces leczenia oraz jakie są
potrzeby chorych w trakcie terapii. Pacjenci zwrócili
uwagę na to, że diagnoza to pierwszy krytyczny moment, któremu towarzyszy strach, poczucie zagubienia, jak i potrzeba szybkiego i skutecznego działania
– wtedy dodatkowe środki czy pomoc psychologa
okazują się bardzo ważne dla dalszego przebiegu leczenia. Bazując na tych potrzebach, powstał system
wypłaty świadczeń powiązany z etapami leczenia.
Dodatkowo do każdej umowy dodawany jest pakiet
assistance - np. transport medyczny do i ze szpitala;
infolinia medyczna; wsparcie psychologa; opieka nad
dziećmi; pomoc w dojściu do sprawności, m.in. organizacja procesu rehabilitacyjnego.
Więcej o ubezpieczeniu na www.ingzycie.pl
Choroby układu krążenia stanowią drugą po nowotworach kategorię chorób, których najbardziej się
obawiamy. Nowoczesny styl życia może niestety
przyczyniać się również do rozwijania się chorób cywilizacyjnych, takich jak zawały, udary i inne. W konsekwencji tych chorób niejednokrotnie standard życia
chorego ulega znacznemu pogorszeniu, np. w wyniku konieczności długotrwałej, kosztownej rehabilitacji,
bądź też trwałej niezdolności do pracy, wiążącej się ze
znacznym obniżeniem dochodów.
W tym przypadku również można finansowo przygotować się na ewentualność choroby.
Umowa dodatkowa ING Życie „Ubezpieczenie na wypadek poważnych chorób” pomaga choremu i jego
rodzinie w najtrudniejszych momentach. Ubezpieczenie zapewnia wsparcie finansowe w walce z wieloma
niebezpiecznymi chorobami (innymi niż nowotwór,
np. zawał, udar i wiele innych).
Zalety Ubezpieczenia na wypadek poważnych chorób:
ochrona ubezpieczeniowa już od 1-go dnia obowiązywania umowy
wsparcie finansowe ułatwiające powrót do zdrowia lub walkę z chorobą
lista chorób ułożona wspólnie z międzynarodowymi specjalistami z dziedziny chorób wewnętrznych
po wypłacie świadczenia ochrona nadal trwa (wielokrotna wypłata) – możliwość wielokrotnych wypłat (nie dotyczy tego
samego schorzenia), możliwość otrzymania nawet do 200% sumy ubezpieczenia
2 warianty ochrony (podstawowy i rozszerzony)
25
Ciężko jest zmienić z dnia na dzień swoje przyzwyczajenia oraz styl życia jaki
prowadzimy. Profilaktyka zdrowia pomaga zmniejszyć ryzyko zachorowania,
nie daje jednak stu procentowej gwarancji, że choroba nas nie dotknie. Nie
możemy też przygotować się na ewentualną chorobę, często nadchodzi ona
z zaskoczenia. Dlatego oprócz sumiennej pracy nad własnym zdrowiem, warto
pomyśleć wcześniej o zabezpieczeniu finansowym na wypadek ewentualnej
choroby.
Więcej o ubezpieczeniach możesz dowiedzieć się na www.ingzycie.pl
W trosce o Twoje zdrowie ING Życie radzi:
Weź sprawy w swoje ręce
i stosuj 5 zasad, które pozwalają
zmniejszyć ryzyko wystąpienia
choroby lub pomagają
stawić czoła problemowi:
Bądź aktywny fizycznie
Badaj się regularnie
Zdrowo się odżywiaj
Myśl pozytywnie i odpowiedzialnie
Ubezpiecz się na wypadek choroby
Dowiedz się więcej na www.rakowiwspak.pl
26
3
Musimy być konsekwentne!
Raz do roku ginekolog lub
W kalendarzu
zdrowia Witalnej
Polki powinny
obowiązkowo
znaleźć się stałe
daty badań:
Raz na 3 lata cytologia
Regularne samobadanie piersi oraz badanie USG piersi i mammografia
Przynajmniej raz na dwa lata podstawowe badania krwi i moczu
Wizyta u stomatologa przynajmniej raz do roku – stan zdrowia zębów
ma bardzo istotne znaczenie dla ogólnego stanu zdrowia
Takie badania nie tylko dadzą nam poczucie kontroli nad rzeczywistością,
ale też – pozwolą na szybką interwencję, jeśli taka będzie konieczna.
Edukacja to podstawa
XXI wiek to wiek szeroko pojętej edukacji zdrowotnej – kampanie edukacyjne, uświadamiające nam,
jak ważny jest zdrowy styl życia, stały się elementem naszej codzienności – i co ważne – przynoszą
efekty. Ciągle jednak za mało mówi się o profilaktyce finansowej, okazuje się przecież, że nie jesteśmy bezradni wobec choroby i możemy przygotować się na nią, nie jak na nieuchronność, ale stan
przejściowy. Poczucie bezpieczeństwa finansowego jest bardzo ważne – także w samym procesie
zdrowienia, całą energię mobilizujemy i przeznaczamy wtedy na walkę z chorobą, a nie o pozyskanie środków na leczenie.
Im więcej rozmawiamy o chorobach, tym więcej o nich wiemy
i tym lepiej możemy się przed
nimi zabezpieczyć. Bo przecież
nasze zdrowie i bezpieczeństwo jest najważniejsze.
27
Czy wiesz, jak się czujesz, czyli
testy i quizy o zdrowiu
Sprawdź swoje zdrowie
W tym rozdziale zamieściliśmy kilka testów, które pomogą Ci ocenić stan ciała i ducha oraz ocenić narażenie
na stres. Pamiętaj, że wynik testu jest jedynie wskazówką, a więc jeśli coś Cię niepokoi – zgłoś się do lekarza.
Zmierz swój stres
Stres towarzyszy nam niemal codziennie. Czasem jest motywujący i staje się bodźcem do działania, a czasem
utrudnia życie. Jeśli trwa zbyt długo i jest zbyt intensywny może stać się przyczyną problemów ze zdrowiem
– trudności ze snem i koncentracją, bólu głowy i żołądka, stałego zmęczenia, napięcia mięśni i palpitacji serca.
Sprawdź więc, czy Twoje zdrowie jest zagrożone i zmierz swój poziom stresu.
Poniżej zamieszczamy listę wydarzeń, które powodują stres (tzw. skala Holmesa i Rahe’a). Każdemu z wydarzeń przyporządkowano pewną liczbę punktów – tzw. jednostek stresu. Zastanów się, co wydarzyło się
w ciągu ostatniego roku i zsumuj odpowiadające tym wydarzeniom jednostki stresu.
28
Rodzina i bliscy
Problemy z prawem
Śmierć współmałżonka (100)
Rozwód (73)
Separacja małżeńska (65)
Śmierć bliskiego członka rodziny (63)
Zawarcie związku małżeńskiego (50)
Pogodzenie się ze skłóconym współmałżonkiem (45)
Powiększenie się rodziny (35)
Kłopoty w pożyciu seksualnym (39)
Śmierć bliskiego przyjaciela (37)
Kłótnie i starcia z krewnymi współmałżonka (29)
Opuszczenie przez dzieci domu rodzinnego (29)
Święta Bożego Narodzenia (12)
Pobyt w więzieniu (63)
Małe naruszenie przepisów prawnych (11) Zdrowie
Zranienie ciała lub choroba (53)
Choroba w rodzinie (44)
Ciąża (40)
Praca i finanse
Tryb i warunki życia
Rozpoczynanie nowej pracy zawodowej (39)
Zmiana wykonywanego zawodu (36)
Zmiana stopnia odpowiedzialności w życiu zawodowym (29)
Zwolnienie z pracy (47)
Starcia z szefem (23)
Urlop (13)
Przejście na rentę lub emeryturę (45)
Początek lub zakończenie pracy zawodowej współmałżonka (26)
Zmiany w dochodach (38)
Zaciągnięcie kredytu hipotecznego (31)
Wiadomość o konieczności zwrotu większego długu
lub pożyczki (30)
Zmiany warunków pracy lub najbliższego otoczenia
(20)
Rozpoczęcie lub zakończenie nauki szkolnej (26)
Zmiany standardu, poziomu życia (25)
Zmiany osobistych nawyków i przyzwyczajeń (24)
Zmiana mieszkania (20)
Zmiana szkoły (20)
Zmiany sposobu spędzaniu wolnego czasu (19)
Zmiany w praktykach religijnych (19)
Zmiany w nawykach życia towarzyskiego (18)
Zmiana nawyków snu (16)
Zmiany nawyków żywieniowych (15)
Im większa liczba jednostek stresu, tym większe prawdopodobieństwo pojawienia się problemów
zdrowotnych związanych ze stresem w ciągu dwóch lat.
Bezpieczny poziom stresu to poziom poniżej 150 jednostek.
Zakres 150-299 jednostek to poziom podwyższonego ryzyka.
Stres rzędu 300 jednostek i więcej powoduje duże ryzyko pojawienia się problemów
ze zdrowiem.
29
Zmierz się z depresją
W samodzielnej ocenie Twoich problemów z nastrojem pomoże Ci test opracowany przez amerykańskiego
psychiatrę Aarona Becka (tzw. skala depresji Becka.)
Zastanów się nad odpowiedzią na każde z 21. pytań, mając na uwadze swoje przeciętne samopoczucie
w ostatnich 30 dniach. Policz liczbę poszczególnych odpowiedzi i za każdą odpowiedź przyznaj odpowiednią liczbę punktów: A – 0 pkt B – 1 pkt C – 2 pkt D – 3 pkt
Pytania
30
1
A. nie jestem smutna ani przygnębiona
B. często odczuwam smutek i przygnębienie
C. nie mogę uwolnić się od smutnych przeżyć
D. mój smutek i nieszczęście są nie do zniesienia
2
A. nie przejmuję się zbytnio przyszłością
B. często martwię się o przyszłość
C. obawiam się, że w przyszłości nic dobrego mnie nie czeka
D. czuję, że przyszłość jest beznadziejna i nic tego nie zmieni
3
A. sądzę, że nie popełniam większych błędów w życiu
B. sądzę, że popełniam więcej błędów niż inni
C. spoglądam na to co robiłam i widzę tylko błędy
D. jestem zupełnie niewydolna i wszystko robię źle
4
A. to, co robię sprawia mi przyjemność
B. nie cieszy mnie to, co robię
C. nic mi teraz nie daje pełnego zadowolenia
D. nie przeżywam zadowolenia i wszystko mnie nuży
5
A. nie czuję się winna wobec siebie ani wobec innych
B. dość często miewam wyrzuty sumienia
C. często czuję, że zawiniłam
D. stale czuję się winna
6
A. sądzę, że nie zasługuję na karę
B. sądzę, że zasługuję na karę
C. spodziewam się ukarania
D. wiem, że jestem karana (lub ukarana)
7
A. jestem z siebie zadowolona
B. nie jestem z siebie zadowolona
C. czuję do siebie niechęć
D. nienawidzę siebie
8
A. nie czuję się gorsza od innych
B. zarzucam sobie nieudolność i błędy
C. stale potępiam siebie za popełnione błędy
D. winię się za wszelkie zło, które istnieje
9
A. nie myślę o odebraniu sobie życia
B. myślę o samobójstwie, ale nie mogłabym tego zrobić
C. pragnę odebrać sobie życie
D. popełnię samobójstwo przy właściwej sposobności
10
A. nie płaczę częściej niż zwykle
B. płaczę częściej niż dawniej
C. ciągle chce mi się płakać
D. chciałabym płakać, lecz nie jestem w stanie
11
A. nie jestem bardziej podenerwowana niż dawniej
B. jestem bardziej nerwowa i przykra niż dawniej
C. jestem stale nerwowa i rozdrażniona
D. wszystko co dawniej mnie drażniło, stało się obojętne
12
A. ludzie interesują mnie jak dawniej
B. interesuję się ludźmi mniej niż dawniej
C. utraciłam większość zainteresowania ludźmi
D. utraciłam wszelkie zainteresowania ludźmi
13
A. decyzje podejmuję łatwo tak jak dawniej
B. częściej niż kiedyś odwlekam podjęcie decyzji
C. mam dużo trudności z podjęciem decyzji
D. nie jestem w stanie podjąć żadnej decyzji
14
A. sądzę, że wyglądam nie gorzej niż dawniej
B. martwię się tym, że wyglądam staro i nieatrakcyjnie
C. czuję, że wyglądam coraz gorzej
D. jestem przekonana, że wyglądam wprost odpychająco
15
A. mogę pracować tak jak dawniej
B. z trudem rozpoczynam każdą czynność
C. z wysiłkiem zmuszam się do zrobienia czegokolwiek
D. nie jestem w stanie nic robić
16
A. sypiam dobrze jak zwykle
B. sypiam gorzej niż dawniej
C. budzę się 1-2 godziny za wcześnie i nie mogę zasnąć
D. budzę się kilka godzin za wcześnie i nie mogę zasnąć
17
A. nie męczę się bardziej niż dawniej
B. meczę się znacznie łatwiej niż poprzednio
C. męczę się wszystkim, co robię
D. jestem zbyt zmęczona aby cokolwiek robić
18
A. mam apetyt nie gorszy niż dawniej
B. mam trochę gorszy apetyt
C. apetyt mam wyraźnie gorszy
D. nie mam w ogóle apetytu
19
A. nie tracę na wadze ciała (w okresie ostatniego miesiąca)
B. straciłam na wadze więcej niż 2 kg
C. straciłam na wadze więcej niż 4 kg
D. straciłam na wadze więcej niż 6 kg
Od 0 do 11 Nie ma powodu do niepokoju. Zwykle osoby z taką
punktacją mają tymczasowe pogorszenie nastroju, wywołane chandrą czy przykrym zdarzeniem. Taki wynik uzyskują
również kobiety sięgające po ten test przypadkowo, z ciekawości albo za czyjąś namową.
20
A. nie martwię się o swoje zdrowie bardziej niż zawsze
B. martwię się dolegliwościami: mam rozstrój żołądka, zaparcia, bóle
C. stan zdrowia bardzo mnie martwi, często o tym myślę
D. bardzo martwię się o swoje zdrowie, nie mogę o niczym innym myśleć
Od 12 do 19 Taki wynik może świadczyć o łagodnej depresji
– powinien nas zastanowić i, jeśli objawy się utrzymują, skłonić do wizyty u specjalisty (np. psychologa).
21
A. moje zainteresowania seksualne nie uległy zmianom
B. jestem mniej zainteresowana sprawami płci (seksu)
C. problemy seksualne wyraźnie mniej mnie interesują
D. utraciłam wszelkie zainteresowania seksem
Od 20 do 25 Taki wynik może świadczyć o depresji umiarkowanej, która wymaga leczenia i natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza psychiatry.
Od 26 do 63 Taki wynik może świadczyć o depresji ciężkiej,
z którą należy natychmiast zgłosić się do psychiatry. Pamiętaj
– zazwyczaj im wcześniej rozpoczniesz terapię tym większa
szansa na wyleczenie i szybszy powrót do zdrowia!
31
Sprawdź swoje serce (na podstawie skali SCORE)
Statystyki są nieubłagane – choroby serca, obok chorób nowotworowych, są główną przyczyną zgonów
Polek. Sprawdź, czy Twoje serce jest zagrożone. Dokładna ocena wymaga znajomości własnego ciśnienia
krwi i poziomu cholesterolu.
1. Czy cierpisz na chorobę sercowo-naczyniową (chorobę niedokrwienną serca) lub cukrzycę? Czy przyjmujesz leki na te choroby? Osoby z chorobą sercowo-naczyniową, a także chorzy z cukrzycą mają duże
ryzyko sercowo-naczyniowe niezależnie od obecności innych czynników ryzyka. Oznacza to, że jeśli na
jedno z powyższych pytań odpowiedziałaś „tak”, jesteś zagrożona poważną chorobą serca, w tym m.in.
zawałem. W takiej sytuacji należy postępować zgodnie z zaleceniami lekarza.
2. Ryzyko zawału i chorób serca zwiększa się z wiekiem. Jeżeli nie leczysz się na chorobę niedokrwienną
serca i nie miałaś zawału, ryzyko choroby można oszacować na podstawie wieku, ciśnienia tętniczego
krwi i stężenia cholesterolu we krwi.
Kobiety poniżej 40 roku życia:
Ryzyko choroby serca jest dość niskie. Masz nieco większe ryzyko zawału (1 kobieta na 100 w ciągu 10 lat), jeśli palisz papierosy, masz nadciśnienie tętnicze (ciśnienie skurczowe
powyżej 180 mmHg) i wysokie stężenie cholesterolu we krwi (powyżej 300 mg/dl). Jeśli masz inne czynniki
ryzyka – czas na zmianę trybu życia, póki nie jest za późno!
Kobiety między 41-50 rokiem życia:
Ryzyko zawału w ciągu najbliższych 10 lat wynosi 0-4% w zależności
od innych czynników ryzyka. Jest ono szczególnie wysokie (4%, czyli 1 na 25 kobiet) u kobiet, które palą papierosy, mają wysokie ciśnienie krwi (powyżej 180 mmHg) i wysokie stężenie cholesterolu we krwi (powyżej
300 mg/dl).
Kobiety między 51-55 rokiem życia:
Ryzyko zawału w ciągu najbliższych 10 lat wynosi 1-7% w zależności od innych czynników ryzyka. Jest ono szczególnie wysokie (7%, czyli 1 na 14 kobiet) u kobiet, które
palą papierosy, mają wysokie ciśnienie krwi (powyżej 180 mmHg) i wysokie stężenie cholesterolu we krwi
(powyżej 300 mg/dl). Nawet jeśli nie palisz, ale masz wysokie ciśnienie i poziom cholesterolu, ryzyko zawału
może sięgać 3-4% (1 na 25 kobiet).
32
Kobiety między 56-60 rokiem życia:
Ryzyko zawału w ciągu najbliższych 10 lat gwałtownie rośnie
i wynosi 1-13% w zależności od innych czynników ryzyka. Najbezpieczniejsze są kobiety, które nie palą,
mają prawidłowe ciśnienie krwi i stężenie cholesterolu. Ryzyko jest szczególnie wysokie (1 na 7-10 kobiet)
u kobiet, które palą papierosy, mają wysokie ciśnienie krwi (powyżej 180 mmHg) i wysokie stężenie cholesterolu (powyżej 200 mg/dl). Nawet jeśli nie palisz, ale masz wysokie ciśnienie i/lub poziom cholesterolu,
ryzyko zawału może sięgać 4-7% (1 na 14 kobiet).
Kobiety po 61 roku życia:
Ryzyko zawału w ciągu najbliższych 10 lat bardzo zależy od Twojego trybu
życia i parametrów laboratoryjnych. Wynosi ono średnio od 2 do aż 22% (1 na 4-5 kobiet)! Jeśli palisz papierosy, to bez względu na inne czynniki masz duże ryzyko zawału (co najmniej 1 na 20 kobiet palących po
61 roku życia ma zawał). Jeśli oprócz palenia masz inne problemy zdrowotne, przede wszystkim nieleczone
nadciśnienie tętnicze i wysokie stężenie cholesterolu, ryzyko zawału wzrasta kilkukrotnie i dotyczy już co
czwartej kobiety! Jak w każdej grupie wiekowej najbezpieczniejsze są kobiety, które nie palą i mają prawidłowe ciśnienie krwi i stężenie cholesterolu – ryzyko wynosi 1 na 50 kobiet.
Pamiętaj!
Ryzyko może być wyższe, jeśli:
• zbliżasz się do kolejnej grupy wiekowej (ryzyko zależy od wieku),
• masz predyspozycje rodzinne do chorób serca,
• jesteś otyła,
• prowadzisz siedzący tryb życia,
• masz cukrzycę lub upośledzoną tolerancję glukozy (stan przedcukrzycowy),
• masz niski poziom „dobrego” cholesterolu HDL.
33
Czy jesteś w grupie ryzyka raka szyjki macicy?
W Polsce rak szyjki macicy jest drugim pod względem częstości występowania nowotworem złośliwym
u kobiet do 45 roku życia. Umieralność Polek na ten typ raka jest najwyższa w Europie, a przecież rak szyjki
macicy można wykryć we wczesnym stadium dzięki prostemu badaniu przesiewowemu - cytologii. Niestety
Polki za rzadko robią cytologię, nie mają też wiedzy na temat czynników sprzyjających rozwojowi tego nowotworu.
Odpowiedz na poniższe pytania i dowiedz się, czy jesteś w grupie ryzyka:
1
Czy zaczęłaś współżycie przed 18 r.ż.?
TAK
3
5
TAK
34
4
6
NIE
NIE
Czy palisz papierosy?
TAK
8
NIE
Czy stosujesz antykoncepcję hormonalną dłużej niż
5 lat?
TAK
NIE
Czy używasz prezerwatyw podczas stosunku?
Czy miałaś więcej niż 1 partnera seksualnego?
TAK
NIE
Czy poprzednia partnerka seksualna Twojego partnera chorowała na RSM?
TAK
7
NIE
Czy Twój partner ma przeszłość seksualną z innymi osobami?
TAK
2
NIE
Czy wykonujesz regularnie badania cytologiczne?
TAK
NIE
Jeżeli na któreś z pytań od 1 do 6 odpowiedziałaś twierdząco, przeczytaj.
Szczególnie ważne!
Każda aktywna seksualnie kobieta narażona jest na zachorowanie na raka szyjki macicy.
Pamiętaj, cytologia to badanie, które umożliwia wykrycie stanu przednowotworowego!
Każda kobieta powinna wykonywać badanie cytologiczne regularnie
raz na 3 lata.
Tu znajdziesz listę placówek, które bezpłatnie wykonują cytologię w
ramach programu profilaktycznego www.bezplatnacytologia.pl.
Prezerwatywa ogranicza ryzyko zakażenia HPV, ale nie
eliminuje go.
35
podsumowanie
Zadbaj o siebie
Lepiej zapobiegać niż leczyć – to znana prawda. Im wcześniej zaczniemy dbać o zdrowie, tym większa szansa
na sukces! Pamiętaj, nigdy nie jest za późno na zmianę stylu życia. Jak to zrobić? Poniżej zamieszczamy krótkie
wskazówki.
Problem
Rozwiązanie
Choroby układu kostnostawowego i narządów ruchu
Największym wrogiem stawów, kości i mięśni jest brak ruchu. Odpowiednio dobrany wysiłek fizyczny wzmocni Twoje kości i mięśnie, pomoże też
utrzymać odpowiednią masę kostną i uchroni przed osteoporozą.
Dodatkowym sprzymierzeńcem w walce z chorobami narządów ruchu jest odpowiednia dieta – bogata w wapń i witaminę D. Zwracaj uwagę na
to, czy spożywasz odpowiednią ilość nabiału, orzechów i ryb, które są dobrym źródłem tych substancji. Utrzymuj prawidłową masę ciała – otyłość
utrudnia poruszanie i obciąża stawy.
Choroby serca i naczyń
Największym wrogiem Twojego serca i naczyń są: nieprawidłowa dieta, brak ruchu, otyłość i papierosy. Aby zapobiegać chorobom serca, powinnaś:
• utrzymywać prawidłową masę ciała lub jeśli jesteś otyła – schudnąć,
• rzucić palenie – papierosy są jednym z największych czynników ryzyka zawału,
• diagnozować i leczyć choroby współistniejące – nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, zaburzenia lipidowe,
• kontrolować poziom cholesterolu,
• stosować zdrową dietę (4-5 posiłków dziennie, w czasie każdego posiłku – warzywa i owoce, ograniczyć spożywanie tłuszczów zwierzęcych i czerwonego mięsa na rzecz odtłuszczonego nabiału i warzyw strączkowych),
• ograniczyć spożywanie alkoholu,
• ograniczyć narażenie na stres.
Największym sprzymierzeńcem w walce o zdrowe serce jest wysiłek fizyczny. Powinnaś ćwiczyć co najmniej 4-5 razy w tygodniu (a nawet codziennie)
przez 30-45 minut. Dostosuj ćwiczenia do Twojej wydolności, a jeśli już masz problemy z sercem, skonsultuj się z lekarzem. Pamiętaj, wysiłek fizyczny
może przynieść bardzo wiele korzyści Twojemu sercu:
• obniża ciśnienie tętnicze,
• pomaga zmniejszyć masę ciała i utrzymać ją na prawidłowym poziomie,
• obniża poziom „złego” cholesterolu – LDL i podwyższa poziom „dobrego” cholesterolu – HDL,
• zmniejsza krzepliwość krwi, zapobiega powstawaniu zakrzepów w naczyniach krwionośnych,
• poprawia krążenie krwi w sercu.
36
Problem
Rozwiązanie
Choroby płuc
Oprócz infekcji dróg oddechowych dużym problemem zdrowotnym są choroby spowodowane paleniem papierosów. Poza chorobami nowotworowymi, które stanowią jedną z najczęstszych przyczyn zgonów kobiet, częsta jest też przewlekła obturacyjna choroba płuc – poważna, powodująca
niepełnosprawność choroba układu oddechowego dotycząca nawet co czwartej kobiety po 40. roku życia!
Czas na rzucenie palenia jest zawsze dobry. Jak to zrobić?
• Chcieć to móc! Zacznij od odpowiedniego nastawienia – przejrzyj dostępne materiały (np. na stronie jakrzucicpalenie.pl), porozmawiaj z innymi,
którym udało się rzucić, poproś rodzinę i przyjaciół o wsparcie.
• Porozmawiaj z lekarzem o dostępnych metodach farmakologicznych. Mogą to być leki zawierające nikotynę lub specjalne preparaty na receptę,
które pomagają w zwalczeniu nałogu.
Depresja
Depresja jest najczęstszym zaburzeniem psychicznym. Jak mu zapobiegać i sobie z nim radzić?
• Naucz się radzić sobie ze stresem – poznaj techniki relaksacyjne, medytację itp.
• Zadbaj o prawidłowy sen w dobrych warunkach.
• Dużo ruszaj się – wysiłek fizyczny to naturalny lek przeciwdepresyjny. Wystarczy 30-45 minut ruchu dziennie!
• Zaopiekuj się psem lub kotem. Zwierzak ułatwi Ci utrzymanie aktywnego trybu życia.
• Utrzymuj prawidłową dietę.
• Pielęgnuj przyjaźnie i staraj się być aktywna społecznie.
• Depresja jest poważną chorobą, jeśli nie radzisz sobie koniecznie zgłoś się do lekarza!
Zaparcia
Przewlekłe problemy z zaparciami ma co piąta kobieta. Dla rozwiązania problemu wystarczy często zmiana trybu życia i diety.
• Wzbogać swoją dietę w warzywa i owoce, kasze, płatki zbożowe i siemię lniane – bogate źródła błonnika, który pomoże Ci usunąć resztki pokarmowe z jelit.
• Zwiększ ilość wykonywanego ruchu – u większości kobiet przyczyną zaparć jest siedzący tryb życia.
• Pij dużo płynów, a przede wszystkim wody.
37
Badania profilaktyczne
Im szybciej rozpoznamy chorobę, tym lepsze będą skutki jej leczenia – warto więc zadbać o regularne
wykonywanie badań profilaktycznych. Poniżej przedstawiamy tabelę, która ułatwi zaplanowanie badań
odpowiednich dla Twojego wieku.
Kobieta w wieku
35-50 lat
Kobieta po 50.
roku życia
W jakim celu się je wykonuje?
Pomiar ciśnienia tętniczego
oraz ogólne badanie
u lekarza internisty
Nadciśnienie tętnicze to problem występujący
u co trzeciej osoby dorosłej. Nieleczone powoduje wiele powikłań i problemów zdrowotnych,
dlatego zaleca się jego regularną kontrolę.
Stężenie glukozy we krwi
Badanie glukozy służy rozpoznaniu cukrzycy
i stanów przedcukrzycowych.
Raz na 2 lata
Raz w roku
Morfologia krwi
Morfologia krwi jest podstawowym badaniem
w diagnostyce niedokrwistości (anemii) oraz nowotworów krwi.
Raz na 2 lata
Raz w roku
Lipidogram (stężenie cholesterolu we krwi)
Wysokie stężenie cholesterolu zwiększa ryzyko
rozwoju miażdżycy, która z czasem prowadzi do
zawałów serca i udarów mózgu. Badanie pozwala
rozpoznać zaburzenia lipidowe i rozpocząć odpowiednią terapię.
Krew utajona w stolcu
Badanie przesiewowe w kierunku raka jelita
grubego
USG jamy brzusznej
Kolonoskopia
Gastroskopia
38
Kobieta w wieku
20-34 lat
Badania
Wykrywanie chorób przewodu pokarmowego
Raz w roku
Raz na 5 lat
Raz na 2 lata;
kobiety palące lub
z nadwagą powinny wykonywać
badanie co roku
Raz w roku
Raz w roku
W razie objawów na zlecenie lekarza
Raz po ukończeniu
50 roku życia, później – w razie objawów na zlecenie
lekarza
Kobieta w wieku
20-34 lat
Kobieta w wieku
35-50 lat
Kobieta po 50
roku życia
Badania
W jakim celu się je wykonuje?
Badanie gęstości kości
(densytometria)
Badanie przesiewowe w kierunku osteoporozy
– choroby kości, która przebiega bezobjawowo,
a może znacznie zwiększać ryzyko złamań.
Badanie RTG
Nie jest obecnie uznawane za profilaktykę raka płuca - nie wykonuje się go bez skierowania lekarza, podobnie jak
jakiekolwiek inne prześwietlenie.
EKG
Badanie ma na celu ocenę rytmu serca i spraw- Zawsze w razie objawów niedokrwienia (ból w klatce piersiodzenie, czy nie doszło do niedokrwienia (zawału wej). Częściej: u kobiet po menopauzie, palących papierosy,
otyłych.
lub stanu przedzawałowego).
Badanie okulistyczne
Nawet jeśli nie nosisz okularów i nie
miałaś dotąd proPozwala wykryć jaskrę, zaćmę, zmiany w naczyblemów ze wzroniach na dnie oka charakterystyczne dla nadci- W razie problekiem, po ukońcześnienia czy cukrzycy, a także krótko- i daleko- mów ze wzrokiem
niu 40. roku życia
wzroczność.
powinnaś udać się
do okulisty na badanie przesiewowe.
Badanie ginekologiczne, cytologia, USG przezpochwowe narządów rodnych
Badanie przesiewowe w kierunku nowotworów
ginekologicznych i innych chorób narządów
płciowych
Raz w roku
Raz w roku
Ginekolog co roku od rozpoczęcia miesiączkowania, cytologia raz na trzy lata
Badania przesiewowe w kierunku raka piersi.
Mammografia i USG to badania uzupełniające się
USG piersi – profilaktycznie po 35. roku życia raz na 1–2 lata.
Mammografia lub USG piersi – nie wszystko, co jest widoczne w USG będzie
Mammografia lub USG piersi po 50. roku życia – raz na 1–2 lata
widoczne w mammografii i vice versa. Czasem istnieje potrzeba wykonania obu badań.
Samobadanie piersi
Badanie przesiewowe w kierunku raka piersi.
Co miesiąc (między 7. a 10. dniem cyklu)
39
Zmień swoją dietę na dobre!
5 posiłków dziennie sposobem na zdrowie
Według badania przeprowadzonego przez IPSOS1 Polacy nadal są przekonani, że jedząc trzy posiłki dziennie, odżywiają się zdrowo. Tego zdania jest 41% mieszkańców Polski. Niestety to przekonanie jest błędne,
zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez Narodowy Instytutu Zdrowia Publicznego, w konsekwencji
nieprawidłowych nawyków żywieniowych aż 63 % mężczyzn i 46% kobiet cierpi na nadwagę lub otyłość.
IPSOS wskazuje, że często powodem problemów z nadwagą jest przywiązanie do spożywania obfitych posiłków raz dziennie.
Stosuj zasadę 5 kroków, a Twoja waga i samopoczucie będą na 5 z plusem!
1. ENERGIA NA CAŁY DZIEŃ
Jedząc 5 razy dziennie, dostarczamy organizmowi odpowiednią ilość energii i składników odżywczych
niezbędnych do jego prawidłowego funkcjonowania.
2. ZRÓŻNICOWANE POSIŁKI
Dzięki 5 posiłkom mamy kilka okazji w ciągu dnia, żeby zjeść coś dobrego i potrawy nie nudzą się.
3. GŁÓD POD KONTROLĄ
Krótkie przerwy między posiłkami chronią przed spadkami glukozy we krwi. Cały czas czujemy się syci
i nie podjadamy.
4. SZCZUPŁA SYLWETKA
Częste jedzenie małych posiłków przyspiesza metabolizm i pozwala utrzymać prawidłową masę ciała.
5. ODPOWIEDNIA WIELKOŚĆ PORCJI
Dzięki 5 posiłkom dziennie mamy kontrolę wielkości porcji i nie przejadamy się.
1
40
Badania IPSOS „Trendy żywieniowe Polaków”, 2011.
Poniżej znajdą Państwo informacje o tym, kiedy i w jakich ilościach spożywać
5 posiłków dziennie, tak by dostarczać organizmowi odpowiedni poziom energii,
jednocześnie nie obciążając układu pokarmowego.
ŚNIADANIE – NAJWAŻNIEJSZY POSIŁEK W CIĄGU DNIA
Śniadanie powinno stanowić 25% dziennego zapotrzebowania na energię! Pierwszy posiłek należy zjeść w ciągu pierwszej godziny po przebudzeniu. Powinien być lekki, ale jednocześnie na tyle pożywny, by dostarczyć odpowiedniej ilości
energii i przygotować na wyzwania nadchodzącego dnia. W roli energetycznego doładowania świetnie sprawdzą się
płatki z mlekiem i owocami.
II ŚNIADANIE – 3-4 GODZINY PO PIERWSZYM ŚNIADANIU
Drugie śniadanie nie należy do obfitych posiłków. Stanowi raczej rodzaj przekąski między śniadaniem i obiadem. Powinno dostarczyć 15% dziennego zapotrzebowania na energię, czyli około 300 kcal.
Dzięki niemu organizm utrzymuje odpowiedni poziom koncentracji. Drugie śniadanie pomaga także powstrzymać się
przed podjadaniem. Najprostszą formą drugiego śniadania są kanapki (najlepiej z pełnoziarnistego
pieczywa).
OBIAD – RÓWNIE WAŻNY JAK ŚNIADANIE
Obiad wraz ze śniadaniem pełni kluczową rolę w codziennym menu. Powinien pokrywać aż 30%
dziennego zapotrzebowania na energię, w związku z czym należy go odpowiednio skomponować.
Oprócz tego, że dostarcza energii potrzebnej w drugiej części dnia, to również rozgrzewa, pobudzając w ten sposób układ trawienny do działania.
PODWIECZOREK – CZAS NA PRZEKĄSKĘ!
Często w naszej świadomości podwieczorek jest posiłkiem zbędnym. Nic bardziej mylnego! Warto potraktować go jako przyjemność i dawkę energii przed powrotem do domu – zjedzony w porze popołudniowej redukuje głód i przeciwdziała niekontrolowanym, wieczornym szturmom na
lodówkę. Podwieczorek jest świetną okazją do zjedzenia owocu lub słodkiej przekąski – a do tych
nie trzeba chyba namawiać nikogo. Podwieczorek powinien dostarczać 10% całkowitego zapotrzebowania na energię.
CMYK 0-100-0-0
CMYK 50-0-100-0
KOLACJA – POSIŁEK OBOWIĄZKOWY
Kolacja to obowiązkowy posiłek, który powinien pokrywać 20% dziennego zapotrzebowania na
energię. Powinno się ją zjeść 2-3 godziny przed snem, żeby trawienie nie zakłócało nocnego odpoczynku. Kolacja powinna być lekkostrawna i niezbyt obfita. Do jej przygotowania rekomenduje się
wykorzystanie warzyw, ryb lub jajek.
CMYK 85-80-0-0
CMYK 0-100-100-0
CMYK 0-32-100-0
CMYK 5-0-0-45
CMYK 76-8-0-8
41
ADRIAN Fabryka Rajstop rozpoczęła działalność w 1984 r. Tyle też czasu gromadzimy doświadczenia i udoskonalamy
technologie produkcji. Aktualnie jesteśmy drugą co do wielkości fabryką rajstop w Polsce. Produkujemy miesięcznie około
1 miliona par rajstop i skarpet. Wszystko to jest wytwarzane w różnorodnej kolorystyce i najnowocześniejszych wzorach.
Nasze wyroby można kupić w każdym rejonie Polski oraz na rynkach zagranicznych.
Na szeroką gamę produktów składają się kolekcje: klasyczna, Size ++, ślubna, ciążowa, męska, dziecięca oraz sezonowo zmieniająca się kolekcja Fantasy. Jesteśmy dumni że udaje nam się przez lata realizować misję, że ADRIAN
kocha wszystkie kobiety.
Nasza praca, sukcesy zostały zauważone i docenione. Znalazły odzwierciedlenie w wielu nagrodach i certyfikatach.
Jesteśmy przedsiębiorstwem Fair Play 2006, możemy pochwalić się tytułem Solidnej Firmy 2007, Liderów Eksportu,
posiadamy też Medal Europejski, Laur Konsumenta, nagrodzeni zostaliśmy również tytułem EUROPRODUKT. Posiadamy Certyfikat FIRMA GODNA POLECENIA oraz wyróżnienie LIDER PRZEDSIĘBIORCZOŚCI 2013.
42
Cenimy akcje społeczne. Do naszych ostatnich inicjatyw należy zaliczyć współpracę z magazynem „Businesswoman
& Life”, który to po raz trzeci przygotował wyjątkowy kalendarz dedykowany fundacji Ewy Błaszczyk „Akogo?” oraz
Klinice „Budzik” a całkowity dochód z licytacji poszczególnych plansz kalendarza przekazany został fundacji. ADRIAN
jest partnerem ogólnopolskiej kampanii społecznej Kwiat Kobiecości na rzecz profilaktyki raka szyjki macicy i raka jajnika
pod honorowym patronatem Pierwszej Damy, Pani Anny Komorowskiej. Pod koniec ubiegłego roku nawiązaliśmy współpracę z łódzką Akademią Sztuk Pięknych – wspieramy młodych, utalentowanych projektantów. Mamy nadzieję, że już
wkrótce cała Polska będzie mogła poznać ich nazwiska, tak jak zna już Teresę Rosati, Macieja Zienia czy Ewę Minge,
z którymi ADRIAN współpracował. Magazyn „Twój Styl” nominował Małgorzatę Rosołowską – Pomorską do tytułu
„Kobieta Roku 2013”.
Adrian kocha wszystkie kobiety, dlatego z radością zaangażował się w działania kampanii społecznej
i debaty Vital Forum poświęconej zdrowiu Polek.
43
Dermokosmetyki do zadań
specjalnych – Pharmaceris X
Kiedy na szali leży to, co najważniejsze – nasze zdrowie – często nie zważamy na efekty uboczne
terapii. Dzieje się tak w przypadku radioterapii, która z jednej strony leczy chorobę nowotworową, lecz
także uszkadza komórki skóry. Na szczęście na rynku dostępna jest unikalna seria dermokosmetyków,
która chroni skórę przed negatywnymi skutkami naświetlania i przyspiesza jej regenerację.
X–Ray Radioterapia jest metodą stosowaną w onkologii do leczenia chorób nowotworowych oraz łagodzenia bólu, pojawiającego się przy przerzutach nowotworów. Często jej zastosowanie niesie ze sobą efekty
uboczne, statystycznie najczęściej pacjentom dokucza zmęczenie, utrata apetytu oraz zmiany skórne. Ich
nasilenie jest różne u różnych pacjentów, zazwyczaj zależy od dawki leczenia, samej techniki napromieniania, zastosowanej wiązki (protony, elektrony, fotony) i tego, która część ciała podlegała naświetleniom.
Skóra na cenzurowanym
Konsekwencją radioterapii mogą być niepożądane reakcje skórne. Obszary ciała, które zostały poddane
naświetlaniu (promieniowanie jonizujące), ulegają podrażnieniu. Zaburzona zostaje reprodukcja komórek
skóry i ich metabolizm. Skóra w miejscu naświetlania zwykle staje się zaczerwieniona i sucha, swędzi i łuszczy się, ponieważ naświetlanie promieniami X obniża czynności gruczołów łojowych i potowych. Częstym
odczynem popromiennym jest rumień. W dłuższej perspektywie czasowej po zakończeniu kuracji pojawiają się przebarwienia, stwardnienia, zwłóknienia i teleangiektazje (tzw. późne odczyny). Właśnie one mogą
mieć charakter trwały, dlatego tak istotna staje się właściwa pielęgnacja skóry poddanej napromieniowaniu.
Co nam daje kwas foliowy
Praktycznych rad, które pozwolą zadbać o stan skóry, udziela pacjentom lekarz prowadzący i personel medyczny. Warto zawierzyć specjalistom, również wybierając preparaty do pielęgnacji skóry. Te unikatowe
na naszym rynku, jak seria Pharmaceris X przeznaczona dla skóry po radioterapii i zabiegach onkologicznych, powstała właśnie dzięki badaniom naukowców z Centrum Naukowo-Badawczego Dr Irena Eris, którzy
współpracowali również z Instytutem Chemii i Techniki Jądrowej oraz Dolnośląskim Centrum Onkologii.
Skuteczność całej linii w regeneracji komórek poddanych naświetlaniu potwierdzają badania kliniczne prowadzone przez ekspertów z dziedziny dermatologii i onkologii. Składnikami aktywnymi serii są m.in. arnika
44
górska, wosk pszczeli, olej sojowy i przede wszystkim kwas foliowy (folacyna), czyli witamina z grupy B,
która stymuluje podziały i regenerację komórek skóry oraz chroni ich DNA przed promieniami X. Oznacza
to, że komórki skóry szybciej naprawiają uszkodzenia, które powstały na skutek działania promieni. Zawarte w preparatach substancje nawilżają, koją skórę i pomagają odbudować jej ochronny naturalny płaszcz
lipidowy. Efektem stosowania Pharmaceris X jest większa tolerancja na odczyny popromienne, złagodzenie
intensywności zmian skórnych, lepsze nawilżenie i natłuszczenie skóry oraz redukcja przebarwień. Brak konserwantów, barwników, alergenów i kompozycji zapachowych oraz jakość za którą stoją autorytety medyczne czynią z dermokosmetyków Pharmaceris X produkty unikatowe na polskim rynku.
Łagodząco-regenerujący krem do twarzy i ciała
XRAYS-LIPOSUBTILIUM
ƒƒnaprawia i wykazuje wyraźny, korzystny wpływ na regenrację komórek skóry
naświetlanych promieniami X
ƒƒłagodzi podrażnienia i przynosi ukojenie skórze
ƒƒzmniejsza intensywność przebarwień pozapalnych oraz długotrwale
nawilża i natłuszcza skórę
Składniki aktywne: kwas foliowy, wosk pszczeli, D-pantenol
Bez barwników, alergenów, kompozycji zapachowej
Preparaty Pharmaceris X są:
• przebadane klinicznie pod kontrolą lekarzy dermatologów w Dolnośląskim Centrum Onkologii
we Wrocławiu w klubie Amazonek
• dostosowane do delikatnej skóry po naświetleniach
• polecane po zabiegach chirurgicznych i onkologicznych
• bezpieczne i hipoalergiczne.
Promieniowanie X powoduje zmiany chemiczne w DNA komórek zaburzając ich zdolność do regeneracji. Kwas foliowy chroni DNA
i przyspiesza proces odbudowy zdrowej tkanki.
Jądra komórkowe uszkodzone
Promieniami X
Jądra komórkowe chronione
przez Kwas Foliowy
Łagodzący krem do masażu rehabilitacyjnego
XRAYS-SUBTILIMASAGE
ƒƒwykazuje działanie łagodzące, odżywcze i dotleniające skórę
ƒƒspecjalnie dobrane składniki formuły upłynniając się pod wpływem
temperatury ciała, nadają preparatowi bardzo dobre właściwości poślizgowe
ƒƒprzyspiesza regenerację płaszcza lipidowego skóry
Składniki aktywne: Arnica montana, olej sojowy
Badania in vitro Centrum Naukowo-Badawczego Dr Irena Eris we współpracy z Instytutem Chemii i Techniki Jądrowej: „Folic acid (folacin) - new application of cosmetic ingredient”, R. Dębowska, K. Rogiewicz, C. Vincento, T. Iwanenko, M. Kruszewski, I. Eris; JEADV Journal of European Academy of Dermatology and Venerology, vol 18, sup.2, November 2004, p. 228.
Bez konserwantów i kompozycji zapachowej
Kluczowym składnikiem linii Pharmaceris X jest kwas foliowy (folacyna), czyli witamina z grupy B, wyizolowana z liści
szpinaku. Komórki skóry w obecności kwasu foliowego potrafią szybciej naprawiać uszkodzenia, które powstały w wyniku
działania radioterapii.
Dodatkowo preparaty z tej linii zawierają substancje nawilżające, kojące i łagodzące, pomagając uzupełnić i odbudować
naturalny płaszcz lipidowy chroniący skórę.
45
Czym jest starzenie się skóry?
Starzenie się skóry jest naturalnym procesem wynikającym z upływu czasu i polegającym na zmniejszaniu biologicznej aktywności komórek i spowolnieniu procesów odnowy. Fibroblasty to najważniejsze
komórki skóry właściwej, odpowiedzialne za produkcję podstawowych substancji strukturalnych
skóry: kalogenu, elastyny, kwasu hialuronowego. Z wiekiem aktywność fibroblastów ulega spowolnieniu, przez co pogarsza się struktura i funkcjonalność włókien kalogenowych i elastynowych. To właśnie
osłabienie, zniekształcenie i zanikanie z wiekiem tych elementów podporowych powoduje, że skóra
traci sprężystość i naturalną gładkość, staje się cieńsza, sucha i pomarszczona.
4 typy zmarszczek
Proces starzenia się skóry rozpoczyna się w niewidoczny sposób około 25-30 roku życia, lecz najbardziej charakterystycznym jego objawem są pojawiające się na twarzy zmarszczki. W różnym wieku
zmarszczki mają zróżnicowane natężenie i wygląd. Dlatego też, w zależności od wieku, wyróżnia się 4 typy
zmarszczek świadczące o różnym stopniu zaawansowania starzenia się skóry:
1˚
zmarszczki
ekspresyjne
pierwsze nieznaczne zmiany
w macierzy podporowej,
odkształcenia mimiczne
46
2˚
zmarszczki
elastotyczne
niewłaściwe połączenia
i uszkodzenia włókień
podporowych (elastoza)
3˚
zmarszczki
atroficzne
zmniejszona ilość
włókien kolagenowych
(atrofia)
4˚
zmarszczki
grawitacyjne
zanikanie i rozkład
włókien podporowych
(kalogenowych i elastynowych)
4 linie pielęgnacyjne
W zależności od stopnia zaawansowania starzenia się skóry zostały stworzone 4 linie pielęgnacyjne,
odpowiadające 4 typom zmarszczek, które uaktywniają się w różnym wieku. Tworzą one 4-stopniowy
przeciwzmarszczkowy program pielęgnacyjny ze składnikami aktywnymi uwzględniającymi potrzeby
skóry w danym wieku:
1˚ pielęgnacji przeciwzmarszczkowej
– hialuronowe wygładzenie 30+
2˚ pielęgnacji przeciwzmarszczkowej
– Rewitalizacja retinoidalna 40+
3˚ pielęgnacji przeciwzmarszczkowej
– Odmłodzenie fitohormonalne 50+
4˚ pielęgnacji przeciwzmarszczkowej – Lifting peptydowy 60+
Kliniczna skuteczność i bezpieczeństwo
Pierwsza linia dermokosmetyków o działaniu odmładzającym i opóźniającym proces starzenia się skóry
bazująca na unikalnym na skalę światową odkryciu naukowców: rewolucyjnym
Reaktywatorze Odnowy Skóry FGF1 LMSTM i technologii transportu dermalnego
Lipo-Sphere (zgłoszenie patentowe). Wzbogacenie formuły o Aqua Calcis,
o właściwościach kojących i łagodzących podrażnienia, gwarantuje bezpieczną pielęgnację
nawet najbardziej wrażliwej i alergicznej skóry.
Clinic Way to 4 linie pielęgnacyjne podpowiadające stopniom zaawansowania zmarszczek.
47
partner
partner
strategiczny
generalny
partnerzy
patronat
organizatorzy
honorowy
patroni
MERYTORYCZNi
patronI
medialni