sierpień 2010 - Kompania Węglowa SA

G
A
Z
E
T A
F I R M O W A
n r 6 (18) | s i e r p i e ń 2 010
RAZEM ŁATWIEJ
WSPOMNIENIA Z WAKACJI
ŚWIĘTE MIEJSCE ŚLĄSKA
W W W. K W S A . P L
G
A
Z
E
T A
F
NASZA KOMPANIA
D
I
R
M O W A
S I E R P I E Ń
rodzy Czytelnicy!
W KOMPANII
Wakacje były gorące i mokre. Ci, którzy
wypoczywali, narzekali na upały. Inni cierpieli
z powodu nadmiaru opadów. Po majowych po-
wodziach, także w sierpniu wysoka woda siała
spustoszenie.
Zakończyły się także mistrzostwa świata w piłce nożnej. Niżej podpisany musi uderzyć się
mocno w piersi. Nie wytypowałem dobrze. Postawiłem na futbol południowoamerykański,
a tymczasem zarówno Argentyna, jak i Bra-
3 Razem łatwiej
Kopalnie „Knurów” i „Szczygłowice”
pracują w połączonej strukturze
7 Święto patronów połączonych kopalń
8 Nowy operator bocznic „Piasta”
Wygrała najbardziej konkurencyjna oferta
9 Przyszłość „Silesii”
Podpisano umowę warunkową
sprzedaży kopalni
W YDARZENIA
10 Kompania sprzedała 1013 mieszkań
ria. Za cztery lata finały w Brazylii, więc może
Proces sprzedaży mieszkań jest
kontynuowany, gdyż nadal w swoich
zasobach spółka posiada ponad 5100 lokali
moja prognoza wtedy się sprawdzi...
11 Czysta Wisła – wyróżnienie w konkursie
zylia sromotnie zawiodły. Ale to już jest histo-
mógł przeżywać zmieniające się z godziny na
godzinę wyniki.
13 Kompania kupuje przez Internet
Wakacje były gorące także w polityce. Już na
samym początku lipca odbyła się druga tura
wyborów prezydenckich. Kto nie spał tej nocy,
Gorąco było także wokół strategii Kompanii
Węglowej na lata 2010–2020 i kiedy ta gazeta dotrze w Wasze ręce, pewnie nadal będzie to
aktualny temat.
W tym numerze zachęcam do przeczytania artykułu na temat przyszłości połączonych kopalń Knurów i Szczygłowice. Jak się okazuje
– razem łatwiej.
Prezentujemy także sylwetki dwóch ciekawych
górników – jeden z nich to miłośnik gór wysokich i dalekich, drugi – związkowiec, ratownik,
który szuka spełnienia tu i teraz.
Polecam także tekst dotyczący piekarskiego
sanktuarium. To wyjątkowe, święte miejsce
Śląska...
Mam nadzieję, że wakacyjna gazeta dostarczy
naszym Czytelnikom ciekawej lektury.
Jan Czypionka
o Ekolaury
W IX edycji konkursu o „EKOLAURY Polskiej
Izby Ekologii” Kompania Węglowa SA
otrzymała wyróżnienie w kategorii
Gospodarka wodno-ściekowa
Portal Dostawcy przeznaczony jest do
dokonywania zakupów doraźnych w zakresie
materiałów, wyrobów oraz części zamiennych
W CENTRUM UWAGI
14 Oddział GRP I kopalni „Brzeszcze-Silesia” Nowoczesna technika jest dziś nieodzowna
w górnictwie
15 Nowe archiwum zakładowe w kopalni
„Jankowice”
16 Marek Stańczyk prezentuje panoramy
18 Wspomnienia z wakacji
Dzieci i młodzież starsza pracowników
kopalni „Brzeszcze-Silesia” wypoczywały
na koloniach w kraju i za granicą
LUDZIE I MIEJSCA
19 Górnik idzie po Koronę Ziemi
22 Święte miejsce Śląska
Bazylika Matki Sprawiedliwości i Miłości
Społecznej w Piekarach Śląskich
26 Śpiewaj i tańcz z rudzkimi gwiazdami
„Rudzianie” kultywują przez swój śpiew i taniec
cenne wartości kultury zrodzonej na Śląsku
28 Niewidzialna ręka pana Gienka
Gienek Kuchta poszedł na dwa lata
„w kamasze” i dzięki temu trafił z Czarnego,
małego miasteczka koło Szczecinka, na Śląsk
31 G a ler i a
KO M PA N I A W Ę G L OWA
Ga zeta f ir mowa
Redakcja:
Biuro Komunikacji KW SA
Redaktor naczelny:
Jan Czypionka
[email protected]
Adres redakcji:
40-039 Katowice
ul. Powstańców 30, p. 64
tel. 032 7572025
Wydawca:
Kompania Węglowa SA
40-039 Katowice
ul. Powstańców 30
Projekt i skład:
Agencja Reklamowa
„Greenhouse” Sp. z o.o.
Druk:
Tolek,
drukarnia im. K. Miarki
Zdjęcie na okładce: Marian Dyjach, górnik kopalni
„Knurów-Szczygłowice” (fot. Jan Czypionka)
Oddano do druku: 19 sierpnia 2010 r.
W K O M PA N I I
Połączona kopalnia osiągnęła dodatni wynik sprzedaży węgla wynoszący 33,04 zł/t
Razem łatwiej
Kopalnie „Knurów” i „Szczygłowice” pracują w połączonej strukturze.
Pozytywne efekty tej fuzji widać już po sześciu miesiącach od podjęcia decyzji
O
bszary górnicze połączonych za-
Połączenie kopalń „Knurów” i „Szczygło-
zasobów operatywnych, która szacowana
kładów mają w sumie powierzch-
wice” stworzyło możliwości racjonalne-
jest na około 170 mln t, co wskazuje, że ży-
nię blisko 60 km kwadratowych
go wykorzystania zasobów złóż zarówno
wotność kopalni sięgać będzie roku 2070.
– od Knurowa i Gliwic, poprzez Czerwion-
w zakresie możliwości eksploatacji węgla,
Połączona
kę-Leszczyny, aż po gminy Pilchowice
gospodarki metanem, optymalizacji oferty
sięcznym
okresie
i Gierałtowice. Na dole zalegają pokłady
rynkowej sortymentów i typów węgla, jak i
nowania,
może
węgla koksującego o wysokich parame-
ochrony powierzchni i środowiska natural-
szym od, założonego w PTE na 2010 r.,
trach.
nego, utrzymania odpowiedniego poziomu
dodatnim wynikiem sprzedaży węgla, wy-
W projekcie połączenia obu kopalń szcze-
bezpieczeństwa pracy, co zostało potwier-
noszącym 33,04 zł/t oraz dodatnim wyni-
gólny nacisk położono na eliminację pro-
dzone analizą zleconą Głównemu Instytu-
kiem z całości działalności gospodarczej.
blemów trapiących te zakłady. Wskazano
towi Górnictwa.
Wyniki te nie tylko potwierdzają słuszność
na opóźnienia inwestycyjne, konieczność
Wielkość zasobów operatywnych wska-
decyzji o połączeniu tych kopalń, ale są
budowy nowych poziomów eksploatacyj-
zuje
bodźcem do dalszego udoskonalania stra-
nych, a w przypadku kopalni „Szczygłowi-
palni
ce” – na problemy związane z katastrofą
nić
w zasobach
Na wniosek zarządu KW SA w Centrum
szybu V wentylacyjnego.
bilansowych znajduje się dalsza część
Wydobywczym „Zachód” w kwietniu br.
na
możliwość
do
około
jednakże
2035
należy,
działalności
roku.
że
ko-
Nadmie-
kopalnia,
po
sześciomie-
wspólnego
się
funkcjo-
pochwalić
więk-
tegii ich funkcjonowania.
|3
W K O M PA N I I
W latach 2011–2020 wielkość wydobycia węgla będzie się kształtowała następująco:
ROK
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
netto t/d
17 527
20 000
20 000
20 000
20 659
22 500
22 500
22 500
22 500
22 500
netto t/rok
4 416 900
5 040 000
5 000 000
5 000 000
5 206 000
5 670 000
5 670 000
5 670 000
5 670 000
5 670 000
brutto t/rok
7 067 040
8 064 000
8 000 000
8 000 000
8 329 600
9 072 000
9 072 000
9 072 000
9 072 000
9 072 000
powołano zespół, którego zadaniem była
zakresem robót udostępniających i przygo-
w wykonaniu wyrobisk udostępniających
analiza aktualnych możliwości produk-
towawczych. W tym zakresie kopalnia do
i przygotowawczych.
cyjnych i sposobu funkcjonowania kopal-
roku 2020 planuje wykonać 31 km wyrobisk
Wśród wielu zadań inwestycyjnych, kon-
ni oraz opracowanie optymalnego modelu
udostępniających o łącznych nakładach ok.
tynuowanych i planowanych do realizacji,
funkcjonowania połączonej kopalni „Knu-
450 mln zł oraz 65 km wyrobisk przygoto-
zapewniających rozwój kopalni, są te, które
rów-Szczygłowice” w latach 2010–2020,
wawczych, co wymagało będzie nakładów
znacząco wpływają na jakość wyrobu, dba-
zakładającego
wzrost
wydobycia
oraz
wysokości ok. 460 mln zł.
łość o środowisko oraz poprawę bezpieczeń-
zwiększenie produkcji węgla koksowego.
Takie przygotowanie rozcinki złoża umoż-
stwa pracy w obszarach: racjonalnej gospo-
Prace zespołu zaowocowały opracowaniem
liwi ciągłe prowadzenie eksploatacji ośmio-
darki złożem, rozbudowy i modernizacji
strategii rozwoju i funkcjonowania kopalni
ma ścianami po roku 2015, co zapewni ko-
zakładów przeróbczych, zwalczania zagro-
„Knurów-Szczygłowice” do roku 2020.
palni wydobycie na poziomie 22 000 t/d.
żeń naturalnych (budowa centralnej stacji
Wstępne założenia strategii zostały zapre-
Realizacja tego programu wymaga zapew-
klimatycznej, rozbudowa systemu odmeta-
zentowane w maju związkom zawodowym
nienia odpowiedniego stanu zatrudnienia
nowania, monitorowanie procesów produk-
działającym w kopalni. Przyjęty w założe-
poprzez dokonywanie uzupełnień, szko-
cyjnych na dole kopalni, odtworzenie parku
niach strategii wzrost wydobycia kopalni
lenia załogi oraz dodatkowe przyjęcia do-
maszynowego), gospodarczego wykorzysta-
połączonej wskazuje na potrzebę wzrostu
świadczonych i wykwalifikowanych pra-
nia metanu.
zatrudnienia oraz konieczność zwiększenia
cowników.
Działania te pozwolą na dalszą poprawę
nakładów inwestycyjnych.
W efekcie sukcesywnego zwiększania za-
wyników ekonomicznych, zapewnią sta-
Planowany wzrost wydobycia zostanie osią-
trudnienia, średnie zatrudnienie wzrośnie
bilizację zatrudnionym obecnie górnikom
gnięty poprzez uruchomienie dodatkowej
z 6170 etatów w 2010 r. do 7029 etatów
oraz wygenerują nowe miejsca pracy, co
czwartej ściany na każdym z ruchów. Wy-
w 2020 r.
przyczyni się do wzrostu elastyczności za-
maga to ukończenia budowy poziomów 850
Ponadto,
i 1050 m oraz rozcięcia nowych rejonów eks-
cję
ploatacyjnych, co wiąże się ze zwiększonym
planowany jest wzrost udziału firm obcych
4
|
robót
ze
względu
w zakresie
na
intensyfika-
rozcinki
złoża
trudnienia oraz bezpieczeństwa lokalnego
rynku pracy.
– Plany zwiększenia wydobycia w kopalni „Knurów-Szczygłowice” załoga przyjęła z aprobatą. Także strona związkowa wypowiedziała się na ten temat
pozytywnie. W końcu zakładamy rozwój górnictwa w tym rejonie. To przyniesie konkretne korzyści związane chociażby z powstaniem nowych miejsc
pracy – zwraca uwagę Grzegorz Michalik, dyrektor techniczny knurowskiej kopalni
[liczba osób]
1 400
1 200
1143
1104
1 000
800
641
600
524
499
499
483
400
428
395
395
464
446
404
388
310
244
200
307
252
252
245
308
245
295
223
223
160
67
255
168
168
184
126
126
78
63
0
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
Dodatkowe przyjęcia pracowników na dole
Uzupełniające przyjęcia pracowników na dole
Przyjęcia pracowników ogółem
Przyjęcia pracowników na dole
2020
Przyjęcia pracowników – KWK „Knurów-Szczygłowice”
|5
W K O M PA N I I
Marek Uszko, wiceprezes Zarządu Kompanii Węglowej SA:
– Już w momencie rozpo-
na ruchu drugim – tak, aby w konsekwencji doprowadzić do
częcia działalności połą-
zwiększenia zdolności wydobywczych z dzisiejszych 16–17
czonego zakładu „Knurów-
tys. ton do 22 tys. ton na dobę.
-Szczygłowice”,
zarząd
Widzę też pilną potrzebę nadrobienia zaległości inwesty-
Kompanii Węglowej in-
cyjnych w dziedzinie odmetanowania, budowy klimatyzacji
formował zarówno pra-
i nowych poziomów eksploatacyjnych. Należy również zwięk-
cowników, jak i stronę
szyć tempo robót przygotowawczych, ponieważ w obydwu
społeczną,
intencją
ruchach kopalni obserwujemy w tym zakresie wyraźne spo-
połączenia jest stworze-
że
wolnienie. Chcę podkreślić, że, rysując plan strategii Kompa-
nie w Knurowie jednego
nii Węglowej na lata 2010–2015 z perspektywą do 2020 r.,
dużego podmiotu, któ-
wzięto pod uwagę kwestię poprawy parametrów jakościo-
ry będzie stale rozwija-
wych produkowanych węgli oraz zwiększenie produkcji wę-
ny. Skutkiem tamtych deklaracji była natychmiast podjęta
gli koksujących. W kopalni „Knurów-Szczygłowice” takie
praca koncepcyjna na temat stworzenia w kopalni czterech
węgle występują i z tego względu jest to dla Kompanii Wę-
ścian wydobywczych na jednym ruchu i kolejnych czterech
glowej zakład o szczególnym znaczeniu.
Zdjęcia: Jan Czypionka
Planowany wzrost wydobycia zostanie osiągnięty poprzez uruchomienie dodatkowej czwartej ściany na każdym z ruchów
6
|
Poczet sztandarowy kopalni „Knurów-Szczygłowice” Ruch „Knurów”
Święto patronów połączonych kopalń
Parafia w knurowie
W spisie parafii diecezji wrocławskiej
w 1447 r. parafia Knurów wymieniona
jest w dekanacie gliwickim.
W czasie wojny 30-letniej parafia utraciła swoją samodzielność i kościół knurowski stał się filią Gierałtowic.
Parafia w Knurowie została wskrzeszona 1 lipca 1915 r. Od 1916 r. prowadzone są księgi metrykalne: chrztów, małżeństw i zmarłych.
Drewniany kościół p.w. św. Wawrzyńca
został zbudowany w 1599 r. na miejscu
poprzedniego. Kościół ten został przeniesiony w 1935 r. do Chorzowa, gdzie
obecnie jest kościołem parafialnym.
W 1926 r. wzniesiono w Knurowie tymczasowy kościół pw. św. Wawrzyńca,
poświęcony 19.12.1926 r., który dotąd
służy jako dom parafialny.
Budowę obecnego kościoła pw. świętych Cyryla i Metodego rozpoczęto
w 1937 r. według projektu Henryka
Gambca z Piotrowic Śl. Aktu poświęcenia kościoła dokonał 13.07.1947 r.
biskup Juliusz Bieniek. Wystrój wnętrza
kościoła według własnego projektu wykonał w latach 1960–1968 Henryk Burzec z Zakopanego.
W 1981 r. z parafii knurowskiej została
wyodrębniona nowa parafia w Krywałdzie, a w 1982 r. erygowana została parafia Matki Boskiej Częstochowskiej na
Osiedlu w Knurowie.
W
święta
knurowskim
pod
W uroczystości uczestniczyli: dyrektor
Cyry-
Centrum Wydobywczego „Zachód” Jan
la i Metodego w przeddzień
Stokłosa, kierownictwo kopalni „Knuró-
wezwaniem
patronów
kościele
świętych
„Knurów-
w-Szczygłowice” oraz licznie zgromadze-
-Szczygłowice” Piotra i Pawła odprawiona
kopalni
ni górnicy, pracownicy kopalni. Po mszy
została uroczysta msza „Do Opatrzności
przedstawiciele
Bożej przez wstawiennictwo świętych pa-
oraz związków zawodowych działających
tronów Piotra i Pawła o błogosławieństwo
w kopalni złożyli kwiaty pod pomnikiem
Boże, zdrowie i bezpieczną pracę dla pra-
tragicznie zmarłych górników.
cowników kopalni «Knurów-Szczygłowi-
Warto dodać, że tegoroczne święto pa-
ce» ze wspomnieniem emerytów, renci-
tronów Piotra i Pawła odbyło się po raz
stów, ich rodzin i wszystkich górników”.
pierwszy w połączonej kopalni „Knurów-
Mszę odprawił ks. proboszcz Andrzej Wie-
Szczygłowice”.
kierownictwa
kopalni
czorek.
Uroczyste złożenie kwiatów pod pomnikiem tragicznie zmarłych górników
|7
W K O M PA N I I
Fot. Wojciech Wikarek
Nowy operator bocznic „Piasta”
Wygrała najbardziej konkurencyjna oferta
W
artość umowy w okresie 3 lat
– Dobrze, że na rynku pojawiają się nowe
panię Węglową. – PKP Cargo Service bę-
wyniesie ponad 52,9 mln zł.
firmy świadczące tego typu usługi – pod-
dzie samodzielnym organizatorem usługi.
Konsorcjum obsługę bocznic
kreślił wiceprezes Paprotny. – Podpisana
Ten kontrakt, po zbliżonym na podobne
wykonywać będzie na Ruchu I w Bieruniu
umowa jest dla nas korzystna pod wzglę-
zadanie w kopalni ,,Brzeszcze”, jest drugą
oraz Ruchu II w Woli. Umowę podpisali wi-
dem ekonomicznym, a konsorcjum, które
umową z Kompanią Węglową, ale znacząco
ceprezesi zarządu Kompanii Węglowej SA
przetarg wygrało, posiada ogromny poten-
większą w wymiarze finansowym. Uwa-
Zbigniew Paprotny i Włodzimierz Mikoda
cjał i doświadczenie niezbędne do wykony-
żamy, że uzgodniona cena jest rynkowa
oraz Franciszek Kostrzewa, prezes zarządu
wania tego typu usług.
i uczciwa. Dla PKP Cargo Service – prze-
PKP Cargo Service, reprezentujący konsor-
Prezes Kostrzewa podkreślił, że ofero-
woźnika 35–38 proc. całkowitego wolume-
cjum.
wana cena za obsługę bocznic w kopalni
nu transportowanego węgla – kontrakt ma
– Wykonawca został wyłoniony w trybie
„Piast” jest rynkowa i uczciwa. – Wygra-
też wymiar prestiżowy – tuż po podpisa-
przetargu nieograniczonego – powiedział
nie tego przetargu ma dla nas prestiżowy
niu dokumentu dodał prezes Franciszek
wiceprezes Mikoda. – Złożono trzy oferty,
charakter. Nie będę ukrywał, że staniemy
Kostrzewa.
a wygrała najbardziej konkurencyjna.
do kolejnych, organizowanych przez Kom-
8
|
Przyszłość „Silesii”
Podpisano umowę warunkową sprzedaży kopalni
S
półka PG „Silesia” należy do czeskiej
– Na najnowocześniejsze technologie wydo-
Energy i Plzeňská Energetika, Peas – spółka
grupy Energeticky a Prumyslovy Hol-
bywcze i ogólną modernizację kopalni pla-
zajmująca się hurtowym obrotem energią
ding (EPH). Ostateczna finalizacja
nujemy wydać setki milionów złotych – po-
elektryczną czy dostawca energii elektrycz-
transakcji nastąpi po wydaniu zgody przez
wiedział Tomas David, dyrektor ds. rozwoju
nej i gazu dla klientów końcowych – Uni-
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Ad-
sektora energetycznego w grupie kapitało-
ted Energy Trading. Wśród przedsiębiorstw
ministracji na zakup działek o charakterze
wej Energetický a Prumyslový Holding. –
przemysłowych wymienić należy na przykład
rolnym i leśnym oraz po przeniesieniu na
Wierzę, że dzięki inwestycjom uda nam się
firmy montażowe instalacji elektryczno-
nabywcę koncesji i uregulowaniu praw do
utrzymać aktualny stan zatrudnienia w tej
energetycznych, producenta autobusów SOR,
komercyjnego korzystania z informacji geo-
kopalni. W przyszłości planujemy tam dalszy
producentów produktów mięsnych Kmotr
logicznych przez PG „Silesia”.
rozwój, połączony z przyjęciami do pracy no-
czy Krahulík.
Przedsiębiorstwo Górnicze „Silesia” ofertę
wych górników.
Całkowity skonsolidowany zysk operacyjny
kupna Ruchu „Silesia” złożyło w październi-
Energetický a Prumyslový Holding (EPH) to
przedsiębiorstw (EBITDA) należących do
ku 2009 r. Kopalnia znajduje się około 30 km
strategiczny długookresowy inwestor w sek-
holdingu przekroczył w 2008 r. poziom 4,3
od granicy z Czechami. Złoża przemysłowe
torze energetycznym oraz znaczący inwestor
mld CZK. Przedsiębiorstwa wchodzące ak-
węgla kamiennego (do głębokości 1000 m)
w sektorze przemysłowym. Łączy ponad 20
tualnie w skład holdingu zatrudniają ogółem
wynoszą około 100 mln t.
przedsiębiorstw z branży produkcji energii
około 4000 osób, zaś wygenerowany przez
– Jesteśmy zadowoleni, że transakcja powo-
elektrycznej i cieplnej, dystrybucji i sprzedaży
nie przychód w 2008 r. wyniósł ponad 30
li się finalizuje – powiedział Jacek Korski,
energii elektrycznej i cieplnej, obrotu energią
mld CZK.
wiceprezes zarządu Kompanii Węglowej SA.
elektryczną, instalacji sieci energetycznych
Holding zdobył ważną pozycję na czeskim
– Nie obawiamy się konkurencji ze strony
i innych obszarów pokrewnych. Do holdingu
rynku w sektorze energetycznym, a źródła
nowego podmiotu. Będziemy z uwagą przy-
należą również producenci autobusów oraz
spółki Plzeňská Energetika i United Energy
glądać się rozwiązaniom zaproponowanym
przedstawiciele
dysponują ogółem 330 MWe mocy elektrycz-
przez inwestora strategicznego spółki PG
Segment energetyczny holdingu tworzą pro-
„Silesia”.
ducenci energii elektrycznej i cieplnej United
przemysłu
spożywczego.
nej i 1430 MWt mocy cieplnej.
(ZM)
Fot. Jarosław Galusek
|9
W Y DA R ZEN I A
Pracownicy KW SA i KOK, odpowiedzialni za sprzedaż mieszkań, wraz ze swymi szefami na pamiątkowym zdjęciu: od lewej – Grażyna Seredyńska,
Henryk Reyman, Wiesław Górka, Małgorzata Łabojko, Urszula Jarząbek, Kornelia Lepka, Anna Tulińska, Małgorzata Dąbrowska, Włodzimierz Mikoda,
Jacek Korski, Krzysztof Mieszczak, Mariusz Góral. Fot. Jan Czypionka
Kompania sprzedała
1013 mieszkań
Proces sprzedaży mieszkań jest kontynuowany, gdyż nadal w swoich zasobach
spółka posiada ponad 5100 lokali
N
ajwiększym problemem przy ich
taryzacją budynków mieszkalnych i wyce-
mogą albo też stan prawny tych budynków
sprzedaży
nieuregulowany
ną mieszkań oraz zawierane są protokoły
i gruntów jest trudny do uregulowania.
jest
stan prawny. Bywa, że poten-
przedwstępne umożliwiające sprzedaż tych
Istotne jednak jest to, że od trzech lat po
cjalnie zainteresowani kupnem mieszkań
mieszkań ich dotychczasowym najemcom.
decyzji zarządu Kompanii Węglowej po-
zakładowych nie odpowiadają na ofer-
Wysłano również do 875 najemców miesz-
rządkujemy te sprawy.
ty składane przez Kompanię Węglową
kań oferty ich wykupu. Należy przy tym
Podczas spotkania, które odbyło się 21
SA. W latach 2007–2009 wysłano ponad
podkreślić, że zgodnie z ustawą z 2000 r.
czerwca br. w centrali KW SA w Katowi-
3300 takich powiadomień, na które po-
większość zainteresowanych przy zakupie
cach, wiceprezesi zarządu Jacek Korski
zytywnie odpowiedziało niewiele ponad
mieszkania wpłaca 5 proc. jego wartości
i Włodzimierz Mikoda wręczyli trzyna-
50 proc. potencjalnych nabywców. Naj-
rynkowej.
stu pracownikom Kompanii i Konsorcjum
większe zainteresowanie kupnem miesz-
–
kań odnotowano w Gliwicach, Bytomiu
mieszkań
i Piekarach Śląskich. Do końca tego roku
–
planuje się sprzedać około 250 mieszkań.
zes zarządu Kompanii Węglowej SA. –
Trwają aktualnie prace związane z inwen-
Nie wszyscy bowiem chcą, nie wszyscy
10
|
Wbrew
pozorom
nie
powiedział
jest
Jacek
takich
Ochrony Kopalń dyplomy, wyróżniając ich
procesem
sprzedaż
prostym
w ten sposób za dotychczasowy wkład pra-
Korski,
wicepre-
cy przy sprzedaży mieszkań.
Opr. JC
Czysta Wisła – wyróżnienie
w konkursie o Ekolaury
W IX edycji konkursu o „EKOLAURY Polskiej Izby Ekologii” Kompania Węglowa
SA otrzymała wyróżnienie w kategorii Gospodarka wodno-ściekowa za „System
ochrony rzeki Wisły i jej dopływów przed nadmiernie zasolonymi wodami kopalń
Kompanii Węglowej SA”
R
ealizacja projektu oparta jest na
wykonanej przez Główny Instytut
Górnictwa „Koncepcji ochrony hy-
drotechnicznej rzeki Wisły i rozwiązania
problemu zrzutu wód najbardziej zasolonych
z kopalń «Piast», «Ziemowit» i «BrzeszczeSilesia», w oparciu o czasową ich retencję
w wyrobiskach i górotworze zlikwidowanego Ruchu II kopalni «Piast» oraz w przykopalnianych zbiornikach retencyjnych”.
Działanie systemu polega na czasowym
gromadzeniu słonych wód kopalnianych
w zbiornikach retencyjnych powierzchniowych i dołowym, a następnie ich kontrolowanym odprowadzaniu docelowo do Wisły. Wdrożony system obejmuje sterowanie
zrzutem wód pochodzących z odwodnienia
kopalń „Brzeszcze-Silesia”, „Piast” i „Ziemowit”. Zrzut jest skoordynowany na podstawie
pochodzących ze zdalnego elektronicznego
monitoringu danych określających ilości ładunków i wielkości przepływów Wisły i jej
dopływów, a także ładunku zawartego w odprowadzanych przez kopalnie wodach.
• wykonano system monitoringu i skoor-
widzenia. O skali przedsięwzięcia świadczy
Ustalenie zasad zrzutu wód dołowych z ko-
dynowanego sterowania zrzutem słonych
fakt, że systemem kontrolowanego zrzutu
palń „Piast”, „Ziemowit” i „Brzeszcze-Sile-
wód z kopalń „Brzeszcze-Silesia”, „Piast”
zostało objęte około 80 proc. sumarycznego
sia” poprzedzono analizą zawartości ładun-
i „Ziemowit”, dla których odbiornikiem jest
ładunku odprowadzanego do Małej Wisły
ków jonów chlorkowych i siarczanowych
Wisła.
przez całe górnictwo.
w zlewni Małej Wisły, które pochodzą rów-
Ostatnim etapem realizacji programu bę-
Po uruchomieniu powierzchniowego syste-
nież od innych podmiotów oraz ze spływów
dzie budowa pompowni głębinowej w zbior-
mu przesyłowego, rozpoczęto przepompo-
powierzchniowych (przyrodnicze zasolenie
niku retencyjno-dozującym, umożliwiającej
wywanie do zlikwidowanego Ruchu II KWK
gleb i wód gruntowych, zasolenie pochodzą-
odprowadzanie wody ze zbiornika do Gosty-
„Piast” (dawna KWK „Czeczott”) najbar-
ce z terenów użytkowanych rolniczo).
ni i dalej do Wisły. Planowany termin reali-
dziej zasolonych wód z poziomów 650 KWK
W ramach programu wykonano następujące
zacji – 31.12.2011 r.
„Piast” Ruch I i KWK „Ziemowit” w ilości
zadania:
W wyniku realizacji nagrodzonego programu
śr. 7,22 m3/min, co stanowi 30 proc. cało-
• przystosowano wyrobiska górnicze KWK
zostały stworzone warunki do osiągnięcia
ści wód najbardziej zasolonych odpompo-
„Piast” Ruchu II do funkcji zbiornika retencyj-
wysokich standardów ochrony środowiska
wywanych z obu kopalń. Łącznie do końca
no-dozującego o pojemności ok. 1,9 mln m ,
w Wiśle, w przekroju poniżej ujścia Prze-
I kwartału 2010 r. ulokowano ponad 6,1 mln
• wybudowano dwie pompownie wód doło-
mszy, w punkcie kontrolnym „Pustynia”.
m3 najbardziej zasolonych wód dołowych,
wych, w KWK „Piast” i KWK „Ziemowit”,
Efekt ekologiczny polega na uzyskaniu war-
a możliwe jest jeszcze wprowadzenie ok.
zmodernizowano 9557 m istniejącego oraz
tości stężeń sumy chlorków i siarczanów po-
5,5mln m 3. Pozwoli to na uniknięcie zrzutu
wybudowano 6300 m nowego rurociągu,
niżej 1 g/dm w ciągu 365 dni w roku oraz
ok. 800 tys. Mg ładunku Cl i SO4.
• rozpoczęto proces zrzutu najbardziej za-
na wyeliminowaniu dobowych wahań za-
Realizacja zadań proekologicznych umożliwiła
solonych wód z kopalń „Piast” i „Ziemo-
solenia w wodach powierzchniowych, które
uzyskanie przez KWK „Piast” i KWK „Ziemo-
wit” do zbiornika retencyjno-dozującego,
są szkodliwe z hydrobiologicznego punktu
wit” pozwolenia wodnoprawnego udzielonego
3
3
| 11
W Y DA R ZEN I A
przez marszałka województwa śląskiego
na odwodnienie zakładów górniczych i odprowadzanie niewykorzystanych wód kopalnianych do cieków powierzchniowych.
Nowatorskim rozwiązaniem przedsięwzięcia jest wykorzystanie wyrobisk eksploatacyjnych, chodnikowych oraz górotworu
po zlikwidowanym Ruchu II KWK „Piast”
(była KWK „Czeczott) jako zbiornika retencyjno-dozującego dla zasolonych wód z kopalń „Piast” i „Ziemowit”. Cechą wyróżniającą jest wykorzystanie wolnych przestrzeni
i górotworu do zgromadzenia najbardziej
zasolonych wód, z których część zostanie
ulokowana bezpowrotnie. Daje to możliwość rezygnacji z wykonania zbiorników
powierzchniowych, które z uwagi na uwarunkowania formalno-prawne, lokalizacyjne, techniczne i środowiskowe jest bardzo
trudne, a z punktu widzenia społecznego
– wręcz niemożliwe do realizacji. Całkowita pojemność wodna wolnych przestrzeni
zbiornika podziemnego została określona
na 22,6 mln m3, w tym pojemność wyrobisk
górniczych na 7,3 mln m3, pojemność górotworu odwodnionego wskutek drenażu górniczego na 15,3 mln m3.
W ramach realizacji przedsięwzięcia wdrożono system zdalnego, elektronicznego monitoringu zasolenia rzek i sterowania zrzutem zasolonych wód kopalnianych. System
ten monitoruje stan wód i poziom ich zasolenia w Wiśle i jej dopływach, a następnie
na podstawie otrzymanych wyników koordynuje zrzuty wód słonych z KWK „Piast”,
KWK „Ziemowit” i KWK „Brzeszcze-Silesia” do odbiorników powierzchniowych.
Opr. JC "
Schemat elektronicznego systemu monitoringu i sterowania zrzutem zasolonych wód kopalnianych
KOSZTY przedsięwzięcia
Dotychczas poniesione koszty nagrodzonego przedsięwzięcia
łącznie wynoszą 29,2 mln zł. Z tytułu planowanej zabudowy
pompowni głębinowej (do 31.12.2011 r.) należy doliczyć ok.
17 mln zł. Całkowity koszt realizacji zadania wyniesie ok. 46,2 mln zł.
Przedsięwzięcie uzyskało zewnętrzne wsparcie finansowe
w łącznej kwocie 11,2 mln zł (dotację z NFOŚiGW oraz dotację
w ramach programu SPO WKP).
Przed zastosowaniem systemu hydrotechnicznej ochrony Wisły
z wykorzystaniem wyrobisk górniczych Ruchu II KWK „Piast”
jako zbiornika retencyjno-dozującego wody zasolone w całości
odprowadzane były do Wisły. W tej sytuacji opłata środowiskowa ponoszona przez KWK „Piast” za odprowadzony ładunek
chlorków i siarczanów wynosiła ok. 18,5 mln zł/r. Natomiast
z chwilą wdrożenia programu ochrony hydrotechnicznej i rozpoczęcia zatapiania Ruchu II KWK „Piast” już w 2008 r. zostało
ulokowanych ok. 1,5 mln m3 najbardziej zasolonych wód, dzięki czemu opłata środowiskowa uległa zmniejszeniu, łącznie dla
KWK „Piast” i „Ziemowit”, o ok. 3,4 mln zł.
12
|
W 2009 r. dla KWK „Piast” wielkość opłaty wyniosła ok. 10,4 mln
zł i jest mniejsza o 8,1 mln. Również w przypadku KWK „Ziemowit” opłata uległa zmniejszeniu z 17,0 mln zł do 12,3 mln zł.
Łącznie w 2008 i 2009 r. oszczędności z tytułu zastosowania
nagrodzonego systemu wyniosły 16,2 mln zł. Wody zasolone
z kopalń „Piast” i „Ziemowit” będą lokowane w zbiorniku jeszcze do końca 2011 r. i z tego tytułu zostanie zaoszczędzone
w latach 2010–2011 ok. 16,3 mln zł z tytułu opłat za korzystanie ze środowiska.
Łącznie opłata środowiskowa za szczególne korzystanie z wód
w latach 2008–2011 będzie mniejsza o ok. 32,5 mln zł.
Należy podkreślić, że bez budowy systemu kopalnie „Piast”
i „Ziemowit” nie uzyskałyby pozwolenia wodnoprawnego na
odwodnienie zakładów górniczych i odprowadzanie niewykorzystanych wód kopalnianych do cieków powierzchniowych.
W takiej sytuacji, przy odprowadzaniu wód kopalnie te musiałyby ponosić opłaty podwyższone o łącznej wysokości 213 mln
zł rocznie.
Kompania kupuje przez Internet
Portal Dostawcy przeznaczony jest do dokonywania zakupów doraźnych
w trybie tzw. aukcji elektronicznych „spotowych” w zakresie materiałów,
wyrobów oraz części zamiennych
U
ruchomienie tego portalu jest kontynuacją polityki Kompanii Węglowej SA w zakresie zakupów. Ma
Rejestracja podmiotu do Centralnej Bazy Kwalifikowanych Dostawców (CBKD) reali-
na celu standaryzację i optymalizację pro-
zowana jest on-line. W tym celu dostawca zobowiązany jest prawidłowo wypełnić
cedur związanych z transakcjami.
i przekazać elektronicznie formularz rejestracyjny dostępny na stronie CBKD, a także
Celem uruchomienia portalu jest m.in.:
– zwiększenie konkurencyjności oraz zachowanie pełnej transparentności udzielanych zamówień,
–
uproszczenie
procedur
zakupowych
i skrócenie czasu udzielenia zamówienia,
– zminimalizowanie kosztów wzajemnej
współpracy w relacjach zamawiający–kontrahent,
– zdefiniowanie maksymalnie szerokiego
kręgu potencjalnych dostawców i utworzenie kanałów umożliwiających szybką i precyzyjną komunikację z nimi.
Przyjęte w portalu rozwiązanie ma charakter otwarty i umożliwia rejestrację
wszystkim zainteresowanym podmiotom,
na warunkach określonych w informacjach
dotyczących rejestracji oraz zasad kwalifikacji dostawców, dostępnych na stronie
Centralnej Bazy Kwalifikowanych Dostawców (CBKD).
dostarczyć na adres Kompania Węglowa SA, Pion Zabezpieczenia Produkcji, 40-039
Katowice, ul. Powstańców 30, z dopiskiem „Centralna Baza Kwalifikowanych Dostawców”, następujące dokumenty i oświadczenia:
1) wydrukowany wypełniony formularz rejestracyjny podpisany przez osoby upoważnione do reprezentowania dostawcy (funkcja wydruku formularza rejestracyjnego
jest dostępna bezpośrednio ze strony internetowej, zawierającej formularz w wersji
elektronicznej),
2) oryginał lub kopię poświadczoną przez dostawcę za zgodność z oryginałem aktualnego odpisu z właściwego rejestru albo aktualnego zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, jeżeli odrębne przepisy wymagają wpisu do rejestru
lub zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, wystawionych nie wcześniej
niż 6 miesięcy przed upływem terminu rejestracji w CBKD,
3) jeżeli dostawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zamiast dokumentu o którym mowa w punkcie 2) składa dokument
wystawiony w kraju, w którym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, potwierdzający, że nie otwarto jego likwidacji ani nie ogłoszono upadłości; termin określony
w punkcie 2) stosuje się odpowiednio,
4) jeżeli w kraju pochodzenia osoby lub w kraju, w którym dostawca ma siedzibę
lub miejsce zamieszkania, nie wydaje się dokumentów, o których mowa w punkcie
3) zastępuje się je dokumentem zawierającym oświadczenie złożone przed notariu-
re-
szem, właściwym organem sądowym, administracyjnym albo organem samorządu
alizowana jest w całości drogą elek-
zawodowego lub gospodarczego odpowiednio w kraju pochodzenia osoby lub kraju,
troniczną
w którym dostawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania; termin określony w punk-
Procedura
udzielania
zamówień
z wykorzystaniem
systemu
KW Aukcje Elektroniczne.
cie 2) stosuje się odpowiednio,
Ogłoszenia o aukcjach każdorazowo publi-
5) oryginał lub kopię poświadczoną przez dostawcę za zgodność z oryginałem
kowane są na stronie internetowej www.
oświadczenia dostawcy podpisanego przez osoby upoważnione do reprezentowania
kwsa.pl. W postępowaniach oferty mogą
dostawcy potwierdzającego brak zaległości w opłacaniu podatków lub oświadczenia,
składać wyłącznie dostawcy zakwalifiko-
że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zale-
wani do CBKD. Dostawcy ci informowani
głych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji organu podatkowego,
są pocztą elektroniczną o każdej ogłoszonej
6) oryginał lub kopię poświadczoną przez dostawcę za zgodność z oryginałem
aukcji, dotyczącej grup asortymentowych,
oświadczenia dostawcy podpisanego przez osoby upoważnione do reprezentowania
wskazanych przez nich przy rejestracji.
dostawcy potwierdzającego, że dostawca nie zalega z opłacaniem opłat oraz składek
Mogą oni brać udział również w aukcjach,
na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, lub oświadczenia, że uzyskał przewidziane
prowadzonych w zakresie grup asortymen-
prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzy-
towych, których nie wskazali przy rejestra-
manie w całości wykonania decyzji właściwego organu,
cji.
7) oryginał lub kopię poświadczoną przez dostawcę za zgodność z oryginałem
Informacje o planowanych aukcjach publi-
oświadczenia dostawcy podpisanego przez osoby upoważnione do reprezentowa-
kowane będą na stronie internetowej www.
kwsa.pl w zakładce Ogłoszenia o aukcjach
„spotowych”. Przewidywany termin rozpoczęcia udzielania zamówień w tym trybie
to III kwartał 2010 r.
nia dostawcy, o zobowiązaniu, w przypadku zaistnienia po terminie aktywacji konta
w CBKD sytuacji powodujących potrzebę zmiany danych zawartych w formularzu rejestracyjnym, lub przekazania aktualnych oświadczeń lub dokumentów, do ich niezwłocznego przekazania na zasadach obowiązujących przy rejestracji.
| 13
W C E N T R U M U WA G I
Oddział GRP I
kopalni „Brzeszcze-Silesia”
N owoc ze sna te chnika je s t dziś nie odzowna w górnic t w ie
Foto: Robert Mleczko
M
usi być jednak poparta odpo-
Oddział GRP I prowadzi obecnie rozcinkę
zdyscyplinowany zespół. Pracownicy znają
wiednią wiedzą i doświadcze-
ściany nr 194 w pokładzie 510 partii zachod-
swoje zadania i starają się wykonywać je jak
niem, bo dopiero to połączenie
niej, poziom 740–900 m w celu przygoto-
najlepiej przy pełnej dbałości o zachowanie
daje odpowiedni efekt w postaci wydajnej,
wania frontu eksploatacyjnego. Wiadomo,
przepisów i zasad bhp. Dużym szacunkiem
a przede wszystkim bezpiecznej pracy na
że nie będzie wydobycia bez wcześniejszych
w oddziale ze względu na rzetelność i zaan-
dole kopalni – mówi kierownik oddziału
prac przygotowawczych, dlatego tak waż-
gażowanie cieszą się brygady przodowych:
GRP I Jacek Warchał.
ne jest wykonanie zaplanowanego zakresu
Andrzeja Tobuły, Marka Rokowskiego, Paw-
Kierowany przez niego oddział jest jed-
robót. Biorąc pod uwagę obecne warunki
ła Motyki, Jacka Ogiegły. Na szczególne wy-
nym z trzech oddziałów przygotowawczych
górniczo-geologiczne, średni postęp dobo-
różnienie zasługują długoletni pracownicy:
w KWK „Brzeszcze-Silesia” Ruch I. Systema-
wy GRP I wynosi ok. 10 metrów bieżących.
Zdzisław Mitoraj – cieśla oddziałowy, To-
tycznie wykonuje miesięczny plan postępu
Drążenie wyrobisk odbywa się przy pomocy
masz Mitręga – przodowy taśmiarzy, Ka-
drążenia chodnika. Ponadto posiada zerowy
kombajnu chodnikowego AM–50, urządzeń
zimierz Kiełkowski – ślusarz oddziałowy,
wskaźnik wypadkowości w ciągu ostatnich
odstawy taśmowej oraz kolejki podwiesza-
Krzysztof Bojda – przodowy brygady rurka-
dwóch lat. W tym roku GRP I zajął pierw-
nej. Zastosowanie instalacji odpylającej
rzy. To oni chętnie przekazują zdobytą wie-
sze miejsce w rankingu na najlepszy oddział
typu UO 630 pozwala bezpiecznie prowa-
dzę górniczą i spore doświadczenie młodym,
z zakresu wiedzy o bezpieczeństwie i higie-
dzić roboty górnicze. Przy złożonych i nie-
nowoprzyjętym pracownikom. Całość prac
nie pracy w grupie oddziałów górniczych.
kiedy trudnych zadaniach oddziału GRP I
oddziału GRP I koordynują sztygarzy zmia-
Jak mówi kierownik – jest to niewątpliwie
konieczna jest także dobra współpraca z od-
nowi: Zbigniew Matlak, Wiesław Krasoń,
sukces, brano pod uwagę liczbę i wskaźnik
działami energomaszynowymi, transpor-
Andrzej Froń i Marcin Widlarz.
wypadków w oddziałach, stosowanie za-
towymi i wentylacyjnymi. Jak dotychczas
Troska o bezpieczeństwo to priorytetowe za-
bezpieczeń w maszynach i urządzeniach,
układa się ona prawidłowo – podkreśla kie-
danie dla wszystkich pracowników oddzia-
stosowanie sprzętu ochrony indywidualnej,
rownik Warchał.
łu GRP I – podsumowuje kierownik Jacek
znajomość przepisów bhp, w tym treści cy-
Dobre wyniki oddziału są zasługą 69-oso-
klicznych szkoleń.
bowej
14
|
załogi,
która
stanowi
zgrany,
WIADOMOŚCI ZE WSCHODU
Warchał.
Maria Domżał
Nowe archiwum zakładowe
w kopalni „Jankowice”
W
kopalni „Jankowice” od wielu
Zakładowego”. Elementem uzupełniającym
Korzystanie z akt w celach służbowych od-
lat
archiwum
jest „Jednolity rzeczowy wykaz akt Kompa-
bywa się za zgodą kierownika komórki orga-
zakładowe. Jednak pomieszcze-
nii Węglowej SA”, który został uzgodniony
nizacyjnej, w której akta powstały lub były
nie, w którym działała ta ważna jednostka
z Archiwum Państwowym w Katowicach.
prowadzone. Wydanie (wypożyczenie) akt
organizacyjna, z biegiem czasu przestało
W wykazie tym sklasyfikowano dokumenty
z archiwum następuje na podstawie decyzji
spełniać wymagania określone przepisami
pod kątem ich ważności oraz okresu prze-
przełożonego pracownika archiwum. Wyda-
prawa. Również powierzchnia archiwum
chowywania w dziesięciu obszarach działal-
nie akt z archiwum na zewnątrz następuje
nie wystarczała, aby pomieścić spore ilości
ności KW SA.
na podstawie decyzji prezesa zarządu lub
ważnych dokumentów.
Obecnie w archiwum przechowywane są
dyrektora technicznego kopalni.
Podjęto więc decyzję o stworzeniu nowocze-
m.in. dokumenty finansowe, dokumentacje
snego archiwum zakładowego, które speł-
pracownicze (które należy przechowywać
Tekst: Jerzy Janczewski, Dariusz Kurczak
niałoby wiele wymagań technologicznych,
50 lat), dokumentacja dotycząca organizacji
Zdjęcie: Otylia Wiaterek
funkcjonowało
jak np.: suche powietrze, zabezpieczenie
własnej jednostki organizacyjnej i własne
przed promieniami słonecznymi, odpo-
akta normatywne, dokumentacja dotycząca
wiednie oświetlenie i zabezpieczenia ppoż.
przekształceń własnościowych oraz doku-
W tym celu zaadaptowano pomieszczenie,
mentacje techniczne. Są tu także składowa-
w którym dawniej mieściła się biblioteka
ne mapy i plany mające duże znaczenie jako
techniczna. Środki finansowe przeznaczone
źródło informacji o wartości historycznej.
na remont i wyposażenie pozwoliły na stwo-
Zgromadzone w archiwum zasoby wyko-
rzenie nowoczesnego i wyposażonego zgod-
rzystywane są podczas kontroli organów
nie z wymaganiami archiwum.
państwowych,
Zasady funkcjonowania archiwum, obieg
a także jako materiały do prac dyplomo-
dokumentów i ich przekazywanie reguluje
wych bądź innych opracowań. Korzystanie
„Instrukcja kancelaryjna” oraz „ Instrukcja
z akt na miejscu w archiwum odbywa się
o organizacji i zakresie działania Archiwum
tylko w obecności pracownika archiwum.
w sprawach
sądowych,
WIADOMOŚCI Z POŁUDNIA
Archiwum od greckiego „archeion” –
siedziba władzy – określa komórkę organizacyjną zajmującą się przyjmowaniem dokumentacji, przechowywaniem,
ewidencjonowaniem, udostępnianiem,
brakowaniem, a także przekazywaniem
materiałów archiwalnych zasługujących na trwałe przechowywanie do archiwum państwowego. Archiwum to
centrum informacji o instytucji, które
stanowi bardzo ważne ogniwo funkcjonowania jednostki organizacyjnej.
| 15
Marek Stańczyk prezentuje panoramy
W numerze 8 Kompanii Węglowej prezentowaliśmy zdjęcia kopalni „Andaluzja”. Tym razem
Marek Stańczyk prezentuje panoramę kopalni
„Bobrek-Centrum” Ruch „Centrum” w Bytomiu
wykonaną z szybu „Budryk” z widokiem na trzy
szyby (od lewej „Skarga”, „Rejtan” i „Staszic”)
oraz zakład przeróbki. Zdjęcie poniżej – widok na
wszystkie cztery szyby od strony zakładu przeróbki z dachu płuczki.
Autor urodził się w roku 1979 w Siemianowicach
Śląskich i cała jego twórczość związana jest ze
Śląskiem. Specjalizuje się w wykonywaniu zdjęć
panoramicznych, które powstają po sklejeniu
kilku lub kilkunastu ujęć. Marek nie używa statywu. Wszystkie kadry wykorzystywane następnie
do stworzenia panoram fotografuje „z ręki”!
e-mail:
[email protected]; [email protected]
Link do publikacji autorskich:
http://fredmentor.deviantart.com
Kanał publikacji filmowych:
http://pl.youtube.com/fredmentor
16
|
| 17
Fot. Martyna Mleczko
W C E N T R U M U WA G I
Na koloniach w greckim kurorcie Loutraki humor dopisywał wszystkim uczestnikom
Wspomnienia z wakacji
Podczas tegorocznego lata dzieci i młodzież starsza pracowników kopalni
„Brzeszcze-Silesia” wypoczywały na koloniach w kraju i za granicą
W
gronie kolegów poznawali nowe
się niezłą organizacją. Wspomnieć trzeba
Agata Broda i Barbara Pilch: – Łukęcin to
tereny, okolice, śpiewali, tań-
też o naprawdę przyjemnym zakwaterowa-
małe, ale bardzo piękne miasteczko nad
czyli. Zapytałam kilkoro z nich
niu i wyżywieniu, ciekawych wycieczkach
morzem. Spacery na plażę leśną ścieżką
o wrażenia z kolonii zagranicznej w Grecji
(między innymi zwiedzanie Akropolu),
były przyjemne. Jedzenie było smaczne,
i krajowej w nadmorskim Łukęcinie .
a także ładnej, wiecznie słonecznej plaży
humory nam dopisywały. Wycieczka do
Martyna Mleczko: – Z pobytu w Grecji
i czystym, choć dość słonym morzu.
„Tropical Island” była prawdziwą przygo-
wróciłam bardzo zadowolona. Przepiękne
Dawid Jawor: – Kolonia w Grecji zostanie
dą dla wszystkich kolonistów. Mamy miłe
były widoki, ciepłe morze, zwiedziliśmy
zapamiętana przeze mnie jako czas wypo-
wspomnienia i chętnie byśmy tam jeszcze
zabytki, którymi od wieków zachwycają
czynku i dobrej zabawy, a to wszystko dzię-
raz pojechały.
się następne pokolenia, a o których dotąd
ki wspaniałym, otwartym ludziom, miłej
Joanna Waligóra, Magdalena Cebo, Zuzan-
czytałam w książkach. Były wycieczki do
atmosferze, hotelowym dyskotekom, a tak-
na Bączek i Paulina Siuta tak wspominają
muzeów, statkiem na wyspy. Poznałam
że nocnym spacerom po mieście, w którym
pobyt w Łukęcinie: - Kolonie były udane,
inną kulturę i obyczaje. Wieczorem orga-
zawsze coś się działo. Jedzenie było dobre.
ponieważ wiele się działo. Każdego ranka
nizowaliśmy różne konkursy i zabawy. Po
Rankiem wyczekiwało się na wyjście na
po śniadaniu czekały na nas nowe atrakcje.
powrocie do kraju wspaniałymi wrażenia-
plażę oraz kąpiel w równie pięknym, co
Pogoda była ładna, dużo spacerowaliśmy
mi z kolonii w Grecji podzieliłam się z ko-
słonym morzu.
po plaży. Wieczorem organizowaliśmy róż-
leżankami.
Paweł Skrzypaszek: – Kolonię w Loutraki
ne gry i zabawy. Nasza kadra świetnie się
Oskar Wanat: – Wyjazd do miejscowości
uważam za jak najbardziej udaną. Nie jest to
nami opiekowała i zawsze była do naszej
Loutraki w Grecji był bardzo udany. To
mój pierwszy wyjazd tego typu z kopalni, or-
dyspozycji. Kolonie codziennie dostarczały
miasteczko, rozciągające się nad Zatoką Ko-
ganizowany przez dział socjalny, tak, że mam
nam nowych emocji i przeżyć. Czas minął
ryncką, pozostawia w pamięci miłe wspo-
z czym porównywać. Superkadra i zgrana
nam bardzo szybko, ale mamy nadzieję, że
mnienia i emanuje szczególną atmosferą
ekipa, dzięki czemu nie mieliśmy problemów
wszyscy będą te wakacje wspominać mile.
podczas wieczornych wypadów. W grupie
z podjęciem jakiejkolwiek decyzji. Interesu-
panowały przyjazne nastroje, wszyscy ba-
jące wycieczki, słońce, ciepła plaża. Tak uda-
wili się wspólnie natomiast kadra wykazała
na kolonia nie zawsze się zdarza.
18
|
WIADOMOŚCI ZE WSCHODU
Notowała: Maria Domżał
LU DZI E I M I EJSCA
Górnik idzie po Koronę Ziemi
Zbigniew Nowacki pracuje jako ślusarz pod ziemią. Od ponad 20 lat związany
z górnictwem węgla kamiennego – ostatnie 10 lat przepracował w kopalni „Piast”
T
o „karlus” wyjątkowy, pasjonat górskiej
wspinaczki.
Teraz
przygoto-
wuje się do kolejnej wyprawy, tym
razem na najwyższy szczyt Australii i Oceanii – Carstensz Pyramid – 4884 m. Do
Korony Ziemi, w skład której wchodzi 9
najwyższych gór wszystkich kontynentów,
pozostały mu jeszcze trzy. Ma za sobą wejścia na europejski Mont Blanc (4807 m),
azjatycki, a może europejski – znawcy są
podzieleni Elbrus (5642 m), afrykańskie
Kilimanjaro (5895 m), australijską Górę
Kościuszki (2228 m), w południowoamerykańską Aconcaguę (6962 m), w północnoamerykański – „Mount McKinley”(6194 m).
Te pozostałe (oprócz wspomnianego Carstensza) góry to oczywiście Mount Everest
(8848 m) i zimny Mount Vinson na Antarktydzie.
Uśmiechnięty, zmęczony, bo po szychcie, Zbyszek, przed kolejną turą rozmów
i załatwiania spraw związanych z jesienną wyprawą skromnie mówi: – Zdobycie
wszystkich dziewięciu szczytów jest wymagającym i ambitnym wyzwaniem. To walka
z trudnymi górskimi warunkami i czasami
nieprzewidywalna naturą, to walka niejednokrotnie z własną słabością. To równie
ciężka walka o środki finansowe na realizacje wypraw i rezygnacja z, powszechnie
uznawanych za uciechy dnia codziennego,
przyjemności. Tak naprawdę to bezustanne wyrzeczenia, choćby po to, aby sprzęt
miasto –Anchorage. Otoczone jest górami
McKinley ma „jedynie” 6194 m n.p.m., ale
i ekwipunek, który zabieram na wyprawę,
Chugach. Tak jak na całej Alasce, zamiesz-
nie jest wcale szczytem łatwym. Deniwe-
był niezawodny.
kuje tam mieszana społeczność – to boom
lacja względem otaczającej go tundry wy-
Poproszony o krótką relację z jednej z wy-
gorączki złota spowodował napływ ludno-
nosi ponad 5000 metrów i porównywalny
praw w drodze po wysokoenergetyczne od-
ści z całego świata.
jest z siedmiotysięcznikiem w Himalajach.
żywki opowiada już ze swobodą towarzy-
Z Anchorage pojechałem Alaska Railroad –
Sprawia to bliskie położenie bieguna pół-
szącą „góralom”:
koleją, z której miejscowi są bardzo dumni,
nocnego i panujące tam niskie ciśnienie at-
– Jeżeli pozwolisz, opowiem o wyprawie
do miejscowości Talkeetna. To miejsce star-
mosferyczne. Denali nosi też miano jednej
na Alaskę, na najwyższy szczyt Ameryki
tu w góry. Tam robi się ostatnie zaopatrzenie
z zimniejszych gór świata.
Północnej. Mount McKinley często nazy-
w żywność. W siedzibie Denali National Park
Przygotować się też należy na trzy tygodnie
wany jest Denali (to indiańska nazwa tej
uzyskuje się pozwolenie na wspinaczkę w gó-
pobytu w otoczeniu lodowców i śniegu. No
góry). Moja podróż wiodła przez Paryż,
rach. Każda bowiem grupa czy indywidualna
i zaopatrzyć w żywność na cały ten okres.
skąd poleciałem do stanu Utah. Tam zwie-
osoba musi taki „permit” uzyskać. W Talke-
Po drodze nie ma przecież sklepów. Cały
dziłem stolicę stanu – Salt Lake City. To
etna załatwia się także przelot do bazy na lo-
ten ekwipunek trzeba samemu transporto-
miasto, które było gospodarzem zimowej
dowiec. Małe awionetki, za sterami których
wać (nie ma tam tragarzy, którzy wynoszą
olimpiady w 2002 roku. Następnym przy-
mogą usiąść jedynie naprawdę doświadczeni
bagaż). Doskonałe są do tego sanie, które
stankiem była już Alaska i jej największe
piloci, pokonują tę trasę w godzinę.
można przypiąć do uprzęży. Tak pokonuje
| 19
się drogę przez lodowce. Aby nie zapadać
Następny obóz to Upper Kahiltna. Ten od-
5240 m High Camp, są już przeszkody,
się w śniegu, zakłada się na buty rakiety
cinek zaczyna się już bardziej stromym
które odstraszają. Przede wszystkim to
śniegowe. To naprawdę dobra rzecz. Poko-
podejściem. Ciągnięte sanie stają się już
tzw. ściana czołowa, czyli nachylone pod
nywane dziennie odległości nie mogą być
cięższe. Gdy pogoda jest dobra wysiłek wy-
kątem 45 stopni podejście. Dodać należy,
bardzo duże. W takich górach trzeba się
nagradza piękny widok okolicznych szczy-
że tu trzeba pożegnać się już z saniami
aklimatyzować powoli, bo im wyżej – tym
tów wyrastających z lodu.
i cały ekwipunek wynieść na plecach. Póź-
mniej tlenu w powietrzu.
Kolejny obóz nazywa się Camp 11.000
niej jest jeszcze przejście przez skalą grań
Góry Alaski znane są ze zmiennej pogody.
Feet. Oznacza to, że po dotarciu do niego
i dochodzi się do High Camp. Miałem dużo
W dzień, przy bezchmurnym niebie może
jesteśmy już na wysokości 3350m. Prawie
szczęścia, gdy wyruszyłem z tego obozu na
być 30 st. Celsjusza. W nocy, lub podczas
1000 m różnicy jest już do kolejnego obozu
szczyt. Było bardzo zimno, ale bezchmur-
burzy śnieżnej może być –30 st. Celsjusza.
– Basin. W drodze do niego jest kilka stro-
nie. To umożliwiło pokonanie całej drogi
Po drodze namiot rozkłada się zazwyczaj
mych podejść. Stoki są tu nachylone i cią-
wraz z piękną granią szczytową i osiągnię-
w obozach, czyli miejscach w miarę dobrze
gnięte sanie często wywracają się. Trzeba
cie szczytu.
do tego celu usytuowanych. Droga West
co chwila je poprawiać. Na tym odcinku
Dużo gorszy był kolejny tydzień. Po zejściu
Buttress, czyli Grzęda Zachodnia, ma ta-
miałem dość długi odpoczynek. Zamieć
ze szczytu przyszła bowiem trwająca ty-
kich obozów sześć.
śnieżna i zero widoczności. Przy takiej po-
dzień burza śnieżna. Przez cały ten czas nie
Base camp to miejsce na bocznej odnodze
godzie następuje przymusowe oczekiwanie
dało się wyjść z namiotu. Nie było mowy,
lodowca Kahiltna, gdzie lądują awionetki.
na choć troszkę lepsze warunki. Całkiem
aby ktoś poszedł na szczyt ani wycofał się
Tu po przylocie robi się ostatnie przygo-
inaczej jest, gdy ogląda się taką zamieć
na dół. W nocy, w namiocie było –23 st.
towania do drogi. Od tego miejsca należy
przez okno w ciepłym domu... W końcu,
Celsjusza. Tak nieobliczalna jest właśnie
też zapomnieć o chodnikach, ścieżkach
po minięciu tzw. Windy Corner i naprawdę
Alaska. Powrót nastąpił w pierwszych
i łąkach. Teraz jest już jedynie śnieg oraz
przepastnych szczelin, udało mi się dotrzeć
chwilach poprawy pogody. Dzisiaj są to już
lód poprzecinany (czasem niewidocznymi)
do przedostatniego obozu.
tylko wspomnienia, ale wspomnienia które
szczelinami. Dojście do następnego obozu
Znów rozbijanie namiotu. Wycinanie z lodu
będzie się pamiętało bardzo długo…
wiedzie lodowcem Kahiltna. To kluczenie
bloków i robienie ochraniającego od wiatru
Czy relacje z kolejnej wyprawy będą inte-
między szczelinami i omijanie ich. Teren
muru wokół namiotu. To tam codzienny ry-
resujące? Zobaczymy. Umówiliśmy się, że
tu jest w miarę płaski. Można powiedzieć,
tuał. Po męczącej drodze nie ma odpoczyn-
porozmawiamy jeszcze po wyprawie z Car-
że to autostrada.
ku. Czasochłonne jest też zrobienie wody.
stensza.
Tak dochodzi się do obozu Base of Ski Hill.
Później gotowanie jedzenia i picia. I tak
Powodzenia w górach.
Na tym odcinku nie pokonuje się dużej róż-
w kółko to samo. W drodze do obozu ostat-
Notował: Jerzy Raducki
nicy wysokości, ale odległość jest znaczna.
niego, jakim jest położony na wysokości
Zdjęcia: Zbigniew Nowacki
20
|
| 21
Święte miejsce Śląska
Bazylika Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Piekarach Śląskich
to najważniejsze sanktuarium na Śląsku. To miejsce miało i nadal ma duże
znaczenie dla integracji ludności górnośląskiej. To tu ludzie, zmęczeni pracą,
codziennością, obarczeni swoimi problemami, otrzymują siły do dalszej pracy
J
ako sanktuarium maryjne, Piekary zna-
że przez kilkanaście lat przybywał na Wzgó-
gdyż były osobne uroczystości dla Górnoślą-
ne były od 1659 r., to tu m.in. modlił się
rze Kalwaryjskie i głosił homilie metropolita
zaków będących Niemcami i Polakami. Za
Jan III Sobieski, wyruszając na odsiecz
krakowski kard. Karol Wojtyła.
to o integracji można mówić w sanktuarium
wiedeńską w 1683 r. Tu wiarę wyznał elek-
Rok w rok do Piekar przybywają liczni piel-
piekarskim, gdzie nie było tego zróżnicowa-
tor saski August II Mocny. Piekary Śląskie
grzymi, nie tylko mieszkańcy Śląska, ale
nia i podobnych zawirowań narodowościo-
nabrały dużego rozgłosu, gdy rozpoczął tam
także innych, odległych diecezji, np. z Lubli-
wych.
działalność ks. Alojzy Ficek. W 1844 r. roz-
na. Wspólne pielgrzymki parafialne i diece-
W XVIII i XIX w., gdy ziemia śląska prze-
począł on jedną z największych akcji duszpa-
zjalne integrują ludzi należących do diecezji
szła pod panowanie pruskie, nastąpiła kolo-
sterskich na całym Śląsku, skierowaną prze-
i ludu Bożego, dają ogromne poczucie jedno-
nizacja niemiecka i związane z nią ogromne
ciwko alkoholizmowi (za czasów ks. Ficka
ści z biskupem, z kapłanami. Z tą integracją,
migracje ludności. Wielu emigrantów przy-
ponad 300 tys. robotników złożyło w Pieka-
która dokonuje się na płaszczyźnie religij-
bywało do Prus Wschodnich i na Śląsk, mie-
rach przyrzeczenie abstynencji). Do Piekar
nej, zawsze łączy się integracja społeczna.
szając się z tutejszą ludnością – i już w na-
przybywało coraz więcej wiernych, częste
W czasach, gdy Śląsk był odłączony od po-
stępnym pokoleniu stawało się katolikami.
były piesze pielgrzymki, które rozpowszech-
zostałych ziem polskich, Piekary jednoczyły
I tu znów ogromną rolę odegrały Piekary.
niły się po wprowadzeniu stałych niedziel
i łączyły Polaków żyjących w Czechach i tych
Na dowód przytoczę słowa kobiety, której
pielgrzymkowych (dla mężczyzn w maju
z Królestwa Polskiego, a także Niemców tu
przodkowie pochodzili z rodzin protestanc-
oraz dla kobiet w sierpniu). Pielgrzym-
mieszkających. Na Górze św. Anny nie udało
kich: „Ojcowie moi przyjechali do Piekar,
ki nabrały również znaczenia dzięki temu,
się zintegrować nacji niemieckiej i polskiej,
a stamtąd wrócili katolikami”.
Zdjęcia: Jan Czypionka, ARC.
Pielgrzymki kobiet i dziewcząt przybywają do Piekar w niedzielę, po 15 sierpnia
22
|
Przez wiele lat na Śląsku miał miejsce
Te słowa Jana Pawła II o zespoleniu całych
Sanktuarium piekarskie odróżnia się od
ogromny napór kolonizacyjny i choć mo-
pokoleń w Piekarach, są ukoronowaniem
pozostałych tym, że posiada konkretny
głoby się wydawać, że Śląsk ulegnie germa-
i uwieńczeniem procesu integracji ludu ślą-
program pielgrzymkowy; było i jest ośrod-
nizacji, jednak tak się nie stało. W czasie
skiego. Matka Sprawiedliwości i Miłości
kiem katolicyzmu społecznego, co wiązało
Kulturkampfu ruch pielgrzymkowy znacznie
Społecznej łączy i jednoczy cały lud śląski,
się z zacieśnieniem więzi między Kościołem
się nasilił. Piekary ratowały polskość Ślą-
pielgrzymi nabierają nowych sił do życia, lu-
a robotnikiem; słynęło z wielkości cudów tak
ska, pomagały w odnowie moralnej. Śląsk
dzie przygarbieni pracą wracają od Pani Pie-
fizycznych, jak i duchowych, których echa
przyjmował wszystkich, którzy napływa-
karskiej podniesieni na duchu, a w ich serca
rozchodziły się po Europie (Praga, Hradec
li i wszystkim zapewniał pracę. Po I woj-
wstępuje nadzieja.
Kralove).
nie światowej powstania śląskie ściągnęły
Pielgrzymki dawne zawsze związane były
Piekary stały się prężnym ośrodkiem wy-
nowe fale imigrantów, którzy walczyli ra-
z pewnym wyrzeczeniem, ofiarą. Dziś –
dawniczym prasy katolickiej i modlitew-
zem z tutejszą ludnością przeciw Niemcom.
mimo że coraz więcej ludzi pątniczy szlak
ników do użytku pątników; posiadają Kal-
Po przyłączeniu Śląska do Polski przybyła
inteligencja: nauczyciele, urzędnicy, inżynierowie. Podobnie było po II wojnie światowej: ludzie z całej Polski na Śląsku szukali zatrudnienia. Powstawały nowe miasta,
np. Jastrzębie, nowe osiedla (w okręgu rybnickim, wodzisławskim), rozwój przemysłu
węglowego ściągał znaczą liczbę robotników,
którzy szybko asymilowali się z rodzimą ludnością, a każdego roku w Piekarach biskup
witał wszystkich nowo przybyłych na ziemię
śląską. To właśnie śląscy robotnicy wystąpili
z inicjatywą, by Matkę Bożą Piekarską ogłosić Matką Sprawiedliwości i Miłości Społecznej. Uwzględniając prośbę robotników,
biskup zwrócił się z prośbą do Stolicy Apostolskiej o włączenie do Litanii Loretańskiej
inwokacji: „Matko Sprawiedliwości i Miłości
Społecznej, módl się za nami”.
Papież Jan Paweł II był zafascynowany nieustanną integracją całego ludu górnośląskiego, jaka dokonuje się w Piekarach, kilkakrotnie wyraził życzenie, aby spotkać się z tym
ludem. Do spotkania doszło 20 czerwca 1983 r.
Procesja z figurą Matki Boskiej na zakończenie pielgrzymki kobiet i dziewcząt w roku 2008
w Katowicach-Muchowcu, w czasie kolejnej
przemierza w wygodnym autokarze, a Rzym,
pielgrzymki papieża do ojczyzny. Przytoczę
Jasna Góra czy Piekary traktowane są bar-
w religijności Górnoślązaków rys pasyjny;
słowa papieża, które warto tu przypomnieć:
dziej turystycznie niż religijnie – także są lu-
wreszcie słyną z pielgrzymek ślubowanych.
„Dziś więc ja, biskup Rzymu, a równocze-
dzie, którzy chętnie i dobrowolnie podejmują
Te znamiona przyczyniły się do licznych
śnie syn polskiego narodu pragnę włączyć
trud i niedogodność, by dotrzeć do miejsca
określeń i tytułów Matki Bożej Piekarskiej.
się w modlitwę współczesnego Śląska, któ-
świętego i tam się pomodlić.
Nadto Piekary w świadomości Górnośląza-
ry w wizerunek Pani
Piekarskiej wpatruje
się jako w obraz Matki
Sprawiedliwości
i Miłości Społecznej”.
Piekary jednoczyły i łączyły
Polaków żyjących w Czechach
i tych z Królestwa Polskiego,
a także Niemców
Na koniec tego spo-
Współczesne
warię, a więc mocno zaakcentowany jest
piel-
ków jawiły się bardzo swojsko. Kojarzyły się
grzymki,
a przy-
z Kalwarią, bazyliką, Obchodami Kalwaryj-
najmniej
niektóre
skimi, Studzienką, a nadto doświadczało się
z nich, zachowują
przeżycia przyjaźni Górnoślązaków włada-
swój pierwotny sens
jących gwarą śląską. Właśnie gwara śląska
i Co-
stała się czynnikiem integrującym całą spo-
tkania dodał: ,.Drodzy uczestnicy dzisiejsze-
dzienna eucharystia z homilią, modlitwa,
charakter.
łeczność piekarskich pątników. Tutaj, w Pie-
go spotkania na ziemi śląskiej, przyjmijcie
konferencje, śpiew i muzyka sprawiają, że
karach, można było się wymodlić, wyśpie-
w tej naszej wielkiej wspólnocie raz jeszcze
pielgrzymka staje się okazją do utwierdze-
wać, porozmawiać w gwarze śląskiej i w ten
od waszego rodaka i następcy Piotra ewan-
nia się w wierze i miłości. Po jej zakończeniu
sposób nawiązać więzi z pątnikami Śląska.
gelię pracy – i przyjmijcie ewangelię spra-
w środowiskach rodzinnych i zawodowych
Kościół działał w takiej mierze, w jakiej
wiedliwości i miłości społecznej. Niech ona
łatwiej jest być świadkiem Chrystusa. Piel-
mierze duchowni i świeccy czuli się kato-
zespala Was głęboko wokół Matki Chrystusa
grzymka jawi się więc jako niepowtarzalna
likami, w jakiej mierze przeżywali swoją
w Jej sanktuarium w Piekarach tak, jak ze-
szkoła, w której formacja pomaga odnaleźć
wiarę. W miejscu pielgrzymkowym, jakim
spalała tutaj całe pokolenia. Niech promie-
siebie, swój sens i punkt odniesienia do
są Piekary, Kościół jest bardziej widoczny.
niuje szeroko na życie ludzi ciężkiej pracy na
Boga. Pielgrzymowanie wprowadza w życie
Sanktuarium piekarskie na przestrzeni wie-
Śląsku i w całej Polsce”.
pielgrzyma nowy wymiar egzystencji.
ków ujawniało i eksponowało Kościół, który
| 23
dzięki ruchowi pielgrzymkowemu był widoczny nie tylko w wymiarze lokalnym, regionalnym czy ogólnonarodowym, ale również
w Europie. I ten właśnie wymiar bez wątpienia jest wielką zasługą tegoż sanktuarium
maryjnego i pasterzy Kościoła lokalnego.
O ludowych formach pobożności napisał Jan
Paweł II w adhortacji apostolskiej Catechesi tradendae z 1978 r. i w liście na 25-lecie
Konstytucji o liturgii (10 lat później): „Należy koniecznie zwrócić uwagę na pobożność
ludową chrześcijanina, jej stosunek do życia
liturgicznego. Nie można owej pobożności
ludowej lekceważyć ani traktować jej z obojętnością czy pogardą, jest ona bowiem bogata w różnorakie wartości, już sama w sobie
wyraża religijne nastawienie wobec Boga”.
Pobożność ludowa stanowi skarb Kościoła.
Piekarskie sanktuarium to ośrodek myśli społecznej, ośrodek wydawniczy, kulturalno-oświatowy, to wreszcie centrum
pielgrzymowania Górnego Śląska, które
stanowi ewenement na skalę europejską.
W piekarskim sanktuarium realizowana
jest akcja katolicka zmierzająca do większego upodmiotowienia całego Kościoła, a tym
samym do aktywnej postawy katolików.
ks. Jan Górecki
(fragment książki „Z wdzięcznością i błaganiem
u Matki Bożej Piekarskiej”, Katowice, 2008 r.)
24
|
Zdjęcie u góry: W pielgrzymkach mężczyzn i młodzieńców, które odbywają się co roku w ostatnią
niedzielę maja, zawsze licznie uczestniczą górnicy w galowych strojach
Zdjęcie na dole: Do tradycji należy udział w pielgrzymkach amatorskich orkiestr
Nieodłącznym elementem pielgrzymek są tradycyjne ludowe stroje
| 25
Śpiewaj i tańcz
z rudzkimi gwiazdami
„Rudzianie” kult y w ują pr zez s wój śpiew i t anie c ce nne war toś ci
kultur y zr odzonej na Śląsku
R
zesza miłośników i entuzjastów
z Dziecięcego Zespołu Pieśni i Tańca „Ru-
Pierwszy koncert zespołu odbył się w maju
śpiewu i tańca za sprawą telewizyj-
dzianie”, to nie tylko dobre przygotowanie
1986 r. Przez wiele lat z zespołem praco-
nych programów, takich jak: „Mam
do dorosłego życia. To wyraz szacunku dla
wali: Jan Mazur – kierownik artystyczny
Talent”, „Taniec z Gwiazdami”, „You Can
kultury i tradycji naszych przodków i szko-
i choreograf, Magdalena Kalyta – instruk-
Dance – Po Prostu Tańcz”, „Idol”, „Jaka
da tylko, że programów promujących sztu-
tor i Ignacy Ficek – kierownik. Zespół od
to melodia” i innych, jest ogromna. I choć
kę ludową prawie w telewizji nie ma.
prawie ćwierć wieku, po ponad 10-letnim
większość z nas wie, że „każdy śpiewać
Dziecięcy Zespół Pieśni i Tańca „Rudzia-
związku za zlikwidowaną kopalnią „Wa-
i tańczyć może” oraz wie, jak to się robi,
nie” powstał w 1985 r. w Zakładowym
wel”, jest reprezentacyjnym zespołem folk-
tylko niewielu ma odwagę występować na
Domu Kultury Kopalni Węgla Kamienne-
lorystycznym Rudy Śląskiej. W ostatnich
scenie przed publicznością. Łamanie barie-
go „Wawel”, dzięki zaangażowaniu ówcze-
latach prężnie działa pod patronatem Miej-
ry tremy przed występami, wsparte wielo-
snego dyrektora domu kultury Zbigniewa
skiego Centrum Kultury w Rudzie Śląskiej.
ma godzinami prób w oryginalnych, pięk-
Bomby i długoletniego choreografa tańca
„Rudzianie” kultywują przez swój śpiew
nych strojach ludowych i kunszt gwiazd
ludowego Jana Mazura.
i taniec cenne wartości kultury zrodzonej
26
|
na Śląsku. Zespół nieraz już był i jest oklaskiwany przez widzów śląskich miast,
Polski i Europy, wielokrotnie brał udział
w różnego rodzaju festiwalach i przeglądach zespołów folklorystycznych, na których zajmował czołowe miejsca. Jest także
m.in. laureatem Nagrody im. Wojciecha
Korfantego. Każdorazowo zespół swoją
obecnością uświetnia największe imprezy
odbywające się w Rudzie Śląskiej. Wielokrotnie uczestniczył także w obchodach
górniczego święta w rudzkich kopalniach.
Oprócz występów tanecznych, „Rudzianie”
poprzez śpiew zaznaczali swoją obecność
w barbórkowych mszach świętych w intencji górników.
Dorota
Siedlecka-Dominiak,
kierownik
artystyczny i główny choreograf zespołu,
mówi: „Aby osiągać sukcesy, trzeba dużo
«pracować». Zajęcia zespołu odbywają się
trzy razy w tygodniu i aktualnie uczestniczy w nich około 50 dzieci w różnym przedziale wiekowym”.
Niewątpliwym atutem zespołu jest młodość, a także piękne stroje i różnorodny,
ciekawie dobrany repertuar. „Rudzianie”
posiadają w swoim repertuarze pieśni
i tańce regionów: śląskiego, łowickiego,
rzeszowskiego, krakowskiego, żywieckiego, opoczyńskiego, lubelskiego, z okresu
Księstwa Warszawskiego, a także polki
w wykonaniu najmłodszych członków zespołu oraz tańce narodowe: poloneza, mazura, kujawiaka z oberkiem, krakowiaka.
W sierpniu 1997 r. powstało Stowarzyszenie Wspierające Dziecięcy Zespół Pieśni
i Tańca „Rudzianie”, które niesie pomoc
w działalności zespołu, np. ze składek
członkowskich stowarzyszenie dofinansowuje dzieciom paczki (z okazji świąt, Mikołaja, Dnia Dziecka), wyjazdy na obozy
szkoleniowe czy wycieczki. Zapewnia ono
także opiekunom „Rudzian” pomoc prawną i organizacyjną. W większości członkami stowarzyszenia są rodzice członków
nie tylko w trakcie zajęć. Członkowie ze-
będziemy bardzo zobowiązani. Zaprasza-
zespołu i w większości – rodziny górników
społu wielokrotnie mieli także okazję wy-
my na nasze koncerty i odwiedzanie stro-
kopalń rudzkich.
jeżdżać za granicę, gdzie obcowali z kul-
ny internetowej zespołu: http://rudzianie.
podkreśla:
turą różnych narodów, nawiązując nowe
republika.pl”.
„Utrzymanie wysokiego poziomu artystycz-
znajomości. Wszystko to pomaga w rozwi-
Delektując się kolejnym występem zespołu
nego zespołu nie byłoby możliwe, gdyby nie
janiu wokalnych i tanecznych umiejętno-
i życząc sukcesów, namawiam do wzięcia
praca opiekunów «Rudzian»: Anny Rudy –
ści zespołu. Mimo wsparcia miasta utrzy-
udziału w kolejnej edycji programu „Mam
instruktora, Anny Fic – chórmistrza, Rafa-
manie takiego zespołu pochłania ogromne
Talent”. Skromna „szefowa” z małym ber-
ła Dominiaka – kierownika kapeli, a zara-
środki finansowe, dlatego stowarzyszenie
beciem na rękach – na pewno za lat kilka
zem akompaniatora, muzyków: Grzegorza
cały czas stara się pozyskiwać sponsorów
kolejnym członkiem zespołu – z uśmie-
Krausego – trąbka, Krzysztofa Maślanki
i przygotowuje projekty, które pomogą do-
chem na ustach daje do zrozumienia: „Mu-
– skrzypce oraz Krystyny Liszki i Mario-
finansować działalność zespołu.
simy o tym pomyśleć”.
li Smyczek –
naszych garderobianych”.
Dorota Siedlecka-Dominiak skromnie ape-
„Rudzianie” to przede wszystkim grupa
luje: „Jeżeli zechcecie wspomóc finansowo
przyjaciół, którzy spędzają ze sobą czas
Dziecięcy Zespół Pieśni i Tańca «Rudzianie»,
Dorota
Siedlecka-Dominiak
Tekst i zdjęcia: Jerzy Raducki
| 27
Niewidzialna ręka pana Gienka
Pewnie nigdy nie zostałby górniczym ratownikiem, gdyby nie bilet do jednostki wojskowej w Chorzowie. Gienek Kuchta poszedł na dwa lata „w kamasze”
i dzięki temu trafił z Czarnego, małego miasteczka koło Szczecinka, na Śląsk
T
e dwa lata nauczyły mnie dyscypliny
i pokory wobec życia. Można różnie
oceniać wojsko, ale mnie się to przy-
dało – wspomina po latach. Zanim jednak
Kuchta trafił do kopalni, a potem do związku ratowników, miał w swoim życiorysie
epizod, który wspomina niezbyt chętnie.
– Młodzi ludzie naooglądają się filmów i wydaje im się, że w życiu będzie podobnie. Nic
z tych rzeczy... – mówi Kuchta. Przy jego
temperamencie i pędzie do poszukiwania
nowych wyzwań, dwa lata, jakie wytrzymał
w zabrzańskiej policji, to i tak długo. Dopóki
po cywilnemu wykonywał obowiązki w sekcji napadów i zabójstw, można było jakoś
wytrzymać, ale kiedy przyszło włożyć mundur i stanąć naprzeciwko demonstrujących
górników, postanowił szybko zmienić zawód.
– To był ostatni sygnał – mówi Kuchta – praca w policji to nie moja bajka...
Po odejściu ze służby trafił w końcu do kopalni. Ale jeszcze nie na dół, jeszcze nie do
ratownictwa. Widać, że droga każdego jest
inna. Jego była nieco kręta, choć trudno powiedzieć, żeby miał pod górkę. W kopalni
„Makoszowy” trafił do zakładowego domu
kultury i, jak wspomina dziś – zajmował się
organizowaniem górnikom czasu wolnego
po pracy. Mówiąc po ludzku – pełnił funkcję
obśmianego w Rejsie, kaowca. Kiedy pod koniec 1989 r. zaczęto likwidować kopalniane
domy kultury, stanął przed trudną decyzją.
Miał już wówczas rodzinę – dwóch synów
i poczucie odpowiedzialności.
– Czy zastanawiałem się długo? – wspomina
Kuchta. – Raczej nie. Nie obawiałem się warunków pracy, bo przecież w budownictwie,
czy rolnictwie też zdarza się dużo wypadków...
Na początku pracował w brygadzie remontowej oddziału szybowego. To było jego pierwsze zetknięcie z prawdziwym górnictwem, bo
przecież praca w ZDK to była inna bajka. Szybko się przystosował i starał się wykonywać
W Bytomiu na festynie wakacyjnym dla dzieci niepełnosprawnych Kuchta jest fetowany
przez organizatorów z wielką estymą
28
|
swe obowiązki sumiennie i rzetelnie. Kto wie,
jak długo pracowałby w tej brygadzie, gdyby
Na plakacie imprezy dla dzieci niepełnosprawnych Kuchta widnieje jako jeden ze sponsorów pod tajemniczą nazwą „Niewidzialna ręka pana Gienka”
nie zastępowy ratowników – Andrzej Sobo-
jestem pewien, czy jest w tym momencie ze
twardo po ziemi i chłodno analizuje sytuację.
ta. Potrzebował nowej siły do swego zastępu.
mną szczery.
– W roku 2008 utworzyliśmy Związek Za-
– Zapytał mnie, czy odbyłem zasadniczą
Dostrzegam, że Kuchta woli raczej mówić
wodowy Ratowników Kompanii Węglowej.
służbę wojskową – mówi Kuchta. – Ten atut
o ogólnych problemach ratownictwa górni-
Teraz wiem, że stało się to o 5 lat za późno –
mu wystarczył. O nic więcej nie pytał... Prze-
czego niż o swoich dokonaniach. Wspomina
podsumowuje wątek związkowy.
szedłem badania, kurs...
czasy, kiedy pod koniec lat 90. ratownicy
Bo to tylko jeden z wielu nurtów, któremu
I tak Gienek Kuchta został ratownikiem gór-
musieli solidnie zacisnąć pasa. Powtarzały
Kuchta poświęca swój czas. Ostatnio, żeby
niczym. Wspomina początki bez specjalnego
się ciche akcje, oszczędzano na bezpieczeń-
nie być złośliwym – gdzie nie popatrzeć –
poruszenia. Akcja przy ścianie, która się za-
stwie, brakowało sprzętu, wyposażenia, ży-
tam Kuchta. Przyjeżdżam na kompanijne
paliła. Tamowanie, uszczelnianie... Żmudna
cie ludzkie było często narażane na szwank.
zawody ratownicze do Zabrza, wita mnie Gie-
robota. Nic spektakularnego. Pytam, ile ta-
Mówi o początkach ruchu związkowego
nek i wręcza bony na grochówkę i piwo. Za
kich akcji było. Sporo. Czy ratował zagrożo-
ratowników górniczych, o trudnym star-
kilka dni w tym samym mieście robię zdjęcia
nych ludzi?
cie, o problemach, o rozłamie, o powstaniu
na festiwalu orkiestr górniczych i znów Kuch-
– Na szczęście nie musiałem i wcale mi tego
związku, do którego obecnie należy. Kuch-
ta rządzi i dzieli.
w życiorysie nie brakuje. Lepiej, że nie było
ta nie emocjonuje się ani personaliami, ani
W Bytomiu na festynie wakacyjnym dla
takiej potrzeby – mówi, choć do końca nie
nie snuje spiskowych teorii. Widać, że stąpa
dzieci
niepełnosprawnych
Kuchta
jest
| 29
Zdjęcie u góry: Na festiwalu orkiestr górniczych
Kuchta w towarzystwie Emanueli Czerny
Zdjęcie obok: Gdzie nie popatrzeć – tam Gienek
Kuchta...
fetowany przez organizatorów z wielką estymą. Na plakacie imprezy widnieje jako jeden
ze sponsorów pod tajemniczą nazwą „Niewidzialna ręka pana Gienka”. Gdybym w tych
dniach pojawił się w Zabrzu gdzieś nad wodą,
to kto wie, może i tam spotkałbym Kuchtę,
bo jego ostatni pomysł to wspieranie Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.
– Ciągle szukam nowych wyzwań, bez przerwy mało mi tej aktywności... – mówi Kuchta.
Ostatnio pomyślał nie tylko o innych, ale także o sobie. Właśnie skończył budowę domu.
Gienek jeszcze do niedawna poruszał się
o kulach, po skomplikowanej operacji wiązadeł kolanowych. Teraz chodzi już bez wspomagania, ale porusza się jeszcze ostrożnie.
Aż strach pomyśleć, co będzie, kiedy Gienek
Kuchta całkiem wyzdrowieje...
Tekst i zdjęcia: Jan Czypionka
30
|
GALERIA
Lato w mieście Upały wszystkim dawały się tego lata we znaki. Nie wszystkie dzieci mogły jednak wyjechać
na wakacje. Te, które musiały zostać w mieście, dawały sobie radę w walce z żarem
Na zdjęciu: Fontanna przy pomniku Pstrowskiego w Zabrzu. Fot. Jan Czypionka
| 31
GALERIA
Rysunek jest plonem konkursu międzyszkolnego, którego tematem było górnictwo. Jego autorką jest Magdalena Jaroć, uczennica klasy
VI Szkoły Podstawowej w Gliwicach. Opieka plastyczna: Joanna Stochaj