nafta - Sękowa.info

ZIEMIA GORLICKA KOLEBKĄ ŚWIATOWEGO
PRZEMYSŁU NAFTOWEGO
NAFTA
Organ Towarzystwa techników naftowych we Lwowie
Odpowiedzialny redaktor: Dr. Rudolf Zuber Docent Uniwersytetu
Kopalnia Nafty
W „Pustym Lesie” w powiecie gorlickm
Ze szkicem sytuacyjnym i przekrojami
Podał Florian Montag
Na prawym brzegu rzeki Siarki, naprzeciw karczmy siarskiej, wsi odległej
o 5 km na płd. wschód od Gorlic, leży od kilku lat zaszczytnie znana kopalnia
nafty w „Pustym Lesie”, do obszaru dworskiego Sękowej należąca.
Od niepamiętnych czasów występowała tu ropa na powierzchni zbierająca
się w małych dołkach, której sąsiedzi do smarowania wozów, lekarstw dla bydła
i różnych innych potrzeb używali. Dopiero około r.1852, jak słusznie
szanowany korespondent p. Kwiryn Rogawski z Jasła w Nr 1 „Nafty” z b.r.
wspomina, pobrał Ks. Jabłonowski, za wiedzą i porozumieniem ówczesnego
właściciela Sękowej i Siar Wybranowskiego, wyłączności górnicze na teren
„Pusty las”, celem poszukiwania oleju skalnego w tym miejscu.
Niebawem sprowadził studniarzy z kopalni węgla, którzy robotę tę
rozpoczęli, i już w pierwszym szybie, w małej głębokości, podobno w 6-tym
sążniu ropę znaleźli, której po kilka baryłek dziennie zbierali.
Nafta, Rocznik II – 1894
Dokumenty naftowe
Jasło dnia 8 stycznia 1894.
„Książe Stanisław Jabłonowski pobrał w c. k. Sądzie górniczym w Wieliczce z
początkiem roku 1852 wyłączności górnicze na >Pustym Lesie< w Sękowej i
tam w lipcu tegoż roku dostał szybem kopanym ropy, a że miał zamiar postarać
się o miary górnicze na ten teren, więc w pierwszych dniach września 1852 roku
zjechała na miejsce komisya z ramienia c. k. Sądu Górniczego w Wieliczce w
skład której należeli c. k. Radca górniczy p. Haleczko i c. k. markszajder
górniczy p Hompesch”. Ze Szpalt <Nafty> wiadomość o kopanym szybie w
1852 roku w gminie Sękowa przy Gorlicach.
Kwiryn Rogawski
Mapa kopalni „Pusty Las” w Siarach 1852 - 1960
Książę Stanisław Jabłonowski (1799-1878)
Urodził się 10 marca 1799 r. w Annopolu na Wołyniu, syn
Stanisława Pawła, posła Rzeczpospolitej na dwór berliński i
Teodory Walewskiej, pochodził z linii książęcej. Od 10 roku
życia mieszkał w Paryżu. Po klęsce Napoleona powrócił do
Polski i służył w wojsku, dochodząc do stopnia podporucznika.
W 1824 r. ożenił się z Marią Wielopolską, przez co stał się
właścicielem Kobylanki. W 1830 r. walczył w
powstaniu Listopadowym, awansując do stopnia kapitana i
został odznaczony Krzyżem Virtutii Militari. Po klęsce powstania wyemigrował,
ale po latach powrócił do Kobylanki i z zapałem prowadził intensywnie roboty
poszukiwawcze i wydobywcze na kopalni „Pusty las”. Powstawały szyby
kopane za pomocą łopaty i kilofa, jak: „Mikołaj”, „Józef”, „Grzegorz”,
„Eustachy”, „Kajetan”, „Jan”, „Nowy” , „Józefa” i in.
Jabłonowski w własnej destylarni w Kobylance produkował z ropy
naftowej asfalt używany wówczas do krycia dachów, uszczelniania łodzi i in..
Jabłonowski swe produkty: jak: ropa naftowa, asfalt, różnego rodzaju mazie i
smary prezentował w latach 1853/1854 na Wystawie Przemysłowej w
Monachium.
W 1853 r. gazeta „Czas” donosiła, że w rejonie gorlickim rozwinięto na
szeroką skalę akcję poszukiwawczą
obejmującą równocześnie pięć
miejscowości, jak: Siary, Męcina Wielka, Lipinki, Libusza, Kobylanka co
zostało ogłoszone w ogólnopolskiej prasie, w cyklu artykułów o pozytywnych
wynikach poszukiwań ropy naftowej oraz podsumowanie galicyjskich władz
górniczych, które oceniając wielkość odkrytych zasobów w skali Monarchii
Austrowęgier, stwierdziły, że największe zasoby i centrum powstającego
przemysłu naftowego znajdują się w rejonie gorlickim, a kwitując tę opinię –
gratulują księciu Stanisławowi Jabłonowskiemu, założycielowi pierwszej na
świecie kopalni ropy „Pusty Las” w gminie Sękowa o znaczeniu
przemysłowym.
Książę Stanisław Jabłonowski odegrał absolutnie pionierską rolę w
wykorzystaniu ropy naftowej i rozwoju przemysłu naftowego. Swoje życie i
działalność opisał w pamiętnikach, które – choć przejęte do publikacji przez
Ignacego Kraszewskiego - nie doczekały się wydania. Zmarł 16 sierpnia 1878 r.
w swoich bogatych włościach w Płazach, województwie Chrzanowskim i tam
został pochowany.
Józefa Szymonowiczowa (1828-1898)
Następnym właścicielem kopalni „Pusty Las” został Jan Szymonowicz, i
to tak szczęśliwie, że w krótkim czasie „za wydobytą
ropę krocie dukatów zgromadził”. A po jego śmierci,
gdy małżonka Józefa Szymonowiczowa( Sękową wraz z
kopalnią nafty pod własny zarząd objęła, zaczęła się
złota era dla kopalni „Pusty Las”.
Pod zarządem doświadczonego kierownika
kopalni K. Bucholda, który wprowadził na kopalni kilka
ulepszeń w dziedzinie techniki wiertniczej i
wydobywczej, dokopano się małym kosztem w dwóch
szybach starych „Barbara” – w głębokości 132 m. i
„Józefa” w głębokości 112 m. znacznego przypływu
ropy.
Z czystego dochodu wystawiła dziedziczka w 1886 r. dla
swych parafian w Sękowej kościół w stylu neogotyckim pod wezwaniem św.
Józefa oraz częściowo wyposażyła kosztownie jego wnętrze. Nad portalem
wejściowym umieściła inskrypcję następującej treści: „Z daru Twego Panie –
składa Ci ofiarę Józefa Szymonowiczowa. Tuż przy wejściu do świątyni wita
wiernych piękny posąg kamienny św. Barbary – Patronki górników –
naftowców.
„ STO PIĘDZIESIĄT LAT TEMU ..
Wspomnieć jeszcze należy, że Stanisław Jabłonowski zakładając w 1852
roku pierwszą na świecie kopalnię ropy naftowej w „Pustym Lesie” w Siarach,
w czasach, - gdy do wyznaczania szybu, oprócz naturalnych wycieków ropny
posługiwano się zwyczajną różdżką, jakiej używali poszukiwacze wody pitnej, –
był szczęściarzem typując trafnie miejsce pod długowieczną kopalnię ropy
naftowej, która istniała ponad 150 lat i dopiero z końcem 2000 roku została
zlikwidowana.
Neogotycki kościół parafialny w Sękowej z fundacji Józefy Szymonowiczowej w 1886 r.
Opracował: Tadeusz Pabis
Prezes Fundacji Upowszechniania Historii Przemysłu Naftowego
w Libuszy