doccz. III - Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej
download 
Reklamacja Transkrypt
cz. III - Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej
MEDYCYNA SPORTOWA 22 Nr 19/2006 2 9 . 1 1 Profilaktyka zespo∏ów bólowych kr´gos∏upa – cz. III Przecià˝enia w pozycji le˝àcej Cz∏owiek doros∏y ok. 1/3 swego ˝ycia przebywa w ∏ó˝ku. Przyzwyczajenia dotyczàce sposobu spania, którym ho∏duje si´ przez lata, mogà powodowaç okreÊlone dolegliwoÊci kr´gos∏upa lub nasilaç istniejàce. P odczas le˝enia pracujà mi´Ênie okalajàce i stabilizujàce kr´gos∏up, a niefizjologiczne pozycje mogà prowadziç do powstawania przecià˝eƒ. Stàd wa˝ne sà: konstrukcja ∏ó˝ka i rodzaj materaca oraz jakoÊç, kszta∏t i wielkoÊç poduszki. Nale˝y te˝ zawsze uwzgl´dniaç wysokoÊç i mas´ cia∏a danej osoby. Le˝enie Prawid∏owe le˝enie odgrywa wa˝nà rol´ w profilaktyce przecià˝eƒ statycznych kr´gos∏upa. Istotny jest zarówno sposób uk∏adania si´ i wstawania, jak i wielkoÊç ∏ó˝ka, jego d∏ugoÊç i wysokoÊç oraz rodzaj i jakoÊç materaca. W przypadku sportowców wyczynowych uczestniczàcych cz´sto w zawodach i sypiajàcych przez ca∏e miesiàce w przypadkowych ∏ó˝kach hotelowych powy˝szy czynnik mo˝e stanowiç o osiàganych wynikach i mieç nast´pstwa dla narzàdu ruchu po zakoƒczeniu kariery. Wybierajàc mebel do spania, nale˝y zwróciç uwag´ na cechy u˝ytkowe zapewniajàce kr´gos∏upowi w∏aÊciwe warunki odpoczynku. Jako zasady przyjmuje si´: • dobranie d∏ugoÊci ∏ó˝ka do wysokoÊci osoby; • dobranie twardoÊci materaca do ci´˝aru cia∏a; • u˝ywanie materacy jednolitych, które nie sk∏adajà si´ z przesuwajàcych si´ poduszek; Testowy Program Edukacyjny – Medycyna Sportowa Akredytowany przez Polskie Towarzystwo Medycyny Spor towej Prosz´ wpisaç dane albo przybiç pieczàtk´ z adresem Imi´ i nazwisko: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Telefon: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e-mail: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nr prawa wykonywania zawodu: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I specjalnoÊç: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . stopieƒ . . . . . . . . II specjalnoÊç: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . stopieƒ . . . . . . . . Prosz´ zakreÊliç jednà odpowiedê: 1. a) b) c) d) e) 2. a) b) c) d) e) 3. a) b) c) d) e) Wyra˝am zgod´ na przetwarzanie moich danych osobowych przez Medical Tribune Polska Sp. z o.o. z siedzibà w Warszawie, ul. 29 Listopada 10, dla celów marke- tingowych, w tym dla marketingu produktów i us∏ug innych podmiotów. Zgadzam si´ na otrzymywanie informacji handlowych przesy∏anych Êrodkami komunikacji elektronicznej. Podane dane nie b´dà udost´pniane innym podmiotom (odbiorcom). Dane zosta∏y podane dobrowolnie. Ka˝dej osobie, której dane dotyczà, przys∏u- Podpis guje prawo dost´pu do treÊci swoich danych i ich poprawiania. Odpowiedzi prosimy nadsy∏aç do 31 grudnia 2006 r. (decyduje data stempla pocztowego). Pod koniec okresu rozliczeniowego ka˝dy z uczestników otrzyma certyfikat potwierdzajàcy liczb´ zdobytych punktów edukacyjnych. Kart´ nale˝y wyciàç i odes∏aç w kopercie na adres: Medical Tribune Polska Sp. z o.o., skr. pocztowa 53, 00-967 Warszawa Nr 19/2006 Niezalecane jest spanie wysoko w pozycji pó∏le˝àcej, a tak˝e w u∏o˝eniu na brzuchu. kajàc jej poÊladkami i ∏opatkami. G∏ow´ ustawia si´ tak, aby otwór s∏uchowy ucha i kàcik oka tworzy∏y lini´ poziomà. Przestrzeƒ wolna pomi´dzy ty∏em g∏owy i szyi a Êcianà wyznacza w przybli˝eniu wysokoÊç i kszta∏t, jaki powinna przyjmowaç poduszka po obcià˝eniu g∏owà w pozycji le˝àcej. Obecnie na rynku istnieje kilka rodzajów gotowych poduszek korekcyjno-profilaktycznych i leczniczych. Nale˝y wybieraç jedynie produkty sprawdzonych firm majàce odpowiednie atesty. B∏´dem jest le˝enie zupe∏nie p∏asko lub na jaÊku podpierajàcym jedynie potylic´. Nie zaleca si´ tak˝e wa∏ka podpierajàcego Testowy program edukacyjny akredytowany przez Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej Za ka˝dà prawid∏owà odpowiedê przys∏uguje 0,2 pkt. edukacyjnego. Prosimy o wype∏nienie karty odpowiedzi, wyci´cie jej i odes∏anie pocztà na podany adres. 1. Dla sportowców i rekreantów bardzo wysokich ∏ó˝ko winno: a. dla osób o du˝ej masie cia∏a mieç mi´kki i niewch∏aniajàcy wilgoci materac b.dla osób o du˝ej masie cia∏a mieç twardy materac, nieuginajàce si´ pod∏o˝e i d∏ugoÊç co najmniej o 20 cm wi´kszà od wysokoÊci cia∏a c. dla osób wysokich i szczup∏ych mieç twardy i niewch∏aniajàcy wilgoci materac d.mieç niski stela˝, mi´kki i d∏u˝szy o 15 cm od wysokoÊci cia∏a materac e. mieç wysoki stela˝ oraz twardy i d∏u˝szy o 10 cm od wysokoÊci cia∏a materac 2. W celu odcià˝enia odcinka szyjnego kr´gos∏upa nale˝y spaç: a. na du˝ej i mi´kkiej poduszce z jaÊkiem b.na twardym, hipoalergicznym wa∏ku z we∏ny c. na uniesionej dog∏owowo stronie ∏ó˝ka i twardym jaÊku ✁ ✁ lub specjalnych poduszek korekcyjnych. Sypiajàc na tradycyjnej poduszce, nale˝y jà uformowaç tak, aby podpiera∏a i krzywizn´ szyjnà (lordoz´), i potylic´. Sposób wymodelowania poduszki oraz dobrania jej indywidualnie optymalnej wysokoÊci nale˝y okreÊliç, stajàc w pozycji swobodnej ty∏em przy Êcianie, lekko doty- fot. Peter Chen Dr n. med. Jerzy Stodolny Specjalista rehabilitacji chorób narzàdu ruchu i medycyny manualnej, prezes Polskiego Towarzystwa Lekarskiego Medycyny Manualnej • unikanie materacy wys∏u˝onych, z nierównoÊciami i wgnieceniami; • unikanie ∏ó˝ek ∏ukowato zapadajàcych si´ pod ci´˝arem u˝ytkownika. Podstawowe cz´Êci u˝ytkowe takiego mebla to elastyczna, poddajàca si´ warstwa zewn´trzna (materac), po∏o˝ona na twardym, nieuginajàcym si´ pod∏o˝u (p∏ycie). Zapewniajà one utrzymanie poziomego u∏o˝enia cia∏a z prawid∏owym podparciem krzywizn kr´gos∏upa i plastycznym ugi´ciem w punktach najwi´kszego obcià˝enia. Znaczàcà rol´ w profilaktyce bólów kr´gos∏upa odgrywa odleg∏oÊç poziomu kraw´dzi ∏ó˝ka od pod∏ogi. Najlepsze sà ∏ó˝ka o kraw´dzi znajdujàcej si´ doÊç wysoko nad pod∏ogà z wolnà przestrzenià pod ∏ó˝kiem. U∏atwia to wstawanie oraz uk∏adanie si´ poprzez wsuni´cie pi´t pod zewn´trzny brzeg ∏ó˝ka, co istotnie zabezpiecza przed przecià˝eniami kr´gos∏upa oraz umo˝liwia stosowanie opisanych ni˝ej sposobów prawid∏owego wstawania i k∏adzenia si´. W wypadku osób bardzo wysokich, jak koszykarze i siatkarze, nale˝y przestrzegaç, aby ∏ó˝ko by∏o przynajmniej o 20 cm d∏u˝sze od wysokoÊci ich cia∏a. Z kolei osoby o du˝ej wadze i masie mi´Êniowej wymagajà twardych materacy i wzmocnionej, nieuginajàcej si´ konstrukcji pod∏o˝a. Poza skrajnymi przypadkami ostrych dolegliwoÊci bólowych kr´gos∏upa l´dêwiowego nie zaleca si´ spania na pod∏o˝u zupe∏nie twardym. Przy profilaktyce bólów kr´gos∏upa szyjnego wskazane jest u˝ywanie du˝ej, plastycznej poduszki d.na firmowej (atestowanej) hipoalergicznej poduszce korekcyjno-profilaktycznej o odpowiedniej elastycznoÊci, wysokoÊci kraw´dzi i dostosowanej do warunków fizycznych u˝ytkownika e. na mi´kkim hipoalergicznym wa∏ku 3. BezpoÊrednio po przebudzeniu najkorzystniej dla kr´gos∏upa jest: a. energicznie wstaç oraz przystàpiç do gimnastyki porannej z g∏´bokimi sk∏onami do pod∏ogi b.w ramach rozgrzewki przystàpiç do Êcielenia ∏ó˝ka c. przystàpiç w pozycji le˝àcej do programu çwiczeƒ profilaktycznych aktywizujàcych ró˝ne grupy mi´Êni d.∏agodnie usiàÊç i wykonywaç sk∏ony tu∏owia, starajàc si´ dotykaç g∏owà wyprostowanych kolan e. po∏o˝yç si´ na brzuchu i naprzemiennie podnosiç tu∏ów oraz z∏àczone nogi wy∏àcznie kr´gos∏up szyjny – g∏owa wisi wtedy na kr´gos∏upie. W czasie le˝enia i szyja, i g∏owa powinny byç podparte w pozycji neutralnej bez nadmiernego zgi´cia do przodu czy przeprostu. Sen i wstawanie U∏o˝enie cia∏a w czasie snu stanowi indywidualnà cech´ cz∏owieka. Zdrowy cz∏owiek zmienia je Êrednio co 20 minut. Ma jednak swoje ulubione pozycje zasypiania, do których cz´sto wraca w ciàgu nocy. W czasie snu organizm sam reguluje cz´stotliwoÊç zmian, unikajàc przecià˝eƒ i wywo∏ywania bólów kr´gos∏upa. Sà jednak pozycje, które przy sk∏onnoÊciach do dolegliwoÊci kr´gos∏upowych sà zdecydowanie niekorzystne. I tak niezalecane jest spanie wysoko w pozycji pó∏le˝àcej, a tak˝e w u∏o˝eniu na brzuchu. U∏o˝enie to jest przeciwwskazane przy ostrych bólach kr´gos∏upa szyjnego. Je˝eli d∏u˝sze przebywanie w danej pozycji wywo∏uje dyskomfort, a jej zmiana prowadzi do przebudzenia, nale˝y znaleêç u∏o˝enie unikajàce najbardziej dokuczliwych dolegliwoÊci, a nast´pnie próbowaç odpowiednio je skorygowaç. Rozpoczàç nale˝y od eksperymentów z wa∏kiem z twardej gàbki lub zrolowanym kocem. W bólach l´dêwiowych przy u∏o˝eniu na plecach podk∏ada si´ go pod okolic´ krzy˝owà lub pod kolana. Podczas le˝enia na boku wa∏ek mo˝na tak˝e w∏o˝yç pomi´dzy kolana lub pod okolic´ talii. Je˝eli zalecane sposoby spania nie zapobiegajà dolegliwoÊciom, trzeba zamieniç pos∏anie na twardsze lub na ∏ó˝ko profilaktyczne. Jest to te˝ sygna∏, ˝e kr´gos∏up potrzebuje pomocy lekarskiej. Moment porannego wstawania z ∏ó˝ka bywa dla kr´gos∏upa czynnoÊcià przecià˝ajàcà. Dzieje si´ tak dlatego, ˝e przebudzenie w sferze ÊwiadomoÊci nie jest jednoznaczne z obudzeniem si´ cia∏a w sensie fizycznym. Narzàd ruchu, w tym mi´Ênie pe∏niàce dla kr´gos∏upa rol´ g∏ównej bariery bezpieczeƒstwa, „budzà si´” pod wp∏ywem wykonywanych Êwiadomie lub nieÊwiadomie ró˝nych ruchów – napinania, przeciàgania – i sà zdolne do prawid∏owego wysi∏ku po rozgrzaniu. Dlatego najbezpieczniej wstaç z pozycji le˝àcej w taki sposób: obróciç si´ w ∏ó˝ku na bok, ugiàç stawy biodrowe i kolanowe, podeprzeç r´kami z jednoczesnym opuszczeniem stóp na pod∏og´ i przyjàç pozycj´ siedzàcà. Nast´pnie wesprzeç si´ r´kami o kraw´dê ∏ó˝ka i bezpiecznie wstaç do pionu. BezpoÊrednio po wstaniu niewskazane jest s∏anie ∏ó˝ka. Mo˝na natomiast przystàpiç do wykonania programu çwiczeƒ profilaktycznych kr´gos∏upa w pozycji le˝àcej jako przygotowania do ca∏odziennych obcià˝eƒ ˝yciowych, zawodowych czy treningu sportowego. Rozpocz´cie dnia od çwiczeƒ aktywizuje uk∏ad mi´Êniowy, a to daje gwarancj´ bezpiecznego wykonywania obcià˝ajàcych czynnoÊci w póêniejszym czasie. Prof. dr hab. med. Krzysztof Klukowski, Kierownik Katedry Fizjoterapii AWF w Warszawie D o naturalnych i bardzo skutecznych metod odnowy biologicznej sportowców i rekreantów nale˝y zaliczyç niezak∏ócony i fizjologiczny sen. A dla regeneracji kr´gos∏upa równie˝ okresowe le˝enie w pozycjach relaksacyjnych (odcià˝eniowych). Podczas snu dochodzi do zwi´kszonego uwodnienia jàder mia˝d˝ystych krà˝ków mi´dzykr´gowych, które utraci∏y wod´ w wyniku ca∏odziennych obcià˝eƒ kr´gos∏upa. Stàd po wypoczynku nocnym cz∏owiek jest wy˝szy o 1-1,5 cm. Do korzystnych zmian nale˝y tak˝e zaliczyç regeneracj´ uk∏adu nerwowego i aparatu ruchu oraz obni˝enie napi´cia mi´Êniowego. Sportowcy, z uwagi na liczne zgrupowania i d∏ugotrwa∏e podró˝e, nie zawsze majà mo˝liwoÊç wypoczywaç i spaç w komfortowych warunkach, zapewniajàcych pe∏nà regeneracj´ psychosomatycznà. Wp∏yw na to majà niedopasowane ∏ó˝ka lub warunki podró˝y cz´sto w wymuszonych pozycjach (fotele, kuszetki itp.). Stàd w profilaktyce zespo∏ów przecià˝eniowych kr´gos∏upa nale˝y zwracaç szczególnà uwag´ na warunki i sposób wypoczynku sportowców. Wiadomo, ˝e sen wymaga spokoju i przyjaznego otoczenia. Chcàc dobrze spaç, nale˝y mieç odpowiednià temperatur´ i wilgotnoÊç w pomieszczeniu oraz ∏ó˝ko i jego wyposa˝enie dostosowane do indywidualnych parametrów i potrzeb u˝ytkownika. Doros∏y cz∏owiek podczas snu ma Êrednio od 4 do 6 cykli faz non-REM i REM (rapid eye movement), a sen trwa 6-8 godzin. Pomimo rozluênienia mi´Êni w pierwszych czterech fazach snu, spanie na zbyt mi´kkim pod∏o˝u sprzyja zbytnim napi´ciom mi´Êni przykr´gos∏upowych. ¸ó˝ko winno byç zatem odpowiednio elastyczne, d∏ugie i szerokie. Tym bardziej, ˝e w ciàgu nocy zmieniamy pozycj´ cia∏a od 20 do 40 razy, przy czym ka˝dy z nas ma oko∏o tuzina typowych dla siebie figur. Po dobrze przespanej nocy nale˝y pami´taç o czynnoÊciach porannych przyjaznych kr´gos∏upowi. Nale˝à do nich: odpowiedni sposób wstawania, rozciàgania (wzorem sà kot i pies), rozgrzewki, automasa˝u, Êcielenia ∏ó˝ka czy stosowania çwiczeƒ profilaktycznych. Nale˝y pami´taç, ˝e ∏ó˝ka po 10-12 latach nie spe∏niajà swoich podstawowych funkcji, stàd nale˝y je wymieniç na bardziej ergonomiczne. Tak samo wa˝na jest jakoÊç poduszek, ko∏der i materaców, które winny zapewniaç odpowiedni komfort i byç hipoalergiczne, termoaktywne i odprowadzajàce wilgoç.
