Uciążliwa bezsenność – Zwalcz ją naturalnie.

Uciążliwa bezsenność? – Zwalcz ją naturalnie!
Bezsenność jest problemem dotyczącym coraz większej grupy osób. Nie jest już
zjawiskiem wyłącznie przypisywanym osobom starszym, lecz w równej mierze
dotyczy osób w wieku średnim, jak i w mniejszym stopniu, osób młodych. Jakie
są przyczyny bezsenności? Czy możemy próbować eliminować ten problem z
naszej codzienności? Jakie leki powinniśmy stosować, a jakich unikać? Czy
możemy zaufać skuteczności leków na bazie ziół?
Rytm okołodobowy, czyli dlaczego poświęcamy czas na sen?
W ciągu dnia, zwykle nie czujemy się senni, ale gdy tylko zbliża się północ,
większość z nas myśli o udaniu się spać. Dlaczego tak jest? Czy w naszym
organizmie istnieje „instrument” odpowiedzialny za grafik naszego snu i
aktywności? Właściwie tak, w naszym organizmie funkcjonuje tak zwany „zegar
biologiczny”. Określenie to dotyczy zbioru wielu czynników wewnętrznych, które
wpływają na cykliczność (powtarzalność) procesów rozwoju, wzrostu, snu,
aktywności i odżywiania. Dzięki zmianom w wydzielaniu hormonów oraz
enzymów, a także intensyfikacji lub spadku aktywności umysłu i pracy serca,
odczuwamy schematycznie narzucony rytm pracy i rytm odpoczynku. Dlatego
też, właśnie w godzinach wieczornych potrzebujemy snu, a rano chcemy wstać.
Nie zaburzona rytmika dnia i nocy jest niezbędna dla właściwego samopoczucia,
utrzymania energii w ciągu dnia pracy i zaspokojenia potrzeb regeneracyjnych
w czasie nocnego snu.
Schematyczny przebieg snu
Dzięki zastosowaniu pomiarów elektrofizjologicznych (podpięcia elektrod do
mózgu osób przebywających we śnie) oraz obserwacji klinicznych (to jest
obserwacji reakcji osób objętych badaniem) stwierdzono pewne prawidłowości,
dotyczące przebiegu snu. Wiadomo, że na przebieg snu składają się dwie,
zupełnie odmienne fazy, określane mianami: NREM i REM. Faza NREM (w
rozwinięciu Non-Rapid Eye Movement) inaczej nazywana również jako faza snu
głębokiego, to etap snu, w trakcie którego nie obserwuje się ruchów gałek
ocznych. To właśnie od fazy NREM rozpoczyna się każdy sen. Początkowo, zaraz
po zaśnięciu obserwuje się tak zwaną płytką fazę snu, która przechodzi poprzez
pośrednie, aż do snu głębokiego. Wówczas sen staje się na powrót płytszy i
wkracza w fazę REM. Faza REM (w rozwinięciu Rapid Eye Movement), inaczej
„sen paradoksalny”, to etap snu, w którym obserwuje się szybkie ruchy gałek
ocznych. Wówczas wkraczamy w ten wymiar snu, w którym występują
marzenia senne.
Sumarycznie podliczając ilość czasu przypadającą na fazę NREM, względem
ilości czasu trwania fazy REM, stwierdzono wyraźną przewagę snu głębokiego
(NREM). Obrazując tę zależność, można przytoczyć przykład trwającego osiem
godzin snu, podczas którego faza NREM zajęła 5,5 godziny, a faza REM zaledwie
2,5 godziny.
Zaburzenia snu
Zaburzenia snu to dość obszerne pojęcie. Można jednak określić kilka
najczęściej występujących rodzajów zaburzeń snu, wśród których w wyraźny
sposób „triumfuje” bezsenność. Bardzo często diagnozuje się również
nadmierną senność (wynikającą z niedoboru snu, lub spowodowaną stanem
chorobowym),
narkolepsję
(objawiająca
się
atakami
senności
w
nieprzewidywalnych momentach), zespoły śródsenne (chrapanie, bezdech) oraz
zaburzenia przysenne (lunatyzm, lęki nocne, koszmary, nocne kurcze mięśni,
drżenie nóg).
Bezsenność z definicji
Bezsenność (insomnia) zwykle rozumiana jest jako trudność w zaśnięciu. Ale
określenie bezsenności dotyczy również sytuacji, w których to doświadczamy
częstych wybudzeń w trakcie nocy, oraz gdy budząc się rano po trwającym kilka
godzin śnie, dalej czujemy się niewyspani. Można zatem stwierdzić, że definicja
bezsenności uwzględnia zarówno ilość snu, jak i jego jakość.
W obecnych czasach znacząco zmieniło się „podejście” do problemu
bezsenności. Dawniej traktowano ją jako objaw, dziś jest uznana za jednostkę
chorobową, która wymaga specjalistycznego leczenia.
Rodzaje bezsenności
Bezsenność może mieć charakter przewlekły, krótkotrwały (okresowy,
maksymalnie do trzech tygodni) lub przygodny (kilku dniowy). Wiadomo, że
najpierw diagnozuje się bezsenność przygodną, następnie okresową, których
niejako następstwem może być bezsenność przewlekła (trwająca dłużej niż 4
tygodnie). Zarówno bezsenność przygodna, jak i okresowa, nie powinna być
lekceważona, ale równocześnie należy pamiętać, że może dotyczyć każdego,
kto przeżył silniejsze emocje, był narażony na używki pobudzające (kawę,
narkotyki), czy przebywał długo w miejscu o natężonym hałasie.
Czy bezsenność może wpływać na nasze samopoczucie?
Oczywiście tak. Bezsenność w znaczący sposób wpływa na nasze samopoczucie.
Niedobór snu i jego „zła jakość” przekłada się na odczuwanie nadmiernego
przemęczenia oraz senności w ciągu dnia, zdenerwowania, ograniczenia
zdolności do koncentracji i zapamiętywania, a także wpływa na osłabienie
odporności organizmu. Przedłużający się okres bezsenności, może w
konsekwencji doprowadzić do poważnych chorób psychicznych, w tym nawet do
depresji.
Bezsenność – jakie mogą być jej przyczyny?
Przyczyn snu może być wiele. Wśród nich, w większości wyróżnia się czynniki,
na które mamy wpływ i które możemy modyfikować. Do wspomnianych
czynników należą:
 drzemki w ciągu dnia,
 brak wysiłku fizycznego w trakcie dnia,
 stosowanie środków pobudzających, takich jak kawa, alkohol, narkotyki,
 angażowanie się w zajęcia wymagające wysiłku fizycznego, tuż przed
planowanych czasem snu,
 zmienne godziny snu,
 spożywanie obfitych posiłków w godzinach wieczornych,
 brak ciszy w sypialni,
 czytanie książek i oglądanie telewizji w łóżku.
Do przyczyn występowania bezsenności, na które nie mamy wpływu należą:
przewlekłe choroby, ból, stosowanie niektórych leków, czy trudne sytuacje
życiowe.
W jaki sposób leczy się bezsenność?
Podstawowa metoda terapii bezsenności polega na eliminacji czynników
predysponujących do występowania tego schorzenia. Oznacza to między innymi
modyfikację przebiegu dnia, poprzez wprowadzenie aktywności fizycznej i
unikanie drzemek. Ponadto zaleca się przeznaczenie sypialni wyłącznie na sen i
aktywność seksualną, a nie na dogodne miejsce do oglądania telewizji, czy
czytania książek. Warto również, zwrócić uwagę na systematyczność w
dobieraniu czasu na sen (stałość godzin snu) i unikanie używek pobudzających
organizm do pracy oraz posiłków, na niedługi czas przed porą snu.
W przypadku bezsenności przewlekłej stosuje się już leczenie psychologiczne i
farmakologiczne (przy pomocy leków). O podjęciu leczenia, powinien
zadecydować
lekarz,
po
uprzednich
próbach
eliminacji
czynników
przyczyniających się do powstawania bezsenności.
Czy leczenie bezsenności może być niebezpieczne?
Jak już wspomniano, leczenie bezsenności powinno się rozpocząć od zmiany
stylu życia. Kolejnym krokiem w terapii bezsenności mogą być leki, na bazie
składników naturalnych. Dopiero brak skuteczności powziętych prób oraz
pewność diagnozy psychologicznej, może skłaniać do zastosowania silnych
leków działających nasennie. Leki te, pomimo dużej skuteczności w inicjacji
snu, nie są wskazane do ciągłego stosowania. Wszystkie bowiem, są obarczone
silnymi
działaniami
niepożądanymi,
oraz
znaczącym
potencjałem
uzależniającym. Oznacza to, że pacjent stosujący leki nasenne w sposób
przewlekły nie tylko odczuwa coraz słabszy efekt ich działania, ale równocześnie
nie potrafi „normalnie” funkcjonować bez ich przyjmowania.
Skuteczność ziół w walce z bezsennością
To właśnie zioła są bezpieczną alternatywą farmakologicznego leczenia
bezsenności. Na uwagę zasługują w szczególności takie rośliny lecznicze, jak
Chmiel zwyczajny oraz Kozłek lekarski, które od wielu lat słyną z wysokiej
skuteczności uspakajającej i nasennej.
Chmiel zwyczajny (z łaciny Humulus lupulus), to gatunek roślinny, znany
głównie w przemyśle piwowarskim, ale charakteryzujący się również
właściwościami leczniczymi. Szyszka chmielu zawiera substancje lecznicze
(lupulinę, olejki eteryczne, gorycze), o działaniu uspakajającym, nasennym,
moczopędnym i bakteriostatycznym (hamującym rozwój bakterii).
Kozłek lekarski (z łaciny Valeriana officinalis), potocznie określany jako
waleriana, wydaje się mieć jeszcze
lepiej ugruntowaną pozycję w
ziołolecznictwie, niż wspomniany wyżej Chmiel. To właśnie charakterystyczny
zapach wyciągu z korzenia Kozłka lekarskiego jest jednoznacznie kojarzony z
działaniem uspakajającym i nasennym. Waleriana charakteryzuje się również
zdolnością do ograniczania spontanicznej aktywności ruchowej, niepokoju, czy
agresji. Wyciąg z korzenia Kozłka jest również wykorzystywany w leczeniu
napięć mięśni gładkich przewodu pokarmowego, dróg moczowych, żółciowych i
naczyń krwionośnych.