Pobierz prezentację

Transkrypt

Pobierz prezentację

Ko
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
z
aln
a"
BA
RB
Historia bezpieczeństwa
przeciwwybuchowego w Polsce
AR
A"
dr inż. Michał Górny
Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem
1
Wypalanie „gazu kopalnianego”
K
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
za
lna
"B
AR
BA
RA
2
"
Początki normalizacji
K
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
(Związek Elektrotechników
.eu dc
za
wydał normę VDE 0170 lna
• W 1912 VDE
Niemieckich)
"B
AR
zawierającą przepisy budowy
BA
RA
"
przeciwwybuchowej dla kopalń metanowych
• W 1929 roku brytyjska BSI wydała normę dla
urządzeń w osłonie ognioszczelnej: BS 2291929
• Pierwsze orzeczenia (atesty) dla urządzeń w
wykonaniu ognioszczelnym wydawane były m.
in. przez Uniwersytet w Sheeld; w latach 19221931 wydano 285 orzeczeń
3
Początki normalizacjiK w Polsce
•
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
w czerwcu 1919 powstało Stowarzyszenie
.eu dc
za
lna
Elektrotechników Polskich
"B
AR
B
AR
• w 1928 połączenie Stowarzyszenia
A"
Elektrotechników Polskich ze Stowarzyszeniem
Radiotechników Polskich powstaje
Stowarzyszenie Elektryków Polskich
• SEP było członkiem IEC jeszcze przed
powstaniem Polskiego Komitetu
Normalizacyjnego
4
Normalizacja w Polsce
K
•
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wbudowy
w 1929 roku SEP wydaje „Przepisy
i
.eu iadc
za
lna
ruchu urządzeń elektrycznych w podziemiach
"B
AR
BA
kopalń”.
RA
• Norma opracowana wspólnie z
Czechosłowackim Związkiem Elektrotechników
• wydana ponownie w 1930 roku i wznowiona w
1937 roku oraz po wojnie w 1946 roku.
5
"
Pierwsza Polska Norma
K (II wydanie)
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
za
lna
"B
AR
BA
RA
6
"
Pierwsza Polska KNorma
•
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
13 przepisów „Wyrobiska (pomieszczenia)
Ex wia z gazami
.eu dc
za
wybuchowymi lub pyłem węglowym
lna
"B
AR
BA
Mają być stosowane tylko takie maszyny [...], których
budowa odpowiada wskazówkom budowy [...], i
których zgodność z temi zasadami stwierdzona
została przez miarodajną polską stację
doświadczalną [...].
RA
7
"
Pierwsza Polska KNorma
•
•
o
ww paln
w.K ia D
Wymagania zawarto w Dodatku do ww.
DB ośnormy
Ex wia
zatytułowanym: Wskazówki budowy maszyn,
.eu dc
za
lnado pracy
transformatorów i przyrządów, przeznaczonych
"B
AR
w gazach wybuchowych .
BA
RA
1 ww. Dodatku stanowił:
"
Wszystkie maszyny, przyrządy, kable i t. p. muszą być
tak zbudowane, ustawione, zabezpieczone,
obsługiwane i utrzymywane, aby przy normalnej
pracy nie mogły spowodować powstania iskier w
niebezpiecznej przestrzeni otaczającej.
8
Urządzenia przeciwwybuchowe
w Polsce
K
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
za
lna
"B
AR
BA
RA
9
"
w Polsce
K
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
za
lna
"B
AR
BA
RA
10
"
Polska Norma PN-57/E-08101
K
•
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
W 1957 r. została wydana norma PN-57/E-08101
Ex wia
.eu dcdla
Elektryczne urządzenia przeciwwybuchowe
za
górnictwa węglowego. Przepisy konstrukcyjne.lna "B
AR
BA
• Na ponad 40 stronach zawarte były defnicje, wymagania
RA
konstrukcyjne, szkice poglądowe, metodyki badawcze, "
zasady cechowania oraz postanowienia odnośnie
wydawanych dokumentów w odniesieniu do wszystkich
znanych rodzajów budowy przeciwwybuchowej:





budowa ognioszczelna,
osłona płytkowa,
budowa wzmocniona,
urządzenia z osłoną olejową,
budowa specjalna.
11
Polska Norma PN-57/E-08101
K
•
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Norma z 1957 r. wprowadziła wymagania
Ex wia
.eu dc
za
znakowania urządzeń. Urządzenia w osłonie
lna
"B
ognioszczelnej cechowano znakiem BM, ARB
AR
• natomiast urządzenia budowy wzmocnionej znakiem BW.
12
A"
Norma dla przemysłu chemicznego
(pozagórnicze)
K
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
urządzeń
Ex wia
.eu dc
za
• Normalizacja w zakresie
przeciwwybuchowych dla przemysłów lna
"B
AR
pozagórniczych rozwinęła się dopiero w latach
BA
RA
"
powojennych.
• Pierwsza polska norma, obejmująca wymagania
konstrukcyjne oraz metody badań i
oznakowanie urządzeń przeciwwybuchowych
dla przemysłu chemicznego została wydana w
1963 r.
13
(pozagórnicze)
K
•
o
ww paln
w.K ia D
PN-63/E-08102 Elektryczne urządzenia
DB oś
Ex wia
przeciwwybuchowe dla przemysłu chemicznego
i
.eu dc
za
pokrewnych. Przepisy konstrukcyjne
lna
"B
A
RB
• wymagania dla wszystkich stosowanych wtedy rodzajów
AR
A"
budowy przeciwwybuchowej tj. dla urządzeń
• budowy ognioszczelnej,
• budowy wzmocnionej,
• z osłoną olejową,
• z osłoną piaskową,
• budowy przewietrzanej,
• z osłoną gazową pod ciśnieniem oraz
• budowy specjalnej.
14
(pozagórnicze)
K
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
za
lna
"B
AR
• PN-63/E-08102 nie obejmowała urządzeń w
wykonaniu iskrobezpiecznym
BA
RA
15
"
(pozagórnicze)
K
•
•
•
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Polska Norma z roku 1963 wprowadzała
m. in.:
Ex wia
.eu dc
za
podział na grupy zapłonowe (G1 - G5), lna "B
AR
AR
podział na klasy wybuchowości w zależności Bod
A
prześwitów złączy ognioszczelnych (I, II, III, IV),
• oznakowanie znakiem Ex wraz z oznaczeniem
rodzaju budowy przeciwwybuchowej.
16
"
Normalizacja polska a
K inne kraje
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
za
lna
"B
AR
BA
RA
17
"
Normalizacja z roku
K 1972
•
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
wymagania ogólne dotyczące zarówno
dla
Ex wia
.eu dc
urządzeń górniczych jak i urządzeń dlazalna
"B
przemysłu chemicznego zostały zebrane wARBA
RA
"
jednej, wspólnej normie PN-72/E -08110
Elektryczne urządzenia przeciwwybuchowe.
Wymagania i badania wspólne dla różnych
rodzajów budowy.
18
Normalizacja z roku
K 1972
•
o
ww paln
w.K ia D
o
DB podział
Normy z roku 1972 wprowadziły
na klasy
Ex świa
.eu dc
za
bezpieczeństwa urządzeń (klasy wybuchowości)
lna
"B
AR
na stosowane do dzisiaj:
BA
RA
"
• grupę I - górnictwo,
• grupę II z podziałem na IIA, IIB oraz IIC przemysł chemiczny.
19
Normalizacja z roku
K 1972
•
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Urządzenia w osłonie ognioszczelnej
Ex wia oznaczane
.eu dc
za
były symbolem BM (urządzenia górnicze)
lna lub np
"B
AR
Ex-M II B T3 (urządzenie dla klasy
BA
RA
"
bezpieczeństwa IIB, grupy zapłonowej T3)
20
Normalizacja z roku
K 1972
•
o
ww paln
w.K ia D
o
Ponadto wprowadzono podziałDBna
wia
Ex śgrupy
.eu dc
za
zapłonowe zgodne z późniejszymi klasami
lna
"B
A
RB
temperaturowymi T1-T6.
AR
A"
• Utrzymane zostało oddzielne cechowanie
urządzeń
•
B - dla urządzeń górniczych,
•
Ex - dla urządzeń przemysłu chemicznego
21
w Polsce
K
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
za
lna
"B
AR
BA
RA
Powojenne górnicze silniki przeciwwybuchowe:
w osłonie ognioszczelnej (po lewej)
oraz budowy wzmocnionej (po prawej)
22
"
w Polsce
K
•
o
ww paln
w.K ia D
DB ośsilników
Początkowo produkcja górniczych
Ex wia
.eu dc
za
elektrycznych w wykonaniu
lna
"B
AR
przeciwwybuchowym obejmowała w równych
BA
RA
proporcjach silniki w osłonie ognioszczelnej oraz"
silniki budowy wzmocnionej.
• Począwszy jednak od 1956 roku nastąpił spadek
zapotrzebowania na silniki budowy wzmocnionej
(dlaczego???).
23
w Polsce
K
•
o
ww paln
w.K ia D
o
Silniki w osłonie ognioszczelnejDBze
na
Ex śwwzględu
i
a
.eu dc
za
większą użyteczność (mogły być stosowane
we
lna
"B
AR
wszystkich pomieszczeniach kopalń gazowych,
BA
RA
"
silniki budowy wzmocnionej jedynie w
pomieszczeniach ze stopniem a oraz b
niebezpieczeństwa wybuchu metanu) zaczęły
dominować w polskich kopalniach.
24
w Polsce
K
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
za
lna
"B
AR
BA
RA
"
Produkcja silników elektrycznych w latach 1955-1960 w fabryce ME CELMA
(1-silniki w osłonie ognioszczelnej, 2-silniki budowy wzmocnionej)
25
w Polsce
K
•
o
ww paln
w.K ia D
o
DB znaczącym
Silniki elektryczne są najbardziej
Ex świa
.eu dc
za
przykładem rozwoju urządzeń w wykonaniu
lna
"B
AR
przeciwwybuchowym.
BA
RA
• Podobną historię miały inne typowe urządzenia "
26
w Polsce
K
•
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
za
w 1958 roku opracowano konstrukcją pierwszego
lna
transformatora suchego w osłonie ognioszczelnej"BAtypu
R
T3Sa 200/6 o mocy 200kVA i napięciu górnym 6kV BARA
(Mikołowska Fabryka Transformatorów MEFTA w
Mikołowie);
• w 1953 roku wyprodukowano pierwszy kopalniany
wyłącznik stycznikowy w osłonie ognioszczelnej typu
KWSO-85 (Pomorskie Zakłady Wytwórcze Aparatury
Niskiego Napięcia APATOR w Toruniu);
• w latach 1953-1955 opracowano serię modułowych
rozdzielnic w żeliwnych obudowach ognioszczelnych
(Bydgoskie Zakłady Elektromechaniczne BELMA w
Bydgoszczy).
27
"
Pole rozdzielcze ROK-6
Ko
nagroda państwowa I stopnia
p (1966)
ww aln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
za
lna
"B
AR
BA
RA
28
"
Badania urządzeń przeciwwybuchowych
K
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Polska wpisała się w ogólnoeuropejskie
Ex wia trendy
.eu dc
za
występujące w państwach, w których wydobycie
lna
"B
węgla kamiennego miało znaczący udział w ARBA
RA
gospodarce i podobnie jak w Wielkiej Brytanii czy "
Niemczech powołano niezależną jednostkę
badawczą zajmującą się szeroko pojętym
bezpieczeństwem górniczym. Jednym z aspektów
tego bezpieczeństwa było i jest bezpieczeństwo
przeciwwybuchowe
29
w Polsce
K
•
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Kopalnia Doświadczalna „BARBARA”
Ex wia powstała
.eu dc
za
w 1925 r. na mocy ustawy sejmowej jako
lna
"B
pierwsza w Polsce stacja doświadczalna ARBA
RA
"
zajmująca się problemami bezpieczeństwa
pracy w górnictwie.
• Kopalnia Doświadczalna „BARBARA” w myśl
Polskiej Normy PNE-17:1929 była miarodajną
polską stacją doświadczalną, przeprowadzała
badania i wydawała odpowiednie atesty.
30
Badania K
•
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Pierwsze urządzenia przeciwwybuchowe
w
Ex wia
.eu dc
za
osłonie ognioszczelnej, wg wymagań normy
lna
"B
AR
PNE-17:1929 poddawane były jedynie badaniu
BA
RA
wytrzymałości mechanicznej ciśnieniem
statycznym oraz kontroli wymiarów szczelin
ognioszczelnych.
• Dopiero norma PN-57/E-08101 wprowadziła
wymagania przeprowadzania prób
wybuchowych,
"
31
Badania K
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
za
lna
"B
AR
BA
RA
"
Silnik typu SZJSa 134b (65kW, 500V) produkcji Zakładów Wytwórczych
Silników Elektrycznych w Cieszynie (obecnie CELMA-INDUKTA SA) podczas
badań w Kopalni Doświadczalnej BARBARA - rok 1951
32
Dopuszczanie urządzeńK (przed 2004)
•
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Urządzenia dopuszczane do stosowania
przez
Ex wia
.eu dc
za
Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego
lna
"B
AR
(górnictwo)
BA
RA
"
• Urządzenia importowane (PROCHEM, KD
„BARBARA”)
33
Dopuszczanie urządzeńK (przed 2004)
o
ww paln
w.K ia D
dokumentacji.DBExoświa
.eu dc
za
• Przechowywanie
lna
• Brak ciągłości prawnej pomiędzy wytwórcą
"B a
AR
BA
rynkiem docelowym (urządzenia importowane).
RA
"
• Odpowiedzialność jednostek upoważnionych
(wydających dopuszczenie).
• KDB przechowuje dokumentacje urządzeń, dla
których zostało wydane Świadectwo
Dopuszczenia.
34
Współczesne urządzenia
górnicze
K
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
za
lna
"B
AR
BA
RA
35
"
Współczesne urządzenia – Kprzem. chemiczny
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
za
lna
"B
AR
BA
RA
36
"
Urządzenia nieelektryczne
K
o
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
za
lna
"B
AR
BA
RA
37
"
Ko
ww paln
w.K ia D
DB oś
Ex wia
.eu dc
z
aln
a"
BA
RB
AR
KONIEC
Dziękuję za uwagę
38
A"

Pobierz prezentację

Transkrypt

Podobne dokumenty

Nr 11 - Listopad

Formularz wniosku o przypisanie kompensaty