docFruitsmart 1/2016
download 
Reklamacja Transkrypt
Fruitsmart 1/2016
Jakie są oceny odnośnie dotychczasowej jakości jabłek i jakie zagrożenia prognozują fachowcy odnośnie do kondycji tych owoców, jeśli chcielibyśmy przeznaczyć je na długie przechowanie informuje dr Krzysztof Rutkowski z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach. Światowej sławy specjalista, podpowiada także, w jaki sposób postępować, aby przeważający udział tegorocznego zbioru jabłek stanowiły deserowe wysokiej klasy. Czy tegoroczna aura może mieć wpływ na pogorszenie trwałości przechowalniczej owoców? K.R.: Z pewnością tak, przy czym jej wpływ będzie zależał również od wielu innych czynników. Po pierwsze należy pamiętać, że na jakość tegorocznych owoców wpływają również ubiegłoroczne warunki panujące w okresie wegetacji. Po drugie nierozerwalnie z tematem suszy związane jest nawadnianie, tzn. jego obecność, system (nadkoronowy czy kroplowy) i w końcu wydajność, tak by zapewnić zaspokojenie potrzeb drzew. Jednakże, nie chciałbym zabierać w tej kwestii wiążącego stanowiska, a odsyłam raczej do prof. dr hab. Waldemara Tredera, niekwestionowanego autorytetu z zakresu nawodnienia. Drugim problemem, poza suszą, mogą być uszkodzenia słoneczne owoców istotnie wpływające na pogorszenie jakości i trwałości przechowalniczej jabłek. Niestety ostatnio pojawiły się również problemy z uszkodzeniami gradowymi. W tym miejscu należy stwierdzić, że jak wskazują doświadczenia poprzednich lat, umieszczanie w obiektach owoców uszkodzonych najczęściej tylko generuje koszty związane z ich przechowywaniem. Wzrastają także koszty zbiorów, a jakość owoców po przechowywaniu bywa nieakceptowalna przez odbiorców. W III dekadzie czerwca obserwowaliśmy na drzewach poparzone przez słońce jabłka. Jakie podjąć kroki, aby wyeliminować ryzyko „przegrzania” plonu? K.R.: W przypadku wystąpienia oparzeń słonecznych niewiele już można zrobić. Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na zbiór, by do obiektów przechowalniczych nie trafiły uszkodzone owoce. Jak wielokrotnie zwracałem uwagę, im uszkodzenia są poważniejsze, tym łatwiej jest wyeliminować te jabłka. Sytuacja się komplikuje, gdy doszło do uszkodzeń, a nie są one łatwo dostrzegalne przez osoby zbierające owoce. W takich przypadkach bardzo pomocnym narzędziem może okazać się test skrobiowy. Jeżeli w wyniku przeprowadzenia testu otrzymamy nazwany przeze mnie „połówkowy rozkład skrobi” (fot. 1), to mamy praktycznie pewność, że doszło do uszkodzenia słonecznego. Umieszczenie takich owoców w obiekcie przechowalniczym będzie skutkowało pojawieniem się problemów, o których już wcześniej wspominałem. Czy można zatem ograniczyć ryzyko wystąpienia oparzeń? K.R.: W sadownictwie praktykuje się wiele metod, wśród nich chociażby zastosowanie siatek czy opryskiwanie drzew glinką kaolinową lub innymi preparatami, np. na bazie wosków. W niektórych krajach, np. Włoszech do schładzania owoców i drzew stosuje się nadkoronowe systemy nawodnieniowe. Skuteczność tych metod bywa jednak różna. Najlepszą, metodą zapobiegania oparzeniom słonecznym na jabłkach jest unikanie wystawiania ich na promieniowanie słoneczne poprzez odpowiednie cięcie i formowanie koron. Należy jednak pamiętać, że ograniczenie ryzyka „przegrzania” owoców jest często poza zasięgiem sadownika, ponieważ nie ma on wpływu na przebieg warunków pogodowych, a skuteczność podejmowanych kroków może być ograniczona. Jaki wpływ na przydatność przechowalniczą owoców będą miały opady, jeśli wystąpią po tak długiej suszy? K.R.: Wszystko będzie zależało od tego jaki wpływ na jakość i wzrost owoców wywołała susza i kiedy wystąpią opady. Jeżeli po długiej suszy wystąpią opady deszczu i będzie to w okresie przedzbiorczym, to dla przykładu na odmianie ‘Gala’ lub ‘Ligol’ mogą pojawić się problemy z pękaniem owoców (fot. 2). Tego typu problemy niejednokrotnie obserwowaliśmy, zatem jeżeli stwierdzamy chociażby w teście skrobiowym, że owoce odmiany ‘Gala’ zaczynają dojrzewać i nadają się do zbioru, to w przypadku zapowiedzi opadów deszczu po suszy, należy dołożyć wszelkich starań by zebrać owoce przed nadejściem opadów. Dość często podczas suszy obserwujemy umiarkowany wzrost wielkości owoców. Przy pojawieniu się warunków korzystnych do wzrostu, zwłaszcza przy szybkim jego tempie, mogą pojawić się mikrospękania, które znacznie zwiększają ryzyko infekcji, w efekcie wystąpienia chorób grzybowych podczas przechowywania owoców. A jak zachowywać się mogą podczas przechowywania owoce, jeśli wysoka temperatura i brak opadów utrzymają się dłużej? K.R.: Trudno jest jednoznacznie przewidzieć zachowanie takich owoców, ale należy pamiętać, że szczególnie w takich sezonach konieczne jest wykonanie analiz stopnia dojrzałości i jakości owoców trafiających do obiektów przechowalniczych. Na podstawie pomiarów, chociażby jędrności i zawartości ekstraktu w owocach, można będzie wnioskować co do potencjalnej trwałości przechowalniczej. Warto również wykonać analizy składu mineralnego owoców w celu stwierdzenia ewentualnych zagrożeń rozwoju chorób fizjologicznych związanych z zawartością wapnia. Jego akumulacja w owocach jest bowiem ściśle związana z przebiegiem warunków pogodowych. Pamiętajmy również, że po suchym i upalnym sezonie wzrasta podatność jabłek na oparzeliznę powierzchniową. Jakie kroki należy podjąć, aby ustrzec owoce przed niekorzystnym wpływem stresowych warunków atmosferycznych? K.R.: Jest to bardzo trudne pytanie, ponieważ często sadownicy są bezradni w stosunku do panujących warunków atmosferycznych. Oczywiście można próbować ograniczać skutki potencjalnych zjawisk takich jak susza, gradobicia, czy silna operacja słoneczna, ale należy przede wszystkim kalkulować koszty poszczególnych działań i możliwe korzyści z nich płynące. Jednocześnie należy bezwzględnie przestrzegać zasady, że niezależnie od tego czy zastosowano jakiekolwiek kroki by przeciwdziałać warunkom stresowym w okresie wegetacji, owoce trafiające do obiektów przechowalniczych, zwłaszcza tych nowoczesnych i o dużej pojemności składowej, muszą być w pełni zidentyfikowane. Mam tu na myśli ocenę stopnia dojrzałości i podstawowe cechy jakościowe. W którym okresie sezonu susza szczególnie odbija się na plonie? K.R.: Woda potrzebna jest w całym okresie wegetacji. Jak wykazują dane literaturowe w czasie jego trwania występuje duże dobowe zróżnicowanie zużycia wody przez jabłonie. Wzrasta ono od kwietnia do lipca by następnie maleć w sierpniu i wrześniu. Analizę zagrożeń związanych z suszą pozostawiam jednak ekspertom z dziedziny nawadniania. Jakich rad udzieliłby Pan producentom, aby uniknęli błędów w przygotowaniu owoców do przechowania? K.R.: Należy pamiętać, że na jakość owoców podczas zbioru wpływają praktycznie dwa sezony wegetacyjne. Wielu problemów nie da się uniknąć, a także nie da się zniwelować wszystkich niekorzystnych zjawisk występujących w sadzie. Najważniejsza jest jednak świadomość, czy wystąpiły niekorzystne zjawiska mogące mieć wpływ na kształtowanie jakości owoców. Wydaje mi się, że próby „zapominania” o niekorzystnych zjawiskach są jedną z przyczyn strat przechowalniczych. Mam tu na myśli chociażby występowanie w okresie zbioru owoców przymrozków, czy wręcz mrozów, które zbyt często są traktowane jakby „nic się nie stało”. Jak już wielokrotnie wspomniałem, niezależnie od tego co się wydarzyło w okresie wegetacji, jak bardzo precyzyjnie udało się wyznaczyć i przeprowadzić zbiór owoców, bezwzględnie należy identyfikować dojrzałość i jakość owoców pochodzących z poszczególnych terminów zbioru, ale również uwzględniając zmienność wynikającą z lokalizacji sadów, czy nawet kwater. Co należy pod tym względem zrobić w lipcu–sierpniu...? K.R.: W lipcu i sierpniu zaczynają dojrzewać jabłka wczesnych odmian. Nie są one jednak przeznaczane do przechowywania lecz trafiają głównie na rynek owoców świeżych. Dla jabłek jesiennych i zimowych odmian to okres wzrostu owoców, a jednocześnie kształtowania się rumieńca i innych cech jakościowych. W tym czasie w sadach wykonywane są zabiegi ochrony i nawożenia. Zalecenia w tym zakresie pozostawiam ekspertom, jednak z punktu widzenia przydatności i trwałości przechowalniczej chciałbym jedynie zwrócić uwagę na rozsądek w stosowaniu preparatów zawierających substancje o działaniu hormonalnym lub będące prekursorami szlaków metabolicznych. Również intensywne lub ograni- v fot. 1, 2 K. Rutkowski Jabłka do przechowania Fot. 1. Rozkład skrobi typowy dla jabłek z uszkodzeniami słonecznymi Fot. 2. Pękanie owoców czone nawożenie powinno być brane pod uwagę oceniając potencjalną trwałość przechowalniczą owoców. …a jak postępować we wrześniu-październiku? K.R.: We wrześniu i październiku następuje zbiór jabłek do przechowywania, to też ostatni czas na finalizowanie zabiegów by poprawić trwałość przechowalniczą, w tym zabiegów przeciwko chorobom przechowalniczym. Te zagadnienia pozostawiam jednak specjalistom od ochrony i szeroko rozumianej agrotechniki. Pamiętajmy również, że gdy wykonamy cięcie letnie, którego celem jest odsłonięcie owoców znajdujących się wewnątrz korony, wówczas w przypadku silnej operacji słonecznej może to skończyć się poważnymi uszkodzeniami słonecznymi owoców. Przystępując do zbioru jabłek należy określić jego strategię uwzględniającą kolejność dojrzewania owoców poszczególnych odmian, wielkość plonu i dostępność pracowników do zbioru. 2 Jakie są specjalne zalecenia odnośnie wyznaczenia optymalnego terminu zbioru? K.R.: Zasadniczo można powiedzieć, że w tym temacie nie pojawiło się nic nowego od wielu lat. Próby przekonania sadowników do zasadności wyznaczania terminu zbioru bardzo często pozostają w sferze niespełnionych marzeń. Pomimo to, gorąco namawiam by każda partia owoców trafiająca do przechowywania była oceniona pod kątem jakości, zwłaszcza przy planowaniu długiego przechowywania i/lub eksportu owoców na dalekie rynki. Brak danych odnośnie dojrzałości owoców, ich jakości (jędrności i zawartości ekstraktu) czy składników mineralnych praktycznie uniemożliwia późniejszą interpretację pojawiających się problemów. Bez tej wiedzy niemożliwa jest również ocena potencjalnej trwałości przechowalniczej i podatności na występowanie chorób fizjologicznych. Optymalizacja terminu zbioru musi uwzględniać kilka wskaźników w tym test skrobiowy, produkcję etylenu, zawartość ekstraktu, czy jędrność owoców. Nie wszystkie są w jednakowym stopniu przydatne do określenia stopnia dojrzałości jabłek, ale wszystkie z nich pozwalają na ocenę potencjalnej przydatności i trwałości przechowalniczej. Jak postępować z jabłkami bezpośrednio po zbiorze? K.R.: Jabłka po zbiorze powinny zostać jak najszybciej umieszczone w komorze przechowalniczej i schłodzone. Należy przy tym zwrócić szczególną uwagę na rzeczywistą temperaturę owoców a nie temperaturę w komorze przechowalniczej. Zbyt często w rozmowach z zarządzającymi obiektami przechowalniczymi pojawiają się wątpliwości dotyczące tempa schładzania owoców. Większość z nich uważa, że nawet duże partie owoców o wysokiej temperaturze są schładzane do niskiej temperatury w ciągu zaledwie jednej doby. Zapomina się, że wskazania na wyświetlaczach informują jedynie o temperaturze samej czujki. Oczywiście podczas przechowywania, przy prawidłowych: ustawieniu opakowań w komorze, obiegu powietrza i pracy urządzeń jest to praktycznie temperatura owoców. Jednakże w okresie zbiorów mogą wystąpić znaczne rozbieżności pomiędzy wskazywaną temperaturą na wyświetlaczu, a temperaturą owoców. Do jakiej temperatury schładzać owoce po zbiorze i w jakim tempie? K.R.: Zdania na ten temat są podzielone. Według mnie przede wszystkim należy zachować rozsądek. Zakłada się, że owoce powinny jak najszybciej zostać schłodzone do temperatury poniżej 4,5°C, a niektórzy wręcz wskazują na konieczność schłodzenia praktycznie do temperatury przechowywania w czasie 24–48 godzin. Należy pamiętać, że efektywność schładzania zależy od kilku czynników, w tym: temperatury początkowej owoców, temperatury medium chłodzącego (powietrza) i prędkości przepływu powietrza przez opakowania i owoce. Za- tem jeżeli owoce są nagrzane do wysokiej temperatury, a prędkość i wydajność powietrza z chłodnicy jest określona, to efektywne schładzanie uzyskamy przez znaczące obniżenie temperatury powietrza. Jeżeli temperatura będzie zbyt niska dojdzie do uszkodzeń chłodowych owoców. Przestrzegam również przed odwrotną sytuacją, a mianowicie schładzaniem owoców do temperatury 8–10°C i zapełnieniem całej komory w takiej temperaturze. Próba obniżenia temperatury takiej komory do optymalnej dla przechowywania może trwać nawet kilka tygodni, co będzie skutkowało szybką utratą jakości przechowywanych jabłek. Czy są specjalne wskazania dotyczące modyfikacji atmosfery przechowalniczej w komorach, w których składowane są jabłka poddane w trakcie sezonu wysokiej temperaturze? K.R.: Decydując się na przechowywanie owoców w kontrolowanej atmosferze należy pamiętać, że do komór powinny trafić jedynie owoce najwyższej jakości. Największym popełnianym błędem, jest już wspomniane „nic się nie stało”. Dotyczy to zarówno upałów, jak i przymrozków w okresie zbiorów. Tego typu zachowanie miało niejednokrotnie miejsce w ostatnim sezonie przechowalniczym. Do kontrolowanej atmosfery trafiały owoce, które praktycznie charakteryzowały się jędrnością konsumpcyjną. Na efekty takich działań nie trzeba było długo czekać. Dość szybko pojawiły się problemy z rozwojem chorób fizjologicznych, w tym rozpadów. Należy również pamiętać, że ustalając na bardzo niskim poziomie stężenie tlenu w komorach przechowalniczych przy braku kalibracji analizatorów, możemy doprowadzić do uszkodzeń związanych z fermentacją owoców. Jak 1-MCP wpływa na przechowywanie „przegrzanych” jabłek? K.R.: 1-metylocyklopropen to związek hamujący dojrzewanie owoców, dzięki przyłączaniu się do receptorów etylenu, hamując jego syntezę. Jego skuteczność w utrzymaniu jędrności i kwasowości jabłek została wielokrotnie potwierdzona zarówno w badaniach, jak i praktyce sadowniczej. Jednakże traktowanie pozbiorcze jest efektywne tylko wtedy, gdy zostanie wykonane zgodnie z zasadami. W przypadku „przegrzanych” jabłek problem może dotyczyć jędrności. Nawet gdy owoce do traktowania będą w odpowiednim stadium dojrzałości, ale ich jędrność będzie niska, to jego efektywność w utrzymaniu jakości będzie bardzo niska. Czy zaleca Pan stosowanie tego związku? K.R.: Tak, polecam stosowanie tego związku w przechowalnictwie, ponieważ według mnie to doskonałe narzędzie do utrzymania wysokiej jakości owoców i warzyw. Jego skuteczność w ograniczeniu dojrzewania jabłek potwierdzają wyniki badań prowadzonych w Pracowni Przechowalnictwa skierniewickiego Instytutu. Uwzględniając fakt, że początki technologii sięgają połowy lat 90. ubiegłego wieku, kiedy to w 1996 r. E. Sisler i S. Blankenship opatentowali cyklopropeny jako inhibitory etylenu, należy stwierdzić, że zespół Pracowni Przechowalnictwa i Fizjologii Pozbiorczej Instytutu Ogrodnictwa (dawniej Pracowni Przechowalnictwa Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa) to pionierzy pozbiorczego traktowania owoców w Polsce. Skuteczność 1-MCP w opóźnieniu starzenia się kwiatów ciętych i dojrzewaniu owoców klimakterycznych została potwierdzona w badaniach i wynika ona z oddziaływania na procesy związane z produkcją i wrażliwością na etylen. 1-MCP przyłącza się do receptorów etylenu w membranach komórkowych hamując w ten sposób syntezę etylenu. Po raz pierwszy, na skalę komercyjną 1-MCP (pod nazwą EthylBlock®) został użyty w 1999 r. do utrzymania świeżości kwiatów ciętych przez firmę Floralife. Następnie firma AgroFresh wprowadziła na rynek preparat pod nazwą SmartFreshTM (SF), który znalazł zastosowanie w ograniczeniu dojrzewania owoców i warzyw. Dynamiczny rozwój badań, których wyniki potwierdzały skuteczność 1-MCP w utrzymaniu jakości, spowolnieniu dojrzewania i ograniczeniu niektórych chorób fizjologicznych spowodowały, że do 2005 r. zarejestrowany był on już niemal w 20 krajach świata. W zależności od kraju rejestracja obejmowała między innymi następujące gatunki owoców i warzyw: jabłka, morele, awokado, kiwi, mango, melony, nektaryny, brzoskwinie, papaję, gruszki, paprykę, śliwki i pomidory. Obecnie w Polsce zarejestrowane są dwa preparaty do traktowania jabłek, tj. SmartFreshTM i FruitSmart®. Standardowa procedura traktowania owoców 1-MCP zakłada zbiór produktów w optymalnym terminie, schłodzenie ich po zbiorze i po około 5-6 dniach 24 godzinne traktowanie ich w szczelnej komorze przechowalniczej przy użyciu specjalnego generatora. Następnie po usunięciu z komory generatora owoce można przechowywać zarówno w warunkach normalnej (NA), jak i kontrolowanej atmosfery (KA). Wieloletnie wyniki badań wskazują na istotne ograniczenie spadku jędrności i kwasowości jabłek w stosunku do owoców nietraktowanych, przechowywanych w tych samych warunkach. Efekt jest znacznie silniejszy gdy po traktowaniu 1-MCP owoce przechowuje się w KA. Poza utrzymaniem jędrności i kwasowości, traktowanie jabłek 1-MCP istotnie ogranicza i opóźnia występowanie oparzelizny powierzchniowej. W wielu przypadkach przyczynia się również do ograniczenia strat związanych z rozwojem gorzkiej zgnilizny, co jest efektem spowolnienia dojrzewania owoców, a nie przeciwgrzybowym działaniem preparatu. Z całą stanowczością należy jednak stwierdzić, że tylko zachowanie wymaganych rygorów technologicznych gwarantuje skuteczność pozbiorczego traktowania. Podstawowymi czynnikami wpływającymi na skuteczność 1-metylocyklopropenu w ograniczeniu niekorzystnych zmian jakościo- wych jest odpowiednia dojrzałość owoców podczas zbioru i traktowania ich tą substancją w ściśle określonym terminie po zbiorze. Istotnym czynnikiem wpływającym chociażby na opóźnienie wystąpienia oparzelizny powierzchniowej jest zastosowane stężenie. Zalecam, aby było ono optymalne, czyli zgodne z podanym przez producenta środka. Na podstawie moich obserwacji podejmowanych w praktyce sadowniczej działań niezmiennie twierdzę, że w celu ograniczenia ryzyka niewłaściwego stosowania 1-MCP do pozbiorczego traktowania powinno ono odbywać się pod nadzorem wyspecjalizowanych w tym zakresie osób. Owoce muszą być scharakteryzowane pod względem dojrzałości i cech jakościowych, co powinno również być udokumentowane. Od czego zależy trwałość owoców w obrocie handlowym? K.R.: Trwałość owoców, zarówno przechowalnicza, jak i w obrocie handlowym, zależy od czynników przed- i pozbiorczych. Do czynników przedzbiorczych należy zaliczyć wszystkie występujące podczas sezonu wegetacyjnego, które wpływają na kształtowanie jakości owoców. Poza „stałymi” niezmiennymi w kolejnych sezonach, tj. odmiana, podkładka, gleba, itp., należy uwzględniać zmienne zależne i niezależne od sadownika. Do zależnych zaliczyłbym zabiegi agrotechniczne tj. cięcie drzew, przerzedzanie zawiązków, nawadnianie, nawożenie, czy w końcu ochronę przed chorobami i szkodnikami. Do niezależnych warunki pogodowe, których wystąpienie istotnie wpływa na „kondycję” owoców podczas zbiorów. Wśród nich będą zarówno te pozytywnie, jak i negatywnie wpływające na cechy jakościowe jabłek. W ostatnich sezonach coraz bardziej dokuczliwe dla sadowników są te ograniczające trwałość przechowalniczą, a mianowicie: susza, wysoka temperatura, silna operacja słoneczna. Czynniki te powodują, że są problemy z właściwym wybarwianiem się owoców, powstają uszkodzenia słoneczne, pojawia się szklistość miąższu i znacząco wzrasta podatność owoców na występowanie oparzelizny powierzchniowej. W wyniku tego do obiektów przechowalniczych nierzadko trafiają owoce, które nie powinny się tam znaleźć. Są w zaawansowanej dojrzałości, a występowanie szklistości czy gorzkiej plamistości podskórnej istotnie ogranicza ich przydatność do długiego przechowywania. Również wzrost podatności na oparzeliznę powierzchniową powinno wymuszać skracanie okresu przechowywania jabłek. Zastosowanie nowoczesnych technologii przechowalniczych wymusza stosowanie się do zaleceń dotyczących zarówno optymalizacji terminu zbioru, jak i warunków przechowywania. Tylko owoce zebrane w optymalnym fizjologicznie terminie zbioru mogą być przeznaczone do długotrwałego przechowywania i być brane pod uwagę przy planowaniu ich sprzedaży na dalekie rynki. Należy jednak pamiętać, że nawet najnowocześ- niejsze technologie niskotlenowe nie zapewniają przechowywania poszczególnych odmian przez dowolny czas. Praktycznie każda odmiana (grupa odmian) charakteryzująca się wysoką jakością wyniesioną z sadu, ma swoją określoną trwałość przechowalniczą. Gdybyśmy chcieli uszeregować technologie przechowalnicze dające wzrost trwałości przechowalniczej to najniższa jest w chłodni z normalną atmosferą (NA), potem kontrolowana atmosfera o standardowym składzie (KA), następnie tzw. ULO (czyli o składzie 1,2−1,5% tlenu i dwutlenku węgla), a następnie cały szereg technologii ekstremalnie niskotlenowych, których ze względu na kontrolowany proces możemy podzielić na następujące technologie wykorzystujące: • zjawisko fluorescencji chlorofilu, • pomiar współczynnika oddychania owoców • pomiar etanolu w owocach • pomiar etanolu w atmosferze przechowalniczej. Wszystkie te technologie zakładają osiągnięcie warunków oddychania beztlenowego przez owoce, a następnie, w zależności od specyfiki technologii, pozwolenie lub nie na nagromadzenie się określonej ilości alkoholu w przechowywanych jabłkach. Praktycznie niezależnie od specyfiki poszczególnych technologii ekstremalnie niskotlenowych dają one możliwość istotnego wydłużenia okresu sprzedaży owoców. Do każdej z wymienionych technologii (od NA do ekstremalnie niskotlenowych) możemy zastosować pozbiorcze traktowanie jabłek 1-metylocyklopropenem, czyli 1-MCP. Korzyść jaka płynie z takiego traktowania to dodatkowe wydłużenie okresu przechowywania. Z dużym uproszczeniem można założyć, że traktowanie pozbiorcze jabłek 1-MCP daje nam „przeskok” technologiczny o „jeden w górę”. Zatem traktując jabłka po zbiorze i przechowując w warunkach NA przy prawidłowo zebranych owocach (w optymalnym dla odmiany terminie) powinniśmy uzyskać trwałość porównywalną z nietraktowanymi owocami i przechowywanymi w KA. Umieszczenie traktowanych owoców w KA daje podobne efekty jak przechowywanie nietraktowanych w ULO, itd. Jeżeli dołożymy do tego fakt, że z reguły traktowanie daje znaczne zwiększenie trwałości owoców podczas obrotu towarowego, to odpowiedzialnie wykorzystując wszystkie dostępne narzędzia technologicznie można bez problemów planować eksport jabłek na dalekie rynki. Należy jednak w tym miejscu kolejny raz przypomnieć, że jeżeli jakość wejściowa owoców w momencie zbioru jest niska i/lub zostały popełnione błędy technologiczne, zarówno te związane z warunkami przechowywania, jak i traktowaniem pozbiorczym, to próba wysłania takich owoców na dalekie rynki skończy się porażką. Jak już wspomniałem wcześniej na efektywność traktowania owoców 1-MCP wpływa dojrzałość owoców, czas jaki upływa od zbioru do traktowania i dawka substancji czynnej. Dziękuję za rozmowę 3 Z polskim jabłkiem w świat Pod względem produkcji jabłek na świecie plasujemy się w grupie liderów. Tonaż, tym bardziej w perspektywie i wg prognoz (w 2016 r. 4,0–4,15 mln. ton), jest doprawdy imponujący. Jednak naszym największym problemem jest jakość owoców. Pod względem pewnych parametrów przyczyną niepowodzeń są najczęściej warunki klimatyczne, na które sadownik nie ma wpływu. Dlatego też wszelkie elementy czy metody determinujące jakość, które zależą od czynnika ludzkiego, należy udoskonalać. Tego wymagają od nas nowi kontrahenci i przyszli konsumenci polskich jabłek. Do końca lipca 2014 r. wielu polskich sadowników zadowalało się „stagnacją” – produkowali odmiany atrakcyjne tylko dla jednego kierunku zbytu, określonej jakości. Jednak ta monotonia została „drastycznie” przerwana 1 sierpnia 2014 r., kiedy to dotychczasowy odbiorca przeważającej wielkości polskiej produkcji jabłek, Federacja Rosyjska nałożyła embargo na większość towarów pochodzenia roślinnego wytworzonych w Polsce, a zaraz potem w pozostałych krajach Unii Europejskiej. Obowiązuje nas więc podwójne embargo – pierwsze, wciąż bezterminowe i drugie przedłużone na razie do końca 2017 r. Co będzie po tej dacie, trudno przewidzieć, dlatego też najwyższy czas, jeśli oczywiście dotychczas tego nie zrobiono, na przekwalifikowanie produkcji z myślą o nowych rynkach zbytu jabłek. Rada dotycząca przekwalifikowania produkcji nie ma w podtekście rezygnacji z uprawy jabłoni w celu nasadzeń roślin innego rodzaju. Wprost przeciwnie, wykorzystajmy dotychczas zdobytą wiedzę doskonaląc ją jednak w uprawie nowych odmian i metod wpływających na zwiększenie jakość owoców. Dominującymi odmianami jabłek w światowym handlu są ‘Gala’, ‘Red Delicious’, ‘Golden Delicious’, ‘Fuji’, ‘Granny Smith’, Pink Lady®, ‘Braeburn’ i ich sporty. W Europie znaczenie ma też wciąż jeszcze ‘Idared’. Nowi, potencjalni odbiorcy polskich jabłek znajdują się w znacznej odległości dzielącej ich od miejsca produkcji owoców, które muszą w doskonałym stanie „pokonać” ten dystans, a przypuszczalnie transport lądowy czy morski potrwa podobnie długo. Przedsięwzięcie to będzie zatem bardzo wymagające pod względem produkcji i metod przechowywania oraz transportu jabłek, a także znajomości realiów docelowego rynku, dlatego też tylko niewielka część polskich eksporterów, już dysponująca odpowiednim know how, w tym wypracowanymi przez lata kontaktami, gotowa będzie podjąć wyzwanie. Perspektywiczne rynki W handlu jabłkami rynkami zbytu znaczącymi dla nas mogą okazać się azjatyckie. „Warto zwrócić jeszcze uwagę, czego z powodu sytuacji konfliktowych na razie nie zauważają międzynarodowe statystyki, że coraz większy obrót jabłkami odbywa się pomiędzy takimi krajami, jak: Iran, Irak, Turcja, Afganistan, Pakistan i Syria. Jeśli sytuacja polityczno-gospodarcza w tym regionie kiedyś się ustabilizuje, to będzie to region liczący się i mający niemałe znaczenie dla globalnego handlu” – mówił Mirosław Maliszewski 10 lutego br. podczas 59. Ogólnopolskiej Konferencji Ochrony Roślin Sadowniczych, która odbywała się w Ożarowie Mazowieckim. Ostatnio sprzedawaliśmy już, co prawda nieznaczące ilości jabłek, ale jednak, np. do: Singapuru, Algierii, Zjednoczonych Emiratów, Kanady. Przyczyny tych wyników, jak twierdził M. Maliszewski, tkwiły w braku wcześniejszych kontaktów handlowych, braku odpowiedniej oferty uwzględniającej preferencje i przyzwyczajenia konsumentów, niedostatecznej jakości naszej oferty, niedopracowanej logistyki i nagłej, ogromnej międzynarodowej konkurencji spowodowanej blokadą rynku rosyjskiego. Szczególnym zainteresowaniem naszych eksporterów jabłek cieszą się obecnie Chiny i Wietnam, a także Indie. Jak przedstawiał M. Maliszewski: „Indie importujące nawet 200 tysięcy ton jabłek rocznie mają specyficzne wymagania dotyczące zdrowotności tych owoców. Z jednej strony chcą, aby zagwarantować swoim konsumentom całkowite bezpieczeństwo dostarczanej żywności, a z drugiej oczekują gazowania jej bromkiem metylu jeszcze przed załadowaniem na statek. Polska prowadzi intensywne negocjacje, aby zamienić bromek na inny preparat, albo zastosować inną, „zdrowszą” metodę wyeliminowania potencjalnych patogenów. Proponujemy też, aby robić to w porcie wejścia, czyli już na terytorium Indii. Mimo tych utrudnień pierwsze wysyłki do tego kraju już zrealizowano. Inną barierą jest preferowany dobór odmian wynikający zarówno z przyzwyczajeń konsumentów, jak też bardzo specyficzne warunki transportu (słabo rozwinięta sieć drogowa) i handlu detalicznego (wysoka temperatura, duża wilgotność, brak supermarketów wyposażonych w chłodnie)”. Wietnam Kulisy negocjacji z tym krajem tak odsłaniał (podczas OKORS) M. Maliszewski: „Staraliśmy się „otworzyć” ten kraj, bo jego roczny import to ponad 100 tysięcy ton. Rozmowy ze służbą fitosanitarną tego kraju były niesamowicie trudne. Jednak siłą argumentów pols kich ekspertów, a zwłaszcza to, co delegacja wietnamska zobaczyła zwiedzając polskie sady i grupy producenckie, na tyle zmieniła podejście naszych partnerów, że jeszcze, gdy byli w naszym kraju, podpisali stosowne porozumienie. Tak więc już dziś możemy wysyłać tam nasze jabłka. Pewną ciekawostką jest, że w roku ubiegłym jedna z podgrójeckich firm wysłała nielegalnie jabłka do Wietnamu i pomimo, że zostały obłożone nadzwyczajną karą finansową, podnoszącą ich cenę… znalazły nabywców. Mimo, że nasz ‘Ligol’ i ‘Szampion’ nie były znane na tamtejszym rynku, to Wietnamczykom zasmakowały. To był test i wypadł raczej pomyślnie”. Zgodnie z wymaganiami fitosanitarnymi przedstawionymi przez organizację ochrony roślin Wietnamu, na eksport z Polski do Wietnamu mogą być kierowane wyłącznie jab- łka wyprodukowane oraz przechowywane, sortowane i pakowane w miejscach zarejestrowanych na potrzeby wysyłki do tego państwa. W celu dopełnienia obowiązku wpisania miejsca uprawy, przechowywania, sortowania lub pakowania owoców do rejestru należy zgłosić się do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa właściwego dla miejsca prowadzenia działalności. Miejsca uprawy, przechowywania, sortowania i pakowania jabłek, zarejestrowane na potrzeby eksportu do Wietnamu, muszą być monitorowane przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) lub, w przypadku miejsc uprawy, przez jednostkę certyfikującą w systemie Integrowanej Produkcji Roślin, upoważnioną i nadzorowaną przez PIORiN. Kontroli PIORiN podlegają ponadto miejsca produkcji zlokalizowane wokół zarejestrowanych miejsc produkcji, z których owoce będą przeznaczone na eksport do Wietnamu. Strona wietnamska określiła agrofagi kwarantannowe, które mogą być potencjalnie związane ze świeżymi jabłkami importowanymi z Polski do Wietnamu (tabela 1). W celu ograniczenia ryzyka wystąpienia tych agrofagów każdy zarejestrowany producent ja- błek zobowiązany jest do prowadzenia monitoringu zdrowotności upraw pod kątem obecności tych organizmów oraz podejmowania, o ile zaistnieje potrzeba, działań zwalczających, z zachowaniem zasad integrowanej ochrony roślin lub Integrowanej Produkcji Roślin. Opakowania jednostkowe i zbiorcze jabłek przeznaczonych na eksport do Wietnamu muszą być odpowiednio oznakowane. Na zewnętrznej stronie każdego opakowania jednostkowego i zbiorczego (karton, skrzynka, skrzynia) eksporter powinien umieścić następującą treść – „FOR VIETNAM”, nazwę lub numer rejestracyjny sadu oraz pakowalni owoców. Opakowania drewniane (palety), na których będą przemieszczane przesyłki muszą być oznakowane zgodnie z wymaganiami Standardu ISPM 15. Chiny Obecnie wszelkie porozumienia dotyczące handlu jabłkami z ChRL są już podpisane i wiadomo, jakie warunki muszą spełnić polscy producenci czy eksporterzy jabłek, Tabela 1. Wykaz agrofagów kwarantannowych dla Wietnamu, mających znaczenie przy eksporcie jabłek z Polski i stopień ryzyka fitosanitarnego dla Wietnamu* Nazwa łacińska Adoxophyes orana Cydia pomonella* Diaspidiotus ostreaeformis Diaspidiotus perniciosus Epidiaspis leperii Grapholita funebrana Lepidosaphes ulmi Parlatoria oleae Gibberella avenacea (Fusarium avenaceum) Neofabraea alba Neonectria galligen Pezicula malicorticis Pseudomonas syringae pv. syringae Prunus nectrotic ringspot virus Monilinia laxa Nazwa polska Zwójka siatkóweczka Owocówka jabłkóweczka tarcznik (brak polskiej nazwy) Tarcznik niszczyciel Tarcznik brzozowiec Owocówka śliwkóweczka Skorupik jabłoniowy tarcznik (brak polskiej nazwy) Zgnilizna gniazda nasiennego Zgorzel kory jabłoni, Gorzka zgnilizna jabłek Rak drzew owocowych Zgorzel kory jabłoni, Gorzka zgnilizna jabłek Rak bakteryjny drzew owocowych Wirus nekrotycznej pierścieniowej plamistości drzew pestkowych Brunatna zgnilizna Stopień ryzyka średnie wysokie średnie średnie średnie średnie średnie średnie wysokie średnie średnie średnie wysokie średie średnie * wg załącznika do metodyki integrowanej ochrony jabłoni – „Dodatkowe wymagania przy produkcji jabłek przeznaczonych do wysyłki do Wietnamu” Tabela 2. Wykaz istotnych agrofagów, uznawanych w ChRL jako kwarantannowe, w eksporcie jabłek z Polski do Chin i terminy obiektywnych kontroli Nazwa łacińska Nazwa polska Kontrola podczas przed/podczas podczas wegetacji zbiorów przechowywania Archips rosanus Zwójka różóweczka + + Anthonomus rubi Kwieciak malinowiec + Cydia pomonella* Owocówka jabłkóweczka + + + Eriosoma lanigerum Bawełnica korówka + Epidiaspis leperii Tarcznik brzozowiec + + Hoplocampa testudinea Owocnica jabłkowa + + + Lepidosaphes ulmi Skorupik jabłoniowy + Rhopalosiphum insertum Mszyca jabłoniowo-babkowa + Neofabraea malicorticis Zgorzel kory jabłoni, Gorzka + zgnilizna jabłek Neofabraea alba + Neofabraea perennans + Venturia inaequalis Parch jabłoni + + + Monilinia fructicola Brunatna zgnilizna + + Erwinia amylovora Zaraza ogniowa + + * wymagane użycie/zastosowanie pułapek feromonowych 4 aby świeży towar mógł zostać zakwalifikowany do wysyłki w tamtym kierunku. Producenci lub eksporterzy, chcący wysyłać jabłka na rynek chiński zobowiązani są do zarejestrowania odpowiednio – sadu lub przechowalni i pakowni. Jedni i drudzy są zobligowani do złożenia wniosków o wpisanie do odpowiedniego wykazu do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa (WIORiN) właściwego dla miejsca zamieszkania lub siedziby firmy. Zarejestrowanym podmiotom (sadownikom i eksporterom) nadany zostanie unikatowy numer. Nadany numer wpisu do rejestru jest ważny na czas nieokreślony, pod warunkiem, że stan fitosanitarny miejsca produkcji, sortowania i przechowywania nie ulegnie zmianie. W Załączniku 2. Porozumienia o handlu z Państwem Środka znajduje się m.in. wykaz szkodników i chorób (tabela 2), na które Chińczycy zwracają szczególną uwagę, i których obecność w eks- portowanym materiale jest niedopuszczalna. Lista ta obejmuje występujące w polskich sadach jabłoniowych agrofagi, niektóre dość powszechnie. Nie oznacza to jednak, że stwierdzenie obecności któregoś z nich zdyskwalifikuje sad. Polscy przedsiębiorcy chcący handlować jabłkami z ChRL (PRC, People’s Republic of China) muszą prowadzić tak skuteczne działania (ochronę profilaktyczną lub interwencyjną – chemiczną bądź biologiczną na podstawie monitoringu), aby wyeliminować zagrożenie z obrębu sadu. Produkcja musi się odbywać zgodnie z zasadami opracowanymi, m.in. przez Instytut Ogrodnictwa, powszechnie praktykowanymi w warunkach wielkotowarowych: podanych w Metodykach Integrowanej Ochrony i/lub Integrowanej Produkcji oraz dodatkowo w załączniku do ww. metodyk „Dodatkowe wymagania przy produkcji jabłek przeznaczonych do Chin”; dobrej praktyki rolniczej, obejmujących utrzymanie na wysokim poziomie fitosanitarnych warunków w miejscu produkcji – sadzie. Wszelkie poczynania sadowników w tym zakresie będą kontrolowane i oceniane przez inspektorów PIORiN oraz jednostki certyfikujące, upoważnione przez PIORiN. Za sprawą możliwości „zdobywania nowych rynków”, administracja polska staje się coraz bardziej uniwersalna, i zaczyna uwzględniać nowe możliwości ochrony. Dotychczas polskie przepisy zabraniają traktowania po zbiorze płodów ogrodniczych (w tym jabłek) jakimikolwiek środkami ochrony roślin. Jednak, jak informują przedstawiciele PIORiN, trwają zakrojone na szeroką skalę badania, prowadzone przez IO, w celu opracowania skutecznej, bezpiecznej dla konsumentów metody właśnie pozbiorczej ochrony jabłek przed gniciem. Czynności związane m.in. z pakowaniem jabłek powinny być nadzorowane przez PIORiN lub jednostkę upoważnioną przez PIORiN. Materiał opakowaniowy powinien być czysty, nieużywany, spełniać wymogi sanitarne i chińskie wymogi w zakresie kwarantanny roślin. W przypadku opakowań wyposażonych w otwory wentylacyjne powinny być one zabezpieczone siatką przeciwko owadom, zapobiegającą przedostaniu się agrofagów do wnętrza lub opakowania takie powinno się umieszczać na palecie, która w całości zostanie zabezpieczona taką siatką lub należy zastosować inne efektywne środki chroniące towar przed zasiedleniem przez szkodniki. Zapakowane jabłka powinny być bezzwłocznie umieszczone w osobnym magazynie w celu uniknięcia wtórnego porażenia. Na każdym opakowaniu powinien znajdować się opis produktu, nazwa kraju i miejsca pochodzenia (region, miasto lub okręg administracyjny) w językach chińskim i angielskim oraz nazwa i numer rejestracyjny sadu (numer rejestracyjny będzie nadawany przez PIORiN na wniosek podmiotu zainteresowanego wysyłką jabłek do Chin). Ponadto każda Tabela 3. Najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości na/w jabłkach, obowiązujące w poszczególnych krajach 1 – stan na 27 maja 2016 r.; * – tymczasowe 15 0,2 0,2 5 3 0,5 0,5 2 7 0,1 0,7 2 0,7 3 5 0,7 10 3 0,5 1 15 0,2 0,2 7 3 0,5 0,07 0,5 0,5 14 3 0,2 0,8 0,7 0,5 0,7 0,3 3 7 0,7 2 0,05 5 0,5 0,5 5 0,5 0,3 7 1,5 0,5 Codex Alimentarius Kanada 0,2 5 0,3 1 10 5 0,5 10 0,4 0,5 15 0,2 0,2 3 2 0,6 3 0,5 0,4 0,01 0,3 1,7 5 5 3 0,2 0,02 0,01 0,02 0,8 0,02 2 0,5 0,4 1 0,4 2 0,8 5 5 0,07 0,3 0,8 0,02 2 0,5 0,4 1 0,4 2 0,8 5 5 0,07 0,3 5 0,5 5 0,5 10 0,4 0,5 15 0,2 0,2 5 2 0,6 10 0,4 0,5 15 0,2 0,2 5 2 0,6 0,01 0,02 0,5 1 0,03 2 0,5 0,5 1 1 1 1 2 2 0,2 0,4 0,2 5 0,5 10 2 0,5 0,5 25 1 0,4 2,5 1,5 0,5 0,01 0,4 0,5 0,4 0,5 15 15 0,1 0,8 0,7 1 0,7 0,3 3* 5 0,7 0,1 0,8 0,7 1 0,7 0,3 3 5 0,7 2 0,4 0,5 0,5 15 0,1 0,8 0,7 1 0,7 0,3 5 5 0,7 0,1 0,5 1,5 0,5 14 3 0,1 0,8 0,7 1 0,3 0,2 5 7 0,5 1 0,5 7 3 0,1 0,8 0,7 1 0,3 0,2 3 2,5 0,7 Zjednoczone Emiraty Arabskie (Dubai) 30* 3 0,5 0,8 0,02 2 0,5 0,4 0,5 0,4 2 0,01 5 5 0,07 0,3 0,01 0,02 0,3 1 Wietnam 0,3 1* 1,7 1 5 5 0,2 0,3 0,2 5 0,02 USA/Meksyk 0,5 5 5 0,02 Tajlandia 2 0,5 2 1 Hongkong Chiny 0,8 0,02 0,4 1 0,025 3 0,5 1,2 1 Tajwan 0,4 0,5 15 0,1 0,8 0,7 1 0,7 0,3 3 5 0,7 0,02 Malezja 0,02 0,8 0,02 2 0,5 0,4 1 0,4 2 0,8 5 5 0,07 0,3 5 0,5 10 0,4 0,5 15 0,2 0,2 5 2 0,6 Indonezja 0,01 0,03 0,1 0,8 0,02 2 0,5 0,5 0,5 0,4 2 0,8 0,9 0,6 0,07 0,3 0,2 5 0,6 75 0,5 1 0,5 3 0,2 0,1 5 2 0,6 0,01 0,5 0,5 0,5 15 0,1 0,3 0,8 1 0,3 0,3 0,5 0,5 5 0,7 Indie 1-MCP Abamektyna Acekwinocyl Acetamiprid Benzoesan emamektyny Boskalid Chlofentezyna = klofentezyna Chlorantraniliprol Chloropiryfos Chlotianidyna = klotianidyna Cyprodynil Difenokonazol Dodyna Etefon Etoksazol Fenpiroksymat Flonikamid Fludioksonil Fluopyram Fosetyl glinowy Fosmet Heksytiazoks Indoksakarb Kaptan Krezoksym metylowy Lambda-cyhalotryna Mankozeb Metoksyfenozyd Myklobutanil = mychlobutanil Oksamyl Pentiopirad Piraklostrobina = pyraklostrobina Pirydaben Pirymetanil Proheksadion wapnia Spinosad Spirodiklofen Spirotetramat Tebukonazol Tiachlopryd = tiaklopryd Tiametoksam Tiofanat metylu Tiuram Trifloksystrobina Arabia Saudyjska Obowiązujące1 normy NDP (w ppm, tj. mg/kg masy produktu) UE Substancja czynna 0,02 0,8 0,02 2 0,5 0,4 1 0,4 2 0,8 5 1 0,07 0,3 5 0,5 10 0,4 0,5 15 0,2 0,2 5 2 0,6 0,4 0,5 15 0,1 0,8 0,7 1 0,7 0,3 3 5 0,7 0,02 0,4 1 0,025 3 0,5 1,2 0,01 1 1,7 5 5 5 0,2 0,3 0,2 5 0,8 10 10 0,4 1 25 0,5 0,3 0,6 2 0,5 2 0,5 1,5 0,5 15 3 0,2 0,8 0,7 0,05 0,3 0,2 2 7 0,5 0,02 0,8 0,02 2 0,5 0,4 1 0,4 0,05 0,8 5 5 0,07 0,3 5 0,5 10 0,5 0,5 25 0,2 0,2 5 2 0,5 2 0,4 0,5 15 0,1 0,8 0,7 0,5 0,7 0,3 5 5 0,7 0,02 0,1 0,8 0,02 2 0,5 0,4 1 0,4 2 0,8 5 5 0,07 0,3 0,2 5 0,5 75 10 0,4 0,5 15 0,2 0,2 5 2 0,6 0,01 0,4 0,5 0,5 15 0,05 0,1 0,8 0,7 1 0,7 0,3 3 5 0,7 paleta powinna być oznaczona napisem w języku chińskim o treści: “输往中华人民共和国” (Eksport do Chińskiej Republiki Ludowej). W przypadku niestosowania palet, np. w transporcie lotniczym, każde opakowanie powinno być oznaczone takim napisem w języku chińskim. W przypadku stosowania palet drewnianych muszą one zostać poddane zabiegom zgodnie z „Wytycznymi dla przepisów dotyczących drewnianych materiałów opakowaniowych w handlu międzynarodowym” i oznaczone znakiem ISPM 15. Obierz kierunek rok wcześniej Kierunek zbytu nie powinien mieć znaczenia wpływającego na proces uzyskania dorodnego jabłka spełniającego jakościowe normy fizyczne (jędrność, chrupkość, soczystość), biochemiczne i bezpieczeństwa żywieniowego. Każdy finalny odbiorca wymaga produktu perfekcyjnego pod względem organoleptycznym. Jednak już kolor czy tekstura skórki jabłka bywają determinowane tradycjami. Większość światowych konsumentów miała dotychczas do czynienia z jabłkami jednobarwnymi – czerwonymi lub zielonymi. Polscy sadownicy czy eksporterzy próbują, w ramach profesjonalnych kampanii, wypromować owoce dwukolorowe. Wyraźne natomiast różnice, w zależności od importera, mogą dotyczyć etapu produkcji uwzględniającego profesjonalną ochronę roślin. Pewni importerzy kategorycznie sprzeciwiają się używania w procesie produkcji jabłek określonych substancji czynnych, inni są bardziej liberalni. Dlatego też jeszcze przed rozpoczęciem wegetacji drzew trzeba obrać kierunek eksportu i dostosować całą technologię produkcji owoców do wymogów tego finalnego odbiorcy. W tabeli 3. przedstawiamy dane odnośnie MRL (NDP, czyli liczbowego oznaczenia najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości substancji czynnych wykorzystywanych do produkcji środków ochrony roślin) obowiązujące w krajach, do których chcemy eksportować polskie jabłka. Jeśli wartości są zbieżne z obowiązującymi w Unii Europejskiej, lub wyższe, problemu nie ma. Program ochrony wymaga modyfikacji wówczas, gdy wartości NDP obowiązujące w kraju importera są niższe niż w kraju producenta jabłek. W tym celu najczęściej zmniejsza się liczbę zabiegów daną substancją w sezonie i kończy jej używanie odpowiednio wcześnie. Dużym ryzykiem jest rozwiązanie tego problemu poprzez zmniejszenie dawki środka ochrony roślin. Może się nie uzyskać zadowalającego efektu, może w ten sposób dojść do dużych strat gospodarczych z powodu niezahamowanej aktywności agrofagu. Konieczny byłby dodatkowy zabieg pełną dawką, czego skutkiem mogło by być przekroczenie poziomu dopuszczalnych norm pozostałości środków ochrony w plonie. 5 Najważniejszy rozdział z życia jabłka czyli półka sklepowa 80 80 70 70 fot. D. Łabanowska-Bury Dla sadownika proces produkcji jabłek z reguły kończy się z chwilą sprzedaży. Wiadomo jednak, że w tym samym momencie zaczyna się drugi najważniejszy etap „życia” owoców na półce sklepowej, gdzie powinny prezentować się jak najlepiej i zachęcać do zakupu. Potem ma być już tylko okres zadowolenia ze spożywania ładnych, a przede wszystkim smacznych owoców. Kupując jabłka, przez ostanie kilka lat w różnych dużych sklepach sieciowych w pewnym momencie zwróciłem uwagę, że owoce kupowane w jednym z nich, mimo bardzo podobnego wyglądu i smaku, zupełnie inaczej zachowują się leżąc kilka dni w temperaturze pokojowej. Nie więdną i nie psują się tak szybko, dłużej zachowując świeżość. Decyzja mogła być tylko jedna, od dłuższego czasu owoce kupuję już tylko w tym jednym sklepie. Zastanawiałem się dlaczego tak się dzieje? Dowiedziałem się, że ów sklep stawia swoim dostawcom wymóg przestrzegania kilku zasad w technologii produkcji i przechowywania owoców a jednym z nich jest stosowanie w komorach przechowalniczych środka na bazie 1-MCP takiego jak np. FruitSmart. Substancja aktywna 1-MCP zawarta w FruitSmart blokuje receptory produkcji etylenu i w rezultacie procesy dojrzewania zachodzące w owocach pod jego wpływem. Dzięki temu prostemu zabiegowi jabłka można z powodzeniem przechowywać kilka, a nawet kilkanaście miesięcy nie tracąc na ich jakości. Przez co, cały rok możemy cieszyć się idealnie wyglądającymi owocami, które smakują jak zerwane prosto z drzewa. Zastosowany prawidłowo, na zebrane w optymalnej fazie zbiorczej owoce 1-MCP korzystnie wpływa na zachowanie się owoców na półce sklepowej znacznie wydłużając okres dobrego, świeżego wyglądu oraz smakowitości. Przeprowadzone w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach doświadczenia jednoznacznie potwierdzają, że zastosowanie produktu FruitSmart korzystnie wpływa na kilka istotnych parametrów decydujących o atrakcyjności takiego towaru na półce sklepowej w porównaniu z owocami, które nie były poddane działaniu 1-MCP. Badaniu poddano wybrane parametry mające szczególny wpływ na długość „atrakcyjnego leżakowania” owoców w sklepie po różnych okresach przechowywania. Owoce odmiany ‘Red Jonaprince’ zebrane 8 października 2015 roku złożono w symulowanych warunkach przechowalni. Jedną partię potraktowano dawką 4 g/100 m3 środka FruitSmart, drugą dawką 5 g/100 m3 a trzecią pozostawiono bez aplikacji. Następnie wyjmowano jabłka po 3 miesiącach (8.01.2016 r.), 5 miesiącach (8.03.2016 r.) oraz 7 miesiącach (10.05.2016 r.) od daty zbiorów. Po każdym wyjęciu owoców w 1., 7. i 14. dniu badano między innymi: –jędrność – zawartość etylenu w komorach nasiennych – tempo produkcji etylenu – tempo produkcji CO2 Pierwszy wniosek, jaki nasuwa się po analizie wyników, to brak istotnych ze naukowego punktu widzenia różnic między zastosowaną dawką 4 a 5 g/100 m3 preparatu FruitSmart. Dla przejrzystości pierwszy parametr tj. jędrność prezentujemy dla obu dawek 4 i 5 g/100 m3. Pozostałe wyniki już tylko dla dawki 4 g/100 m3 ponieważ nie wystąpiły istotne statystycznie różnice. Skrót SOT na wykresach oznacza symulowany obrót towarowy czyli okres, w którym owoce znajdują się najpierw na półce sklepowej a potem w naszych domach. Omawiając kolejno: bardzo często uważany za najważniejszy parametr jakim jest jędrność, uzyskane rezultaty pokazują wyraźny spadek jędrności na partii owoców niepotraktowanych 1-MCP, natomiast owoce po zastosowaniu produktu FruitSmart utrzymują swoją jędrność na niezmienionym poziomie. Wykres 1 przedstawia uzyskane w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach wyniki porównujące jędrność jabłek. Następnym istotnym parametrem wpływającym na dłuższe „leżako- 60 60 Wykres 1. Porównanie jędrności owoców (N) 50 80 50 80 40 70 40 70 30 60 30 60 20 50 20 50 10 40 10 40 00 30 30 20 20 10 10 0 0 11 dzień dzień SOT SOT 77 dni dni SOT SOT 14 14 dni dni SOT SOT 1 dzień SOT 1 dzień SOT 7 dni SOT 7 dni SOT 14 dni SOT 14 dni SOT kontrola 55 gg FruitSmart kontrola 44 gg FruitSmart FruitSmart FruitSmart 3 3 na na na 100 100 m m3 na 100 100 m m3 11 wyjęcie wyjęcie 8.01.2016 8.01.2016 r. r. kontrola kontrola 44 gg FruitSmart 55 gg FruitSmart kontrola FruitSmart FruitSmart kontrola 3 3 na na na 100 100 m m3 na 100 100 m m3 22 wyjęcie wyjęcie 8.03.2016 8.03.2016 r. r. 44 gg FruitSmart 55 gg FruitSmart FruitSmart FruitSmart 3 3 na na na 100 100 m m3 na 100 100 m m3 33 wyjęcie wyjęcie 8.05.2016 8.05.2016 r. r. kontrola 4 g FruitSmart 5 g FruitSmart 100 m3 5 gnaFruitSmart 100 m3 kontrola 4 gnaFruitSmart 3 3 na 100 m na 1 wyjęcie 8.01.2016 r.100 m kontrola kontrola 4 g FruitSmart 5 g FruitSmart kontrola 100 m3 5 gnaFruitSmart 100 m3 4 gnaFruitSmart kontrola 3 3 na 100 m na 2 wyjęcie 8.03.2016 r.100 m 4 g FruitSmart 5 g FruitSmart 100 m3 5 gnaFruitSmart 100 m3 4 gnaFruitSmart 3 3 na 100 m na 3 wyjęcie 8.05.2016 r.100 m 2 wyjęcie 8.03.2016 r. 3 wyjęcie 8.05.2016 r. 1 wyjęcie 8.01.2016 r. 11 dzień dzień SOT SOT 77 dni SOT dni SOT 250 *250 SOT – symulowany obrót towarowy. 200 200 14 14 dni dni SOT SOT 1 dzień SOT dzień SOT 71 dni SOT Wykres 2. Porównanie stężenia etylenu w komorach nasiennych (ppm) 150 150 250 100 100 250 200 50 50 200 150 00 150 100 100 50 50 0 0 714dni dniSOT SOT 14 dni SOT kontrola kontrola 44 gg FruitSmart na FruitSmart na 3 na na 100 100 m m3 11 wyjęcie wyjęcie 8.01.2016 8.01.2016 r. r. kontrola 4 g FruitSmart na 100 m3 na kontrola 4 g na FruitSmart na 100 m3 1 wyjęcie 8.01.2016 r. 1 wyjęcie 8.01.2016 r. kontrola kontrola 44 gg FruitSmart na FruitSmart na 3 na na 100 100 m m3 kontrola kontrola 22 wyjęcie wyjęcie 8.03.2016 8.03.2016 r. r. kontrola 4 g FruitSmart na 100 m3 na kontrola 4 g na FruitSmart na 100 m3 2 wyjęcie 8.03.2016 r. 2 wyjęcie 8.03.2016 r. 44 gg FruitSmart na FruitSmart na 3 na na 100 100 m m3 33 wyjęcie wyjęcie 8.05.2016 8.05.2016 r. r. kontrola 4 g FruitSmart na 100 m3 na kontrola 4 g na FruitSmart na 100 m3 3 wyjęcie 8.05.2016 r. 3 wyjęcie 8.05.2016 r. Wykres 3. Porównanie tempa produkcji etylenu (mikrolitry/kg/godz.) 100 100 80 80 11 dzień dzień SOT SOT 77 dni dni SOT SOT 60 60 100 40 40 100 80 20 20 80 60 0 600 40 40 20 20 0 0 14 14 dni dni SOT SOT 1 dzień SOT dzień SOT 71 dni SOT kontrola kontrola 44 gg FruitSmart na FruitSmart na 3 na na 100 100 m m3 kontrola kontrola 44 gg FruitSmart na FruitSmart na 3 na na 100 100 m m3 11 wyjęcie wyjęcie 8.03.2016 8.03.2016 wyjęcie 8.01.2016 8.01.2016 22 wyjęcie kontrola 4 g FruitSmart na kontrola 4 g FruitSmart na 3 na 100 mprodukcji 100 m3 na FruitSmart na kontrola 4 g na FruitSmart (mikrolitry/gram/godz.) Wykres 4.kontrola Porównanie4 gtempa CO 2 na 100 m3 na 100 m3 1 wyjęcie 8.01.2016 2 wyjęcie 8.03.2016 88 1 wyjęcie 8.01.2016 2 wyjęcie 8.03.2016 7 7 66 55 448 3378 2267 1156 0045 34 23 12 01 0 kontrola kontrola 714dni dniSOT SOT 14 dni SOT 44 gg FruitSmart na FruitSmart na 3 na na 100 100 m m3 33 wyjęcie wyjęcie 8.05.2016 8.05.2016 kontrola 4 g FruitSmart na 100 m3 na kontrola 4 g na FruitSmart na 100 m3 3 wyjęcie 8.05.2016 dzień SOT SOT 11 dzień 3 wyjęcie 8.05.2016 dni SOT SOT 77 dni 14 dni SOT 14 dni SOT 1 dzień SOT dzień SOT 71 dni SOT 714dni dniSOT SOT 14 dni SOT kontrola kontrola 44 gg FruitSmart na FruitSmart na 3 na 100 m 3 na 100 m kontrola kontrola 44 gg FruitSmart na FruitSmart na 3 na 100 m 3 na 100 m kontrola kontrola 44 gg FruitSmart na FruitSmart na 3 na 100 m 3 na 100 m 11 wyjęcie 22 wyjęcie wyjęcie 8.01.2016 8.01.2016 wyjęcie 8.03.2016 8.03.2016 kontrola 4 g FruitSmart na kontrola 4 g FruitSmart na 100 m3 na 100 m3 na kontrola g na FruitSmart kontrola 4 g na FruitSmart wanie” jabłek w sklepie4jest zawarOstatnim prezentowanym para3 na 100 m na 100 m3 tość etylenu w komorach nasien- metrem wpływającym na długość 1 wyjęcie 8.01.2016 2 wyjęcie 8.03.2016 1 wyjęcie 8.01.2016 2 wyjęcie 8.03.2016kondycji nych. Tu obowiązuje zasada im „leżakowania” w dobrej 33 wyjęcie wyjęcie 8.05.2016 8.05.2016 kontrola 4 g FruitSmart na 100 m3 kontrola 4 g na po przyniesieniu doFruitSmart domu3 i na przena 100 m trzymywaniu w 8.05.2016 temperaturze po3 wyjęcie wyjęcie 8.05.2016 kojowej3nie tracą swoich walo- mniej tym lepiej. Uzyskane wyniki prezentuje wykres 2. Istotne jest aby w owocach leżących na półce sklepowej tempo wydzielania etylenu było jak najwolniejsze gdyż hormon ten odpowiada za ich starzenie. W związku z tym analizie poddano tempo produkcji etylenu w badanych owocach. Przedstawione na wykresie 3 dane pokazują wyraźną różnicę na korzyść owoców potraktowanych FruitSmart, gdyż tempo produkcji etylenu było zdecydowanie wolniejsze w porównaniu do owoców, które nie były poddane działaniu 1-MCP. rów jakościowych i smakowych. Na sukces ten składa się wiele istotnych czynników podczas całego procesu produkcji owoców, ale przede wszystkim: zbiór jabłek w optymalnej fazie dojrzałości zbiorczej (na podstawie Testu Skrobiowego), zapełnienie komory w jak najkrótszym czasie, optymalne schłodzenie owoców oraz aplikacja FruitSmart. owoców na półce sklepowej jest tempo produkcji CO2. Podobnie jak w przypadku tempa wydzielania etylenu tu również obowiązuje zasada: im wolniejsze tempo tym korzystniej dla jakości owoców. Uzyskane wyniki prezentujemy na wykresie nr 4. Podsumowując, prawidłowo zastosowane 1-MCP korzystnie wpływa nie tylko na zachowanie się owoców w okresie długiego przechowywania, ale także po otwarciu komory i w trakcie całego procesu sprzedaży. Dzięki temu konsumenci otrzymują najwyższej jakości owoce, które nawet Tekst opracował na podstawie wyników doświadczeń przeprowadzonych w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach Zespół firmy Innvigo. 6 FruitSmart po pierwszym sezonie stosowania Stanisław Szurek, Gospodarstwo Ogrodnicze w Józefowie nad Wisłą Aneta Dąbrowska, Gospodarstwo Sadownicze w Warce FruitSmart stosowaliśmy w naszym 12 ha gospodarstwie po raz pierwszy w sezonie 2015/2016 w przechowalni z KA. Przechowywaliśmy 130 ton odmian: ‘Ligol’ i ‘Szampion’. Komory otworzyliśmy pod koniec marca i stwierdziliśmy, że jabłka przechowały się bardzo dobrze. Nie było w zasadzie żadnych ubytków a nawet pokłute podczas zbioru owoce nie zgniły. Pomimo, że jabłka do chłodni włożone były późno i wykazywały dużą dojrzałość, po wyjęciu z komory jędrność praktycznie nie spadła, na ‘Ligolu’ była powyżej 6,3 kG a na ‘Szampionie’ powyżej 5,0 kG. W smaku nie były gorsze od tych zrywanych prosto z drzewa na jesień. Dzięki wysokiej jakości owoców udało nam się je bardzo szybko sprzedać pomimo bardzo trudnej sytuacji w tym sezonie. Produkt FruitSmart zastosowałem w sezonie 2015/2016 po raz pierwszy w dwóch komorach z kontrolowaną atmosferą o kubaturze 300 m3, na próbę. Jestem zadowolony z efektów jakie uzyskałem. Jabłka po wyjęciu z komory były jak zebrane prosto z drzewa, jędrność odmiany ‘Ligol’ z dorywek z trzeciego zbioru była na poziomie 7 kG. FruitSmart stosowałem samodzielnie, było to dla mnie bardzo ważne, gdyż nie musiałem umawiać się ani czekać na aplikację. Dzięki dobrej jakości owoców, udało się sprzedać prawie wszystkie jabłka do Hiszpanii, właśnie dzięki temu, że były bardzo twarde. Mateusz Tomala, Gospodarstwo sadownicze Budziszynek Rafał Morawski, Gospodarstwo sadownicze Laski Największym problemem jest gorzka zgnilizna, która występuje podczas przechowywania i dojrzewania owoców w komorach, jak również utrata jędrności, czyli ubytek masy owoców (…). Poprzez zastosowanie preparatu FruitSmart – 1-MCP ograniczamy w dużym stopniu występowanie chorób przechowalniczych, jak również utratę jędrności owoców. Jędrność jest głównym czynnikiem, który jest brany pod uwagę podczas sprzedaży owoców. 5,5 kG, poniżej 5 kG, 4,5 kG – owoce takie są nieprzyjmowane na markety i nie można ich już sprzedać (…). Jabłka po przechowywaniu poddane zostały ocenie jędrności i wykazywały dużo wyższą jędrność niż owoce nietraktowane środkiem. Wiemy to, ponieważ w każdej komorze zostawiliśmy po jednej skrzyniopalecie owoców nietrak8,40 towanych tym preparatem. W tym roku FruitSmart był zastosowany na całości mojej produkcji. U mnie udało się przechować owoce w 100%, idealnie. Owoce są twarde, soczyste, mają smak jabłka jesiennego. 8,20 8,00 7,80 7,60 7,40 7,20 7,00 6,80 6,60 8,15 Stosowanie FruitSmart dało efekty w dawce 4,3 g na 100 m3, z komory były wyjmowane w gospodarstwie Tomasza Sikorskiego z Wrociszewa już po 3 tygodniach od aplikacji tego środka. Przed zamknięciem komór zanotowano, że jabłka mają przekroczony indeks skrobiowy, natomiast jędrność mieści się w normie. Na obu odmianach: ‘Ligol’ i ‘Idared’ widać, że nawet po krótkim okresie przechowywania w komorze typu ULO owoce potraktowane 1-MCP były twardsze niż w kontroli. Wykresy 1 i 2 prezentują wyniki zanotowane przez T. Sikorskiego. W kolejnym gospodarstwie pierwsze owoce wyjęto jeszcze szybciej bo już po 14 dniach, natomiast drugie otwarcie komór nastąpiło dopiero w marcu 2016 r. W przechowalni u pani Anety Dąbrowskiej zastosowano 3,9 g na 100 m3 preparatu FruitSmart w komorze typu KA gdzie składowano zebrane w prawidłowej fazie dojrzałości zbiorczej odmiany ‘Ligol’ oraz ‘Szampion’. Różnice było wyraźnie widać już przy pierwszym wyjęciu 7,13 zamknięcie 21.10.2015 r. Sezon przechowalniczy 2015/2016 był jednym z najtrudniejszych sezonów sadowniczych w ostatnich kilku a nawet kilkunastu latach. Po bardzo suchym lecie jakość zbieranych owoców była bardzo różna i trudno było o prawidłową decyzję jak dalej 8,40 8,20 z takimi jabłkami postępować. Ceny nie zachęcały do dalszego inwestowania, stąd 8,00 8,15 7,80 sadownicy mieli trudny orzech do zgryzienia: czy przechowywane owoce zabezpie7,60 7,72 bez czać dodatkowo stosując 1-MCP czy ryzykować, że przechowają się prawidłowo 7,40 7,20 jego stosowania? 7,00 Dziś łatwo nam powiedzieć, że tam gdzie zastosowano preparat z 1-MCP owoce mimo ich nienajwyższej jakości w okresie zbiorów zdecydowanie lepiej się przechowywały. Dziś, na podstawie doświadczeń z tego trudnego sezonu można wyciągać proste wnioski, we wrześniu czy październiku 2015 r. decyzje nie wydawały się proste. Przedstawiamy Państwu oceny jędrności wykonane przez kilku sadowników, którzy zaaplikowali dostępny w handlu od 2015 r. produkt FruitSmart decydując się na samodzielną aplikację. Poprosiliśmy stosujących o podstawowe informacje na temat przechowywanych odmian, kiedy były zbierane i ładowane do komór, jaka była jędrność owoców przed i po aplikacji oraz jaką dawkę preparatu FruitSmart zastosowali. W trakcie otwierania komór ocenie była poddawana jędrność wyjmowanych jabłek po zastosowaniu 1-MCP w tym przypadku produktu FruitSmart i bez aplikacji 1-MCP. W pierwszym wdrożeniu owoce, po zastosowaniu preparatu FruitSmart 7,72 wyjęciu mówią same za siebie. Zdecydowanie lepiej 7,80 przechowywały się owoce po7,70 zastosowaniu 7,60 7,70 1-MCP. Uzyskane wyniki przedsta7,50 wiają wykresy 3 i 4.7,40 9,00 8,00 8,40 Pan Bogdan Zwierzyński z Żele7,30 7,00 8,20 7,20 6,00 chowa stosował FruitSmart w ko8,00 8,15 5,00 7,10 7,80 3 morze typu ULO. 7,00 Na 100 m ko-4,00 7,60 mory7,13 zaaplikował7,40 dawkę 4,1 g3,00 6,80 2,00 7,20 1,00 6,60 preparatu FruitSmart na odmianę zamknięcie 0,00 7,00 FruitSmart Kontrola 21.10.2015 r. w listopadzie na korzyść owoców ‘Jonagold Decosta’ zebraną w op6,80 zamknięcie otwarcie 12.11.2015 r. 6,60 po aplikacji FruitSmart, natomiast tymalnej fazie zbiorczej z indek21.10.2015 r. wyniki pomiarów po marcowym sem skrobiowym na poziomie 7–8. zamknięcie 7,80 7,70 Wykres 1. Ocena jędrności owoców (kG) – ‘Idared’ 7,60 7,70 7,70 8,40 7,50 8,20 7,40 8,00 8,15 7,30 7,80 7,20 7,60 7,29 7,72 7,40 7,10 7,20 7,00 7,00 FruitSmart Kontrola 7,13 6,80 zamknięcie otwarcie 12.11.2015 r. 6,60 21.10.2015 r. zamknięcie 21.10.2015 r. FruitSmart Kontrola otwarcie 12.11.2015 r. 7,80 Wykres 3. Ocena jędrności owoców (kG) 7,70 –7,60 ‘Ligol’ 7,70 7,70 7,50 7,00 7,40 6,00 7,30 7,20 5,00 7,10 4,00 7,00 3,00 2,00 1,00 6,60 5,81 6,09 7,29 FruitSmart Kontrola 3,68 otwarcie 12.11.2015 r. 0,00 7,00 6 6,00 5 6,60 5,37 Pierwsze owoce zostały wyjęte już po dwóch tygodniach, natomiast drugi raz dopiero na początku 7,70 w tak zaawansowamaja. Nawet nej technologicznie komorze jak ULO jędrność owoców traktowa7,72 7,72 7,51 7,29 nych FruitSmartem po6,50 ośmiomiesięcznym okresie przechowywania 7,72 do owoców w porównaniu bez apliFruitSmart Kontrola kacji była otwarcie nieporównywalnie 12.11.2015 r. wyż7,13 sza. Zanotowane B. ZwieFruitSmart przez Kontrola FruitSmart K rzyńskiego wyniki prezentujemy na otwarcie 26.10.2015 r. zamknięcie FruitSmart Kontrola otwarcie 21.0 wykresie nr 5. 13.10.2015 r. otwarcie 12.11.2015 r. 21.10.2015 r. Wykres 2. Ocena jędrności owoców (kG) – ‘Ligol’ 7,80 7,70 7,00 7,60 6,00 7,50 7,40 5,00 7,30 4,00 7,20 3,00 7,10 7,00 2,00 6,60 7,70 9,00 8,00 FruitSmart Kontrola FruitSmart Kontrola otwarcie 10.11.2015 r. otwarcie 12.03.2016 r. 5,41 6,28 5,28 6,09 7,70 7,00 7,72 6,09 6,28 7,72 7,51 6,00 5,81 6,50 5,00 4,00 8,00 7,29 3,00 7,00 3,68 2,00 7,08 6,00 1,00 6,53 6,28 6,10 0,00 5,00 FruitSmart Kontrola 1,00 FruitSmart Kontrola FruitSmart K 4,00 zamknięcie otwarcie 12.11.2015 r. 0,00 3,00 otwarcie 26.10.2015 r. otwarcie 21.0 21.10.2015FruitSmart r. zamknięcie Kontrola FruitSmart Kontrola 2,00 13.10.2015 r. zamknięcie 1,00 otwarcie 10.11.2015 r. otwarcie 12.03.2016 r. 27.10.2015 r. 0,00 jędrności owoców (kG) Wykres 4. Ocena – ‘Szampion’ FruitSmart Kontrola FruitSmart K zamknięcie otwarcie 2.11.2015 r. otwarcie 9.05 10.10.2015 r. 6 6,28 zamknięcie 21.10.2015 r. zamknięcie 27.10.2015 r. FruitSmart Kontrola otwarcie 12.11.2015 r. 5 7,00 4 6,00 5,37 6,60 5,41 4,67 5,28 6,28 8,00 6,09 3,56 5,81 7,00 7,08 6,00 6,53 1 6,10 3,68 6,28 3,00 5,00 6,60 0 4,00 2,00 6,40 3,00 FruitSmart Kontrola 6,48 FruitSmart Kontrola 6,50 1,00 6,20 2,00 10.11.2015 r. 6,00 otwarcie 12.03.2016 r. 6,30 0,00zamknięcie otwarcie 5,80 6,00 1,00 27.10.2015 r. FruitSmart Kontrola FruitSmart Kontrola 5,60 0,00 5,40 zamknięcie 5,20 otwarcie 10.11.2015 r. otwarcie 12.03.2016 r. FruitSmart Kontrola FruitSmart K 27.10.2015 r. 5,00 otwarcie 2.11.2015 r. otwarcie 9.05 4,80 zamknięcie 3 5,00 2 4,00 10.10.2015 r. FruitSmart Kontrola FruitSmart Ko zamknięcie otwarcie 2.11.2015 r. otwarcie 9.05 zamknięcie 13.10.2015 r. otwarcie 26.10.2015 r. otwarcie 21.03.2016 r. 0,00 FruitSmart Kontrola FruitSmart Kontrola zamknięcie otwarcie 2.11.2015 r. otwarcie 9.05.2016 r. 10.10.2015 r. 7,00 6,00 6,60 5,00 6,28 5,81 7 6,09 4,00 3,00 3,68– Red Prince® Wykres 5. Ocena jędrności owoców (kG) 2,00 8,00 1,00 7,00 0,00 7,08 6,00 6,53 Kontrola 5,00 FruitSmart zamknięcie otwarcie 10.11.2015 r. 4,00 27.10.2015 3,00 r. 2,00 1,00 0,00 6 5 4 5,37 6,28 FruitSmart Kontrola 6,10 otwarcie 12.03.2016 r. 5,00 8,40 8,20 8,00 7,80 7,60 7,40 7,20 7,00 6,80 6,60 FruitSmart Kontrola FruitSmart Kontrola 5,41 zamknięcie otwarcie 2.11.2015 otwarcie 9.05.2016 r. 5,28 r. 4,67 10.10.2015 r. 3 Wykres 6. Ocena jędrności owoców (kG) – ‘Golden Delicious’ 6,60 8,15 6,40 6,20 6,00 5,80 5,60 5,40 5,20 5,00 4,80 6,50 6,48 7,72 6,30 6,00 7,13 5,46 FruitSmart Kontrola zamknięcie otwarcie 12.11.2015 r. FruitSmart Kontrola FruitSmart Kontrola 21.10.2015 r. zamknięcie otwarcie 2.11.2015 r. otwarcie 9.05.2016 r. 10.10.2015 r. Wykres 7. Ocena jędrności owoców (kG) – ‘Jonagold Decosta’ 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 7,72 zamknięcie 13.10.2015 r. 7,72 6,50 7,51 5,87 FruitSmart Kontrola FruitSmart Kontrola otwarcie 26.10.2015 r. otwarcie 21.03.2016 r. 3,56 7,80 7,70 Warto zwrócić uwagę na rezulta- niespełna po miesiącu od apli7,60 7,70 1 7,50zadowolony ty osiągnięte przez Piotra Wronie- kacji i sadownik był 0 7,40 wicza z Grzegorzewic, u którego z efektów. Drugie otwarcie komór 7,30 FruitSmart Kontrola FruitSmart Kontrola zastosowano FruitSmart w dawce nastąpiło dopiero w maju i rezulta7,20 zamknięcie otwarcie 10.11.2015 r. otwarcie 12.03.2016 r. 7,10 bardzo sa4,8 6,60 g na 100 m3 na dwie odmiany: ty z tego wyjęcia były 27.10.2015 6,40r. 7,00 ® 6,48 oraz ‘Golden Delicio- tysfakcjonujące. W komorze Red6,20 Prince6,50 typu 6,30 KA po tak długim przechowywaniu us’ 6,00 z uwagą, że jędrność „Golde5,80 6,00 zamknięcie na”5,60 była nieco poniżej dopuszczal- ‘Golden Delicious’, który wkładano 21.10.2015 r. 5,40 nej.5,20 Pierwsze wyjęcie nastąpiło z niższą, niż5,46 wymagana, jędrnoś5,00 4,80 2 cią przechował się bardzo dobrze. 7,70 Zanotowane wyniki prezentujemy na wykresach 6 i 7. Podobne obserwacje przeprowa7,29 dziło kilkunastu innych sadowników, którzy jesienią 2015 r. kupili FruitSmart Kontrola FruitSmart i samodzielnie go zaotwarcie 12.11.2015 r. stosowali. W każdym przypadku po aplikacji 1-MCP mieliśmy do czynienia ze zdecydowanie wyższą jakością owoców. Sadownicy wysoko ocenili uzyskaną niezależność jeśli chodzi o możliwość samodzielnego stosowania bez 8,00 potrzeby umawiania się i ocze7,00 kiwania na aplikację. Zwrócili też 7,08 6,00 6,53 uwagę na proste5,00stosowanie, bez potrzeby użycia 4,00 skomplikowanego sprzętu czy przeszkolenia oraz to, że FruitSmart można kupić praktycznie w każdym dobrym sklepie ze środkami ochrony roślin. Tekst powstał dzięki zespołowi sprzedawców ZZO Warka, który zebrał6,10 wyniki aplikacji wdrożenio6,28 wych preparatu FruitSmart. 5,00 3,00 2,00 1,00 0,00 FruitSmart Kontrola FruitSmart Kontrola zamknięcie otwarcie 2.11.2015 r. otwarcie 9.05.2016 r. 10.10.2015 r. Samodzielna aplikacja 1-MCP krok po kroku FruitSmart Kontrola FruitSmart Kontrola zamknięcie otwarcie 2.11.2015 r. otwarcie 9.05.2016 r. 10.10.2015 r. 7,00 6,00 6,60 5,00 6,28 5,81 6,09 4,00 3,00 3,68 2,00 WAŻNA INFORMACJA: 1,00 0,00 FruitSmart Kontrola FruitSmart Kontrola – Podczas aplikacji komora powinna być w pełni szczelna. W tym celu należy wykonać test szczelności. zamknięcie otwarcie 10.11.2015 r. otwarcie 12.03.2016 r. Można użyć do tego np. rurki wygiętej w kształcie litery U i napełnionej wodą, której jeden z końców po27.10.2015 r. winien znajdować się we wnętrzu badanej komory. Woda w rurce umożliwia śledzenie zmian ciśnienia w obrębie zamkniętej komory poprzez przesunięcie się wody w rurce (w stosunku do podziałki na niej lub przymocowanej do niej linijki). Z komory poddanej badaniu wcześniej należało wypompować część 6 powietrza np. odkurzaczem przez zawór w drzwiach, aby powstało podciśnienie. Jeżeli słupek wody prze5 5,41 można w niej składować 5,37i bez obaw 5,28 sunie się nieznacznie, oznacza, to, że komora jest szczelna jabłka 4 4,67 dostosowując atmosferę, w tym aplikować 1-MCP. Jeżeli przesunie się znacznie, to należy zlokalizować 3 3,56 miejsce rozszczelnienia i zlikwidować nieszczelność. 2 – Należy dokonać przeglądu technicznego urządzeń chłodniczych w niej się znajdujących, bo choć praco1 wały bez usterek w poprzednim sezonie, nie oznacza to, że będzie tak w bieżącym. 0 – Jabłka powinny być zebrane w optymalnej fazie dojrzałości zbiorczej (można to określić na podstawie FruitSmart Kontrola FruitSmart Kontrola testu skrobiowego i pomiaru jędrności). zamknięcie otwarcie 10.11.2015 r. otwarcie 12.03.2016 r. – Jabłka przeznaczone do aplikacji 1-MCP należy zebrać w możliwie najkrótszym czasie, nie powinno to 27.10.2015 r. trwać dłużej niż 7 dni. Podobnie zapełnianie komory, a następnie jej zamknięcie trzeba zakończyć w ciągu 7 dni, optymalny czas to 3–4 dni. Aplikacja – aktywności: 1. Zmierz objętość komory w m3, na tej podstawie oblicz potrzebną ilość 1-MCP do zaaplikowania w komorze (fot. 1). Średnia dawka to 0,042–0,048 g na 1 m3 lub inaczej 4,2–4,8 g na 100 m3 komory. Uwaga: właściwą ilość 1-MCP do zaaplikowania dobieramy do objętości komory w m3. O dawce nie decyduje masa owoców złożona w komorze tylko jej objętość w m3. 2. Po napełnieniu komory owocami schłodź je do odpowiedniej temperatury (ważne, aby wszystkie owoce były tak samo schłodzone). 3. Przed przystąpieniem do aplikacji wywietrz komorę (20–30 minut), aby pozbyć się etylenu. 4. Zamknij komorę, a następnie włącz wentylatory w komorze. 5. Do naczynia wlej około 8–10 l ciepłej wody (ok. 45°C). 6. Naczynie ustaw w chłodni i zanurz w nim wężyk z filtrem pompki (sprawdź czy w pompce znajdują się baterie, których moc wystarczy na czas potrzebny do aplikacji (ok. 24 godziny) – fot. 2. 7. Do naczynia wrzuć odmierzoną dawkę preparatu 1-MCP. Produkt powinien być pakowany w wodno-rozpuszczalną folię, w której znajduje się biały proszek (fot. 3). Powinien rozpuścić się w ciągu 2–10 minut. 8. Jeśli jednorazowa dawka przekracza 70 g 1-MCP na komorę, rozłóż ją do dwóch naczyń. 9. Zamknij szczelnie komorę na 24 godziny, dopilnuj aby w tym czasie nikt jej nie otwierał. 10. Po 24 godzinach otwórz komorę i wietrz ją przez 15–20 minut. 11. Po zakończeniu aplikacji 1-MCP możesz wykonywać wszystkie standardowe czynności przechowalnicze. Stosowanie 1-MCP np. w postaci FruitSmart jest proste i nie wymaga specjalistycznego sprzętu, ani skomplikowanego przeszkolenia. Jeśli jednak potrzebujesz wsparcia przy aplikacji 1-MCP, skontaktuj się z dystrybutorem. 6,60 6,40 6,20 6,00 5,80 5,60 5,40 5,20 5,00 4,80 6,50 6,48 6,30 6,00 5,46 zamknięcie 10.10.2015 r. FruitSmart Kontrola FruitSmart Kontrola otwarcie 2.11.2015 r. otwarcie 9.05.2016 r. Fot. 3. Po umieszczeniu torebek w pojemniku z wodą należy zamfot. 1–3 A. Łukawska knąć szczelnie komorę chłodniczą Dawkę 1-MCP dobieramy zawsze na podstawie wielkości komory, bez względu na ilość zgromadzonych w niej owoców. Objętość komory wylicza się w metrach sześciennych mnożąc trzy podstawowe wymiary przechowalni: szerokość x długość x wysokość, jeszcze przed wypełnieniem jej owocami. W naczyniu z 1-MCP może pozostać biały osad, lub pojawić się piana. Jest to normalne zjawisko i nie ma to wpływu na skuteczność działania produktu. Cenisz sobie niezależność, potrzebujesz pewności i wiesz, że czas ma największe znaczenie? Wybierz 1-MCP w postaci preparatu FruitSmart! Zapraszamy aby zapoznać się instrukcją stosowania dostępną na stronie na YouTube: https://www.youtube.com/ watch?v=c3FWkdpxHHA Na podstawie materiałów dotyczących produktu FruitSmart firmy Innvigo. Bezpłatne pismo reklamowe Redaktor naczelny: Mariusz Michalski Opracowanie materiałów na zlecenie wydawcy PLANTPRESS Sp. z o.o. ul. J. Lea 114a, 30-133 Kraków INNVIGO Sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 178, 02-486 Warszawa tel. +48 22 468 26 70, e-mail: [email protected] www.innvigo.com, www.fruitsmart.pl Fot. 1. Trzeba obliczyć kubaturę chłodni aby móc wyliczyć dawkę Fot. 2. Pojemnik z wodą musi być wyposażony w pompkę w celu mieszania wody Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie. 8
