Polska polityka imigracyjna a rynek pracy

Instytut Polityki Społecznej
Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
Uniwersytet Warszawski
4
if a a/S" a £3
Maciej Duszczyk
Polska polityka
imigracyjna
a rynek pracy
Warszawa 2012
Spis treści
Wprowadzenie
Rozdział I
11
"""
Procesy migracyjne i polityka imigracyjna
25
Polityka imigracyjna - nowe podejście i nowa definicja
27
Polityka migracyjna a polityka imigracyjna
32
Definicja polityki imigracyjnej
33
Polityka integracyjna jako element polityki imigracyjnej
41
Wpływ imigracji na rynek pracy państwa przyjmującego.
47
Teorie migracji
51
Model push and puli
52
Dualny rynek pracy
54
Sieci migracyjne
56
Nowa ekonomia migracji
57
Teoria migracji niepełnych
59
Migracje międzynarodowe w XX i na początku XXI wieku
62
Kształtowanie się procesów migracyjnych w XX i XXI wieku. . 62
Skala, struktura i kierunki obecnych migracji na świecie
i w Europie
65
Migracje pozaeuropejskie
68
Migracje w Europie i do Europy
72
Polska na światowej mapie migracji
76
Podsumowanie
77
Rozdział II
Regulacje międzynarodowe w obszarze migracji zarobkowych
ze szczególnym uwzględnieniem Unii Europejskiej
79
Zagraniczne migracje zarobkowe w dokumentach organizacji
globalnych
81
Polityka migracyjna w uregulowaniach Unii Europejskiej
85
Priorytety UE w zakresie imigracji zarobkowej z państw trzecich . 86
Podstawowe akty prawne regulujące napływ imigrantów
legalnych do UE oraz ich integrację w społeczeństwie
państwa przyjmującego
103
Podsumowanie ../:...
109
o
Spis treści
R o z d z i a ł III
Doświadczenia wybranych państw w zakresie stosowania polityki
imigracyjnej
Modele polityki imigracyjnej
'
Polityka imigracyjna wybranych państw świata
- analiza porównawcza
Charakterystyka państw wybranych do analizy
Doświadczenia w stosowaniu wybranych instrumentów
polityki imigracyjnej - wnioski dla Polski
Podsumowanie
Rozdział IV
Ocena systemu zatrudniania cudzoziemców w Polsce
Ogólne zasady zatrudniania cudzoziemców w Polsce
Tryb wydawania oraz rodzaje zezwoleń na pracę
Podejmowanie przez cudzoziemców zatrudnienia bez konieczności
posiadania zezwolenia na pracę
Prawa do wjazdu i pobytu w Polsce na podstawie zezwolenia
na pracę
Ocena propozycji nowelizacji ustawy o cudzoziemcach w części
dotyczącej imigracji zarobkowej
Zagadnienia ogólne
Przyznawanie prawa pobytu czasowego, w tym
z zezwoleniem na podjęcie pracy
Przepisy odnoszące się do pracowników wysoko
wykwalifikowanych
Prowadzenie działalności gospodarczej
Podejmowanie studiów w Polsce
Inne propozycje
Ocena dokumentu „Polityka migracyjna Polski - stan obecny
i postulowane działania"
Imigracja legalna
Zapobieganie nielegalnej imigracji
Polityka integracyjna
Sprawne funkcjonowanie systemu prawnego
i instytucjonalnego
Związki innych polityk z polityką migracyjną Polski
Monitoring procesów migracyjnych
Podsumowanie
111
112
120
121
123
146
149
152
155
162
165
167
167
169
170
170
171
171
172
174
176
176
«
178
178
179
180
Rozdział V
Skala, struktura oraz znaczenie zatrudnienia cudzoziemców
w Polsce w latach 2004-2011. . .
183
Źródła danych o cudzoziemcach zatrudnionych w Polsce
186
Skala zatrudnienia cudzoziemców w Polsce w latach 2004-2011 . . . 187
Zezwolenia na pracę
188
Pracownicy delegowani
191
Oświadczenia o zamiarze powierzenia cudzoziemcowi
zatrudnienia
". .-.--.
192
Zatrudnienie cudzoziemców w świetle danych Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych
195
Prowadzenie przez cudzoziemców działalności gospodarczej
196
Płeć i wiek imigrantów
198
Zróżnicowanie regionalne zatrudnienia cudzoziemców w Polsce . . . 200
Struktura sektorowa zatrudnienia cudzoziemców
203
Grupy pracownicze i grupy zawodów, w jakich są zatrudniani
cudzoziemcy
207
Studenci zagraniczni w Polsce
211
Wpływ procesów imigracyjnych na poziom zasobów pracy w Polsce 215
Zasoby pracy w Polsce. . . . ;
215
Zatrudnienie cudzoziemców a zasoby pracy w Polsce
217
Prognozy dotyczące skali imigracji do Polski
219
Podsumowanie
222
Rozdział VI
Polityka imigracyjna oraz rynek pracy według opinii cudzoziemców
zatrudnionych i studiujących w Polsce oraz pracodawców
Założenia badawcze projektu zrealizowanego w Instytucie Polityki
Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego
Inne badania dotyczące zatrudniania cudzoziemców w Polsce
Przyczyny wyboru Polski jako kraju zatrudnienia
Źródła informacji o warunkach pobytu i pracy w Polsce
Procedury biurokratyczne związane z uzyskiwaniem prawa
do pobytu i zatrudnienia
Główne problemy w czasie pobytu i zatrudnienia w Polsce
Plany na przyszłość
Oczekiwane zmiany w polityce imigracyjnej
Podsumowanie
•
225
228
231
232
238
243
247
253
263
265
Spis treści
Rozdział VII
Podejmowanie przez cudzoziemców pracy w Polsce na podstawie
oświadczenia pracodawcy o zamiarze powierzenia zatrudnienia studium przypadku
269
Cel i metoda badania
269
Rekrutacja pracownika
271
Rejestracja oświadczenia i uzyskiwanie wizy z pozwoleniem na pracę. . 272
Legalizacja pobytu i'zatrudnienia cudzoziemca po jego przyjeździe
do Polski
i.. ._._...
274
Obowiązki administracyjne w trakcie świadczenia pracy przez
pracownika cudzoziemskiego
277
Rozwiązywanie umowy i wyrejestrowywanie pracownika
280
Podsumowanie
281
Rozdział VIII
Opinia decydentów na temat obecnej polityki imigracyjnej
i wyzwań na przyszłość
Cel i metoda badań
Ocena skali imigracji do Polski oraz obecnie stosowanych
instrumentów polityki imigracyjnej
Ocena praktyki stosowania oświadczeń pracodawców o zamiarze
powierzenia zatrudnienia cudzoziemcowi bez zezwolenia
Ograniczenia biurokratyczne i finansowe legalnego zatrudnienia
cudzoziemców w Polsce
Potrzeba wprowadzenia w życie nowych instrumentów z zakresu
polityki imigracyjnej
Ocena wprowadzenia nowego instrumentu skierowanego do
pracowników sezonowych
Zdolność polskiej administracji do prowadzenia aktywnej polityki
imigracyjnej
Wpływ polityki integracyjnej na imigracyjna
Podsumowanie
283
283
284
287
291
293
297
299
301
303
Rozdział IX
Model polityki imigracyjnej odpowiadającej na potrzeby rynku
pracy - rekomendacje
307
Zakończenie
Bibliografia
'
Akty prawne i dokumenty programowe
Aneks I. Informacja o badaniach poddanych analizie
317
323
337
342
A n e k s II. Scenariusz p o g ł ę b i o n e g o w y w i a d u i n d y w i d u a l n e g o .... 3 4 4
Indeks nazwisk
347