Opis wybranych metod nauczania

METODY NAUCZANIA . OPIS WYBRANYCH METOD I
TECHNIK AKTYWIZUJACYCH .
Przygotowała : mgr Agnieszka Kwaśniewska
Kwa niewska
Zespół Kształcenia Podstawowego i Gimnazjalnego nr 31
przy ACK Szpitala Akademii Medycznej w Gdansku
METODY NAUCZANIA . OPIS WYBRANYCH METOD I
TECHNIK AKTYWIZUJACYCH .
METODA NAUCZANIA to systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniem ,
umoŜliwiający osiągnięcie celów kształcenia .
W pracy na lekcjach matematyki warto odchodzić od tradycyjnych zadań i stereotypowych
sposobów ich rozwiązania. Współczesna dydaktyka eksponuje potrzebę respektowania przy
doborze treści kształcenia zarówno potrzeb społecznych , jak i indywidualnych kaŜdego ucznia
. Dobór odpowiedniej metody nauczania w odniesieniu do konkretnej jednostki lekcyjnej jest
gwarancją sukcesu nauczyciela . Na nauczycielach matematyki spoczywa zatem cięŜar
znalezienia takich metod nauczania , które pozwolą by nauka nie była przykrą koniecznością ,
ale przynosiła radość z uczestnictwa w lekcji , a takŜe rozwijała w uczniu zainteresowania i
przyczyniała się do jego dalszego , wszechstronnego rozwoju .
KIEDY UśYĆ JAKIEJ METODY ?
1. JeŜeli chcemy, by uczniowie nawzajem się poznali, zaangaŜowali się w pracę grupy, dzielili
się swobodnie pomysłami i doświadczeniami, naleŜy uŜyć technik tworzenia grupy – łamanie
lodów, praca w małych grupach, dyskusja. Nauczyciel powinien otwarcie tu powiedzieć, jaką
wartość dla wspólnej pracy ma to, Ŝe uczestnicy znają się nawzajem i wspólnie działają.
2. Jeśli chcemy, by uczniowie poznali nowe wiadomości, uzyskali ogólny pogląd na jakieś
zagadnienie lub problem, poznali logiczny punkt widzenia, uŜywamy technik prezentacyjnych
– wykład, dyskusja panelowa, film, odczyt. WaŜne jest tutaj, aby po metodach prezentacyjnych
mogły nastąpić metody aktywizujące.
3. Jeśli chcemy, by uczniowie rozwijali umiejętności, wdraŜali to, czego się nauczyli, zdobyli
nowe doświadczenia, uŜywamy technik działania – praktyki, ćwiczenia, symulacje, rejestracje i
odtwarzanie zajęć, odgrywanie ról. Rolą nauczyciela jest przedstawienie szczegółowej
instrukcji i stała obserwacja pracy uczniów.
4. Jeśli chcemy, by uczniowie tworzyli nowe pomysły (rozwiązania), odnieśli je do własnego
doświadczenia lub sytuacji, uŜywamy technik wkładu uczniów – dyskusje grupowe, małe
grupy, odgrywanie ról. Techniki te wymagają starannego przygotowania. Niezbędne jest
równieŜ podsumowanie podkreślające, czego się uczniowie nauczyli.
Obecnie stosuje się dwa sposoby klasyfikacji metod nauczania :
• według K.Sośnickego ,istnieją dwie podstawowe metody nauczania : sztuczne i
naturalne , którym odpowiadają dwie grupy metod nauczania podające i poszukujące.
• według W.Okonia , dzieli sposoby nauczania na metody oparte na słowie , obserwacji
i działalności praktycznej uczniów . Sugerując się tym dokonano podziału metod
nauczania na cztery grupy : podające , problemowe , praktyczne i eksponujące .
W oparciu o wszystkie typologie zbudowano schemat zmodyfikowany podziału metod
nauczania .
OPIS I ZASTOSOWANIE NIEKTÓRYCH TECHNIK
AKTYWIWIZUJĄCYCH .
1. PRAWDA - FAŁSZ
Cele :
- diagnozowanie wiedzy i umiejętności uczniów
- pozwala zorientować się nauczycielowi , w zakresie jakich treści grupa potrzebuje
wyjaśnień
- kształtuje umiejętność podejmowania decyzji , argumentowania stanowiska i logicznego
myślenia
- przygotowanie do rozwiązania zadania zamkniętego typu prawda-fałsz
Kiedy zastosować :
- momentem stosowania tej techniki jest kaŜda jednostka dydaktyczna lub lekcja sumująca
wiedzę i umiejętności z danego działu programowego, poprzedzająca pracę klasową
Jak zastosować :
- KaŜda grupa dysponuje: planszą wielkości A4
PRAWDA
FAŁSZ
KARTY
BRAK DECYZJI
BRAK WIEDZY
- karty, na których znajdują się zadania , wzory , twierdzenia , definicje itd. LeŜą na polu
„KARTA”
- lider grupy losuje kartę i głośno czyta zapisany na niej tekst
- grupa decyduje się na jedną z moŜliwych odpowiedzi „PRAWDA ” , „FAŁSZ” , „BRAK
WIEDZY ”
- ponownie lider grupy kładzie kartę na odpowiednie pole , chyba Ŝe grupa nie zdąŜyła
podjąć decyzji w wyznaczonym czasie i wówczas karta zostaje połoŜona na polu BRAK
DECYZJI
- karty leŜące w polach BRAK WIEDZY lub BRAK DECYZJI stają się punktem wyjścia
do dalszej pracy
Technikę tą moŜna zastosować w następujących działach programowych: ,,Figury płaskie”,
,,Podzielność liczb naturalnych”, ,,Działania na liczbach wymiernych”, ,,Funkcje liniowe”,
,,Graniastosłupy”.
2 .JEDNO ODPADA
Cele :
- tworzenie skojarzeń między faktami , pojęciami , obiektami
- uruchomienie twórczego myślenia
- pobudzanie umiejętności i umacnianie rozumienia pojęć i obiektów matematycznych
Kiedy zastosować :
- podczas rozgrzewek i przełamywania lodów
- w czasie rekapitulacji pierwotnej lub wtórnej jednostki dydaktycznej
- podczas lekcji sumującej wiedzę i umiejętności z danego działu programowego
poprzedzającej pracę klasową
- moŜna zastosować podczas pracy indywidualnej , zbiorowej i grupowej
Jak zastosować :
- uczniowie otrzymują gotową planszę z obiektami matematycznymi np. figurami
matematycznymi , bryłami , liczbami , opisami pojęć matematycznych
- uczeń ustala , który obiekt odpada z prezentowanej grupy wraz z podaniem uzasadnienia
swojego wyboru
- większy stopień trudności i bogatszą gamę twórczości moŜemy uzyskać, projektując tak
planszę, by moŜna było ustalić więcej niŜ jedno kryterium ,,odpadania” obiektu, za
kaŜdym razem innego lub tego samego
Technikę tą moŜna zastosować w działach „Figury płaskie”,„Graniastosłupy”
„Własności liczb naturalnych ” .
3 . ZDANIA POCIĘTE
Cele :
- kształcenie umiejętności porządkowanie i segregowania danych , informacji , określania
ich przydatności do rozwiązania danego problemu
- kształcenie umiejętności współpracy w grupach
- uczy analizy danych planowania rozwiązania oraz rozwiązania zadania
Kiedy zastosować :
- podczas kształcenia rozwiązywania zadań tekstowych
Jak zastosować :
Na treść zadania składają się ,,pojedyncze” informacje oraz pytanie poboczne – związane
z obliczeniem niewiadomych pośrednich i pytanie związane z główną niewiadomą – kaŜde
zapisane na oddzielnej karcie. Karty te zawierają informacje umoŜliwiające uczniom
udzielenia odpowiedzi, ale i takie, które nie mają wpływu na rozwiązanie, a mogące
wzbogacić wiedzę uczniów, np. o treści ścieŜek edukacyjnych. Dzięki temu, Ŝe kaŜda
informacja znajduje się na oddzielnej karteczce, uczeń ma moŜliwość manualnego
manipulowania informacją. Informacje na kartach mogą być realistyczne, bądź dotyczyć
świata fantazji.
- dzielimy klasę na 4-5 osobowe grupy i przekazujemy zestaw kart
- nie ma sztywnych zasad współpracy w grupie , grupa wypracowuje własne zasady pracy
- nauczyciel przekazuje instrukcję liderowi grupy np. rozdaj karty między uczniów
w grupie ,następnie wybierz sekretarza , który będzie notował ustalenia grupy ,później
poproś o odczytanie kolejnych pytań umieszczonych na kartkach oraz o podjęcie dyskusji
- prezentacja pracy grupy nie powinna przekraczać 2 minut
4 . PORÓWNYWANIE W PARACH
Cele :
- kształtuje umiejętność podejmowania demokratycznych decyzji z uwzględnieniem
hierarchii waŜności
- ćwiczy umiejętność porównywania pewnych obiektów według ustalonych zasad
zaleŜności między nimi
- ćwiczy czytanie ze zrozumieniem
Kiedy zastosować :
- podczas podejmowania waŜnych decyzji
- moŜna zastosować podczas pracy indywidualnej lub grupowej
Jak zastosować :
- dzielimy klasę na grupy ( ewentualnie praca indywidualna )
- dostarczamy zbiór ponumerowanych obiektów i planszę do notowania decyzji ( liczba
kolumn i wierszy zaleŜy od liczby obiektów ),
- w kolejnych kolumnach i wierszach w „Polach do zaznaczania decyzji ”analizujemy
obiekty o wskazanych numerach i zakreślamy numer tego obiektu , który spełnia
warunki porównywania obiektów,
- w kolumnie „razem” wpisujemy liczbę dokonanych wyborów,
- w kolumnie „nr hierarchii wartości” wpisujemy numer miejsca dla poszczególnych
Wyborów,
- waŜne jest to, by wypełniający planszę mieli dostateczną ilość czasu na sformułowanie
zapisu. Im dalszy numer rundy, tym trudniej o nowy pomysł. Dlatego naleŜy
rygorystycznie przestrzegać ram czasowych, które sprawdziły się w praktyce
RUNDA : 1 2 3 4 5 6
MINUTY : 5 6 7 8 9 10
5 . 6-3-5
Cele :
- systematyczne zgłębianie propozycji , pomysłów ,idei
- kształcenie umiejętności uszczegóławiania zagadnień , tworzenia banku pomysłów
- pobudzanie do twórczego myślenia
Kiedy zastosować :
- w sytuacjach poszukiwania nowych pomysłów
Jak zastosować :
- nauczyciel dzieli zespół na sześcioosobowe grupy (6)
- rozdanie planszy zawierających sześć razy po trzy pola (3) – miejsce do zapisywania
pomysłów ( pomysły muszą być formułowane w sposób pisemny )
- kaŜdy członek grupy otrzymuje jedną planszę , na której wypełnia pierwszy wiersz –
czyli zapisuje trzy pomysły i przekazuje plansze kolejnemu członkowi grupy zgodnie
z ruchem wskazówek zegara
- kaŜda plansza przekazywana jest pięciokrotnie (5) aŜ wróci wypełniona do pierwotnego
właściciela (w ten sposób moŜna zgromadzić 108 zapisów , o ile Ŝaden się nie powtórzy )
- zgromadzony materiał podlega dyskusji i końcowemu opracowaniu rozwiązania problemu
6 . PLAKAT LUB KOLAś
Cele :
- kształtuje umiejętność współdziałania w grupie
- uczy operowania obrazem jako środkiem wyrazu
- kształtuje umiejętność wyraŜania własnych potrzeb i rozwiązywania problemów
- pobudza wyobraźnię do wyraŜania odczuć i przemyśleń
Kiedy zastosować :
- podczas lekcji utrwalających i powtórzeniowych
Jak zastosować :
- ustalenie tematu plakatu lub kolaŜu
- podział na grupy
- wypracowanie przez grupy wspólnego wyobraŜenia rozwiązania problemu
i przedstawienie w postaci wspólnej pracy plakat lub kolaŜ
- prezentacja prac z objaśnieniem
- omówienie efektów pracy grup , ocena
7 . CIRCEPT
Cele :
- kształtuje umiejętność stosowania wiedzy w praktyce
- uczy analizy sytuacji i problemu
Kiedy zastosować :
- podczas jednostek lekcyjnych , na których wprowadzane są nowe pojęcia
Jak zastosować :
- dzielimy klasę na 4 osobowe grupy , a tablicę na dwie części
- grupy zapisują na swoich arkuszach papieru ( z narysowanym na środku okręgiem ) ,
po przeciwnych stronach okręgu pary określeń dotyczących danego pojęcia
- wybieramy najlepsze pomysły i zapisujemy po jednej stronie
- do kaŜdego pomysłu tworzymy antonimy i zapisujemy po drugiej stronie tablicy
8 . DEBATA „ZA I PRZECIW”
Cele :
- kształtuje umiejętność prezentowania i argumentowania swojego stanowiska
- uczy kultury dyskusji
Kiedy zastosować :
- na lekcji sumującej wiedzę i umiejętności z danego działu programowego, poprzedzającej
pracę klasową
- jako element lekcji , utrwalający przerobiony zakres materiału
Jak zastosować :
Uczniowie wybierają spośród siebie dwie grupy ( najlepiej pięcioosobowe ) . KaŜda grupa
wybiera swojego lidera i sekundanta ,którzy będą prezentowali stanowisko grupy. Spośród
całego zespołu naleŜy wybrać moderatora dyskusji , który będzie czuwał nad kulturą
i porządkiem wypowiedzi .
Porządek debaty :
- debatę rozpoczyna lider grupy „ ZA”, stawiając tezę , przytacza argumenty „ za ” .
Moderator pilnuje czasu wystąpienia lidera, które nie powinno trwać dłuŜej niŜ 3 minuty .
- głos zabiera lider grupy „ PRZECIW ”, próbuje obalić postawioną tezę , przytacza
argumenty „ przeciw ” . Wystąpienie lidera trwa nie dłuŜej niŜ 3 minuty .
- sekundant grupy „ZA” podtrzymuje tezę lidera
- sekundant grupy „PRZECIW” takŜe podtrzymuje tezę lidera
- moderator udziela głosu publiczności . KaŜdy ma prawo do minutowej wypowiedzi
opowiedzenie się za tezą lub antytezą
- moderator kończy dyskusję i prosi liderów grup o wygłoszenie mów końcowych
- moderator zarządza głosowanie wśród publiczności , której grupy stanowisko przyjmuje
Debata jest metodą nauczania , którą moŜna zastosować rozpatrując dowolny problem .
Polega na kulturalnej dyskusji zwolenników i przeciwników danego problemu . Wymaga
zastosowania ścisłych reguł uczestnictwa .
9 . DYKTANDO MATEMATYCZNE
Cele :
- kształtuje i rozwija język matematyczny
- uczy opisywania danych sytuacji werbalnych za pomocą rysunku lub symboli
- kształtuje umiejętność korzystania z gotowych opisów oraz postępowania zgodnie
z opisem : analizowanie rysunku , wnioskowanie
Kiedy zastosować :
- podczas rozwijania i doskonalenia pojęć
- w dowolnym momencie lekcji
Jak zastosować :
- moŜe składać się z dowolnej liczby ćwiczeń
- ma zwięzłą formę i krótki czas przeprowadzenia
- nauczyciel dyktuje kolejne czynności , zaś uczniowie obrazuję je za pomocą rysunku lub
oceniają
Metoda ta pozwala korygować nauczycielowi sposób uczenia , dobór właściwych zadań ,
wyłaniać i eliminować błędy popełniane przez uczniów
10 . DYSKUSJA PUNKTOWANA
Cele :
- kształtuje umiejętności kulturalnej dyskusji , argumentowania i wnioskowania
- kształtuje umiejętność precyzji wypowiedzi , słuchania siebie nawzajem
- ćwiczy twórcze myślenie
- kształtuje samoocenę
Kiedy zastosować :
- podczas lekcji powtórzeniowych przygotowujących do pracy klasowej
- w czasie rekapitulacji kaŜdej jednostki dydaktycznej
Jak zastosować :
- nauczyciel przydziela uczniom zadania:prowadzącego dyskusję, dyskutantów(5-10 osób)
obserwatorów ( 3 - 5 osób punktujących dyskutantów według załączonego arkusza ) ,
słuchaczy ( pozostała część klasy – przysłuchują się dyskusji , w kaŜdym momencie
mogą włączyć się do dyskusji , jeden ze słuchaczy moŜe otrzymać zadanie
podsumowania dyskusji )
- dyskusja powinna trwać od 10 do 20 minut . Na zakończenie nauczyciel powinien
podsumować dyskusję , jednocześnie oceniając dyskutantów . W ocenie naleŜy
uwzględnić pracę obserwatorów , porównać ich ocenę dyskutantów ze swoją ,
przedstawić wnioski o umiejętności dyskutowania . NaleŜy pamiętać o przestrzeganiu
zasad dyskusji :
a) poprawne , jednoznaczne sformułowanie tematu
b) umiejętne kierowanie tokiem dyskusji
c) dbanie o dyscyplinę czasu wypowiedzi
d) sformułowanie wniosków z przeprowadzonej dyskusji
Dyskusja punktowana opiera się na posiadanej wiedzy , umiejętnościach i doświadczeniu
uczniów . Polega na odnajdywaniu rozwiązań i dróg postępowania , zwłaszcza przy
róŜnicy poglądów w grupie .
11 . DRZEWO DECYZYJNE
Cele :
- kształtuje umiejętność podejmowania decyzji i dokonywania wyboru
- uczy myślenia przyczynowo-skutkowego
Kiedy zastosować :
- podczas kaŜdej jednostki lekcyjnej
Jak zastosować :
- sformułowanie problemu wymagającego podjęcia decyzji
- rozdanie kart pracy
- omówienie poszczególnych elementów karty pracy . Pracę zaczynamy od dołu karty –
korzenia drzewa , gdzie wpisujemy problem . Następnie zastanawiamy się nad jego
rozwiązaniami i wybieramy dwa – trzy według nas najlepsze , które wpisujemy w
gałęziach . Przeprowadzamy analizę skutków pozytywnych i negatywnych dla kaŜdego
z zaproponowanych rozwiązań – najwaŜniejszym elementem jest określenie celów oraz
wartości wybranych rozwiązań , te umieszczamy w koronie drzewa .
- prezentacja efektów pracy
- nauczyciel powinien pamiętać , Ŝe metoda ta wymaga limitu czasowego - kaŜdy uczeń
pracuje w innym tempie , słabym teŜ trzeba dać szansę .
12 . MAPA MENTALNA
Cele :
- promowanie indywidualnych sposobów uczenia się
- kształtuje umiejętność notowania , opracowania problemu z wykorzystaniem pojęć ,
haseł , rysunków , zdjęć , symboli
- ćwiczy twórcze myślenie
- wzmacnia oddziaływanie na wzrok i wyobraźnię uczącego się
- podnosi efektywność czytania i zapamiętywania,
- stwarza moŜliwość wykorzystania olbrzymich zasobów inteligencji,
Kiedy zastosować :
- podczas porządkowania i podsumowania wiedzy na zakończenie działu programowego
- podczas utrwalania i powtarzania wiedzy przed pracą klasową
- w czasie rekapitulacji kaŜdej jednostki lekcyjnej
Jak zastosować :
- nauczyciel przygotowuje temat obejmujący taki zakres treściowy , który nie wykracza
poza moŜliwości uczniów
- sformułowanie tematu
- uczniowie pracują indywidualnie lub grupowo
- wpisywanie przez uczniów pojedynczych skojarzeń na luźnych kartkach
- porządkowanie kartek w zbiory i podzbiory
- poszukiwanie zaleŜności pomiędzy zbiorami
- sporządzanie mapy ( pisanie , rysowanie rysunków i strzałek itp. )
- powrót do małych kartek i sprawdzenie czy coś istotnego nie zostało pominięte
- prezentacja map
13 . GRA DYDAKTYCZNA-SYMULACJA ROZPRAWY SĄDOWEJ
Cele :
- kształtuje wyobraźnię uczniów i twórcze rozwiązywanie problemów
- pokazuje jak moŜna uczyć się na własnych błędach
Kiedy zastosować :
- podczas lekcji powtórzeniowych przygotowujących do pracy klasowej
- w czasie rekapitulacji kaŜdej jednostki dydaktycznej
Jak zastosować :
- nauczyciel omawia zasady symulacji i podaje temat gry dydaktycznej ( rozprawy
Sądowej )
- uczniowie losują kartki z rolami : sędziowie – 3 osoby ( jeden z nich jest prowadzącym
rozprawę ) , prokuratorzy – 3 osoby ( w tym dwóch zastępców ) , adwokaci – 3 osoby
( w tym dwóch posiłkowych ) , ławnicy – 3 osoby , oskarŜony ( rozumiany jako
osoba / osoby lub reprezentanci instytucji ) , świadkowie – 2-5 osób , pozostali to
obserwatorzy
- uczniowie pod kierunkiem nauczyciela przekształcają salę lekcyjną w salę sądową
- wejście sędziów ( rozpoczęcie rozprawy )
- jako pierwszy głos zabiera przedstawiciel grupy prokuratorów ( wnosi oskarŜenie )
- przesłuchiwanie oskarŜonego i świadków ( po zaprzysięŜeniu pytania zadają
prokuratorzy i adwokaci na zmianę )
- mowa końcowa prokuratora ( podsumowanie wysuniętych zarzutów )
- mowa końcowa adwokata ( podsumowanie wysuniętych kontrargumentów )
- prezentacja uzgodnionego wyroku ławników oraz wyrok sądu
14 . BURZA MÓZGÓW
Cele :
- diagnoza , w jaki sposób uczniowie rozumieją stawiany im problem
- rozwiązanie problemu w krótkim czasie
- kształtowanie spostrzegawczości
- ćwiczy twórcze myślenie
Kiedy zastosować :
- podczas kaŜdej jednostki lekcyjnej
- podczas wprowadzania nowego materiału
Jak zastosować :
Realizacja metody na przebieg etapowy .
- nauczyciel stawia uczniom problem do rozwiązania
- uczniowie podają jak największą liczbę sposobu rozwiązań postawionego problemu
- ocena i analiza pomysłów
Istnieje kilka sposobów przeprowadzenia tego fragmentu lekcji np.
- moŜna klasę podzielić na mniejsze zespoły , które przeprowadzą ocenę i dokonają
hierarchizacji pomysłów , następnie liderzy tych zespołów zaprezentują wyniki swojej
pracy klasie – zespół klasowy podejmuje decyzję , który pomysł jest najlepszy .
- kaŜdemu z uczniów moŜna wręczyć kilka karteczek samoprzylepnych ,by za ich pomocą
dokonali wyboru najciekawszych pomysłów
- wizualizacja metodą „słoneczka ” : problem wpisujemy w koło symbolizujące środek
słoneczka , na karteczkach samoprzylepnych uczniowie wpisują swoje propozycje ,
następnie karteczki kładziemy wokół koła – problemu , podobne propozycje tworzą
„ promienie ”- długość promienia wskazuje na znaczenie rozwiązania
- zastosowanie w praktyce wypracowanych rozwiązań , zaproponowanych pomysłów .
Metoda ta rządzi się swoimi zasadami , które muszą być znane wszystkim uczniom :
- nie ma złych pomysłów
- podajemy jak najwięcej propozycji rozwiązania problemu
- nie krytykujemy i nie komentujemy propozycji kolegów
- pracujemy wszyscy
- nikt nie ma monopolu na mądrość
- zapisujemy pomysły w formie podanej przez autora
- stosujemy się do limitów czasowych podanych przez nauczyciela
15 . EKSPERYMENT
Cele :
- kształtuje umiejętność łączenia wiedzy z praktycznym działaniem
- pomaga w zapamiętywaniu definicji i pojęć
Kiedy zastosować :
- podczas kaŜdej jednostki lekcyjnej
- podczas utrwalania nowego pojęcia
Jak zastosować :
- dzielimy klasę na kilka grup
- kaŜda grupa otrzymuje opis doświadczenia , które ma wykonać w określonym czasie
- grupa , która jako pierwsza wykona doświadczenie , wygrywa i prezentuje je przed klasą
Wybieramy takie doświadczenia , które uczniowie mogą wykonać w kaŜdych warunkach .
Uczniowie mogą teŜ wykonać doświadczenie jako zadanie domowe , a w klasie
zaprezentować tylko zestawienie wyników .
16 . GRAFFITI
Cele :
- kształtuje umiejętność planowania , organizowania i oceniania własnej pracy
- uczy dzielenia się z innymi własnymi pomysłami oraz przyjmowania do wiadomości
nowych koncepcji i pomysłów
Kiedy zastosować :
- podczas wprowadzania i utrwalania nowych pojęć
Jak zastosować :
- kaŜdy uczeń otrzymuje kartkę i kończy na niej rozpoczęte zdanie dotyczące jakiegoś
pojęcia
- następnie zbieramy karty i na jednym plakacie nanosimy propozycje uczniów
- prowadzimy dyskusję na temat wyników pracy indywidualnej
Metoda ta moŜe być wykorzystana do pracy indywidualnej jak równieŜ do pracy
w grupach , wówczas dyskusja odbywa się nad plakatami wykonanymi przez grupy.
17 . DRAMA
Cele :
- rozwija sprawności umysłowe oraz osobiste zainteresowania przez doświadczenie
i przeŜywanie
- kształtuje umiejętność negocjowania , podejmowania decyzji i komunikowania się
- pobudza wyobraźnię poprzez angaŜowanie emocji
- rozwija samodzielne myślenie
- uczy porządkowania i wykorzystania wiedzy w praktyce
- kształtuje umiejętność interpretacji tekstów , wydarzeń historycznych , sytuacji
wychowawczych
Kiedy zastosować :
- podczas porządkowania i podsumowywania wiedzy na zakończenie kilku jednostek
lekcyjnych lub działu programowego
- podczas utrwalania i powtarzania wiedzy przed pracą klasową
Jak zastosować :
- nauczyciel przedstawia temat i cel zajęć , opowiada o zdarzeniu
- nauczyciel przedstawia scenariusz dramy
- uczniowie samodzielnie wybierają role oraz przygotowują rekwizyty i dekoracje
- po przedstawieniu odbywa się dyskusja . Uczestnicy przedstawienia opowiadają
o swoich odczuciach , a obserwatorzy o swoich wraŜeniach .
- nauczyciel podsumowuje dramę
Drama jest metodą kreatywną , dostępną dla kaŜdego ucznia bez względu na jego
osiągnięcia szkolne i moŜliwości intelektualne , literackie , aktorskie . Uruchamia
wyobraźnię i jest jednocześnie rodzajem doświadczenia , polegającym na przyjmowaniu
punktu widzenia osób realnie istniejących w przeszłości lub obecnie .
18 . PROJEKT
Cele :
- kształtuje wiele umiejętności np.: podejmowania decyzji grupowych , rozwiązywania
konfliktów , wyraŜania opinii i słuchania stanowiska innych osób , poszukiwania
kompromisu , dyskutowania , dzielenia się w grupie rolami , dokonywania oceny pracy
grupy
- uczy planowania i wnioskowania
- ćwiczy umiejętność zbierania , porządkowania i przekształcania informacji
- wyzwala umiejętność krytycznego i twórczego myślenia oraz samodzielnej pracy
uczącego się
- rozwija umiejętność korzystania z technologii informatycznej
Kiedy zastosować :
- podczas łączenia wiedzy i umiejętności z róŜnych dziedzin Ŝycia
- podczas ewaluacji realizacji wybranych ścieŜek edukacyjnych
- podczas zajęć lekcyjnych , pozalekcyjnych ,szkolnych , pozaszkolnych, międzyszkolnych
Jak zastosować :
Projekt realizujemy w następujących etapach :
I spotkanie osób zainteresowanych , w czasie którego padają propozycje tematu projektu,
dokonujemy wyboru typu projektu ; wykorzystujemy propozycje całej grupy ,
dokonujemy ich selekcji zgodnie z przyjętymi kryteriami ; formułujemy temat ,
zastanawiamy się czy rozwiązanie problemu zainteresuje odbiorcę , czy otrzymany
produkt będzie w jakikolwiek sposób uŜyteczny
II planowanie projektu – zastanawiamy się ile jest moŜliwości rozwiązań , ustalamy zasady
współpracy , przygotowujemy instrukcje realizacji projektu : temat , cele , zadania do
wykonania , terminy realizacji , monitoringu , źródła informacji , sposoby prezentacji ,
terminy prezentacji , kryteria oceny projektu
III realizacja projektu
IV prezentacja projektu
V ocena projektu
19 . HAKI PAMIĘCIOWE
Cele :
- ćwiczy wyobraźnię
- kształtuje umiejętność kreowania w myślach obrazów rozmaitych stanów rzeczy
- kształtuje spostrzegawczość
Kiedy zastosować :
- podczas utrwalania nowego pojęcia
Jak zastosować :
- rozdajemy uczniom karty pracy , na których umieszczamy polecenia np.
Napisz z jakim przedmiotem lub uczuciem kojarzą Ci się podane liczby
Narysuj obok liczb swoje skojarzenia
- robimy wystawę prac
- na wspólnym plakacie wypisujemy liczby i skojarzenia , które podobały się wszystkim
Czas na przygotowanie metody 10 – 30 minut .
20 . METAPLAN
Cele :
- daje szerokie spojrzenie na problem
- uczy współpracy
- wzbudza zainteresowanie i zaangaŜowanie kaŜdego członka grupy
- uczy wnioskowania i zwięzłego formułowania myśli
- kształci umiejętność czytania ze zrozumieniem
- uczy planowania i odpowiedzialności
- kształci dokładność i staranność
- systematyzuje wiedzę
Kiedy zastosować :
- podczas przeprowadzania lekcji powtórzeniowych i utrwalających poznany materiał
Jak zastosować :
- przygotowanie instrukcji do metaplanu : instrukcja przygotowana przez nauczyciela
powinna zawierać informacje niezbędne do wykonania przez uczniów postawionego im
zadania : zasady pracy w grupach ( wybór lidera , sekretarza , sprawozdawcy oraz
omówienie roli kaŜdego z nich ) , omówienie zasad dyskusji w grupie , zadania dla
kaŜdej z grup z podaniem pytań :
- jak jest rozwiązane zadanie – wskazanie błędów w danym rozwiązaniu
- jak być powinno – przedstawienie prawidłowego rozwiązania
- dlaczego popełniono takie błędy – wyjaśnienie na czym polega błąd
- wnioski – jakich błędów naleŜy unikać
- przedstawić schemat , który ułatwi robienie plakatu metodą metaplanu
JAK JEST
JAK POWINNO BYĆ
WSKAZANIE BŁĘDÓW
WNIOSKI
- prezentacja plakatu- plakaty powinny być wywieszone na widocznym miejscu ,
czas prezentacji dla kaŜdej grupy powinien być taki sam
- samoocena pracy i prezentacja , ocenę poszczególnych członków grupy dokonuje lider
- ostateczną ocenę pracy grupy ustala nauczyciel uwzględniając samoocenę uczniów
LITERATURA :
1 . E. Brudnik , A. Moszyńska , B. Owczarska „ Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie ”
2 . K. Rau , E. Zientkiewicz „ Jak aktywizować uczniów ”
3 . M . Wójcicka „ Wybrane metody i techniki aktywizujące ”
4 . Artykuły dostępne w internecie