Mutyzm...kiedy dziecko przestaje mówić
Transkrypt
Mutyzm...kiedy dziecko przestaje mówić
Mutyzm...kiedy dziecko przestaje mówić... Mutyzm jest określany jako zjawisko braku lub ograniczenia mówienia, przy zachowanym rozumieniu mowy. Występuje u osób, które wcześniej w sposób prawidłowy posługiwały się mową. Pojawia się on w różnym wieku, głównie między 3 a 5 rokiem życia. Z uwagi na przyczynę występowania możemy wyróżni dwie podstawowe postaci mutyzmu: 1. mutyzm organiczny 2. mutyzm funkcjonalny, zwany również psychogennym. Mutyzm organiczny powstaje na skutek : uszkodzeń w centralnym układzie nerwowym uszkodzeń w obrębie krtani i jamy ustnej (podniebienia, języka, szczęk, warg). Mutyzm funkcjonalny charakteryzuje się uogólnioną i trwałą niechęcią do mówienia i ma głównie podłoże psychologiczne (brak stymulacji ze strony środowiska, nieprawidłowa struktura rodziny, konflikty rodzinne, błędy wychowawcze, przeżycia traumatyczne, długotrwałe sytuacje stresowe). Rozpoznawany jest wówczas, gdy z całą pewnością możemy stwierdzić, że nie ma dysfunkcji mózgowych oraz zaburzeń w funkcjonowaniu aparatu artykulacyjnego. Mutyzm funkcjonalny występuje w dwóch postaciach: 1. mutyzm selektywny, zwany również wybiórczym 2. mutyzm całkowity. Mutyzm selektywny (wybiórczy) pojawia się zwykle między 5 a 6 rokiem życia (niektórzy autorzy podają okres między 3 a 8 r.ż). Częściej występuje u dziewcząt i może współwystępować z innymi zaburzeniami, jak: jąkanie, zachowania opozycyjno-buntownicze. Mutyzm selektywny polega na tym, że dziecko odzywa się jedynie do pewnych osób lub wybranych grup, na przykład: nie rozmawia z nauczycielami lub rozmawia z wybranymi dziećmi, może rozmawiać tylko z niektórymi członkami rodziny lub nie odzywać się w ogóle. Istotne jest, że niezależnie od sytuacji widoczna jest wyraźna niechęć dziecka do mówienia, co może przejawiać się: wypowiadaniem monosylab, brakiem inicjowania kontaktu słownego. W mutyzmie zachowane jest rozumienie, a zatem możliwe jest, aby dziecko udzielało odpowiedzi pisemnie (często wykorzystuje tę formę kontaktu w szkole). U dzieci z tym rodzajem logofobii widoczna jest wzmożona chęć do posługiwania się: gestykulacją mimiką kontaktem wzrokowym. Czasami obserwuje się całkowite wycofanie się z zachowań pozawerbalnych, czyli: brak gestykulacji opuszczanie głowy, chowanie się unikanie kontaktu wzrokowego. Mutyzm...kiedy dziecko przestaje mówić... Nieprawidłowy stosunek otoczenia (zmuszanie do mówienia) może doprowadzić do wtórnych zaburzeń emocjonalnych, takich jak: agresja i autoagresja, negatywizm emocjonalny, wycofanie. Jako lżejszą postać tego zaburzenia uważa się mutyzm sytuacyjny. Może on występować u prawidłowo mówiących dzieci w sytuacjach nowych bądź trudnych (objawy cofają się wraz ze zmianą sytuacji na korzystną). Przykładem jest tutaj proces adaptacji dziecka do przedszkola lub szkoły. Mutyzm całkowity pojawia się w sytuacjach trudnych i traumatycznych, bezpośrednio zagrażających bezpieczeństwu dziecka. Różni się on od mutyzmu selektywnego tym, że dziecko nie mówi w ogóle. Mogą natomiast wystąpić nieartykułowane dźwięki, krzyk, szept lub zachowania niewerbalne. Co może zrobić rodzić, by pomóc dziecku z mutyzmem...? 1. Zachowaj równowagę (nie stawiaj dziecku nierealistycznych wymagań i łagodnie zachęcaj do komunikacji) 2. Spraw, by dziecko angażowało się w proces komunikacji (a nie stało za Twoimi plecami) 3. Nie wypowiadaj się za dziecko (myśl kategoriami "zatykam usta"; powtarzanie tej reguły sprawi, że dziecko bardziej będzie się angażowało w rozmowę oraz inicjowało ją) 4.Wystawiaj dziecko na oddziaływania społeczne (im więcej sytuacji komunikacyjnych, tym lepiej) 5. Buduj poczucie własnej wartości dziecka (chwal za małe sukcesy) 6. Okazuj zrozumienie i zainteresowanie tym, co mówi dziecko 7. Przygotuj dziecko na nowe wydarzenia (uprzedź dokąd się wybieracie, kto Was odwiedzi) 8. Pomóż dziecku robić "małe kroczki" w kierunku pełnej komunikacji 9. Jeśli Twoje dziecko nagle przestanie mówić, skonsultuj się z logopedą i psychologiem. Autor: mgr Magdalena Gutkowska, neurologopeda Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Koluszkach