Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Nazwa modułu:
Mechanika i hydromechanika złóż ropy i gazu
Rok akademicki:
Wydział:
Kierunek:
2013/2014
Kod: WGG-2-107-EZ-s
Punkty ECTS:
2
Wiertnictwa, Nafty i Gazu
Górnictwo i Geologia
Poziom studiów:
Studia II stopnia
Język wykładowy: Polski
Specjalność:
Eksploatacja złóż surowców płynnych
Forma i tryb studiów:
Profil kształcenia:
Stacjonarne
Ogólnoakademicki (A)
Semestr: 1
Strona www:
Osoba odpowiedzialna:
prof. zw. dr hab. inż. Twardowski Kazimierz ([email protected])
Osoby prowadzące: dr hab. inż. Fąfara Zbigniew ([email protected])
prof. zw. dr hab. inż. Twardowski Kazimierz ([email protected])
Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Kod EKM
Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi
Powiązania z
EKK
Sposób weryfikacji
efektów kształcenia (forma
zaliczeń)
M_W001
Student ma wiedzę z zakresu ilościowego opisu
górotworu, ze szczególnym uwzględnieniem zasad
uśredniania jego właściwości fizycznych.
GG2A_W01
Kolokwium, Sprawozdanie,
Aktywność na zajęciach
M_W002
Zna właściwości fizycznych płynów złożowych oraz
podstawy fizyczne zjawisk transportu masy w
ośrodkach porowatych.
GG2A_W05
Kolokwium, Sprawozdanie,
Aktywność na zajęciach
M_U001
Potrafi opisać podstawowe przepływy filtracyjne
płynów w ośrodkach porowatych.
GG2A_U01
Kolokwium, Sprawozdanie
M_U002
Potrafi opisać podstawowe przepływy filtracyjne
płynów w ośrodkach porowatych, jak również ocenić
stan naprężeń skał w górotworze.
GG2A_U03
Kolokwium, Sprawozdanie
GG2A_K02
Kolokwium, Sprawozdanie
Wiedza
Umiejętności
Kompetencje społeczne
M_K001
Rozumie znaczenie fizycznych podstaw eksploatacji
złóż ropy i gazu w ich praktycznym wykorzystaniu.
1/4
Karta modułu - Mechanika i hydromechanika złóż ropy i gazu
Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć
Zajęcia
praktyczne
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
M_W002
Zna właściwości fizycznych
płynów złożowych oraz
podstawy fizyczne zjawisk
transportu masy w ośrodkach
porowatych.
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
M_U001
Potrafi opisać podstawowe
przepływy filtracyjne płynów
w ośrodkach porowatych.
-
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
M_U002
Potrafi opisać podstawowe
przepływy filtracyjne płynów
w ośrodkach porowatych, jak
również ocenić stan naprężeń
skał w górotworze.
-
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
E-learning
Zajęcia
seminaryjne
+
Zajęcia
Konwersatori
um
Student ma wiedzę z zakresu
ilościowego opisu górotworu,
ze szczególnym
uwzględnieniem zasad
uśredniania jego właściwości
fizycznych.
Zajęcia
terenowe
Ćwiczenia
projektowe
M_W001
Inne
Ćwiczenia
laboratoryjne
Forma zajęć
Ćwiczenia
audytoryjne
Student, który zaliczył moduł
zajęć wie/umie/potrafi
Wykład
Kod EKM
Wiedza
Umiejętności
Kompetencje społeczne
M_K001
Rozumie znaczenie fizycznych
podstaw eksploatacji złóż
ropy i gazu w ich
praktycznym wykorzystaniu.
Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć)
Wykład
Podstawowe definicje i pojęcia. Elementy teorii pól fizycznych. Operatory pola.
Charakterystyka właściwości fizycznych ośrodków. Cechy strukturalne górotworu.
Klasyfikacje właściwości fizycznych górotworu. Czynniki objaśniające obserwowaną
zmienność wyników badań górotworu. Zasady uśredniania właściwości fizycznych
górotworu. Właściwości fizyczne płynów złożowych. Skład chemiczny ropy i gazu.
Właściwości fizyczne ropy i gazu. Wody złożowe i ich właściwości fizyczne. Podstawy
opisu zjawiska transportu masy. Rodzaje transportu masy w ośrodkach porowatych.
Przepływy filtracyjne. Przepływ laminarny (uwarstwiony) a przepływ burzliwy
(turbulentny). Równania filtracji Darcy’ego i Forchheimera oraz warunki ich
stosowalności.
Rozwiązania równań filtracji dla liniowego przepływu nieściśliwej cieczy oraz idealnego
w ośrodku jednorodnym i izotropowym. Elementy mechaniki złoża. Właściwości
sprężysto-wytrzymałościowe skał. Naprężenia naturalne w nienaruszonym masywie
2/4
Karta modułu - Mechanika i hydromechanika złóż ropy i gazu
skalnym. Stan naprężeń skał w sąsiedztwie odwiertu. Sprężyste zmiany skał
zbiornikowych. Ciśnienie efektywne. Wpływ ciśnienia na właściwości fizyczne skał.
Metody wykrywania stref o anomalnym ciśnieniu porowym. Metody określania i
prognozowania ciśnień.
Ćwiczenia audytoryjne
Charakterystyka pól fizycznych skalarnych, wektorowych i tensorowych. Obliczanie
operatorów pól fizycznych. Uśrednianie róznego typu właściwości fizycznych
górotworu w warunkach zróżnicowania jego cech strukturalnych. Modelowanie
analityczne liniowych przepływów filtracyjnych dla nieściśliwej cieczy oraz idealnego
gazu. Analiza wpływu kompakcji (głębokości zalegania) na właściwości zbiornikowofiltracyjne skał. Ocena stanu naprężeń skał w nienaruszonym masywie skalnym i
wokół odwiertu.
Sposób obliczania oceny końcowej
Decyzja wykładowcy w oparciu o ocenę zaliczeniową ćwiczeń z uwzględnieniem aktywności studenta na
zajęciach.
Wymagania wstępne i dodatkowe
Znajomość podstaw rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej oraz rachunku
wektorowego i operatorów pola.
Zalecana literatura i pomoce naukowe
1. Ryncarz T.: Zarys fizyki górotworu. Śląskie Wydawnictwo Techniczne, Katowice 1993.
2. Twardowski K.: Fizyka złóż węglowodorów. Mat. St. Podypl. z zakresu „Eksploatacja
i ochrona złóż węglowodorów”, WWNiG AGH, Kraków 2002 (mat. niepublik.).
3. Zarzycki R., Imbierowicz M., Stelmachowski M.: Wprowadzenie do inżynierii i ochrony środowiska. Cz.
2: Fizykochemiczne podstawy inżynierii środowiska. Wyd. Nauk.-Tech., Warszawa 2007.
4. Ahmed T.: Reservoir Engineering – Handbook. Gulf Professional Publishing, Boston-London-AucklandJohannesbourg-Melbourne-New Delhi 2001.
5. Danekar A.Y.: Petroleum Reservoir Rock and Fluid Properties. CRC Taylor and Francis Group, Boca
Raton – London – New York 2006.
6. Slatt R.M.: Stratigraphic Reservoir Characterization for Petroleum Geologists, Geophysicists and
Engineers. Handbook of Petroleum Exploration and Production, vol. 6. ELSEVIER, Amsterdam-BostonHeidelberg-London-New York-Oxford-Paris-San Diego-San Francisco-Singapore-Sydney-Tokyo 2006.
Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu
Nie podano dodatkowych publikacji
Informacje dodatkowe
• Warunkiem niezbędnym do zaliczenia ćwiczeń audytoryjnych jest zaliczenie wszystkich wymaganych
zajęć i kolokwiów; można opuścić jedne zajęcia bez konieczności ich odrabiania;
• Nieusprawiedliwiona nieobecność na więcej niż na 3 zajęciach ćwiczeniowych wymaga powtarzania
całego roku.
3/4
Karta modułu - Mechanika i hydromechanika złóż ropy i gazu
Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS)
Forma aktywności studenta
Obciążenie
studenta
Udział w wykładach
30 godz
Udział w ćwiczeniach audytoryjnych
15 godz
Wykonanie projektu
5 godz
Samodzielne studiowanie tematyki zajęć
5 godz
Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe
2 godz
Sumaryczne obciążenie pracą studenta
57 godz
Punkty ECTS za moduł
2 ECTS
4/4