Szlak Henryka Sienkiewicza centrum miasta Łuków. 1. Udajemy się

Szlak Henryka Sienkiewicza centrum miasta Łuków. 1. Udajemy się

Szlak Henryka Sienkiewicza
Zachęcamy do aktywnego wypoczynku na szlaku Henryka Sienkiewicza. Trasę rozpoczynamy w
centrum miasta Łuków.
1. Udajemy się do Łukowskiego Ośrodka Kultury. Tuż obok, przy Kinie Łuków, na ulicy
Stefana Kardynała Wyszyńskiego znajduje się Miejska Biblioteka im. Henryka
Sienkiewicza.
2. Z ulicy Księdza Kardynała Wyszyńskiego kierujemy się w stronę ulicy Józefa
Piłsudskiego, skręcamy w ulicę Warszawską, a następnie w ulicę Doktora Andrzeja
Rogalińskiego, jedziemy prosto do ronda, na którym w prawo skręcamy w ulicę
H.Sienkiewicza. Ulicą jedziemy prosto do kolejnego ronda, na którym zobaczymy kolumnę
o wysokości 7 metrów – pomnik poświęcony Henrykowi Sienkiewiczowi.
3. W następnej kolejności udajemy się w stronę Woli Okrzejskiej. Z ulicy Sienkiewicza
kierujemy się ulicą Kilińskiego do ulicy Warszawskiej (76), skręcamy w lewo
w Warszawską, a następnie na rondzie w lewo do ulicy Żelechowskiej (807). Jedziemy prosto
około 15 km. Znajdziemy się w Tuchowiczu, gdzie naszą uwagę zwróci piękny kościół
zbudowany w stylu neogotyckim staraniem księdza Adama Byszewskiego. Na placu przed
kościołem zobaczymy nagrobek przedstawiający postać kobiety, dalej za kościołem
grobowiec byłego dzierżawcy majątku Tuchowicz Joachima Hempla, i jego żony Rozalii.
Jedziemy dalej drogą 85 około 2 km do skrzyżowania, na którym skręcamy w stronę
Krzywdy. Po lewej stronie we wsi Wesołówka znajduje się park oraz ruiny dworu z XVII
wieku, wraz z fosą oraz zespołem przyzamkowym – oficyną dworską. Z Wesołówki jedziemy
prosto 15 km przez Krzywdę do Woli Okrzejskiej – miejscowości narodzin Henryka
Sienkiewicza.
4. Po prawej stronie zobaczymy park, a za nim dalej Muzeum Henryka Sienkiewicza –
dawną oficynę dworską, gdzie narodził się noblista. Dwór należał do rodziny Cieciszowskich
i Sienkiewiczów prawie sto lat.
5. Z muzeum Sienkiewicza udajemy się na południowy zachód do Kościoła pw. św.
Piotra i Pawła w Okrzei, ufundowanego przez prababkę noblisty. Tutaj rodzice pisarza Józef
Sienkiewicz i Stefania Cieciszowską wzięli ślub. Również w tym kościele w dwa dni po
urodzeniu - 7 maja 1846 r został ochrzczony H. Sienkiewicz. Na suficie kościoła, w nawie
1
zobaczymy obrazy - sceny z "Quo Vadis" i z "Potopu", natomiast na lewej ścianie wewnątrz
kościoła umieszczone są dwie tablice pamiątkowe dziadka i babki H. Sienkiewicza.
6. Po zwiedzeniu Kościoła udajemy się na pobliski cmentarz, gdzie, przy odnowionej
kamiennej płycie nagrobnej rodzicielki Stefanii z Cieciszowskich, wzniesiono – staraniem
Towarzystwa imienia pisarza – pomnik matki Henryka Sienkiewicza dłuta Witolda
Marcewicza. Nauczycielską misję domu Sienkiewiczów symbolizuje rozpostarta na kolanach
matki księga – źródło wiedzy, mądrości, kultury.
7. W odległości około 500 metrów za cmentarzem znajduje się Kopiec H.Sienkiewicza,
który oddano społeczeństwu 2 października 1938 r. przy udziale wielotysięcznej rzeszy
zgromadzonych z całej Polski.
8. Spod Kopca Sienkiewicza kierujemy się na wschód w stronę Woli Gułowskiej znanej
z pięknego XVII-wiecznego klasztoru OO. Karmelitów do którego przychodzą najliczniej
pielgrzymi w okresie tygodnia Wniebowzięcia Matki Bożej w połowie sierpnia.
Przed klasztorem w Woli Głowskiej znajduje się ujęcie wody z podziemnego źródła. Właśnie
ze względu na źródło powstał ten wielki sakralny obiekt, sanktuarium Matki Bożej
Gułowskiej, które mogło inspirować wyobraźnie historyczną i literacką małego Henryka
Sienkiewicza, co zaowocowało napisaniem Trylogii.
9.
Kolejną miejscowością, która jest związana z Sienkiewiczem jest Burzec.
Aby z Woli Gułowskiej dotrzeć do Burca, kierujemy się na Konorzatkę, na trasie będziemy
również mieli Adamów – miejscowość otoczona pięknymi lasami oraz polami, a kościół tam
znajdujący się Sienkiewicz opisał w noweli ,,Jamioł”. Warto odwiedzić również pobliski
Wojcieszków oddalony o 4 km od Adamowa. Tam na starym cmentarzu, na końcu długiej
środkowej alejki znajdziemy grób ostatniej żony pisarza Marii z Babskich Sienkiewiczowej.
Z Wojcieszkowa kierujemy się na Wolę Burzecką i dalej już prosto 2,5 km do Burca.
W wakacje gimnazjalista Henryk Sienkiewicz przyjeżdżał tu konno z Woli Okrzejskiej
do swego wuja Leona Dmochowskiego. Z czasów Sienkiewiczowskich pozostały tu dwa
stawy ,,Zagłoba” i ,,Kmicic”, aleja lipowo – kasztanowa oraz resztki dawnej fosy w postaci
zarośniętego trawą parowu. W nowym dworze po przebudowie mieści się obecnie szkoła
podstawowa, a w parku przetrwały 300 – letnie drzewa. Na pamiątkę lipy sienkiewiczowskiej
w parku, przy szkole, znajdziemy ustawiony kamień z pamiątkową tablicą.
2
10.
Z miejscowości Burzec, jadąc przez Siedliska, wracamy do Łukowa, drogą nr 808.
Polecamy
interaktywną
mapę
Powiatu
Łukowskiego
pod
adresem:
http://www.starostwolukow.pl/files/mapa_powiatu/, a także mapę wytyczonej trasy liczącej
ok. 90 km pod adresem: http://goo.gl/maps/bA2pf
Szczegółowy opis miejsc na trasie:
Ad. 1.
Biblioteka została utworzona w 1908 roku, kiedy to dzięki zaangażowaniu oraz ofiarności
społeczeństwa łukowskiego zakupiono zbiory zmarłego sędziego Antoniego Dąbrowskiego.
W następnym roku powołano Towarzystwo Biblioteki Publicznej, oraz opracowano statut,
w którym określono charakter zbiorów oraz sposób ich wykorzystania. Od 1936 roku
biblioteka nosi nazwę Powiatowej Biblioteki Publicznej. Wtedy to zatrudniono również
bibliotekarkę Wandę Wężówną. Powstała również Komisja Biblioteczna z przewodniczącą
Cecylią Nowińską, której najbliższa rodzina wspierała bibliotekę od początku istnienia. Okres
II wojny światowej to najtrudniejszy okres w dziejach biblioteki - po selekcji i niszczeniu
księgozbioru przez okupanta biblioteka zostaje zamknięta. Po wyzwoleniu miasta już
w listopadzie 1944 roku biblioteka zostaje ponownie otwarta dzięki zaangażowaniu młodzieży
pod przewodnictwem Marii Kiernickiej. W 1975 roku Miejską Bibliotekę Publiczną połączono
z Łukowskim Ośrodkiem Kultury. Ważną datą jest 1978 rok kiedy to z okazji jubileuszu
70 - lecia istnienia biblioteki wojewoda siedlecki Zofia Grzebisz - Nowicka nadała Miejskiej
Bibliotece Publicznej imię Henryka Sienkiewicza. Obecnie Biblioteka składa się z Biblioteki
Głównej oraz 3 filii. Zbiory biblioteki liczą około 108 tysięcy książek i ciągle są uzupełniane.
Oprócz głównych zadań gromadzenia, opracowania i udostępniania zbiorów biblioteka
prowadzi działalność kulturalną i oświatową, m. in. zajęcia z przysposobienia czytelniczego,
konkursy literackie i plastyczne, spotkania autorskie dla dzieci i dorosłych oraz różne imprezy
czytelnicze i okolicznościowe.
Ad. 2.
Myśl upamiętnienia postaci Henryka Sienkiewicza na Ziemi Łukowskiej zrodziła się w 1924
roku kiedy to sprowadzono prochy noblisty do kraju. Wtedy z inicjatywą budowy pomnika
wyszedł
Dyrektor Gimnazjum Żeńskiego Kazimierz Józef Białecki. Realizacja planów
3
nabrała tempa jednak dopiero pod koniec 1932 roku. 7 stycznia 1933 roku z inicjatywy
dyrektora Białeckiego został zawiązany Komitet Budowy Pomnika Sienkiewicza w Łukowie.
Komitet na pierwszym zebraniu wybrał projekt pomnika opracowany przez Jerzego Radwana
Krotowskiego. Pomnik powstał ze składek społeczeństwa łukowskiego w ciągu czterech
miesięcy na skrzyżowaniu ulic Sienkiewicza i Kryńskiego w południowej części miasta.
Odsłonięcie nastąpiło 28 maja 1933 roku podczas obchodów 700 -lecia istnienia miasta
Łuków. Na nowoczesnej budowli, 7 - metrowej wysokości widnieje płaskorzeźba - portret
Henryka Sienkiewicza, oraz wmurowany akt erekcyjny o treści: ,,Niech ci, co po nas przyjdą,
uczczą ten Pomnik, jako widomy wyraz najczystszych naszych uczuć dla Tego, który duszę
Narodu po stracie wolności wyrwał z przepaści i zwrócił oczy Polaków na chwalebną
przeszłość i przez to do Niepodległości doprowadził’’. Pomnik odsłonił wojewoda lubelski
w towarzystwie syna Henryka Sienkiewicza - Józefa i córki pisarza Jadwigi Korniłowiczowej.
Według relacji i opisów była to najwznioślejsza i najpiękniejsza uroczystość, którą
zorganizowano w roku jubileuszowym Łukowa.
Ad. 4.
Historia powstania Muzeum w miejscu narodzin Sienkiewicza sięga 1965. Kiedy to zbliżała
się 120. rocznica urodzin pisarza i 50. rocznica jego śmierci, społeczeństwo Ziemi Łukowskiej
postanowiło uczcić pisarza otwarciem muzeum, przeznaczając na to dawną oficynę dworską,
miejsce urodzenia noblisty. W pierwszej sali muzeum ukazane są tradycje rodzinne i związki
Sienkiewicza z Ziemią Łukowską. Na ścianach znajdują się zdjęcia rodziców pisarza oraz
ciotki Aleksandry Dmochowskiej z Cieciszowskich. Druga sala jest kontynuacją rodzinnych
tradycji. Zobaczymy tutaj m.in. zdjęcia dzieci pisarza: Jadwgi (Dzini) i syna Henryka Józefa,
ofiarowane w testamencie przez wnuczkę pisarza Marię Korniłowicz, jak również oryginalne
listy Marii do matki, babci, a także zdjęcia rodziny Korniłowiczów. Trzecia sala wprowadzi
nas w tematykę twórczości pisarza. Ekspozycję rozpoczynają fotografie z okresu
gimnazjalnego i współpracy z gazetami: "Gazeta Polska", "Słowo", "Niwa" "Kłos",
"Wędrowiec","Przegląd Tygodniowy". W kolejnej sali zwanej salą z kominkiem na szczególną
uwagę zasługują obrazy wybitnych malarzy: Franciszka Kostrzewskiego - "Janko Muzykant"
z 1904 roku, obraz Franciszka Pautscha - "Bohun" z 1927 roku oraz "Latarnik" Jana Molgi.
Na kominku zaś zobaczymy statuetkę "Janko Muzykant" z 1822 roku - dar wnuczki pisarza
Marii Korniłowicz. Piąta sala poświęcona jest ekranizacjom utworów pisarza. Uwagę
przyciągnie fortepian marki "Erard" z 1840 roku wykonany w Paryżu, własność matki
pisarza. Grywał na nim mały Henryk i jego rodzeństwo. Największą atrakcją w tej sali
są rekwizyty zekranizowanych powieści Sienkiewicza. Następnie przejdziemy do Saloniku 4
to miejsce urodzenia Henryka Sienkiewicza. Zobaczymy tam meble biedermajerowskie
odkupione od rodziny pisarza.
Z budynku Muzeum przemieszczamy się do otaczającego go parku, gdzie można obejrzeć
figury postaci z powieści Sienkiewicza.
Ad. 7.
W latach 1932-38 zwożono tu i przesyłano ziemię z wielu miejsc związanych z pisarzem. Na
szczycie kopca znajduje się pomnik Sienkiewicza wykonany z białego marmuru według
projektu artysty siedleckiego Mariana Gardzińskiego o wysokości 2,7 m. Odsłoniła go
w 1980 r. Zuzanna Sienkiewiczowa, synowa pisarza. Z wysokości piętnastometrowego kopca
rozciąga się wspaniały widok na pobliskie pola, lasy, park w Woli Okrzejskiej, cmentarz
i kościół w Okrzei. W 2012 r. Szlak Sienkiewiczowski w Okrzei zyskał nowy znak pamięci
i czci.
Ad. 8.
Na tym terenie rozegrały się ostatnie walki wojny obronnej w 1939 roku prowadzone przez
Samodzielną Grupę Operacyjną "Polesie", dowodzoną przez gen. brygady Franciszka
Kleeberga. Dla upamiętnienia tych wydarzeń rokrocznie odbywają się uroczystości religijne,
pokazy rekonstrukcji zwycięskiej bitwy polskich oddziałów o klasztor zajęty przez odziały
niemieckie lub inne epizody tych wojennych zmagań. Aby uhonorować te wydarzenia i uczcić
wysiłek zbrojny żołnierzy SGO "Polesie", wzniesiono
Pomnik Czynu Bojowego
Kleeberczyków - obiekt użyteczności publicznej pełniący funkcję Domu Kultury. Otwarcie
tego obiektu nastąpiło w 1989 roku, dokładnie w 50-tą rocznicę bitwy pod Wolą Gułowską.
Budowla ta ma charakter wielofunkcyjny. Część pomieszczeń wydzielono na Izbę Regionalną
i Galerię Rzeźby Ludowej, w której znajdują się prace miejscowych i okolicznych rzeźbiarzy.
Centralne miejsce zajmuje Muzeum Czynu Bojowego Kleeberczyków, a w nim zbiór pamiątek
i dokumentów dotyczących tego wydarzenia historycznego.
Ad. 9.
Wioskę Burzec pisarz uwiecznił na kartach ,,Potopu”: ,,We wsi Burzec, położonej w ziemi
łukowskiej, na pograniczu województwa podlaskiego, a należącej podówczas do państwa
Skrzetuskich, w sadzie między dworem a stawem siedział na ławce stary człowiek, a przy
nogach jego bawiło się dwóch chłopaków (…) pacholik przyniósł pod lipę gąsiorek
i szklanicę. Pan Zagłoba (…) jął popijać z wolna, oddychając przy tym głęboko i spoglądając
na staw i za staw, hen na czarne i sine bory ciągnące się jak okiem dojrzeć, po drugim brzegu
5
(…) Nad wielkim stawem, z trzcin odległych, przesiąkniętych mgłą oddalenia podnosiły się
czasem stada kaczek, cyranek lub dzikich gęsi i szybowały w błękitnym przezroczu…’’
Baza noclegowa i gastronomiczna na terenie Powiatu Łukowskiego:
MIASTO ŁUKÓW
(1) Zajazd „Zimna Woda” –ul. Wypoczynkowa 1, 21-400 Łuków tel. 25 798 30 35 – 36 tel/fax 25
798 35 80 www.zimnawoda.oit.pl e-mail: [email protected]
Restauracja „Zajazd Zimna Woda” ul. Wypoczynkowa 1, tel. 25 798 30 35-36
Hotel „Grochowski” ul. Międzyrzecka 90, 21–400 Łuków tel. 609 041 715
Hotel „Miś” ul. Wojska Polskiego 28, 21–400 Łuków tel. 25 798 7730 kom: 608 853 389
Hotel „Korona” ul. Międzyrzecka 71, 21–400 Łuków tel./fax 25 798 41 15
www.korona.lukow.pl
e-mail: [email protected]
(6) Restauracja „Centrum” ul. Piłsudskiego 20 tel.
(7) Restauracja Kominek ul. Warszawska 20 tel. 886 224 662, 787 521 900 fax 25 798 73 31
[email protected]
(8) Restauracja „Szampańska” ul. Międzyrzecka 12 tel. 25 798 65 03 www.szampanska.pl
(9) Bar „Apetita” 21-400 Łuków, ul. Staropijarska 6b tel. 25 98 77 5
email: [email protected]
(10) Bar „Park” ul. Zdanowskiego 4 tel. 600 984 099
(11) Pizzeria „Da Grasso” ul. Warszawska 64 tel. 25 798 95 96 www.dagrasso.pl
(12) Pizzeria „Pod Strzechą” ul. Międzyrzecka 10 tel. 25 798 22 57
(13) Pizzeria „Wenecja” Kuchnia chińska ul. Warszawska 1 c tel. 25 798 96 21
(14) Pizzeria „Giuseppe” Al. Kościuszki 24 tel. 25 798 97 61 www.giuseppe.lukow.pl
(15) Bar „Frytka” Kuchnia domowa ul. Browarna 51 c tel. 25 798 98 40 tel. kom. 501 244 255
(16) Bar Smaczek ul. Dmocha 8 tel. 25 797 20 37
(17) Halo Pizza – pizza i zapiekanki na telefon ul. 11-ego Listopada 15 A, tel. 503 603 567
www.halopizzalukow.pl
(2)
(3)
(4)
(5)
GMINA ŁUKÓW
(1) Cardinal Palace – Centrum Konferencyjno wypoczynkowe , Klimki 36
tel. (25) 794 65 00;665 415 145 [email protected] , www.cardinalpalace.pl
(2) Gospodarstwo Agroturystyczne „ Nad Krzną U Kropki” – Suleje 54 A ; Tel.503 101 510 ;
(25) 625 04 82 ; http://www.suleje.pl
(3) Pałacyk Fantazja - Sięciaszka Pierwsza 57a ,
Tel. 508321973 , e mail – [email protected] , http://palacykfantazja.com/
GMINA TRZEBIESZÓW
(1) Bar „Jaguar”– Trzebieszów Drugi 14A
(2) Stadnina Koni - Popławy Rogale 82
GMINA WOJCIESZKÓW
6
(1) Dom weselny ,, U RYBAKA”
Bystrzyca 123a; 21-411 Wojcieszków
tel. 888 866 581; 889 754 824
(2) Zajazd Skrzetuski
ul. Kleberga 15; 21-4111 Wojcieszków
tel. (25) 755 41 11
e-mail: [email protected]
http://zajazdskrzetuski.tripod.com
(3) Pizzeria Benito
ul. Sienkiewicza 27; 21-411 Wojcieszków
tel. (25) 753 13 19
e-mail: [email protected]
GMINA STANIN
(1) BAR Bogusz Tomasz
Stanin 101; 21-422 Stanin
tel. (25) 796 14 16
GMINA SEROKOMLA
(1) Gospodarstwo agroturystyczne
Bogumiła Romańska
Nowa Ruda 26; 21-413 Serokomla
tel. 515 417 250
(2) BAR ,,Disco”
ul. Rynek 27; 21-413 Serokomla
GMINA KRZYWDA
(1) Dwór Sienkiewicz
Kolonia Rawiny 7A; 21-480 Okrzeja
tel. 698 611 570; 608 472 153
e-mail: [email protected]
(2) ,,U JAGODY” pokoje gościnne
ul. Zagłoby 12a; 21-470 Krzywda
tel. 500 175 715; 502 278 636
e-mail: [email protected]
www.ujagody.com.pl
(3) BAR KRÓLEWIEC
Kamila Król
Wola Okrzejska 111
tel. 512 649 804
(4) Pizzeria PIEKIEŁKO
ul. Żwirowa 17; 21-470 Krzywda
ul. Sienkiewicza 26; Huta Dąbrowa
tel. 666 50 50
7
GMINA ADAMÓW
(1) Restauracja Astoria
pl. Śniegockich 1 : 21-412 Adamów
(2) Bar KEBAB
ul. Wyszyńskiego 41; 21-412 Adamów
tel. 503 777 778
(3) Bar
ul. Cmentarna 82; 21-412 Adamów
tel. (25) 755 32 52
(4) Bar
ul. Targowa 4B; 21-412 Adamów
tel. (25) 755 31 53
GMINA ORAZ MIASTO STOCZEK ŁUKOWSKI
(1) Zajazd „ROSA” - ul. Piaski 9, 21-450 Stoczek Łukowski; tel. (25) 797 02 88; e-mail:
[email protected]; www.zajazdrosa.pl
(2) Bar SARA- ul. Piłsudskiego 19, 21-450 Stoczek Łukowski; tel. 883 606 667
(3) Dworek Izydory - ul. Nowoprojektowana 1, 21-450 Stoczek Łukowski; tel. 602 239 259,
500 126 615; e-mail: [email protected]; www.izydory.pl
(4) Bar Pianka- ul. Piłsudskiego 43, 21-450 Stoczek Łukowski; tel. 609 041 732
(5) Bar Relax- ul. Stodolna 11, 21-450 Stoczek Łukowski
GMINA WOLA MYSŁOWSKA
(1) Domek Myśliwski- Wilczyska, 21-426 Wola Mysłowska; tel. 602 319 514
(2) Bar Paradis- Wandów 2a, 21-426 Wola Mysłowska; tel. 692 806 323
8