Roliny oleiste. Handel. Wersja 3

Transkrypt

Roliny oleiste. Handel. Wersja 3
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
HANDEL ROŚLINAMI OLEISTYMI
Ewa Rosiak
1. Ogólna informacja
ƒ
Polska
W obrotach handlu zagranicznego surowcami i produktami oleistych utrzymuje się
stale wysokie ujemne saldo (od 200 – 600 mln USD). W latach dziewięćdziesiątych wpływy z
eksportu tłuszczów roślinnych (olejów i margaryn) oraz śruty rzepakowej, przy załamaniu się
eksportu rzepaku, nie były w stanie zrównoważyć rosnących wydatków na import tej grupy
towarowej. Poprawę salda obrotów w sektorze oleistych Polska uzyskiwała tylko w latach
wysokiego eksportu nasion rzepaku. W największym stopniu saldo obrotów w sektorze
oleistych obciąża przewaga importu nad eksportem dotycząca śrut oleistych (w tym głównie
sojowych) i olejów roślinnych, w mniejszym stopniu nasion oleistych, zaś saldo obrotów
margarynami jest od 1995 r. dodatnie.
Handel zagraniczny surowcami i produktami oleistych (w tys. ton)
Lata
Nasiona
Śruty
Oleje roślinne
Margaryny
eksport import eksport import eksport import eksport import
1992
272,7 113,4
18,1 500,1
6,5 152,4
1,9
29,6
1993
34,5
88,4
99,0
44,7
1,4 177,4
1,1
21,8
1994
5,6 127,1 120,3 599,6
3,5 197,7
2,5
5,7
1995
369,6
60,7 164,7 708,7
7,4 178,3
8,9
5,3
1996
48,8 388,6 173,4 906,1
8,1 192,9
8,0
5,7
1997
0,6 239,8 209,5 719,2
11,7 230,8
32,4
8,6
1998
84,8 125,6 178,6 987,8
9,1 296,4
33,2
10,7
1999
335,7
58,5 253,0 855,9
24,7 207,1
43,2
25,7
2000
28,7
85,6 160,2 934,5
6,0 223,0
30,2
18,5
2001
293,2
72,0 226,5 1498,6
7,6 238,0
25,0
19,2
2002
36,3
82,5 202,5 1572,7
2,1 238,0
20,0
8,2
2003
7,0
93,0 157,5 1605,5
0,9 237,6
19,0
4,1
2004*
150,0
82,1 177,4 1711,4
7,9 224,8
22,8
5,3
*szacunek IERiGŻ.
Saldo
mln
USD
– 184,2
– 214,9
– 275,5
– 184,9
– 473,8
– 396,7
– 402,7
– 195,0
– 297,5
– 334,8
– 438,4
– 514,8
– 605,4
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych CIHZ.
_______________________________________________________________________________
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005
1
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
Polska była znaczącym eksportem rzepaku do momentu rozpoczęcia transformacji
gospodarki. W drugiej połowie lat osiemdziesiątych eksportowaliśmy średnio ok. 500 tys. ton
tego surowca, tj. niemalże 40% krajowej produkcji. Największy eksport zrealizowano w 1990
r. – 669 tys. ton i 1991 r. – 556 tys. ton. Stanowił on ponad 50 % krajowej produkcji rzepaku.
W późniejszych latach Polska utraciła pozycję liczącego się eksportera nasion rzepaku, a w
latach niskich zbiorów, stała się jego znaczącym importerem. Wiązało się to nie tylko ze
spadkiem zbiorów rzepaku, lecz również ze wzrostem jego przerobu w krajowych olejarniach,
co było z kolei następstwem dynamicznego wzrostu popytu i produkcji tłuszczów roślinnych.
W okresie ostatnich siedmiu lat, przy produkcji przekraczającej 1 mln ton, Polska trzykrotnie
odzyskiwała pozycję znaczącego eksportera rzepaku (1999 r., 2001 r. i 2004 r.).
Oprócz rzepaku, sprzedawanego na rynku międzynarodowym w latach wysokich jego
zbiorów w kraju, Polska rozwija też eksport śruty rzepakowej. Natomiast eksport olejów i
margaryn utrzymuje się na niskim poziomie, chociaż w ostatnich latach nastąpił jego
znaczący wzrost (szczególnie margaryn).
Z uwagi na deficyt białka paszowego i niedobór surowców do produkcji tłuszczów
roślinnych, Polska stale importuje znaczące ilości śrut oleistych (przede wszystkim
sojowych), których nie można zastąpić w pełni śrutą rzepakową oraz olejów z roślin nie
uprawianych w naszej strefie klimatycznej (sojowy, słonecznikowy, palmowy, arachidowy,
kokosowy i in.).
W imporcie, jak i eksporcie surowców oleistych (nasion, śrut, olejów surowych)
głównym partnerem handlowym dla Polski są i pozostaną kraje UE. W imporcie z tego
kierunku dominują śruty oleiste oraz oleje roślinne, zaś w eksporcie – śruta rzepakowa i
nasiona rzepaku. W 2003 r. 63% zakupów śruty sojowej i 56% zakupów olejów roślinnych
Polska dokonała na rynku unijnym. Jednocześnie na tym rynku zrealizowano ponad 93%
eksportu śruty rzepakowej i bez mała cały eksport nasion rzepaku (chociaż w wartościach
bezwzględnych był on niewielki). W imporcie wśród pozostałych ważniejszych kontrahentów
należy wymienić Indonezję i kraje CEFTA (import olejów) oraz Brazylię (import śrut).
Natomiast najważniejszym odbiorcą produktów przetworzonych, tj. margaryn i oleju
rzepakowego, pozostają kraje WNP, przede wszystkim Rosja i Ukraina, a także w ostatnich
latach kraje bałtyckie, Litwa, Łotwa i Estonia.
_______________________________________________________________________________
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005
2
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
W 2004 r. wyniki handlu zagranicznego w sektorze oleistych pogorszą się, mimo
przewidywanego eksportu 150 tys. ton rzepaku. Przy wysokich cenach oleistych na rynku
światowym i wzroście wolumenu importu śrut, wydatki związane z importem surowców i
produktów oleistych wzrosną bowiem do ok. 700 mln USD, tj. o 26% w porównaniu z 2003
r., a wpływy z ich eksportu wyniosą tylko ok. 93 mln USD, choć będą ponad 2–krotnie
wyższe. W 2004 r. deficyt w handlu oleistymi zwiększy się o ponad 90 mln USD w
porównaniu z rokiem poprzednim i wyniesie ponad 600 mln USD.
ƒ
Unia Europejska
UE w dotychczasowym, jak i rozszerzonym składzie do 25 państw pozostanie
znaczącym importerem netto nasion oleistych i produktów ich przerobu, z wyjątkiem oleju
rzepakowego i sojowego, ponieważ samowystarczalność Wspólnoty w sektorze oleistych
(mierzona relacją zużycia oleistych do ich produkcji) jest i będzie niska. Szczególnie niską
samowystarczalność kraje członkowskie mają w produkcji nasion (54% w sezonie 2004/05) i
śrut oleistych (43%), nieco wyższą w produkcji olejów roślinnych i tłuszczów (78%). Dlatego
też UE–25 w sezonie 2004/05 będzie tradycyjnie importerem netto nasion oleistych i
produktów ich przerobu, z wyjątkiem oleju rzepakowego i sojowego. Wspólnota będzie
największym światowymi importerami śrut oleistych (48% udziału w sezonie 2004/05), a
także zajmie drugą, po Chinach, lokatę w światowym imporcie nasion oleistych (24%
udziału) oraz olejów i tłuszczów (14% udziału).
Udział UE–25 w światowym eksporcie oleistych będzie natomiast, tak jak dotychczas,
niewielki. Wyniesie on zaledwie 1,5% w światowym eksporcie nasion oleistych i ok. 1–4%
udziału w światowym eksporcie olejów i tłuszczów oraz śrut oleistych. Znaczącą pozycję
Wspólnota będzie miała wyłącznie w światowym eksporcie oleju rzepakowego (ok. 19%
udziału) i sojowego (ok. 6%).
_______________________________________________________________________________
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005
3
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
Sektor oleistych w Unii Europejskiej w sezonie 2004/05
Produkcja
Wyszczególnienie
Wskaźnik
Eksport Zużycie samowystarczalności
%
mln ton
Import
Nasiona oleiste (10)
20,10
18,24
1,16
w tym: rzepak
14,63
0,06
1,07
słonecznik
3,80
0,82
0,02
soja
0,78
15,85
0,91
Śruty oleiste (12)
24,29
33,44
0,83
w tym: rzepakowa
6,88
0,05
0,08
słonecznikowa
2,13
0,20
0,02
sojowa
11,59
23,90
0,49
Oleje roślinne (17)
17,00
6,84
2,06
w tym: rzepakowy
4,99
0,01
0,27
słonecznikowy
3,80
0,82
0,02
sojowy
2,66
0,03
0,63
palmowy
0
3,94
0,09
Źródło: Oil World nr 39/2004 i obliczenia IERiGŻ.
37,18
13,62
4,60
15,72
56,91
68,57
2,31
35,01
21,78
4,73
4,60
2,06
3,85
54
107
83
5
43
100
92
33
78
106
83
129
0
W sezonie 2004/05 import nasion oleistych do krajów UE–25 będzie o 0,5% większy
niż w sezonie poprzednim i przekroczy 18 mln ton, zaś import olejów i tłuszczów będzie o
ponad 4% większy i osiągnie poziom ok. 7 mln ton. W strukturze importu nasion oleistych
będzie dominować, tak jak dotychczas, soja, a jej udział zwiększy się z 82% do 87%,
zmniejszy się natomiast udział słonecznika z 8,3% do 4,5% oraz rzepaku z 1,2% do 0,3%. W
strukturze importu olejów i tłuszczów będą przeważać, podobnie jak w latach poprzednich,
oleje tropikalne. Olej palmowy w strukturze importu olejów i tłuszczów będzie stanowić, tak
jak w sezonie poprzednim, ok. 58%.
W wyniku wzrostu produkcji i podaży rzepaku przewiduje się 2,5–krotny wzrost
eksportu nasion oleistych, do poziomu 1,2 mln ton. Eksport rzepaku szacowany jest na 1,1
mln ton, wobec ok. 300 tys. ton w sezonie poprzednim. Eksport olejów i tłuszczów wyniesie
2,1 mln ton i będzie o ponad 11% wyższy. Największy udział w sprzedaży tej grupy
artykułów do krajów trzecich będzie miał, tak jak dotychczas, olej sojowy (630 tys. ton – 31%
udziału) i rzepakowy (271 tys. ton – 13%).
_______________________________________________________________________________
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005
4
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
2. Regulacje handlu zagranicznego
UE stosuje bardzo niski poziom ochrony zewnętrznej w sektorze oleistych. Silnej
ochronie podlega jedynie rynek oliwy z oliwek.
Unijny rynek nasion i śrut oleistych jest rynkiem zupełnie otwartym. Import nasion i
śrut oleistych z krajów trzecich odbywa się na zasadach bezcłowych. Import olejów
roślinnych z krajów trzecich obciążony jest również relatywnie niskimi stawkami celnymi.
Od 2001 r. stawki celne ad walorem na większość olejów surowych dla celów spożywczych
wynoszą 6,4%, na oleje rafinowane i konfekcjonowane 9,6%. Jeszcze niższe stawki
obowiązują na oleje sprowadzane do celów technicznych. Najwyższe stawki celne dotyczą
importu margaryn, przekraczają 40%. W imporcie margaryn UE stosuje stawki mieszane
(stawka ad walorem plus stawka specyficzna).
Eksport nasion i śrut oleistych oraz tłuszczów roślinnych (oleje i margaryny) z UE do
krajów trzecich nie jest subsydiowany. Eksport i import tej grupy produktów nie podlega
licencjonowaniu. Licencje i subsydia maja zastosowanie jedynie w handlu oliwą z oliwek.
3. Bezpośrednie skutki
•
Włączenie Polski w obszar Jednolitego Rynku Europejskiego
Od 1 maja 2004 r. Polska została włączona w obszar Jednolitego Rynku
Europejskiego w związku z tym, z dniem akcesji zniesiono we wzajemnych obrotach między
Polską i pozostałymi państwami Wspólnoty wszystkie cła i inne bariery. Swobodny przepływ
towarów jest bowiem jedną z podstawowych zasad UE, przy czym towary te muszą
odpowiadać określonym standardom jakościowym. Polski rzepak i produkty jego przerobu
spełniają normy europejskie (patrz „Przemysł tłuszczowy”) i dlatego od momentu akcesji są
dopuszczone do obrotu handlowego na obszarze całej UE.
_______________________________________________________________________________
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005
5
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
W okresie przejściowym, tj. w okresie dochodzenia do pełnych dopłat bezpośrednich
należnych producentom rolnym, Polska może monitorować przywóz z pozostałych państw
członkowskich niektórych „wrażliwych” towarów rolnych (np. rzepaku, w sytuacji
wystąpienia trudności w tym sektorze). Monitorowanie to może być prowadzone poprzez
system licencji importowych wydawanych przez Agencję Rynku Rolnego.
•
Przejęcie Wspólnej Taryfy Celnej
W wyniku akcesji Polska przejęła unijną Wspólną Taryfę Celną. W imporcie z krajów
nie będących członkami UE (z krajów trzecich) cła dotychczas stosowane przez Polskę
zostały zastąpione cłami UE, wynikającymi ze Wspólnej Taryfy Celnej.
Przejęcie Wspólnej Taryfy Celnej obowiązującej w UE, skutkuje obniżeniem poziomu
ochrony celnej polskiego rynku nasion oleistych i produktów ich przerobu przed importem
zarówno z obszaru poszerzonej UE, jak i z krajów trzecich. Nie zmieniły się natomiast
istotnie warunki eksportu oleistych do krajów dawnej „Piętnastki”.
Po 1 maja 2004 r. największa redukcja ceł w obrotach handlowych Polski z krajami
poszerzonej Unii dotyczyła: oleju rzepakowego (z 86% do 0%), margaryn (z 40% do 0%) i
nasion rzepaku (z 27% do 0%).
Zniesienie barier celnych w obrotach wzajemnych z krajami poszerzonej UE nie grozi
nadmiernym zwiększeniem dostaw importowych produktów sektora olejarskiego. Po
rozszerzeniu samowystarczalność UE w sektorze oleistych pozostała w dalszym ciągu niska,
wynosi ok. 50%. Poprawa opłacalności transakcji importowych może skutkować głównie
wzrostem importu margaryn i nasion rzepaku w latach nieurodzaju.
Pełna liberalizacja handlu z krajami rozszerzonej UE nie poprawiła konkurencyjności
cenowej polskiego rzepaku i śruty rzepakowej, gdyż już przed akcesją Polska eksportowała te
produkty na rynek Piętnastki bez żadnych ograniczeń, a „nowe” kraje członkowskie są
niewielkim ich odbiorcą. Poprawiła się natomiast konkurencyjność cenowa polskich
tłuszczów roślinnych, w wyniku czego oczekuje się na rozwój ich eksportu, głównie na rynki
„nowych” krajów członkowskich.
_______________________________________________________________________________
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005
6
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
Stawki celne w imporcie na wybrane surowce i produkty oleistych w %
Wyszczególnienie
Ziarno soi
Ziarno rzepaku
Ziarno słonecznika
Olej sojowy surowy
Olej sojowy raf.
Olej sojowy raf. konfek.
Olej rzepakowy surowy
Olej rzepakowy raf.
Olej słonecznikowy sur
Olej słonecznikowy raf.
Olej słonecznikowy konfek.
Olej palmowy surowy
Olej palmowy frakcje stałe
Olej kokosowy surowy
Olej kokosowy frakcje stałe
Margaryna zawierająca od
10 do 15% tł. mlecznego
Makuchy sojowe
Makuchy rzepakowe
k– kontyngent
Polska
podstawowa
z UE
do 1.V. 2004 do 1.V.2004
2,5
0
27
27 (15 k)
9
0
10
10
30
30
40
40
86 (35 k)
86
86 (40 k)
86
10
10
35
35
40
40
10
0
25
0
10
0
25
0
40
40
5
10
0
0
UE
podstawowa
z Polski
do 1 .V.2004
0
0
0
0
0
0
6,4
6,4
9,6
9,6
9,6
9,6
6,4
6,4
9,6
9,6
6
6
9,6
9,6
9,6
9,6
3,8
0
9,0
0
6,4
0
9,6
0
8,3 + 28,4E
8,3 + 28,4E
100 kg/net
100 kg/net
0
0
0
0
Źródło: Opracowanie IERiGŻ na podstawie Taryfy Celnej.
ƒ
Administrowanie obrotem z zagranicą
Od 1 maja 2004 r. Agencja Rynku Rolnego, w myśl Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o
Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych (Dz. U. nr 42. poz. 386) jest
odpowiedzialna m. in. za administrowanie handlem zagranicznym na rynkach towarów rolno–
spożywczych, w tym na rynku olejów i tłuszczów, zgodnie z zasadami prawodawstwa Unii
Europejskiej.
Obecnie regulacje handlowe na rynku olejów i tłuszczów oparte są na następujących
instrumentach:
– pozwolenia na import oliwy i produktów objętych kodami:
2 CN 0709 90 39 – Pozostałe oliwki, świeże lub chłodzone;
_______________________________________________________________________________
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005
7
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
2 CN 0711 20 – Oliwki zakonserwowane tymczasowo (np. w gazowym
dwutlenku węgla, w solance, w wodzie siarkowej lub w innych roztworach
konserwujących), ale nie nadające się w tym stanie do bezpośredniego
spożycia;
2 CN 1509 – Oliwa z oliwek i jej frakcje, rafinowane lub nierafinowane, ale
niemodyfikowane chemicznie;
2 CN 1510 00 – Pozostałe oleje i ich frakcje, otrzymywane wyłącznie z oliwek,
rafinowane lub nierafinowane, ale niemodyfikowane chemicznie, wyłącznie z
mieszankami tych olejów lub ich frakcji z olejami lub frakcjami objętymi
pozycja 1509;
2 CN 1522 00 31, CN 1522 00 39 – Pozostałości powstałe w trakcie
przetwarzania substancji tłuszczowych oraz wosków zwierzęcych lub
roślinnych zawierających oleje o charakterystyce oliwy z oliwek;
2 CN 2306 90 19 – Makuchy i inne pozostałości stałe, pozostałe z ekstrakcji
oliwy z oliwek.
-
cła ustalane we Wspólnej Taryfie Celnej,
-
specjalne preferencje celne na import oliwy po obniżonych stawkach celnych z
wybranych krajów basenu Morza Śródziemnego (Algierii, Maroka, Libanu oraz
Turcji) oraz w ramach kontyngentu taryfowego z Tunezji,
-
pozwolenia na eksport oliwy objętej kodami CN 1509 oraz 1510 00,
-
refundacje eksportowe na oliwę, która została wyprodukowana we Wspólnocie,
-
opłaty eksportowe na oliwę.
ZASADY PRZYWOZU 1
Na rynku olejów i tłuszczów pozwolenia na przywóz niepreferencyjny są wymagane
dla ilości powyżej 100 kg produktów objętych kodami CN: 1509, 1510 00, 0709 90 39, 0711
20 90, 1522 00 31, 1522 00 39, 2306 90 19.
1
Szczegółowe zasady przywozu/wywozu na rynku olejów i tłuszczów podano według broszury ARR nt. Handel
zagraniczny na rynku olejów i tłuszczów.
_______________________________________________________________________________
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005
8
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
Przy przywozie preferencyjnym po obniżonych stawkach celnych (dla kodów 1509 i
1510 00 z Algierii. Libanu, Maroka i Turcji) lub przywozie w ramach kontyngentu
taryfowego (dla kodów 1509 1010 i 1509 1090 z Tunezji) pozwolenie jest obowiązkowe dla
każdej przywożonej ilości.
Składanie wniosków o pozwolenia
Wnioski o pozwolenia uprawniające do przywozu niepreferencyjnego oraz
preferencyjnego po obniżonych stawkach celnych (z Algierii, Libanu, Maroka i Turcji) można
składać w ARR w dni robocze – od poniedziałku do piątku do godziny 13;00. Wnioski
dostarczone po godzinie 13:00 uznaje się za złożone następnego dnia roboczego.
Wnioski o pozwolenia na przywóz w ramach kontyngentu (z Tunezji) należy składać
w ARR w poniedziałki i wtorki do godz. 13:00 każdego miesiąca (z wyjątkiem grudnia).
Wniosek nie może dotyczyć ilości większych niż ustalone dla poszczególnych okresów
wyznaczonych przez KE., tj.
-
po 1 000 ton w styczniu i lutym,
-
4 000 ton w marcu,
-
8 000 ton w kwietniu’
-
po 10 000 ton w każdym miesiącu w okresie od maja do października włącznie.
Do wniosku przedsiębiorca zobowiązany jest dołączyć kopię kontraktu zawartego z
tunezyjskim eksporterem.
Zabezpieczenie
Przedsiębiorca ubiegający się o pozwolenie na przywóz zobowiązany jest złożyć w
ARR zabezpieczenie, które wynosi:
•
10 euro/100 kg wagi netto – w przypadku przywozu niepreferencyjnego i
preferencyjnego po obniżonych stawkach celnych;
•
15 euro/100 kg wagi netto – w przypadku przywozu w ramach kontyngentu
taryfowego.
_______________________________________________________________________________
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005
9
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
Wydawanie pozwoleń
Pozwolenia w ramach przywozu niepreferencyjnego i preferencyjnego po obniżonych
stawkach celnych są wydawane w dniu złożenia wniosku, jeśli wpłynął on do godz. 13.00. Za
pierwszy dzień ich ważności przyjmuje się dzień złożenia wniosku w ARR.
Pozwolenia uprawniające do przywozu olejów i tłuszczów w ramach kontyngentu
wydawane są przez ARR trzeciego dnia roboczego następującego po przesłaniu do KE
zestawień dotyczących wnioskowanych przez przedsiębiorców ilości. Pozwolenia te są
wydawane zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej, na określone przez nią ilości. Za pierwszy
dzień ważności pozwolenia przyjmuje się dzień jego wydania przez ARR. Przedsiębiorca
ubiegający się o pozwolenie na przywóz w ramach kontyngentu nie może, po decyzjach
Komisji Europejskiej, wycofać złożonego wcześniej wniosku.
Pozwolenia na przywóz, zarówno w ramach kontyngentu, przywozu preferencyjnego
po obniżonych stawkach celnych, jak i przywozu niepreferencyjnego, są ważne przez 60 dni
od daty wydania.
Prawa wynikające z pozwolenia na przywóz olejów i tłuszczów w ramach
kontyngentu i przywozu niepreferencyjnego mogą być przenoszone na innego przedsiębiorcę.
Rozliczanie pozwoleń
W okresie ważności pozwolenia przedsiębiorca dokonuje przywozu określonych w
nim ilości. Następnie jest zobowiązany zwrócić pozwolenie do ARR w ciągu 2 miesięcy od
końca terminu jego ważności. W przypadku przekroczenia tego terminu kwota zabezpieczenia
ulega częściowemu lub całkowitemu przepadkowi.
ZASADY WYWOZU
Pozwolenia są wymagane w przypadku wywozu towarów objętych kodami CN 1509
oraz 1510 00. Maksymalna ilość, która może być wywieziona bez pozwolenia, wynosi 100
kg. W ramach wywozu olejów i tłuszczów przedsiębiorca może ubiegać się w ARR o
wydanie pozwolenia na wywóz:
•
z wcześniej wyznaczoną stawką refundacji,
•
bez refundacji.
_______________________________________________________________________________ 10
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
Składanie wniosków o pozwolenia
Wnioski o pozwolenia na wywóz olejów i tłuszczów bez refundacji można składać w
ARR od poniedziałku do piątku do godziny 13;00. Wnioski dostarczone po godzinie 13:00
uznaje się za złożone następnego dnia roboczego. Wnioski o wydanie pozwolenia na wywóz z
wcześniej wyznaczoną stawką refundacji należy składać od wtorku do czwartku do godziny
13:00.
Zabezpieczenie
Wraz z wnioskiem o pozwolenie na wywóz należy złożyć w ARR zabezpieczenie,
którego wysokość wynosi:
•
10 euro/100 kg wagi netto w przypadku wywozu z refundacją,
•
1 euro/100 kg wagi netto w pozostałych przypadkach.
Wydawanie pozwoleń
Na podstawie zestawień ilości wnioskowanych przez przedsiębiorców Komisja
Europejska podejmuje decyzję dotyczącą ich przydziału. W przypadku zastosowania przez
Komisję Europejską procentowego współczynnika akceptacji i przyznania ilości mniejszej niż
80% wnioskowanej przedsiębiorca ma prawo do wycofania złożonego wniosku w terminie 10
dni roboczych od opublikowania decyzji Komisji Europejskiej w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej.
Pozwolenia na wywóz z wcześniej wyznaczoną stawką refundacji są wydawane przez
ARR, zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej, pierwszego dnia roboczego danego tygodnia
następującego po okresie od wtorku do czwartku, w którym wniosek został złożony.
Pozwolenia te są ważne od dnia wydania do końca trzeciego miesiąca następującego po dniu
złożenia wniosku o wydanie pozwolenia.
Pozwolenia na wywóz bez refundacji są wydawane przez ARR (bez uprzedniego
rozpatrzenia wniosku przez Komisję Europejską) w dniu złożenia wniosku o wydanie
pozwolenia. Pozwolenia te są ważne od dnia złożenia wniosku do końca trzeciego miesiąca
następującego po tym dniu.
Prawa wynikające z pozwolenia na wywóz mogą być przenoszone na innego
przedsiębiorcę.
_______________________________________________________________________________ 11
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
Rozliczanie pozwoleń
W okresie ważności pozwolenia przedsiębiorca dokonuje wywozu określonych w nim
ilości. Następnie jest zobowiązany zwrócić pozwolenie do ARR w ciągu 2 miesięcy od końca
terminu jego ważności. W przypadku przekroczenia tego terminu następuje częściowy lub
całkowity przepadek zabezpieczenia.
Posiadanie pozwolenia uprawniającego do wywozu produktów z refundacją
upoważnia przedsiębiorcę do ubiegania się w ARR o refundację wywozową.
Refundacje wywozowe
Refundacjami wywozowymi objęta jest oliwa i jej frakcje, rafinowana, ale nie
modyfikowana chemicznie oraz pozostałe oleje i ich frakcje, otrzymane wyłącznie z oliwek,
także rafinowane, ale nie modyfikowane chemicznie.
Refundacje wywozowe są wypłacane wyłącznie do oliwy o zawartości wolnych
kwasów tłuszczowych (wyrażonych w postaci kwasu oleinowego) nie większej niż 30 g na
100 g dla produktów o kodach CN: 1509 10 90 9100, 1509 10 90 9900, 1509 90 00 9100,
1509 90 00 9900, 1510 00 90 9100, 1510 00 90 9900. Wysokość refundacji wywozowych
ustalana jest przez KE w drodze rozporządzenia raz na miesiąc.
Opłaty wywozowe
W celu ograniczenia wywozu olejów i tłuszczów z UE, Komisja Europejska może
nakładać opłaty wywozowe. Instrument ten może zostać zastosowany w sytuacji, gdy cena
produktu na rynkach światowych zbliża się do ceny obowiązującej w Unii Europejskiej lub
jest od niej wyższa.
4. Podstawy prawne
1. Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych
rynków rolnych (Dz. U. nr 42. poz. 386).
2. Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/1992 z 12 października 1992 r. ustanawiające
Wspólnotowy Kodeks Celny.
_______________________________________________________________________________ 12
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
3. Rozporządzenie Komisji (WE)nr 1291/2000 z 9 czerwca 2000 r. ustalające wspólne,
szczegółowe zasady stosowania systemu pozwoleń na przywóz i wywóz oraz pozwoleń z
wcześniej ustaloną stawką refundacji dla produktów rolnych.
4. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 800/99 z 15 kwietnia 1999 r. ustanawiające wspólne,
szczegółowe zasady stosowania systemu refundacji wywozowych do produktów rolnych.
5. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1476/95 z 28 czerwca 1995 r. ustanawiające specjalne,
szczegółowe zasady stosowania systemu pozwoleń na przywóz oliwy z oliwek.
6. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 312/2001 z 15 lutego 2001 r. ustanawiające
szczegółowe zasady stosowane przy przywozie oliwy z oliwek pochodzącej z Tunezji
oraz uchylające niektóre przepisy Rozporządzeń (WE) nr: 1476/1995 i 1291/2000 r.
7. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2543/95 z 30 października 1995 r. ustanawiające
specjalne, szczegółowe zasady stosowania systemu pozwoleń na wywóz oliwy z oliwek.
8. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 616/72 z 27 marca 1972 r. w sprawie szczegółowych
zasad stosowania refundacji wywozowych oraz opłat wywozowych w odniesieniu do
oliwy z oliwek.
5. Bibliografia
1. Łopaciuk W.: Materiały szkoleniowe z zakresu mechanizmów handlu zagranicznego
produktami rolno– spożywczymi w UE wykonane w ramach projektu PL 2000/IB/AB
08a, MRiRW, Warszawa, 2002.
2. Rynek rzepaku – stan i perspektywy – analiza wydawana dwa razy w roku przez Instytut
Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.
3. Rynek zbóż, roślin oleistych i wysokobiałkowych – notowania cen i wiadomości
wydawane cotygodniowo przez Fundację Programów Pomocy dla Rolnictwa / Zespół
Monitoringu Zagranicznych Rynków Rolnych.
4. Polskie rolnictwo w UE, Biuletyn Informacyjny Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi
oraz Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, nr 1 i 2, 2003.
5. Szot E.: Polskie rolnictwo w UE, Fundacja Fundusz Współpracy, Warszawa, 2003.
6. Biuletyn Agencji Rynku Rolnego – miesięcznik.
_______________________________________________________________________________ 13
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
6. Ważniejsze instytucje i organizacje
1. Agencja Rynku Rolnego
Biuro Administrowania Obrotem Towarowym z Zagranicą
00– 400 Warszawa, ul. Nowy Świat 6/12
tel. (022) 661– 70– 79, 661– 75– 90, e– mail: [email protected].
2. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Departament Unii Europejskiej i Współpracy Międzynarodowej
00– 950 Warszawa, ul. Wspólna 30
tel. (022) 623– 24– 71, 629– 61– 27, e– mail: [email protected]
3. Ministerstwo Finansów
Departament Ceł
00– 916 Warszawa, ul Świętokrzyska 12
tel. (022) 694– 50– 05, e– mail: Alina [email protected]
4. Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno– Spożywczych
00– 930 Warszawa, ul. Wspólna 30
tel. (022) 621– 64– 21, 629– 59– 78
5. Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa
00– 950 Warszawa, ul. Wspólna 30
Centrum Informacji i Dokumentacji Integracji Europejskiej
tel. (022) 623– 15– 70, 629– 15– 08, 623– 26– 07, e– mail: [email protected]
Sekcja Analiz Ekonomicznych Polityki Rolnej
tel. (022) 623– 10– 01, 623– 26– 07, 623– 17– 07, e– mail: [email protected].
6. Forum Handlu Zagranicznego
00– 074 Warszawa, ul Trębacka 4
_______________________________________________________________________________ 14
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005
Seria: Polska wieś w Europie • Handel roślinami oleistymi
Ewa Rosiak • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
__________________________________________________________________________________
7. Istotne linki
Polska
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi – www.minrol.gov.pl
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa – www.arimr.gov.pl
Agencja Rynku Rolnego – www.arr.gov.pl
Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa – www.iorin.gov.pl
Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno– Spożywczych – www.ijhar– s.gov.pl
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – www.ierigz.waw.pl
Krajowe Zrzeszenie Producentów Rzepaku – www.kzpr.com.pl
Ministerstwo Finansów – www.mf.gov.pl
Forum Handlu Zagranicznego – www.kig.pl/part_05.html
Polski Komitet Normalizacyjny – www.pkn.pl
Główny Urząd Statystyczny – www.stat.gov.pl
Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa – www.fapa.com.pl
Fundacja Fundusz Współpracy, Program Agro–Info – www.agro– info.org.pl
Unia Europejska
Główny serwer UE – www.europa.eu.int
Wyszukiwarka aktów prawnych Komisji Europejskiej – www.europa.eu.int/eur–
lex/en/index.html
Biuro Informacji Rynkowej – www.zmp.de
_______________________________________________________________________________ 15
Fundacja Fundusz Współpracy • Biuro Programów Wiejskich
Warszawa • Styczeń 2005

Podobne dokumenty