Aleksandra. Rzecz o Piłsudskim

Gazetka festiwalowa nr 6
4 października 2012 r.
11 Festiwal Prapremier Bydgoszcz 2012 r.
egzemplarz bezpłatny
fot. Bartek Sowa
WYŻSZA SZKOŁA GOSPODARKI W BYDGOSZCZY
www.wsg.bydgoszcz.pl
GAZETA FESTIWALOWA
MARCIN LIBER
ALEKSANDRA. RZECZ O PIŁSUDSKIM
Spektakl powstał przy współpracy z Miastem Kraków i Krakowskim Biurem
Festiwalowym w ramach nagrody Grand Prix na 3. Międzynarodowym Festiwalu
Teatralnym Boska Komedia
Tekst: Sylwia Chutnik, reżyseria i współpraca scenograficzna: Marcin Liber, tekst
ustępów i dramaturgia: strzelec młodszy, scenografia i kostiumy: Grupa Mixer,
opracowanie muzyczne: Małgorzata Sarbak, konsultacja choreograficzna: Iwona
Pasińska, obsada: Aleksandra Piłsudska, Aleksandra Rewolucja Rozalia Mierzicka,
Aleksandra Zdradzona Mirosława Żak, Aleksandra Matka Angelika Cegielska,
w ustępach jak? Rafał Kosowski, i. Ryszard Węgrzyn, a! Piotr Tokarz, co? Filip
Perkowski.
Opowieść koncentruje się na drugiej małżonce marszałka Józefa
Piłsudskiego, Aleksandrze z domu Szczerbińskiej. Ukazuje ją nie
tylko jako żonę najważniejszego polityka Dwudziestolecia
Międzywojennego, ale i kobietę o rewolucyjnej przeszłości, która
w swoich działaniach nie stroniła od przemocy. Po ślubie nadal
zaangażowana była w działania społeczne i polityczne. Znana była
jako orędowniczka udziału kobiet w wojsku oraz zdobycia przez
nich praw wyborczych.
Pierwsze sceny ukazują wir rewolucyjnych zdarzeń, w które zaangażowana była Aleksandra. Przechowywanie materiałów
wybuchowych, zamachy i ćwiczenia w strzelaniu. Do tego zjazdy,
dyskusje, w których brał udział Józef. Wtedy jeszcze związany
z pierwszą żoną, ale podkochujący się w Aleksandrze. Ta zajęta jest
działaniem politycznym, w jej zachowaniu odzwierciedla się mit
Polki jako Niepodległości – symbolika opiera się o książkę Marii
Janion Kobiety i duch inności”. Pełno w niej odniesień do mitu Polki
jako heroicznej bohaterki z rozwianym włosem w stylu Emilii
Plater. Dodatkowo wprowadzenie kilku bohaterek – towarzyszek
broni pokaże wzajemne relacje między walczącymi kobietami
i specyficzne „siostrzeństwo” między nimi.
Obraz Aleksandry jest nieco wykrzywiony – w tle gra wyrafinowana muzyka klawesynowa, ale w tekście dużo jest mowy potocznej
pomieszanej ze wzniosłymi ideami. Z jednej strony ironiczny
portret „rebel girl”, z drugiej odwieczne pytanie o używanie przemocy i mit przewrotu, który tak bardzo lubi każdy Polak.
Powstanie, bunt, zsyłka i wojna. Co z tego może być przechwycone
przez kobietę walczącą o zmiany, ale również o swoje życie? Co tak
naprawdę chce się zmienić wysadzając tory pod pociągiem?
Przez cały czas ważna jest również figura Marszałka Piłsudskiego
pojawiającego się początkowo jako Superman, aby powoli
zamieniać się Legendarnego Wąsacza. Z całym „legendarnym”
bagażem – atrybutem polskości: kasztanka, szabelka, medale. Z
tego punktu rodzi się historia ról kobiet, ich miejsca w historii,
kulturze i ich miejsca przy mężczyznach, mężach, zarówno w
perspektywie historycznej jak również indywidualnej.
Spektakl został zaplanowany jako współczesny melodramat,
odwołujący się do tradycji gatunku, jak również wykorzystujący
narzędzie współczesnego języka teatralnego, co powinno
przyczynić się do emancypacji tego gatunku.
[materiał własny teatru]
Reżyser, animator kultury, scenarzysta, aktor. Przez wiele lat związany z niezależną sceną teatralną
Poznania (m.in. Teatrami Biuro
Podróży oraz Usta Usta). Jako reżyser zrealizował szereg współczesnych polskich tekstów dramatycznych, m.in. „Ifigenia moja siostra” według Pawła Sali, „Śmierć
człowieka – wiewiórki” według Małgorzaty SikorskiejMiszczuk (Teatr Norwida w Jeleniej Górze), „III Furie” według
Sylwii Chutnik, Magdy Fertacz i Małgorzaty Sikorskiej Miszczuk (Teatr im. H. Modrzejewskiej w Legnicy),
„Aleksandra. Rzecz o Piłsudskim” według Sylwii Chutnik
i Sebastiana Majewskiego (Teatr Dramatyczny im.
J. Szaniawskiego w Wałbrzychu). Do swoich realizacji
teatralnych pozyskuje artystów z wielu nurtów współczesnej
kultury - kompozytorów, tancerzy, artystów wizualnych..
Jego przedstawienia charakteryzuje wyraźnie rozpoznawalna
estetyka, w której spaja wątki i obrazy popkulturowe oraz
stronę wizualną bliską kampowi. Przykłada wagę do
psychologicznych konstrukcji postaci, jednak daleki jest od
wrzucania ich w konwencjonalny realizm. Chętnie zajmuje się
tekstami nieoczywistymi, trudnymi do przełożenia na język
teatru. Jego przedstawienia są często nagradzane. Interesuje go
teatr żywo reagujący na rzeczywistość i stanowiący do niej
artystyczny komentarz: „Uważam, że teatr powinien wywoływać dyskusje. Moje spektakle mogą być takim zaczynem do
nich”.
SYLWIA CHUTNIK
Kulturoznawczyni, absolwentka
Gender Studies na Uniwersytecie
Warszawskim. Prezeska Fundacji
MaMa działającej na rzecz poprawy
sytuacji matek w Polsce. Należy do
Porozumienia Kobiet 8 Marca, jako
przewodniczka miejska po Warszawie oprowadza po autorskich trasach śladami wybitnych
kobiet. Pisarka i felietonistka „Polityki”, „Pani” i „Gaga”. Jej
teksty ukazały się w książkach zbiorowych oraz w wielu
katalogach do wystaw sztuki współczesnej i programach
teatralnych. W roku 2008 zadebiutowała literacko
„Kieszonkowym atlasem kobiet”. Powieść została uhonorowano Paszportem Polityki i przełożono na niemiecki, rosyjski,
litewski i czeski. W 2010 roku wydała drugą powieść pt.
„Dzidzia”, określoną jako rozpaczliwy apel o Polskę, która
wreszcie otrząsnęłaby się z trupów, win i kar. Laureatka
Paszportu „Polityki” za rok 2008 w kategorii „literatura”.
UWAGA
[materiał własny teatru]
Możesz redagować Gazetę Festiwalową
Wersja pdf gazetki dostępna
na stronie internetowej
www.ik.wsg.byd.pl
Wystarczy, że prześlesz swój tekst (recenzję, felieton itd.) na adres:
[email protected]
Mile widziane również grafiki i komiksy
Redakcja:
Maria Jankowska
Anna Stankiewicz
Aleksandra Grudzińska
www.wsg.bydgoszcz.pl
Patrycja Mokrzycka
Krzysztof Gałązka
Justyna Superczyńska
Robert Szarata
WYŻSZA SZKOŁA
GOSPODARKI
W BYDGOSZCZY
WYŻSZA SZKOŁA GOSPODARKI W BYDGOSZCZY