Jodek sodu Na131I, roztwór do wstrzykiwań

Jodek sodu Na131I, roztwór do wstrzykiwań

CHARAKTERYSTYKA
PRODUKTU LECZNICZEGO
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
Jodek sodu Na131I,
roztwór do wstrzykiwań
2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
Jodek sodu Na131I
37-740 MBq/ml
Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.
3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA
Roztwór do wstrzykiwań.
4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE
4.1 Wskazania do stosowania
W diagnostyce zaburzeń czynności tarczycy (nadczynność i niedoczynność), do oceny
położenia tkanki tarczycowej (w tym ektopii), jej wielkości kształtu, czynnościowej
charakterystyki zmian ogniskowych: guzków „zimnych” (niegromadzących jodu),
„ciepłych” (gromadzących jod w takim samym stopniu jak prawidłowy miąższ
tarczycy). Jest podstawowym radioizotopem w diagnostyce zmian przerzutowych
raków zróżnicowanych tarczycy (po operacyjnym usunięciu gruczołu tarczowego
lub ablacji radioizotopowej). W scyntygrafii gruczołu tarczowego i przerzutów w raku
tarczycy.
W leczeniu: wola guzowatego tarczycy, nadczynności tarczycy w przebiegu choroby
Graves-Basedova, guzka autonomicznego, choroby Plummera. Stosowany do ablacji
pozostałej tkanki tarczycowej oraz przy leczeniu przerzutów raków zróżnicowanych
tarczycy.
4.2 Dawkowanie i sposób podawania
Jodek sodu -131I do wstrzykiwań, to preparat przystosowany do podawania dożylnego
lub doustnego. Lek przeznaczony jest do bezpośredniego podawania pacjentom
w dawkach o różnej aktywności promieniotwórczej, zależnej od prowadzonego
leczenia oraz zależnych od przeznaczenia: innych w diagnostyce i innych w terapii.
Zalecana dawka terapeutyczna to sprawa podlegająca ocenie klinicznej zespołu
lekarskiego.
Dawka powinna być ustalona indywidualnie dla danego przypadku. Biorąc pod uwagę
dane dozymetryczne dla jodu 131I, przy terapii przerzutów należy wcześniej ustalić taką
dawkę preparatu, aby zmaksymalizować oddziaływanie na miejsca przerzutowe raka
i ograniczając ją ze względu na szkodliwość promieniowania, co minimalizuje ryzyko
wystąpienia komplikacji zdrowotnych.
Dawkę ustala się na podstawie obliczeń dozymetrycznych, w których podstawowymi
wskaźnikami jest: objętość tkanki tzw. efektywny okres półtrwania dla 131I oraz
empirycznie określona wrażliwość zmiany chorobowej na promieniowanie jonizujące.
Przyjmuje się, że dawka pochłonięta w przypadku nadczynności immunogennej
powinna wynosić 40-80 Gy, guzków autonomicznych: 300-400 Gy, wola obojętnego:
150 Gy.
W leczeniu: wola guzkowego nadczynnego:
guzka autonomicznego:
choroby Gravesa - Basedowa:
raka zróżnicowanego tarczycy
185 - 370 MBq;
740 - 925 MBq;
185 - 555 MBq;
1850 - 9250 MBq.
Aktywność dawki A (MBq) można ustalić z następującego wzoru:
A (MBq) = [25 x M (g) x D (Gy) ] / [ Fmax (%) x Teff (dzień)]
Gdzie M jest masą tarczycy w gramach, wyliczoną po jej scyntygrafii metodą
planimetryczną:
M = 0,214 x 1,06 √A 3
A = powierzchnia scyntygramu tarczycy (w cm2)
D = zalecana wartość dawki pochłoniętej związana z danym przypadkiem
chorobowym wyrażona w Gy
Fmax = maksimum wychwytu 131I w % uzyskane w teście gromadzenia
– wymywania radiojodu z tarczycy
Teff = efektywny półokres trwania w dniach, przybliżenie z wyników w teście
gromadzenia – wymywania radiojodu z tarczycy
W diagnostyce zaleca się doustne podanie 2 - 4 MBq roztworu jodku sodu – 131I na 24
godziny przed scyntygraficznym badaniem tarczycy. W przypadku badania przerzutów
raka tarczycy stosowane są większe dawki.
Aktywność radiofarmacetyku podawanego pacjentom powinna być zawsze
rozpatrywana w relacji do jego wartości diagnostycznych i terapeutycznych. Jest to
szczególnie związane przy podawaniu dawek ablacyjnych 131I, które mogą dawać
poważne efekty uboczne.
Wielkość stosowanej dawki przy leczeniu hypertyreozy jest wyliczana na podstawie
24 godz. obserwacji jodochwytności tarczycy, uwzględniając masę tarczycy i okres
połowicznego rozpadu izotopu 131I. Okres połowicznego rozpadu w zdrowej tarczycy
wynosi 6 dni i jest krótszy przy hypotyreozie.
4.3 Przeciwwskazania
Nie zaobserwowano efektów ubocznych ani przeciwwskazań po podawaniu dawek
diagnostycznych jodu-131.
Nie należy stosować radioterapii u osób z niewydolnością nerek.
Nie zaleca się również stosowania tego radiofarmaceutyku u osób poniżej 40 roku
życia oraz u kobiet ciężarnych i matek karmiących.
Po dawkach leczniczych stosowanych w leczeniu łagodnych chorób tarczycy istnieje
możliwość wystąpienia niedoczynności.
Przy podawaniu doustnym dużych dawek terapeutycznych jodku sodu – 131I może
dojść do mdłości lub sporadycznych wymiotów.
4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
Produkty radiofarmaceutyczne mogą być stosowane wyłącznie przez osoby i jednostki
medyczne do tego upoważnione.
Z produktami tymi należy obchodzić się ostrożnie i nie dopuścić do niepotrzebnego
narażenia personelu i pacjentów.
Posiadanie oraz podawanie produktów radiofarmaceutycznych są regulowane przez
obowiązujące przepisy krajowe.
Roztwór o danej aktywności może być podawany pacjentowi bezpośrednio.
Pacjenci otrzymujący duże dawki izotopu 131I muszą być hospitalizowani z uwagi na
bezpieczeństwo radiologiczne.
4.5 Interakcje z innymi lekami i inne formy interakcji
Różne czynniki mają wpływ na wychwyt jodu przez tarczycę. Wysokie stężenie jodu
w surowicy krwi powoduje niski wychwyt przez tarczycę. Wzrost ilości jodu we krwi
może być spowodowany rodzajem diety, zastosowaniem badań radiograficznych,
w których kontrast zawiera jod (np. badania woreczka żółciowego bądź nerek) oraz
lekami wyksztuśnymi. Niska wartość wychwytu tarczycy może być również spowodowana przez wiele leków zawierających nadchlorany, rodanki, chlorki, jodki, itd., które
naśladują chemiczne działanie jodu w fizjologicznych funkcjach tarczycy. Inne czynniki
obniżające wartość wychwytu tarczycy to: methimazole (Tapazole) i PTU, które zaburzają przechodzenie jodu w formę organiczną. Glukokortykoidy, progesteron, T3 i T4
redukują wychwyt jodu przez tarczycę, podczas gdy podawanie TSH powoduje wzrost
wychwytu jodu przez tarczycę.
Stosowanie poniższych leków, lub leków z danej grupy powinno zostać zakończone
odpowiednio wcześniej przed podaniem radiofarmaceutyku:
Metothyrin
4-7 dni
przed podaniem I-131
Triiodothyronine
2 tygodnie
„
Thyroxine
1 miesiąc „
Steroidy
1 tydzień „
Salicylany
1 tydzień „
Biorąc pod uwagę te czynniki lekarz musi poznać historię chorób pacjenta.
4.6 Ciąża i laktacja
Jeżeli zachodzi konieczność podania radiofarmaceutyków kobietom w wieku
rozrodczym, należy się upewnić, że kobieta nie jest w ciąży. Jeśli kobieta ominęła
jedno miesiączkowanie, należy uznać, że jest w ciąży do momentu, gdy zostanie ona
potwierdzona bądź też wykluczona.
Należy zaprzestać karmienia piersią po podaniu pierwszej dawki radiofarmaceutyku
z powodu możliwego zagrożenia dla zdrowia dziecka. Karmienie może zostać wznowione, gdy dawka promieniowania otrzymywana przez dziecko podczas karmienia
i podczas kontaktu z matką będzie mieścić się w wyznaczonych prawnie normach.
W przypadku braku pewności ważne jest ograniczenie narażenia na promieniowanie
podczas badań. Należy zawsze brać pod uwagę inne metody, niewykorzystujące
promieniowania jonizującego.
4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych
i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu
Nie odnotowano wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu.
4.8. Działania niepożądane
Następstwem podania radioaktywnego preparatu może być spadek aktywności szpiku
kostnego i/lub może on wywołać hypotyreozę.
4.9. Przedawkowanie
Aktywność dawki produktu radiofarmaceutycznego podawanego pacjentom powinna
być zawsze rozpatrywana w relacji do jego wartości diagnostycznych i terapeutycznych.
Dotyczy to w szczególności podawania dawek ablacyjnych 131I, które mogą dawać
poważne efekty uboczne.
Preparat jest dostarczany w fiolkach, które umożliwiają wyliczenie przez lekarza
aktywności dawki, jaka ma być podana pacjentowi. W przypadku, gdy dojdzie do
podania nadmiernej ilości substancji radioaktywnej, ryzyko napromieniowania może
być zredukowane przez podawanie większej ilości płynów lub czynnika blokującego
np. nadchloranu potasu, minimalizującego promieniowanie w tarczycy.
5. WŁAŚCIOWŚCI FARMAKOLOGICZNE
5.1 Właściwości farmakodynamiczne
Grupa farmakoterapeutyczna: radiofarmaceutyk do diagnostyki i terapii
kod ATC: V 09F X03, V 10X A01
I gromadzony jest w tarczycy i dochodzi do napromieniowania tego gruczołu
cząstkami β- i γ, 90% całkowitej dawki promieniotwórczej pochodzi od cząstek β-.
Tarczyca wychwytuje jod z surowicy krwi poprzez aktywny transport jodu przez błonę
komórek tarczycy.
131
Terapia oparta na użyciu izotopu 131I jest wartościowym szeroko stosowanym
dopełniającym sposobem leczenia raka tarczycy. Efekty uboczne oceniane są jako
łagodne a groźne komplikacje pojawiają się rzadko, tak, że korzyści wynikające z terapii
przewyższają jej ryzyko.
Po podaniu preparatu z 131I, absorpcja promieniowania w ciele pacjenta jest
w znacznym stopniu zależna od stanu funkcjonalnego tarczycy. U zdrowych
ochotników jodochwytność tarczycy jest szybka i kompletna.
5.2 Właściwości farmakokinetyczne
Jod radioaktywny jest w głównie usuwany z moczem, ale niewielkie ilości
radioaktywności pojawiają się w pocie i w kale. Radioaktywny jod jest wydzielany do
mleka matek.
Przy doustnym podawaniu, w ciągu kilku minut preparat jest efektywnie wchłaniany
z przewodu pokarmowego do krwioobiegu. Jon 131I- jest kumulowany w tarczycy
dzięki aktywnemu transportowi przez błony komórkowe gruczołu. W gruczole
tarczowym jodek jest utleniany do jodu i następnie wbudowywany do reszt
tyrozylowych tyreoglobuliny. Około 2% z krążącego radioaktywnego jodu w ciągu
każdej godziny jest wychwytywane przez tarczycę, w warunkach normalnych.
Maksymalny wychwyt przez tarczycę zachodzi w ciągu 24 godzin i jest on związany
z zawartością jodków w pokarmie.
Stężenie radioaktywnego jodu w tarczycy zależy od jej zdolności do wiązania jodu
i od jej objętości. Jodki są również kumulowane w mniejszym stopniu w śliniankach
i błonie śluzowej żołądka.
5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie
Wartość LD50 oceniono metodą Thompson’a-Weil’a i wynosi ona 718 mg/kg masy
ciała.
6. DANE FARMACEUTYCZNE
6.1 Wykaz substancji pomocniczych
sodu węglan
sodu wodorowęglan
sodu tiosiarczan pięciowodny
sodu chlorek
woda do wstrzykiwań
6.2 Niezgodności farmaceutyczne
Na lokowanie się izotopu jodu 131I w tarczycy ma wpływ kilka farmaceutyków, które
obniżają jej chwytność: preparaty zawierające jodki (płyn Lugola itp.), kontrasty, leki
przeciwtarczycowe (Tapazole, propylthiouracyl), naturalne i syntetyczne preparaty
tarczycowe oraz aniony TcO4-, Br-, ClO4-, SCN-.
6.3 Okres ważności
28 dni od daty produkcji.
6.4 Specjalne środki ostrożności przy przechowywaniu
Przechowywać w pomieszczeniu w temperaturze poniżej 25oC.
Postępować zgodnie z zaleceniami dotyczącymi bezpieczeństwa pracy w narażeniu
na promieniowanie jonizujące.
6.5 Rodzaj i zawartość opakowania
Roztwór jodku sodu-131I jest dostarczany w szklanych fiolkach 10 ml w celu do
wielokrotnego pobierania. Fiolka zamknięta jest korkiem gumowym i kapslem
aluminiowym, umieszczona w osłonnym pojemniku ołowianym.
6.6 Szczególne środki ostrożności dotyczące usuwania
Produkty radiofarmaceutyczne są dostarczane do licencjonowanych zakładów
medycyny nuklearnej zatrudniających osoby z uprawnieniami inspektora ochrony
radiologicznej. Inspektorzy czuwają nad tym, aby pomieszczenia i sprzęt oraz
przeszkolenie personelu odpowiadały wymaganiom Prawa Atomowego i aby
stosowanie izotopów promieniotwórczych nie stanowiło zagrożenia dla personelu,
pacjentów oraz środowiska.
Pozostałości skażone izotopem promieniotwórczym - ciekłe (resztki roztworu
radiofarmaceutycznego) i stałe (fiolki, korki, igły, strzykawki, lignina, wata, inne) - należy
umieszczać w oddzielnych szczelnie zamykanych pojemnikach w wentylowanym
pomieszczeniu. Po napełnieniu danego pojemnika powinien być on przekazany do
Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych albo pozostawiony w
osobnym wentylowanym pomieszczeniu do czasu zakończenia rozpadu izotopu
promieniotwórczego.
7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE
NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
Narodowe Centrum Badań Jądrowych
ul. Andrzeja Sołtana 7
05-400 Otwock
Tel.: 22 7180700
Fax: 22 7180350
e-mail: [email protected]
8. NUMER POZWOLENIA DO OBROTU
R/3271
9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE
DO OBROTU / DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIA
09.01.1978 / 22.12.1999 / 05.02.2005/08.12.2008
10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU
CHRAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO
02.11.2011
11. DOZYMETRIA
Jod 131I rozpada się emitując promieniowanie gamma z najbardziej znaczącym
fotonem gamma o energii 0,365 MeV i okresie połowicznego rozpadu 8,02 dni. Dawka
promieniotwórcza pochłaniana przez pacjenta zależy od jodochwytności tarczycy i
blokerów tarczycy.
Stosowany model dla wyliczeń dawek promieniotwórczych izotopu 131I odnosi
się do podawania dożylnego. Zazwyczaj test funkcjonalności tarczycy z użyciem
jodu promieniotwórczego przeprowadza się podając preparat doustnie. Ponieważ
wchłanianie izotopu jodu jest szybkie i całkowite, model dożylny w tym wypadku
jest odpowiedni, chociaż występują dodatkowe dawki promieniotwórcze w żołądku,
spowodowane sekrecją gastryczną i ze ślinianek.
Po podaniu doustnym średni okres pozostawania w żołądku wynosi 0,5 godziny,
dawka wchłonięta do ścian żołądka wzrasta do ok. 30% w odniesieniu do modelu
dożylnego. Zmiany wchłaniania przez inne narządy i tkanki są bardzo niewielkie. W
przypadku zablokowania tarczycy nie zachodzi specyficzny wychwyt przez żadne
narządy i tkanki. Przypuszcza się, że dystrybucja jest jednolita, a połowiczny okres
wydalania wynosi 8 godzin.
Przy 55% wychwycie przez tarczycę izotopu jodu 131I wskutek organicznego krążenia i
recyrkulacji jodków dochodzi do wzrostu dawki dla innych narządów ciała niż tarczyca
tj; w przewodzie pokarmowym i w pęcherzyku żółciowym.
Po podaniu izotopu jodu 131I dawka pochłonięta przez tarczycę zależy od jej chwytności
jak podano w ICRP 53: Roczniki ICRP (Annals of the ICRP), Radiation dose to Patients
from Radiofarmaceuticals. Vol.18 No. 1-4 1987 p. 259-278.
Dawka pochłonięta na jednostkę aktywności podaną pacjentowi [mGy/MBq]
(z zablokowaną tarczycą, wychwyt 0%)
Dorośli
15
- latkowie
10
- latkowie
5
- latkowie
Dzieci
w wieku 1 rok
Nadnercza
Ściany pęcherza
Powierzchnia kości
Piersi
Przewód pokarmowy:
Ściany żołądka
Jelito cienkie
ULI
LLI
0,037
0,61
0,032
0,033
0,042
0,75
0,038
0,033
0,067
1,1
0,061
0,052
0,110
1,80
0,097
0,085
0,200
3,400
0,190
0,170
0,034
0,038
0,037
0,043
0,040
0,047
0,045
0,052
0,064
0,075
0,70
0,082
0,100
0,120
0,120
0,130
0,190
0,220
0,210
0,230
Nerki
Wątroba
Płuca
Jajniki
Trzustka
0,065
0,033
0,031
0,042
0,035
0,080
0,040
0,038
0,054
0,043
0,120
0,065
0,060
0,084
0,069
0,170
0,100
0,096
0,130
0,110
0,310
0,200
0,190
0,240
0,210
Szpik kostny
Śledziona
Jądra
Tarczyca
Macica
0,035
0,034
0,037
0,029
0,054
0,042
0,040
0,045
0,038
0,067
0,065
0,065
0,075
0,063
0,110
0,100
0,100
0,120
0,100
0,170
0,190
0,200
0,230
0,200
0,300
Pozostałe narządy
0,032
0,039
0,062
0,100
0,190
Dawka skuteczna
[mSv/MBq]
0,072
0,088
0,140
0,210
0,400
Narząd
Równoważnik dawki efektywnej w ściankach pęcherza - 50,8%.
12. INSTRUKCJA PRZYGOTOWANIA PRODUKTÓW
RADIOFARMACEUTYCZNYCH
Produkt radiofarmaceutyczny dostarczany jest w formie gotowej do użycia.