MIĄCZYN MAŁY

MIĄCZYN MAŁY
Miączyn Mały powstał w połowie XV wieku. Było to coś w rodzaju kolonii dla
rozrastającego się liczebnie rodu Miączyńskich herbu Suchekomnaty. W tym czasie
wspomina się istnienie wsi Miączyn Stary, a więc istniał i Miączyn Nowy. Bezsporny zapis
pochodzi z 1492 roku, w którym Bartłomiej dziedzic Miączyna Małego ożenił się i miał
następnie sześciu synów1.
Spis podatkowy z 1531 roku wymienia miejscowość o nazwie Miączyno alia, którą to
historycy utożsamiają z dzisiejszym Miączynem Małym. W tym czasie jej właścicielami byli:
Hieronim (1 i ½ włóki), wdowa po Maciołku (1 i ½ włóki), Wojciech Błotny (1 i 1/2włóki)
oraz Jakub Polanicz (1 włókna). Byli to rycerze pochodzący z rodu Miączyńskich herbu
Suchekomnaty, potomkowie Bartłomieja.
Spis podatkowy z 1578 roku również pokazuje, iż była to niewielka wioska. Miączyn
Mały został umieszczony wśród wsi szlachty zagrodowej. Oznacza to, że miejscowi
szlachcice sami uprawiali swoją ziemię, nie było tu chłopów. W czasie spisu właścicielami
byli Stanisław i Albert Miączyńscy oraz wdowa po Jakubie2.
Na przełomie XVI i XVII wieku Miączyńscy stracili wieś. Przeszła ona na własność
rodu Malewskich herbu Jastrzębiec pochodzących z ziemi wyszogrodzkiej. W pierwszej
połowie XVII wieku właścicielem wsi był Jan Malewski sekretarz królewski. Był to czas
panowania króla Zygmunta III Wazy, wielkiego zwolennika kontrreformacji. Ówczesna
szlachta odchodziła od protestantyzmu i stawała się gorliwymi katolikami. Wspomniany Jan
Malewski, jak przystało na bogobojnego szlachcica ,,na dobrach Miączyno Mniejsze zapisał
sumę 200 zł księgami szreńskimi roku 1644”. Podobne zapisy powtórzyły się w 1646 i 1647
roku. Natomiast w 1650 roku na ,,tychże samych dobrach, zapisał złp 600, a to, aby się
odprawował iniwersarz i jedna msza żałobna każdego miesiąca3” ten bogaty zapis świadczy,
że Malewski zbliżał się już do kresu życia.
W następnych latach, dziedziczyli tu potomkowie Jana Malewskiego. Był to jeden z
ich licznych majątków. Trudno teraz prześledzić dokładnie kolejność dziedziczenia.
Genealogia Malewskich nie została dobrze opisana. W XVIII wieku obok własności
Malewskich pojawiła się też ród Bagieńskich, którzy posiadali ziemie w pobliskim Miączynie
Wielkim. Spis ziemian z 1784r przekazuje, że właścicielami wsi byli: Bagieńska i Malewski4.
Na początku XIX wieku, w 1827 roku w tej wsi naliczono 11 domów i 68
mieszkańców5.
W XIX wieku w Miączynie Małym dziedziczyła rodzina Bełtów. W czasie powstania
styczniowego wielu okolicznych ziemian pomagało powstańcom. Należał do nich również
Bronisław Belt, właściciel majątku ziemskiego w Miączynie6. Jego żona, Otylia także
pomagała powstańcom, została za to aresztowana w dniu 21 IV 1863 roku7.
Po zakończeniu powstania nastąpiło uwłaszczenie ziemi dworskiej, powstało tu 15
gospodarstw na 51 morgach ziemi. Miączyn Mały w końcu XIX wieku liczył 12 domów i 143
mieszkańców. Miejscowy folwark liczył 481 mórg, z czego grunty orne zajmowały 322
morgi, łąki 80 mórg, pastwiska 59 mórg. W folwarku były 3 murowane budynki i 7
drewnianych8.
1
Rodzina, Herbarz…, tom X, s.344
Źródła Dziejowe…, s.62
3
Materiały do dziejów ziemi płockiej, tom III, s.298
4
Regestr Diecezjów…,s.519
5
Tabella Miast i wsi…, tom II, s. 15
6
Juszkiewicz M, Powstanie styczniowe…,s. 18
7
Tamże, s. 106
8
Słownik Geograficzny…, tom VI, s.290
2
1921 roku w Miączynie Małym w gminie Dąbrowa było 12 domów i 74 mieszkańców.
W miejscowym folwarku naliczono wtedy 5 domów i 86 mieszkańców9. W okresie
międzywojennym w tej wsi działała cegielnia należąca do Roberta Knotte10.
W ostatnich latach XIX wieku powstał tu dwór istniejący do dziś. W okresie
międzywojennym właścicielem dworu oraz folwarku (268 ha) był wspomniany wyże Robert
Knotte. Po wojnie we dworze znajdowała się szkoła odstawowa. W 1959 roku dwór
przebudowano, aby uzyskać nową powierzchnie użytkową. Dodano wtedy niezbyt fortunnie
nowe skrzydło od wschodu11.
Dwór ma cechy architektoniczne neorenesansowe. Jest murowany z cegły,
otynkowany, parterowy, częściowo podpiwniczony. Ma mieszkalne poddasze. Wybudowano
go na planie prostokąta. Po środku elewacji frontowej jest poprzedzony otwartym tarasem
schodami. Układ wnętrza jest dwutraktowy z sienią na osi w niej schody na górę. Dachy są
dwuspadowe z szerokimi okapami, kryte papą. Wokół jest kilka starych drzew12.
9
Skorowidz…s.88
Księga 65 Adresowa Polski…, s. 1964
11
Jaroszewski T.S. Gierlach M, Po pałacach i dworach…,s.65
10
12
Tamże