Miączyn Duży

MIĄCZYN DUŻY
Znany XIX- wieczny genealog Teodor Żychliński pisał ,,w sercu Mazowsza w ziemi
ciechanowskiej, na około osady Suche Kownaty vel Suche Komnaty (dziś Kownaty) rozsiadł
się w wieku XIV- tym szczep rycerski, uż6ywający godło herbowe trąbki myśliwskiej z krzyżem
u góry (…) Szczep ten w XV wieku bujnie rozrodzony (…) należał do najstarożytniejszych
i najliczniejszych na Mazowszu reprezentowanych, a członkowie jego, zwyczajem w Polsce
przyjętym, poczęli się w początkach XV-ego stulecia przybierać od wsi dziedzicznych
poszczególne nazwiska i tworzyć osobne rodziny’’1. Na przełomie XIV i XV wieku osiedliło
się tu trzech rycerzy z Kownat Jan, Mateusz i Daćbog, byli to zapewne bracia. Nową osadę
nazwali Miączynem.
Właśnie w ten sposób powstał Miączyn i sławny ród Miączyńskich herbu
Suchekomnaty. Dane archiwalne przekazują, iż dnia 17 października 1417 podpisano
dokument w którym wymienia się: Mateusz, Jana i Daćboga z Miączyna2 . Jest to pierwszy
zapis na temat istnienia tej wsi.3 Wśród tych rzeczy wyróżniał się Jan z Miączyna (de
Manczino). Już wtedy był to dosyć bogaty rycerz, ponieważ w tymże właśnie roku kupił od
Mikołaja z Liberadza za 102 kopy groszy część wsi Liberadz. Jan z Miączyna był bardzo
prężnym i gospodarnym rycerzem. W tym samym roku, w którym kupił Liberadz, postarał się
u księcia Siemowita o przeniesienie Miączyna i Liberadza na prawo niemieckie, które było
korzystniejsze ( dla Miączyńskiego) od prawa polskiego4.
Jan z Miączyna był właścicielem tej wsi do 1434 roku, w tymże roku sprzedał on
Miączyn swemu bratu za 24 kopy groszy. W kolejnych latach wśród właścicieli notuje się
potomków wzmiankowanych wyżej Mateusza i Daćboga. Z 1437 roku pochodzą informacje o
Klemensie i Pawle z Miączyna. W 1454 wspomina się Andrzeja, który przekazał część
Miączyna Starego (dziś Miączyn Duży) na rzecz swoich bratanków, synów Jana,
Stanisławowi i Jakubowi5. Tak więc w połowie XV wieku wyodrębnił się podział na:
Miączyn Duży (Stary, Antuqua Myanczino) oraz Miączyn Mały.
W połowie XV wieku dziedziczyli tu bracia Stanisław i Jakub. Obok nich w drugiej
połowie XV wieku wzmiankowany jest też Paweł z Miączyna. W końcu tegoż stulecia
właścicielem zostaje Mikołaj syn Jakuba (wnuk Jana). Przed 1506 rokiem zmarł Paweł z
Miączyna pozostawiając synów: Stanisława i Jarosza oraz Hieronima6.
W 1517 roku Stanisław z Miączyna stawił się w odpowiednim urzędzie i dowiódł swoje
szlachectwo przedstawiając swój herb zwany Komnaty, czyli wzmiankowaną wcześniej
trąbkę, która w tym czasie była już trąbą z rogu tura, opasaną złotymi krążkami na końcach
i w środku, z krzyżem złotym nad tarczą. Stanisław z Miączyna przedstawił wtedy całą
genealogię swojego rodu. Żyli wtedy stryj Mikołaj oraz jego synowie: Mikołaj, Bartłomiej i
Hieronim. Byli też synowie innego stryja: Stanisław i Jakub7.
W XVI wieku ród z Miączyna, który zaczynał się zwać Miączyńskimi herbu
Suchekomnaty, był już bardzo liczny, ale nie zajmował jakiejś szczególnej pozycji na
Mazowszu. Nawet ich rodowa wioska była niewielka. W 1531 roku liczyła zaledwie nieco
ponad 1 włókę ziemi.
Różne gałęzie rodu Miączyńskich dziedziczyły w Miączynie. Przede wszystkim należy
wymienić przodków najbardziej utytułowanych Miączyńskich. Należał do nich wspomniany
1
Złota Księga Szlachty Polskiej, tom XIII, Poznań 1891, s. 187-188
Złota Księga …., s. 232
3
Tamże
4
Tamże
5
Rodzina herbarz … tom X, s. 345
6
Tamże
7
Tamże
2
wyżej Mikołaj syn Mikołaja, który ożenił się z Małgorzatą z Mianowa i pozostawił synów:
Jakuba, Macieja, Stanisława i Wojciecha. Bracia po śmierci ojca objęli część Miączyna.
Największą karierę z nich zrobił Wojciech Miączyński, który został podpisarzem ziemskim
Zakrzeńskim w 1560 roku, a w 1567 komornikiem ziemskim szreńskim. Ożenił się z Kamilą
Pogórską i miał córkę oraz trzech synów. W 1589 roku Andrzej syn Wojciecha został
dziedzicem części Miączyna, która przypadła mu po ojcu. Poślubił Katarzynę Występównę
i miał dwóch synów Andrzeja oraz Piotra. Bracia nie mieli wielkich możliwości kariery.
Ojciec nie posiadał urzędów ani wielu wsi, a jedynie część Miączyna. Pozostały tylko dwie
drogi; kariera wojskowa lub duchowna. Pierwszy z nich został księdzem, natomiast drugi
podjął karierę wojskową. Piotr wyjechał na Ukrainę, gdzie został z czasem pułkownikiem
regimentu prywatnych wojsk książąt Ostrogskich. Dzięki zdolnościom dorobił się i kupił
różne dobra, uzyskał też urząd podczaszego czernichowskiego w 1634 roku. Wśród jego
majętności były Zawieprzyce pod Lublinem. Ożenił się z Reginę Ceklińską i miał trzech
synów, wśród nich Atanazego. W tym czasie Piotr Miączyński zapewne pozbył się swoich
rodowych włości w Miączynie przekazując je kuzynom. Jednak należy wspomnieć o
potomkach Piotra.
Atanazy Miączyński syn Piotra był wielkim i sławnym rycerzem końca XVII wieku.
Nikt nie zliczy ile razy zwyciężał Tatarów i Turków. Walczył u boku Jana III Sobieskiego,
był nawet jego współ – domownikiem i uczestniczył w wyprawie na Wiedeń w 1683 roku, to
on zdobył namiot wielkiego wezyra. Do tej pory w okolicach Zawieprzyc koło Lublina
opowiada się o jeńcach tureckich, którzy budowali tutejszy zamek, który w ruinie istnieje po
dziś dzień. Atanazy był bardzo gospodarny i przekazał swojemu synowi Piotrowi majątek
złożony z ponad 100wsi. Piotr Miączyński syn Atanazego miał już tak wysoką pozycję, że
potrafił odmówić królowi nawet drobnej pożyczki. Jego synowie uzyskali w Austrii tytuł
hrabiowski stając się jednym z najzacniejszych rodów w Galicji. Do tej pory spadkobiercy
hrabiów Miączyńskich posiadają dokumenty świadczące o ich rodowodzie. Najstarsze
i najcenniejsze pochodzą z XV wieku i przekazują dane o ich przodkach, dziedzicach
Miączyna koło Szreńska, ich rodowego gniazda.
W Miączynie dziedziczyli Miączyńscy aż do drugiej połowy XVIII wieku. Byli to
kuzyni opisanych wyżej hrabiów Miączyńskich. Pochodzili z różnych gałęzi rodu. Mieli
przydomki: Miodek, Maxander, Mroczek, Łęcki. Wymienienie wszystkich ich zajęłoby wiele
miejsca.
Miączyńscy w Miączynie byli niezbyt zamożnym rodem, nie zajmowali tak ważnej pozycji
jak ich kuzyni hrabiowie. W wyniku różnych koligacji rodzinnych część Miączyna zaczęła
przechodzić na własność innych rodów. Za sprawą Rozalii Miączyńskiej, która wyszła za mąż
za Antoniego Blocha (ur. 1740), rodzina Blochów herbu Ogończyk została dziedzicami części
Miączyna Wielkiego8. Drugą część Miączyna Wielkiego przejęła rodzina Bagińskich herbu
Ślepowron9. Właśnie Blochów i Bagińskich wymienia się jako dziedziców Miączyna
Wielkiego w końcu XVIII wieku10.
W XIX wieku Miączyn Wielki (Duży) stał się jednym majątkiem ziemskim. W 1827
roku w tej wsi naliczono 14 domów i 97 mieszkańców. Słownik Geograficzny z 1885 roku
podaje, iż w tej wsi było 12 domów, i 151 mieszkańców11. Miejscowość liczyła 793 morgli
gruntu dobrego. Napisano też, że w pobliżu wsi Miączyn Wielki i Miączyn Mały rozciągają się
rozległe błota, mające do 9 wiorst długości a 1 do 2 wiorst szerokości12.
2
8
Boniecki A, Herbarz …t, 1, str. 278( poprawione w t. 170): Blochowie h. Ogończyk
Regester Diecezjów …,s. 519
10
Tamże
11
Tabela Miast i Wsi…, tom II, s. 15
12
Słownik Geograficzny …,tom VI, s. 290
9
Na przełomie XIX i XX wieku właścicielem folwarku Miączyn Duży był
Władysław Śliwowski. W tym czasie Miączyn Mały należał do Śliwowskiego13.
W 1921 roku Miączyn Duży liczył 33 domy i 122 mieszkańców. Miączyn należał do
gminy Dąbrowa14.
W okresie międzywojennym właścicielem ziemskim w Miączynie Dużym był Gustaw
Ujazdowski, folwark liczył 157ha15.
3
13
Spis ziemian …s, 123
Skorowidz …,s. 88
15
Księga Adresowa Polski …, s. 1964
14