wyk³ad VIII ³tp

Transkrypt

wyk³ad VIII ³tp

Paulina Święcicka: Łacińska terminologia prawnicza 2012/2013
Wykład VIII
Prawo procesowe
1. Actor sequitur forum rei (C. 3.19.3) – powód idzie za pozwanym
C. 3.19.3: Imperatores Gratianus,
Powód do sądu pozwanego powinien
Valentinianus, Theodosius : Actor rei
złożyć powództwo, zarówno w
forum, sive in rem sive in personam sit actio,
przypadku szukania ochrony dla prawa
sequitur. sed et in locis, in quibus res propter
władczego, jak i prawa względnego,
quas contenditur constitutae sunt, iubemus in
skutecznego wobec określonej osoby;
rem actionem adversus possidentem moveri;
jednak i według miejsca położenia
rzeczy, z powodu której wdajemy się w
[385 n.e.]
spór, nakazujemy złożenie skargi in rem
przeciwko posiadaczowi.
• por. art. 27 k.p.c.:
§ 1. Powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu
pozwany ma miejsce zamieszkania.
§ 2. Miejsce zamieszkania określa się według przepisów kodeksu cywilnego.
• art. 25 k.c.: Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w
której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.
2. Sentenia facit ius inter partes (D. 5.2.17.1) – wyrok tworzy prawo między
stronami
• por. res iudicata pro veritate accipitur (D. 50.17.207) – rozstrzygnięcia
sądowe przyjmuje się za prawdziwe
• art. 365 k.p.c.
§ 1.Orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz
również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a
w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.
§ 2.Kodeks postępowania karnego określa, w jakim zakresie orzeczenia sądu
cywilnego nie wiążą sądu w postępowaniu karnym.
1
3. Non omnis vox iudicis iudicati continet auctoritatem (C. 7.45.7 pr.) –
Nie każda wypowiedź sędziego ma moc wyroku
C. 7.45.7 pr.: Imperatores Diocletianus,
Maximianus: Ex stipulatione parta actione
pacisci proximis personis suadendo praeses
provinciae verborum obligationem, quam certo
iure tolli tantum licet, extinguere non potest,
nec vox omnis iudicis iudicati continet
auctoritatem, cum potestatem sententiae certis
finibus concludi saepe sit constitutum. [Diocl.
et Maxim. aa. et cc. Isidorae. ]
Namiestnik prowincji, sugerując ci
zawarcie porozumienia z twoimi
krewnymi w związku ze skarga ze
stypulacji, którą wniosłeś przeciwko
nim, nie rozróżnił zobowiązania
słownego, które może być umorzone
jedynie w sposób przewidziany przez
prawo, bowiem nie każda decyzja
sędziego ma moc wyroku, bowiem
władza została mu powierzona w
ograniczonym zakresie, jak wielokrotnie
zostało stwierdzone.
4. Incivile est nisi tota lege perspecta una aliqua particula eius proposita
iudicare vel respondere (D. 1.3.24) – Nieprawidłowe jest wydawanie
wyroku lub opinii prawnej bez uwzględnienia całości ustawy, na podstawie
jednego jej fragmentu
5. Nemo enim in persequendo deteriorem causam, sed meliorem facit
(D. 50.17.87) – Dochodzenie sprawy przed sądem nie może pogorszyć, lecz
jedynie polepszyć sytuację powoda.
6. Bis de eadem re agere non licet (ad Gai 4.107) – nie wolno procesować
się dwa razy w tej samej sprawie
• Bis de eadem re ne sit actio – nie procesuje się dwa razy w tej samej
sprawie
Gai 4.107: Si uero legitimo iudicio in
personam actum sit ea formula, quae iuris
ciuilis habet intentionem, postea ipso iure de
eadem re agi non potest […]; si uero uel in rem
[…] actum fuerit, ipso iure nihilo minus postea
agi potest, et ob id exceptio necessaria est rei
iudicatae uel in iudicium deductae.
Jeśli natomiast przeprowadzone
zostanie postępowanie sądowe
względem osoby na podstawie takiej
formuły, która zawiera twierdzenie
oparte na prawie obywatelskim, z mocy
samego prawa nie można potem
wszcząć postępowania w tej samej
sprawie […] Jeśli natomiast najpierw
przeprowadzone zostanie postępowanie
2
czy to względem rzeczy […], to jednak z
mocy samego prawa można potem
wszcząć postępowanie, niezbędny jest
zarzut sprawy osadzonej lub
doprowadzonej do stwierdzenia sporu.
Gai 18 ad ed. prov. D. 50.17.57: Bona fides
non patitur, ut bis idem exigatur.
Zasada dobrej wiary nie pozwala, aby
dwa razy w tej samej sprawie prowadzić
postępowanie.
• por. art. 199 § 1 k.p.c.:
§ 1. Sąd odrzuci pozew:
1) jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna;
2) jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest
w toku albo została już prawomocnie osądzona;
3) jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma
zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo
jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem
zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie;
• por. art. 17 § 1 pkt 7) k.p.k.:
§ 1. Nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy:
1) czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających
podejrzenie jego popełnienia,
2) czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca
nie popełnia przestępstwa,
3) społeczna szkodliwość czynu jest znikoma,
4) ustawa stanowi, że sprawca nie podlega karze,
5) oskarżony zmarł,
6) nastąpiło przedawnienie karalności,
7) postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało
prawomocnie zakończone albo wcześniej wszczęte toczy się,
8) sprawca nie podlega orzecznictwu polskich sądów karnych,
9) brak skargi uprawnionego oskarżyciela,
10) brak wymaganego zezwolenia na ściganie lub wniosku o ściganie pochodzącego
od osoby uprawnionej, chyba że ustawa stanowi inaczej,
11) zachodzi inna okoliczność wyłączająca ściganie.
§ 2. Do chwili otrzymania wniosku lub zezwolenia władzy, od których ustawa
uzależnia ściganie, organy procesowe dokonują tylko czynności nie cierpiących
zwłoki w celu zabezpieczenia śladów i dowodów, a także czynności zmierzających
do wyjaśnienia, czy wniosek będzie złożony lub zezwolenie będzie wydane.
3
§ 3. Niemożność przypisania winy sprawcy czynu nie wyłącza postępowania
dotyczącego zastosowania środków zabezpieczających.
• por. art. 439 § 1 pkt 8) k.p.k.
§ 1. Niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu
uchybienia na treść orzeczenia sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone
orzeczenie, jeżeli:
1) w wydaniu orzeczenia brała udział osoba nieuprawniona lub niezdolna do
orzekania bądź podlegająca wyłączeniu na podstawie art. 40,
2) sąd był nienależycie obsadzony lub którykolwiek z jego członków nie był obecny
na całej rozprawie,
3) sąd powszechny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu szczególnego
albo sąd szczególny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu powszechnego,
4) sąd niższego rzędu orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wyższego
rzędu,
5) orzeczono karę, środek karny lub środek zabezpieczający nieznane ustawie,
6) zapadło z naruszeniem zasady większości głosów lub nie zostało podpisane
przez którąkolwiek z osób biorących udział w jego wydaniu,
7) zachodzi sprzeczność w treści orzeczenia, uniemożliwiająca jego wykonanie,
8) zostało wydane pomimo to, że postępowanie karne co do tego samego czynu tej
samej osoby zostało już prawomocnie zakończone,
9) zachodzi jedna z okoliczności wyłączających postępowanie, określonych w
art. 17 § 1 pkt 5, 6 i 8-11,
10) oskarżony w postępowaniu sądowym nie miał obrońcy w wypadkach
określonych w art. 79 § 1 i 2 oraz art. 80 lub obrońca nie brał udziału w
czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy,
11) sprawę rozpoznano podczas nieobecności oskarżonego, którego obecność była
obowiązkowa.
§ 2. Uchylenie orzeczenia jedynie z powodów określonych w § 1 pkt 9-11 może
nastąpić tylko na korzyść oskarżonego.
§ 3. W posiedzeniu mają prawo wziąć udział strony, obrońcy i pełnomocnicy.
Przepis art. 451 stosuje się odpowiednio.
7. Audiatur et altera pars (D. 48.17.1) – niech będzie wysłuchana i druga
strona
• por. Inaudita causa quemquem damnari aequitatis ratio non patitur –
poczucie słuszności nie pozwala na skazanie kogokolwiek bez wysłuchania
jego sprawy
4
• por. rerum non audiri, latrocinium est, non iudicium – nie wysłuchać
oskarżonego / pozwanego to bezprawie, a nie sąd
• por. prius quam exaudias, ne iudices – zanim nie wysłuchasz, nie sądź
• art. 210 k.p.c.:
§ 1. Rozprawa odbywa się w ten sposób, że po wywołaniu sprawy strony - najpierw
powód, a potem pozwany - zgłaszają ustnie swe żądania i wnioski oraz
przedstawiają twierdzenia i dowody na ich poparcie. Strony mogą ponadto
wskazywać podstawy prawne swych żądań i wniosków. Na żądanie prokuratora sąd
udziela mu głosu w każdym stanie rozprawy; art. 62 nie stosuje się.
§ 2. Każda ze stron obowiązana jest do złożenia oświadczenia co do twierdzeń
strony przeciwnej, dotyczących okoliczności faktycznych.
§ 21. Sąd poucza stronę występującą w sprawie bez adwokata, radcy prawnego,
rzecznika patentowego lub radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa o treści
art. 162, 207, 217, 229 i 230.
§ 3. Ponadto rozprawa obejmuje, stosownie do okoliczności, postępowanie
dowodowe i roztrząsanie jego wyników.
• art. 367 k.p.k.:
§ 1. Przewodniczący umożliwia stronom wypowiedzenie się co do każdej kwestii
podlegającej rozstrzygnięciu.
§ 2. Jeżeli w jakiejkolwiek kwestii jedna ze stron zabiera głos, prawo głosu
przysługuje również wszystkim innym stronom. Obrońcy oskarżonego i
oskarżonemu przysługuje głos ostatni.
8. Ei incumbit probatio, qui dicit non qui negat (D. 22.3.2) – Ciężar
dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto przeczy
+ Reus in exceptione actor est (D. 44.1.1) – Pozwany w zakresie zarzutu
procesowego staje się powodem
• por. actori incumbit onus probandi – na powodzie spoczywa ciężar
dowodu
• por. accusare nemo se debet (nisi coram Deo) – Nikt nie musi oskarżać
siebie (chyba że przed Bogiem)
• por. nemo se ipsum accusare tenetur – nikt nie musi siebie oskarżać
5
• por. nemo tenetur armare adversarium contra se – nikt nie jest
zobowiązany do dostarczania przeciwnikowi broni przeciwko sobie
• por. reus non tenetur loqui contra se – oskarżony nie jest zobowiązany
zeznawać przeciwko sobie
• por silentium videtur confessio – uważa się, że milczenie jest przyznaniem
• art. 6 k.c.: Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego
wywodzi skutki prawne.
• art. 232 k.p.c.: Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia
faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód nie
wskazany przez stronę.
• art. 5 k.p.k.
§ 1. Oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina jego nie zostanie
udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem.
§ 2. Nie dające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego.
• art. 74 § 1 k.p.k.: Oskarżony nie ma obowiązku dowodzenia swej
niewinności ani obowiązku dostarczania dowodów na swoją niekorzyść.
• art. 175 k.p.k.:
§ 1. Oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia; może jednak bez podania powodów
odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień.
O prawie tym należy go pouczyć.
§ 2. Obecny przy czynnościach dowodowych oskarżony ma prawo składać
wyjaśnienia co do każdego dowodu.
9. Advocatorum error litigatoribus non noceat (C. 2.9.3 pr.) – Błąd
adwokata niech nie szkodzi stronom
C. 2.9.3 pr.:Imperatores Diocletianus,
Maximianus : Sententiis finita negotia
rescriptis revocari non oportet. nec enim quae
constituta sunt, ut advocatorum error
litigatoribus non noceat, tibi etiam opitulari
possunt, cum te praesentem neque causae palam
ex continenti, id est triduo proximo,
Kiedy sprawa została zakończona
wyrokiem, nie może być już
rozstrzygana reskryptem, zgodnie z
zasadą, że błąd adwokata nie może
szkodzić stronie, ani nie może być dla
ciebie jakkolwiek korzystny; jeśli byłeś
obecny, i otwarcie, i natychmiast, czyli w
6
contradixisse neque post sententiam
appellationis remedio, si tibi haec displicebat,
usam proponas. [294 n.e.]
ciągu następnych 3 dni, nie
zaprzeczyłeś, i jeśli, po tym jak decyzja
została podjęta, nie skorzystałeś z
możliwości apelacji w przypadku, gdy
byłeś niezadowolony z decyzji.
10. Satius enim esse impunitum relinqui facinus nocentis quam
innocentem damnari (D. 48.19.5 pr.) – Lepiej pozostawić bezkarnym
występek złoczyńcy niż skazać niewinnego
D. 48.19.5 pr.: Ulpianus 7 de off. procons. : Nieobecnego oskarżonego w sprawie
Absentem in criminibus damnari non debere
karnej nie należy skazywać, jak boski
divus Traianus Iulio Frontoni rescripsit. sed
Trajan odpowiedział Juliuszowi Fronto;
nec de suspicionibus debere aliquem damnari
lecz także z powodu podejrzeń nie
divus Traianus adsidio Severo rescripsit: satius należy skazywać, jak boski Trajan, oraz
enim esse impunitum relinqui facinus nocentis Aleksander Sever odpowiedzieli; lepiej
quam innocentem damnari.
bowiem pozostawić bezkarny występek
M
złoczyńcy, niż niewinnego skazać.
• Art. 5 k.p.k.:
11. Ne eat iudex ultra petita partium (ad D. 10.3.18) – Niech nie wychodzi
sędzia ponad żądania stron
• art. 321 § 1 k.p.c.: Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był
objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie.
12. Facta probantur, iura novit curia – fakty wymagają dowodu, prawo zna
sąd
13. In dubio pro reo (ad D. 50.17.125) – W razie wątpliwości należy rozstrzygać
na korzyść pozwanego
• Art. 5 k.p.k.
7
14. Ne quis absens puniatur (D. 48.17.1 pr.) – Nieobecny niech nie będzie
karany
• art. 75 k.p.k.:
§ 1. Oskarżony, który pozostaje na wolności, jest obowiązany stawić się na każde
wezwanie w toku postępowania karnego oraz zawiadamiać organ prowadzący
postępowanie o każdej zmianie miejsca swego zamieszkania lub pobytu trwającego
dłużej niż 7 dni, o czym należy oskarżonego uprzedzić przy pierwszym
przesłuchaniu.
§ 2. W razie nie usprawiedliwionego niestawiennictwa oskarżonego można
zatrzymać go i sprowadzić przymusowo.
§ 3. Przepisy art. 246 stosuje się odpowiednio. Zażalenie na postanowienie sądu
rozpoznaje ten sam sąd w składzie trzech sędziów.
15. Nemo est iudex in propria causa (ad C. 3.5.1) – nikt nie może być sędzią
we własnej sprawie
+ Nullus idoneus testis in re sua intellegitur (D. 22.5.10) – Nikt nie może
być wiarygodnym świadkiem we własnej sprawie
• art. 48 k.p.c.
§ 1.Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy:
1) w sprawach, w których jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim
stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego prawa lub obowiązki;
2) w sprawach swego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej,
krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego
stopnia;
3) w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
4) w sprawach, w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem albo był radcą
prawnym jednej ze stron;
5) w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego
orzeczenia, jako też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem
8
sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których
występował jako prokurator;
6) w sprawach o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie
prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem, jeżeli brał udział w wydaniu
tego orzeczenia.
§ 2.Powody wyłączenia trwają także po ustaniu uzasadniającego je małżeństwa,
przysposobienia, opieki lub kurateli.
§ 3. Sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o wznowienie,
nie może orzekać co do tej skargi.
• art. 40–41 k.p.k.
art. 40. § 1. Sędzia jest z mocy prawa wyłączony od udziału w sprawie, jeżeli:
1) sprawa dotyczy tego sędziego bezpośrednio,
2) jest małżonkiem strony lub pokrzywdzonego albo ich obrońcy, pełnomocnika
lub przedstawiciela ustawowego albo pozostaje we wspólnym pożyciu z jedną z
tych osób,
3) jest krewnym lub powinowatym w linii prostej, a w linii bocznej aż do stopnia
pomiędzy dziećmi rodzeństwa osób wymienionych w pkt 2 albo jest związany z
jedną z tych osób węzłem przysposobienia, opieki lub kurateli,
4) był świadkiem czynu, o który sprawa się toczy, albo w tej samej sprawie był
przesłuchany w charakterze świadka lub występował jako biegły,
5) brał udział w sprawie jako prokurator, obrońca, pełnomocnik, przedstawiciel
ustawowy strony, albo prowadził postępowanie przygotowawcze,
6) brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia lub wydał zaskarżone
zarządzenie,
7) brał udział w wydaniu orzeczenia, które zostało uchylone,
8) (uchylono),
9) brał udział w wydaniu orzeczenia, co do którego wniesiono sprzeciw,
10) prowadził mediację.
§ 2. Powody wyłączenia trwają mimo ustania uzasadniającego je małżeństwa,
wspólnego pożycia, przysposobienia, opieki lub kurateli.
§ 3. Sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego wnioskiem o
wznowienie lub zaskarżonego w trybie kasacji, nie może orzekać co do tego
wniosku lub tej kasacji.
9
art. 41 § 1. Sędzia ulega wyłączeniu, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że
mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej
sprawie.
§ 2. Wniosek o wyłączenie sędziego, zgłoszony na podstawie § 1 po rozpoczęciu
przewodu sądowego, pozostawia się bez rozpoznania, chyba że przyczyna
wyłączenia powstała lub stała się stronie wiadoma dopiero po rozpoczęciu
przewodu.
• Art. 6 ust. 1 EKPC: Prawo do rzetelnego procesu sądowego
1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w
rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy
rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o
zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej.
Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być
wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z
uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie
demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie
życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach
uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść
szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości.
2. Każdego oskarżonego o popełnienie czynu zagrożonego karą uważa się za
niewinnego do czasu udowodnienia mu winy zgodnie z ustawą.
3. Każdy oskarżony o popełnienie czynu zagrożonego karą ma co najmniej prawo
do:
a) niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji w języku dla niego
zrozumiałym o istocie i przyczynie skierowanego przeciwko niemu oskarżenia;
b) posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do przygotowania obrony;
c) bronienia się osobiście lub przez ustanowionego przez siebie obrońcę, a jeśli nie
ma wystarczających środków na pokrycie kosztów obrony – do bezpłatnego
korzystania z pomocy obrońcy wyznaczonego z urzędu, gdy wymaga tego dobro
wymiaru sprawiedliwości;
d) przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków oskarżenia oraz
żądania obecności i przesłuchania świadków obrony na takich samych warunkach
jak świadków oskarżenia;
e) korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie rozumie lub nie mówi
językiem używanym w sądzie.
10
16. Appellatione extinguitur iudicatum – apelacja znosi wyrok
por. qui provocat, nondum damnatus videtur – nie uważa się kogoś za
skazanego, dopóki odwołuje się od wyroku
• art. 444 k.p.k.: Od wyroku sądu pierwszej instancji stronom, podmiotowi
określonemu w art. 416, a pokrzywdzonemu od wyroku warunkowo
umarzającego postępowanie, wydanego na posiedzeniu, przysługuje apelacja,
chyba że ustawa stanowi inaczej.
17. Expedit rei publicae, ut finis sit litium – dla państwa korzystne jest, aby
procesy nie trwały zbyt długo
• Art. 2 k.p.k.:
§ 1. Przepisy niniejszego kodeksu mają na celu takie ukształtowanie postępowania
karnego, aby:
1) sprawca przestępstwa został wykryty i pociągnięty do odpowiedzialności
karnej, a osoba niewinna nie poniosła tej odpowiedzialności,
2) przez trafne zastosowanie środków przewidzianych w prawie karnym oraz
ujawnienie okoliczności sprzyjających popełnieniu przestępstwa osiągnięte
zostały zadania postępowania karnego nie tylko w zwalczaniu przestępstw,
lecz również w zapobieganiu im oraz w umacnianiu poszanowania prawa i
zasad współżycia społecznego,
3) uwzględnione zostały prawnie chronione interesy pokrzywdzonego,
4) rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło w rozsądnym terminie.
§ 2. Podstawę wszelkich rozstrzygnięć powinny stanowić prawdziwe ustalenia
faktyczne.
• Art. 45 Konst.:
1.Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez
nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły
sąd.
2.Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na moralność,
bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę
11
życia prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. Wyrok ogłaszany
jest publicznie.
18. Reformatio in peius iudici appellato non licet (ad D. 49.1.1 pr.) – sądowi
apelacyjnemu nie wolno zmieniać wyroku na niekorzyść zasądzonego
(skazanego)
• art. 454 k.p.k.
§ 1. Sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego, który został uniewinniony w
pierwszej instancji lub co do którego w pierwszej instancji umorzono lub
warunkowo umorzono postępowanie.
§ 2. Sąd odwoławczy może orzec surowszą karę pozbawienia wolności tylko wtedy,
gdy nie zmienia ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku
§ 3. Sąd odwoławczy nie może zaostrzyć kary przez wymierzenie kary
dożywotniego pozbawienia wolności.
• art. 378 § 1 k.p.c.
§ 1.Sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach
zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania.
§ 2.W granicach zaskarżenia sąd drugiej instancji może z urzędu rozpoznać sprawę
także na rzecz współuczestników, którzy wyroku nie zaskarżyli, gdy będące
przedmiotem zaskarżenia prawa lub obowiązki są dla nich wspólne.
Współuczestników tych należy zawiadomić o rozprawie; mogą oni składać pisma
przygotowawcze.
• art. 384 k.p.c.: Sąd nie może uchylić lub zmienić wyroku na niekorzyść strony
wnoszącej apelację, chyba że strona przeciwna również wniosła apelację.
19. Iustitias vestras iudicabo – osądzę waszą sprawiedliwość
20. Nostrum est iudicare secundum allegata et probata (ad D. 1.18.6.1) –
powinniśmy sądzić zgodnie z przedłożonymi i pewnymi dowodami
• Art. 2 § 2 k.p.k.: Podstawę wszelkich rozstrzygnięć powinny stanowić
prawdziwe ustalenia faktyczne.
• Art. 328 § 2 k.p.c
12
§ 1.Uzasadnienie wyroku sporządza się na żądanie strony, zgłoszone w terminie
tygodniowym od dnia ogłoszenia sentencji wyroku, a w wypadku, o którym mowa
w art. 327§ 2 od dnia doręczenia sentencji wyroku. Żądanie spóźnione sąd odrzuci
na posiedzeniu niejawnym. Sąd sporządza uzasadnienie wyroku również wówczas,
gdy wyrok został zaskarżony w ustawowym terminie oraz gdy wniesiono skargę o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
§ 2.Uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej
rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione,
dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił
wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z
przytoczeniem przepisów prawa.
Zwroty
• absente reo
• acta iudicialia
• actio
• actio praeiudicialis
• actor
• altera pars / contraria pars
• reus
• ad acta deponere
• ad litem
• advocatus diabolicus
• auctoritas rei iudicatae
• aut dedere aut iudicare
• casus
• causa civilis
• causa criminalis
• causam agere
• causam defendere
• causam perdere
• classicus testis
13
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
corpus delicti
crede experto
datum quaestionis
de auditu
de visu
dictum de dicto – relata refero / narrata refero
dies fasti
error in procedendo
error in puniendo
ex officio
ex professo
ex proprio motu
exceptio
exceptio dilatoria
exceptio peremptoria
exceptio rei iudicatae
facta loquuntur
facta notoria
falsa accusatio
forum
- contractus
- delicti commissi
- deprehensionis
- domicilii
- externum
- internum
- rei sitae
haeret res
in banco iudicis
in camera
in contumaciam
in dubiis abstine
in dubiis clementia
in dubiis libertas
14
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
in dubiis mitius
in dubiis reus est absolvendus
in dubio pro reo
in favorem
in ius vocatio
in pleno
in praesentia
indicta causa
iudex est lex loquens
iudex inhabilis
iudex suspectus
lavare manus
lis pendens / lite pendente / lis pendet
litis aestimatio
modus procedendi
nemine contradicente / nemine dissentiente
non liquet
non plus ultra
obiter dictum / dicto
onus probandi
ope exceptionis
ope iudicis
ope legis
ordo processus
per curiam
per rem iudicatam
per scrutinium
per testes
persona suspecta
praescriptio temporis
pro tempore et pro re
probatio liquidissima
quaestio
15
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
qui tacent, clamat
res iudicata
res litigiosa
stare decisis
sub iudice
sub poena mortis
terminus praeclusivus
testimonium
testis unus testis nullus
ultimum supplicium
usus curiae – usus fori
venia deliquenti
votum separatum
16

wyk³ad VIII ³tp

Transkrypt

Podobne dokumenty

wyklad I ³tp

wyk³ad II ³tp

PW 27 9 2016 PP Sanok Sąd klimatyzacja

logo mh

D - Sąd Rejonowy w Chojnicach