D - Sąd Rejonowy w Chojnicach

Sygn. akt: II K 738/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 stycznia 2016r.
Sąd Rejonowy w Chojnicach II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSR Radosław Wyrwas
Protokolant: st. sekr. sąd. Lucyna Myśków
po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2016r. na posiedzeniu sprawy z oskarżenia Prokuratury Rejonowej w Chojnicach
przeciwko
S. R. (R.), ur. (...) w T., s. M. i R. z d. R.
oskarżonemu o to, że
w dniu 22 października 2015 roku w B. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w ten sposób,
że kierując samochodem osobowym marki B. (...) nr rej. (...) podczas manewru mijania roweru, nie zachował należytej
ostrożności i bezpiecznej odległości, potrącił kierującą rowerem D. C., czym nieumyślnie spowodował u niej złamanie
podstawy I kości śródręcza lewego, co naruszyło czynności narządów ciała na okres powyżej 7 dni,
tj. o czyn z art. 177§1 k.k.
***
I. Ustalając, że oskarżony S. R. dopuścił się czynu zarzucanego mu oskarżeniem, tj. popełnienia występku z art. 177§1
k.k. oraz uznając, że wina oskarżonego i stopień społecznej szkodliwości czynu nie jest znaczny, na mocy art. 66§1 k.k.
i art. 67§1 k.k. umarza warunkowo postępowanie karne na okres próby wynoszący rok;
II. Na mocy art. 67§3 k.k. w zw. z art. 43a§1 k.k. orzeka wobec oskarżonego S. R. na rzecz Funduszu Pomocy
Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 1.000 (tysiąc) złotych;
III. Na mocy art. 626§1 k.p.k. i art. 627 k.p.k. obciąża oskarżonego wydatkami poniesionymi przez Skarb Państwa
w kwocie 190 (sto dziewięćdziesiąt) złotych, zaś na mocy art. 7 ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach
karnych wymierza oskarżonemu na rzecz Skarbu Państwa opłatę w wysokości 60 (sześćdziesiąt) złotych.
Sygn. akt: II K 738/15
UZASADNIENIE
W związku ze złożeniem przez oskarżyciela publicznego wniosku o sporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku w
zakresie dotyczącym orzeczonych środków probacyjnych, Sąd w oparciu o treść art. 423§1a k.p.k. ogranicza zakres
niniejszego uzasadnienie do części wyroku obejmującego rozstrzygnięcie o konsekwencjach prawnych czynu oraz
wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku (art. 424§3 k.p.k.).
Wyrokiem z dnia 25 stycznia 2016r. Sąd warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonego S. R. ustalając,
że dopuścił się on czynu zarzucanego mu we wniosku, tj. tego, iż w dniu 22 października 2015 roku w B. nieumyślnie
naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w ten sposób, że kierując samochodem osobowym marki B. (...)
nr rej. (...) podczas manewru mijania roweru, nie zachował należytej ostrożności i bezpiecznej odległości, potrącił
kierującą rowerem D. C., czym nieumyślnie spowodował u niej złamanie podstawy I kości śródręcza lewego, co
naruszyło czynności narządów ciała na okres powyżej 7 dni.
Powyżej ustalone zachowanie oskarżonego S. R. wypełniło znamiona czynu zabronionego z art. 177§1 k.k. Zgodnie
z treścią art. 177§1 k.k. - podlega karze ten, kto naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w
ruchu lądowym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art.
157§1 k.k. Przestępstwo to jest występkiem nieumyślnym i skutkowym. Skutkiem zachowania sprawcy musi być
odpowiednio doznanie przez inną osobę tzw. średniego uszczerbku na zdrowiu. Natomiast przyczyną takiego skutku
musi być zachowanie sprawcy, który narusza zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym. Skutek objęty jest zawsze
nieumyślnością sprawcy, który wprawdzie może mieć świadomość jego wystąpienia, ale się na to nie godzi. Natomiast
samo naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym może być umyślne albo nieumyślne. Jeżeli nawet
naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym jest umyślne, to całe przestępstwo jest nadal nieumyślne.
Aby zatem sprawca odpowiadał za czyn z art. 177§1 k.k. muszą zostać stwierdzone następujące okoliczności. Po
pierwsze, sprawca musi naruszyć, umyślnie lub nawet nieumyślnie, przynajmniej jedną zasadę bezpieczeństwa w
ruchu drogowym. Po drugie, musi wystąpić skutek w postaci doznania przez inną osobę średniego uszczerbku
na zdrowiu. Po trzecie, pomiędzy zachowaniem sprawcy naruszającym zasady lub zasadę bezpieczeństwa w ruchu
drogowym a skutkiem dla zdrowia lub życia osoby pokrzywdzonej istnieć musi związek przyczynowy. Sąd po kolei
omówi te trzy przesłanki w kontekście ustaleń poczynionych w niniejszej sprawie.
Zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym wynikają przede wszystkim ze skodyfikowanych reguł określających
porządek poruszania się po drogach publicznych. Reguły te zawarte są przede wszystkim w ustawie z dnia 20.06.1997r.
Prawo o ruchu drogowym. W realiach niniejszej sprawy należy zwrócić uwagę na art. 23 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Zgodnie
z nim – kierujący pojazdem jest obowiązany przy wymijaniu zachować bezpieczny odstęp od wymijanego pojazdu
lub uczestnika ruchu, a w razie potrzeby zjechać na prawo i zmniejszyć prędkość lub zatrzymać się. Taki obowiązek
niewątpliwie na oskarżonym ciążył, skoro wymijał się z jadącą rowerem małoletnią pokrzywdzoną. Doszło do jej
potrącenia, zaś z zeznań małoletniej wynika, że pojazd jechał środkiem drogi (k. 6v.), zaś ona nie mogła już bardziej
zjechać na pobocze (k. 7). Wynika z tego jednoznacznie, że oskarżony nieumyślnie naruszył zasadę bezpieczeństwa
określoną w art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Nieumyślność wynika z faktu, że nie widział
rowerzystki, co wynika z jego wyjaśnień. Nie zostały jednakże ujawnione żadne okoliczności, z których wynikałoby, że
nie miał realnych możliwości zauważenia pokrzywdzonej i uniknięcia jej potrącenia.
Spełniona została kolejna przesłanka odpowiedzialności oskarżonego w postaci doznania przez pokrzywdzoną
obrażeń naruszających czynności narządów ciała na okres przekraczający siedem dni, co wynika chociażby z pisemnej
opinii biegłego.
Zachowanie oskarżonego polegające na niezachowaniu należytej ostrożności i należytego odstępu od wymijanej
rowerzystki oraz skutek w postaci jej potrącenia i doznania obrażeń ciała skutkujących naruszeniem czynności
narządów ciała na okres przekraczający siedem dni pozostają w związku przyczynowym. Gdyby oskarżony zachował
należytą ostrożność i prawidłowo wyminął rowerzystkę, to nie doszłoby do jej potrącenia i doznania jakichkolwiek
obrażeń ciała.
Mając powyższe na uwadze uznać należy, iż zachowanie oskarżonego wypełniło znamiona czynu zabronionego z
art. 177§1 k.k. Ponadto, czyn oskarżonego stanowił przestępstwo, albowiem stopień jego społecznej szkodliwości był
wyższy, niż znikomy (art. 1§2 k.k.), zaś oskarżonemu należy przypisać winę (art. 1§3 k.k.) – jest on osoba dorosłą
zdatną do zawinienia i nie zachodzą żadne okoliczności, które nakazywałyby powzięcie wątpliwości odnośnie jego
poczytalności.
Oskarżyciel publiczny skierował do Sądu wniosek o warunkowe umorzenie postępowania karnego i wskazał
okres próby i środki probacyjne, które miałyby zostać orzeczone. Sąd nie jest związany treścią takiego wniosku.
Niemniej jednak Sąd podzielił stanowisko oskarżyciela publicznego co do samej możliwości warunkowego umorzenia
postępowania karnego, jak i co do warunków, na których może to nastąpić.
Zostały spełnione wszystkie przesłanki umożliwiające warunkowe umorzenie postępowania karnego określone w art.
66§1 k.k. Oskarżony nie był uprzednio karany za przestępstwo umyślne. Okoliczności popełnienia przestępstwa nie
budzą wątpliwości. Wina oskarżonego nie jest znaczna, podobnie jak stopień społecznej szkodliwości czynu. Zauważyć
przy tym należy, iż konieczną przesłanką warunkowego umorzenia postępowania nie jest ustalenie, aby stopień winy
sprawcy i stopień społecznej szkodliwości czynu były nieznaczne. Takie rozstrzygnięcie jest możliwe wówczas, gdy
stopień winy i stopień społecznej szkodliwości czynu są typowe, przeciętne, byleby nie osiągnęły stopnia „znacznego”.
Ponadto, oskarżony przyznał się do popełnienia zarzucanego mu przestępstwa i wyraził szczerą skruchę, co pozytywnie
rokuje odnośnie przestrzegania przez niego porządku prawnego w przyszłości. Z tych względów Sąd uznał, że możliwe
jest uwzględnienie wniosku o warunkowe umorzenie postępowania karnego, a co więcej – wyznaczenie okresu próby
na minimalnym poziomie roku.
Podstawą prawną rozstrzygnięcia w pkt I wyroku jest art. 66§1 k.k. i art. 67§1 k.k.
Stosownie do treści wniosku oskarżyciela publicznego Sąd orzekł wobec oskarżonego S. R. świadczenie pieniężne
w kwocie 1.000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Warunkowe
umorzenie postępowania karnego nie może pozostawić oskarżonego w poczuciu bezkarności popełnionego
przestępstwa. Orzeczenie tego świadczenia tytułem środka probacyjnego jest zasadne, albowiem w ten sposób można
zweryfikować pozytywną prognozę odnośnie postawy oskarżonego. Jeżeli będzie on uchylał się od uiszczenia tego
świadczenia, to tym samym dostarczy dowodu, że nie zasłużył na zastosowanie wobec niego instytucji warunkowego
umorzenia postępowania karnego, co skutkować będzie podjęciem tego postępowania. Kwota 1.000 złotych nie
przekracza możliwości majątkowych i zarobkowych oskarżonego, który zresztą nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń w tym
zakresie po doręczeniu mu odpisu wniosku i zawiadomieniu o terminie posiedzenia.
Podstawą prawną rozstrzygnięcia o obowiązku orzeczenia świadczenia pieniężnego jest art. 67§3 k.k. i art. 43a§1
k.k. Pierwszy z tych przepisów statuuje ogólną zasadę, że w przypadku warunkowego umorzenia postępowania
karnego możliwe jest orzeczenie świadczenia pieniężnego przewidzianego w art. 39 pkt 7 k.k. Zbędnym byłoby jednak
przywoływanie w treści wyroku art. 39 pkt 7 k.k., albowiem przepis ten jedynie wymienia przewidziane w prawie
karnym środki karne. Natomiast w przypadku warunkowego umorzenia postępowania nie orzeka się ani kary, ani
środka karnego, a można orzec jedynie środek probacyjny. Zatem świadczenie pieniężne, o którym mowa w art. 39
pkt 7 k.k., orzekane jest w wyroku warunkowo umarzającym postępowanie karne jako środek probacyjny, związany
z poddaniem sprawcy próbie. Zauważyć przy tym należy, iż art. 67§3 k.k. (a tym bardziej art. 39 pkt 7 k.k.) nie
określa ani wysokości świadczenia pieniężnego, ani podmiotu uprawnionego, na rzecz którego to świadczenie może
być orzeczone. Czyni to natomiast art. 43a§1 k.k. – określa maksymalną wysokość świadczenia do 60.000 złotych oraz
wskazuje podmiot uprawniony – Fundusz Ochrony (...) oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Zatem orzekając środek
probacyjny w wyroku warunkowo umarzającym postępowanie karne Sąd musi mieć na uwadze właśnie treść art. 43a§1
k.k., a zatem przepis ten powinien być, obok art. 67§3 k.k., podstawą prawną orzeczenia takiego środka probacyjnego.
Potwierdza to treść art. 43a§1 k.k., zgodnie z którym świadczenie pieniężne orzeka się w przypadku odstąpienia
od wymierzenia kary, a także w innych wypadkach wskazanych w ustawie. Zatem świadczenie pieniężne, o którym
stanowi art. 43a§1 k.k., może być w zależności od podejmowanego przez Sąd rozstrzygnięcia albo środkiem karnym,
albo środkiem probacyjnym. Odmiennie jest w przypadku świadczenia pieniężnego orzekanego obligatoryjnie na
podstawie art. 43a§2 k.k. – w tym przypadku jest to tylko i wyłącznie środek karny.
Sąd miał na uwadze, że we wniosku o warunkowe umorzenie postępowania karnego oskarżyciel publiczny nie
przywołał art. 43a§1 k.k., zaś przywołał art. 39 pkt 7 k.k. Jak wskazano już jednak powyżej – Sąd nie jest związany
treścią wniosku, a także nie jest związany wskazaniem podstaw prawnych poszczególnych rozstrzygnięć. Sąd uznaje
w szczególności, że przywołanie art. 39 pkt 7 k.k. jest zbędne, tak jak zbędne jest przywoływanie art. 32 k.k. przy
orzekaniu poszczególnych kar albo art. 39 pkt 5 k.k. w przypadku orzekania na podstawie art. 46§1 k.k. o obowiązku
naprawienia szkody.