od cytatu do plagiatu

Aspekty praktyczne plagiatu
- od cytatu do plagiatu
dr Sybilla Stanisławska - Kloc
Katedra Prawa Własności Intelektualnej WPiA UJ
Konferencja:
NOWELIZACJA PRAWA O SZKOLNICTWIE WYŻSZYM
– OCENA ZMIAN NA GRUNCIE PRAWA AUTORSKIEGO
Warszawa 22 października 2014 r.
I. Wprowadzenie
I. Co to jest plagiat ? W jakich sferach działalności mamy
do czynienia ze zjawiskiem plagiatu ?
Jak twierdził M. Twain: tylko pierwszy człowiek - Adam mógł mieć
pewność, że nie jest plagiatorem.
II. Cytat – granice legalnego korzystania z cudzej
twórczości
III. Konsekwencje prawne związane z popełnieniem
plagiatu (dla naukowca, doktoranta, studenta, uczelni)
Katedra Prawa Własności Intelektualnej WPiA UJ
PLAGIAT
Plagiat:
.
nie jest pojęciem prawnym
nie tylko nie został zdefiniowany w regulacjach
prawnych, ale także ustawodawca zasadniczo nie
posługuje się tym terminem w przepisach prawnych
(wyj. art. 217 u.sz.w., 167 a ust. 4 u.sz.w.)
Plagiat w znaczeniu potocznym
- utwór splagiatowany
PLAGIAT
1. Definicja terminu „plagiat”:
przywłaszczenie/przypisanie sobie autorstwa całości lub
części (tej która ma charakter twórczy) cudzego utworu :
- przejęcie elementów twórczych
- przypisanie sobie w stosunku do nich autorstwa
2. Okoliczność nieistotna dla popełnienia plagiatu :
- naruszenie autorskich praw majątkowych
PLAGIAT
Rodzaje plagiatów:
jawny (zupełny, wprost)
ukryty
częściowy
całkowity
PLAGIAT
Plagiat a :
wprowadzanie w błąd co do autorstwa
nieoznaczenie autorstwa
autoplagiat (self-plagiarism)
Cytat
Art. 29. 1. Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną
całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w
całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą
krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości.
(…)
-podmiot uprawniony z tytułu „prawa” cytatu
- przedmiot cytatu (utwór, przedmiot praw pokrewnych
utwór rozpowszechniony)
-
drobny utwór w całości, „inny” (większy aniżeli drobny we fragm.)
- sposób i wielkość (rozmiar) cytowanego utworu
- cel cytatu (nauczanie, wyjaśnianie, analiza krytyczna,
prawa gatunku twórczości)
-
cytat z „drugiej ręki”, cytat w cytacie, cytowanie utworów
dostępnych w internecie, utworów na licencjach CC
Cytat a plagiat
Kiedy niewłaściwe cytowanie może stanowić naruszenie dobrych obyczajów
naukowych a kiedy naruszenie prawa autorskiego w postaci plagiatu ?
Oznaczanie autorstwa i źródła cytowanego utworu - art. 34 pr. aut.
,,Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem
wymienienia twórcy i źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać
istniejące możliwości (...).”
wymienienie twórcy (wskazanie w bibliografii, w wykazie literatury
wymienienie źródła (pochodzenia nośnika, strony www, link)
rozpoznawalność cytatu
Konsekwencje prawne popełnienia plagiatu
Konsekwencje prawne wykorzystania cudzego utworu w
warunkach przywłaszczenia autorstwa:
odpowiedzialność cywilna z tytułu naruszenia autorskich praw osobistych
oraz praw majątkowych (art. 78 i 79 pr. aut.), dóbr osobistych (art. 23 i 24
k.c.)
odpowiedzialność karna z tytułu naruszenia autorskich praw osobistych
(art. 115 pr. aut.)
odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli akademickich oraz studentów
w ustawie prawo o szkolnictwie wyższym (art. 144, 126, 211 i nast.),
odpowiedzialność zawodowa pracowników naukowych (ustawa o PAN)
odpowiedzialność zawodowa studentów „odebranie” tytułu zawodowego
(art. 193 u.sz.w.)
odpowiedzialność naukowa - „odebranie” stopnia naukowego doktora lub
doktora habilitowanego - na podstawie ustawy o stopniach naukowych i
tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (art. 29 i 29 a)
Kto powinien „orzekać” o kwalifikacji wykorzystania
cudzego utworu w kategorii plagiatu ?
prawnik (sędzia, specjalista z zakresu prawa własności intelektualnej) ?
biegły - specjalista z danej dziedziny nauki ?
Art. 110 ustawy o PAN
1. W sprawach dyscyplinarnych pracowników naukowych lub badawczo-technicznych orzekają:
1) w pierwszej instancji – komisja dyscyplinarna w jednostce naukowej w składzie trzech członków;
2) w drugiej instancji – komisja dyscyplinarna do spraw pracowników naukowych i badawczotechnicznych jednostek naukowych przy Prezesie Akademii w składzie trzech członków.
2. W składzie orzekającym komisji, o której mowa w ust. 1 pkt 2, co najmniej jeden z członków
powinien posiadać tytuł zawodowy magistra na kierunku prawo.
3. Przewodniczącym składu orzekającego powinien być pracownik naukowy zatrudniony na
stanowisku nie niższym niż obwiniony.
przedawnienie odpowiedzialności
polityka antyplagiatowa uczelni, programy antyplagiatowe
Podsumowanie
1. Wnioski końcowe
2. Pytania
Dziękuję za uwagę !
Katedra Prawa Własności Intelektualnej WPiA UJ