powiatowy program usuwania azbestu z terenu powiatu bieruńsko

Transkrypt

POWIAT BIERUŃSKO-LĘDZIŃSKI
POWIATOWY PROGRAM
USUWANIA AZBESTU Z TERENU
POWIATU BIERUŃSKO-LĘDZIŃSKIEGO
Bieruń, listopad 2008 r.
„Powiatowy program usuwania azbestu z terenu powiatu bieruńsko-lędzińskiego" został opracowany na
podstawie Umowy Nr 199/2008 z dnia 28 sierpnia 2008 roku zawartej pomiędzy Powiatem BieruńskoLędzińskim a ARCADIS Profil Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie.
Wykonawca:
ARCADIS Profil Sp. z o.o. w Warszawie
Biuro Regionalne Ochrony Środowiska w Katowicach
Wanda Zaworska-Matuga
Maciej Kaczmarski
Katarzyna Kobiela
Magdalena Kosiba
Marcin Moczulski
Jarosław Zarzycki
2
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP..........................................................................................................................................................5
1.1 Wprowadzenie.............................................................................................................................................5
1.2. Ogólna charakterystyka przedmiotu opracowania................................................................................6
1.3. Cel i zadania Programu.............................................................................................................................6
1.4. Metodyka opracowania Programu...........................................................................................................7
1.5. Zawartość dokumentu Programu ............................................................................................................7
2. CHARAKTERYSTYKA WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST I ODDZIAŁYWANIE
AZBESTU NA ZDROWIE CZŁOWIEKA...............................................................................................9
2.1. Występowanie i zastosowanie azbestu......................................................................................................9
2.2. Oddziaływanie azbestu na zdrowie człowieka.......................................................................................10
2.3. Informowanie o ryzyku związanym z naraŜeniem na azbest występujący w środowisku...............12
2.4. Bezpieczne postępowanie z wyrobami i odpadami zawierającymi azbest ........................................12
2.4.1. UŜytkowanie wyrobów zawierających azbest....................................................................................13
2.4.2. Usuwanie wyrobów zawierających azbest..........................................................................................13
2.4.3. Unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest............................................................................13
2.4.4. Procedury dotyczące postępowania z wyrobami i odpadami zawierającymi azbest..........................14
3. PODSTAWOWE REGULACJE PRAWNE W ZAKRESIE UśYTKOWANIA I USUWANIA
WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST WRAZ Z AKTAMI PRAWNYMI
OBOWIĄZUJĄCYMI W UNII EUROPEJSKIEJ.................................................................................16
3.1. Ustawy.......................................................................................................................................................16
3.2. Rozporządzenia........................................................................................................................................16
3.3. Dyrektywy Unii Europejskiej..................................................................................................................19
4. STAN AKTUALNY W ZAKRESIE WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST I
GOSPODARKI ODPADAMI AZBESTOWYMI
W POWIECIE BIERUŃSKOLĘDZIŃSKIM............................................................................................................................................23
4.1. Wprowadzenie.........................................................................................................................................23
4.2. Ilość wyrobów zawierających azbest.....................................................................................................24
4.2.1. Budynki mieszkalne, inwentarskie i budynki wielorodzinne............................................................24
4.2.2. Zakłady...............................................................................................................................................33
4.2.3. Obiekty Zakładów Opieki Zdrowotnej..............................................................................................34
4.2.2. Obiekty (nieruchomości) naleŜące do gmin.......................................................................................34
4.2.3. Zbiorcze zestawienie wyrobów zawierających azbest ......................................................................35
4.3. Plan sytuacyjny rozmieszczenia na terenie powiatu bieruńsko-lędzińskiego wyrobów
zawierających azbest w układzie gmin..........................................................................................................37
3
4.4. Rejony szczególnego zagroŜenia azbestem ...........................................................................................40
4.5. Składowiska odpadów azbestowych......................................................................................................40
5. PROGRAM USUWANIA AZBESTU I WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST ORAZ
UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW AZBESTOWYCH..................................................................42
5.1. ZałoŜenia Programu.................................................................................................................................42
5.2. Oszacowanie ilości wyrobów zawierających azbest wymagających usunięcia oraz pojemności
potrzebnych składowisk ................................................................................................................................42
5.3. Strategia w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest i unieszkodliwiania odpadów
azbestowych.....................................................................................................................................................44
5.3.1. Wprowadzenie....................................................................................................................................44
5.3.2. Cele w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej................................................................44
5.3.3. Harmonogram realizacji "Programu ..." i koszty jego wdroŜenia......................................................45
5.3.4. Aspekty finansowe realizacji Programu ............................................................................................47
6. ORGANIZACJA ZARZĄDZANIA „PROGRAMEM...”.......................................................................51
6.1. Koncepcja zarządzania "Programem .."...............................................................................................51
6.2. Schemat zarządzania Programem.........................................................................................................51
6.3. Monitoring realizacji "Programu ..."...................................................................................................53
6.4. Zakres zadań realizowanych na poziomie powiatowym i gminnym..................................................54
7. PODSUMOWANIE I WNIOSKI.............................................................................................................55
WYKAZ SKRÓTÓW....................................................................................................................................57
SPIS LITERATURY......................................................................................................................................58
ZAŁĄCZNIK NR 1.......................................................................................................................................59
ZAŁĄCZNIK NR 2.......................................................................................................................................60
ZAŁĄCZNIK NR 3........................................................................................................................................70
4
1. WSTĘP
1.1
Wprowadzenie
Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 14 maja 2002 roku przyjęła "Program usuwania azbestu
i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski"1. Program ten obejmuje lata
2003-2032. Realizacja krajowego „Programu…” została przewidziana na 30 lat, głównie z uwagi na
wieloletnią trwałość płyt azbestowo-cementowych i innych wyrobów stosowanych w budownictwie, ich
duŜą ilość oraz wysokie koszty usuwania tych wyrobów.
Wstąpienie Polski do UE i dostosowanie prawa polskiego do wymagań unijnych, jak równieŜ zmiany
gospodarcze i społeczne, jakie nastąpiły po przyjęciu „Programu…” przez Radę Ministrów, wymagają
określenia nowych kierunków i form działania oraz aktualizacji „Programu…”. Z tego względu Ministerstwo
Gospodarki zaproponowało ustanowienie wieloletniego programu pod nazwą „Program Oczyszczania Kraju
z Azbestu na lata 2008-2032”2 (w skrócie POKA). Projekt dokumentu, zawierający propozycje wielu
nowych działań, obecnie poddawany jest konsultacjom społecznym. „POKA” określa zadania niezbędne do
osiągnięcia celu, jakim jest oczyszczenie kraju z azbestu w okresie 25 lat a więc zminimalizowanie zagroŜeń
zdrowotnych wynikających z obecności azbestu w materiałach i wyrobach zlokalizowanych na terenie kraju.
„POKA” utrzymuje cele i aktualizuje zadania „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest
stosowanych na terytorium Polski”, przyjętego w 2002 roku.
Realizacja zadań przewidzianych w "Programie .." wymaga zaangaŜowania administracji publicznej
i róŜnych instytucji działających na trzech poziomach:
- centralnym: Rada Ministrów, minister właściwy do spraw gospodarki, Główny Koordynator
"Programu ..." (w strukturze ministerstwa)
- wojewódzkim: samorząd województwa,
- lokalnym: samorząd powiatowy, samorząd gminny.
Szczegółowy zakres zadań realizowanych na poziomie powiatu i gminy przedstawiono w par. 6.4.
Biorąc powyŜsze pod uwagę Zarząd Powiatu Bieruńsko-Lędzińskiego przystąpił do opracowania projektu
pn. "Powiatowy program usuwania azbestu z terenu powiatu bieruńsko-lędzińskiego".
Program ten naleŜy postrzegać jako uszczegółowienie zapisów w zakresie odpadów azbestowych zawartych
w „Planie gospodarki odpadami powiatu bieruńsko-lędzińskiego”.
1
2
W dalszej części niniejszego opracowania przyjęto nazwę krajowy "Program .."
Projekt z 2008 r.
5
1.2.
Ogólna charakterystyka przedmiotu opracowania
Powiat bieruńsko-lędziński połoŜony jest w środkowo-wschodniej części województwa śląskiego. Od
zachodu graniczy z miastami na prawach powiatu: Tychami i Katowicami, od północy z miastami na
prawach powiatu: Mysłowicami i Jaworznem, od wschodu z powiatem oświęcimskim a od południa
z powiatem pszczyńskim.
Powiat bieruńsko-lędziński tworzy 5 gmin: 3 gminy miejskie (Bieruń, Lędziny, Imielin) i 2 gminy wiejskie
(Bojszowy i Chełm Śląski).
Powiat bieruńsko-lędziński zajmuje obszar o powierzchni 158 km2, co stanowi 1,28% całkowitej
powierzchni województwa śląskiego3.
Wg stanu na dzień 31.12.2007r. teren powiatu bieruńsko-lędzińskiego zamieszkiwało łącznie 56 255 osób,
co stanowiło 1,2% populacji województwa śląskiego. Największą pod względem liczby mieszkańców gminą
powiatu jest gmina miejska Bieruń – 19 464 mieszkańców, najmniejszą zaś gmina Chełm Śląski – 5 759
mieszkańców.
Powiat bieruńsko-lędziński stanowi teren przemysłowo-rolniczy. Znajduje się wśród najszybciej
rozwijających się powiatów na Śląsku. Przede wszystkim rozwija się tu swobodna przedsiębiorczość.
Główne kierunki rozwoju to przede wszystkim produkcja, usługi i handel. Na terenie powiatu działają dwie
kopalnie węgla kamiennego „Piast” i „Ziemowit”.
Istotnym elementem gospodarki w powiecie jest rolnictwo. UŜytki rolne stanowią ok. 61% ogólnej
powierzchni powiatu. Dla porównania w województwie śląskim wskaźnik ten wynosi 50,5%, a w Polsce59%. W strukturze agrarnej przewaŜają drobne gospodarstwa. Na ponad 8 tys. ha funkcjonuje ich blisko
3,5 tys. Takie rozdrobnienie uŜytków rolnych jest zasadniczym problemem dla osiągania wysokiej
efektywności produkcji rolnej. Warunki glebowo-przyrodnicze sprzyjają produkcji rolnej, większość
uŜytków rolnych zajmują grunty orne. Dominuje tutaj uprawa zbóŜ.
Powiat bieruńsko-lędziński ma równieŜ korzystne połoŜenie komunikacyjne. Przez terytorium powiatu
bieruńsko-lędzińskiego przebiega autostrada A4, droga ekspresowa S1, droga krajowa nr 44 oraz drogi
wojewódzkie 931, 934 i 780.
1.3.
Cel i zadania Programu
Nadrzędnym długoterminowym celem " Powiatowego programu usuwania azbestu z terenu powiatu
bieruńsko-lędzińskiego" jest:
Usunięcie wyrobów azbestowych z terenu powiatu bieruńsko-lędzińskiego
i ich bezpieczne unieszkodliwienie
Cel ten pozostaje w ścisłej relacji z celami zdefiniowanymi w "Programie usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski" z 2002 roku, które to cele zostały utrzymane
w projekcie „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2008-2032”. Osiągnięcie tego celu będzie
moŜliwe w perspektywie długoterminowej (okres do 2032 roku) poprzez usunięcie z terenu powiatu
stosowanych od wielu lat wyrobów zawierających azbest i ich bezpieczne unieszkodliwienie.
3
Wg danych GUS – stan na koniec 2007r.
6
Ogólnym zadaniem programu jest określenie warunków (w tym organizacyjnych i finansowych)
sukcesywnego usuwania wyrobów zawierających azbest i ich unieszkodliwiania. Zatem w programie ujęto:
a) ilości wyrobów oraz ich rozmieszczenie na terenie powiatu w układzie gmin
b) wskazanie najbardziej newralgicznych miejsc ze względu na największą ilość występujących
wyrobów zawierających azbest oraz największe zagroŜenie zdrowia człowieka,
c) propozycje działań organizacyjnych i inwestycyjnych zmierzających do osiągnięcia celów Programu
wraz z harmonogramem ich wdraŜania
d) koszty wdraŜania Programu i organizację zarządzania Programem.
1.4.
Metodyka opracowania Programu
Jako punkt odniesienia dla Programu przyjęto:
- aktualny stan w zakresie ilości i rozmieszczenia wyrobów zawierających azbest w powiecie
w podziale na gminy (dane pochodzące z inwentaryzacji przeprowadzonej przez gminy w latach
2006-2007),
- aktualny stan w zakresie funkcjonujących składowisk odpadów azbestowych w województwie
śląskim,
- zadania w zakresie usuwania odpadów azbestowych zdefiniowane w "Planie gospodarki odpadami
powiatu bieruńsko-lędzińskiego" (2004 r.) oraz w „Projekcie aktualizacji planu gospodarki
odpadami dla województwa śląskiego” (2008 r.).
Projekt „Programu…” był na bieŜąco konsultowany z przedstawicielami Starostwa Powiatowego.
1.5.
Zawartość dokumentu Programu
Biorąc pod uwagę wytyczne dla jednostek samorządu terytorialnego dotyczące przygotowania planów
gospodarki odpadami w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest4, niniejszy dokument zawiera
następujące rozdziały:
Rozdział 1
Wstęp.
W rozdziale ujęto charakterystykę powiatu bieruńsko-lędzińskiego,
nadrzędny długoterminowy cel "Programu .." i zadania programu oraz metodykę
jego opracowania.
Rozdział 2
Charakterystyka wyrobów zawierających azbest i oddziaływanie azbestu na
zdrowie człowieka. W tym rozdziale przedstawiono charakterystykę azbestu i jego
zastosowanie, sposoby bezpiecznego uŜytkowania wyrobów zawierających azbest
i metody ich usuwania, oddziaływanie azbestu na zdrowie ludzi oraz zasady
informowania o ryzyku związanym z naraŜeniem na azbest występujący
w środowisku.
Rozdział 3
Podstawowe regulacje prawne w zakresie uŜytkowania i usuwania wyrobów
zawierających azbest. W rozdziale tym przedstawiono wybrane akty prawne
dotyczące uŜytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest oraz procedury
postępowania z wyrobami i odpadami zawierającymi azbest.
Rozdział 4
Stan aktualny w zakresie wyrobów zawierających azbest i gospodarki odpadami
azbestowymi. Rozdział przedstawia: ilości wyrobów zawierających azbest
znajdujących się na terenie powiatu bieruńsko-lędzińskiego w podziale na gminy
4
Zgodnie z Załącznikiem 11 do „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na
terytorium Polski” z 2002 roku
7
wraz z planem sytuacyjnym ich rozmieszczenia oraz charakterystykę istniejących
składowisk na odpady azbestowe.
Rozdział 5
Program usuwania wyrobów zawierających azbest i unieszkodliwiania odpadów
azbestowych. W rozdziale przedstawiono ilość wyrobów zawierających azbest
wymagających usunięcia wraz z pojemnością potrzebnych składowisk oraz strategię
w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest i unieszkodliwiania odpadów
azbestowych, tj. cele w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej wraz
z harmonogramem realizacji przedsięwzięć i ich kosztami oraz źródłami
finansowania.
Rozdział 6
Organizacja zarządzania „Programem...”. W rozdziale przedstawiono koncepcję
zarządzania Programem oraz zadania w zakresie zarządzania Programem na
poszczególnych poziomach zarządzania: powiatu i gminy.
Rozdział 7
Wnioski końcowe. Podsumowanie wraz z wnioskami.
8
2. CHARAKTERYSTYKA WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH
AZBEST I ODDZIAŁYWANIE AZBESTU NA ZDROWIE
CZŁOWIEKA
2.1.
Występowanie i zastosowanie azbestu
Azbest jest nazwą handlową grupy materiałów włóknistych. Pod względem chemicznym są to uwodnione
krzemiany magnezu, Ŝelaza, wapnia i sodu. Pod względem mineralogicznym rozróŜnia się dwie grupy
azbestów: serpentynowe i amfibolowe. Do azbestów serpentynowych naleŜy tylko jedna odmiana azbestu –
azbest chryzotylowy. Jest on wydobywany i stosowany w największych ilościach. Wśród azbestów
amfibolowych przemysłowe znaczenie mają dwie odmiany: azbest amosytowy i krokidolitowy. Istnieją
jeszcze inne odmiany azbestu amfibolowego, np. antofyllit, tremolit i aktynolit, które nie posiadają znaczenia
przemysłowego. Ponadto jako zamienniki azbestu uwaŜane są: erionit, wollastonit, attapulgit, sepiolit.
Pomimo, iŜ występowanie azbestu w przyrodzie jest dosyć powszechne, tylko w kilku miejscach na świecie
prowadzona była jego eksploatacja na skalę przemysłową. Polska nie posiada złóŜ azbestu nadających się do
eksploatacji przemysłowej.
W zaleŜności od zawartości azbestu, stosowanego spoiwa oraz gęstości wyróŜniamy dwie klasy wyrobów
azbestowych.
Klasa I („miękkie”) obejmuje wyroby o gęstości objętościowej mniejszej od 1000 kg/m3, zawierające
powyŜej 20% azbestu. Najczęściej stosowane w tej grupie były wyroby tekstylne, uŜywane przez
pracowników w celach ochronnych, koce gaśnicze, szczeliwa plecione, tektury, płytki podłogowe PCW oraz
masy azbestowe natryskowe stosowane jako izolacja ognioochronna konstrukcji stalowych i przegród
budowlanych.
Klasa II („twarde”) obejmuje wyroby o gęstości objętościowej powyŜej 1000 kg/m3, zawierające poniŜej
20% azbestu. W wyrobach tych włókna azbestu są mocno związane. Niebezpieczeństwo dla zdrowia
i środowiska stwarza mechaniczna obróbka tych wyrobów (cięcie, wiercenie otworów, rozbijanie). W grupie
tej najbardziej rozpowszechnione są płyty azbestowo-cementowe faliste oraz płyty „karo” stosowane jako
pokrycia dachowe i elewacje zewnętrzne, ściany osłonowe, ściany działowe, osłony ścian przewodów
windowych, szybów wentylacyjnych i instalacyjnych w budownictwie wielkokondygnacyjnym.
W mniejszych ilościach stosowano rury w instalacjach wodociągowych i kanalizacyjnych, a takŜe jako
przewody kominowe i zsypy.
Właściwości azbestu takie jak: duŜa odporność na wysokie i niskie temperatury, niewielkie przewodnictwo
cieplne i odporność na działanie czynników chemicznych sprawiły, Ŝe stał się on powszechnie
wykorzystywany jako cenny surowiec równieŜ w Polsce.
Azbest szeroko stosowany był w kilku dziedzinach gospodarki, przede wszystkim w budownictwie, ale takŜe
w energetyce, transporcie i przemyśle chemicznym. NajwaŜniejszymi zastosowaniami azbestu są:
- wyroby azbestowo-cementowe produkowane z azbestu chryzotylowego i azbestów amfibolowych,
takie jak: pokrycia dachowe, rury ciśnieniowe, płyty okładzinowe i elewacyjne zawierające od
10-35% azbestu;
- wyroby izolacyjne stosowane do izolacji kotłów parowych, wymienników ciepła, zbiorników,
przewodów rurowych oraz ubrań i tkanin ognioodpornych. Zawierają one w zaleŜności od
przeznaczenia od 75 do 100% azbestu, głównie chryzotylu;
- wyroby uszczelniające: tektury, płyty azbestowo-kauczukowe, szczeliwa plecione,
- wyroby cierne, takie jak: okładziny cierne i taśmy hamulcowe stosowane do róŜnego typu
hamulców,
- wyroby tekstylne: sznury i maty,
- wyroby hydroizolacyjne: lepiki asfaltowe, kity uszczelniające, asfalty drogowe uszlachetnione,
zaprawy gruntujące, papa dachowa, płytki podłogowe, zawierające od 20 do 40% azbestu.
9
Szacuje się (w skali kraju), Ŝe ok. 96% ogólnej ilości wyrobów zawierających azbest stanowią płyty
azbestowo-cementowe (faliste i płaskie).
Produkcja płyt azbestowo-cementowych w Polsce rozpoczęła się w 1907 roku. Jednak stosowanie azbestu
na szeroką skalę na terenie Polski w budownictwie nastąpiło w latach 60-tych ubiegłego wieku, po
uruchomieniu kilku duŜych zakładów wyrobów azbestowo-cementowych (w tym na terenie obecnego
województwa śląskiego). Głównym surowcem stosowanym do produkcji był azbest chryzotylowy, ale do
połowy lat osiemdziesiątych do produkcji rur ciśnieniowych stosowany był takŜe krokidolit oraz niewielkie
ilości amozytu. Na terenie województwa śląskiego funkcjonowały zakłady wykorzystujące azbest
w produkcji. Były to: Przedsiębiorstwo Materiałów Izolacji Budowlanej „Izolacja” w Ogrodzieńcu i Zakłady
Wyrobów Azbestowo-Cementowych „COBRPIB” w Katowicach.
Produkcja płyt azbestowo-cementowych w Polsce została zakazana Ustawą z dnia 19 czerwca 1997 r.
o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 101, poz. 628 z 1997 r. i Nr 156 poz. 1018
z 1998 r.). Zgodnie z ustawą w Polsce do 28 września 1998 r. została całkowicie zakończona produkcja płyt
azbestowo-cementowych, a wcześniej innych wyrobów zawierających azbest.
2.2.
Oddziaływanie azbestu na zdrowie człowieka
Chorobotwórcze działanie azbestu występuje w wyniku wdychania włókien zawieszonych w powietrzu
(oznacza to, Ŝe dopóki włókna nie są uwolnione do powietrza nie stanowią zagroŜenia dla zdrowia). Azbest
moŜe być takŜe obecny w wodzie, napojach i pokarmach, skąd przenika do organizmu człowieka. Jednak nie
ma dowodów świadczących o tym, Ŝe azbest dostający się do organizmu drogą pokarmową jest szkodliwy
dla zdrowia.
Naturalne źródła emisji włókien azbestowych w praktyce mają mniejsze znaczenie niŜ źródła związane
z działalnością człowieka. Obecnie po zaprzestaniu produkcji wyrobów zawierających azbest tymi źródłami
są:
- niewłaściwie składowane odpady azbestowe, w tym tzw. dzikie wysypiska, szczególnie w lasach
i odkrytych wyrobiskach
- uŜytkowanie wyrobów azbestowych, co w konsekwencji prowadzi do zanieczyszczenia powietrza
pyłem azbestowym w wyniku: korozji i mechanicznych uszkodzeń płyt azbestowo-cementowych,
ścierania tarcz sprzęgłowych i hamulcowych,
- niewłaściwe usuwanie z dachów i elewacji wyrobów zawierających azbest
- urządzenia grzewcze, wentylacyjne, klimatyzacyjne i izolacje zawierające azbest. Są to źródła
występujące wewnątrz pomieszczeń.
Stosowanie wyrobów azbestowych, a w konsekwencji moŜliwość uwalniania włókien azbestu do
środowiska, spowodowało wzrost zainteresowania zdrowotnymi skutkami środowiskowej ekspozycji na
azbest.
Wielkość zagroŜenia zdrowia zaleŜna jest od rodzaju azbestu, wielkości włókien i ich stęŜenia w powietrzu
oraz czasu naraŜenia. Największe zagroŜenie stanowią włókna respirabilne, tzn. występujące w trwałej
postaci w powietrzu i mogące przedostawać się z wdychanym powietrzem do pęcherzyków płucnych. Mają
one średnicę mniejszą od 3 µm i są dłuŜsze niŜ 5 µm, przy czym najbardziej szkodliwe są włókna o długości
ok. 20 µm. Najbardziej agresywne biologicznie są włókna azbestów amfibolowych tj. krokydolit (azbest
niebieski) i amozyt.
NaraŜenie zawodowe na pył azbestu moŜe być przyczyną chorób układu oddechowego tj.: pylicy azbestowej
(azbestozy), łagodnych zmian opłucnowych, raka płuc oraz międzybłoniaków opłucnej i otrzewnej
(nowotworów o wysokiej złośliwości).
Doniesienia kliniczne i epidemiologiczne sugerują, Ŝe z azbestem moŜe być równieŜ związane występowanie
innych nowotworów: krtani, Ŝołądka i jelit, trzustki, jajników oraz chłoniaków. Jednak zwiększenie ryzyka
w tych grupach nowotworów naleŜy postrzegać jedynie jako prawdopodobne.
Między pierwszym naraŜeniem a pojawieniem się patologii (zwłaszcza nowotworów) występują długie
okresy. Czyli aktualnie wykrywane skutki odnoszą się do warunków pracy, jakie istniały 20-40 lat temu.
10
W ekspozycji parazawodowej i środowiskowej na pył azbestu praktycznie głównym skutkiem jest
międzybłoniak opłucnej, a takŜe w zaleŜności od poziomu ekspozycji obserwowany jest równieŜ wzrost
ryzyka zachorowania na raka płuc.
11
2.3.
Informowanie o ryzyku związanym z naraŜeniem na azbest
występujący w środowisku
Głównym celem informowania o ryzyku jest dostarczenie informacji o zagroŜeniu osobom i społecznościom
naraŜonym na szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiskowe zgodnie z zasadami wynikającymi
z odpowiednich przepisów prawnych. Uzyskane informacje stanowią podstawę do opracowywania róŜnych
wariantów strategii zmniejszania ryzyka, które brane są pod uwagę przy podejmowaniu decyzji dotyczących
ich wdraŜania.
Proces informowania i rzetelności przekazywanej informacji zaleŜą zarówno od poziomu merytorycznego,
moŜliwości i umiejętności oceny oszacowania ryzyka, jak i od warunków polityczno-społecznych (polityka
informacyjna, wolna prasa współpracująca ze specjalistami oceniającymi zagroŜenie, itp.).
Zgodnie z definicją zaproponowaną przez Narodową Radę ds. Badań Naukowych Stanów Zjednoczonych
"Informowanie o ryzyku jest procesem wzajemnego współdziałania jednostek, grup i instytucji w wymianie
informacji i opinii o istocie zagroŜenia (...)". Pod hasłem "współdziałanie" naleŜy rozumieć współpracę ze
społeczeństwem specjalistów oceniających ryzyko ze specjalistami zajmującymi się zarządzaniem ryzykiem,
a więc: epidemiologów, przedstawicieli ministerstwa zdrowia, środowiska, przemysłu, a takŜe grup
zaangaŜowanych w problematykę ochrony środowiska.
Informowanie społeczności o ryzyku związanym z naraŜeniem na czynniki szkodliwe (w tym azbest) jest
sprawą delikatną i bardzo trudną, wymagającą angaŜowania opinii publicznej w proces szacowania ryzyka
i informowania o nim. Istotne znaczenie odgrywa właściwe rozeznanie podstawowych zagadnień przez
wszystkich zainteresowanych partnerów.
Agencja Ochrony Środowiska (EPA – Environmental Protection Agency; agencja federalna Stanów
Zjednoczonych działająca w celu ochrony zdrowia ludzkiego oraz środowiska naturalnego) opublikowała
szereg dokumentów zawierających zasady informowania o ryzyku. Powszechnie stosuje się siedem
podstawowych zasad:
(1) Akceptuj i angaŜuj społeczność jako równorzędnego partnera,
(2) Starannie planuj sposób przekazywania informacji o zagroŜeniu, a następnie oceniaj wyniki
komunikowania się,
(3) UwaŜnie słuchaj tego, co mają ci do przekazania inni,
(4) Bądź uczciwy, szczery i otwarty,
(5) Koordynuj wysiłki i współpracuj z innymi (grupami, ośrodkami) w procesie przekazywania
informacji,
(6) Nawiązuj współpracę ze środkami masowego przekazu i przekazuj informacje przygotowane
zgodnie z regułami środków masowego przekazu,
(7) Mów jasno i Ŝyczliwie.
W odniesieniu do powyŜszych zapisów moŜna stwierdzić, Ŝe informowanie o ryzyku związanym
z naraŜeniem na azbest występujący w środowisku wiąŜe się nie tylko z wypełnieniem obowiązków
prawnych ciąŜących na organach rządowych i samorządowych oraz przedsiębiorcach, ale jest takŜe
warunkiem podjęcia strategicznych działań związanych z usunięciem zagroŜenia. Właściwe przekazanie
informacji, za pośrednictwem powszechnie stosowanych norm i zasad, w sposób jasny i czytelny, jest takŜe
gwarancją nawiązania dialogu ze społecznościami lokalnymi.
2.4.
Bezpieczne postępowanie z wyrobami i odpadami zawierającymi
azbest
Metody bezpiecznego postępowania z azbestem i materiałami zawierającymi azbest, począwszy od
eksploatacji tych wyrobów poprzez usuwanie, transport i składowanie określone są poprzez obowiązujące
w Polsce przepisy prawne (patrz. rozdz. 3).
12
2.4.1. UŜytkowanie wyrobów zawierających azbest
Bezpieczne uŜytkowanie płyt azbestowo-cementowych uwarunkowane jest, oprócz czynnika czasu
uŜytkowania, takŜe właściwym ich zabezpieczeniem. Znane są dwie metody zabezpieczania wyrobów
z azbestem:
- obudowanie
- pokrycie powłoką (kapsulacja)
Pierwsza metoda polega na odizolowaniu wyrobów zawierających azbest od otoczenia poprzez obudowanie
ich pyłoszczelną przegrodą wykonaną np. ze sklejki lub płyt gipsowych. Natomiast kapsulacja to pokrycie
powierzchni tych wyrobów specjalnymi substancjami impregnującymi uniemoŜliwiającymi kruszenie się
azbestu lub błonotwórczymi, które tworzą na powierzchni materiału warstwę uniemoŜliwiającą odłamywanie
się zewnętrznych cząstek wyrobu.
NaleŜy nadmienić, Ŝe czynnikiem negatywnie wpływającym na obecny stan wyrobów azbestowych (pokryć
dachowych i elewacji) był ich nieprawidłowy montaŜ (dotyczy to głównie terenów wiejskich), powodujący
pękanie płyt oraz ich odkształcanie. Dodatkowym czynnikiem jest nieprzestrzeganie terminów konserwacji,
a nawet całkowity brak konserwacji.
Czas uŜytkowania płyt azbestowo-cementowych (prawidłowo załoŜonych i zamontowanych, pomalowanych
farbą akrylową i konserwowanych co 5-7 lat) określony został na 30 lat. W Polsce wiele wyrobów jest
uŜytkowanych średnio od 10 do 50 lat.
2.4.2. Usuwanie wyrobów zawierających azbest
Największe zagroŜenie emisji szkodliwych dla zdrowia człowieka włókien azbestowych stwarza proces
usuwania wyrobów zawierających azbest. Prace związane z usuwaniem azbestu muszą być prowadzone
w taki sposób, aby wyeliminować lub zminimalizować uwalnianie się azbestu do środowiska, tak aby nie
zostały przekroczone dopuszczalne wartości stęŜeń włókien azbestowych w powietrzu. Wymagania
w zakresie usuwania tych wyrobów określone zostały szczegółowo w odpowiednich rozporządzeniach.
Prace przy usuwaniu azbestu mogą prowadzić jedynie wykonawcy posiadający odpowiednie wyposaŜenie
techniczne i zatrudniający przeszkolonych pracowników. Podczas prac mających na celu naprawę lub
usunięcie wyrobów zawierających azbest wykonawca zobowiązany jest do umieszczenia tablic
ostrzegawczych o rodzaju prowadzonych prac, odgrodzenia terenu prac oraz zastosowania odpowiednich
środków technicznych w celu zmniejszenia emisji włókien azbestu. Istotne jest takŜe takie prowadzenie prac,
aby wyroby azbestowe usuwane były w całości, unikając ich złamania. Przy wykonywaniu takich prac
konieczne jest takŜe stosowanie sprzętu zabezpieczającego układ oddechowy i odpowiedniej odzieŜy
ochronnej.
Wykaz firm posiadających pozwolenie na demontaŜ elementów zawierających azbest na terenie powiatu
bieruńsko-lędzińskiego przedstawiono w Załączniku nr 3 do niniejszego „Programu…”.
2.4.3. Unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest
Składowanie
Jedyną metodą unieszkodliwiania odpadów azbestowych, stosowaną obecnie w Polsce, jest ich składowanie
na odpowiednio przygotowanych do tego celu składowiskach. Szczegółowe zasady składowania odpadów
azbestowych regulowane są przez Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych wymagań
dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy
składowisk odpadów (Dz. U. z 2003 r. Nr 61, poz. 549).
Na składowisku odpadów azbestowych zakłada się deponowanie odpadów pochodzących z budowy,
remontu i demontaŜu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej oznaczonych kodami:
 17 06 01* – materiały izolacyjne zawierające azbest;
 17 06 05* – materiały konstrukcyjne zawierające azbest.
13
Podstawową zasadą, która warunkuje technologię składowania odpadów zawierających azbest, jest
bezwzględnie i całkowicie zabezpieczenie ich przed kontaktem z powietrzem atmosferycznym. Składowiska
odpadów zawierających azbest lub wydzielone kwatery na składowiskach innych niŜ przeznaczone do tego
celu buduje się w specjalnie wykonanych zagłębieniach terenu ze ścianami bocznymi zabezpieczonymi
przed osypywaniem się. W celu zabezpieczenia przed emisją pyłów powierzchnię kaŜdej kolejnej warstwy
odpadów przykrywa się folią lub warstwą gruntu. Po zakończeniu eksploatacji składowiska (na poziomie
2 m poniŜej poziomu terenu otoczenia) naleŜy wypełnić je ziemią do poziomu terenu. Azbest po złoŜeniu
i przykryciu gruntem mineralnym jest nieszkodliwy dla środowiska wodno-gruntowego oraz powietrza
atmosferycznego. ZłoŜe odpadów zawierających azbest nie moŜe być w jakikolwiek sposób naruszone, czy
to przez prace ziemne, czy przez odwierty.
W 2005 roku weszło w Ŝycie Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2005 r. w sprawie
podziemnych składowisk odpadów (Dz. U. Nr 110, poz. 935), które dopuszcza składowanie azbestu i innych
odpadów niebezpiecznych pod ziemią. Rozporządzenie to określa szczegółowe wymagania, jakim powinny
odpowiadać poszczególne typy składowisk podziemnych w zakresie lokalizacji, eksploatacji i zamknięcia,
a takŜe zakres, sposób i warunki prowadzenia monitoringu tych składowisk.
Na mocy ustaleń z negocjacji akcesyjnych istniejące składowiska, które nie spełniają wymagań dyrektywy
(Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. o składowaniu odpadów (Dz.U. WE L 182
z 16.07.1999) powinny być zmodernizowane najpóźniej do 1 lipca 2012 r. Nowe składowiska odpadów
azbestowych powinny spełniać wymagania konstrukcyjne dyrektywy z chwilą ich zakładania.
Inne metody unieszkodliwiania odpadów azbestowych
W związku z rozwojem technologii unieszkodliwiania odpadów pojawiają się moŜliwości wprowadzania na
terytorium kraju nowych rozwiązań w zakresie unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest innych niŜ
składowanie. NaleŜy mieć na uwadze fakt, Ŝe nowe technologie powinny uwzględniać obowiązujące
przepisy prawa oraz standardy ochrony środowiska.
2.4.4. Procedury dotyczące postępowania z wyrobami i odpadami zawierającymi
azbest
W Polsce problematyka bezpiecznego postępowania z wyrobami i odpadami zawierającymi azbest została
uszeregowana w bloku tematycznym obejmującym łącznie 6 procedur ujętych w czterech grupach.
Procedury opracowane zostały w oparciu o obowiązujące przepisy prawne w zakresie bezpiecznego
postępowania z wyrobami i opadami zawierającymi azbest. Są to:
Grupa I.
Procedury obowiązujące właścicieli i zarządzających obiektami, instalacjami i urządzeniami
zawierającymi azbest lub wyroby zawierające azbest.
Procedura 1 – dotycząca obowiązków w czasie uŜytkowania obiektów, instalacji i urządzeń.
Procedura 2 – dotycząca obowiązków przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest.
Grupa II.
Procedury obowiązujące wykonawców prac polegających na usuwaniu wyrobów
zawierających azbest – wytwórców odpadów niebezpiecznych.
Procedura 3 – dotycząca postępowania przy pracach przygotowawczych do usunięcia
wyrobów zawierających azbest.
Procedura 4 – dotycząca prac polegających na usuwaniu wyrobów zawierających azbest –
wytwarzaniu odpadów niebezpiecznych, wraz z oczyszczaniem obiektu (terenu) instalacji.
Grupa III.
Procedura obowiązująca prowadzących działalność w zakresie transportu odpadów
niebezpiecznych zawierających azbest.
Procedura 5 – dotycząca przygotowania i transportu odpadów niebezpiecznych
zawierających azbest.
14
Grupa IV.
Procedura obowiązująca zarządzającego składowiskami odpadów niebezpiecznych
Procedura 6 – dotycząca składowania odpadów na składowisku przeznaczonym do
wyłącznego składowania odpadów zawierających azbest lub innym, spełniającym
odpowiednie warunki techniczne.
Szczegółowy opis procedur zamieszczono w Załączniku nr 4.
15
3. PODSTAWOWE REGULACJE PRAWNE W ZAKRESIE
UśYTKOWANIA I USUWANIA WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH
AZBEST WRAZ Z AKTAMI PRAWNYMI OBOWIĄZUJĄCYMI
W UNII EUROPEJSKIEJ
Regulacje prawne dotyczące m.in. usuwania wyrobów zawierających azbest z obiektów budowlanych,
począwszy od realizacji obowiązku dokonania przeglądu technicznego tych wyrobów do momentu
zdeponowania wytworzonych odpadów na składowisku, zamieszczone zostały w aktach prawnych.
Obecnie w Polsce istnieje szereg przepisów dotyczących problematyki azbestu. Biorąc pod uwagę przedmiot
niniejszego zamówienia poniŜej wymieniono najwaŜniejsze ustawy i rozporządzenia, wg stanu na dzień
31 października 2008 r. Pod uwagę wzięto takŜe przepisy Unii Europejskiej regulujące postępowanie ze
szkodliwymi dla zdrowia ludzkiego substancjami, w tym równieŜ azbestem i wyrobami zawierającymi
azbest.
3.1.
Ustawy
0. Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (tekst
jednolity Dz. U. 2004 Nr 3, poz. 20). Ustawa zakazuje wprowadzania na obszar kraju azbestu,
wyrobów zawierających azbest oraz obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi azbest.
1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. 2006 Nr 156, poz. 1118)
zgodnie z art. 30 ust. 7 stanowi: Właściwy organ moŜe nałoŜyć, w drodze decyzji, obowiązek
uzyskania pozwolenia na wykonanie określonego obiektu lub robót budowlanych, objętych
obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, jeŜeli ich realizacja moŜe naruszyć ustalenia
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub spowodować: zagroŜenie bezpieczeństwa
ludzi lub mienia, pogorszenie stanu środowiska lub dóbr kultury, pogorszenie warunków zdrowotnosanitarnych, wprowadzenie, utrwalenie bądź zwiększenie ograniczeń lub uciąŜliwości dla terenów
sąsiednich.
2. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. 2008, Nr 25,
poz. 150). Ustawa ta wprowadziła m.in. obowiązek składania przez wójtów, burmistrzów
i prezydentów miast, a takŜe osoby prawne stosownych informacji o rodzaju, ilości i miejscach
występowania substancji stwarzających szczególne zagroŜenie dla środowiska (w tym równieŜ
azbest).
3. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U.2007 Nr 39, poz. 251). Ustawa
ta wprowadziła m.in. obowiązek uzyskania przez wytwórcę odpadów niebezpiecznych (wykonawcę
prac usuwania wyrobów zawierających azbest) zatwierdzenia – przez właściwego marszałka lub
starostę – programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi zawierającymi azbest).
3.2.
Rozporządzenia
1. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. – w sprawie katalogu odpadów
(Dz. U. 2001 Nr 112, poz. 1206) zamieszcza rodzaje odpadów zawierających azbest na liście
odpadów niebezpiecznych w wymienionych poniŜej grupach i podgrupach z odpowiednim
przypisanym kodem klasyfikacyjnym:
- 06 07 01* - odpady azbestowe z elektrolizy,
- 06 13 04* - odpady z przetwarzania azbestu,
- 10 11 81* - odpady zawierające azbest,
- 10 13 09* - odpady zawierające azbest z produkcji elementów cementowo-azbestowych,
- 15 01 11* - opakowania z metali zawierających niebezpieczne, porowate elementy
wzmocnienia konstrukcyjnego (np. azbest) włącznie z pustymi pojemnikami
ciśnieniowymi,
- 15 02 02* - sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach),
16
tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone
substancjami niebezpiecznymi (np. PCB)
- 16 01 11* - okładziny hamulcowe zawierające azbest,
- 16 02 12* - zuŜyte urządzenia zawierające wolny azbest,
- 17 06 01* - materiały izolacyjne zawierające azbest,
- 17 06 05* - materiały konstrukcyjne zawierające azbest
- 20 01 35* - zuŜyte urządzenie elektryczne i elektroniczne inne niŜ wymienione w 20 01 21
i 20 01 23 zawierające niebezpieczne składniki
2. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2002
przedkładania wojewodzie informacji o rodzaju, ilości i miejscach
stwarzających szczególne zagroŜenie dla środowiska (Dz. U. 2002 Nr
termin oraz formę składania informacji o rodzaju, ilości i miejscach
stwarzających szczególne zagroŜenie dla środowiska.
r. w sprawie sposobu
występowania substancji
175, poz. 1439 ) określa
występowania substancji
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów,
które mogą być składowane w sposób nieselektywny (Dz. U. 2002 Nr 191, poz. 1595). W sposób
nieselektywny mogą być składowane odpady o następujących kodach:
- 17 06 01* - materiały izolacyjne zawierające azbest
Odpady te mogą być składowane wspólnie, na tym samym składowisku odpadów niebezpiecznych
zawierających azbest. Nie moŜna natomiast mieszać tych odpadów i składować z innymi odpadami
niebezpiecznymi.
4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie
najwyŜszych dopuszczalnych stęŜeń i natęŜeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku
pracy (Dz. U. 2002 Nr 217, poz. 1833) określa najwyŜsze dopuszczalne stęŜenia w środowisku pracy
pyłów zawierających azbest:
a). pyły zawierające azbest chryzotylowy oraz pyły zawierające azbest chryzotylowy i inne minerały
włókniste oraz pyły zawierające inne minerały włókniste, z wyjątkiem krokidolitu
- pył całkowity – 1,0 mg/m3
- włókna respirabilne – 0,2 mg/m3
b). pyły zawierające krokidolit
- pył całkowity – 0,5 mg/m3
- włókna respirabilne – 0,2 mg/m3
5. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2003 Nr 1, poz. 12) określa limity stęŜenia azbestu
w powietrzu. Wartości odniesienia dla azbestu wynoszą odpowiednio:
-dla 1 godziny – 2 350 włókien/m3
-dla roku kalendarzowego – 250 włókien/m3.
6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań
dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać
poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. 2003 Nr 61, poz. 549). Określa m.in. wymagania
dotyczące składowania odpadów zawierających azbest.
7. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. 2003
Nr 120, poz. 1126) określa zakres rodzajów robót budowlanych, stwarzających zagroŜenie
bezpieczeństwa lub zdrowia ludzi.
8. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października 2003 r.
w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania
i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. 2003
Nr 192, poz. 1876). Rozporządzenie wprowadza obowiązek inwentaryzacji przez właściciela lub
17
zarządzającego (osobę fizyczną) miejsc, gdzie był lub jest wykorzystywany azbest – oraz składania
corocznie stosownych informacji do właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Osoby
prawne składają sprawozdania do marszałka.
9. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 roku
w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego uŜytkowania i usuwania wyrobów zawierających
azbest (Dz. U. 2004 Nr 71, poz. 649) nakłada na właścicieli lub zarządców obiektów, urządzeń
budowlanych, instalacji przemysłowych lub innych miejsc zawierających azbest - obowiązek
okresowej kontroli stanu tych wyrobów oraz sporządzenia oceny stanu i moŜliwości uŜytkowania
wyrobów zawierających azbest zgodnie z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia (Ocena stanu
i moŜliwości bezpiecznego uŜytkowania wyrobów zawierających azbest). Pierwsza kontrola
powinna być przeprowadzona w terminie do 6 miesięcy od dnia wejścia w Ŝycie rozporządzenia.
Ww podmioty przechowują 1 egz. oceny (łącznie ze stosowną dokumentacją) a 2-gi egz. oceny
przekazują właściwemu organowi nadzoru budowlanego, w terminie 30 dni od daty sporządzenia
oceny.
10. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów,
czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku
pracy (Dz. U. 2004 Nr 280, poz. 2771 z późn. zmianami). Rozporządzenie określa m.in. obowiązki
pracodawcy przy prowadzeniu prac w kontakcie ze szkodliwymi substancjami (w tym z azbestem).
11. Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 20 września 2007r. w sprawie wysokości stawek opłat za
korzystanie ze środowiska na rok 2008 (MP 2007 Nr 68, poz. 754). Obwieszczenie określa
jednostkowe stawki opłat za gazy lub pyły wprowadzane do powietrza.
- azbest
308,10 zł/kg
1. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 czerwca 2007r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska (Dz. U. 2007 Nr 106 poz. 723) określa jednostkowe
stawki opłat za umieszczenie odpadów na składowisku:
- 06 07 01* - odpady azbestowe z elektrolizy
44,79 zł/Mg
- 06 13 04* - odpady z przetwarzania azbestu
44,79 zł/Mg
- 10 13 09* - odpady zawierające azbest z produkcji elementów azbestowocementowych
44,79 zł/Mg
- 10 11 81* - odpady zawierające azbest
44,79 zł/Mg
- 15 01 11* - opakowania z metali zawierające niebezpieczne, porowate
elementy wzmocnienia konstrukcyjnego (np. azbest) włącznie
z pustymi pojemnikami ciśnieniowymi
44,79 zł/Mg
- 15 02 02* - sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry
olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania
(np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone
substancjami niebezpiecznymi (np. PCB)
133,75 zł/Mg
- 16 01 11* - okładziny hamulcowe zawierające azbest
44,79 zł/Mg
- 16 02 12* - zuŜyte urządzenia zawierające wolny azbest
44,79 zł/Mg
- 17 06 01* - materiały izolacyjne zawierające azbest
0,00 zł/Mg
0,00 zł/Mg
- 20 01 35* - zuŜyte urządzenie elektryczne i elektroniczne
inne niŜ wymienione w 20 01 21 i 20 01 23 zawierające
niebezpieczne składniki
190,00 zł/Mg
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005r. w sprawie badań i pomiarów
czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. 2005 Nr 73, poz. 645 z późn.
zmianami). Rozporządzenie określa m.in. obowiązki wykonywania badań właściwych dla
prowadzenia prac z czynnikami szkodliwymi (w tym azbest).
18
3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2005 r. w sprawie podziemnych składowisk
odpadów (Dz. U. 2005 Nr 110, poz. 935). Rozporządzenie określa szczegółowe wymagania, jakim
powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk podziemnych w zakresie lokalizacji,
eksploatacji i zamknięcia, a takŜe zakres, sposób i warunki prowadzenia monitoringu tych
składowisk.
4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 14 października 2005 r. w sprawie zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest oraz
programu szkolenia w zakresie bezpiecznego uŜytkowania takich wyrobów(Dz. U. 2005 Nr 216 poz.
1824). Rozporządzenie określa m.in. szczegółowe wymagania odnośnie zapewnienia bezpiecznych
warunków prowadzenia prac przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest oraz
program szkolenia w zakresie bezpiecznego uŜytkowania wyrobów zawierających azbest.
3.3.
Dyrektywy Unii Europejskiej
Wyszczególnione poniŜej przepisy Unii Europejskiej regulują postępowanie ze szkodliwymi dla zdrowia
ludzkiego substancjami chemicznymi, w tym równieŜ azbestem i wyrobami zawierającymi azbest. Większa
część tych regulacji dotyczy ochrony zdrowia osób zatrudnionych przy pracach w kontakcie z wyrobami
zawierającymi szkodliwe materiały, wprowadzając szczegółowe ograniczenia i specjalne wymagania dla
metod pracy oraz środków zabezpieczających ludzi. Druga część regulacji dotyczy ochrony środowiska,
metod pomiarów zanieczyszczenia włóknami i pyłem azbestu, a takŜe metod zabezpieczenia przed emisją
tych szkodliwych substancji. Wiele zapisów w poszczególnych dyrektywach stanowią regulacje dotyczące
obowiązków pracodawców w zakresie ochrony pracowników i otoczenia miejsca prac przed zagroŜeniami,
wynikającymi z moŜliwości uwalniania się pyłu i włókien azbestu, w czasie trwania robót przy produkcji,
zabezpieczaniu lub usuwaniu wyrobów zawierających te składniki. W aktach prawnych Unii Europejskiej
dotyczących azbestu znajdują się teŜ wskazówki i wytyczne dla państw członkowskich dotyczące
wprowadzania w Ŝycie przepisów regulujących problematykę azbestu, a takŜe form i metod pomocy,
szkolenia i kontroli – w celu stworzenia odpowiednich warunków dla sprawnego wdroŜenia nowych
przepisów.
Wyszczególnienie aktów prawnych dotyczących problematyki azbestu.
Zasady pracy z azbestem
1. Dyrektywa Rady 83/477/EWG z dnia 19 września 1983 r. w sprawie ochrony pracowników przed
ryzykiem związanym z naraŜeniem na działanie azbestu w miejscu pracy (druga dyrektywa
szczegółowa w rozumieniu art. 8 dyrektywy 80/1107/EWG, Dz.U. WE L 263, z 24.09.1983, s. 25).
2. Dyrektywa Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu
poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz.U. WE L 183, z 29.06.1989,
s.1)
3. Zalecenia Komisji 90/326/EWG z dnia 22 maja 1990 r dla Państw Członkowskich dotyczące
przyjęcia europejskiego wykazu chorób zawodowych
4. Dyrektywa Rady 90/394/EWG z dnia 28 czerwca 1990 r. w sprawie ochrony pracowników przed
zagroŜeniem dotyczącym naraŜenia na działanie czynników rakotwórczych podczas pracy (szósta
dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust.. 1 dyrektywy 89/391/EWG, Dz.U. WE
L 196,z 26.07. 1990, s.1)
5. Dyrektywa Rady 91/382/EWG z dnia 25 czerwca 1991 r. zmieniająca dyrektywę 83/477/EWG
w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z naraŜeniem na działanie azbestu
w miejscu pracy (druga szczegółowa dyrektywa w rozumieniu art. 8 dyrektywy 80/1107/EWG,
Dz.U. WE L 206, z 29.07.1991, s. 16)
6. Dyrektywa Rady 92/57/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wprowadzenia minimalnych
wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na czasowych lub ruchomych budowach (ósma
szczegółowa dyrektywa w rozumieniu art. 16 ust.1 dyrektywy 89/391/EWG (Dz.U. WE L 245,
z 26.08.1992, s. 6).
19
7. Dyrektywa Rady 94/33/WE z dnia 22 czerwca 1994 r. w sprawie ochrony pracy osób młodych
(Dz.U. WE L 216, z 20.08.1994, s. 12)
8. Dyrektywa Rady 97/42/WE z dnia 27 czerwca 1997 r po raz pierwszy zmieniająca Dyrektywę
90/394/EWG w sprawie ochrony pracowników przed zagroŜeniem dotyczącym naraŜenia na
działanie czynników rakotwórczych podczas pracy (szósta Dyrektywa szczegółowa w rozumieniu
art. 16 ust.1 Dyrektywy 89/391/EWG)
9. Dyrektywa Rady 98/24/WE z dnia 7 kwietnia 1998 r. w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa
pracowników przed ryzykiem związanym ze środkami chemicznymi w miejscu pracy (czternasta
dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art.16 ust. 1 dyrektywy 89/931/EWG, Dz.U. WE L 131,
z 05.05.1998, s.11).
10. Dyrektywa Rady 1999/38/WE z dnia 29 kwietnia 1999 r zmieniająca po raz drugi Dyrektywę
90/394/EWG w sprawie ochrony pracowników przed zagroŜeniem dotyczącym naraŜeniem na
działanie czynników rakotwórczych podczas pracy i rozszerzająca ją o mutageny
11. Dyrektywa 2003/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 marca 2003 r. zmieniająca
dyrektywę 83/477/EWG w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z naraŜeniem
na działanie azbestu w miejscu pracy (Dz.U. WE L 97, z 15.04. 2003, s. 48).
12. Dyrektywa 2004/37/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony pracowników przed
zagroŜeniem dotyczącym naraŜenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas
pracy (szósta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/EWG,
Dz.U. WE L 158, z 30.04.2004, s. 50)
Ochrona środowiska przed zanieczyszczeniem azbestem
1. Dyrektywa Rady 87/217/EWG z dnia 19 marca 1987 r. w sprawie ograniczania zanieczyszczenia
środowiska azbestem i zapobiegania temu zanieczyszczeniu (Dz.U. WE L 085 z 28.03.1987, s. 40).
2. Dyrektywa Rady 89/106/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. w sprawie zbliŜenia ustaw i aktów
wykonawczych Państw Członkowskich dotyczących wyrobów budowlanych (Dz.U. WE L 040
z 11.02.1989, s.12)
3. Dyrektywa Rady 96/61/EWG z dnia 24 września 1996 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania
zanieczyszczeniom i kontroli (Dz.U. WE L 257 z 10.10.1996, s. 26)
Wprowadzanie do obrotu, stosowanie i oznakowanie
1. Dyrektywa Rady 76/769/EWG z dnia 27 lipca 1976 r. w sprawie zbliŜenia przepisów ustawowych,
wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do ograniczeń we
wprowadzaniu do obrotu i stosowaniu niektórych substancji i preparatów niebezpiecznych
(Dz.U. WE L 262 z 27.09.1976, s. 201).
2. Dyrektywa Rady 83/478/EWG z dnia 19 września 1983 r. zmieniająca po raz piąty dyrektywę
76/769/EWG w sprawie zbliŜenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych
Państw Członkowskich odnoszących się do ograniczeń we wprowadzaniu do obrotu i stosowaniu
niektórych substancji i preparatów niebezpiecznych (Dz.U. WE L 263 z 24.09.1983, s. 33).
3. Dyrektywa Rady 85/610/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. zmieniająca po raz siódmy (azbest)
dyrektywę 76/769/EWG w sprawie zbliŜenia przepisów ustawowych, wykonawczych
i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do ograniczeń we wprowadzaniu do
obrotu i stosowaniu niektórych substancji i preparatów niebezpiecznych (Dz.U. WE L 375
z 31.12.1985, s. 1)
4. Dyrektywa Rady 89/678/EWG z dnia 21 grudnia 1989 r. zmieniająca dyrektywę 76/769/EWG
w sprawie zbliŜenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw
Członkowskich odnoszących się do ograniczeń we wprowadzaniu do obrotu i stosowaniu niektórych
substancji i preparatów niebezpiecznych (Dz.U. WE L 398 z 30.12.1989, s. 24)
5. Dyrektywa Komisji 91/659/EWG z dnia 3 grudnia 1991 r. dostosowująca do postępu technicznego
załącznik I do dyrektywy Rady 76/769/EWG w sprawie zbliŜenia przepisów ustawowych,
wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do ograniczeń we
wprowadzaniu do obrotu i stosowaniu niektórych substancji i preparatów niebezpiecznych
(Dz.U. WE L 363 z 31.12.1991, s.36)
6. Dyrektywy Komisji 98/12/WE z dnia 27 stycznia 1998 r. dostosowująca do postępu technicznego
dyrektywę Rady 71/320/EWG w sprawie zbliŜenia ustawodawstwa Państw Członkowskich
20
odnoszących się do układów hamulcowych niektórych pojazdów silnikowych i ich przyczep
(Dz.U. WE L 081 z 18.03.1998, s. 1)
7. Dyrektywa Komisji 1999/77/WE z dnia 26 lipca 1999 r. dostosowującą po raz szósty do postępu
technicznego załącznik I do dyrektywy Rady 76/769/EWG w sprawie zbliŜenia przepisów
ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do
ograniczeń we wprowadzaniu do obrotu i stosowaniu niektórych substancji i preparatów
niebezpiecznych (azbest, Dz.U. WE L 207 z 06.08.1999, s. 18).
8. Dyrektywa Komisji 2001/59/WE z 6 sierpnia 2001 r. dostosowująca do postępu technicznego po raz
28 dyrektywę Rady 67/548/EWG w sprawie zbliŜenia przepisów ustawowych, wykonawczych
i administracyjnych odnoszących się do klasyfikacji, pakowania i etykietowania substancji
niebezpiecznych (Dz.U. WE L 225 z 21.08.2001, s. 1)
Funkcjonowanie zakładów przemysłowych
2. Dyrektywa Rady 84/360/EWG z dnia 28 czerwca 1984 r w sprawie zwalczania zanieczyszczeń
z zakładów przemysłowych (Dz.U. WE L 188 z 16.07.1984, s. 20).
3. Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych
przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz.U. WE L 175
z 05.07.1985, s. 40)
4. Dyrektywa Rady 96/61/WE z 24 września 1996 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania
zanieczyszczeniom i kontroli (Dz U. WE L 257 z 10.10.1996, s. 26).
Gospodarka odpadami zawierającymi azbest
1. Dyrektywa Rady 75/442/EWG z dnia 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów (Dz.U. WE L 194
z 25.07.1975, s. 39)
2. Dyrektywa Rady 91/689/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie odpadów niebezpiecznych
(Dz.U. WE L 377 z 31.12.1991, s. 20).
3. Rozporządzenie Rady 259/93/WE z dnia 1 lutego 1993 r. w sprawie nadzoru i kontroli przesyłania
odpadów w obrębie, do Wspólnoty Europejskiej oraz poza jej obszar (Dz.U. WE L 030
z 06.02.1993, s. 1).
4. Dyrektywa Rady 94/31/WE z dnia 27 czerwca 1994 r. zmieniająca dyrektywę 91/689/EWG
w sprawie odpadów niebezpiecznych (Dz.U. WE L 168 z 02.07.1994, s. 28)
5. Rozporządzenie Rady 120/97/WE z dnia 20 stycznia 1997 r. zmieniające Rozporządzenie Rady nr
259/93 w sprawie nadzoru i kontroli przesyłania odpadów w obrębie, do Wspólnoty Europejskiej
oraz poza jej obszar (Dz.U. WE L 022 z 24.01.1997, s.14)
6. Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. o składowaniu odpadów (Dz.U. WE L 182
z 16.07.1999, s. 1)
7. Decyzja Komisji: 2000/532/WE z dnia 3 maja 2000 r. zastępująca decyzję 94/3/WE ustanawiającą
wykaz odpadów zgodnie z art.1 lit. a) dyrektywy Rady 75/442/EWG w sprawie odpadów oraz
decyzję Rady 94/904/WE ustanawiającą wykaz odpadów niebezpiecznych zgodnie z art.1 ust.4
dyrektywy Rady 91/689/EWG w sprawie odpadów niebezpiecznych (notyfikowana jako dokument
nr C (2000) 1147, Dz.U. WE L 226 z 06.09.2000, s. 3),
8. Decyzja Komisji 2001/118/WE z dnia 16 stycznia 2001 r. zmieniająca decyzję 2000/532/WE
w zakresie wykazu odpadów (notyfikowana jako dokument C(2001)108, Dz.U. WE L 047
z 16.02.2001, s. 1),
9. Decyzja Komisji 2001/119/WE z dnia 22 stycznia 2001 r. zmieniająca decyzję 2000/532/WE
zastępująca decyzję 94/3/WE ustanawiającą wykaz odpadów zgodnie z art.1 lit. a) dyrektywy Rady
75/442/EWG w sprawie odpadów oraz decyzję Rady 94/904/WE ustanawiającą wykaz odpadów
niebezpiecznych zgodnie z art.1ust. 4 dyrektywy Rady 91/689/EWG w sprawie odpadów
niebezpiecznych (notyfikowana jako dokument nr C (2001) 106, Dz.U. WE L 322 z 06.12.2001,
s. 35)
10. Decyzja Rady 2001/573/WE z dnia 23 lipca 2001 r. zmieniająca decyzję Komisji 2000/532/WE
w zakresie odpadów (Dz.U. WE L 203 z 28.07.2001, s. 18).
11. Rozporządzeniem Komisji Nr 2557/2001 WE z dnia 28 grudnia 2001 r. zmieniające załącznik V do
rozporządzenia Rady (EWG) nr 259/93 w sprawie nadzoru i kontroli przesyłania odpadów
w obrębie, do Wspólnoty Europejskiej oraz poza jej obszar (Dz.U. WE L 349 z 31.12.2001, s. 1)
21
12. Decyzja Rady 2003/33/WE z dnia 19 grudnia 2002 r. ustanawiająca kryteria i procedury przyjęcia
odpadów na składowiska, na podstawie art. 16 i załącznika II do dyrektywy 1999/31/WE
(Dz.U. WE L 011 z 16.01.2003, s. 27)
22
4.
STAN AKTUALNY W ZAKRESIE WYROBÓW
ZAWIERAJĄCYCH AZBEST I GOSPODARKI ODPADAMI
AZBESTOWYMI
W POWIECIE BIERUŃSKOLĘDZIŃSKIM
4.1. Wprowadzenie
Przedstawione w krajowym „Programie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na
terytorium Polski” (z 2002 r.) szacunkowe ilości wyrobów zawierających azbest wskazują, Ŝe województwo
śląskie znajduje się na dziewiątym miejscu w kraju pod względem ilości wyrobów zawierających azbest
zabudowanych w obiektach budowlanych. Zgodnie z krajowym „Programem...” (wg stanu na rok 2000) na
terenie województwa śląskiego znajdowało się ok. 779 280 Mg wyrobów zawierających azbest
zabudowanych w obiektach budowlanych, w tym 723 580 Mg stanowiły płyty azbestowo-cementowe
a 55 700 Mg rury azbestowo-cementowe.
Zgodnie z danymi przedstawionymi w projekcie „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 20082032” na terenie województwa śląskiego znajduje się pow. 0,5 mln Mg wyrobów zawierających azbest.
Natomiast w „Projekcie aktualizacji planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego” (2008 r.)
szacuje się, Ŝe na terenie województwa występuje 99,5 tys. Mg odpadów zawierających azbest (z czego
40,3 tys. Mg naleŜy do właścicieli prywatnych). Do określenia tej ilości wykorzystane zostały dane
Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego o rodzaju, ilości i miejscach występowania wyrobów azbestowych.
Jednak ilość ta znacznie odbiega od wielkości podanych w krajowym „Programie…” oraz w „POKA”.
Pomimo iŜ widoczny jest postęp w inwentaryzowaniu i przepływie informacji, to jednak w dalszym ciągu
duŜa część obiektów zawierających azbest pozostaje niezinwentaryzowana. Stąd wniosek, Ŝe istnieje pilna
potrzeba rzetelnego i kompletnego rozpoznania ilości i stanu wyrobów zawierających azbest znajdujących
się na terenie poszczególnych gmin, a następnie weryfikacji skali problemu azbestu na obszarze
województwa śląskiego.
DuŜy wpływ na ilość wyrobów azbestowych znajdujących się na terenie województwa moŜe mieć fakt, Ŝe na
jego obszarze funkcjonowały zakłady wykorzystujące azbest w produkcji, co czyniło ten produkt
powszechnie dostępnym. Były to: Przedsiębiorstwo Materiałów Izolacji Budowlanej „Izolacja”
w Ogrodzieńcu i Zakłady Wyrobów Azbestowo-Cementowych „COBRPIB” w Katowicach.
W latach 2006-2007 we wszystkich gminach powiatu bieruńsko-lędzińskiego przeprowadzona została
inwentaryzacja ilości wyrobów zawierających azbest. Wyniki inwentaryzacji są na bieŜąco aktualizowane
m.in. poprzez wizje lokalne wykonywane przez pracowników Starostwa Powiatowego w Bieruniu. Dla
potrzeb niniejszego „Programu…” wykorzystano wyniki wykonanej inwentaryzacji wg stanu na dzień
18.IX.2008r. (z uwzględnieniem ilości wyrobów azbestowych usuniętych w 2008r.). Z przeprowadzonej
inwentaryzacji wynika, Ŝe na terenie powiatu znajduje się ok. 1 897 Mg (173 370 m2) wyrobów
Po jedenastu latach obowiązywania ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest oraz
dziesięciu latach obowiązywania przepisów wykonawczych nadal notuje się niewystarczającą ich znajomość
przez właścicieli i administratorów obiektów budowlanych. Często przygotowane oceny stanu obiektów
z zabudowanymi wyrobami zwierającymi azbest są niekompletne. Dotyczy to zarówno ilości tych obiektów
(nie wszystkie obiekty poddano ocenie) jak teŜ rzetelności wypełnienia ankiet (zgodnie z rozporządzeniem) zwykle brak jest danych nt. pilności.
Ponadto, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia
2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego uŜytkowania i usuwania wyrobów zawierających
azbest, właściciel nieruchomości, uŜytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości, a takŜe obiektu,
urządzenia budowlanego, instalacji przemysłowej lub innego miejsca zawierającego azbest, przeprowadza
kontrole stanu tych wyrobów i przygotowuje tzw. ocenę stanu i moŜliwości bezpiecznego uŜytkowania
wyrobów zawierających azbest (ocena wg wzoru określonego w Załączniku nr 1 do ww Rozporządzenia).
23
W formularzu tym za pomocą odpowiedniej skali punktowej określa się stopień pilności dokonania wymiany
lub naprawy. Rozporządzenie określa trzy stopnie pilności: I - wymagana bezzwłoczna wymiana lub
naprawa, II - ponowna ocena po roku oraz III - ponowna ocena w terminie do pięciu lat. Ocena jest
przekazywana właściwemu organowi nadzoru budowlanego, w terminie 30 dni od jej sporządzenia. Pierwsza
kontrola, o której mowa powyŜej, powinna była być wykonana w terminie do 6 miesięcy od dnia wejścia
w Ŝycie ww rozporządzenia, tj. do 17 października 2004 r.
Niniejszy „Program...” skierowany jest do wszystkich właścicieli nieruchomości zlokalizowanych na terenie
powiatu bieruńsko-lędzińskiego, ze szczególnym naciskiem na te nieruchomości, które pokryte są wyrobami
zawierającymi azbest. Przewiduje się, Ŝe zainteresowanie „Programem...” będzie wzrastać stopniowo z roku
na rok, w miarę prowadzenia edukacji w zakresie zagroŜeń związanych z eksploatacją azbestu.
4.2. Ilość wyrobów zawierających azbest
Jak juŜ wspomniano na podstawie przeprowadzonej w latach 2006-2007 inwentaryzacji uzyskano informacje
o ilości wyrobów zawierających azbest zlokalizowanych na terenie poszczególnych gmin powiatu bieruńskolędzińskiego. Inwentaryzacją objęto wszystkie gminy powiatu.
Inwentaryzacja została wykonana w sposób prawidłowy, według zasad określonych w Rozporządzeniu
MGPiPS z dnia 23 października 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania
azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których był lub jest
wykorzystywany azbest (Dz. U. Nr 192, poz. 1876).
NaleŜy jednak mieć na uwadze, iŜ inwentaryzacja moŜe zawierać informacje niepełne i nie przedstawiać
rzeczywistej sytuacji pod względem ilości i występowania wyrobów azbestowych w powiecie.
4.2.1.
Budynki mieszkalne, inwentarskie i budynki wielorodzinne
Na terenie powiatu bieruńsko-lędzińskiego wyroby zawierające azbest występują przede wszystkim
w obiektach budowlanych mieszkalnych i inwentarskich. Są to przede wszystkim płyty azbestowocementowe (faliste i płaskie) stosowane w budownictwie do wykonywania pokryć dachowych oraz elewacji
budynków. Głównie są to budynki jednorodzinne, gospodarcze, inwentarskie oraz garaŜe posiadające
pokrycia dachowe wykonane z wyrobów azbestowo-cementowych. RównieŜ w budownictwie
wielorodzinnym uŜywany był azbest –przede wszystkim jako płyty elewacyjne.
Z otrzymanych danych inwentaryzacyjnych dla gmin Bieruń oraz Lędziny moŜliwe było rozdzielenie ilości
wyrobów zawierających azbest w budownictwie prywatnym oraz w blokach mieszkalnych. W przypadku
pozostałych gmin wyroby zawierające azbest występują wyłącznie w budynkach naleŜących do osób
prywatnych.
Z przeprowadzonej inwentaryzacji ilości wyrobów zawierających azbest wynika, Ŝe na terenie powiatu
bieruńsko-lędzińskiego znajduje się ok. 1 897 Mg (173 370 m2) wyrobów zawierających azbest. Największa
ilość wyrobów tego typu występują w gminach: Bieruń (1 150 Mg), Lędziny (284,6 Mg) i Chełm Śląski
(203,0 Mg).
Uwaga: Średnia masa 1 m2 płyt azbestowo-cementowych wynosi: 12 kg dla eternitu falistego i 9 kg
w przypadku eternitu płaskiego. W przypadku braku szczegółowych danych o rodzaju tych płyt przyjęto
średnią masę 1 m2 równą 11 kg.
24
4.2.1.1. Gmina Bieruń
Z przeprowadzonej inwentaryzacji wynika, Ŝe na terenie gminy znajduje się ok. 996 Mg (90 517 m2)
wyrobów zawierających azbest. Wyroby zawierające azbest występują w gminie wyłącznie w budownictwie:
budynki jednorodzinne i gospodarcze oraz budynki wielorodzinne naleŜące do wspólnot mieszkaniowych
w postaci płyt azbestowo-cementowych falistych oraz jako elewacje budynków.
Ponad 71% ilości płyt azbestowo-cementowych znajduje się na budynkach wielorodzinnych – blokach
mieszkalnych (708 Mg). Natomiast na prywatnych budynkach mieszkalnych zabudowanych jest ok. 288 Mg
(26 158 m2) płyt a-c. Największe ilości wyrobów zawierających azbest występują na ulicach: Węglowej
(289,7 Mg), Granitowej (214 Mg) i Warszawskiej (131,2 Mg).
Szczegółowe dane nt. ilości wyrobów zawierających azbest przedstawia Tabela 1.
Tabela 1. Ilość wyrobów zawierających azbest na terenie gminy Bieruń uzyskana w wyniku inwentaryzacji.
L.p.
Miejsce
występowania -ulica
Budynki prywatne
1.
Barańcowa
2.
Barbórki
3.
Bazaltowa
4.
Bijasowicka
5.
Bogusławskiego
6.
Boh. Westerplatte
7.
Bojszowska
8.
Borowinowa
9.
Budzyńskiej
10.
Dąbrówki
11.
Dębowa
12.
Diamentowa
13.
Dojazdowa
14.
Dyrdy
15.
Fałata
16.
Gołysowa
17.
Granitowa
18.
Groblana
19.
Jagiełły
20.
Kadłubowa
21.
Kamieniczna
22.
Kamienna
23.
Kopańska
24.
Korfantego
25.
Krakowska
26.
Krupnicza
27.
Ks. Macierzyńskiego
28.
Ks. Trochy
29.
KsięŜycowa
30.
Kusocińskiego
31.
Licealna
32.
Lipcowa
33.
Łowiecka
34.
Łysinowa
35.
Macieja
36.
Marcina
37.
Mielęckiego
38.
Mieszka I
39.
Mirosława Spyry
40.
NadbrzeŜna
Ilość wyrobów azbestowych
Mg
m2
7
408
615
854
262
349
911
507
224
637
240
26
50
1136
80
260
120
110
569
150
200
212
86
220
260
1064
50
60
171
40
80
656
75
565
230
553
1977
1412
130
69
25
0,1
4,5
6,8
9,4
2,9
3,8
10,0
5,6
2,5
7,0
2,6
0,3
0,6
12,5
0,9
2,9
1,3
1,2
6,3
1,7
2,2
2,3
0,9
2,4
2,9
11,7
0,6
0,7
1,9
0,4
0,9
7,2
0,8
6,2
2,5
6,1
21,7
15,5
1,4
0,8
L.p.
Miejsce
Budynki prywatne
1.
Barańcowa
41.
OkręŜna
42.
Onufrego
43.
Oświęcimska
44.
Patriotów
45.
Perłowa
46.
Peryferyjna
47.
Potokowa
48.
Promienna
49.
Prywatna
50.
Przecznica
51.
Przyjaźni
52.
Remizowa
53.
Rędzinna
54.
Równoległa
55.
Skowronków
56.
Słowackiego
57.
Sołecka
58.
Solidarności
59.
Soplicy
60.
Sowińskiego
61.
Spacerowa
62.
Staromłyńska
63.
Starowiślana
64.
Szarych Szeregów
65.
Szostka
66.
Szybowa
67.
Szynowa
68.
Świerczyniecka
69.
Świerkowa
70.
Tatarkowa
71.
Warszawska
72.
Wawelska
73.
Wiosenna
74.
Wiślana
75.
Wrześniowa
76.
Wrzosowa
77.
Wspólna
78.
Wylotowa
79.
Za kopcem
80.
Zarzyna
81.
Zdrowia
82.
Zuchowa
83.
świrki i Wigury
Razem budynki prywatne
Bloki mieszkalne
BPIK
1.
Ul. Jagiełły
EURODOM
1.
ul. Węglowa
HONORATA
1.
Ul. Chemików
2.
Ul. Granitowa
3.
Ul. Warszawska
4.
Ul. Węglowa
Wspólnota mieszkaniowa
m2
Mg
7
300
67
270
280
91
650
235
340
4
33
187
150
421
195
110
16
110
85
110
60
12
185
20
30
110
50
70
150
25
200
2122
735
101
553
310
56
270
240
265
1077
15
90
140
26 158
0,1
3,3
0,7
3,0
3,1
1,0
7,2
2,6
3,7
0,0
0,4
2,1
1,7
4,6
2,1
1,2
0,2
1,2
0,9
1,2
0,7
0,1
2,0
0,2
0,3
1,2
0,6
0,8
1,7
0,3
2,2
23,3
8,1
1,1
6,1
3,4
0,6
3,0
2,6
2,9
11,8
0,2
1,0
1,5
287,7
370
4,1
790
8,7
2 760
19 336
9 806
26 336
30,4
212,7
107,9
289,7
26
L.p.
Miejsce
Budynki prywatne
1.
Barańcowa
1.
Ul. Homera
Razem bloki mieszkalne
Razem gmina
m2
Mg
7
4 961
64 359
90 517
0,1
54,6
708,1
995,8
4.2.1.2. Gmina Lędziny
Na terenie gminy zinwentaryzowanych zostało ok. 282 Mg (25 612 m2) wyrobów zawierających azbest.
Wyroby azbestowe występują na terenie gminy wyłącznie w budownictwie: budynki jednorodzinne
i gospodarcze oraz budynki wielorodzinne naleŜące do wspólnot mieszkaniowych w postaci płyt azbestowocementowych falistych oraz jako elewacje budynków.
Największe ilości wyrobów zawierających azbest (245 Mg) występują w budynkach prywatnych - 87%
całkowitej ilości wyrobów a-c. Pozostała ilość (ok. 37 Mg) zabudowana jest w budynkach wielorodzinnych blokach mieszkalnych.
Największe nagromadzenie wyrobów azbestowych występuje na ulicach: Pokoju (30,8 Mg), Sobieskiego
(25,2 Mg) i Szenwalda (19,6 Mg).
Szczegółowe dane nt. rozmieszczenia wyrobów zawierających azbest wg poszczególnych ulic w gminie
przedstawia Tabela 2.
Tabela 2. Ilość wyrobów zawierających azbest na terenie gminy Lędziny uzyskana
w wyniku inwentaryzacji.
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
Miejsce występowaniaulica
Asnyka
Betonowa
Bracka
Brzechwy
Chrobrego
Czeremchy
Długosza
Ekonomiczna
Fredry
Głogowska
Goławiecka
Górnicza
Gronowa
Grunwaldzka
Hołdunowska
Irysowa
Kącik
Kontego
Kopalniana
Kordiana
Kupilasa
Leśna
Lewandowskiej
Lędzińska
Lipcowa
Lipuszowa
Łanowa
Ławecka
Małkowiec
m2
Mg
124
1,4
240
2,6
236
2,6
370
4,1
50
0,6
270
3,0
600
6,6
440
4,8
100
1,1
120
1,3
125
1,4
576
6,3
150
1,7
1237
13,6
115
1,3
115
1,3
120
1,3
220
2,4
45
0,5
125
1,4
110
1,2
150
1,7
490
5,4
212
2,3
110
1,2
300
3,3
1522
16,7
120
1,3
450
5,0
27
L.p.
Miejsce występowaniaulica
1.
Asnyka
30. Matejki
31. Mickiewicza
32. Miłosza
33. Modra
34. Moniuszki
35. Murckowska
36. Olimpijska
37. Os. Ziemowit obok ul.
Oficerskiej
38. Owocowa
39. Paderewskiego
40. Panoramy
41. Partyzantów
42. Polna
43. Poprzeczna
44. Porzeczkowa
45. Poziomkowa
46. Ratusz
47. Reymonta
48. Słoneczna
49. Słowackiego
50. Sobieskiego
51. Stadionowa
52. Storczyków
53. Szenwalda
54. Szewczyka
55. Traugutta
56. Trzeciego Maja
57. Trzydziestolecia
58. Ułańska
59. Wapienna
60. Waryńskiego
61. Wygody
62. Wysoka
63. Zabytkowa
64. Zakole
65. Zamoście
66. Zawiszy Czarnego
Razem budynki prywatne
Bloki mieszkalne
1.
Pokoju
2.
Przodowników
Razem bloki mieszkalne
Razem gmina
m2
Mg
124
1,4
145
1,6
522
5,7
200
2,2
35
0,4
40
0,4
391
4,3
100
1,1
18
0,2
260
25
86
20
50
500
70
26
580
400
60
490
2291
150
480
1779
420
941
8
470
642
70
360
930
200
35
50
463
133
22 282
2,9
0,3
0,9
0,2
0,6
5,5
0,8
0,3
6,4
4,4
0,7
5,4
25,2
1,7
5,3
19,6
4,6
10,4
0,1
5,2
7,1
0,8
4,0
10,2
2,2
0,4
0,6
5,1
1,5
245,1
2800
530
3 330
25 612
30,8
5,8
36,6
281,7
4.2.1.3. Gmina Imielin
Z przeprowadzonej inwentaryzacji wynika, Ŝe na terenie gminy znajduje się ok. 150 Mg wyrobów
zawierających azbest (13 599 m2). Wyroby azbestowe występują wyłącznie w budownictwie prywatnym
jako pokrycia dachowe: płyty azbestowo-cementowe faliste i płaskie oraz elewacje. Największe
nagromadzenie wyrobów tego typu występuje na ulicach: Poniatowskiego (18,9 Mg), Wandy (16,8 Mg)
i Imielińskiej (16,0 Mg).
28
29
Tabela 3. Ilość wyrobów zawierających azbest na terenie gminy Imielin uzyskana w wyniku inwentaryzacji.
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
Miejsce
występowania
-ulica
Adamskiego
Banachiewicza
Baranowicza
Bluszczowa
Brata Alberta
Broszkiewicza
Dobra
Drzymały
Dunikowskiego
Floriana
Francuska
Grabowa
Grzybowa
Hallera
Imielińska
Kamienna
Karolinki
Koralowa
Kordeckiego
Łąkowa
Malornego
Maratońska
Miarki
Niemcewicza
Nowa
Nowozachęty
Orla
Pokoju
Poniatowskiego
Pośpiecha
Rubinowa
Sapety
Satelicka
Sikorskiego
Ściegiennego
Turystyczna
Wandy
Wyzwolenia
Razem gmina
m2
Mg
115
350
60
110
995
10
30
745
685
40
120
230
180
431
1451
150
32
90
168
15
25
15
645
180
279
220
800
30
1720
130
265
130
670
196
182
200
1526
378,5
13 599
1,3
3,9
0,7
1,2
10,9
0,1
0,3
8,2
7,5
0,4
1,3
2,5
2,0
4,7
16,0
1,7
0,4
1,0
1,8
0,2
0,3
0,2
7,1
2,0
3,1
2,4
8,8
0,3
18,9
1,4
2,9
1,4
7,4
2,2
2,0
2,2
16,8
4,2
149,6
4.2.1.4. Gmina Bojszowy
Z przeprowadzonej inwentaryzacji wynika, Ŝe na terenie gminy Bojszowy znajduje się ok. 102 Mg
(9 231 m2) wyrobów zawierających azbest. Wyroby azbestowe występują wyłącznie w budownictwie
prywatnym jako pokrycia dachowe: płyty azbestowo-cementowe faliste i płaskie oraz elewacje. Największe
nagromadzenie wyrobów tego typu występuje na ulicach: Św. Jana (11,6 Mg), Jedlińskiej (11,2 Mg)
i Ks. Grycmana (6,7 Mg).
30
Tabela 4. Ilość wyrobów zawierających azbest na terenie gminy Bojszowy uzyskana
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
Miejsce
występowania
-ulica
Bliska
Bratków
Cichy Kącik
Dąbrowskiej
Dworzysko
Fabryczna
Gaikowa
Grobla
Jedlińska
Kasztanowa
Klubowa
Korzenicka
Kosmonautów
Kreta
Ks. Grycmana
Lawendowa
Międzyrzeczna
Mokra
Nowa
Pancerniaków
Równa
Ruchu Oporu
Siewna
Skromna
Spacerowa
Stalmacha
Szczęsna
Szeroka
Szyszkowa
Średnia
Św. Jana
Urocza
Zakątek
śytnia
Razem gmina
m2
Mg
250
20
70
477
110
130
535
96
1 022
205
275
188
55
100
610
315
200
180
100
267,6
317
264
420
466
240
165
60
90
200
55
1 058
490
110
90
9 231
2,8
0,2
0,8
5,2
1,2
1,4
5,9
1,1
11,2
2,3
3,0
2,1
0,6
1,1
6,7
3,5
2,2
2,0
1,1
2,9
3,5
2,9
4,6
5,1
2,6
1,8
0,7
1,0
2,2
0,6
11,6
5,4
1,2
1,0
101,5
4.2.1.5. Gmina Chełm Śląski
Na terenie gminy znajduje się 203 Mg (18 448 m2) wyrobów zawierających azbest. Wyroby tego typu
występują w budownictwie: budynki jednorodzinne i towarzyszące im często zabudowania gospodarcze
w postaci płyt azbestowo-cementowych falistych i płaskich oraz jako elewacje budynków.
Największe ilości wyrobów zawierających azbest występują na ulicy Chełmskiej (38,3 Mg) oraz na ulicy
Osada (23,5 Mg). Szczegółowe informacje o ilości zabudowanych wyrobów azbestowych na
poszczególnych ulicach w gminie przedstawiono w Tabeli 5.
31
Tabela 5. Ilość wyrobów zawierających azbest na terenie gminy Chełm Śląski uzyskana
L.p. Miejsce występowania
-ulica
1.
Bliska
2.
Błędów
3.
Bogusławskiego
4.
Chełmska
5.
Czerniny
6.
Gamrot
7.
Głogowa
8.
Górnośląska
9.
Imielińska
10. Jasna
11. Kolberga
12. Kossaka
13. Krzywa
14. Ludowa
15. Miodowa
16. Modrzejewskiej
17. Odrodzenia
18. Orkana
19. Osada
20. PodłuŜe
21. Romera
22. Równa
23. Sadowa
24. Stacyjna
25. Śląska
26. Techników
27. Wieniawskiego
28. Wiosenna
29. Wołodyjowskiego
30. Zagłoby
31. Zakole
32. Zapłocie
33. Zgody
34. śeleńskiego
Razem gmina
m2
Mg
7
0,1
586
6,4
210
2,3
3 482
38,3
270
3,0
572
6,3
28
0,3
1 184
13,0
750
8,3
280
3,1
773
8,5
90
1,0
245
2,7
250
2,8
250
2,8
80
0,9
385
4,2
70
0,8
2 137
23,5
380
4,2
800
8,8
150
1,7
240
2,6
1 143
12,6
601
6,6
60
0,7
40
0,4
920
10,1
350
7,2
15
0,2
300
3,3
150
1,7
1 310
14,4
40
0,4
18 448
203
4.2.1.5. Zbiorcze zestawienie wyrobów zawierających azbest w powiecie
bieruńsko-lędzińskim w budownictwie prywatnym i blokach mieszkalnych
Z przeprowadzonej w 2008 r. inwentaryzacji ilości wyrobów zawierających azbest na terenie
poszczególnych gmin powiatu bieruńsko-lędzińskiego wynika, Ŝe w powiecie znajduje się ok. 1 732 Mg
(157 407 m2) wyrobów azbestowych.
Szczegółowe dane nt. ilości wyrobów zawierających azbest w poszczególnych gminach przedstawia
Tabela 6.
32
Tabela 6. Ilość wyrobów zawierających azbest zabudowanych w obiektach prywatnych
i blokach mieszkalnych uzyskana w wyniku inwentaryzacji.
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
Wyszczególnienie
Gmina Bieruń
Gmina Lędziny
Gmina Imielin
Gmina Bojszowy
Gmina Chełm
Śląski
Razem
4.2.2.
Ilość wyrobów zawierających
azbest [m2]
Budynki
Bloki
prywatne
mieszkalne
26 158,0
64 359,0
22 282,0
3 330,0
13 599,0
9 231,0
18 448,0
89 718,0
Ilość wyrobów
zawierających azbest [Mg]
Budynki
Bloki
prywatne
mieszkalne
287,7
708,1
245,1
36,6
150,0
102,0
203,0
-
67 689,0
987,8
Razem
[m2]
[Mg]
90 517,0
25 612,0
13 599,0
9 231,0
18 448,0
995,8
281,7
150,0
102,0
203,0
744,7 157 407,0
1 732,5
Zakłady
Do sporządzenia bilansu wykorzystano dane pochodzące z ankietyzacji przedsiębiorców działających na
terenie powiatu bieruńsko-lędzińskiego wykonanej przez Starostwo Powiatowe w Bieruniu. Ankietyzacją
objęto 34 największe przedsiębiorstwa z terenu powiatu (Ankieta stanowi Załącznik nr 1 do niniejszego
„Programu…”).
W obiektach naleŜących do zakładów, które wypełniły ankietę, znajduje się ogółem 159,0 Mg (15 423 m2)
wyrobów zawierających azbest z czego:
- płyty azbestowo-cementowe płaskie – 50,7 Mg (5 634 m2),
- płyty azbestowo-cementowe faliste – 8,4 Mg (699 m2),
- inne wyroby zawierające azbest, oddzielnie niewymienione – 100 Mg (9 090 m2).
PrzewaŜająca większość wyrobów azbestowych znajduje się w obiektach naleŜących do zakładów
zlokalizowanych w Bieruniu (152,2 Mg), natomiast pozostała ilość znajduje się w zakładach w Imielinie
(6,8 Mg).
Tylko w trzech przypadkach stan wyrobów zaw. azbest wskazuje na konieczność ich usunięcia w przeciągu
najbliŜszych lat (2008-2011). Wyroby azbestowe znajdujące się w obiektach łaźni (ściana szczytowa)
w Centrum Wydobywczym Wschód Oddział KWK Piast powinny zostać usunięte do końca 2008 roku
a nastawnia kolejowa do końca 2011 r. Natomiast wyroby a-c zabudowane w obiektach naleŜących do OSM
w Bieruniu naleŜy usunąć do końca 2009 r. W przypadku pozostałych wyrobów azbestowych termin
usunięcia jest odleglejszy (lata 2013-2032).
Tabela 7. Ilość wyrobów zawierających azbest zabudowanych w zakładach na terenie powiatu
bieruńsko-lędzińskiego uzyskana w wyniku ankietyzacji.
L.p.
1.
2.
3.
4.
Nazwa
Centrum Wydobywcze Wschód
Oddział KWK Piast
ul. Granitowa 16, 43-155 Bieruń
- obiekt łaźni, ściana szczytowa
NITROERG S.A.
ul. Chemików 133,
43-150 Bieruń
EKOTERM Sp. z o.o.
ul. Granitowa 16, 43-155 Bieruń
Okręgowa Spółdzielnia
Mleczarska w Bieruniu
ul. Macieja 19, 43-150 Bieruń
Rodzaj wyrobu
Płyty azbestowo-cementowe płaskie
Ilość wyrobów
azbestowych [Mg]
42,9
1,4
Inne wyroby zawierające azbest,
oddzielnie niewymienione
Płyty azbestowo-cementowe faliste
33
100,00
3,7
L.p.
5.
6.
7.
8.
Nazwa
Rodzaj wyrobu
Przedsiębiorstwo HandlowoUsługowe METALE S.A. Magazyn Centralny
ul. Gen. Hallera 39, 41-407 Imielin
Górnośląskie Przedsiębiorstwo
Wodociągów S.A. Zakład
Produkcji Wody Dziećkowice w
Imielinie
ul. Wodna 3, 41-407 Imielin
Zakład Oczyszczania EKO-ZAG
Sp. z o.o.
Baza Transportowa w Bieruniu
ul. Wawelska 53, 43-155 Bieruń
SIL-BEN Sp. z o.o.
ul. Warszawska 280,
43-155 Bieruń
Ilość wyrobów
azbestowych [Mg]
0,6
0,5
5,7
3,6
0,6
Razem
4.2.3.
159,00
Obiekty Zakładów Opieki Zdrowotnej
Oceniając ilość wyrobów zawierających azbest znajdujących się w obiektach Zakładów Opieki Zdrowotnej
zlokalizowanych w powiecie bieruńsko-lędzińskim wykorzystano dane z ankietyzacji przeprowadzonej
przez Starostwo Powiatowe w Bieruniu. Ankietyzacją objętych zostało 8 Zakładów Opieki Zdrowotnej.
W budynkach naleŜących do czterech spośród wszystkich ankietyzowanych ZOZ-ów nie występują wyroby
zawierające azbest. W pozostałych przypadkach brak jest danych nt. występowania wyrobów azbestowych.
4.2.2. Obiekty (nieruchomości) naleŜące do gmin
Ankietyzacją, przeprowadzoną przez Starostwo Powiatowe w Bieruniu, objęto nieruchomości będące
w posiadaniu poszczególnych gmin powiatu bieruńsko-lędzińskiego. W wyniku przeprowadzonej
ankietyzacji uzyskano szczegółowe informacje odnośnie ilości wyrobów azbestowych zabudowanych na
następujących budynkach:
- w gminie Bieruń – 1 budynek (przedszkole)
- w gminie Lędziny – 7 budynków (6 budynków mieszkalnych i 1 budynek gospodarczy).
Na terenie pozostałych gmin w budynkach tego typu nie stwierdzono występowania wyrobów zawierających
azbest w pokryciach dachowych/elewacjach.
W nieruchomościach naleŜących do gmin powiatu bieruńsko-lędzińskiego znajduje się łącznie ok. 5 Mg
(540 m2) wyrobów zawierających azbest, z czego 4,45 Mg (495 m2) stanowią płyty azbestowo-cementowe
płaskie a pozostałą ilość płyty azbestowo-cementowe faliste. Planowany termin usunięcia wyrobów
zawierających azbest zabudowanych na nieruchomościach gminnych to lata 2009-2010. Szczegółowe dane
z inwentaryzacji przedstawiono w Tabeli 8.
34
Tabela 8. Ilość wyrobów zawierających azbest zabudowanych na nieruchomościach gminnych
uzyskana w wyniku inwentaryzacji.
Właściciel /
Zarządca /
UŜytkownik
1. Gmina Bieruń
2. Gmina Lędziny
L.p.
4.2.3.
Rodzaj wyrobu
Miejsce występowania
ul. Warszawska 230 - przedszkole Nr 2
ul. Ekonomiczna 6 - bud. mieszkalny
ul. Kordiana 13 - bud. mieszkalny
ul. Przodowników 7 - bud. mieszkalny
ul. Słowackiego 15 - bud. mieszkalny
ul. Słowackiego 15 - bud. gospodarczy
Razem
Ilość wyrobów
azbestowych
[Mg]
2,1
0,7
0,1
0,5
0,3
0,2
0,6
0,5
5,0
Zbiorcze zestawienie wyrobów zawierających azbest
Zbiorcze zestawienie ilości wyrobów zawierających azbest przedstawiono w Tabeli 9.
Jak wynika z przedstawionych powyŜej wyników inwentaryzacji w powiecie bieruńsko-lędzińskim
zabudowanych jest ok. 1 897 Mg wyrobów zawierających azbest. Ok. 90% wyrobów zawierających azbest
zabudowana jest w budynkach mieszkalnych i towarzyszącej im zabudowie inwentarskiej oraz w blokach
mieszkalnych.
Stan techniczny pokryć azbestowo-cementowych występujących na terenie gmin powiatu bieruńskolędzińskiego moŜna ocenić jako dość dobry. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe odpowiednie zabezpieczenie wyrobów
zawierających azbest np. poprzez pomalowanie, moŜe przedłuŜyć ich Ŝywotność, jednak nie uchroni przed
ich całkowitym usunięciem.
35
Tabela 9. Sumaryczna ilość wyrobów zawierających azbest w powiecie bieruńsko-lędzińskim
L.p
.
Wyszczególnienie
Budynki
prywatne
1.
2.
3.
4.
5.
Gmina Bieruń
Gmina Lędziny
Gmina Imielin
Gmina Bojszowy
Gmina Chełm
Śląski
Razem w powiecie
bieruńsko-lędzińskim
26 158,0
22 282,0
13 599,0
9 231,0
18 448,0
89 718,0
Ilość wyrobów zawierających azbest
[m2]
Bloki
Zakłady
Nieruchomieszkalmości
ne
gminne
64 359,0
14 676,0
230,0
3 330,0
310,0
747,0
67 689,0
15 423,0
36
540,0
Razem
[m2]
Budynki
prywatne
105 423,0
25 922,0
14 346,0
9 231,0
18 448,0
287,7
245,1
150,0
102,0
203,0
173 370,0
987,8
[Mg]
Bloki
Zakłady
Nieruchomieszkalmości
ne
gminne
708,1
152,2
2,1
36,6
2,9
6,8
744,7
159,0
5,0
Razem
[Mg]
Wskaźnik
nagromadzenia
[Mg/km2]
1 150,1
284,6
156,8
102,0
203,0
28,1
9,2
5,6
2,9
8,8
1 896,5
12,0
4.3.
Plan sytuacyjny rozmieszczenia na terenie powiatu bieruńsko-lędzińskiego
wyrobów zawierających azbest w układzie gmin
Plan sytuacyjny rozmieszczenia wyrobów zawierających azbest w powiecie bieruńsko-lędzińskim
w układzie gminnym przedstawiono na mapach (Mapa 1 i Mapa 2). W planie tym wzięto pod uwagę wyroby
zawierające azbest znajdujące się w budynkach mieszkalnych (obiekty prywatne i bloki mieszkalne),
inwentarskich oraz zakładach i nieruchomościach gminnych.
Największe ilości wyrobów zawierających azbest występują w gminach: Bieruń (1 150 Mg), Lędziny
(284,6 Mg) i Chełm Śląski (203,0 Mg). Natomiast jeŜeli chodzi o wskaźnik nagromadzenia wyrobów
zawierających azbest, to jego największa wartość odnosi się do gminy Bieruń (28,1 Mg/km2), natomiast
najmniejsze do gmin: Bojszowy (2,9 Mg/km2) i Imielin (5,6 Mg/km2). Z przedstawionych danych wynika
zaleŜność (pomimo róŜnicy powierzchni), Ŝe w gminach gdzie występuje najwięcej wyrobów zawierających
azbest wskaźnik nagromadzenia azbestu jest równieŜ największy, a w gminach gdzie tych wyrobów jest
najmniej wskaźnik jest najmniejszy.
Średni wskaźnik nagromadzenia azbestu dla powiatu bieruńsko-lędzińskiego wynosi 12,0 Mg/km2.
37
Mapa 1.
Ilość wyrobów zawierających azbest w układzie gmin (Mg)
38
Mapa 2.
Wskaźnik nagromadzenia wyrobów zawierających azbest w układzie gmin (Mg/km2 )
39
4.4. Rejony szczególnego zagroŜenia azbestem
Określając rejony największego zagroŜenia azbestem dla powiatu bieruńsko-lędzińskiego wydaje się zasadne
przyjęcie wskaźnika nagromadzenia wyrobów zawierających azbest (Mg/km2).
Takie podejście wynika z faktu, Ŝe na terenie powiatu nie wykonywano do tej pory pomiarów stęŜenia
włókien azbestu w powietrzu. W 2006 r. Instytut Medycyny Pracy z Łodzi wykonał pomiary stęŜenia
włókien azbestu w powietrzu w kilkunastu powiatach województwa śląskiego, jednak teren powiatu
bieruńsko-lędzińskiego nie został objęty badaniami. Ponadto w przeszłości na terenie powiatu nie było
zakładów przetwórstwa azbestu, co mogłoby być waŜnym czynnikiem decydującym o naraŜeniu na azbest.
Stąd moŜna wnioskować, Ŝe rejonem o największym zagroŜeniu azbestem jest gmina Bieruń, gdzie wskaźnik
nagromadzenia wyrobów azbestowych wynosi 28,1 Mg/km2. Dla porównania wskaźnik nagromadzenia
wyrobów azbestowych dla terenu całego powiatu bieruńsko-lędzińskiego wynosi 12,0 Mg/km2, co stanowi
wartość ponad dwukrotnie niŜszą od wskaźnika nagromadzenia dla gm. Bieruń. DuŜy wpływ na ilość
wyrobów zawierających azbest na terenie gm. Bieruń z pewnością ma miejski charakter obszaru. Istotnym
jest fakt, Ŝe wśród budynków w których zinwentaryzowano wyroby azbestowe dominuje budownictwo
wielomieszkaniowe – bloki mieszkalne.
Najmniejsze zagroŜenie występuje natomiast w gminach: Bojszowy i Imielin, gdzie wskaźnik
nagromadzenia jest najniŜszy (2,9 Mg/km2 dla gminy Bojszowy i 5,6 Mg/km2 dla gminy Imielin).
4.5. Składowiska odpadów azbestowych
Obecnie jedyną stosowaną w Polsce metodą unieszkodliwiania odpadów azbestowych jest ich składowanie.
Na terenie województwa śląskiego odpady azbestowe przyjmowane są na następujących składowiskach:
w Knurowie, Świętochłowicach i dwóch składowiskach w Dąbrowie Górniczej. śadne w wymienionych
powyŜej składowisk nie zostało w pełni wykorzystane.
Składowiska te zaspokajają potrzeby województwa w zakresie przyjmowania odpadów azbestowych.
Składowiskiem o największej wolnej pojemności składowania na terenie województwa śląskiego jest
składowisko w Knurowie. Zarządzane jest przez Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe
KOMART Sp. z o.o. (adres: ul. Szpitalna 7, 44-194 Knurów; tel.: 032 235 – 11 - 83).
Jest to składowisko odpadów komunalnych z sektorem z wydzielonymi kwaterami roboczymi
przeznaczonymi na składowanie odpadów zawierających azbest (od maja 2002 r.). Eksploatacja polega na
warstwowym układaniu dowoŜonych odpadów w szczelnych opakowaniach, w kolejnych strefach.
KaŜdorazowo, po złoŜeniu na działce roboczej odpady są przysypywane 30 cm warstwą materiału
obojętnego. Wolna pojemność tego składowiska wynosi ok. 265 tys. m3. W fazie eksploatacji sektor jest
monitorowany pod względem badania wód podziemnych i pomiarów w zakresie opadu pyłów zawierających
azbest.
NaleŜy jednak zaznaczyć, Ŝe odpady azbestowe mogą być składowane takŜe na składowiskach
zlokalizowanych poza województwem śląskim.
W Tabeli 10 przedstawiono wykaz składowisk przyjmujących odpady zawierające azbest zlokalizowanych
na terenie województwa śląskiego (wg „Projektu aktualizacji planu gospodarki odpadami dla województwa
śląskiego”).
40
Tabela 10. Wykaz składowisk przyjmujących odpady zawierające azbest na terenie województwa śląskiego
L.p.
1.
2.
Nazwa składowiska
Adres
składowiska
Właściciel
składowiska
(adres)
Zarządzający
składowiskiem
(adres)
Wydzielona kwatera na
odpady zawierające azbest w
ramach składowiska
odpadów komunalnych w
Knurowie
ramach składowiska
odpadów komunalnych w
Świętochłowicach
44-194 Knurów
Ul. Szybowa 4
PPHU „KOMART”
w Knurowie 44194 Knurów Ul.
Szpitalna 7
PPHU „KOMART”
w Knurowie 44-194
Knurów Ul. Szpitalna
7
170601*
170605*
290 000
Pojemność
pozostała do
zapełnienia
[m3]
265 000
41-608
Świętochłowice
ul. Łagiewnicka
76
Miejskie
Przedsiębiorstwo
Gospodarki
Komunalnej w
Świętochłowicach
Sp. z o.o.
41-608
Świętochłowice
ul. Łagiewnicka 76
ARCELOR
MITTAL STEEL
POLAND S.A.
Oddział w
Dąbrowie
Górniczej
41-308 Dąbrowa
Górnicza
Al. Piłsudskiego 92
Zakłady
Koksownicze
„Przyjaźń” 42-523
Dąbrowa Górnicza
ul. Koksownicza 1
Miejskie
Przedsiębiorstwo
Gospodarki
Komunalnej w
Świętochłowicach
Sp. z o.o.
41-608
Świętochłowice
ul. Łagiewnicka 76
ARCELOR MITTAL
STEEL POLAND
S.A. Oddział w
Dąbrowie Górniczej
41-308 Dąbrowa
Górnicza
Al. Piłsudskiego 92
170601*
170605*
25 000
0
Trwają prace
nad
otwarciem II
kwatery
170601*
170605*
2 890
2 590
2017
170601*
170605*
2 300
b.d.
2017
3.
Składowisko odpadów
azbestowych na terenie
Oczyszczalni Ścieków
Deszczowo-Przemysłowych
w Dąbrowie Górniczej
41-308
Dąbrowa
Górnicza
Al. Piłsudskiego
92
4.
ramach składowiska
odpadów poprodukcyjnych
Zakładów Koksowniczych
„Przyjaźń” w Dąbrowie
Górniczej
42-523
Dabrowa
Górnicza ul.
Koksownicza 1
41
Zakłady koksownicze
„Przyjaźń” 42-523
Dąbrowa Górnicza
ul. Koksownicza 1
Kody odpadów
dopuszczonych
do składowania
Pojemność
całkowita
[m3]
Planowany
termin
zamknięcia
2022
5. PROGRAM USUWANIA AZBESTU I WYROBÓW
ZAWIERAJĄCYCH AZBEST ORAZ UNIESZKODLIWIANIA
ODPADÓW AZBESTOWYCH
5.1.
ZałoŜenia Programu
Proces usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest, zgodnie z zapisami krajowego „Programu…”,
powinien być zakończony w 2032 roku. Wynika to z bardzo duŜej ilości tych wyrobów oraz wysokości
potrzebnych środków finansowych. Zatem tak długotrwałe zadanie (licząc od 2008 roku ok. 25 lat) wymaga
zdefiniowania, na poziomie powiatu, ramowej strategii w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest
oraz unieszkodliwiania odpadów azbestowych.
Według ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz stanowiska Państwowego Zakładu Higieny
czynne przewody wodociągowe wykonane z rur azbestowo-cementowych nie stanowią zagroŜenia dla
zdrowia ludzi. Nie ma udokumentowanych dowodów świadczących o szkodliwym wpływie na zdrowie
odbiorców wody przesyłanej rurociągami azbestowo-cementowymi. Eksperci WHO nie widzą konieczności
natychmiastowej eliminacji juŜ istniejących instalacji azbestowo-cementowych. Dlatego zastępowanie rur
azbestowo-cementowych w instalacjach ziemnych wyrobami bezazbestowymi powinno następować
sukcesywnie, w ramach np. modernizacji sieci wodociągowej. Biorąc powyŜsze pod uwagę przyjęto, Ŝe
niniejszy program nie będzie dotyczył rur azbestowo-cementowych występujących w instalacjach ziemnych.
Dla potrzeb niniejszego programu, w ślad za krajowym „Programem …”, przyjęto podzielenie okresu do
2032 roku na 3 podokresy, tj.
okres I: lata 2008-2012
okres II: lata 2013- 2022
okres III: lata 2023-2032
Okres I obejmuje 5 lat, a następne po 10 lat. Taki podział ułatwi ocenę realizacji programu powiatowego
w kontekście porównań z krajowym „Programem ..”.
W poszczególnych okresach przyjęto do usunięcia następujące ilości wyrobów zawierających azbest:
okres I: lata 2008-2012 – 35%
okres II: lata 2013- 2022 – 40%
okres III: lata 2023-2032 – 25%
Ilości te są zgodne z zapisami „Projektu aktualizacji planu gospodarki odpadami dla województwa
śląskiego”, tj.:
- do końca 2018 r. naleŜy usunąć ok. 60% wyrobów zawierających azbest
- do końca 2032 r. (zgodnie z zapisami krajowego „Programu…”) naleŜy usunąć wszystkie wyroby
zawierające azbest.
5.2.
Oszacowanie ilości wyrobów zawierających azbest
usunięcia oraz pojemności potrzebnych składowisk
wymagających
W przedstawionych poniŜej szacunkach pominięto usuwanie wyrobów zawierających azbest, znajdujących
się poza budownictwem. Wynika to z następujących okoliczności:
- niewielkiej ilości takich wyrobów, w stosunku do ogólnej masy wyrobów do usunięcia,
- obligatoryjne zobowiązania właścicieli wyrobów zawierających azbest, a takŜe firm zajmujących się
wymianą i usuwaniem zuŜytych wyrobów do podporządkowania się ogólnym przepisom w tym
zakresie,
- przyjęcia załoŜenia, Ŝe usunięcie zuŜytych, drobnych wyrobów zawierających azbest, w kaŜdym
przypadku dokonywane jest na koszt właściciela.
42
Zgodnie z Tabelą 9 ilość wyrobów zawierających azbest zabudowana w postaci płyt dachowych
i elewacyjnych w budynkach mieszkalnych i towarzyszącym ich zabudowaniach inwentarskich oraz
w blokach mieszkalnych w powiecie bieruńsko-lędzińskim wynosi ok. 1 897 Mg.
W Tabeli 11 przedstawiono ilość wyrobów zawierających azbest przewidywaną do usunięcia do 2032 roku
(z podziałem na trzy okresy) oraz konieczną pojemność składowisk.
Tabela 11.
Lp.
Ilość wyrobów zawierających azbest przewidziana do usunięcia z terenu powiatu bieruńskolędzińskiego oraz konieczna pojemność składowisk/kwater dla potrzeb powiatu
Wyszczególnienie
Jednostka
2008-2012
Lata
2013-2022 2023-2032
Ilość wyrobów zawierających azbest (kody:
17 06 01, 17 06 05) przewidziana do
Mg
664
759
474
usunięcia
2. Objętość odpadów azbestowych
przewidziana do składowania w pakietach*
m3
631
721
451
3. Konieczna pojemność składowisk do
składowania odpadów azbestowych z terenu
m3
863
986
617
powiatu(z uwzględnieniem przesypki)**
* przyjęto, Ŝe 1 tona odpadów azbestowych w pakietach lub na paletach ma objętość 0,95 m3.
* przyjęto, Ŝe 1 tona odpadów azbestowych w pakietach lub na paletach zajmuje na składowisku 1,3 m3
z uwzględnieniem koniecznej przesypki.
Łącznie
2008-2032
1.
1 897
1 802
2 466
Jak wynika z powyŜszej tabeli potrzebna pojemność składowisk/kwater dla pokrycia zapotrzebowania
powiatu wynosi (w okresie 2008-2032) ok. 2,5 tys. m3, co daje powierzchnię ok. 0,03 ha. Potrzeby powiatu
bieruńsko-lędzińskiego w zakresie przyjmowania odpadów azbestowych zaspokajają funkcjonujące obecnie
na terenie województwa śląskiego składowiska odpadów azbestowych. W przyszłości natomiast gminy
powiatu bieruńsko-lędzińskiego mogą korzystać z innych składowisk/kwater planowanych do realizacji
w województwie.
Zgodnie z krajowym „Programem…” w okresie do 2032 r. w województwie śląskim wskazano budowę
6 składowisk odpadów azbestowych (5 składowisk o pow. 2 ha i 1 składowisko o pow. 1 ha). W pierwszym
okresie tj. do 2012 r. powinny powstać 2 składowiska: jedno o pow. 1 ha i jedno o pow. 2 ha. W latach 20132022 przewiduje się wybudowanie dwóch składowisk, kaŜde o powierzchni 2 ha. W ostatnim okresie tj. do
2032 r. powinny powstać 2 składowiska o powierzchni 2 ha.
Biorąc pod uwagę wolne pojemności składowisk odpadów azbestowych funkcjonujących na terenie
województwa śląskiego w najbliŜszych latach nie wystąpi potrzeba budowy nowych składowisk ani
rozbudowy istniejących (wg Projektu aktualizacji PGO dla województwa śląskiego). Jednak niektóre
podmioty gospodarcze planują nowe inwestycje. MPGK w Świętochłowicach planuje budowę kwatery na
odpady niebezpieczne zawierające azbest. Rozpoczęcie działalności kwatery zaplanowane zostało na 2009 r.
Pojemność tej kwatery będzie wynosić 80 tys. m3.
Ze względu na niŜszy koszt jednostkowy budowy i eksploatacji składowisk większych, powinna być
preferowana budowa składowisk o funkcji ponadlokalnej. W przypadku jednak, gdy brak będzie takich
inicjatyw, naleŜy budować składowiska mniejsze lub adaptować do tego celu składowiska odpadów
komunalnych poprzez wydzielenie na nich odpowiedniej kwatery, uwzględniając potrzeby lokalne.
Dlatego teŜ alternatywną wersją w zakresie składowisk odpadów azbestowych jest powstawanie znacznie
mniejszych składowisk (nawet kwater o pojemności ok. 50 tys. m3). Takie podejście pozwoli szybko
dopasować się do aktualnych potrzeb w zakresie ilości odpadów azbestowych przeznaczonych do
unieszkodliwienia. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe takŜe składowiska o powierzchni ok. 2 ha mogą funkcjonować przy
istniejących składowiskach odpadów komunalnych.
43
5.3.
Strategia w zakresie usuwania wyrobów
i unieszkodliwiania odpadów azbestowych
5.3.1.
zawierających
azbest
Wprowadzenie
Strategię programu zogniskowano na celach i dwóch grupach działań, tj. pozainwestycyjnych (w tym
organizacyjnych) i inwestycyjnych.
Zadania pozainwestycyjne zmierzają do:
kontroli tzw. "dzikich wysypisk odpadów" gdzie znajdują się takŜe odpady azbestowe,
organizacji kampanii informacyjnej o szkodliwości azbestu i bezpiecznym uŜytkowaniu
i usuwaniu wyrobów zawierających azbest,
usprawnienia monitoringu bezpiecznego usuwania wyrobów zawierających azbest i składowania
odpadów azbestowych,
wdroŜenia monitoringu realizacji powiatowego programu usuwania wyrobów zawierających
azbest i unieszkodliwiania odpadów azbestowych,
intensyfikacji procesu poszukiwania środków finansowych ze źródeł zewnętrznych dla wsparcia
usuwania wyrobów zawierających azbest i ich unieszkodliwiania.
Natomiast zadania inwestycyjne zmierzają przede wszystkim do zwiększenia ilości usuwanych wyrobów
5.3.2.
Cele w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej
W Tabeli 12 przedstawiono szczegółowe cele do osiągnięcia w trzech podokresach. Perspektywa
krótkoterminowa to lata 2008 -2012, średnioterminowa to lata 2013-2022 i długoterminowa to lata
2023-2032.
Tabela 12.
Cele w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej w zakresie usuwania wyrobów
zawierających azbest i unieszkodliwiania odpadów azbestowych
Lp.
Okres
Cele
Nadrzędny cel Programu: Usunięcie wyrobów azbestowych z terenu powiatu bieruńsko-lędzińskiego
i bezpieczne ich unieszkodliwienie
Weryfikacja skali problemu obecności wyrobów zawierających azbest na obszarze
powiatu bieruńsko-lędzińskiego
Zwiększenie świadomości mieszkańców w zakresie bezpiecznego uŜytkowania
1. Lata 2008-2012
i usuwania wyrobów zawierających azbest
Bezpieczne usunięcie ok. 35 % aktualnej ilości wyrobów zawierających azbest i ich
unieszkodliwienie
2. Lata 2013-2022
Bezpieczne usunięcie ok. 40% aktualnej ilości wyrobów zawierających azbest i ich
unieszkodliwienie
3. Lata 2023-2032
Bezpieczne usunięcie wszystkich wyrobów zawierających azbest i ich
unieszkodliwienie
Osiągnięcie powyŜszych celów wymaga podjęcia szeregu działań, które przedstawiono w następnym
paragrafie.
44
5.3.3.
Harmonogram realizacji "Programu ..." i koszty jego wdroŜenia
5.3.3.1. Wprowadzenie
Przedstawiony w Tabeli 14 harmonogram przedstawia planowane przedsięwzięcia pozainwestycyjne
i inwestycyjne, szacunkowe koszty oraz jednostki realizujące dane przedsięwzięcie. Harmonogram obejmuje
okres 2008 - 2032, z podziałem na trzy podokresy.
Wstępem do oceny kosztów wdroŜenia przedsięwzięć inwestycyjnych była szczegółowa analiza kosztów
usuwania wyrobów zawierających azbest i ich wymiany na bezazbestowe (Tabela 13). W przypadku
wprowadzenia innych metod unieszkodliwiania odpadów azbestowych poniŜsze szacunki musza być
zweryfikowane.
Tabela 13.
L.p.
Koszty usunięcia płyt a-c i ich wymiany na bezazbestowe w latach 2008-2032
Wyszczególnienie
Jedn.
2008-2012
1.
2.
3.
4.
Lata
2013-2022
2023-2032
(kody: 17 06 01, 17 06 05) przewidziana
Mg
664
759
474
do usunięcia
Usunięcie płyt a-c wraz z unieszkodliwieniem
Ilość płyt a-c przewidzianych do usunięcia
m2
60 359
68 982
43 114
Koszty usunięcia płyt a-c wraz
z unieszkodliwieniem (składowaniem)
zł.
1 238 5691
1 754 2082
1 315 3973
Nowe pokrycia
Koszty nowego pokrycia
zł.
2 607 5134
3 693 9765
2 769 6206
Sumarycznie
zł
3 846 081
5 448 184
4 085 017
W okresie 2008-2032
zł
13 379 282
Łącznie
2008-2032
1 897
172 455
4 308 173
9 071 109
13 379 282
Usuwanie płyt a-c:
Do obliczeń przyjęto średni koszt usunięcia płyt a-c wraz z unieszkodliwieniem na poziomie 19 zł/ m2 w roku
wyjściowym 2008
1
- przyjęty średni koszt usunięcia 1 m2 płyty a-c 20,52 zł/m2 (przy uwzgl. wskaźnika inflacji 0,04)
2
3
Nowe pokrycia:
Do obliczeń przyjęto średni koszt nowego pokrycia na poziomie 40 zł/ m2 w roku wyjściowym 2008
4
- przyjęty średni koszt 1 m2 nowego pokrycia 43,20 zł/m2 (przy uwzgl. wskaźnika inflacji 0,04)
5
6
45
Tabela 14.
Lp.
Harmonogram realizacji "Programu ..." w latach 2008-2032
Przedsięwzięcie
Dzialania pozainewstycyjne
1.
WdroŜenie metody cyklicznej aktualizacji oceny
ilości, lokalizacji i stanu technicznego wyrobów
zawierających azbest w powiecie wraz z
przygotowaniem bazy danych o wyrobach
zawierających azbest na terenie powiatu
2.
Cykliczna aktualizacja powiatowego programu
usuwania wyrobów zawierających azbest
3.
Opracowanie gminnych programów usuwania
wyrobów zawierających azbest i
unieszkodliwiania odpadów azbestowych
4.
Cykliczna aktualizacja gminnych programów
usuwania wyrobów zawierających azbest
5.
Określenie stopnia przestrzegania przepisów
prawa
przez
właścicieli
i
zarządców
nieruchomości
w zakresie informowania
administracji samorządowej o istniejących w
zabudowaniach wyrobach zawierających azbest,
podejmowanych działaniach ich usuwania
i unieszkodliwiania
6.
Poszukiwanie środków finansowych ze źródeł
zewnętrznych dla wsparcia usuwania wyrobów
zawierających azbest i ich unieszkodliwiania
7.
Organizacja kampanii informacyjnej
o szkodliwości azbestu i bezpiecznym
uŜytkowaniu i usuwaniu wyrobów zawierających
azbest
Ilość
Jednostka realizująca
Koszt
w zł
Czas realizacji - lata /koszty w okresach w tys. zł
2008-2012
2013-2022
2023-2032
1
Powiat
Gminy
5x1
Powiat
55 000
5
Gminy
40 000
5x5
Gminy
40 000
-
Właściciele
nieruchomości,
Gminy
-
1 raz/2 lata
Mg
* Usuwanie wraz z kosztami wymiany na bezazbestowe
46
bez kosztów
bez kosztów
2012
(11 tys. zł)
2009
(40 tys. zł)
2016 i 2020
(22tys. zł)
2024 i 2028
(22 tys. zł)
bez kosztów
2013
(8 tys. zł)
do 2010
2017 i 2021
(16 tys. zł)
-
2025 i 2029
(16 tys. zł)
-
Samorząd Powiatowy,
Samorządy Gminne
bez kosztów
-
-
-
Samorząd Powiatowy,
Samorządy Gminne
35 000
Razem koszty pozainwestycyjne
Działania inwestycyjne
1.
Usuwanie wyrobów zawierających azbest
zabudowanych w budynkach*
bez kosztów bez kosztów
Cyklicznie do 2022 roku
(po 5 tys. zł/2 lata)
-
170 000
69 000
63 000
38 000
Właściciele Obiektów,
Gminy
13 379 282
sukcesywnie
(3 846 081 zł)
sukcesywnie
(5 448 184 zł)
sukcesywnie
(4 085 017 zł)
Razem koszty inwestycyjne
Sumaryczne koszty
13 379 282
13 549 282
3 846 081
3 915 081
5 448 184
5 511 184
4 085 017
4 123 017
5.3.4.
Aspekty finansowe realizacji Programu
W niniejszym paragrafie przedstawiono zestawienie kosztów wdraŜania „Powiatowego programu usuwania
azbestu z terenu powiatu bieruńsko-lędzińskiego” w trzech okresach wraz z potencjalnymi źródłami
finansowania przedsięwzięć.
Koszty
Koszty wdroŜenia przedsięwzięć zdefiniowanych w „Programie …” są podane w cenach IV kwartału
2007 roku dla roku 2008 oraz z uwzględnieniem inflacji dla lat kolejnych (Tabele 15 i 16).
NaleŜy zaznaczyć, Ŝe koszty te powinny być weryfikowane podczas kaŜdorazowej aktualizacji Programu.
Tabela 15.
Zestawienie szacunkowych kosztów realizacji Programu w latach 2008-2032 dla powiatu
bieruńsko-lędzińskiego
L.p.
Rodzaj przedsięwzięcia
1.
Pozainwestycyjne
2.
Inwestycyjne
Razem koszty
Ogółem
170 000
13 379 282
13 549 282
Koszty w latach 2008-2032 [zł]
2008-2012
2013-2022
69 000
69 000
3 846 081
5 448 184
3 915 081
5 511 184
2023-2032
38 000
4 085 017
4 123 017
Źródła finansowania
„Powiatowy program usuwania azbestu z terenu powiatu bieruńsko-lędzińskiego” stanowi podstawowy
instrument wspierający pozyskiwanie środków zewnętrznych na działania zmierzające do oczyszczania
terenu powiatu z wyrobów zawierających azbest. Specjalne procedury bezpieczeństwa konieczne do
zastosowania przy pracach z azbestem i sposób jego unieszkodliwiania wymagają znacznych nakładów
finansowych. Stąd konieczne jest udzielanie jak najszerszego wsparcia finansowego dla wszystkich
inicjatyw związanych z usuwaniem wyrobów i odpadów zawierających azbest. W wielu przypadkach
uruchomienie programów pomocowych spowoduje podjęcie przez właścicieli obiektów, w których
występują wyroby zawierające azbest, działań zmierzających do ich usunięcia.
WdroŜenie niniejszego Programu będzie realizowane przede wszystkim z wykorzystaniem polskich źródeł
finansowania.
W przypadku powiatu bieruńsko-lędzińskiego, naleŜy dąŜyć do podejmowania działań o charakterze
powiatowym lub ponadpowiatowym. Wspólne działanie kilku gmin, obniŜy koszty, które musiałaby ponieść
pojedyncza gmina a takŜe obniŜy koszty eksploatacyjne. W zaleŜności od przyjętego wariantu
organizacyjnego, poszczególne gminy samodzielnie lub wspólnie będą dofinansowywać realizację działań
związanych z usuwaniem azbestu. Inicjująca rola gminy w tych działaniach jest bardzo istotna, poniewaŜ
wielu mieszkańców nie stać na pokrycie kosztów usunięcia azbestu samodzielnie i w konsekwencji będzie
on nadal stanowił zagroŜenie.
Bardzo cenną inicjatywą PFOŚiGW w Bieruniu dotyczącą pomocy mieszkańcom powiatu w zakresie
usuwania azbestu jest moŜliwość uzyskania pomocy finansowej w postaci dopłat. Powiat bieruńskolędziński jako pierwszy w województwie śląskim określił zasady dofinansowania tego przedsięwzięcia.
Od 2006 r. istnieje moŜliwość uzyskania dofinansowania z PFOŚiGW na realizację zadań polegających na
usuwaniu odpadów powstałych przy likwidacji pokryć dachowych i elewacji zawierających azbest
z obiektów budowlanych zlokalizowanych na terenie powiatu bieruńsko-lędzińskiego. O dofinansowanie
mogą ubiegać się osoby fizyczne oraz wspólnoty mieszkaniowe mające tytuł prawny do nieruchomości
zlokalizowanej na terenie powiatu. Dofinansowaniu podlegają koszty inwestycji związane z utylizacją
odpadów azbestowych powstałych podczas wymiany lub likwidacji pokrycia dachowego lub elewacji,
a mianowicie:
- rozbiórka pokrycia z płyt zawierających azbest,
- zabezpieczenie odpadów azbestowych zgodnie z obowiązującymi przepisami,
- załadunek, transport i składowanie odpadów,
- oczyszczenie terenu z pyłu azbestowego.
Osoby ubiegające się o dofinansowanie składają wypełniony wniosek (wzór wniosku dostępny na stronie
internetowej www.powiatbl.pl w zakładce „Azbest’, w Wydziale Środowiska i Rolnictwa Starostwa
47
Powiatowego oraz stanowi Załącznik nr 2 do niniejszego „Programu…”) w terminie do 31 marca danego
roku. Zarząd Powiatu rozpatruje wnioski do 30 kwietnia danego roku i podpisuje umowę w terminie 30 dni
od daty rozpatrzenia wniosku. W przypadku niewyczerpania środków (podpisanie do 31 maja danego roku
umów na kwotę niŜszą niŜ zarezerwowane środki w PFOŚiGW) termin składania wniosków ulega
przedłuŜeniu do 31 lipca danego roku. Wówczas Zarząd Powiatu rozpatruje wnioski i podpisuje umowy
w terminie do 30 września danego roku. Maksymalna wartość dofinansowania wynosi 22 zł/brutto/1 m2
usuniętych wyrobów zawierających azbest. Kwota dofinansowania nie moŜe przekroczyć 100% kosztów
(określonych na podstawie przedłoŜonych faktur VAT bądź rachunków) poniesionych przez inwestora.
Przy udzielaniu dofinansowania w pierwszej kolejności rozpatrywane są wnioski dotyczące obiektów
zakwalifikowanych do I stopnia pilności (wymagana bezzwłoczna wymiana lub naprawa) podczas oględzin
nieruchomości przeprowadzonej przez pracowników Wydziału Środowiska i Rolnictwa Starostwa
Powiatowego w Bieruniu.
Ponadto do końca 2010 roku istnieje moŜliwość udzielenia dofinansowania do przetransportowania
i zeskładowania na uprawnionym składowisku odpadów zawierających azbest, juŜ zeskładowanych na
terenie posesji. Wysokość dofinansowania wynosi maksymalnie 0,50 zł/brutto/1 kg odpadów zawierających
azbest.
Warunkiem otrzymania dofinansowania jest demontaŜ oraz przetransportowanie odpadów zawierających
azbest na uprawnione składowisko przez przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie
działalności w zakresie transportu odpadów zawierających azbest, spełnienie określonych wymogów
formalnych (wymienione w Regulaminie) oraz przedłoŜenie karty przekazania odpadu do wglądu.
W trzecim roku funkcjonowania dofinansowań z PFOŚiGW na realizację przedsięwzięć polegających na
usuwaniu i unieszkodliwianiu elementów zawierających azbest z obiektów budowlanych moŜna zauwaŜyć,
Ŝe ta forma pomocy cieszy się bardzo duŜym zainteresowaniem wśród mieszkańców powiatu. Dzięki
środkom z PFOŚiGW w 2006 r. z terenu powiatu usunięto i unieszkodliwiono 36 Mg odpadów azbestowych
(dofinansowanie do usuwania wyrobów azbestowych wyniosło 46 tys. zł). W 2007 r. kwota dofinansowania
osiągnęła natomiast 131 tys. zł. Na rok 2008 w planach wydatków PFOŚiGW zabezpieczono kwotę
w wysokości 133 tys. zł (Uchwała nr XXIII/109/08 Rady Powiatu Bieruńsko-Lędzińskiego z dnia
18.IX.2008r.). W ramach dotacji ze środków PFOŚiGW z terenu powiatu usuniętych zostało 113,94 Mg
odpadów zawierających azbest (w tym 2,003 Mg odpadów zeskładowanych oraz 5 748,5 m2 odpadów
z demontaŜu płyt dachowych oraz elewacji budynków).
Istnieje równieŜ moŜliwość uzyskania pomocy finansowej w zakresie usuwania azbestu w postaci dopłat ze
środków WFOŚiGW w Katowicach. Dotacja moŜe być udzielona na usuwanie i unieszkodliwianie azbestu
z obiektów słuŜby zdrowia, oświaty i opieki społecznej. MoŜliwe jest uzyskanie dofinansowania do 60%
kosztów kwalifikowanych zadania. Realizacja zadań polegających na usuwaniu i unieszkodliwianiu azbestu
z budynków stanowiących własność osób fizycznych moŜe być takŜe dofinansowana w formie poŜyczki w
wysokości do 100% kosztów kwalifikowanych. Wnioskodawcą moŜe być jedynie jednostka samorządu
terytorialnego, która przedłoŜy zbiorczy wniosek obejmujący budynki wszystkich zainteresowanych
mieszkańców oraz wspólnota mieszkaniowa. Obiekty objęte wnioskiem o dofinansowanie muszą być
zakwalifikowane do I stopnia pilności w „Ocenie stanu i moŜliwości bezpiecznego uŜytkowania wyrobów
zawierających azbest”, wykonanej zgodnie ze wzorem zawartym w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki,
Pracy i Polityki Społecznej z dnia 02.04.2004 roku w sprawie sposobów bezpiecznego uŜytkowania oraz
warunków usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 71, poz. 649). Koszty kwalifikowane
stanowi suma kosztów demontaŜu, transportu i unieszkodliwienia poprzez składowanie odpadów
zawierających azbest. Konieczne jest potwierdzenie przez wnioskodawcę wykonania zadania oraz
osiągnięcia zakładanych efektów ekologicznych i rzeczowych. W tym celu naleŜy przedstawić m.in.:
- kserokopie zezwoleń na wytwarzanie, transport i unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest
wydanych podmiotom świadczącym usługi w zakresie demontaŜu, transportu i unieszkodliwienia
odpadów zawierających azbest,
- kserokopie kart przekazania odpadów zawierających azbest w celu ich unieszkodliwienia na
odpowiednim składowisku odpadów azbestowych.
Szczegóły nt. zasad udzielania poŜyczek i dotacji na stronie internetowej WFOŚiGW w Katowicach –
http://www.wfosgw.katowice.pl/ w zakładkach: Wnioski i Podstawowe Dokumenty.
48
Na realizację zadań związanych z usuwaniem azbestu mogą być takŜe wykorzystywane środki finansowe
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Na liście priorytetowych programów
NFOŚiGW planowych do finansowania w roku 2008 znajduje się przedsięwzięcie 2.2.3. „Wsparcie dla
przedsiębiorców i gmin w zakresie unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych zawierających azbest”.
Beneficjentami w ramach przedsięwzięcia 2.2.3. mogą być jednostki samorządu terytorialnego (jst) i ich
związki, podmioty świadczące usługi z zakresu zadań własnych jst oraz przedsiębiorcy. Środki z NFOŚiGW
mogą mieć charakter poŜyczek bezzwrotnych, w tym częściowo umarzanych, a w wielu przypadkach dotacji
bezzwrotnych, co regulowane jest szczegółowymi zasadami określonymi przez fundusz.
Dodatkowo na realizację zadań „Programu…” mogą być równieŜ wykorzystane środki finansowe Fundacji
EkoFundusz. EkoFundusz finansuje przedsięwzięcia z zakresu ochrony środowiska, które mają znaczenie
w skali regionu czy kraju oraz są uznawane za priorytetowe przez społeczność międzynarodową. W zakres
wymienionych przedsięwzięć wchodzą:
(1) gospodarka odpadami i rekultywacja zanieczyszczonych gleb,
(2) unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.
Beneficjentami środków pochodzących z EkoFunduszu mogą być jednostki samorządu terytorialnego,
przedsiębiorstwa, szpitale, placówki pomocy społecznej, szkoły, instytucje wyznaniowe i pozarządowe
organizacje ekologiczne.
Po wejściu Polski do Unii Europejskiej dodatkowym źródłem współfinansowania zadań na rzecz ochrony
środowiska stały się fundusze strukturalne. Projekty dofinansowywane ze środków Unii Europejskiej
dotyczą gospodarki odpadami, modernizacji budynków oraz infrastruktury zdrowia.
W okresie programowania na lata 2007-2013 dofinansowanie inwestycji proekologicznych, w tym usuwanie
wyrobów zawierających azbest i ich unieszkodliwianie, moŜe odbywać się ze środków unijnych w ramach
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007 – 2013 i Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW).
RPO wskazuje osie priorytetowe i cele rozwoju, jakie województwo śląskie będzie realizowało
w nadchodzącym okresie programowania. W ramach Priorytetu V. - „Środowisko” wsparcie mogą uzyskać
projekty z zakresu kompleksowego oczyszczania terenów z odpadów zawierających azbest. Beneficjentami
projektu mogą być m.in. jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki i stowarzyszenia.
Natomiast w ramach PROW moŜliwe jest wsparcie zgodne z działaniami Osi Priorytetowej 3 Jakość Ŝycia
na obszarach wiejskich i róŜnicowanie gospodarki wiejskiej w zakresie działania: Odnowa i rozwój wsi
(kod działania: 313, 322, 323). Pomocy finansowej udziela się podmiotom z tytułu inwestycji w zakresie
m.in.:
1) budowy, przebudowy, remontu lub wyposaŜenia obiektów:
a) pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe,
b) słuŜących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu
dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury,
2) kształtowania obszaru przestrzeni publicznej
3) budowy remontu lub przebudowy infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych
lub społeczno-kulturalnych.
Beneficjentem projektu moŜe być gmina, natomiast pomoc finansowa przyjmuje formę refundacji części
kosztów kwalifikowalnych projektu (max. 75% kosztów kwalifikowalnych projektu). Przy czym wymagany
krajowy wkład środków publicznych, w wysokości co najmniej 25% kosztów kwalifikowalnych projektu,
pochodzi ze środków własnych beneficjenta.
JednakŜe szacuje się, Ŝe przedsięwzięcia inwestycyjne dotyczące wymiany płyt a-c na bezazbestowe będą
pokrywane w znacznej części przez osoby prywatne (ok. 55%) i właścicieli /zarządców obiektów (ok. 40%),
z małym udziałem innych źródeł. Środki na budowę składowisk będą pochodziły przede wszystkim od
administratorów składowisk, a takŜe z funduszy ekologicznych, środków UE i budŜetów jednostek
samorządu terytorialnego.
Koszty realizacji przedsięwzięć pozainwestycyjnych będą pokrywane przez poszczególne jednostki
samorządowe w zaleŜności od ich kompetencji. W części dotyczącej kampanii uświadamiających mogą to
być środki pochodzące z budŜetu państwa czy funduszy ekologicznych.
49
Prognozę udziału potencjalnych źródeł finansowania przedsięwzięć zdefiniowanych w Programie
przedstawiono w Tabeli 16.
Tabela 16.
Lp.
Struktura finansowania Programu w latach 2008 - 2032
Okres
2008-2012
Źródło
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Środki własne samorządów wraz
z PFOŚiGW i GFOŚiGW
Fundusze ekologiczne: NFOŚiGW,
WFOŚiGW
Środki pomocowe UE
Środki osób prywatnych
Środki własne podmiotów prawnych*
BudŜet państwa
Razem
PLN
%
508 961
13,0
39 151
1,0
19 575
0,5
1 683 485
43,0
1 644 334
42,0
19 575
0,5
3 915 081 100,00
2013 - 2022
Udział
PLN
%
330 671
27 556
0,5
0
0,0
1 741 598
52,0
2 259 585
41,0
27 556
0,5
5 511 184 100,00
*Środki własne m.in. firm, zakładów, spółdzielni mieszkaniowych, itp.
50
6,0
2023 - 2032
PLN
164 921
%
4,0
0
0,0
0
0,0
2 370 735
57,5
1 566 746
38,0
20 615
0,5
4 123 017 100,00
6. ORGANIZACJA ZARZĄDZANIA „PROGRAMEM...”
6.1.
Koncepcja zarządzania "Programem .."
Niniejszy program wymaga koordynacji działań podejmowanych przez wszystkie jednostki przedmiotowo
odpowiedzialne za realizację poszczególnych zadań lub pośrednio biorących udział w ich realizacji.
Działania związane z realizacją Programu na obszarze powiatu bieruńsko-lędzińskiego będą polegały na:
- współpracy i koordynacji działań w zakresie wymiany informacji o odpadach, w tym na informowaniu
o bieŜących postępach w zakresie usuwania i unieszkodliwiania wyrobów azbestowych,
- współpracy w zakresie prowadzenie akcji edukacyjnych,
- informowaniu o technicznych, finansowych i prawnych moŜliwościach usuwania wyrobów zawierających
azbest.
6.2. Schemat zarządzania Programem
Zarządzanie Programem powiatowym jest jednym z elementów zarządzania Programem wojewódzkim.
Schemat zarządzanie Programem przedstawia rycina 1
51
Rycina 1.
Zarządzanie „Programem usuwania azbestu z terenu powiatu bieruńsko-lędzińskiego”
(wg projektu „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2008-2032”).
52
6.3. Monitoring realizacji "Programu ..."
Monitoring realizacji zadań „Programu…” obejmuje gromadzenie, przetwarzanie i rozpowszechnianie
informacji o usuwaniu azbestu i wyrobów zawierających azbest, w szczególności dotyczących:
 ilości usuniętych wyrobów zawierających azbest oraz wytworzonych odpadów niebezpiecznych
zawierających azbest,
 ilości składowanych odpadów zawierających azbest,
 lokalizacji istniejących i planowanych składowisk odpadów zawierających azbest i ich pojemności
oraz stopnia wykorzystania,
 ilości i wyników przeprowadzonych inwentaryzacji oraz oceny stanu technicznego wyrobów
zawierających azbest i ich lokalizacji na terenie gmin, powiatów i województwa,
 przedsiębiorstw posiadających uprawnienia do bezpiecznego usuwania azbestu,
 liczby osób pracujących przy kontakcie z azbestem,
 liczby pracowników przeszkolonych do pracy w kontakcie z azbestem,
 podejmowanych przez jednostki samorządu terytorialnego inicjatyw w zakresie usuwania wyrobów
zawierających azbest,
 usytuowania miejsc o wysokim stęŜeniu włókien azbestu w powietrzu,
 ewidencjonowania zmian legislacyjnych dotyczących problematyki azbestowej,
 wdraŜania technologii unicestwiania włókien azbestu w odpadach azbestowych.
Zbiór informacji o wyrobach zawierających azbest znajduje się w wojewódzkiej bazie wyrobów i odpadów
zawierających azbest (WBDA) zamieszczonej na stronie internetowej www.bazaazbestowa.pl, realizowanej
na zlecenie Ministerstwa Gospodarki. Baza ta zasilana jest danymi pochodzącymi z informacji o rodzaju,
ilości i miejscach występowania odpadów zawierających azbest przedkładanych Marszałkowi do dnia
31 marca za poprzedni rok kalendarzowy (sporządzane przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta,
zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 października 2002 r. w sprawie sposobu
przedkładania wojewodzie informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających
szczególne zagroŜenie dla środowiska (Dz. U. 175.1439)).
Schemat przepływu informacji w ramach monitoringu (wg projektu „Programu Oczyszczania Kraju
z Azbestu na lata 2008-2032”).
Rycina 2
Przepływ informacji w ramach monitoringu
53
Informacje zawarte w bazie będą pomocne przy:
1. Aktualizacji i monitorowaniu Programu usuwania azbestu na terenie powiatu bieruńskolędzińskiego.
2. Aktualizacji i monitorowaniu planów gospodarki odpadami w części dotyczącej odpadów
zawierających azbest (szczebla wojewódzkiego, powiatowego, gminnego i związkowego)
3. Monitorowaniu środowiska w części dotyczącej azbestu przez WIOŚ.
6.4. Zakres zadań realizowanych na poziomie powiatowym i gminnym
Zadania przewidziane tym Programem będą realizowane głównie na poziomie powiatowym (Zarząd Powiatu
Bieruńsko-Lędzińskiego, Rada Powiatu Bieruńsko-Lędzińskiego) i gminnym (prezydent/burmistrz/wójt,
rada gminy).
Szczegółowe ich zadania są następujące:
Do zadań samorządu naleŜy:
1. sporządzanie rocznych informacji w zakresie realizacji zadań „POKA” oraz ich przekazywanie
marszałkowi województwa,
2. przygotowywanie i aktualizacja programów usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest,
takŜe w ramach planów gospodarki odpadami,
3. inspirowanie właściwej postawy obywateli w zakresie obowiązków związanych z usuwaniem
wyrobów zawierających azbest,
4. współpraca z marszałkiem województwa w zakresie zadań wynikających z „POKA”,
w szczególności gromadzenie przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta informacji o ilości, rodzaju
i miejscach występowania wyrobów zawierających azbest oraz przekazywanie jej do marszałka
województwa,
5. współpraca z mediami, szczególnie dla pobudzenia odpowiednich inicjatyw społecznych oraz
rozpowszechniania informacji dotyczących zagroŜeń powodowanych przez azbest oraz wyroby
zawierające azbest,
6. współpraca z organizacjami społecznymi wspierającymi „POKA”,
7. współpraca z organami kontrolnymi (inspekcja sanitarna, inspekcja pracy, inspekcja nadzoru
budowlanego, inspekcja ochrony środowiska).
54
7. PODSUMOWANIE I WNIOSKI
Podsumowanie:
W latach 2006-2007 we wszystkich gminach powiatu bieruńsko-lędzińskiego została przeprowadzona
inwentaryzacja ilości wyrobów zawierających azbest zabudowanych w obiektach budowlanych. Wyniki
inwentaryzacji są na bieŜąco aktualizowane m.in. poprzez wizje lokalne wykonywane przez pracowników
Starostwa Powiatowego w Bieruniu. Z przeprowadzonej inwentaryzacji wynika, Ŝe na terenie powiatu
znajduje się ok. 1 897 Mg wyrobów zawierających azbest. Największe nagromadzenie ilości wyrobów
zawierających azbest występują w gminach: Bieruń (1 150 Mg), Lędziny (284,6 Mg) i Chełm Śląski
(203,0 Mg). Natomiast jeŜeli chodzi o wskaźnik nagromadzenia wyrobów zawierających azbest, to jego
największa wartość odnosi się do gminy Bieruń (28,1 Mg/km2), natomiast najmniejsze do gmin: Bojszowy
(2,9 Mg/km2) i Imielin (5,6 Mg/km2). Średni wskaźnik nagromadzenia azbestu dla powiatu bieruńskolędzińskiego wynosi 12,0 Mg/km2.
Wśród zabudowy gdzie występują wyroby azbestowe przewaŜają budynki jednorodzinne i towarzyszące im
zabudowania gospodarcze oraz budynki wielorodzinne. Ok. 90% wyrobów zawierających azbest
zabudowana jest w budynkach mieszkalnych i towarzyszącej im zabudowie inwentarskiej oraz w blokach
mieszkalnych.
Stan techniczny pokryć azbestowo-cementowych występujących na terenie gmin powiatu bieruńskolędzińskiego moŜna ocenić jako dość dobry. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe odpowiednie zabezpieczenie wyrobów
zawierających azbest np. poprzez pomalowanie, moŜe przedłuŜyć ich Ŝywotność, jednak nie uchroni przed
ich całkowitym usunięciem.
Odpady azbestowe z terenu powiatu bieruńsko-lędzińskiego, podobnie jak i z innych powiatów
województwa, przyjmowane są przede wszystkim na składowiskach zlokalizowanych w województwie
śląskim m.in. na składowisku w Knurowie zarządzanym przez PPHU „KOMART”. Wolna pojemność tego
składowiska wynosi ok. 265 tys. m3. Szacunkowy okres korzystania z tego składowiska wynosi ok. 14 lat (do
2022 roku). NaleŜy jednak zaznaczyć, Ŝe odpady azbestowe mogą być składowane takŜe na składowiskach
zlokalizowanych poza województwem śląskim.
Nadrzędnym celem powiatowego " Programu ... " jest wyeliminowanie negatywnych skutków zdrowotnych
u mieszkańców powiatu spowodowanych azbestem oraz likwidacja oddziaływania azbestu na środowisko.
Osiągnięcie tego celu jest związane z bezpiecznym usunięciem wszystkich wyrobów zawierających azbest
znajdujących się na terenie powiatu. Proces usuwania wyrobów zawierających azbest powinien być
zakończony w 2032 roku.
Dla potrzeb niniejszego programu, w ślad za programem wojewódzkim, przyjęto podzielenie okresu do 2032
roku na 3 podokresy i dla nich określono ilość wyrobów zawierających azbest przewidzianą do usunięcia.
Ilości te dla poszczególnych okresów przedstawiają się następująco:
Okres I: lata 2007-2012
664 Mg
Okres II: lata 2013- 2022
759 Mg
Okres III: lata 2023-2032
474 Mg
Sumaryczna pojemność składowisk/kwater (w perspektywie do 2032 roku) potrzebna dla pokrycia
zapotrzebowania przez gminy powiatu bieruńsko-lędzińskiego wynosi ok. 2,5 tys. m3.
Sumaryczne koszty usunięcia wyrobów zawierających azbest (łącznie z nowymi pokryciami) wynoszą ok.
13,4 mln zł, w tym w pierwszym okresie, tj. do 2012 roku - ok. 3,9 mln zł. NaleŜy zaznaczyć, ze koszty
usunięcia wyrobów azbestowych wraz z wymianą pokryć stanowią ok. 99,9% kosztów ogólnych. Przewiduje
się, Ŝe koszty te będą pokryte głównie przez właścicieli obiektów (osoby prywatne, firmy, spółdzielnie
mieszkaniowe, itp.).
W opracowaniu wskazano równieŜ moŜliwości pozyskania środków z róŜnych źródeł do finansowania akcji
likwidacji wyrobów zawierających azbest z terenu powiatu bieruńsko-lędzińskiego. Przewiduje się, Ŝe
w przypadku pozyskania funduszy na likwidacje azbestu w następnych latach gminy powiatu otrzymywać
55
będą coraz więcej zgłoszeń o miejscach występowania azbestu, co przyczyni się do lepszej wiedzy na temat
ilości azbestu. Pozwoli to lepiej poznać potrzeby w tym zakresie, precyzyjniej planować środki niezbędne do
wydania na ten cel oraz stopniowo wyeliminować wyroby azbestowe, co jest celem programu.
Wnioski:
1.
Niezbędne jest wdroŜenie metody cyklicznej aktualizacji inwentaryzacji ilości, lokalizacji i stanu
wyrobów zawierających azbest na terenie poszczególnych gmin.
2.
Ze względu na niewystarczającą świadomość ekologiczną mieszkańców powiatu w zakresie
bezpiecznego uŜytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest zaleca się
przeprowadzenie kampanii edukacyjno-informacyjnej dotyczącej tych zagadnień.
3.
WdraŜanie Programu na obszarze powiatu bieruńsko-lędzińskiego powinno być zintegrowane
z działaniami podejmowanymi zarówno na poziomie województwa jak i poszczególnych gmin
powiatu.
56
WYKAZ SKRÓTÓW
EPA –
GFOŚiGW –
MGPiPS –
NFOŚiGW –
POKA PFOŚiGW –
UE –
WBDA WFOŚiGW –
(Environmental Protection Agency) Agencja Ochrony Środowiska
Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2008-2032
Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Unia Europejska
Wojewódzka baza wyrobów i odpadów zawierających azbest
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
57
SPIS LITERATURY
1. Informacje ze Starostwa Powiatowego w Bieruniu.
2. „Informator o przepisach i procedurach dotyczących bezpiecznego postępowania z wyrobami
zawierającymi azbest”, Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej; Departament Polityki
Przemysłowej, Warszawa 2003 r.
3. „Informator. Zasady postępowania z wyrobami zawierającymi azbest”, Instytut Gospodarki
Odpadami w Katowicach, Katowice 2002 r.
4. „Materiały konferencyjne: Azbest – zagroŜenia zdrowotne, uwarunkowania prawne oraz procedury
unieszkodliwiania”, Konferencja Naukowa, Zamość-Biała Podlaska, 2005 r.
5. Ochrona środowiska w zakresie dotyczącym problematyki związanej z azbestem. Szkolenie dla
pracowników urzędów administracji rządowej i samorządu terytorialnego” Łódź, Kraków,
Warszawa, Lublin, maj-wrzesień 2008r.
6. „Plan gospodarki odpadami powiatu bieruńsko-lędzińskiego”, Bielsko-Biała, czerwiec 2004 r.
7. Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2008-2032. Projekt, Warszawa, 2008r.
8. „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”,
Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, maj 2002 r.
9. Raport z realizacji w latach 2003-2007 „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających
azbest, stosowanych na terytorium Polski” przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 14 maja 2002 r.,
Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, styczeń 2008r.
10. Strona internetowa Systemu elektronicznego monitorowania realizacji "Programu usuwania azbestu
i
wyrobów
zawierających
azbest
stosowanych
na
terytorium
Polski":
http://azbest.ceramika.agh.edu.pl/
11. "Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski"
12. „Szkoła „Azbest – bezpieczne postępowanie”. MoŜliwości finansowania bezpiecznego usuwania
materiałów zawierających azbest”, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków, wrzesień 2006 r.
58
Załącznik nr 1
ANKIETA – INFORMACJA O WYROBACH ZAWIERAJĄCYCH AZBEST (wysłana do
przedsiębiorców prowadzących działalność na terenie powiatu bieruńsko-lędzińskiego)
1. Miejsce występowania, adres:
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
2. Właściciel/zarządca/uŜytkownik* (imię, nazwisko lub nazwa i adres):
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
3.
Rodzaj wyrobu zawierającego azbest (zaznaczyć symbolem x odpowiedni rodzaj wyrobu) oraz ilość
Rodzaj wyrobu
Ilość
[m2 / kg]
Płyty azbestowo-cementowe płaskie stosowane w budownictwie
Płyty faliste azbestowo-cementowe stosowane w budownictwie
Rury i złącza azbestowo-cementowe
Izolacje natryskowe środkami zawierającymi w swoim składzie azbest
Wyroby cierne azbestowo-kauczukowe
Przędza specjalna, w tym włókna azbestowe obrobione
Szczeliwa azbestowe
Taśmy tkane i plecione, sznury i sznurki
Wyroby azbestowo-kauczukowe, z wyjątkiem wyrobów ciernych
Papier i tektura
Inne wyroby zawierające azbest , oddzielnie niewymienione
4. Przewidywany termin usunięcia wyrobu (określić rok):
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
*niepotrzebne skreślić
Data ………………..
………………………
(podpis)
59
Załącznik nr 2
Regulamin udzielania dofinansowania ze środków Powiatowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zadań związanych z usuwaniem
azbestu.
§ 1.
Regulamin określa zasady przyznawania osobom fizycznym i wspólnotom mieszkaniowym dofinansowania
na realizację przedsięwzięć polegających na usuwaniu odpadów powstałych przy likwidacji pokryć
dachowych i elewacji zawierających azbest z obiektów budowlanych zlokalizowanych na terenie powiatu
bieruńsko-lędzińskiego. Pomoc udzielana osobom fizycznym, będącym przedsiębiorcami w rozumieniu
ustawy z dnia 2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze.
zm.) moŜe być udzielona, wyłącznie na potrzeby nie związane z prowadzoną przez nie działalnością
gospodarczą.
§ 2.
1. Dofinansowaniu podlegają koszty inwestycji związane z utylizacją odpadów azbestowych powstałych
przy wymianie lub likwidacji pokrycia dachowego lub elewacji, a mianowicie:
a)
rozbiórka pokrycia z płyt zawierających azbest
b)
zabezpieczenie odpadów azbestowych zgodnie z obowiązującymi przepisami
c)
załadunek, transport i składowanie odpadów
d)
oczyszczenie terenu z pyłu azbestowego
2. O dofinansowanie mogą ubiegać się osoby fizyczne oraz wspólnoty mieszkaniowe mające tytuł prawny do
nieruchomości zlokalizowanej na terenie powiatu bieruńsko-lędzińskiego.
3. W przypadku posiadania innego tytułu prawnego, niŜ własność, naleŜy dołączyć zgodę właściciela
nieruchomości na realizację zadania.
4. W przypadku budynku do którego prawo własności posiada kilka osób, naleŜy dołączyć zgodę
wszystkich, pozostałych właścicieli na realizację zadania lub w przypadku wspólnoty mieszkaniowej zgodę
właściwego organu.
§ 3.
Podstawą otrzymania dofinansowania ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej jest umowa.
§ 4.
1. Osoba ubiegająca się o uzyskanie dofinansowania na unieszkodliwienie odpadów zawierających azbest
składa wniosek do Zarządu Powiatu w Bieruniu.
2. Wzór wniosku dostępny jest:
a)
w Wydziale Środowiska i Rolnictwa Starostwa Powiatowego w Bieruniu,
b)
na stronie internetowej – www.powiatbl.pl.
3. Wnioski naleŜy składać w terminie do 31 marca danego roku.
4. Wnioski niekompletne nie będą rozpatrywane. Wniosek jest kompletny jeŜeli został właściwie
wypełniony i zawiera wszystkie niezbędne informacje oraz dokumenty (przywołane we wzorze wniosku)
pozwalające na jego rozpatrzenie.
5. Zarząd Powiatu rozpatruje wnioski do 30 kwietnia danego roku i podpisuje umowę w terminie 30 dni od
daty rozpatrzenia wniosku.
60
6. W przypadku niewyczerpania środków (podpisanie do 31 maja danego roku umów na kwotę niŜszą niŜ
zarezerwowane środki w PFOŚiGW) termin składania wniosków ulega przedłuŜeniu do 31 lipca danego
roku. Zarząd Powiatu rozpatruje wnioski i podpisuje umowy w terminie do 30 września danego roku.
7. Zarząd Powiatu powiadamia pisemnie wnioskodawcę o wysokości przyznanego dofinansowania lub
odmowie dofinansowania.
8. Część zadania dofinansowana w ramach niniejszego Regulaminu musi być zrealizowana do 15 grudnia
danego roku.
9. W rozliczeniu otrzymanych środków z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej uwzględniane będą faktury/rachunki wystawione po dacie podpisania umowy o dofinansowaniu.
§ 5.
Warunkiem uzyskania dofinansowania jest:
1. Wykonanie czynności, o których mowa w § 2 pkc. 1 przez przedsiębiorcę legitymującego się decyzją
zezwalającą na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych zawierających azbest wydaną przez Starostę
Bieruńsko-Lędzińskiego, z zastrzeŜeniem pkt. 2.
2. Warunek określony w pkc. 1 nie musi być spełniony w przypadku wykonania wyłącznie czynności
określonych w § 2 pkc. 1 lit. c w związku z § 7.
3. PrzedłoŜenie „Oceny stanu i moŜliwości bezpiecznego uŜytkowania wyrobów zawierających azbest”
wykonanej zgodnie ze wzorem zawartym w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 2.04.2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego uŜytkowania i usuwania
wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 71, poz. 649).
4. Spełnienie wymogów formalnych, tj. przedłoŜenie następujących dokumentów:
a)
Kopii aktualnego dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do budynku/działki oraz
dodatkowo, w przypadku współwłaścicieli zgody wszystkich pozostałych właścicieli na
realizację zadania lub w przypadku wspólnoty mieszkaniowej stanowisko (oświadczenie)
właściwego organu o zamiarze realizacji zadania będącego przedmiotem dofinansowania
(oryginał do wglądu),
b)
oświadczenie wnioskodawcy, iŜ nie jest/jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia
2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095
ze. zm.),
c)
kopii dokumentu potwierdzającego zgłoszenie prac polegających na usuwaniu wyrobów
zawierających azbest do organu administracji architektoniczno budowlanej (Starosty
Bieruńsko-Lędzińskiego) - oryginał do wglądu,
d)
oryginału faktury VAT lub rachunku wystawionego przez przedsiębiorcę za usunięcie
odpadów zawierających azbest (dokument po skasowaniu, tzn. opieczętowaniu do wysokości
przyznanego dofinansowania będzie zwracany),
e)
kopii oświadczenia przedsiębiorcy usuwającego wyroby zawierające azbest o prawidłowości
wykonania prac oraz o oczyszczeniu terenu z pyłu azbestowego, z zachowaniem właściwych
przepisów technicznych i sanitarnych (zgodnie z § 8 ust. 3 rozporządzenia o którym mowa
w § 5. pkc. 3 niniejszego Regulaminu),zawierającego dodatkowo informacje o łącznej
powierzchni płyt zawierających azbest usuniętych z obiektów budowlanych
i przetransportowanych na uprawnione składowisko (oryginał oświadczenia wraz z kartą
przekazania odpadu do wglądu).
§ 6.
1. Kwotę dofinansowania ustala się na podstawie łącznej powierzchni pokrytej płytami zawierającymi
azbest, które usuwane będą z obiektów budowlanych, a następnie przetransportowane na uprawnione
składowisko.
61
2. Ustala się, z zastrzeŜeniem pkt. 3 i 4, Ŝe maksymalna wysokość dofinansowania wynosi 22 zł. /brutto/ za 1
m2 usuniętych wyrobów zawierających azbest.
3. Kwota dofinansowania nie moŜe przekroczyć 100% kosztów (określonych na podstawie przedłoŜonych
faktur VAT bądź rachunków) poniesionych przez inwestora.
4. Łączna kwota przyznanych dofinansowań nie moŜe przekroczyć wysokości środków przewidzianych na
ten cel w Powiatowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w danym roku budŜetowym.
§ 7.
Do końca 2010 roku:
1. Dopuszcza się moŜliwość udzielenia dofinansowania do przetransportowania i zeskładowania na
uprawnionym składowisku odpadów zawierających azbest, wytworzonych przed dniem wejścia w Ŝycie
niniejszego Regulaminu, w wyniku demontaŜu płyt zawierających azbest z obiektów budowlanych.
2. Ustala się, z zastrzeŜeniem § 6 pkt. 3 i 4, Ŝe wysokość dofinansowania do czynności o których mowa
w pkc. 1 wynosi maksymalnie 0,50 zł /brutto/ za 1 kg odpadów zawierających azbest.
3. Warunkiem przyznania dofinansowania jest przetransportowanie odpadów zawierających azbest na
uprawnione składowisko przez przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w
zakresie transportu odpadów zawierających azbest, spełnienie wymogów formalnych określonych w § 5 pkt
4 lit. a-d oraz przedłoŜenie karty przekazania odpadu do wglądu.
Tekst ujednolicony, obejmujący
uchwałę nr 134/07 Zarządu Powiatu Bieruńsko-Lędzińskiego
z dnia 14 listopada 2007 r.
zmienioną uchwałą nr 181/08 Zarządu Powiatu Bieruńsko-Lędzińskiego
z dnia 12 marca 2008 r.
62
Załącznik nr 1 do regulaminu udzielania
dofinansowania ze środków PFOSiGW zadań związanych z
usuwaniem azbestu
Nr rejestru
…………………………………………..
(wypełnia urząd)
WNIOSEK
o dofinansowanie wykonania prac związanych z usuwaniem wyrobów zawierających azbest z
obiektów budowlanych ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Bieruniu.
(wniosek prosimy wypełnić drukiem)
1. Imię i Nazwisko wnioskodawcy (właściciela budynku/działki)
Imię
Nazwisko
2. Adres zameldowania wnioskodawcy
ulica
kod pocztowy
nr domu
nr mieszkania
miejscowość
tel. kontaktowy
3. Lokalizacja planowanych prac
4. Obręb i nr działki
5. Charakterystyka prac (zaznaczyć właściwe): płyty dachowe /płyty elewacyjne/ inne (jakie)
6. Planowana ilość wytworzonych wyrobów zawierających azbest [m2 lub kg]
7. Planowany termin realizacji prac
data i podpis wnioskodawcy
Wniosek naleŜy złoŜyć w Starostwie Powiatowym w Bieruniu w Wydziale Środowiska i Rolnictwa,
ewentualnie przesłać pocztą na adres: Starostwo Powiatowe w Bieruniu 43-155 Bieruń, ul. Jagiełły 1
63
Wykaz niezbędnych dokumentów do przedłoŜenia w Starostwie:
1) jako załączniki do wniosku:
a) kopia
aktualnego
dokumentu
potwierdzającego
tytuł
prawny
do
budynku/działki
oraz dodatkowo, w przypadku współwłaścicieli zgody wszystkich pozostałych właścicieli
na realizację zadania lub w przypadku wspólnoty mieszkaniowej stanowisko (oświadczenie)
właściwego organu o zamiarze realizacji zadania będącego przedmiotem dofinansowania (oryginał
do wglądu),
b) kopia dokumentu potwierdzającego zgłoszenie prac polegających na usuwaniu wyrobów
zawierających azbest do organu administracji architektoniczno-budowlanej (Starosty BieruńskoLędzińskiego)
c) oświadczenie
wnioskodawcy,
iŜ
jest/nie
jest
przedsiębiorcą
w
rozumieniu
ustawy
z dnia 2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 155,
poz. 1095 ze zm.)
d) „ocena stanu i moŜliwości bezpiecznego uŜytkowania wyrobów zawierających azbest” wykonana
zgodnie
ze
wzorem
zawartym
w
rozporządzeniu
Ministra
Gospodarki,
Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 2.04.2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego
uŜytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. nr 71, poz. 649)
2) przy podpisywaniu umowy cywilno-prawnej:
a) dowód toŜsamości (do wglądu)
b) oryginały dokumentów, o których mowa w pkc. 1 lit. a-b, do wglądu
3) do rozliczenia umowy (przekazania środków finansowych)
a) oryginał faktury VAT lub rachunku (w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność
gospodarczą faktura/rachunek nie mogą być związane z prowadzoną działalnością gospodarczą)
wystawionych przez przedsiębiorcę za usunięcie odpadów zawierających azbest (dokument
po skasowaniu, tzn. opieczętowaniu do wysokości przyznanego dofinansowania będzie zwracany)
b) kserokopia
oświadczenia
przedsiębiorcy
usuwającego
wyroby
zawierające
azbest
o prawidłowości wykonania prac oraz o oczyszczeniu terenu z pyłu azbestowego,
z zachowaniem właściwych przepisów technicznych i sanitarnych (na podstawie § 8 ust. 3
rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sposobów
i
warunków
bezpiecznego
uŜytkowania
i
usuwania
wyrobów
zawierających
azbest
(Dz. U. z 2004 r., nr 71, poz. 649), zawierającego dodatkowo informacje o łącznej powierzchni płyt
zawierających
azbest
usuniętych
z
obiektów
budowlanych
i
przetransportowanych
na uprawnione składowisko (oryginał oświadczenia wraz z kartą przekazania odpadów
do wglądu)
64
Załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. (poz. 649).
OCENA
stanu i moŜliwości bezpiecznego uŜytkowania wyrobów zawierających azbest
Miejsce/ obiekt/ urządzenie budowlane /instalacja przemysłowa:
.........................................................................................................................................................
Adres miejsca/ obiektu/ urządzenia budowlanego/ instalacji przemysłowej:
.........................................................................................................................................................
Pomieszczenie: ...............................................................................................................................
Rodzaj/nazwa wyrobu 1) ..................................................................................................................
Ilość wyrobów (m2, tony) 2) ..............................................................................................................
Grupa / Nr
Wyrób - rodzaj
Ocena
Przyjęta
punktacja
I.
Sposób zastosowania azbestu
1.
Powierzchnia pokryta masą natryskową z azbestem (torkret)
30
2.
Tynk zawierający azbest
30
3.
Lekkie płyty izolacyjne z azbestem
(cięŜar obj. < 1 000 kg/m3)
25
4.
Pozostałe wyroby z azbestem
10
II.
Rodzaj azbestu
5.
Azbest chryzotylowy
5
6.
Inny azbest (np. krokidolit)
15
III.
Struktura powierzchni wyrobu z azbestem
7.
Rozluźniona (naruszona) struktura włókien
30
8.
Mocna struktura włókien, lecz bez albo
z niewystarczającą powłoką farby zewnętrznej
10
9.
Pomalowana i nieuszkodzona powłoka zewnętrzna
0
IV.
Stan zewnętrzny wyrobu z azbestem
10.
DuŜe uszkodzenia
30 3)
11.
Małe uszkodzenia
10 4)
12.
Brak
V.
MoŜliwość uszkodzenia powierzchni wyrobu z azbestem
0
65
Grupa / Nr
Wyrób - rodzaj
Ocena
Przyjęta
punktacja
13.
Wyrób jest przedmiotem jakichś prac
15
14.
Wyrób przez bezpośrednią dostępność naraŜony
na uszkodzenia (do wysokości 2 m)
10
15.
Wyrób naraŜony na uszkodzenia mechaniczne
10
16.
Wyrób naraŜony na wstrząsy i drgania
10
17.
Wyrób naraŜony na działanie czynników atmosferycznych (na
zewnątrz obiektu)
10
18.
Wyrób znajduje się w zasięgu silnych ruchów powietrza
10
19.
Wyrób nie jest naraŜony na wpływy zewnętrzne
0
VI.
Wykorzystanie pomieszczenia
20.
Regularnie przez dzieci, młodzieŜ lub sportowców
35
21.
Trwałe lub częste przebywanie w pomieszczeniach innych
osób
30
22.
Czasowo wykorzystywane pomieszczenie
20
23.
Rzadko wykorzystywane pomieszczenie
10
VII.
Usytuowanie wyrobu
24.
Bezpośrednio w pomieszczeniu
30
25.
Za zawieszonym, nieszczelnym sufitem lub innym pokryciem
25
26.
W systemie wywietrzania pomieszczenia (kanały
wentylacyjne)
25
27.
Za zawieszonym szczelnym sufitem lub innym pokryciem,
ponad pyłoszczelną powierzchnią lub poza szczelnym kanałem
wentylacyjnym
10
Suma punktów oceny
…………...................
Stopień pilności I
(wymiana lub naprawa wymagana bezzwłocznie)
65 i więcej punktów
Stopień pilności II
(ponowna ocena wymagana w czasie do 1 roku)
powyŜej 35 do 65 punktów
Stopień pilności III
(ponowna ocena w terminie do 5 lat)
do 35 punktów
66
UWAGA: podkreślić naleŜy tylko jedną pozycję w grupie, jeśli wystąpi więcej niŜ jedna, podkreślić naleŜy
najwyŜszą
punktację.
Zsumować
ilość
punktów,
ustalić
ocenę
końcową
i stopień pilności.
.........................................
…………….........................
Oceniający nazwisko i imię
Właściciel / Zarządca
………….. .........................
Adres
data .........................................
1)
2)
3)
4)
Według klasyfikacji wyrobów przyjętych w sprawozdaniu rocznym - załącznik nr 2 do rozporządzenia
Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października 2003r. w sprawie wymagań
w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji
lub urządzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. Nr 192, poz. 1876).
Zgodnie z inwentaryzacją i sprawozdaniem rocznym - § 7 wymienionego w odnośniku
1 rozporządzenia.
DuŜe uszkodzenia - widoczne pęknięcia lub ubytki na powierzchni równej lub większej niŜ 3 %
powierzchni wyrobu.
Małe uszkodzenia - brak widocznych pęknięć, a ubytki na powierzchni mniejszej niŜ 3 % powierzchni
wyrobu.
67
Dotyczy osoby fizycznej,
nie będącej przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 2.07.2004 r.
o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze zm.)
_________________________
miejscowość, data
_____________________________
imię i nazwisko
_____________________________
adres zamieszkania
_____________________________
nr dowodu osobistego
OŚWIADCZENIE
Ja niŜej podpisany/a oświadczam, iŜ nie jestem przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy
z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 155,
poz. 1095 ze zm.)
PowyŜsze oświadczenie składam świadomy/a, iŜ na podstawie art. 233 § 1 Kodeksu karnego za
podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy grozi kara pozbawienia wolności do lat 3.
dnia _____________________
____________________________
podpis osoby składającej oświadczenie
68
Dotyczy osoby fizycznej,
będącej przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 2.07.2004 r.
o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze zm.)
_________________________
miejscowość, data
_____________________________
imię i nazwisko
_____________________________
adres zamieszkania
_____________________________
nr dowodu osobistego
OŚWIADCZENIE
Ja
niŜej
podpisany/a,
będący
przedsiębiorcą
w
rozumieniu
ustawy
z
dnia
2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze
zm.), po zapoznaniu się z treścią „Regulaminu udzielania dofinansowania ze środków Powiatowego
Funduszu
Ochrony
Środowiska
i
Gospodarki
Wodnej
zadań
związanych
z usuwaniem azbestu” stanowiącym załącznik nr 1 do uchwały nr 134/07 Zarządu Powiatu
Bieruńsko-Lędzińskiego z dnia 14.11.2007 r. oświadczam, iŜ przyznana pomoc finansowa zostanie
wykorzystana na usuniecie azbestu z budynków związanych z prowadzeniem gospodarstwa
domowego, a nie z budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
PowyŜsze oświadczenie składam świadomy/a, iŜ na podstawie art. 233 § 1 Kodeksu karnego za
podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy grozi kara pozbawienia wolności do lat 3.
dnia _____________________
____________________________
podpis osoby składającej oświadczenie
69
Załącznik nr 3
Wykaz przedsiębiorców upowaŜnionych decyzją Starosty
Lędzińskiego do usuwania odpadów zawierających azbest.
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Nazwa
firmy
Zakład
Ogólnobudowlany
Henryk Rogóz
i Mieczysław RogóŜ
Przedsiębiorstwo
Budownictwa
Ogólnego
„Reper”S.C.
Mirosław Poliwoda
Stanisław Rydzewski
Giełda Budowlana
„Labor” Spółka
Jawna
Firma RemontowoBudowlana „UTIL”
Stanisław Zacłona
Przedsiębiorstwo
WielobranŜowe
„Mirbud”
Sp. z o. o.
Przedsiębiorstwo
Budownictwa
Ogólnego i Usług
Technicznych „Śląsk”
Adres telefon/fax
ul. Nowopogańska 178
41-253 Czeladź
tel. (032) 265-19-69
tel/fax. 265-68-53
ul. Młyńska 5
43-200 Pszczyna
tel/fax. (0)32 210 23 13,
210 02 82
ul. Kossutha 7
40-844 Katowice
tel/fax. (032) 250-55-35
tel. 254-41-01 w. 348
ul. Dolna 8
32-311 Rodaki
tel/fax. 032/6420-311,
600 290 778
ul. Św. M. Kolbego 10
43-300 Bielsko-Biała
tel/fax. (033) 8116-388
ul. W. Sikorskiego 41
40-282 Katowice
tel. 032/251 44 42,
201 80 33,256 26 95
fax. 032/256 21 51
e-mail:
Sp. z o. o.
[email protected]
PHU „Fert”
ul. Racjonalizatorów2/3
Witold Karolczak
91-837 Łódź
tel/fax. (042) 686-23-77
e-mail:
[email protected]
Siedziba: ul. Wólczyńskiej 133,
budynek 11 B
01-919 Warszawa
adres do korespondencji:
„Algader Hofman”
01-680 Warszawa 14,
skr. poczt. Nr 2
Sp. z o. o.
tel/fax. (022) 864 94 97,
864 94 99, 834 73 53,
834 75 80, 864 98 12.
e-mail: [email protected]
Centrum Gospodarki ul. Bohaterów Monte Cassino 4/12
Odpadam, Azbestu
22-400 Zamość
i Recyklingu „Caro”
tel/fax. 0 84 62 730 13
Roman Kulik
0 608 435 133
70
Kod odpadów
Bieruńsko-
Data waŜności
Miejsce
wydanej
wytwarzania
decyzji
odpadów
Powiat
bieruńskolędziński
17 01 01*
17 01 06*
31.12.2012 r.
17 06 01*
17 06 05*
30.09.2012 r.
17 06 01*
17 06 05*
30.09.2012 r.
17 06 05*
30.06.2012 r. Miasto Lędziny
17 06 01*
17 06 05*
30.06.2012 r.
Powiat
30.06.2012 r.
Powiat
31.01.2012 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
31.12.2013 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
31.10.2013 r.
Powiat
16 02 12*
17 06 01*
17 06 05*
17 06 01*
17 06 05*
Miasto
Bieruń
Powiat
L.p.
10.
Nazwa
firmy
Adres telefon/fax
ul. Mielcka 21/1
53-401 Wrocław
tel/fax. (71) 362 44 79
Os. Gen. St. Maczka 17/5
PPHU „Grama”
37-100 Łańcut
Piotr Grabowski Biuro:
al. Piłsudskiego 31/305, 306,307
tel./fax.(017) 85 21 551,
85 90 040
Firma Budowlano
ul. Kościuszki 16
Remontowa „Everest”
32-620 Brzeszcze
Spółka Jawna
tel. 032/2111-211
fax. 032/2111-211
e-mail: www.everbud.interia.pl
Przedsiębiorstwo
Robót
ul. śurawia 24/7
Termoizolacyjnych
00-515 Warszawa
i Antykorozyjnych
tel./fax. (022)621 40 64,
„TERMOEXPORT”
821 41 75
Janusz Brzuchalski
ul. Wrocławska 42
63-400 Ostrów Wielkopolski
„Extrema-Bud”
tel. (062) 735 63 25, 605 292 553
Rafał Małecki
fax. (062) 735 63 25
ul. Graniczna 6
Przedsiębiorstwo
05-816 Michałkowice
Budownictwa
Biuro: Chlebnia 48
Lądowego MJ
05-825 Grodzisk Mazowiecki
Sp. z o.o.
tel/fax. (022) 724-32-39,
724-15-78
oś. XXX-Lecia 12/92
Zakład Usługowy
47-303 Krapkowice
„Remat”
tel/fax. 077/466 53 50
Stanisław Polowy
ul. Chemików 1
Zakład Usługowy
32-600 Oświęcim
„Eco-Rock”
Sp. Jawna
biuro: Kraków, ul. Wrocławska 53
tel. (0.12) 634 30 63, 633 18 55
wew. 340
Przedsiębiorstwo
ul. Narutowicza 3
InŜynierii Środowiska 44-238 Czerwionka-Leszczyny
tel. 604 408567,
„Pro-Eko”
fax (0.32) 427 13 25
Aleksander Bech
ul. Dolna 8
Ryczówek, 32-310 Klucze
Firma Remontowotel/fax. 032/64 20 311,
Budowlana „UTIL”
600 290 778
Stanisław Zacłona
E-PIK Usługi
ul. Grunwaldzka 269/1
Ekologiczne
60-179 Poznań
Sp. z o.o.
Biuro: Środa Wlkp.
ul. Harcerska 16
tel. 0.61/285 40 74
P. P. U.
ul. Słowackiego 28
„PROBUDREM”
42-440 Ogrodzieniec
Kazimierz Lipieński
tel. (0.32) 67 32 098,
67 32 707
Przedsiębiorstwo
ul. Moniuszki 11/13
„SPE-BAU”
Sp. z o. o.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
71
Kod odpadów
Data waŜności
Miejsce
wydanej
wytwarzania
decyzji
odpadów
17 06 01*
17 06 05*
31.12.2010 r.
17 06 01*
17 06 05*
31.08.2013 r.
Powiat
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
31.07.2013 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
30.06.2013 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
30.06.2013 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
31.12.2010 r.
Powiat
17 06 05*
28.02.2014 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
30.09.2014 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
31.12.2014 r.
17 06 05*
Powiat
Bieruń, Imielin,
31.03.2015 r. Bojszowy, Chełm
Śląski
17 06 01*
17 06 05*
31.03.2015 r.
17 06 01*
17 06 05*
30.04.2015 r.
Powiat
Powiat
L.p.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
Nazwa
firmy
Produkcyjno
Handlowo Usługowe
„ABBA-EKOMED”
Sp. z o.o.
Przedsiębiorstwo
InŜynieryjne
„AGRAF”
Rafał Skórka
Transport-Metalurgia
Sp. z o.o.
Data waŜności
Miejsce
wydanej
wytwarzania
decyzji
odpadów
Adres telefon/fax
Kod odpadów
87-100 Toruń
tel. (0.56) 654 86 70,
651 36 67
17 06 01*
17 06 05*
30.06.2015 r.
17 06 01*
17 06 05*
31.07.2015 r.
17 06 01*
17 06 05*
31.10.2015 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
1.04.2015 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
30.04.2016 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
30.04.2016 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
31.05.2016 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
30.04.2016 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
31.08.2016 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
31.12.2016 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
31.12.2016 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
31.01.2017 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
3.07.2017 r.
Powiat
ul. Lecha 14
41-710 Ruda Śląska
tel. (0.32) 244 68 29, 244 47 02
ul. Reymonta 62
97-500 Radomsko
tel. (0.44) 685 41 35
„Dan Pol” Spółka
ul. Murarska 28
Jawna
43-100 Tychy
tel/fax. (032) 216 85 01,
(032) 216 85 27
e-mail:[email protected]
„ALBEKO” Emilia
Kotowy
Sieger Sp. Jawna
87-510 Skrwilno
tel. (0.54)280 02 87
fax. (0.54) 280 02 88
ul. Mrozowa 9 A
Zakład Utylizacji
31-752 Kraków
Odpadów
tel. (0.12) 684 21 57,684 01 70
Przemysłowych
fax. (0.12) 643 22 99
Zygmunt Pacanowski
Hydrogeotechnika
ul. Ściegiennego 262 A
Sp. z o.o.
25-116 Kielce
tel. (0.41) 348 06 60
fax. (0.41) 361 01 59
e-mail:[email protected]
P.P.U. „TEMIPOL”
ul. Konduktorska 42
Sp. z o.o.
40-155 Katowice
tel.(0.32)258 90 04-9
fax. (0.32) 258 77 53
Firma Produkcyjnoul. Buhla 45
Usługowo-Handlowa
44-217 Rybnik
„GYNDACH”
tel./fax (032) 424 40 87
Eugeniusz Hamerla
Firma Handlowoul. Warszawska 80
Usługowo43-155 Bieruń
Produkcyjna
tel. (032) 328 96 93,
„EURODACH”
(032) 326 98 00,
Jerzy Madeja
fax. (032) 326 98 02
POLONICA
ul. 1 Maja 191
Sp. z o.o.
25-655 Kielce
tel. (041) 345 56 40
P.P.H.U. „GAJAWI”
ul. Kopernika 56/60
Gabriel Rogut
90-553 Łódź
tel. 501 028 153
fax. (042) 688 43 70
P.U.H. „PAWLIK”
ul. Adama Dzióbka 27A
Andrzej Pawlik
41-409 Mysłowice
tel. 605 601 262
72
Powiat
Powiat
L.p.
35.
Adres telefon/fax
Kod odpadów
Zakład
Ogólnobudowlany
i Remontowy
„OLMAR”
Marek Blacha
ul. Zacisze 6
43-215 Jankowice
tel. 602 718 625
17 06 01*
17 06 05*
26.07.2017 r.
Powiat
Spółdzielnia Socjalna
„PERSPEKTYWA”
ul. Lędzińska 47
43-143 Lędziny
tel. 665 123 336
17 06 01*
17 06 05*
6.09.2017 r
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
20.09.2017 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
19.10.2017 r.
Powiat
17 06 01*
17 06 05*
28.04.2018 r.
Powiat
36.
37.
38.
39.
Data waŜności
Miejsce
wydanej
wytwarzania
decyzji
odpadów
Nazwa
firmy
Zakład UsługowoRemontowy
Franciszek Lach
ul. Źródlana 3
43-353 Porąbka
tel. 0.33 810 61 91
602 889 280
Autoryzowany Zakład
ul. Kresowa 27
Ogólnobudowlany
43-400 Cieszyn
S.C Danuta i Piotr
tel/fax 0.33 858 20 18
Gawlik
0.33 851 19 66 lub 0509 055 051
POL-KATO F.H.U.
ul. Mieszka I nr 2
Marcin Buliński
40-877 Katowice
tel./fax 0.32 254 15 05
0.32 728 02 83
73
ZAŁĄCZNIK NR 4
Procedury dotyczące postępowania z wyrobami i odpadami zawierającymi
azbest
Procedura 1
i urządzeń.
–
dotycząca
obowiązków
w
Sporządzenie „Oceny stanu
i moŜliwości bezpiecznego
uŜytkowania wyrobów
zawierających azbest”
czasie
uŜytkowania
obiektów,
instalacji
Przeprowadzenie inwentaryzacji
wyrobów zawierających
azbest
Sporządzenie informacji
dla wójta/burmistrza/prezydenta
(corocznie)
Opracowanie corocznego planu kontroli
jakości powietrza dla pomieszczeń
zawierających azbest
Oznakowanie pomieszczeń, gdzie
znajdują się urządzenia
lub instalacje z wyrobami
zawierającymi azbest
Opracowanie instrukcji bezpiecznego
postępowania
i uŜytkowania pomieszczenia
z wyrobami zawierającymi azbest
Zaznaczenie na planach
sytuacyjnych terenu miejsc
z wyrobami
74
Opis procedury
Cel procedury
Celem procedury jest przedstawienie zakresu obowiązków i zasad postępowania właścicieli i zarządców
budynków, budowli, instalacji i urządzeń oraz terenów gdzie znajduje się azbest lub wyroby zawierające
azbest. Procedura dotyczy więc bezpiecznego ich uŜytkowania.
Zakres procedur
Zakres procedury obejmuje okres posiadania budynku, budowli, instalacji lub urządzenia przemysłowego
oraz terenu – niezaleŜnie od ich wielkości lub stanu, jeŜeli znajdują się tam wyroby zawierające azbest.
Opis szczegółowy
Właściciel lub zarządca budynku, budowli, instalacji lub urządzenia technicznego oraz terenu – gdzie
znajdują się wyroby zawierające azbest – ma obowiązek sporządzenia - w 2 egzemplarzach - „Oceny stanu
i moŜliwości bezpiecznego uŜytkowania wyrobów zawierających azbest”. Właściciele lub zarządcy, którzy
spełnili ten obowiązek wcześniej – sporządzają następne „Oceny...” w terminach wynikających z warunków
poprzedniej „Oceny...” – tzn.:
- Po 5-u latach, – jeŜeli wyroby zawierające azbest są w dobrym stanie technicznym i nieuszkodzone,
- Po 1-m roku, – jeŜeli przy poprzedniej „Ocenie...” ujawnione zostały drobne (do 3% powierzchni
wyrobów) uszkodzenia.
Wyroby, które posiadały lub posiadają duŜe i widoczne uszkodzenia – powinny zostać bezzwłocznie
usunięte.
Jeden egzemplarz „Oceny...” właściciel lub zarządca zobowiązany jest złoŜyć właściwemu terenowo
powiatowemu inspektorowi nadzoru budowlanego – w terminie do 30-tu dni od dnia jej sporządzenia. Drugi
egzemplarz zachowuje przy dokumentacji budynku, budowli, instalacji lub urządzenia przemysłowego oraz
terenu – do czasu sporządzenia następnej „Oceny..”.
Właściciel lub zarządca zobowiązany jest do przeprowadzenia inwentaryzacji (spisu z natury) wyrobów
zawierających azbest. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia
23 października 2003r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz
wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest
(Dz. U. 2003 Nr 192, poz. 1876) – informacje o wyrobach zawierających azbest, właściciel, zarządca lub
uŜytkownik sporządza w dwóch egzemplarzach:
1) Jeden egzemplarz przedkłada w formie pisemnej Marszałkowi
2) Drugi egzemplarz przechowuje przez okres jednego roku, do czasu sporządzenia następnej
informacji.
Osoby fizyczne nie będące przedsiębiorcami przedkładają informacje odpowiednio wójtowi, burmistrzowi
lub prezydentowi miasta.
Informacje przedkłada się corocznie, celem wykazania ewentualnych zmian w ilości posiadanych wyrobów
zawierających azbest – co pozwoli na ocenę zagroŜenia dla ludzi i środowiska w danym rejonie. Właściciel
lub zarządca budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu, gdzie występują wyroby zawierające
azbest, ma ponadto obowiązki:
- Oznakowania pomieszczeń, gdzie znajdują się urządzenia lub instalacje z wyrobami zawierającymi azbest
– odpowiednim znakiem ostrzegawczym dla azbestu
- Opracowania i wywieszenia na widocznym miejscu instrukcji bezpiecznego postępowania i uŜytkowania
pomieszczenia z wyrobami zawierającymi azbest.
- Zaznaczenia na planie sytuacyjnym terenu miejsc z wyrobami zawierającymi azbest.
Ponadto, jeŜeli w budynku, budowli, instalacji lub urządzeniu oraz na terenie znajdują się wyroby
zawierające azbest o gęstości objętościowej mniejszej niŜ 1000 kg/m3 (tzw. „miękkie”), lub jeŜeli wyroby
zawierają azbest krokidolit a takŜe jeŜeli te wyroby znajdują się w zamkniętych pomieszczeniach, lub
istnieje uzasadniona obawa duŜej emisji azbestu do środowiska – właściciel lub zarządca powinien
opracować plan kontroli jakości powietrza (monitoringu), a jego wyniki uwzględnić przy dalszej eksploatacji
lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest.
75
Procedura 2 – dotycząca obowiązków przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest
Podjęcie decyzji o usuwaniu wyrobów zawierających azbest
Identyfikacja azbestu w wyrobach przeznaczonych
do usunięcia przez uprawnione laboratorium
Zgłoszenie właściwemu organowi architektoniczno-budowlanemu lub
powiatowemu inspektorowi nadzoru budowlanego - na 30 dni przez
rozpoczęciem prac zamiaru usuwania wyrobów zawierających azbest
– celem uzyskania pozwolenia na budowę wraz z określonymi
warunkami
Dokonanie wyboru wykonawcy prac i zawarcie umowy. Określenie
obowiązków stron, równieŜ w zakresie zabezpieczenia przed emisją
azbestu
Poinformowanie mieszkańców – uŜytkowników obiektu
o usuwaniu niebezpiecznych materiałów i sposobach zabezpieczania
Uzyskanie od wykonawcy prac świadectwa czystości powietrza po
wykonaniu robót oraz jego przechowywanie
przez co najmniej 5 lat
Opis procedury
Cel procedury
Celem procedury jest przedstawienie zakresu obowiązków i postępowania właścicieli i zarządców
budynków, budowli, instalacji lub urządzeń oraz terenów z wyrobami zawierającymi azbest – przed
i w czasie wykonywania prac usuwania lub zabezpieczania takich wyrobów.
Zakres procedury
Zakres procedury obejmuje okres od podjęcia decyzji o zabezpieczeniu lub usuwaniu wyrobów
zawierających azbest, do zakończenia tych robót i uzyskania stosownego oświadczenia wykonawcy prac.
76
Opis szczegółowy
Właściciel lub zarządca budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu, gdzie znajduje się azbest
lub wyroby zawierające azbest – powinien dokonać identyfikacji rodzaju i ilości azbestu w wyrobach, przez
uprawnione do takich prac laboratorium. Identyfikacja azbestu powinna nastąpić w okresie uŜytkowania
wyrobów, jeszcze przed rozpoczęciem wykonywania prac zabezpieczenia lub usuwania takich wyrobów –
o ile informacja ta, nie jest podana w innych dokumentach budowy przedmiotowego obiektu.
Identyfikacja azbestu jest obowiązkiem właściciela lub zarządcy, wynikającym z tytułu własności oraz
odpowiedzialności prawnej, dotyczącej ochrony osób trzecich od szkód mogących wynikać
z nieodpowiedniej eksploatacji przedmiotu stanowiącego własność. Wyniki identyfikacji azbestu powinny
być uwzględniane przy:
Sporządzaniu „Oceny...”
Sporządzaniu informacji dla wójta, burmistrza, prezydenta miasta
Zawieraniu umowy na wykonanie prac zabezpieczania lub usuwania wyrobów zawierających azbest
z wykonawcą tych prac – wytwarzającym odpady niebezpieczne.
Właściciel lub zarządca moŜe zlecić innym – odpowiednio przygotowanym osobom lub podmiotom
prawnym – przeprowadzenie czynności wykonania identyfikacji azbestu w wyrobach. W kaŜdym przypadku
powinno to mieć miejsce przed rozpoczęciem prac zabezpieczenia lub usuwania wyrobów zawierających
azbest.
Właściciel lub zarządca budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu z wyrobami zawierającymi
azbest, ma obowiązek dopełnienia wymogów wynikających z przepisów ustawy – Prawo budowlane tj.
uzyskania pozwolenia na budowę lub złoŜenia z odpowiednim wyprzedzeniem wniosku zgłoszenia robót
budowlanych. Wniosek powinien być sporządzony z uwzględnieniem przepisów wynikających z art. 30 ust.
7 ustawy – Prawo budowlane.
Zatajenie informacji o występowaniu azbestu w wyrobach, które będą przedmiotem prac remontowobudowlanych skutkuje – na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska – odpowiedzialnością prawną.
Po dopełnieniu obowiązków formalnoprawnych, właściciel lub zarządca dokonuje wyboru wykonawcy prac
– wytwórcy odpadów niebezpiecznych. Zawiera umową na wykonanie prac zabezpieczenia lub usuwania
wyrobów zawierających azbest oraz oczyszczenia budynku , budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu
z azbestu. W umowie powinny być jasno sprecyzowane obowiązki stron, równieŜ w zakresie zabezpieczenia
przed emisją azbestu w czasie wykonywania prac.
NiezaleŜnie od obowiązków wykonawcy prac, właściciel lub zarządca powinien poinformować
mieszkańców lub uŜytkowników budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu, o usuwaniu
niebezpiecznych materiałów zawierających substancje stwarzające szczególne zagroŜenie dla ludzi oraz
sposobach zabezpieczenia przed ta szkodliwością.
Na końcu właściciel lub zarządca powinien uzyskać od wykonawcy prac, pisemne oświadczenie
o prawidłowości wykonania robót i oczyszczenia z azbestu, a następnie przechowywać je przez okres co
najmniej 5-lat, wraz z inna dokumentacją budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu.
77
Procedura 3 – dotycząca postępowania przy pracach przygotowawczych do usunięcia wyrobów
Opracowanie programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi zawierającymi
azbest, (powyŜej 0,1 Mg/rok) i uzyskanie jego zatwierdzenia
przez właściwego marszałka lub starostę
Opracowanie i przedłoŜenie właściwemu wojewodzie lub staroście
na 30 dni przed rozpoczęciem działalności powodującej powstawanie odpadów
(poniŜej 0,1 Mg/rok) informacji o wytwarzanych odpadach
oraz sposobach gospodarowania
Przyjęcie zlecenia – zawarcie umowy na
wykonanie prac usuwania wyrobów
wraz z oczyszczeniem miejsca prac
z azbestem
Określenie stanu środowiska przed
przystąpieniem do prac,
w tym sfery przyszłych prac
Przygotowanie dokumentów ewidencji
odpadów
Opracowanie planu prac
Opracowanie planu bezpieczeństwa i
ochrony
zdrowia (bioz)
Przygotowanie miejsca i wskazanie
tymczasowego sposobu magazynowania
odpadów
Przeszkolenie pracowników
Zawarcie porozumienia z zarządzającym
składowiskiem odpowiednim dla
odpadów zawierających azbest
Skompletowanie środków ochrony
pracowników
Przygotowanie rejestru pracowników
naraŜonych na działanie azbestu
Skompletowanie wyposaŜenia
technicznego
Organizacja zaplecza, w tym socjalnego
i BHP
Zawarcie umowy z laboratorium
o prowadzenie monitoringu powietrza
78
Opis procedury
Cel procedury
Celem procedury jest przedstawienie zasad postępowania podczas prac przygotowawczych do usuwania
wyrobów zawierających azbest lub ich zabezpieczenia.
Zakres procedury
Zakres procedury obejmuje całokształt prac oraz postępowania dotyczącego przygotowania do
zabezpieczenia lub usuwania wyrobów zawierających azbest.
Opis szczegółowy
W rozumieniu przepisów ustawy o odpadach (art. 3 ust. 3 pkt. 22) wytwórcą odpadów powstających
w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub
urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba, Ŝe umowa
o świadczeniu usługi stanowi inaczej, a więc wykonawca prac polegających na zabezpieczeniu lub usuwaniu
wyrobów zawierających azbest.
Wytwórcę odpadów obowiązuje postępowanie określone przepisami ustawy o odpadach. Podstawową
czynnością dla przedsiębiorcy, który zamierza podjąć działalność w zakresie wytwarzania odpadów
niebezpiecznych zawierających azbest, w ilości powyŜej 0,1 Mg rocznie, jest opracowanie programu
gospodarki odpadami niebezpiecznymi i zawierającymi azbest i uzyskanie jego zatwierdzenia przez
właściwego, ze względu na miejsce wytwarzania odpadów starostę .
Marszałek województwa zatwierdza programy gospodarki odpadami niebezpiecznymi dla przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko, a starosta dla pozostałych przedsięwzięć.
Program gospodarki odpadami niebezpiecznymi dołączony do wniosku o wydanej decyzji zatwierdzającej,
powinien zawierać:
1. wyszczególnienie rodzajów odpadów niebezpiecznych, przewidzianych do wytwarzania, a w przypadku
gdy określenie rodzaju nie jest wystarczające do ustalenia zagroŜeń, jakie mogą powodować odpady
niebezpieczne, właściwy organ moŜe wezwać wnioskodawcę do podania składu chemicznego i właściwości
odpadów
2. określenia ilości odpadów niebezpiecznych poszczególnych rodzajów przewidzianych do wytworzenia
w ciągu roku.
3. informację wskazującą na sposoby zapobiegania powstawaniu odpadów niebezpiecznych lub ograniczenia
ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko
4. szczegółowy opis sposobów gospodarowania odpadami, z uwzględnieniem zbierania, transportu, odzysku
lub unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych
5. wskazanie miejsca i sposobu magazynowania odpadów.
Wytwórca odpadów (wytwarzający rocznie do 0,1 Mg odpadów niebezpiecznych) na 30 dni przed
rozpoczęciem działalności powodującej powstawanie odpadów opracowuje i składa właściwemu staroście
informację, w czterech egzemplarzach, o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania nimi.
Informacja powinna zawierać :
1) wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania, a w przypadkach, gdy
określenie rodzaju nie jest wystarczające do ustalenia zagroŜeń, jakie te odpady mogą powodować,
właściwy organ moŜe wezwać wnioskodawcę do podania podstawowego składu chemicznego
i właściwości odpadów;
2) określenie ilości odpadów poszczególnych rodzajów przewidzianych do wytwarzania w ciągu roku;
3) informacje wskazujące na sposoby zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości
odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko;
4) opis dalszego sposobu gospodarowania odpadami, z uwzględnieniem zbierania, transportu, odzysku
i unieszkodliwiania odpadów;
5) wskazanie miejsca i sposobu oraz rodzaju magazynowanych odpadów.
Do rozpoczęcia działalności powodującej powstawanie odpadów moŜna przystąpić, jeŜeli organ właściwy do
przyjęcia informacji, w terminie 30 dni od dnia złoŜenia informacji nie wniesie sprzeciwu, w drodze decyzji.
79
Wytwórca odpadów moŜe zlecić wykonanie obowiązku gospodarowania odpadami innemu posiadaczowi
odpadów. Posiadacz odpadów moŜe je przekazywać wyłącznie podmiotom, które uzyskały zatwierdzenie
właściwego organu na prowadzenie działalności w zakresie gospodarki odpadami, chyba, ze działalność taka
wymaga zezwolenia.
Po dopełnieniu obowiązków wynikających z ogólnych zasad postępowania wykonawca prac uprawniony jest
do przyjęcia zlecenia i zawarcia umowy na wykonanie prac zabezpieczenia lub usuwania wyrobów
zawierających azbest, wraz z oczyszczaniem miejsca prac z azbestem. Dla prawidłowego zawarcia umowy
koniecznym jest określenie stanu środowiska przed przystąpieniem do prac, w tym strefy przyszłych prac.
Pozwoli to na określenie stopnia naraŜenia na azbest w miejscu pracy oraz prawidłowe przygotowanie planu
prac .
Plan pracy powinien być sporządzony zgodnie ze stosownymi przepisami i zawierać:
- określenie miejsca wykonywania prac oraz charakteru prac i przewidywanego czasu ich trwania,
- określenie rodzaju azbestu w wyrobach przeznaczonych do usunięcia,
- aktualną „Ocenę stanu...”
- przewidywaną ilość wytwarzanych odpadów do usunięcia,
- ustalenie odpowiednich sposobów usuwania wyrobów zawierających azbest,
- określenie rodzajów i metod pracy, z uwzględnieniem technicznych środków,
- określenie sposobów eliminowania lub ograniczenia uwalniania się pyłu azbestu do powietrza,
- zapewnienie pracownikom niezbędnej ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy,
- charakterystykę środków ochronnych uŜytych do ochrony pracowników i innych osób znajdujących się
w miejscu pracy.
Następnie powinien zostać opracowany plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zwany planem „bioz” ,
obejmujący m.in.
- informacje dotyczącą przewidywanych zagroŜeń, występujących podczas realizacji robót budowlanych,
określającą skalę i rodzaje zagroŜeń oraz miejsca i czas wystąpienia
- informacje o wydzieleniu i oznakowaniu miejsc prowadzenia robót budowlanych, stosownie do rodzaju
zagroŜenia,
- informację o sposobie prowadzenia instruktaŜu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót
szczególnie niebezpiecznych w tym: określenie zasad postępowania w przypadku wystąpienia zagroŜenia,
konieczność stosowania przez pracowników środków ochrony indywidualnej, zabezpieczającej przed
skutkami zagroŜeń, zasady bezpośredniego nadzoru nad pracami szczególnie niebezpiecznymi, przez
wyznaczone w tym celu osoby.
- określenie sposobu przechowywania i przemieszczania materiałów, wyrobów, substancji oraz preparatów
niebezpiecznych na terenie budowy, - wskazanie środków technicznych i organizacyjnych, zapobiegających
niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych w strefach szczególnego zagroŜenia
zdrowia lub w ich sąsiedztwie.
Pracodawca ma obowiązek zapoznania pracowników lub ich przedstawicieli z planem prac, szczególnie
dotyczącego bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
Wykonawca prac ma obowiązek przeszkolenia wszystkich osób pozostających w kontakcie z azbestem,
pracowników bezpośrednio zatrudnionych, kierujących i nadzorujących prace – w zakresie bezpiecznego
postępowania z wyrobami zawierającymi azbest i ich odpadami a takŜe bezpieczeństwa i higieny takich prac.
Szkolenie powinno być przeprowadzone zgodnie z przepisami odpowiedniego rozporządzenia Ministra
Pracy i Polityki Socjalnej oraz przez upowaŜnione instytucje i potwierdzone odpowiednim świadectwem lub
zaświadczeniem.
Pracodawca jest obowiązany do:
- zapewnienia pracownikom odpowiednich ubrań roboczych zabezpieczających pracowników w czasie
trwania robót i oczyszczania terenu
- przygotowania, prowadzenia i przechowywania rejestru pracowników naraŜonych na działania azbestu.
WaŜną sprawą jest przygotowanie miejsca i sposobu tymczasowego magazynowania odpadów
niebezpiecznych na placu budowy, po ich demontaŜu, a jeszcze przed transportem na składowisko. Miejsce
takie powinno być wydzielone i zabezpieczone przed dostępem osób niepowołanych oraz oznakowane
80
znakami ostrzegawczymi o treści: „Uwaga! ZagroŜenie azbestem!”, „Osobom nieupowaŜnionym wstęp
wzbroniony”.
Na potrzeby ewidencji odpadów niebezpiecznych, wytwórca odpadów przygotowuje dokumenty, którymi są:
•
karta ewidencji odpadu,
•
karta przekazania odpadu.
Celem zapewnienia składowania odpadów niebezpiecznych powstałych po usuwaniu wyrobów
zawierających azbest, wytwórca odpadów powinien przed przeprowadzeniem robót, zawrzeć porozumienie
z zarządzającym składowiskiem odpadów niebezpiecznych zawierających azbest. WaŜne znaczenie dla
prawidłowego przygotowania robót ma skompletowanie wyposaŜenia technicznego, w tym narzędzi
ręcznych i wolnoobrotowych, narzędzi mechanicznych, urządzeń wentylacyjnych oraz podstawowego
sprzętu przeciwpoŜarowego. Na tym etapie naleŜy teŜ zabezpieczyć techniczne środki zapobiegające emisji
azbestu w miejscu pracy oraz środowisku, w zaleŜności od określenia stanu środowiska, przed
przystąpieniem do wykonywania prac.
JeŜeli usuwane są wyroby o gęstości objętościowej mniejszej niŜ 1000kg/m3, lub inne, mocno uszkodzone,
a takŜe zawierające krokidolit oraz wyroby znajdujące się w pomieszczeniach zamkniętych, to niezbędne jest
zawarcie umowy z laboratorium upowaŜnionym do prowadzenia monitoringu powietrza.
W planie prac – w zaleŜności od wielkości lub specyfiki budynku, budowli, instalacji
lub urządzenia, a równieŜ terenu, gdzie prowadzone będą prace zabezpieczenia lub usuwania wyrobów
zawierających azbest, takŜe występującego stopnia naraŜenia na azbest – mogą zostać określone równieŜ
inne niezbędne wymagania.
81
Procedura 4 – dotycząca prac polegających na usuwaniu wyrobów zawierających azbest –
wytwarzaniu odpadów niebezpiecznych, wraz z oczyszczaniem obiektu (terenu) instalacji.
Zabezpieczenie obiektu
i terenu prac
Izolowanie miejsc pracy
Wytwarzanie odpadów zawierających azbest
Pakowanie odpadów
Oznakowanie odpadów
Wstawienie dokumentów ewidencyjnych odpadów
Karta ewidencji
odpadu
Karta przekazania
odpadu
Przygotowanie odpadów do odbioru
Oczyszczenie pola prac i otoczenia terenu robót
z pozostałości azbestu
Przedstawienie dokumentu stwierdzającego prawidłowość wykonania
prac i oczyszczenia z azbestu
Opis procedury
Cel procedur
Celem procedury jest przedstawienie zakresu obowiązków i zasad postępowania wykonawców (wytwórców
odpadów) prac polegających na zabezpieczeniu lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest.
Zakres procedury
Zakres procedury obejmuje działania od rozpoczęcia do zakończenia prac polegających na zabezpieczeniu
lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest, wytwarzaniu odpadów niebezpiecznych, wraz
z oczyszczaniem budynku, budowli, instalacji lub urządzenia i terenu z pozostałości azbestu.
82
Opis szczegółowy
Na wstępie naleŜy wykonać odpowiednie zabezpieczenia obiektu, będącego przedmiotem prac i miejsc ich
wykonywania, a takŜe terenu wokół – przed emisją pyłu azbestu, która moŜe mieć miejsce w wyniku
prowadzenia prac.
Teren naleŜy ogrodzić, zachowując bezpieczne odległości od traktów komunikacyjnych
dla pieszych, nie mniej niŜ 2 m przy zastosowaniu osłon. Teren prac naleŜy ogrodzić poprzez oznakowanie
taśmami ostrzegawczymi w kolorze biało-czerwonym i umieszczenie tablic ostrzegawczych z napisami
„Uwaga! ZagroŜenie Azbestem!”, „Osobom nieupowaŜnionym wstęp wzbroniony” lub „ZagroŜenie
Azbestem krokidolitem”.
Przy pracach elewacyjnych powinny być stosowane odpowiednie kurtyny zasłaniające fasadę obiektu, aŜ do
gruntu, a teren wokół objęty kurtyną, powinien być wyłoŜony grubą folią, dla łatwego oczyszczania po
kaŜdej zmianie roboczej.
Ogólne zasady postępowania przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest określają następujące
wymagania:
nawilŜanie wodą wyrobów zawierających azbest przed ich usuwaniem i utrzymywanie
w stanie wilgotnym przez cały czas pracy,
demontaŜ całych wyrobów (płyt, rur, kształtek itp.) bez jakiegokolwiek uszkodzenia,
tam gdzie jest to technicznie moŜliwe,
odspajanie wyrobów trwale związanych z podłoŜem przy stosowaniu wyłącznie narzędzi ręcznych
lub wolnoobrotowych narzędzi mechanicznych, wyposaŜonych w miejscowe instalacje odciągające
powietrze,
prowadzenie kontrolnego monitoringu powietrza, w przypadku występowania stęŜeń pyłu azbestu,
przekraczających dopuszczalne wartości dla miejsca pracy,
po kaŜdej zmianie roboczej, usunięte odpady zawierające azbest, powinny zostać szczelnie
opakowane i składowane na miejscu ich tymczasowego magazynowania,
codzienne, staranne oczyszczanie strefy prac i terenu wokół, dróg wewnętrznych oraz maszyn
i urządzeń, z wykorzystaniem podciśnieniowego sprzętu odkurzającego, zaopatrzonego w filtry
o duŜej skuteczności ciągu (99,99% lub na mokro). Niedopuszczalne jest ręczne zamiatanie na
sucho, jak równieŜ czyszczenie pomieszczeń i narzędzi pracy przy uŜyciu spręŜonego powietrza.
W przypadku prowadzenia prac z wyrobami azbestowo-cementowymi, których gęstość objętościowa wynosi
mniej niŜ 1000kg/m3, (tzw. miękkie), a takŜe z innymi wyrobami, których powierzchnia jest w widoczny
sposób uszkodzona lub zniszczona lub, jeŜeli prace prowadzone są na obiektach, z wyrobami zawierającymi
azbest krokidolit, lub teŜ w pomieszczeniach zamkniętych, powinny być zastosowane szczególne
zabezpieczenia strefy prac i ochrony pracowników oraz środowiska, niezaleŜnie od ogólnych zasad
postępowania. Są to m.in.:
•
•
•
komory dekontaminacyjne (śluzy) dla całych pomieszczeń lub stanowiące łącznik izolacyjny między
miejscem stanowiącym strefę prac, a miejscem na zewnątrz obiektu,
zaostrzone rygory przestrzegania stosowania środków ochrony osobistej,
inne metody, określone na etapie prac przygotowawczych.
W obiekcie przylegającym do strefy prac, naleŜy zastosować odpowiednie zabezpieczenia, w tym
uszczelnienie otworów okiennych i drzwiowych, a takŜe inne, właściwe dla stopnia naraŜenia środki
zabezpieczające.
Wszystkie zdemontowane wyroby zawierające azbest powinny być szczelnie opakowane w folie
z polietylenu, lub polipropylenu o grubości nie mniejszej niŜ 0,2 mm i zamykane w sposób
uniemoŜliwiający przypadkowe otwarcie (zgrzewem ciągłym lub taśmą klejącą). Niedopuszczalne jest
stosowanie worków papierowych. Odpady powstałe z wyrobów o gęstości objętościowej większej niŜ
1000kg/m3, a więc płyty i rury azbestowo-cementowe, lub ich części powinny być szczelnie opakowane w
folię. Pył azbestowy oraz odpady powstałe z wyrobów
83
o gęstości objętościowej mniejszej niŜ 1000kg/m3 powinny być zestalone przy uŜyciu cementu lub Ŝywic
syntetycznych i po związaniu spoiwa szczelnie zapakowane w folię. Pakowanie usuniętych wyrobów
zawierających azbest powinno odbywać się wyłącznie do opakowań przeznaczonych do ostatecznego
składowania i wyraźnie oznakowane, w sposób określony dla azbestu. Etykiety i zamieszczone na nich
napisy powinny być trwałe, nieulegające zniszczeniu, pod wpływem warunków atmosferycznych
i czynników mechanicznych.
Dla usuniętych odpadów niebezpiecznych zawierających azbest oraz ich transportu
na składowisko odpadów niebezpiecznych, wypełnia się:
•
kartę ewidencji odpadu,
•
kartę przekazania odpadów.
Po zakończeniu prac polegających na usuwaniu wyrobów zawierających azbest – wytwarzaniu odpadów
niebezpiecznych – wykonawca prac ma obowiązek dokonania prawidłowego oczyszczenia strefy prac
i otoczenia z pozostałości azbestu.
Oczyszczenie powinno nastąpić przez zastosowanie urządzeń filtracyjno wentylacyjnych
z wysokoskutecznym filtrem (99,99%) lub na mokro.
Wykonawca prac ma obowiązek przedstawienia właścicielowi lub zarządcy obiektu, będącego przedmiotem
prac, oświadczenia stwierdzającego prawidłowość wykonania prac i oczyszczenia z azbestu. W przypadku,
kiedy przedmiotem prac były wyroby o gęstości objętościowej mniejszej niŜ 1000kg/m3 lub wyroby mocno
uszkodzone i zniszczone lub prace obejmowały wyroby zawierające azbest krokydolit lub prowadzone były
w pomieszczeniach zamkniętych, wykonawca prac
ma obowiązek przedstawienia wyników badania powietrza, przeprowadzonego przez uprawnione do tego
laboratorium lub instytucje.
84
Procedura 5 – dotycząca przygotowania i transportu odpadów niebezpiecznych zawierających azbest.
Uzyskanie od starosty właściwego ze względu na miejsce siedziby
zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie transportu
odpadów niebezpiecznych zawierających azbest
Karta przekazania odpadu
Odbiór odpadów
zawierających azbest od
poprzedniego posiadacza
Sprawdzenie prawidłowości i
szczelności opakowania
Przygotowanie pojazdu do przewozu odpadów niebezpiecznych
Czyszczenie skrzyni pojazdu, wyłoŜenie odpowiednią folią
Przygotowanie dokumentów
Dowód rejestracyjny pojazdu
Dokument przewozowy
z opisem przewoŜonych
towarów niebezpiecznych
Świadectwo
dopuszczenia
pojazdu
do
przewozu
drogowego
towarów
niebezpiecznych
Karta przekazania odpadu
Zaświadczenie ADR z
przeszkolenia kierowców
pojazdów
przewoŜących
towary niebezpieczne
Załadunek odpadów w
pakietach foliowych
Zabezpieczenie ładunku przed
przesuwaniem
Oznakowanie pojazdu zgodnie z umową ADR
Transport
odpadów
na
składowisko przeznaczone do
składowania
odpadów
Przekazanie odpadów na
składowisko odpadów- Karta
przekazania odpadu
85
Opis procedury
Cel procedury
Celem procedury jest przedstawienie zakresu obowiązków i zasad postępowania dotyczących przygotowania
i transportu odpadów niebezpiecznych zawierających azbest.
Zakres procedury
Zakres procedury obejmuje działania począwszy od uzyskania zezwolenia na transport odpadów
niebezpiecznych zawierających azbest, poprzez pozostałe czynności i obowiązki transportującego takie
odpady – aŜ do ich przekazania na składowisko odpadów, przeznaczone do wyłącznego składowania
odpadów zawierających azbest.
Opis szczegółowy
Posiadacz odpadów, który prowadzi działalność w zakresie zbierania lub transportu odpadów jest
obowiązany uzyskać zezwolenie na prowadzenie tej działalności. Zezwolenie na prowadzenie działalności w
zakresie transportu odpadów wydaje starosta. Właściwym starostą do wydania zezwolenia na transport
odpadów jest starosta właściwy ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania posiadacza odpadów.
Wniosek o zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie transportu odpadów powinien zawierać:
•
wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do transportu, w przypadku, gdy określenie
rodzaju jest niewystarczające do ustalenia, zagroŜeń, jakie te odpady mogą powodować dla
środowiska, właściwy organ moŜe wezwać wnioskodawcę do podania podstawowego składu
chemicznego i właściwości odpadów,
•
oznaczenie obszaru prowadzenia działalności,
•
wskazanie sposobu i środków transportu odpadów,
•
przedstawienie moŜliwości technicznych i organizacyjnych pozwalających naleŜycie wykonywać
działalność w zakresie transportu odpadów,
•
przewidywany okres wykonywania działalności w zakresie transportu odpadów.
Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie transportu odpadów jest wydawane w drodze decyzji
przez właściwy organ na czas oznaczony nie dłuŜszy niŜ 10 lat.
Transportem odpadów niebezpiecznych zawierających azbest moŜe zajmować się wytwórca odpadów lub
inny, uprawniony do tego podmiot prawny. Wytwórca odpadów, który transportuje wytworzone przez siebie
odpady jest zwolniony z obowiązku uzyskania decyzji na transport odpadów. W kaŜdym innym przypadku
konieczne jest uzyskanie od właściwego starosty zezwolenia na transport odpadów niebezpiecznych
Zlecający usługę transportu odpadów jest obowiązany wskazać prowadzącemu działalność w zakresie
transportu odpadów miejsce odbioru odpadów oraz posiadacza odpadów, do którego naleŜy dostarczyć te
odpady. Prowadzący działalność w zakresie transportu odpadów jest obowiązany dostarczyć te odpady do
posiadacza odpadów, który został mu wskazany przez zlecającego usługę.
Przekazanie partii odpadów zawierających azbest przez wytwórcę odpadów innemu posiadaczowi odpadów
niebezpiecznych, np. w celu ich dalszego transportu odbywa się z zastosowaniem karty przekazania odpadu
– sporządzonej przez wytwórcę odpadów.
Do obowiązków prowadzącego działalność w zakresie transportu odpadów naleŜy:
•
posiadanie karty przekazania odpadu z potwierdzeniem przejęcia odpadu,
•
posiadanie dokumentu przewozowego z opisem towarów (odpadów) niebezpiecznych,
•
posiadanie świadectwa dopuszczenia pojazdu do przewozu odpadów niebezpiecznych,
•
posiadanie przez kierowcę zaświadczenia ADR o ukończeniu kursu dokształcającego
dla kierowców pojazdów przewoŜących towary niebezpieczne,
•
oznakowanie pojazdu odblaskowymi tablicami ostrzegawczymi,
•
utrzymanie czystości skrzyni ładunkowej pojazdu,
•
sprawdzenie stanu opakowań i ich oznakowanie litera „a”,
•
sprawdzenie umocowania sztuk przesyłki z odpadami w pojeździe.
86
Transport odpadów niebezpiecznych zawierających azbest, naleŜy prowadzić z zachowaniem przepisów
dotyczących transportu towarów niebezpiecznych spełniając określone w tych przepisach kryteria
klasyfikacyjne.
Posiadacz odpadów, dokonujący ich transportu, obowiązany jest do posiadania dokumentu przewozowego
materiałów niebezpiecznych, który według ADR powinien zawierać:
•
numer rozpoznawczy odpadu nadawanego do przewozu i jego pełna nazwę,
•
klasę, do której naleŜy odpad nadawany do przewozu,
•
liczbę sztuk przesyłki,
•
całkowitą ilość przewoŜonych odpadów,
•
nazwy i adresy nadawcy oraz odbiorcy przewoŜonych odpadów (składowiska).
Do przewoŜenia odpadów zawierających azbest mogą być uŜywane samochody cięŜarowe z nadwoziem
skrzyniowym, bez przyczepy lub z jedną przyczepą. Pojazdy przewoŜące odpady niebezpieczne powinny
być zaopatrzone w świadectwo dopuszczenia pojazdu do przewozu towarów niebezpiecznych. Świadectwo
to wystawiane jest przez Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego na podstawie badania
technicznego pojazdu dokonanego przez okręgową stację kontroli pojazdów oraz sprawdzenia dokonanego
przez Transportowy Dozór Techniczny. Kierowca wyznaczony do przewozu odpadów zawierających azbest,
obowiązany jest posiadać – poza prawem jazdy – zaświadczenie ADR ukończenia kursu dokształcającego
kierowców pojazdów przewoŜących towary niebezpieczne, wydane przez podmiot posiadający zezwolenie
marszałka województwa na prowadzenie takiej działalności.
KaŜdy pojazd przewoŜący odpady zawierające azbest powinien być oznakowany dwiema odblaskowymi
tablicami ostrzegawczymi bez numerów rozpoznawczych.
Tablice te powinny być prostokątne, o wymiarach 30x40 cm, barwy pomarańczowej odblaskowej, dookoła
otoczone czarnym nieodblaskowym paskiem o szerokości nieprzekraczającej 15mm. Po wyładowaniu
odpadów tablice te nie mogą być widoczne na pojeździe stojącym lub poruszającym się po drodze.
Przed kaŜdym załadunkiem odpadów, skrzynia ładunkowa pojazdu powinna być dokładnie oczyszczona, w
szczególności z ostrych i twardych przedmiotów (np. gwoździ, śrub) nie stanowiących integralnej części
nadwozia pojazdu. Wskazane jest wyłoŜenie podłogi skrzyni ładunkowej folią, w celu zabezpieczenia przed
uszkodzeniem opakowań. Załadunek i rozładunek odpadów (palet, pojemników typu big-bag) powinny
odbywać się przy wykorzystaniu dźwigu lub podnośnika.
Transportujący odpady powinien odmówić przyjęcia przesyłki odpadów, która nie posiada oznakowania
wyrobów i odpadów zawierających azbest oraz w przypadku, gdy opakowanie zostało uszkodzone przy
załadunku. Sztuki przesyłki z opadami zawierającymi azbest powinny być ułoŜone i umocowane na
pojeździe tak, aby w czasie ich przewozu nie przesuwały się oraz nie były naraŜone na tarcie, wstrząsy,
przewracanie się i wypadnięcie z pojazdu. W trakcie przewozu ładunek powinien być dokładnie
zabezpieczony folią lub plandeką przed uszkodzeniem.
Po kaŜdym wyładunku odpadów z pojazdu, naleŜy dokładnie sprawdzić, czy na powierzchni skrzyni
ładunkowej nie znajdują się pozostałości po przewoŜonych odpadach. W razie stwierdzenia takiej
pozostałości naleŜy niezwłocznie ją usunąć oraz dokładnie oczyścić pojazd i jego wyposaŜenie
z zachowaniem zasad przewidzianych dla prac przy usuwaniu azbestu.
Odpady niebezpieczne zawierające azbest transportowane są na składowisko przeznaczone do wyłącznego
składowania odpadów zawierających azbest. Tam następuje ich przekazanie następnemu posiadaczowi
odpadów – zarządzającemu składowiskiem i potwierdzenie tego faktu na karcie przekazania odpadu.
87
Procedura 6 - dotycząca składowania odpadów na składowisku przeznaczonym do wyłącznego
składowania odpadów zawierających azbest lub innym, spełniającym odpowiednie warunki
techniczne.
Przyjęcie partii odpadów niebezpiecznych zawierających
azbest na składowisko
Pobranie opłaty za
korzystanie ze środowiska –
odprowadzenie opłaty na
rachunek właściwego urzędu
marszałkowskiego
Potwierdzenie odbioru
na Karcie przekazania odpadu
Składowanie odpadów zgodnie z
przepisami dotyczącymi
Odpadów niebezpiecznych
zawierających azbest oraz
zatwierdzoną instrukcją
eksploatacji składowiska
Przeszkolenie
pracowników w zakresie
bezpiecznych metod
postępowania z odpadami
Sporządzenie zbiorczego zestawienia danych o rodzaju
i ilości odpadów
Opis procedury
Cel procedur
Celem procedury jest przedstawienie zakresu i zasad postępowania dotyczących składowania na
składowiskach odpadów lub na wydzielonych kwaterach na terenie innych składowisk odpadów,
przeznaczonych do wyłącznego składowania odpadów niebezpiecznych zawierających azbest.
Zakres procedury
Zakres procedury obejmuje działania począwszy od przyjęcia partii odpadów niebezpiecznych
zawierających azbest na składowisko, poprzez dalsze czynności, aŜ do sporządzenia rocznego zbiorczego
zestawienia danych o rodzaju i ilości przyjętych odpadów.
Opis procedury
Do obowiązków zarządzającego składowiskiem odpadów niebezpiecznych zwierających azbest naleŜy:
•
przeszkolenie pracowników w zakresie bezpiecznych metod postępowania z odpadami
zawierającymi azbest,
•
potwierdzenie w karcie przekazania odpadów przyjęcia partii odpadów na składowisko,
•
sporządzenie zbiorczego zestawienia danych o rodzaju i ilości odpadów przyjętych
na składowisko,
•
składowanie odpadów zgodnie z przepisami dotyczącymi odpadów niebezpiecznych zawierających
azbest oraz zatwierdzoną instrukcją eksploatacji składowiska,
88
•
•
zapewnienie deponowania odpadów w sposób nie powodujący uszkodzenia opakowań odpadów,
wykorzystywanie racjonalnie pojemności eksploatacyjnej składowiska.
Odpady zawierające azbest pochodzące z budowy, remontu i demontaŜu obiektów budowlanych oraz
infrastruktury drogowej oznaczone w katalogu odpadów kodami 17 06 01* i 17 06 05* mogą być
unieszkodliwiane przez składowanie na składowiskach lub wydzielonych kwaterach na terenie innych
składowisk, przeznaczonych do wyłącznego składowania tych odpadów.
Składowiska lub kwatery buduje się w specjalnie wykonanych zagłębieniach terenu ze ścianami bocznymi
zabezpieczonymi przed osypywaniem się.
Zarządzający składowiskiem powinien uzyskać pozwolenie na uŜytkowanie składowiska po zatwierdzeniu
instrukcji eksploatacji oraz po przeprowadzeniu kontroli przez wojewódzkiego inspektora ochrony
środowiska.
Instrukcje eksploatacji składowiska odpadów niebezpiecznych zatwierdza, w drodze decyzji marszałek
województwa.
Kierownik składowiska powinien posiadać świadectwo stwierdzające kwalifikacje w zakresie
gospodarowania odpadami i m.in. obowiązany jest do prowadzenia ewidencji ilości odpadów
przyjmowanych na składowisko.
Zarządzający składowiskiem posiadającym wydzielone kwatery powinien zapewnić selektywne składowanie
odpadów zawierających azbest, w izolacji od innych odpadów, a miejsce składowania powinno być
oznakowane i zaznaczone na planie sytuacyjnym składowiska. Odpady powinny być deponowane na
składowiskach zlokalizowanych na terenach oddalonych od budynków mieszkalnych i izolowanych pasem
zieleni.
Prace związane z deponowaniem odpadów zawierających azbest naleŜy prowadzić w sposób
zabezpieczający przed emisją pyłu azbestowego do powietrza, a podstawowym zadaniem jest
niedopuszczenie do rozszczelnienia opakowań odpadów. Opakowania z odpadami naleŜy zdejmować
z pojazdu przy pomocy urządzeń dźwigowych i ostroŜnie układać w kwaterze składowiska. Niedopuszczalne
jest zrzucanie lub wysypywanie odpadów z samochodów. Warstwa zdeponowanych odpadów powinna być
zabezpieczona przed uszkodzeniem opakowań przez przykrycie folią lub warstwą gruntu o grubości około
5cm.
Opakowania z odpadami powinny być układane zgodnie z technologią składowania zatwierdzoną
w instrukcji eksploatacji składowiska, uwzględniającą racjonalne wykorzystanie pojemności obiektu.
Niedopuszczalne jest kompaktowanie odpadów zawierających azbest, ani poruszanie się pojazdów
mechanicznych po powierzchni składowanych odpadów.
Dla składowisk odpadów zawierających azbest o kodach 17 06 01* i 17 06 05* nie stosuje się
rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz
warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów.
Po zakończeniu składowania odpadów zawierających azbest na poziomie 2 m poniŜej terenu otoczenia
i wypełnieniu gruntem do poziomu terenu, zarządzający składowiskiem powinien złoŜyć wniosek do
właściwego organu w celu uzyskania zgody na zamknięcie składowiska lub jego wydzielonej części.
Zgodę na zamknięcie składowiska odpadów niebezpiecznych wydaje w drodze decyzji marszałek
województwa po przeprowadzeniu kontroli składowiska przez wojewódzkiego inspektora ochrony
środowiska.
89

powiatowy program usuwania azbestu z terenu powiatu bieruńsko

Transkrypt

Podobne dokumenty

Załącznik nr 14 - Oświadczenie o usunięciu wyrobów zawierających

Uzasadnienie i podsumowanie "Programu usuwania azbestu i

azbestem - Arbejdstilsynet

zakres działań azbest word

ZAŁĄCZNIK NR 1 Nagromadzenie wyrobów zawierających azbest

poradnik HPN - azbest - PSSE Grodzisk Mazowiecki