Zaburzenia odżywiania

Zaburzenia
odżywiania
Magdalena Michna
Dietetyk
Jedzenie. Zaspokojenie głodu czy coś
jeszcze?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Rozładowanie napięcia emocjonalnego
Przyjemność
Poprawa humoru
Towarzystwo
Poczucie bezpieczeństwa
Rekompensata braków
Nagroda/ Kara
Tworzenie więzi
Uczucia
Zaburzenia odżywania
• Polegają na niszczących zmianach w nawykach
żywieniowych człowieka i sposobie
kontrolowania masy ciała.
• Charakteryzują się nadmiernym lub znacząco
ograniczonym spożywaniem pokarmów.
• Zaburzają psychospołeczne funkcjonowanie
człowieka.
• Mogą prowadzić do śmierci!
Zaburzenia
typowe
- Anorexia nervosa
- Bulimia nervosa
- Kompulsywne
jedzenie
Zaburzenia
inne
- Pica
- Ortoreksja
- Bigoreksja
Jadłowstręt psychiczny (anorexia
nervosa)
• Z gr. an- brak, orexis- apetyt
• Celowa utrata masy ciała, wywołana i
podtrzymywana przez pacjenta
• Występowanie: najczęściej nastoletnie
dziewczęta i młode kobiety; również chłopcy w
okresie adolescencji i młodzi mężczyźni; dzieci
zbliżające się do wieku pokwitania; kobiety
dojrzałe do menopauzy
• Typy:
A) Ograniczająca
B) Bulimiczna (występujące epizody najadania się i
przeczyszczania)
• Rozpoznanie (równoczesne występowanie 4 objawów):
- Spadek masy ciała o co najmniej 15% w stosunku do
masy należnej (u dzieci- brak przyrostu m.c.)
- Narzucenie ograniczeń żywieniowych
- Zaburzony obraz samego siebie (postrzeganie siebie
jako osobę otyłą, paniczny strach przed przybraniem na
wadze)
- Brak miesiączki przez 3 kolejne cykle
- Zaburzenia hormonalne
• Przyczyny zachorowania niejasne.
• Wiąże się występowanie anoreksji z
zaburzeniami na tle indywidualnym,
społeczno- kulturowym i rodzinnym.
• Do wystąpienia choroby predysponują:
kłopoty z akceptacją samego siebie i swojego
ciała, niska samoocena, chłód emocjonalny,
zamknięcie na otaczający świat, lęk przed
dorosłością i samodzielnością, perfekcjonizm,
konflikty rodzinne, szczególnie z matką
(rywalizacja), model sylwetki kreowany przez
media.
• Stadia choroby:
1) Euforia z osiąganych wyników (poczucie kontroli
spożywanych kalorii, przynoszące efekty w postaci
spadku masy ciała). Większa pewność siebie, poczucie
kontroli („wszystko zależy ode mnie”)
2) „Wyższość moralna”. Anorektyczki czują się dumne z
tego, że są w stanie nie ulegać ludzkim odruchom, są
ponad innymi ludźmi, gdyż panują nad własnym
apetytem; „głód= słabość”
3) Stały lęk, obsesyjne myślenie o jedzeniu i
spożywanych kaloriach.
CHUDA
=
SZCZĘŚLIWA
?????
NIE!
Żarłoczność psychiczna (bulimia
nervosa)
• Z gr. Bulimia= „byczy głód”
• W starożytnym Rzymie obecność tzw.
womitoriów, czyli pomieszczeń służących do
wymiotowania po uczcie, aby zwiększyć
możliwość kolejnych posiłków.
Żarłoczność psychiczna (bulimia
nervosa)
• Najczęściej cierpią na nie młode kobiety niż
dziewczęta; pojawia się między 18 a 25 rż.
• Choroba o podłożu psychicznym, polegająca na
niepohamowanym spożywaniu posiłków i
epizodach oczyszczania się (leki przeczyszczające,
leki moczopędne, prowokowanie wymiotów,
intensywne ćwiczenia fizyczne)
• Przeczyszczanie= lęk przed przybraniem na masie
• Epizody przejadania się i przeczyszczania
występują 2 razy w tygodniu przez 3 miesiące.
• Przyczyna: stres, brak akceptacji własnego ciała,
odrzucenie przez środowisko rówieśników bądź
nadmierna chęć dotrzymania im kroku, brak
wiary w siebie, niska samoocena, zmienność
nastrojów, wybuchowość, depresja i izolacja od
świata otaczającego, konflikty rodzinne, patologie
w rodzinie
• Charakterystyka chorego: często prawidłowa
masa ciała, przebarwienia płytki nazębnej oraz
stany zapalne dziąseł, rany na kostkach dłoni,
żylaki przełyku, zaburzenia wodno- elektrolitowe
Świat odchudzających się blogerek
• 1) Pro- ana („za anoreksją”)
• 2) Pro- mia („za bulimią”)
Pro- ana
• Pierwszy blog o tej tematyce powstał w 2001 roku na
stronach anglojęzycznych, miał stanowić wsparcie dla osób
cierpiących na anoreksję.
• Traktowana jako styl życia, a odchudzanie jako świadomy
wybór.
• Głodzenie, jako sposób na osiągnięcie „perfekcji”
• Zawiera thinispiracje (porady, wymiany doświadczeń)
• Motto: „to co mnie żywi, niszczy mnie”.
• Odchudzanie sposobem na zagłuszenie problemów
życiowych, pozyskanie akceptacji otoczenia
• Złudne poczucie wspólnoty, swojego miejsca na tym
świecie.
Pro- mia
• Bulimia jako świadomy proces odchudzania,
nie zaburzenie.
• Uczestniczki przyznają się do swoich słabości,
aby zagłuszyć wyrzuty sumienia przeczyszczają
się= swoisty rytuał.
• Nie krytykuje się tutaj samego jedzenia w
przeciwieństwie do pro- ana.
• Osoby doznają szczęścia dopiero po uzyskaniu
wyznaczonej masy ciała.
• Internetowy świat pokazuje sylwetki osób
nieodnajdujących się w świecie realnym z
zaburzonym podejściem do siebie i innych ludzi.
• Osoby wypowiadające się na blogach mimo
kreowania się na szczęśliwe, perfekcyjne i
kontrolujące każdy szczegół życia, tak naprawdę
doświadczają wielkiej samotności i cechują się
niską samooceną.
• Blog jest prawdziwym wołaniem o wsparcie i
akceptację!
• Opisywane tam zachowania prowadzą do
samozniszczenia!
Kompulsywne objadanie się
• Osoby dotknięte chorobą czują, że nie mogą
przestać jeść. Tracą kontrolę nad spożywanym
posiłkiem. Jedzą szybko i gwałtownie, często w
ukryciu.
• Po napadzie niekontrolowanego spożywania
występują wyrzuty sumienia, wstyd,
zażenowanie.
• W równym stopniu dotyczy kobiet i mężczyzn
• Rozpoznanie (równoczesne występowanie 3
objawów):
– Posiłki spożywane mimo uczucia sytości i
dyskomfortu
– Posiłki jedzone w dużych ilościach pomimo
łaknienia, w samotności i towarzyszącym poczuciu
wstydu
– Posiłki spożywane znacznie szybciej niż zwykle
– Po objedzeniu nastaje poczucie obrzydzenia,
depresji, przygnębienia, winy
Napady muszą występować 2 razy w tygodniu przez
6 miesięcy.
• Jedzenie sposobem na rozładowywanie
emocji, odreagowaniem stresów.
• Kompulsywne objadanie się= automatyczna
reakcja na stany kryzysowe, tłumienie emocji,
wypełnianie „braków” uczuciowych.
Ortoreksja
• Z gr. ortho- prawidłowy, orexis- apetyt.
• Patologiczne rozmyślanie na temat
spożywania zdrowej żywności.
• Występuje zarówno u kobiet, jak i mężczyzn.
• Osoby chore unikają spożywania niezdrowej
żywności i/lub wystrzegają się
nieodpowiedniej obróbki kulinarnej, gdyż
uważają, że są szkodliwe dla zdrowia.
• Obsesyjne skupianie się na jakości
przygotowanego posiłku, ścisłe kontrolowanie
składu spożywanych produktów.
• Samo wyznawanie zasad zdrowego żywienia
nie jest patologią. Problem pojawia się w
momencie kiedy skupienie na wartości
produktów przysłania inne aspekty życia
(ucieczka od życia, nadmierne planowanie
spożywanych posiłków). Osoba chora woli
głodować niż zjeść „zakazany” produkt
• Skutki: odizolowanie społeczne, niedobory
żywieniowe.
Bigoreksja
• Obsesja na punkcie bycia umięśnionym.
• Najczęściej dotyka mężczyzn (ok. 10%
mężczyzn regularnie ćwiczących na
siłowniach)
• Cechy charakterystyczne: zaburzony obraz
ciała, stosowanie rygorystycznych diet i
intensywnych treningów, ciągłe mierzenie się,
zażywanie sterydów anabolicznych, unikanie
kontaktów międzyludzkich.
• Konsekwencje:
– Komplikacje zdrowotne związane z obciążeniem
organizmu nadmiernymi ćwiczeniami i
stosowaniem sterydów
– Odizolowanie
– Depresja
– Samobójstwo
Pica
• Zaburzenie polegające na spożywaniu rzeczy
powszechnie uznawanych za niejadalne (kreda,
papier, glina, brud, piasek, odchody zwierzęce)
• Częściej u małych dzieci niż dorosłych.
• Możliwe wystąpienie w czasie ciąży.
• Za przyczynę uważa się również niedobór cynku,
żelaza w diecie
• Wzorzec takiego odżywiania musi trwać co
najmniej 1 miesiąc.
Dziękuję 
Bibliografia
• [1] Bąk- Sosnowska M., Zaburzenia odżywania towarzyszące
otyłości, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2010
• Wronka M., Jezierska- Kazberuk M., Świat porcelanowych motyli.
Blogi internetowe o tematyce odchudzającej jako źródło informacji o
zaburzeniach odżywiania, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2011
• Janas- Kozik M., Ortoreksja- nowe rozpoznanie?, Psychiatria Polska,
2011
• Prokop M., Bigoreksja- obsesja na punkcie bycia umięśnionym
• http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0002505
• http://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/56,105912,12681815,Zaburzenia
_odzywiania___gdy_jedzenie_staje_sie_problemem__.html
• Ilustracje: google.pl