D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Wrocławia

D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Wrocławia

Sygn. akt VIII C 664/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 marca 2013 r.
Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia Wydział VIII Cywilny
w składzie :
Przewodniczący : SSR Anna Martyniec
Protokolant: Małgorzata Pluskota
po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2013 r. we Wrocławiu na rozprawie sprawy
z powództwa: M. M.
przeciwko: J. M.
o zapłatę
I. zasądza od pozwanej J. M. na rzecz powoda M. M. kwotę 4 000 zł (cztery tysiące złotych) wraz z ustawowymi
odsetkami liczonymi od dnia 7 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty;
II. oddala dalej idące powództwo;
III. zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
UZASADNIENIE
Pozwem wniesionym w dniu 6 kwietnia 2012 r. powód M. M. domagał się zasądzenia od pozwanej J. M. kwoty 4.000
zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 16 września 2011 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym
wynagrodzenia pełnomocnika i 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
Uzasadniając treść podniesionych żądań podał, iż pozwana od 1 września 2011 r. zamieszkuje bez tytułu prawnego
w mieszkaniu będącym własnością powoda położonym we W. przy al. (...). Strony są po rozwodzie, a przedmiotowe
mieszkanie stanowiło majątek odrębny powoda. Powód w dniu 28 listopada 2011 r. wezwał pozwaną do zawarcia
umowy najmu przedmiotowego lokalu mieszkalnego ustalając stawkę czynszu na kwotę 500 zł miesięcznie począwszy
od września 2011 r., płatne do 15 każdego miesiąca. Do chwili obecnej pozwana zamieszkuje w tym lokalu bez
tytułu prawnego zajmując całe mieszkanie wraz z córką stron, korzystając z mediów oraz kuchni, przedpokoju,
łazienki, WC. Dalej powód wskazał, że nie chce wszczynać postępowania o opróżnienie lokalu mieszkalnego, chce
natomiast, by pozwana płaciła kwotę 500 zł miesięcznie, która to kwota stanowi koszt utrzymania mieszkania (opłata
za zarządzanie nieruchomością, fundusz remontowy itd.). Powód zalega z zapłatą wobec wspólnoty mieszkaniowej i
firmy zarządzającej nieruchomościami. Pozwem objął okres od września 2011 r. do kwietnia 2012 r.
W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na swą
rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 600 zł i opłaty skarbowej od
pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.
W uzasadnieniu wskazała, że wywodzi swe prawo do użytkowania mieszkania powoda z faktu, że przebywa w nim
jako opiekun prawny małoletniej córki stron, wykonując powierzoną jej władzę rodzicielską. Przyznała, iż lokal nr (...)
przy ul. (...) we W. stanowi majątek osobisty powoda, a strony zamieszkały w nim po zawarciu związku małżeńskiego.
Powód wyprowadził się z tego lokalu w styczniu 2010 r., zaś w lutym 2010 r. złożył pozew o rozwód. Pozwana podniosła,
że nie przysługują jej prawa do innego lokalu, nie ma możliwości przeprowadzenia się wraz z dzieckiem do rodziny,
nie ma możliwości kupna bądź wynajęcia innego mieszkania; jej średni dochód w 2011 r. wyniósł 989,80 zł brutto.
Wskazała, że ponosi całość kosztów mediów: wody, elektryczności, ogrzewania (kominkowe i elektryczne – lokal
nie ma dostępu gazu), w tym również kosztów mediów części wspólnych Wspólnoty Mieszkaniowej, wliczanych do
czynszu za mieszkanie powoda. Obecnie uzyskuje dochód z zatrudnienia w wysokości 1.800 zł netto oraz otrzymuje
alimenty w kwocie 700 zł. Miesięczne usprawiedliwione potrzeby dziecka wynoszą ok. 1.700 zł i z uwagi na sytuację
majątkową pozwanej nie są w pełni zabezpieczane. Średnie miesięczne wydatki z tytułu: zużycia energii elektrycznej
to 216 zł, zakupu drewna do kominka to 158,33 zł i wody – 50,22 zł, za śmieci – 31,14 zł, za abonament MPWiK
0,87 zł oraz rozliczenie wody – 1,23 zł (razem 457,79 zł miesięcznie), co powoduje, że pozwana nie ma możliwości,
bez uszczerbku w kosztach własnego utrzymania, przekazywać powodowi kwoty objętej pozwem. Powód od 8 lat
nie podejmuje zatrudnienia pracując „na czarno”. W ocenie pozwanej podjęcie przez niego stałej pracy zarobkowej
pozwoliłoby mu uniknąć powstania zaległości w opłatach mieszkaniowych. Pozwana zarzuciła, że żądanie pozwu jest
sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i jako takie nie powinno uzyskać ochrony. Nadto, zdaniem pozwanej,
jest ono motywowane faktem zasądzenia od powoda na rzecz pozwanej przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej
w dniu 4 lipca 2012 r. kwoty 7.000 zł tytułem regresu alimentacyjnego.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Lokal mieszkalny położony we W. przy ul. (...) o powierzchni 118,89 m2, składający się z trzech pokoi, kuchni, łazienki,
przedpokoju i korytarza, stanowi własność powoda jako jego majątek odrębny. Strony zamieszkały w tym lokalu
po zawarciu małżeństwa. W styczniu 2010 r. powód wyprowadził się z przedmiotowego lokalu, w którym pozostała
pozwana wraz z małoletnią córką stron.
Dowód: - umowa darowizny z dnia 4.03.1997 r. rep. A nr 2133/1997, k. 7-8;
- przesłuchanie powoda M. M., k. 72-72 verte;
- przesłuchanie pozwanej J. M., k. 72 verte.
Wyrokiem z dnia 9 sierpnia 2011 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu rozwiązał małżeństwo stron przez rozwód bez
orzekania o winie, wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką stron A. M. urodzoną (...) powierzył
pozwanej, a uprawnienia powoda ograniczył do współdecydowania w istotnych sprawach dziecka w zakresie
wychowania, wykształcenia, leczenia i do osobistych z nią kontaktów. Sąd Okręgowy ustalił również udział stron w
ponoszeniu kosztów utrzymania i wychowania małoletniej córki stron w ten sposób, że zasądził od powoda na rzecz
małoletniej córki stron alimenty w kwocie po 700 zł miesięcznie, poczynając od dnia prawomocności wyroku, płatnych
do rąk pozwanej w terminie do dnia 10-go każdego miesiąca z góry, z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności
którejkolwiek z rat, zobowiązując pozwaną do ponoszenia pozostałych kosztów utrzymania i wychowania małoletniej
córki stron i do osobistych o nią starań. Powód zapłacił wszystkie opłaty związane z korzystaniem z mieszkania
położonego we W. przy ul. (...) do dnia orzeczenia rozwodu. Płaci również alimenty na córkę w ustalonej wyrokiem
Sądu Okręgowego wysokości.
Dowód: - akta SO we Wrocławiu sygn. XIII RC 456/10, a w nich wyrok z 9.08.2011 r.,
w załączeniu;
- przesłuchanie powoda M. M., k. 72 verte;
- przesłuchanie pozwanej J. M., k. 72 verte.
Pozwana w grudniu 2010 r. straciła pracę i przez 11 miesięcy w 2011 r. nie pracowała. Przez pół roku otrzymywała
zasiłek dla bezrobotnych, a później nie miała żadnych dochodów. Zaciągała pożyczki u rodziny i znajomych, aby mieć
się z czego utrzymać. W chwili obecnej pozwana pracuje i zarabia 1.800 zł netto. Pozwana ponosi koszty ogrzewania
mieszkania, w tym koszt zakupu drewna do kominka - 2 razy do roku po 1.000 zł, koszt energii elektrycznej – zimą
około 400 zł miesięcznie, latem – ponad 200 zł miesięcznie, płaci za wywóz śmieci i za wodę, pokrywa koszt telefonu
swojego (150-180 zł miesięcznie) i córki (50-70 zł miesięcznie), płaci za Internet – 50 zł miesięcznie. Nadal spłaca
pożyczki zaciągnięte u znajomych.
Dowód: - przesłuchanie pozwanej J. M., k. 73;
- zeznanie podatkowe PIT-37, k. 23-25;
- potwierdzenia przelewów, k. 26-33.
Pozwana nie uiszcza opłat z tytułu korzystania z lokalu na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej. Płaci jedynie za media
dostarczane do lokalu i części wspólnej. Zaległość z tego tytułu na 31 sierpnia 2011 r. wyniosła 2.656,96 zł. Wysokość
opłat za zajmowany lokal od 1 czerwca 2012 r. wynosiła 365,22 zł, w tym: 222,44 zł – zaliczka na fundusz remontowy,
59,32 zł – koszt zarządu częścią wspólną, 83,46 zł – media.
Dowód: -kartoteka finansowa z okres 1.01.2010-31.08.2011, k. 5;
- zawiadomienie z 18.06.2012r., k. 34.
Pozwana nie ma środków finansowych na zakup czy wynajęcie innego mieszkania. Nie ma możliwości wprowadzenia
się do mieszkania swojego ojca, gdyż jest to małe mieszkanie, mieszka tam chory, nadużywający alkoholu ojciec.
Dowód: - przesłuchanie pozwanej J. M., k. 73.
Pismem z dnia 28 listopada 2011 r. powód zwrócił się do pozwanej z wezwaniem do zawarcia umowy najmu z
określeniem czynszu na 500 zł miesięcznie. Pozwana nie zawarła tej umowy z powodem.
Dowód: - pismo z 28.11.2011r., k. 4.
Pozwem złożonym w dniu 19 grudnia 2011 r. pozwana wystąpiła przeciwko powodowi z powództwem o zapłatę kwoty
7.000 zł tytułem regresu alimentacyjnego za okres od lutego 2010 r. do 31 sierpnia 2011 r. Wyrokiem z dnia 11 lipca
2012 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej w sprawie o sygn. akt III RC 241/12 zasądził od powoda na rzecz
pozwanej kwotę 7.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20 stycznia 2012 r. do dnia zapłaty. Apelacja pozwanego
od tego wyroku została oddalona przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z dnia 14 grudnia 2012 r.
Dowód: - akta Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej sygn. III RC 241/12, w
załączeniu.
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości co do należności głównej.
Powód domagał się zapłaty od pozwanej wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego będącego
jego własnością. Pozwana kwestionowała powództwo, zarówno co do zasady, jak i wysokości.
Zgodnie z treścią przepisu art. 224 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za
korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. (§ 1 zd. 1.). Jednakże
od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa
o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie,
pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy (§2 zd. 1.). Obowiązki samoistnego
posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze
od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. (art. 225 zd. 1. k.c.).
Mając na uwadze okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, iż roszczenie pozwu zasługiwało na uwzględnienie
w całości nie podzielając podniesionych w toku procesu przez pozwaną zarzutów. Bezsporne było przy tym, że pozwana
korzystała z lokalu położonego przy ul. (...) we W. w okresie od stycznia 2010 r. i korzysta z tego lokalu nadal. Powód,
będący jego właścicielem, dążył do nawiązania z pozwaną umowy najmu proponując czynsz w wysokości 500 zł
miesięcznie. Pozwana nie wyraziła woli zawarcia takiej umowy. Tym samym, w ocenie Sądu, korzysta z lokalu powoda
bez tytułu prawnego.
Sąd nie podzielił zarzutu pozwanej, jakoby jej prawo do użytkowania mieszkania powoda bez odpłatności na jego
rzecz wynikało z faktu, że przebywa w nim jako opiekun prawny małoletniej córki stron, wykonując powierzoną
jej władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny powoda został bowiem określony przez Sąd Okręgowy w wyroku
rozwodowym i ograniczony do płatności alimentów w kwocie po 700 zł miesięcznie na rzecz małoletniej córki stron.
Z tego obowiązku powód się wywiązuje. Tym samym powód nie ma innych alimentacyjnych powinności wobec córki
stron, a w szczególności obowiązku zapewniania jej bezpłatnego zamieszkiwania. To oznacza, że pozwanej, jako
opiekunowi prawnemu małoletniej, również nie przysługuje uprawnienie do nieodpłatnego zamieszkiwania w lokalu
powoda.
Odnosząc się do zarzutu pozwanej, jakoby żądanie powoda pozostawało w sprzeczności z zasadami współżycia
społecznego Sąd zważył, że norma art. 5 k.c. ma charakter wyjątkowy i można ją zastosować w sytuacji, gdy w
innej drodze nie można zabezpieczyć interesu osoby zagrożonej wykonaniem prawa podmiotowego drugiej osoby.
Istotą zaś prawa cywilnego jest strzeżenie praw podmiotowych, a zatem wszelkie rozstrzygnięcia prowadzące
do redukcji bądź unicestwienia tych praw wymagają z jednej strony ostrożności, a z drugiej bardzo wnikliwego
rozważenia wszystkich aspektów rozpoznawanego wypadku, tj. wszechstronnej oceny całokształtu okoliczności w
ścisłym powiązaniu z konkretnym stanem faktycznym. Jak z kolei podkreśla się w judykaturze, klauzule społecznogospodarczego przeznaczenia prawa i zasad współżycia społecznego ujęte wart. 5 k.c. należy traktować jako normy
społeczne ogólne odnoszące się do wszystkich możliwych przypadków, gdy powoływanie się na prawo podmiotowe
nie stanowi jego wykonywania, lecz nadużywanie, które nie jest społecznie aprobowane i z związku z tym nie korzysta
z ochrony. W ocenie Sądu sytuacja taka nie miała miejsca w sprawie stanowiącej przedmiot rozpoznania, bowiem
powód nie podjął działań w sposób, który wskazywałby na naruszanie czy nadużywanie praw, które mu przysługują
jako wierzycielowi, a które wprost wynikają z przepisów prawa (art. 224 i 225 k.c.). Pozwana, zamieszkując w lokalu
powoda, nie uiszcza opłat na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej, a to zaliczek na koszty zarządu nieruchomością wspólną
i fundusz remontowy. Doprowadza w ten sposób do zadłużenia lokalu, za który to dług odpowiedzialny jest powód
– jako właściciel lokalu, który sam z tego lokalu nie korzysta. Gdyby takie zadłużenie nie powstało i nie narastało –
powód nie żądałby zapłaty od pozwanej na swą rzecz, jak wskazał już w pozwie. Taka postawa stron świadczy o tym,
że to pozwana narusza zasady współżycia społecznego, w tym zasadę uczciwości, oczekując od powoda finansowania
zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych, narażając go na odpowiedzialność za zadłużenie lokalu sama nie
ponosząc z tego tytułu negatywnych konsekwencji (pozwana nie będąc właścicielką lokalu nie odpowiada za zapłatę na
rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej). Okoliczność, że to powód wyprowadził się od pozwanej i córki stron oraz zainicjował
postępowanie rozwodowe, w ocenie Sądu nie stanowi o sprzecznym z zasadami współżycia społecznego żądaniu
zapłaty za korzystanie z lokalu mieszkalnego.
Skoro zatem pozwana nie posiada tytułu prawnego do korzystania z lokalu mieszkalnego położonego we W. przy
ul. (...), a żądanie powoda nie stoi w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, uznać należało, iż pozwana
zobligowana jest do zapłaty wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z tej nieruchomości w myśl przepisu
art. 224 k.c. i 225 k.c. Zgodnie zaś z utrwalonym poglądem orzecznictwa, o wysokości należnego właścicielowi
wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy w określonych warunkach i czas
posiadania rzeczy przez adresata roszczenia (por. wyrok z dnia 25 maja 1975 r. II CR 208/75 nie publ., uchwałę składu
7 sędziów z dnia 10 lipca 1984 r. III CZP 20/84 OSNCP 1984, z. 12, poz. 209, czy uzasadnienie uchwały z dnia 7 stycznia
1998 r. III CP 62/97 OSNC 1998, z. 6, poz. 91). Przyjęta przez powoda stawka za korzystanie z lokalu mieszkalnego
o powierzchni ponad 100 m2 nie odpowiada wysokości rynkowej, jest znacznie niższa od czynszu możliwego do
uzyskania za najem takiego lokalu, co jest faktem notoryjnym, okolicznością powszechnie wiadomą. Jako taka –
nie wymaga zatem dowodu, co skutkowało oddaleniem wniosku pełnomocnika powoda o dopuszczenie dowodu z
opinii biegłego na okoliczność wysokości należnego wynagrodzenia, jakie posiadacz miałby zapłacić właścicielowi,
gdyby jego posiadanie opierało się na prawie typu najem czy dzierżawa. Zdaniem Sądu nie jest to stawka w żaden
sposób wygórowana, zważywszy choćby na wysokość kosztów utrzymania tego lokalu pobieranych przez Wspólnotę
Mieszkaniową.
Orzeczenie w kwestii odsetek od zasądzonych kwot Sąd oparł na treści art. 481 k.c., z którego wynika, że jeżeli dłużnik
opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie, chociażby nie
poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie
ponosi. Sąd zasądził odsetki od upływu terminu 7 dni od daty doręczenia pozwanej odpisu pozwu, gdyż w aktach brak
było dowodu doręczenia wcześniejszego wezwania do zapłaty.
W tym stanie rzeczy, należało orzec, jak w punkcie I i II wyroku.
Orzeczenie o kosztach procesu znalazło parcie w treści art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca
sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i
celowej obrony (koszty procesu). Mając na uwadze, że powód wygrał sprawę w całości Sąd zasądził na jego rzecz
całość poniesionych przez niego kosztów procesu w wysokości 817 zł (200 zł tytułem opłaty od pozwu, 17 zł opłaty od
pełnomocnictwa i 600 zł kosztów zastępstwa procesowego).
W oparciu o powyższe, o kosztach postępowania należało orzec jak w punkcie III wyroku.